مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ آبان ۱۳۳۵ نشست ۲۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیونها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۱۷ آبان ۱۳۳۵ نشست ۲۹
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۲۹
صورت‌مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه هفدهم آبان ماه ۱۳۳۵
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت‌مجلس
۲ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دادگستری
۳ - معرفی آقای مجلسی به معاونت وزارت دادگستری توسط آقای وزیر دادگستری
۴ - سؤال آقای مهدی ارباب و جواب آقای وزیر بازرگانی
۵ - سؤال آقای اردلان و جواب آقای وزیر کشور
۶ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون نظام راجع به نحوه اجرای امور سربازگیری و ارجاع به مجلس سنا
۷ - بیانات بعد از دستور - آقایان: دکتر امین و عمیدی‌نوری
۸ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر جهانشاهی
۹ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک‌ساعت و پنجاه دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس ـ غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: دولت آبادی. دکتر سید امامی. امید سالار. دکتر بینا. پناهی. مرتضی حکمت. ذوالفقاری. یارافشار. دکتر سعید حکمت. صادق بوشهری. خزیمه علم. صفاری. دکتر پیر نیا. دکتر شاهکار. اخوان. مشار. بزرگ ابراهیمی. مهندس اردبیلی.
غائبین بی اجازه ـ آقایان: برومند. دکتر امیر اصلان افشار. دکتر طاهری. معین زاده. تیمور تاش. مسعودی. دهقان. اریه. دشتی. دکتر عمید دکتر هدایتی. مهندس فیروز. مهندس بهبودی
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه ـ آقایان: قراگزلو. عبدالحمید بختیار. قنات آبادی. مهندس شیبانی. عامری. ساگینیان.
رئیس ـ نسبت بصورت مجلس نظری نیست ؟آقای صدر زاده
صدر زاده ـ یک اصلاح عبارتی است تصحیح می‌کنم میدهم اداره تند نویسی
رئیس ـ دیگر نظری نیست ؟(اظهاری نشده) صورت مجلس جلسه قبل تصویب شد امروز سؤالاتیست و سؤال آقای مهدی ارباب از وزارت بازرگانی مطرح است.
گلشائیان ـ (وزیر دادگستری) اجازه می فرمائید؟
۲- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای وزیر دادگستری
رئیس ـ آقای ارباب یکقدری تأمل کنید، آقای وزیر دادگستری فرمایشی داشتید؟
وزیر دادگستری (گلشائیان)ـ یک فقره لایحه ایست راجع بشرکت دولت در مؤسسه بین المللی جرم شناسی که دولت اجازه مشارکت خواسته است تقدیم مقام ریاست می‌شود
۳- معرفی آقای مجلسی بمعاونت وزارت دادگستری توسط آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری ـ ضمناً آقای مجلسی که از قضات با سابقه و مطلع وزارت دادگستری هستند به معاونت وزارت دادگستری منصوب شده بودند، چون در موقع تعطیلات مجلس بود و مجالی برای معرفی ایشان نبود امروز ایشان را بعنوان معاونت معرفی می‌نماید (عده‌ای از نمایندگان ـ مبارک است انتخاب بجائی است)
۴- سؤال آقای مهدی ارباب و جواب آقای وزیر بازرگانی
رئیس ـ آقای مهدی ارباب
ارباب ـ فکر می‌کنم تا بنده در مجلس خدمت آقایان هستم و جناب آقای کاشانی در رأس وزارت بازرگانی تشریف دارند رشته ارادت بنده بایشان قطع نشود سؤالی که بنده کرده بودم در تعقیب سؤال سابق راجع بپرونده چای بود چون به سکوت گذراندند و سکوت هم طبیعی است موجب تأیید عرایض بنده بود اما نتیجة آن معلوم نبود بنده سؤال کردم تصمیم عملی که اتخاذ شده برای جلوگیری از خسارت بخزانه کشور و زیان مردم چیست؟ آنچه زیان بخزانه کشور است اینست که هر چه عوارض مستقیم و غیر مستقیم زیادتر باشد قاچاق بیشتر صرف می‌کند و وقتی از راه غیر مشروع و غیر معمول کالا بکشور وارد شد، طبعاً در آمد گمرک و مالیات و غیره بخزانه کشور وارد نمی‌شود بنابراین اول خسارت بخزانه کشور است ثانیاً آنچه مردم ضرر می‌کنند این است که بازرگانان با سابقه و درستکار در برابر عمل قاچاق قادر نیستند عمل خود را ادامه دهند و یک سؤالی داشتم آن این بود که اگر این در آمد عاید چایکار بشود کیلوئی ده تومان، نه هشت تومان نه، هفت تومان نه، بیست تومان بنده بنام یک ایرانی موافق هستم که‌ای تحمیل بجامعه بشود و این عمل غیر مشروع ادامه پیدا کند و یا اگر خود جناب آقای وزیر بازرگانی هم شخصاً انتفاعی خدای نخواسته داشته باشد آن هم از نظر ارادتی که دارم خدمتشان موافقم (خرازی ـ مطمئناَ ندارند اهل این حرفها نیستند) بله بنده هم میدانم نیستند ولی برای توضیح مطلب اینطور ناچارم بگویم پس ایشان را که می‌شناسیم مرد پاکدامنی هستند و نظر شخصی ندارند عاید چای کار وزراع هم که نمی‌شود این وسط خسارتی که نتیجه ادامه این وضعیت است شهدالله بر بنده مجهول است که عایدکی می‌شود (یکی از نمایندگان ـ واقع ؟) قاعدة سؤال و رویه پارلمان هم این است که اگر یک موضوعی بنفع مردم نبود ویک رویه‌ای ناپسند بود و از یک وزیری سؤال شد و سؤال را ترتیب اثر ندادند یعنی تصمیم عملی اتخاذ نکردند وکیل یک وظیفه بعدی هم دارد حالا مجلس دوره ۱۹ بقدری رعایت متانت را می‌کند که مطمئن هستند آن رویه بعدی اجرا
+نمشود، بنابراین کمی بی لطفی می‌کنند و تصمیم فوری و عملی اتخاذ نمی‌کنند تمنی می‌کنم تصمیمی را که اتخاذ کردهاند اینجا روشن کنند والا بنده مثل تب مالت همیشه در پی ایشان هستم و مرتب سؤال می‌کنم تا بیک جائی برسد یا یک لطفی بفرمایند که بنده را از اینجا بیرون بکنند والا بنده صرفنظر نخواهم کرد.
رئیس ـ آقای وزیر بازرگانی.
وزیر بازرگانی ـ(کاشانی)ـ بنده خیلی متأسفم که آقای ارباب مثل اینستکه نه اطلاعی دارند که در بندر عباس چه اتفاقی افتاده و نه هم توجهی بعرایض بنده در جلسه‌ای که سؤال قبلیشان مطرح بود فرموده‌اند بنده خیالی می‌کنم بتمام سؤالات جناب آقای ارباب جواب داده‌ام راجع بکمبود هم که باید از خارج برسد جواب عرض کردم منتهی اگر بطور قطع بگفتم که پروانه ورود چای به چه کسی و به چه مقداری داده می‌شود برای این بوده است که هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده که چقدر و به چه کسی داده بشود قبل از سؤال جنابعالی جناب آقای ارباب ما از تمام اطاقهای بازرگانی شهرستانها صورت خواستیم که کسانی که جای وارد می‌کنند برای اینکه روی اصول صحیحی اگر کمبودش باید از خارج وارد بشود تقسیم شود و پروانه داده شد این برای همین است که در این جا در این مجلس محترم این صحبت را نفرمایند که استفاده و نفع شخصی ممکن است باشد یا ممکن است نباشد روی بی نظری راهش هم اینستکه بهمه شهرستانها داده شود و منصفانه تقسیم شود و نه مثل بعضی اوقات که ببعضی‌ها می‌دادند و ببعضی‌ها نمی‌دادند و سر و صدا بود و خدای نخواسته یک صحبت هائی که اینجات فرمودند پیش می‌آمد بنابراین وقتی که صورتها از تمام شهرستانها برسد و اشخاصی که وارد بامر چای بوده‌اند و وارداتی میکرده‌اند آن مقداری که کمبود مصرف در کشور هست آن مقدار تقسیم خواهد شد (صفاری ـ اگر کمبودی باشد) بله اگر باشد بین کلیه نقاط مملکت چه شهرستانها و چه پایتخت تقسیم خواهد شد اما راجع باینکه فرمودند که این کارهائیکه می‌کنیم عاید زارع نمی‌شود بنظر بنده اینطور نیست عده زارعین بقدری زیاد است که نمی‌شود رفت دید روز بروز برگ سبزی که بکارخانه چای می‌دهند چقدر است و باینها یک جایزه‌ای داد ولی عدة کارخانجات محدود است: دولت این کارخانجات با مجبور کرده که بیک قیمت مناسب و خوبی برگ سبز را از زارع بخرند:
چون این قیمت را بالا تعیین کرده در مقابل یک جوائزی بکارخانه دار می‌دهد پس بنابراین بطور غیر مستقیم این جوائزی که داده می‌شود بکارخانه دار این می‌رسد، به زارع. اینکه میفرمائید بزارع نمی‌رسد اینطور نیست (صفاری هنوز بهمه داده نشده است) بهمه کارخانه دارها داده شده (صفاری ـ اگر داده می‌شد این بساط پیش نمی‌آمد .) مثل اینکه تیمسار جنابعالی خوب اطلاع دارید شصت در صد پروانه بهمه داده شده و چای مرغوب صد در صد جواز می‌گیرد هیچکدام از این چایها از شصت در صد بیشتر استحقاق نداشته اولا ـ ثانیاً اینها هر کدام محاسبه لازم دارد اینطور نمی‌شود که هر کس بیاید بگوید من صد هزار تن چای درست کرده‌ام این باید رسیدگی شود هشتاد تا کارخانه است و بعد از اینکه رسیدگی شد هر کس هر قدر استحقاق داشت حتماً باو داده خواهد شد (صحیح است).
رئیس ـ آقای ارباب.
ارباب ـ اینکه جناب آقای وزیر بازرگانی فرمودند که از اطاقهای بازرگانی صورت اسامی بازرگانان را خواسته‌اند بیشتر موجب امیدواری شد برای اینکه وزارت بازرگانی و کارتهائی که صادر کرده ـ اند معلوم شد اطلاع ندارد و این موجب نهایت تأسف است. وارد کنندگان چای که پروانه آنها از وزارت بازرگانی صادر شده از ده سال پیش باینطرف منحصر هستند و سوابقشان هم موجود بعلاوه بازرگانان را هم وزارت بازرگانی دارد حالا این سؤال از اطاقهای بازرگانی تا جواب برسد طبعاُ زود تر از شش ماه روشن نمی‌شود و در ظرف ششماه هم باز پروانه زیادی فروخته می‌شود و باز منافعی که باید عاید اشخاصی بشود می‌شود قاچاقهائی هم که باید بشود می‌شود سوء استفاده هائی که باید بشود می‌شود، اینهم سیاست اقتصادی کشور ماست اما اینکه فرمودید منصفانه تقسیم بشود بسیار خوب بکنید زودتر بندر عباسی و بوشهری و مینابی و امثالهم اینها تاکی تأمل کنند اقلا یک سهمیه‌ای برای اینکه رفع احتیاجشان بشود بآنان بدهید بعلاوه چرا این چای را آزاد نمکنید بیائید بنام سود بازرگانی که سابق می‌گرفتید کیلوئی بیست ریال بگیرید و چای را آزاد کنید. همان بیست ریال را هم کمک کنید بچایکاران اینکه راهش خیلی روشن و آسان است چرا بایستی در وسط عمر ووزید پروانه بخرند و بفروشند کیلوئی صد ریالی هشتاد ریال هفتاد ریال (صفاری ـ این را ه روشن نیست اشتباه میفرمائید) بله بنده اینطور خیال می‌کنم ولی اگر منظور حمایت از تولید و صادراتست بگندم کار چرا کمک نمی‌شود ؟(صفاری ـ بکنید کمک بکنید) بتولید کنندة پشم چرا نمی‌شود؟ چرا بفرش نمی‌شود؟ طرف بنده وزارت بازرگانی است این شکل رسم نیست در هیچ جای عالم یک چنین قاعده‌ای مجری نیست اگر برای توسعه صادرات باید کمک بشود آقا این درجه تبعیض چرا؟ عرض کردم هفتاد هزار هشتاد هزار تن پنبه تولید کشور ماست در اقتصاد کشور ما این موقعیتی هیچ ندارد؟ هفتاد هشتاد هزار تن پنبه و سه هزار تن چای دارد، بنده باز هم اگر عاید چایکاران بوشد حرفی ندارم آقایان نمی‌شود، من مجدداُ از جناب آقای وزیر بازرگانی سؤال می‌کنم میلیونها پولی که بمنظور کمک بچایکار از هشت سال شش سال پنجسال قبل به اینطروف گرفته‌اید باین طرف حالا تشریف بیاورید توضیح بدهید به چه صورت بتولید کنند کمک شده (صفاری ـ نشده) بنده را بیائید قانع کنید بنده هم رسماُ معذرت می‌خواهم و اگر نکنید این سؤال بنده ادامه دارد تا رفع این ظلم و تعدی از این مردم بدبخت شد (احسنت) اصولا آقا همین طوری که عرض کردم اگر بخواهید عمل قاچاق کم بشود باید برای قاچاقچی کم بشود باید برای قاچاقچی صرف نکند والا این عواملی که در سر حدات دارید هیچکدام مانع جریان قاچاق نیست جز اینکه قاچاق صرف نکند تا پروانه قیمتش اینست عوارض گمرک اضافه است قاچاق صرف می‌کند بهیچ قیمتی نمی‌شود جلوی آن را گرفت تنها راهی که هم نفع دولت را تضمین کند و هم نفع تولید کننده و چایکار را تأمین کند اینست که همانطوری که سابق عمل می‌شد بنام سور بازرگانی یا بنام کمک بچایکار کیلوئی دو تومان اضافه بگیرید و چای را آزاد کنید هم چای خوب وارد مملکت می‌شود مردم چای خوب می‌خورند قاچاق هم نمی‌شود در غیر اینصورت آقایان سوء نیت در کار است من اعلام می‌کنم (همهمه نمایندگان)(یکی از نمادگان ـ برای چه سوء نیت)
رئیس ـ آقای ارباب حرفتان را پشت تریبون زدید دیگر توی راه نباید حرف بزنید (ارباب ـ چشم)(خنده نمایندگان) آقای وزیر بازرگانی
وزیر بازرگانی ـ (کاشانی)ـ خود جناب آقا ارباب اطلاع دارند مثل اینکه اینجا بنده صریح عرض کردم اینکه ما صورت خواستیم صورت بازرگانی را نخواستیم صورت یکعده بخصوصی که در پنجسال اخیر بکار چای اشتغال داشته‌اند خواستیم اما میفرمائید وزارت بازرگانی صورت نداشته بنده عرض می‌کنم نداشته است وزارت بازرگانی (ارباب ـ دارد من می‌آیم نشانتان میدهم) وزارت اقتصاد ملی دفاتری که نشان بدهد چه تاجری چه عملی میکرده نداشته است و ما این را درست کردیم بنابای راجع بگذشته اطلاعاتی نداریم و حق هم داریم که نداشته باشیم برای اینکه هیچو پرونده هائی نبوده است اما اینکه میفرمائید اینها مغالطه است و عایدات چای سابق را چه کردهاند بنده از یکسال و نیم پیش باین طرف صحبت می‌کنم از یک سال و پیش باین طرف عایداتی که گرفته شد تمام در راه خودش دارد صرف می‌شود جناب آقای ارباب شما اطلاع ندارید از نمایندگان گیلان سؤال کنید (ارباب ـ از نماینده بندر عباس هم سؤال کنید) مقدرای بذر خریدیم این بذر مرغوب را که می‌کارند باید نهال شد و این نهال رشد کند و بقیمت ارزان بفروشیم بنده بارها در پشت این تریبون عرض کرده‌ام با این کارهائی که ما کرده‌ایم باز هم مورد عتاب واقع می‌شویم که کاری نکرده‌ایم کرده‌ایم بفرمائید ملاحظه بفرمائید اما تولید نهال و فروشش کاری نیست که امروز شروع کنیم و فردا نتیجه بگیریم این یک سال دو سال وقت می‌خواهد مشغول هم شدیم نهالهایمان هم دارد رشد می‌کند اولین پارتیش را در فصل پائیز امسال می‌فروشیم بقیمت ارزان بزارعین
بناـ براین بنده آنچه عایدات بوده در گذشته براه خودش خرج نشده راجع بآن حرفی نمی‌زنم ولی در این یکسال و نیم که شورای چای تشکیل شده با نهایت حسن نیت مشغول کار است و نتیجه اش را هم انشاء الله تا یکی دو سال دیگر خواهیم دید (احسنت)
۵- سؤال آقای اردلان و جواب آقای وزیر کشور
رئیس ـ آقای اردلان سؤالتان از وزارت کشور مطرح است.
اردلان ـ این سؤال همانطوری که آقا صدر زاده آن روز متذکر شدند سابقه طولانی دارد و مربوط بامروز نیست یک موقعی هم بود که خود بنده جواب عرض کردم در دولتی بود که خود جناب آقای وزیر کشور هم تشریف داشتند متأسفانه آن وضعیت پیش آمد که نگذاشت کاری انجام بشود بعد در دولت سابق که بنده افتخار نمایندگی مجلس را داشتم سؤال کردم دولت متعذر شد یاینکه قانون انجمنهای نگذشته همینکه گذشت اجرا می‌شود، حالا دفعه سومی است که این سؤال مطرح شده از اینکه در قسمت عمده ولایات انجام شده واقعاً اسباب رضایت است (صحیح است) ولی از اینکه تهران همینطور بحال اولیه مانده اسباب تعجب است. بنابراین ابتدا از جناب آقای وزیر کشور من سؤال می‌کنم علت اینکه انجمن تهران تشکیل نشده بیانات بفرمایند تا شاید قانع بشویم و اگر قانع نشدم که توضیح بیشتری عرض می‌کنم
رئیس ـ آقای وزیر کشور
وزیر کشورـ (علم) بنده امیدوارم انشاءالله دفعه چهارم نرسد تکه سؤال بفرمایند و انشاءالله انجام می‌شود و حالا دلیل اینکه انجام نشده بعرضتان میرسانم بطوریکه خاطر آقایان محترم مستحضر است برای شروع انتخابات انجمن شهر بدواُ باید طبق ماده ۲ قانون شهرداری
+حدود حوزه شهرداری بوسیله شهرداری با تصویب انجمن شهر تعیین و پس از موافقت شورای شهرستان بتصویب وزارت کشور برسد و سپس مطابق ماده ۵ قانون مزبور حوزه هر شهرداری برای انتخاب نمایندگان انجمن به نسبت تقریبی جمعیت تحت نظر کمیسیون مقرر در ماده ۶ قانون بحوزه‌ها تقسیم شود در هر دو قسمت با مطالعاتی که شده اولا با وسعتی که شهر تهران در سال‌های اخیر پیدا کرده نقشه جامع دقیقی از شهر فعلی تهران در دست نیست و باین جهت در نظر گرفته شده است که قسمت نقشه برداری سازمان برنامه نقشه هوائی شهر تهران را تهیه نماید اینکار انجام شد ثانیاً در سنوات اخیر بر طبق قانون با تصویب وزارت کشور شهرداری هائی از قبیل یوسف آباد ـ عباس آباد ـ تهران نو ـ نارمک ـ جوادیه تشکیل شده که بین حوزه عمل شهرداریها مذکور با شهرداری تهران اختلافهائی موجود است که باید آن اختلافها رفع و حدود حوزه شهرداری تهران و شهرداری‌های مزبور تعیین شود و این عمل مستلزم رفع اختلافهای موجود و اتمام کار نقشه برداری است.
ثالثاً برای تقسیم بندی شهر تهران بحوزه‌های انتخابیه اطلاع کافی از جمعیت شهر ضروری است و حتی تعیین جمعیت تقریبی‌ها با وسعتی که شهر پیدا کرده است قبل از سر شماری مشکل است و چون قریباُ امر سرشماری انجام می‌شود وزارت کشور منتظر نتیجه سرشماری است تا عمل انتخابات بر اساس جمعیت واقعی شهر تهران انجام گردد. تصمیم دیگری که وزارت کشور گرفته و قطعاُ در حسن اجرای امر انتخابات شهر تهران مؤثر است اینست که چون در اغلب کشورها مترقی جهان وضع سازمان و تشکیلات شهرداری پایتخت با سایر شهرها تفاوت دارد و حتی انتخاب شهردار در اکثر پایتخت‌های دنیا صورت استثنائی نسبت بشهرهای دیگر دارد و در این قانون با شهرهای کوچک فرقی ندارد لذا سازمان اتحادیه شهرداریها ایران مأمور مطالعه قوانین انتخاباتی پایتخت هائی کشوهای بزرگ گردیده است تا با مطالعه قوانین مزبور آنچه در ایران مقید تشخیص شود و با وضع تهران منطبق و متناسب باشد پس از تصویب مورد استفاده و عمل قرار گیرد.
از چند پایتخت از قبیل بغداد ـ دهلی ـ لندن ـ واشنگتن تا حال جواب نرسیده و موضوع در دست مطالعه است بنابراین اگر انتخابات انجمن شهر تهران تا حال انجام نشده باین علل بود و هیچگاه نظر خاصی نسبت بتأخیر انتخابات یا عدم انجام آن نبوده است و بمحض اینکه تصمیمات کار بشرحی که بعرض رسید فراهم شود نسبت بانجام انتخابات انجمن شهر تهران اقدام خواهد شد. این جوابی بود که بعرض رساندم ولی می‌خواهم عرض کنم واقعاً انتخاب نشدن انجمن بقدری مشکلات برای دستگاه دولت بوجود می‌آورد که مسلماً هر چه زودتر باید انتخاب شود. مثلا فرض بفرمائید اگر یک قران قیمت ذغال برود بالا می‌گویند چرا دولت این کار را کرده یا در هر قسمت دیگر وقتی که انتخابات انجمن انجام شد بهر صورت یکی قسمت زیادی از گرفتاری‌های دولت و مخصوصاً وزارت کشور کم خواهد شد در این مورد انتخابات انجمن واقعاً گرفتاریهائی بود یعنی هنوز هم، الان آقای مشایخی اینجا تشریف دارند ایشان راجع بحدود شهر ری و تهران یک اختلاف شدیدی دارند نسبت بعایداتی که باید بشهرداری داده بشود یا مثلا نسبت بتجریش که یک شهرداری جدا می‌خواهد شهرداری تجریش اگر الان جدا شد فعلا عایدی ندارد یعنی حالا از عایدی تهران استفاده می‌کند حالا بنشینیم و فکر کنم و بیک راه عایدی پیدا کنیم برای شهر تجریش یک مسأله دیگری است ولی الان ندارد بهر صورت بنده امیدوارم که تمام این مشکلات را حل کنیم و حتی اگر هم یک نقصی در این تعیین حدود یا در این مقدمات باشد برای دفعه اول صرفنظر کنیم و انتخابات را انجام بدهیم و به بینیم در عمل بچه مشکلاتی بر خورد می‌کنیم بعد اگر احیاناُ در این قانون تجدید نظری لازم شد یا در عمل بیک اشکالاتی برخوردیم بعد از آنکه انتخابات انجام شد عمل کنیم بنابراین بنده اطمینان میدهم که انشاءالله دیگر مواجه با سؤال چهارم آقایان نشویم.
رئیس ـ آقای اردلان.
اردلان ـ اگر مواردی که جناب آقای وزیر کشور فرمودند در نظر بگیریم در حقیقت تعلیق بمحال است برای این که همان کلمه اولی که فرمودند با تصویب انجمن حدود معین می‌شود خوب همینطور دور تسلسل پیدا می‌کند انجمن که نداریم تا تعیین حدود بکند (وزیر کشورـ وزارت کشور قائم مقام انجمن است) باید وزارت کشور این کار را بکند ملاحظه بفرمائید هر قانونی ممکن است نواقصی داشته باشد ولی بعنوان اینکه ما خیال داریم این اصلاحش کنیم دولت نمی‌تواند یک قانونی را اجرا نکند (صحیح است) مثلا انتخابات مجلس شورای ملی خوب این جدولی که معین شده حقیقتاَ از روی یک سرشماری شده است که برای صد هزار نفر یک نماینده معین می‌کنند؟ همچو چیزی نیست خیلی جاها ادعا می‌کنند؟ که جمعیتشان خیلی زیاد تر است و یک نماینده دارند البته باید اصلاح بشود ولی قانون را نمی‌شود بعنوان این که نقصی دارد اجرا نکرد پس بنابراین دولت برای آنکه می‌خواهد جدول قانون انتخابات را دقیق و با سرشماری از روی دقت بعرض مجلس برساند و مجلس تصویب کند نمی‌تواند انتخابات را تعطیل کند این کار را نمی‌تواند بکند انجمن شهر هم همانطوری که مجلس شورای ملی نسبت بمملکت نظارت کلی دارد انجمن شهر هم نسبت بهر شهری همان وظیفه را دارد بنده همانطوری که خودتان فرمودید که برای دولت مشکلاتی هست بطور اختصار ضررهائی که وقتی انجمن نباشد برا شهرداری بعرض آقایان میرسانم مثلا برای فقرا یکم عایداتی گرفته می‌شود آقایانی که پیاده گردش می‌کنند در شهر در هر کوچه بیست جور آدم یا شکسته و کور و چلاق و یا واقعاَ متکدی که شاید هم استحقاق هم ندارند می‌بینید خوب اگر انجمن بود آن انجمن مراقبت می‌کرد که این پول طوری مصرف بشود که این جور چیزها در شهر وجود خارجی نداشته باشد یا مثلا نسبت باسفالت شهر انجمن باید رسیدگی کند که ایرادی در آن نباشد ولی خوب صحبت بود این مناقصه با یک مبلغ کمتری بود بعد یک مبلغ زیادتری شد خوب مجلس شورای ملی وقت این کار را ندارد کارش هم این نیست بطور مثال عرض کردم، حالا مملکت است بنده سؤال کنم یا یک نماینده دیگری سؤال بکند ولی انجمن شهر که بود مسئول بود رسیدگی می‌کرد میدید که این اضافه ایکه برای اسفالت کاری داده‌اند حقاً باید داده شد یا فعل و انفعالاتی شده انجمن شهر که نباشد شهردار عوض اینکه مراقب ارزاق مردم باشد که بفرمایش آقا بالا نرود که مردم از دولت برنجند یا می‌شود میرود لندن مشرق اقصی اینطرف و آنطرف سوقات آورده باشد بنابراین توجه بفرمائید انجمن شهر وقتی نبود معایب همینطور زیاد است و این گله گزاریها متوجه دولت می‌شود از بودجه شهر مردم درست اطلاع پیدا نمی‌کنند بنده یک موردش را که هیچ نظر خارجی نیست بعرض آقایان میرسانم چند وقت پیش بنام اصلاحات در شهرداری تهران عذر یک عده‌ای را خواستند اسمش این بود که مبارزه با فساد است بعد شنیدم همانها را آوردند کار بایشان داده‌اند بنده بجان خودم هیچ کدامشان را نمی‌شناسم به جان خودم را قسم می‌خورم که باور بفرمائید مربوط بیک شخص معینی نیست ولی همانهائیکه دو مرتبه آمدند سر کار مواجب آن مدتی را هم که بیکار بودند و کار نداشتند بایشان دادند شاید اضافه کار و فوق العاده و پاداش هم برای مدتی که هیچ کار نمی‌کردند گرفتند خوب اینها را اگر بنا م مبارزه با فساد بیرون کردند چرا بدون رسیدگی دو مرتبه آوردند و اگر آوردند برای مدتی که بیکار بودند چرا پول بآنان دادند (قنات آبادی ـ اشتباه شده) ممکن است آدم درستی را بیخود بیرون کرده باشند بناـ براین انجمن شهر بایستی بوجود خارجی داشته باشد تا خودسری از شهرداری بیرون برود نظر بنده این است حالا بنده از جناب آقای وزیر کشور هم انتظار دارم بعد از سرشماری انتخابات انجمن بعمل بیاید سر شماری هم انشاءالله قریباً تمام می‌شود اما فکر اینکه اختلاف وجود دارد بین انجمن ری و انجمن تهران و از این قبیل چیزها قانون را نبایستی متوفق کرد قانون را بایستی اجرا کرد ضمناً اصلاحاتی که در نظر دارید اگر می‌خواهید اینجا را مثل پاریس درست کرد لایحه اش را از مجلس شورای ملی بگذرانید ولی وقتی که قانون در دستتان است مجبور هستید قانون را اجرا کنید (صحیح است)
۶-طرح تصویب گزارش کمیسیون نظام راجع به نحوه اجرای امور سر بارگیری و ارجاع بمجلس سنا
رئیس ـ گزارشی است از کمیسیون نظام قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد) گزارش از کمیسیون نظام مجلس شورا ملی کمیسیون نظام بشرکت کمیسیون کشور با حضور تیمسار سرلشگر زاهدی معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۵۸۸۴۴ دولت راجع بنحوه اجرای امور سربازگیری را مطرح نموده با توضیحاتی که از طرف نماینده دولت داده شد ماده واحده با اضافه یک تبصره تصویب و اینکه گزارش آنرا تقدیم می‌دارد:
ماده واحده ـ بوزارتین جنگ و کشور اجازه داده می‌شود امور سربازگیری را در نقاطی که موجبات اجرای قانون روش جدید سربازگیری مصوب ۱۶ فروردین ۱۳۳۵ بتشخیص وزارت کشور فراهم نیست منتها تا ۱۵ آبان ماه ۱۳۳۶ طبق قوانین مصوبه قبل عمل نمایند
تبصره ـ وزارت کشور مکلف است قبل از ۱۵ آبان ماه ۱۳۳۶ وسائل مورد لزوم را جهت اجراء قانون روش جدید سربازگیری در سرا سر کشور فراهم نماید مخبر کمیسیون نظام امیر حسین فولادوند گزارش از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی کمیسیون کشور با مشارکت کمیسیون نظام لایحه شماره ۵۸۸۴۴ دولت راجع بنحوه امور سربازگیری را در نقاطی که موجبات اجرای قانون مصوب ۳۵/۱/۱۶ فراهم شده مطرح نموده با نظر کمیسیون نظام موافقت و اینک گزارش شماره ۲ کمیسیون نظام را تأیید می‌نماید.
از طرف مخبر کمیسیون کشور ـ موسوی
+رئیس ـ آقای عمیدی نوری بفرمائید.
عمیدی نوری ـ لایحه ایکه از طرف دولت در جلسه اسبق داده شد گزارش کمیسیونهای جنگ و کشور که فعلا مطرح است البته یک لایحه‌ای بود که از نظر فوریت لازم بود بسرعت مورد مذاکره واقع شود بنده هم در آن جلسه با فوریتش مخالفتی نکردم برای اینکه نظریاتم را در ماهیت موضوع که فعلا بصورت گزارش مطرح است بعرض رسانده باشم امر سرباز گیری یعنی اجرای قانون مقدس نظام وظیفه یک امر بسیار ضعیف و مؤثری است که ملت ایران در ظرف این چند سالی که این قانون در مملکت ما بوجود آمده و اجرا شد همیشه حسن استقبال کرده و این حسن استقبال حتی از طرف مقامات لشگری مورد تصدیق واقع شد چند وقت پیش یکی از مسئولین امر خاطرم می‌آید که در جشن دانشگاه بود بمن می‌گفت که از لیسانسیه و دیپلمه‌ها هزار نفر می‌خواستیم دعوت کنیم برای اینکه انجام وظیفه مقدس خودشانرا بکنند بیش از سه هزار نفر داوطلب آمدند و وقتیکه خواستیم قرعه بکشیم همه گفتند ما حاضریم و حاجتی بقرعه نیست واقعاً وقتی که‌ای اشتیاق و علاقه را در طبقه منور و تحصیلکرده ایرانی نسبت بامر سربازگیری و اجرای خدمت نظام وظیفه می‌بینیم جای بسی خوشوقتی است که ملت ایران روح سلحشوری خودش را با توجه باینکه امروز ملتی می‌تواند حیثیت و استقلال کشور خودش را حفظ بکند که متکی به نیروی دفاعی قوی باشد و جای بسی تشکر است بهمین جهت هم از وزارت جنگ ما تشکر می‌کنیم که در موضع روش سربازگیری یک تجدیدی نظری کرده بودند چون روش سربازگیری طبق قانون که قبلا اجرا می‌شد بکیفیتی بود که بعضی انتقادات نسبت بآن روش وارد بود وبهمین جهت وزارت جنگ مطالعه کرد و روش جدید بصورت یک قانوین درآمد و بمجلس شورای ملی تقدیم شد و مجلس شورای ملی هم بیسرعت و با دقت و باحسن استقبال آنرا تصویب کرد که خود این موضوع نشان می‌دهد که وزارت جنگ در این حسن استقبال توجه بیشتری می‌کند و سعی دارد براینکه آن تسهیلات لازم فراهم بشود که بشود این امر مقدس را ببهترین وجهی اجرا کرد قانون دوم که گذشت که بنده خودم از رأی دهندگان آن قانون بودم و بسیار هم خوشوقت بودم و حتی قبل از طرح آن قانون در روزنامه خودم، چون از سرتیپ رزم آراء شنیده بود که زحماتی کشیده‌اند و بعرض اعلیحضرت همایونی هم رسانده بودند اعلیحضرت همایونی هم امر فرموده بودند که تسریع بشود در تهیه آن قانون و تصویبش منهم چون خودم معتقد بودم روی آن چیز نوشتم البته ما امیدوار بودیم که این قانون جدید که کیفیت تازه‌ای در تسهیلات امر دارد زودتر اجرا شده باشد و بعضی انتقاداتی که می‌شود از بعضی از مأمورین سربازگیری دیگر منعکس نشود،
چون طبق قانون سابق یک کمیسیونی تشکیل می‌شد که بقصبات و دهات می‌رفتند بنام کمیسیون سربازگیری از یک رئیس نظام وظیفه و یک طبیب که آن طبیب هم اغلب بلکه همیشه طبیب ارتش بود و البته گاهی پیش می‌آمد در بعضی از نقاط که حتی یک موردش را در یکی از این کوهپایه‌های نور بود که دو سال پیش خود بنده تابستان رفته بودم بآنجا سرکشی کنم یکی شکایاتی دیدم آنجا از عمل آن کمیسیون شده که بلافاصله باطلاع رئیس نظام وظیفه وقت رساندم و رسیدگی هم کردند و آن اطلاعات را هم صحیح تشخیص دادند و آن رئیس کمیسیون را هم مورد توبیخ و تنبیه قرار دادند که پرونده اش هست، خلاصه روش جدید که برای اجرا سربازگیری فراهم شد یک قدری معتدل تر شد یعنی آن کمیسیون هائی که باید تشکیل بشود با همکاری خود مردم وزارت کشور است یعنی فرمانداریها، بخشداریها، معتمدین محل عضو آن کمیسیون شده بودند و البته آن طبیبی که بایستی شرکت بکند مطابق این قانون مجاز شد که طبیب غیر نظامی هم باشد بهمین جهت بنظر می‌آید و حقیقتاً هم همینطور است که این قانون جدید روش بهتری برای اجرا امر نظام وظیفه ر مملکت بکار برده متأسفانه برخوردیم باین وضعی که از طرف امر نظام وظیفه یک امر فوری و لازم است که بایستی امر سرباز گیری فوری انجام بوشد یعنی بسرعت کار خودش را بگذراند از طرح برخوردیم باین لایحه که تقاضا شده است که در آن واحده دو قانون در یک امر در مملکت اجرا بشود لایحه دولت این بود که چون نواقصی در کار وزارت کشور هست از نظر تقسیمات کشور مثلا بنده یادم می‌آید که لایحه ایکه دولت داده بود لایحه تقسیمات کشور هم درش بود که تا تقسیمات کشور مرتب نیست مجلس شورای ملی اجازه بدهد هر جائی که کار ما مرتب هست از نظر تقسیمات کشور قانون فعلی اجرا بشود و هر جائی که وسائل ما فراهم نیست و تقسیمات کشور کارش مرتب نیست قانون سابق باشد
بنده در عین حال هم ببنده معتقد هستم براینکه یکی از اصولی که در حکومت دمکراسی همیشه باید رعایت بشود و اصل کلی است آن این است که در یک کشور کشوری که مرکزیت دارد مثل کشور ایران کشوری که حکومت پارلمانی متکی بقوه مقننه است که فقط در مرکز تشکیل هست مثل اینکه باید همیشه یک قانون در مملکت اجرا بشد، البته بعضی از کشورها هست که تقسیماتی دارد مثل امریکا و مثل هندوستان که اینها در هر قسمت از ایالاتش قوانین محلی دارد که آن قوانین محلی را اجرا می‌کنند و یک قوانین عمومی مرکزی هم دارد البته آن قوانین محلی بتناسب محل خودشان اما مملکت ما که دمکراسی است و معتقد هستیم دمکراسی ما متکی بحکومت پارلمانی و قوه مقننه است و یک قانون در مجلس شورای ملی و سنا تصویب مسشود و باید اجرا بشود من تصور می‌کنم باید یک قانون در مملکت اجرا بشود یعنی ما نمی‌توانیم تبعیض قائل بشویم این دون شأن حکومت دمکراسی است که بگوئیم در یک امر خاصی مثل امر مقدس سربازگیری در بعضی از قسمتهای کشور یک روش اجرا بشود یعنی روش سابق که یک کمیسیون باشد مرکب از رئیس نظام وظیفه و طبیبش و در بعضی از قسمتهای کشور کمیسیونها مرکب باشد از معتمد محل و فرماندار و بخشدار و نظام وظیفه یعنی دو قانون که هر دو از این مجلس گذشته یک قانون سابق یک قانون لاحق در کشور بدو جور اجرا بشود در بعضی نقاط این قانون در بعضی نقاط آن قانون بنده چون این را یک چیز تازه‌ای می‌بینیم از نظر روش قانون نویسی (صدر زاده ـ نقاط را معین کردهاند بطور کلی ؟)
هیچ معین نشده، بنده قرائت می‌کنم بوزارتین جنگ و کشور اجازه داده می‌شود امور سربازگیری را در نقاطی که موجبات اجرای قانون روش جدید سربازگیری مصوب ۱۶ فروردین ۱۳۳۵ به تشخیص وزارت کشور فراهم نیست منتهی تا ۱۵ آبان ماه ۱۳۳۶ طبق قوانین مصوبه قبل عمل نمایند البته این اصلاحی هم شده باید از کمیسیون نظام و کشور تشکر کرد که لااقل یک ضرب الاجلی معلوم شد برای اینکه در لایحه اینکه دولت داده بود بطور مطلق بود پس الی الابد در مملکت ما در یک امر دو روش دو قانون آنهم بدون تعیین مناطق و مراکزی که باید اجرا بشود بمیل دستگاه دولت هر کدام را هر جا خواست اجرا بکند و این نحو تبعیضها ی اجرائی و قانون است که در مملکت اثر خوب ندارد مثل همین موضوع نان که در طهران پنجاه میلیون تومان ضرر ارزان فروختن نان را می‌دهند و می‌بینیم که هجوم می‌شود از تمام دهات و اطراف تهران برای اینکه نان را ارزان تر بخرند حالا من نمیدانم در اجرای این دو روش بعد از این که قانون تصویب شد چه تأثیری بعمل خواهد آمد البته بعضی از مردم که یکی از این روشها را شاید مساعد تر برای خودشان ببینند ممکن است مهاجرت بکنند از یک شهری به شهر دیگری مثل قضیه نان که اثر اجرای این قانون هم همین شکل بشود برای آنکه طبعاً این دو روش اختلاف دارد یکی، یکی را مساعدتر و بهتر برای خودش تشخیص می‌دهد و یکی را ناملایمتر آنکه می‌خواهد از وضع مساعدش استفاده بکند میرود بجائی که آن روش اجرا می‌شود خلاصه اینکه بنده از نحوه عمل را که در مملکت یک موضوع بدو شکل بدون اینکه بنده مناطقش هم معلوم بشود اجرا بشود این را مطابق شئون دمکراسی و اصول مرکزیت کشور خودمان نمی‌بینم اما ببینیم علت چیست؟
در لایحه دولت قید شده بود که تقسیمات کشور هنوز معلوم نشده اینجا خوشبختانه عبارت تقسیمات کشور حذف شده فقط عبارتی کلی است که مادام که موجبات اجرا فراهم نشده بنده خواستم جناب آقای مخبر کمیسیون و همینطور تیمسار معظم وزیر جنگ و جناب آقای علم این موجبات اجرا را توضیح بدهند که ببینیم چطور موجبات اجرای قانون از طرف وزارت کشور فراهم نیست چون از تبصره چنین مستفاد می‌شود که موجبات از طرف وزارت کشور فراهم نیست وزارت جنگ مثل اینکه مجهز است که این قانون را اجرا کند فقط تقصش روی وزارت کشور است که در این مورد جناب آقای علم اقتضا دارد توضیح بدهند که به بینیم این نقص چیست و چطور موجبات اجرا یک قانونی که خود دولت پیشنهادی داد و ما هم استقبال کردیم و آن را تصویب کردیم فراهم نیست آنهم از ناحیه وزارت کشور اگر این موجبش موضوع تقسیمات کشور است که کشور ما الان تقسیماتش معلوم است استانها شهرستانها و فرمانداریها و بخشداریها همه اینها در تمام نقاط شهردارها و فرماندارها هستند اگر هم نواقصی از حیث فرماندار و بخشدار است خوب اعزام بکند و اگر هم نظر این است که تقسیمات کشور بوضع فعلی متناسب نیست باید تقسیمات جدیدی پیشنهاد بشود آن را هم نمیدانم جناب آقای علم تشریف داشتند یا وزیر دیگری در کابینه سابق بود یکی لایحه تقسیمات جدیدی کشور را داده بودند بمجلس شورای ملی و کمیسیون کشور هم مطالعات زیادی کرد و لایحه هم بمراحلی رسیده بود که ملکت بود بیاید بمجلس بعد شنیدیم که خود دولت لایحه را پس گرفت پس اگر دولت خودش یک لایحه تقسیمات جدید را از نظر تقسیمات کشور پس می‌گیرد معنایش این است که این تقسیمات کشور بطور خوبی صورت گرفته و لازم نمیداند ن را عوض کند بنابراین اشکالی از نظر وزارت کشور نیست اگر تصور می‌شود براین که چون در این روش جدید از معتمدین محل مشکل بنظر من معتمدیم محل انتخابش آسان است بخشدار و فرماندار هم از طرف وزارت کشو در تمام کشور هست بنابراین من موجباتی از نظر وزارت کشور نمی‌بینم که مانع اجرای قانون مصوب کشور ۱۶ فروردین ۳۵ باشد که متناسب با وضع
+فعلی مملکت هست و بسیاری از گفته‌های بیربطی را هم که در بعضی مواقع منعکس می‌شود رفع می‌کند باین جهت بود که بنده خواستم بحثی شده باشد در این موضوع و استفاده می‌کنم از توضیحات آقایان ببینم که چه موجباتی باعث عدم اجرای قانون فروردین ۳۵ شده و بموجب تبصره‌ای که کمیسیون ضمیمه کرد و گفت لااقل حالا که این را تصویب می‌کنید دولت را مکلف کرد که در ظرف یکسال وزارت کشور مکلف باشد آن موجبات را فراهم بکند که قانون ۱۳۳۵ که مورد تمایل دولت بوده است و مورد استقبال مردم هم هست اجرا بشود این نکاتی بود که بنظر بنده رسیده و امیدوارم که آقایان با توضیحاتشان بنده را روشن کنند.
رئیس ـ آقای وزیر جنگ.
وزیر جنگ ـ بنده از آقای عمیدی نوری خیلی تشکر دارم که اظهار خوش بینی نسبت باین لایحه تقدیمی وزارت جنگ کردند و همینطور که استحضار دارندمنظور از تقدیم این لایحه همین بود که تماس مأمورین نظام حتی المقدور در تمام نقاط کشور با مردم کمتر بشود (صحیح کاست ـ احسنت) و امر سربازگیری بیک ترتیب خیلی صحیحتری انجام بگیرد بود دستگاه وزارت جنگ و ارتش کمتر آلودگی پیدا کند (صحیح است) بنابراین این قانون مورد توجه عموم آقایان محترم قرار گرفت ولی متأسفانه بعللی موجبات اجرای این روش جدید میسر نشد و این است که وزارت کشور موفق نشد در بودجه امسالش این اشکالات را رفع کند از این جهت چون کاری است که نمی‌شود متوقفش کرد و امور سربازگیری باید جریان عادی خودش را طی بکند و در آذر ماه ارتش احتیاج بیک عده سرباز دارد که بطور قطع و یقین باید احضار بشوند نمی‌شود وقتی بماند ولی بنده عرضی که دارم خدمت جناب آقای عمیدی نوری این است که اشتباه در این جا است که فرمودند اصل دموکراسی اجرا نمی‌شود و دو قانون در آن قانون متناقضی ضد و نقیض و متباین نیستند این قانون جدیدی نیست بلکه روش جدیدی است یعنی قانون را با یک ترتیب ساده تری می‌خواهیم انجام بدهیم بنابراین بدر هر جائی که ما موفق شدیم مطابق روش جدید عمل بکنیم همین قانون و اصل را در هر جا که وسایل فراهم نبود مطابق روش و رویه قدیمی عمل می‌کنیم بهیچ وجه دو قانون در آن واحد در مملکت اجرا نمی‌شود در همه جا یک قانون اجرا می‌شود با دو روش اگر احتیاج بتوضیح بیشتری هست ممکن است که بطور مثال عرض کنم وقتی در مملکت یک قانون گذشت که ازدواج و طلاق در تمام کشور باید حتماً در محضرها ثبت بشود ولی اگر وزارت دادگستری موفق نشود که‌ای دفاتر را در تمام کشور برقرار کند آیا صحیح است که ما اعلام کنیم که ازدواج و طلاق در مملکت موقوف بشد تا این محضر تشکیل بشود البته طلاقش زیاد اشکال نداشت ولی ازدواج را نمی‌شد متوقف کرد باید روش قدیم مجری بشود تا اینکه اصلاحات جدیدی هم بترتیب عملی بشود اینهم شبیه همانست با اوضاع و احوال امروز ما نمی‌توانیم عمل سربازگیری را متوقف کنیم بنابراین استدعای وزارت جنگ از آقایان این است که رعایت لزوم و فوریت را بفرمایند که کار ما مختل نماند.
رئیس ـ آقای خلعتبری
خلعتبری ـ خاطر آقایان مسبوق است که این قانون در دوره ۱۸ مجلس گذشته و بعضی از موادش هم واقعاً خیلی مفید بحال مردم است مردم یا توجه ندارند یا بآنها تذکر داده نمی‌شد چون قسمت را حفظ می‌کنند وقت خدمت را توجه می‌کنند یکیش بنظر بنده سبب می‌شود که مردم کارهای خوبی که شده با اطلاع نباشند این لایحه یک خدمت بزرگی به کشاورزان مملکت کرده برای اینکه قطع تماس مأمورین سرباز گیر را با عامه طبقات کشاورز کشور کرده است (صحیح است ـ صحیح است) این یک خدمتی است واقعاُ در دوره گذشته همین دولت و مجلس هجدهم بتمام طبقات متوسط و عادی و مخصوصاً کشاورزان مملکت کرده است بنابراین در اصل مفید بدند لایحه هیچ تردیدی نیست بنظر بنده اگر هم این لایحه در تمام مملکت قابل اجرا نبوده است خوب در زمان وضع قانون نیت بر این بوده است که این قانون در مملکت اجرا بشود و در جاهائی هم که امکان داشته است این قانون اجرا شده است بنظر بنده از این جهت که چرا قانونی که قابل اجرا نبود مجلس تصویب کرد و دولت پیشنهاد کرد این ایراد ابداُ صحیح نیست بلکه وزارت جنگ که شروع باجرای این کرده است چون بنده اطلاع دارم در قسمت هائیکه این قانون اجرا شده دلیل بر رضایت مردم است نسبت بوضع سربازگیری فعلی تا نسبت بوضع سربازگیری سابق بنده که بنام موافق می‌خواهم صحبت کینم می‌خواهم بآقای وزیر جنگ تذکری بدهم با اینکه این قانون قبلا بمجلس تقدیم شده و تصور میرود که آقایان تصویب بکنند ولی در نظر داشته باشند که موجبات اجرای قانون را هر چه زودتر فراهم کنند (صحیح است) به بنده امسال در اردیبهشت ماه تلگرافی از نوشهر کردند که قریب دویست نفر از کشاورزان را گرفته‌اند و می‌خواهند بتهران بیاورند چون فصل کشاورزی است بنابراین از اولیا مرکز تقاضا کنید که کشاورزان را حالا مرخص کنند و پس از فصل زراعت بخدمت سرباز گیری فرستاده بشوند این مثل را برای این عریض کردم برای آقایان که در دستگاه مرکزی در کارهای اداری بنظر بنده غالب متصدیان امور مرکز خودشان هیچوقت راضی نیستند که کار اداری مملکت بد صورت بگیرد
بنابراین یک وزیر یک رئیس اداره‌ای غالباُ و اکثراً سعی می‌کند کارهایش را طوری انجام بدهد که مورد رضایت مردم باشد و همین مورد عرض کردم بنده نامه‌ای نوشتم بآقای رئیس نظام وظیفه و پس از ۲۴ ساعت دستور تلگرافی دادند که کشاورزان را فعلا مرخص کنید که بروند کارهای کشاورزیشان را انجام بدهند و پس از فصل کشاورزی آنها را بخدمت سربازی احضار و دعوت بکنند خواستم عرض کنم که در همین دستگاه که نواقصی هست در مرکز اشخاصی هم هستند که متوجه تقاضاها و نخواسته‌های مردم هستند علیهذا نقص تشکیلات اداری هست و اولیای مرکز هم در آن قسمت در اجرای قوانین هنوز مهیا و آماده نیستند یعنی در این قسمت مراقبت در اجرای قوانین بنظر بنده هنوز مهیا و مجهز نیستند و عدم مراقبت در اجرای قوانین و در امور مردم و تقاضای‌های مردم سبب می‌شود که قوانین صحیح اجرا نشود و دستورات و نیات اولیای مرکز در نقاط مختلف کشور بصورت عمل در نیاید این است که هر قانونی از مجلس گذشت اگر توأم با مراقبت شدید و مراقبت با یک اصول صحیحی باشد منتهی برضایت مردم خواهد شد و نیت اولیای مرکزی عملی می‌شود بنابراین آن قانون مفیدی که گذشته است آن قانون را هر چه زودتر باید بصورت اجرا در بیاورید و در قسمت هائی مربوطه در همین فاصله اینکه قانون سابق اجرا می‌شود بنده از آقای وزیر جنگ بخواهم که خوب توجه بکنند برای این که در قسمت سرباز گیری عدم رضایت وجود داشت عدم رضایت شدید هم وجود داشت و خوشبختانه خود وزارت جنگ متوجه شد و خود این آقای وزیر جنگ آن لایحه را به مجلس آورد و تقدیم کرد و بنده خودم شاهد هستم که آقای وزیر جنگ و معاون ایشان با نهایت میل و علاقه توجه کردند بتذکرات و شکایاتی که مردم می‌دادند و اصرار بر تسریع در تصویب این قانون می‌گردند حالا این قانون حقیقتاً مفید است (صدر زاده ـ راه سوء استفاده را هم قطع کرد) برای اینکه هم اکثر مأمورین طبق قانون قدیم سوء استفاده می‌کردند و هم محلی‌ها، کدخداها سوءاستفاده می‌کردند در هر دهی اشخاصی که یک خورده بیشتر از سایر زارعین شهر را دیده بودند مکرر بنام مأمورین شیادی و کلاهبردار و اخاذی می‌کردند و البته در خیلی از این موارد هم بدون تردید با مأمورین و با اینها شریک بدند و حتی این قانون فعلی هم هر جا اجرا نشود بنظر من آقای وزیر جنگ باید در نظر داشته باشند که این سوء استفاده و این اخاذی از طرف مردم و از طرف مجلسی‌ها بمنفعت عده‌ای از مأمورین وجود خواهد داشت
بنابراین بنده می‌خواهم ایشان را توجه بدهم که از نظر جلب توجه مردم و مخصوصاً کشاورزان این را در نظر داشته باشند همانطور که با آن حسن نیت آن قانون را آوردند حالا هم برایشان فرض و واجب است که در اجرای قانون سابق دقت بکنند چون الان باید یک نظارت و مراقبتی بشود که جلو سوء استفاده مأمورین و منتفذین و کدخداها و عمال محلی‌ها را بگیرند چون تا بحال از مردم اخاذی زیاد کردهاند کشاورزی که در سال یک هزار تومان بیشتر در آمد ندارد اگر دویست تومان خواست یکدخدا و یا مأمور سرباز گیر رشوه بدهد آن کشاورز برای همیشه زندگیش متلاشی می‌شد و بنده قطع دارم اولیای مرکزی اداره امور نظام وظیفه با نهایت جدیت و علاقه بشکایات مردم رسیدگی می‌کنند و هر وقت بنده شکایتی کرده‌ام چون بنده دو سه مرتبه شکایت کردم مأمورین را برداشتند رئیس نظام وظیفه را عوض کردند برای اینکه حسن نیت داشتند بنده می‌خواهم از آقای وزیر جنگ تقاضا کنم یک ترتیبی قرار بدهید و بنظر بنده راه آن یک بازرسی محرمانه‌ای است در استانها و در جاهائیکه آن قانون اجرا نمی‌شود اگر بتوانید یعنی حتماً بنظر من لازمست یک ترتیب محرمانه‌ای برای بازرسی قرار بدهید که مأمورین و آن اشخاصی که در محل‌ها سالها پول گرفته‌اند چون در جاهائیکه مأمورین پول نمی‌گیرند کدخداها و اشخاص می‌آیند بنام مأمورین از مردم پول می‌گیرند و می‌روند (صحیح کاست) این را من در تهران کراراُ شنیدم که بنام مأمورین از مردم پور می‌گیرند ولو این که مأمور نگیرد پس آقا باید جلوی این کارها را گرفت که اگر در یک شهرستانی در یک بلوکی دیدید کدخدائی یا اشخاص دیگری از این کارها کردند مأموریت محرمانه باشخاص بدهید که این مطالب را باطلاع شما برسانند برای این که در این مدت یکسال هم کسی نتواند در قسمتهای کشاروز نشین سوء استفاده کند. بنا براین بنده از این که تصدیع داده‌ام بآقایان خیلی معذرت می‌خواهم آنها از این جهت بود که شکایاتی در این موضوع ببنده رسیده بد وزارت جنگ هم نمی‌تواند فعلا این قانون را در تمام مملکت اجرا کند
+چون وسیله نسازد بنابراین بنظر بنده تصویب این قانون عمل صحیحی است.
رئیس ـ چون در کلیات دیگر کسی اجازه نخواسته است رأی گرفته می‌شود و بورود در مواد، آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده واحده مطرح است چون کسی اجازه نخواسته بنابراین یکدفعه دیگر قرائت می‌شود و رأی گرفته می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
ماده واحده ـ بوزارتین جنگ و کشور اجازه داده می‌شد امور سربازگیری را در نقاطی که موجبات اجرای قانون روش جدیدی سربازگیری مصوب ۱۶ فروردین ۱۳۳۵ بتشخیص وزارت کشور فراهم نیست منتهی تا ۱۵ آبان ماه ۱۳۳۶ طبق قوانین مصوبه قبل عمل نمایند
تبصره ـ وزارت کشور مکلف است قبل از ۱۵ آبان ماه ۱۳۳۶ وسایل مورد لزوم را جهت اجراء قانون روش جدید سرباز گیری در سراسر کشور فراهم نماید.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود بماده واحده و تبصره آن آقایان موافقین قیام بفرمانید (اکثر برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود
۷- بیانات بعد از دستور آقایان دکتر امین و عمیدی نوری
رئیس ـ آقا دکتر امین
دکتر امین ـ بنده با استفاده از وقت می‌خواستم عرایضی چند برای تذکر در قسمتهای بهداری و فرهنگ آذربایجان عرض کنم که توجه وزارت بهداری نسبت بهداری آذربایجان از بیست سال پیش تا حالا فرقی نکرده و در بیست سال پیش خیلی بهتر از حالا بوده آقایان تصدیق می‌فرمایند که اساس ترقی و پیشرفت امور هر مملکت روی بهداشت و بپیشرفت بهداشتی کشور است در آذربایجان در بیمارستانهائی که بنام بیمارستان نامیده شده دارو طبیب جراح و ماما نیست بنده چندین مرتبه صحبت کردم و بجناب آقای وزیر بهداری هم بطور خصوصی عرض کرده‌ام توجهی نشده بنده توجه جناب آقای وزیر بهداری را که متأسفانه تشریف ندارند جلب می‌کنم در بخش‌ها و در شهرستانها داروئی که فرستاده می‌شود جز مقداری پنبه و چیزهای کوچک که حقیقتاً نمی‌شود اسم دارو روی آنها گذاشت فرستاده نمی‌شود البته یک چیزهائی می‌فرستند ولی دارو نیست در سال‌های اخیر متأسفانه بعد از جنگ مرض سل در آذربایجان و گیلان و مازندران و خراسان و خوزستان که قسمتهای فعال کشور هستند روز بروز زیادتر می‌شود از ۳ سال قبل در آذربایجان ساختمان یک آسایشگاه شروع شده که هنوز طبقه اول آن را نتوانسته‌اند بپوشانند با نامه‌های زیادی که نوشته شده هنوز توجه نشده عده زیادی بمن مراجعه می‌کنند برای معالجه بتهران مخصوصاً بنده چندی قبیل که رفته بودم بآسایشگاه شاه آباد دیدم که آن آسایشگاه حقیقتاً خیلی مرتب بود ولی متأسفانه برای پذیرائی مرضی جا نداشت که مریض بخواباند و مریض‌ها در مهمانخانه‌های شهریا در کوچه‌ها اغلب تلف می‌شوند با این که امکان دارد وضع و حال بدو مأیوس از مرکز بآذربایجان مراجعت بکنند و ممکن است در سایر شهرستانها هم همینطور باشد تصدیق میفرمائید بنده در سابق هم عرض کرده‌ام که اگر وزارت بهداری برنامه‌ای برای مبارزه با سل داشته باشد و گویا برنامه هائی هم دارند بداند که در کدام قسمت از کشور سل زیاد است تشکیلات آسایشگاه‌ها را در آن جا تهیه کنند حداقل دو سال برای ساختمان کافی است در حالی که آنجا از ۳ سال پیش شروع بساختمان شده است و با وجودی که هر روز دستور داده می‌شود آقایان نمایندگان آذربایجان فشار می‌آورند بوزارت بهداری و سازمان برنامه (صحیح است) متأسفانه توجهی نمی‌کنند از جناب آقای وزیر بهداری خواهش می‌کنم که در این قسمت توجه بیشتری بکنند (سلطانمراد بختیار ـ بودجه ندارند) گویا سازمان برنامه بودجه‌ای داده ولی همکاری میان وزارت بهداری و سازمان برنامه نیست که هم آهنگی داشته باشند و نقشه‌ها را اجرا کنند والا سازمان برنامه (دکتر وکیل ـ دکتر می‌خواهد، اول دکتر بفرستید) سازمان برنامه حاضر است پول بدهد ولی باید مراقبت کند باصطلاح همکاری بکنند.
در قسمت فرهنگ در چند سال پیش قانون تعلیمات اجباری تصویب شده و خوشبختانه در چند جای کشور عملی شده ولی در آذربایجان که آقایان تصدیق می‌فرمایند از نقطه نظر جعرافیائی و سیاسی احتیاج زیادی بفرهنک دارد توجهی نشده بنده توجه جناب آقای وزیر فرهنگ را که متأسفانه تشریف ندارند باین قسمت جلب می‌کنم خوشبختانه خودشان رفته بودند به آذربایجان و دیدند که مردم آنجا چقدر زحمت می‌کشند و توجه دارند برای ساختمان دبستان و دبیرستان و کمک می‌کند پول می‌دهند وزارت فرهنگ بایستی از قسمتهای کتاب و معلم کمک‌های بیشتری بکند که این قسمت در آذربایجان زودتر تر از سایر قسمت‌ها شروع بشود البته باز هم با توجه به اوضاع سیاسی و همسایه‌ها و همینطور وضعیت محلی بصدیق میفرمائید که نباید برای دو سال و ۳ سال در نظر بگیریم برای ۵۰ سال باید در نظر بگیریم که فرهنگ برنامه‌ای داشته باشد تا بتواند در قسمتهای مرزی که مهم است بمورد اجرا بگذارد (قنات آبادی ـ برای همین امسال برنامه ندارد) قسمت دیگری راجع بدانشگاه تبریز بود آقای وزیر فرهنگ چون خودشان تشریف بردند توجه کردند که دانشگاه آنجا چه قسم است و از نزدیک دیدند و تصدیق نمودند که حقیقتاً زحمت می‌کشند از جنوب و شمال و شرق و غرب هزار و صد نفر جمع شده‌اند و خوب تحصیل می‌کنند ساختمانی که از ۲ سال پیش شروع شده بر حسب امر بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه که همیشه نسبت به دانشگاه توجه فرموده‌اند در دو سال قبل امر فرمودند که این ساختمان باید تا دو سال دیگر تمام شود متأسفانه با مراجعات و با فشار‌های زایدی که نمایندگان محترم آذربایجان هر روز می‌آورند بنده هم هر روز تعقیب می‌کنم هنوز ساختمان بجائی نرسیده و بنده اطلاع دارم که از هفته پیش ساختمان آنجا تعطیل شده است یعنی ساختمان بیمارستان و دانشکده پرشکی که شروع شده و تعطیل شده و باید اعلان مناقصه بدهند چون کنتراتش تمام شده و با مکاتباتی که هر روز میان سازمان برنامه و وزارت فرهنگ هست هنوز بجائی نرسیده بنده مخصوصاَ از جناب آقای وزیر فرهنگ خواهش می‌کنم باین قسمت نهم چون بیمارستان اساس و عمده کاری است که دانشجویان باید در آنجا عمل بکنند و حقیقتاً از نزدیک به بینند و استادانی که از خارج می‌آیند و با مریضخانه‌های کوچکی که ما داریم موجب سرافکندگی ما می‌شود ما انتظار داریم که سازمان برنامه با وزارت فرهنگ بتواند همکاری داشته باشد و زودتر باین ساختمان کمک کنند البته دانشگاه تبریز مال تبریز و آذربایجان نیست مال تمام کشور است و از تمام کشور بآنجا می‌آید (دکتر جهانشاهی ـ اساساً توجه کافی بآذربایجان نمی‌شود) در قانون دانشگاه هست که صرفه جوئی‌های هر سال را می‌توانند برای خرید لوازم آزمایشگاه و کتاب و ساختمان خرج بکنند گویا جناب آقای وزیر دارائی دستور فرمودند در امسال داده نشود بنده مخصوصاً می‌خواستم توجه ایشان را جلب کنم این مؤسسه تازه که مؤسسه جوانی است احتیاج بخرید لوازم آزمایشگاه و کتاب و ساختمان دارد بنده از آقای وزیر دارائی خواهش می‌کنم که باین قسمت توجه بکنند که طبق قانون عمل کنند چون قانون می‌گوید
‹‹ می‌توانند از محل صرفه جوئی آزمایشگاه کتاب و ساختمان برای شاگردان خرج کنند ››
خواهش می‌کنم این دستور را بفرمایند عملی بشود قسمت آخری که می‌خواستم تصدیع بدهم برای وضعیت کارمندان دولت بود از آذربایجان یا از تهران هر روز مراجعه می‌کنند برای وضعیت حقوقشان خصوصاً از طرف کارمندان وزارت پست و تلگراف نامه‌ای نوشته بودند که بنده به جناب آقای وزیر دارائی یاد آور شوم و تقاضا کنم دولت و عده‌ای داده بود که وضعیت حقوق کلیه کارمندان دولت را تأمین کند قانون پزشکان هم که در جلسه پیش جناب آقای دکتر جمشید اعلم و جناب آقای دکتر راجی تذکر دادند امیدوارم که هر چه زودتر از مجلس سنا بگذرد همینطور برای سایر کارمندان در سی سال پیش ۳۲ تومان برای یک کارمند پایه یک در نظر گرفته و ۳۱۲ تومان برای پایه ۹ می‌دادند که با زندگی آنوقت خیلی خوب بوده و حالا تصدیق بفرمائید کارمندی که بحد اکثر پایه ۹ رسیده است و پایه ۹ شده می‌گیرد ۶۴۰ تومان چطور می‌تواند برود پشت میز کار بکند مخصوصاً آن طوری که خود جناب آقای وزیر پست و تلگراف فرمودند که اینها اغلب تا نصف شب کار دارند و چرخ مملکت را این قبیل کارمندان می چرخانند و اگر زندگانی آنها تأمین نشود چطور می‌توانند با دلگرمی کار بکنند چطور می‌توان بآنها اطمینان داشت بنده عرض می‌کنم اینها فداکاری بزرگی می‌کنند خدمت بزرگی می‌کنند که با این پول ناچیز و با نان خالی می‌سازند بنده از هیأت محترم دولت مخصوصاً تقاضا دارم که باین قسمت توجه کنند که هر چه زودتر لایحة اینکار بمجلس بیاید که تکلیف آنها روشن بشود که بتواند با دلگرمی کار کنند (انشاءالله)
رئیس ـ آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری ـ مطلبی که بنده می‌خواستم امروز بعنوان بعد از دستور استفاده کرده باشم از وقت مجلس تذکری بود راجع باین گرانی ناگهانی که فعلا در وضع خاصی دنیا تصادفاُ در ظرف چند روز پیش آمده در مملکت بوجود آمده و محتکرین و کسانی که سوءاستفاده می‌کنند از اوضاع این روزها برعلیه مصرف کنند و مردم بدبختی که با دستمزد زندگی می‌کنند شمشیر کشیده و قیمت‌ها را بسرعت بالا می‌برند (صحیح است) بنده از جناب آقای ذوالفقاری تشکر می‌کنم که در رادیو یک دو مرتبه شدیداً تعرض شد بآنها ولی البته جناب آقای ذوالفقاری بسهم خودشان از لحاظ تبلیغات قدم مفیدی برداشته ولی تبلیغات باید با عمل توأم باشد دولت ما بایستی یک سیاست جدی برای اینکار پیش بگیرد آقایان ملاحظه فرموده‌اند در عراق بمحض اینکه این جریانات پیش آمد رسماُ اعلام شد که هر کس جنسش را گران کرد تمام اجناسش را ضبط کنید. اخبارش هم در روزنامه‌ها منتشر شد ولی ما قدمی برنداشتیم در حالیکه قانون منع احتکار داریم قانون درایم که حتی مجازات اعدام برای اینکار قائل شده و بنده در موقعی که اینجا گزارش دولت مطرح بود جناب آقای وزیر بازرگانی توضیح می‌دادند که متأسفانه وقت نرسید
+ جواب عرض کنم حالا می‌خواهم بگویم که شاید اگر بیانات آن روز ایشان نبود اینطور نمی‌شد ایشان فرمودند که سیاست بازرگانی دولت این است که تجارت آزاد است باید بطبیعت خودش هم بیاید بالا این حرف را زدند و در صورت مجلس هم ضبط شد و این جای تأسف است در مملکتی که این قسم مردم سوءاستفاده چی هستند از هر فرصتی آن طماع‌ها و آز طلب‌ها و سودا گران با خوب مردم استفاده می‌کنند دولت باید یک سیاست جدی داشته باشد مخصوصاً قوانین جدی باشد که از مردم حمایت کنند اینست که بنده خواستم توجه دولت را جلب کنم باین موضوع که یکقدم بلند تری و جدی تری بردارد که مصرف کننده آسایش داشته باشد خدا میداند چند روز پیش که بنده مجله بانکی ملی را دیدم خواندم سال ۳۵ تا ۳۴ یادم می‌آید ۳۴ را نوشته بود ۱۱۶۷ و سال ۳۵ نوشته بود ۱۲۸۰ اینقدر رفته بالا در خرداد ۳۵ یعنی فاصله سه ماه نسبت باسفند ۳۴ الان اگر مقایسه بگیریم راجع باین گرانی عجیبی که این روزها پیش آمده قطعاً خواهید دید که به ۱۴۰۰ /۱۵۰۰ رسیده است بنابراین توجه دولت را باین موضوع اساسی خواستم جلب کنم
۸- تقدیم یک فقره سؤال بوسیله آقای دکتر جهانشاهی
رئیس ـ آقای دکتر جهانشاهی بفرماید
دکتر جهانشاهی ـ بنده یک سؤالی دارم که تقدیم می‌کنم
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ بفرمائید بدهید، جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه شنبه آینده خواهد بود یکشنبه چون کارهائی داریم لازم بود عملی کنیم جلسه نیست، دستور هم نطق قبل از دستور و بعد هم لایحه دیون آلمان مطرح خواهد شد.
(مجلس نیمساعت پیش از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی رضا حکمت