مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۵۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۵۸
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۱۵۸
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقای دکتر مبین (ضمناً دو سؤال تقدیم نمودند) و آقای دکتر امین
۳- تصویب صورت جلسه
۴- اخذ رأی نهایی و تصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به متمم بودجه ۱۳۴۰ کل کشور و ابلاغ به دولت
۵- سؤال بانو شوکت ملک جهانبانی راجع به طرز نوشتن بعضی کلمات فارسی و جواب آقای وزیر آموزش و پرورش.
۶- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به تقلیل هزینه گمرکی گندم وارده و ارسال به مجلس سنا
۷- شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تشکیل خانه انصاف
۸- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دادگتسری دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی مربوط به تملک آپارتمانها و ابلاغ به دولت.
۹- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون راه راجع به تمدید خدمت کارشناسان امریکائی وزارت راه و ارسال به مجلس سنا
۱۰- شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تشدید مجازات عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز.
۱۱- شور دوم تصویب گزارش کمیسیون نظام راجع به اجرای قانون روش جدید سربازگیری و ارسال مجدد به مجلس سنا
۱۲- اعلام وصول یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۱۳- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
| مجلس ساعت نه و ده دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گرید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت میشود.
غائبین با اجازه-
- آقایان مبارکی - مهندس نصاری- مهندس صدقیانی- مهندس زنجانچی- مهندس اخوان- مهندس کیا- مهندس پرویز بهبودی- کسرائی- مهندس مالک- جهانشاهی- دکتر زعفرانلو- پزشکی- کلانتر هرمزی- نارویی- ملک زاده آملی- ابراهیمی- ایلخان- مهندس جلالی نوری- دکتر مهندس بهبدی- صفی‌پور- روستا- دکتر عدل طباطبائی- رضوی- دکتر سعید حکمت- ساگینیان- کیهان یغمایی- مهندس عدلی- دکتر حکیم شوشتری- طهماسبی- کتر عدل- بانوابتهاج سمیعی- بانو نفیسی.
غائبین بی‌اجازه-
- آقایان فیصلی-جهانگیری- محسنی- پرویزی- دکتر مصباح‌زاده- موقر- بانودکتر دولتشاهی- نصیری.
غائبین مریض-
- آقایان مهرزاد- دکتر جعفری- مهندس آراسته.
- بیانات قبل از دستور آقای دکتر مبین (ضمناً و سؤال تقدیم نمودند) و آقای دکتر امین
۲- بیانات قبل از دستور آقای دکتر مبین (ضمناً و سؤال تقدیم نمودند) و آقای دکتر امین
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع میکنیم آقای دکتر مبین تشریف بیاورند.
دکتر مبین- طبق ماده ۷۵ آیین‌نامه هر یک از نمایندگان که مطلب مهمی داشته باشد و بخواهد به استحضار مجلس شورای ملی برساند میتواند با ثبت نا طبق ماده ۷۶ قبل از دستور صحبت کند. بنده مطلبی مهمتر از مطالبی که در دستور مجلس است سراغ ندارم احیاناً مطالبی مهمتر از اشکالاتی که بعضی اوقات در کار مجلس ممکن است پیش بیاید بنده مطلبی به نظرم نیامد به همین مناسبت از نطق قبل از دستور استفاده کردم و دو موضوع را میخواستم به نظر نمایندگان محتر برسانم طبق ماده واحده که راجع به تصویب‌نامه‌های زمان فترت صادر شده این طور گفته شده «دولت مکلف است ظرف مدت یک ماه از تاریخ تصویب این قانون هر یک از تصویبنامه‌هایی را که احتیاج به تصحیل مجوز قانونی داشته و از تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ تا تاریخ افتتاح مجلسین (۱۴ مهر ۱۳۴۲) از هیئت وزیران صادر و اجرا شده و ادامه و اجرای آن را ضروری میداند و یا اجرای آن تمام شده است ضمن لوایح جداگانه به مجلس سنا یا مجلس شورای ملی تقدیم نماید» بنابراین لوایحی که راجع به تصویبنامه‌هایی باشد که در فاصله بین ۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ و ۱۴ مهر ۱۳۴۲ صادر و اجراشده باشد دولت دو فقره تصویبنامه داده که یکی از آنها عبارتست از تصویبنامه ۴۱۷۲۰-۱۳/۷/۴۲ مربوط به ثبت و فروش اراضی مستحدثه ساحلی که این در مجلس سنا تصویب شده و به اینجا آمده و فعلاً بدون توجه به کمیسیون ارجاع شده و دیگری تصویبنامه‌ای است مربوط به مقررات مرزنشینان کشوری به شماره ۹۱۴۶ مورخ ۱۵/۷/۴۲ که این در شور اول تصویب شده و الان در شور دوم است و این طور که بنده دیدم این گزارش در دستور است و نمیدانم به چه مناسبت طرح شده و به چه مناسبت یا اینکه خارج از مدتی است که در ماده واحده قید شده در شور اول توجه نشده بنده یک دفعه در حدود ده ماه پیش تذکری دادم راجع به به یکی دو تصویبنامه و جناب آقای خواجه نوری همکار عزیزم فرمودند چرا در شور اول وقتی کار تمام نشده نگفته‌ای و در کلیات آخر وقتی کار از کار گذشته تذکر می‌دهی بنده امروز تا کار از کار نگذشته این تذکر را میدهم و دو سؤال هم راجع به مجوز اجرای این تصویبنامههائی که بعد از تاریخ افتتاح مجلسین صادر شه تهیه کرده‌ام که تقدیم میکنم.
رئیس- آقای دکتر شفیعی امین تشریف بیاورید.
دکتر شفیع امین- همکاران محترم و نمایندگان عزیز ملت: ملت ایران در ادوار مختلفه طبق تاریخ مدونی که در دست داریم در اولین فرصت کوشش و تلاش نمودند که خو درا به کاروان تمدن و ترقی برساند زندگانی تاریخی که ملت ایران همیشه داشته است دارای فراز و نشیبت زیادی بوده است و ملت ایران همیشه حملات و صدماتی را که دیده تحتمل نموده و هجوم و استیلای ملل مهاجم را در خود جذب و حل نموده است و آنها را با تمدن و فرهنگ خود در داخل خود با ملیت خود حل نموده و پیش رفته است یکی از عوامل بزرگ بقای ملت ایران از دوره‌های باستانی همین بوده است که با قدرت و کاردانی و علاقه‌ای که دارد همیشه خود را محکم و پایدار نگاه داشته است در سالهای اخیر با علاقه و راهنمایی‌های پیشوای بزرگ ما ملت ایران روزبه‌روز پیش میرود انقلاب عظیم ششم بهمن یکی از عوامل مهمی است که ملت ایران را از عقب ماندگی قرون گذشته نجات داده و برای تمین سعادت ملت ایران در تام قسمتهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، کشاورزی، کارگری با افکار علایه شاهنشاه و پشتیبانی و تأیید ملت ایران به شکل قوانین محکمی در آمده که اجرا میشود شاهنشاه ما همیشه در مسافرت‌های خود در فکر آسایش و راحت ملت ایران هستند و برای تأمین سعات ملت ایران ایشان همیشه که به مسافرت‌های بزرگ هم که تشریف میبرند به فکر کارهای مملکت و دولت و راحتی ملت هستند و امیدوارم که همیشه موفق و کامیاب باشند (انشاءالله) و خداوند ایشان را برای ملت ایران حفظ فرماید (انشاءالله) ادارات ما وزارتخانه‌های ما، مدارس ما، فرهنگ ما باید خود را با افکار عالیه شاهنشاه تطبیق بدهند برای اینکه این انقلاب بزرگی که امروز داریم مجریان این افکار عالی دولت و وزارتخانه‌ها و ادارات هستند و اگر اینها خودشان را هماهنگ و همگام با این انقلاب نکنند نمیتوانیم نتیجه فوری و خوب از این انقلاب بگیریم (صحیح است) ما باید با تما قوا بکوشیم و یک رفرم ادارای بدهیم البته با این کارمندان و با این اشخاص و با این هموطنانی که در سازمان‌ها و دستگاههایمان داریم و اشخاصی از خارج نخواهیم آورد باید این کارها را این برنامه‌ها را انجا بدهیم دولت فعلی ما با همان علاقه دولت سابق است و با علاقه به شاهنشاه خدمت میکند ادارات را باید رفرم بدهند آنها باید خودشان را تطبیق بدهند کارمند دولت باید بداند که برای سعادت خود و برای سعادت خانوادهاش و برای سعادت اولاد و آیندهاش و برای سعادت ملت ایران کار میکند و برای اجرای این انقلاب مقدس باید هر چه زودتر این ادارات ما آماده اجرای راه نوین و آماده خدمتگذاری ملت باشد ادارات ما فرهنگی یا پزشکی یا بهداشتی یا قضایی یا فنی باید بدانند که این انقلاب برای آنها است بنده مقدمه کوچکی عرض کردم بیست و پنج روز پیش به طوری که به عرض رسید در آذربایجان متأسفانه زلزله‌ای رخ داد بنده خودم رفتم و ناظر بودم و نکاتی را یادداشت کردم که به عرض برسانم طبق اطلاعیه‌ای که شیر و خورشید سرخ ایران اعلام کرده بود و روز بیست و یک بهمن زلزله شدیدی در ناحیه دهات شرقی تبریز یعنی در محال اوجان و عباس بین بستان‌آباد و سیاه چمن رخ داده و روز ۲۲ بهمن که شیر و خورشید سرخ از این حادثه مطلع میشود فوراً با لوازم امدادی برای کمک به زلزله زدگان میروند و کمک‌های اولیه از قبیل مقداری چادر و پتو و خواربار به آنها میرسانند در این حادثه متأسفانه در حدود نه نفر تلف شده‌اند یعنی زلزله مختصری بود و مام اهالی بیرون میآیند و بعد از نیم ساعت زلزله بزرگی حادث میشود که تمام خانه‌های اغلب این دهات از بین میروند و قریب ۲۰۰ تا ۲۵۰ رأس گاو و گوسفند تلف شده با رسیدگی و مطالعاتی که به عمل آمده ۱۷ قریه در این حادثه صدمه دیده متأسفانه در این سرما برف شدید هموطنان ما در نهایت ناراحتی و عسرت زندگی میکنند از طرف شیروخورشید سرخ مرکز و همینطور تبریز و بهداری آذربایجان و ژاندارامری محل کمک‌هایی میشود از این هفده قریه ۳ قریهاش به کلی خراب شده یعنی خانههایشان به کلی به هم ریخته و شکست خوه که دیگر قابل استفاده نیستند بقیه که ۱۴ ده است ده درصد تا شصت درصد صدمه دیده‌اند و خراب شده‌اند از این ۱۷ ده ۳ ده باید از نو ساخته به شود و چهارده تا هم باید ترمیم به شود و کمک به ساختن آنها به شود متأسفانه در این سرما و این برف در این ۲۵ روز فقط شیر و خورشید سرخ و تا اندازه‌ای بهداری آذربایجان به داد آنها رسیده است (صحیح است) مخصوصاً در این سرما مرض سرخک بین اطفال شیوع پیدا کرده و اغلب با عوارض ریوی افراد بیگناه را تلف میکند البته بهداری کوشش میکند و زحمت میکشد ولی کافی نیست در زیر چادر در این سرما مشکل است زندگی کردن در تاریخ ۳۰ بهمن ماه ۴۳ فرماندار با عده‌ای از رؤسای ادارات و جناب آقای شکیبا که به محل رفته بودند به محل میرند و مطالعاتی میکنند کمک‌هایی میکنند بنده از این مکان مقدس از شیروخورشید ایران و مخصوصاً شیر و خورشید سرخ تبریز و هیئت مدیره آنجا تشکر میکنم چن اول آنها به داد مردم رسیده‌اند البته بهداری هم کمک کرده و ژاندارمری هم کمک کرده است ولی بنده عرض میکنم که ادارات دیگر هماهنگ نیستند و مخصوصاً اداره راه که راه‌ها بسته بود بنده خودم دو روز توی برف ماندم راه‌ها بسته بود و با وجود اطلاع کمک نکردند یعنی بولدوزر آنها برای تأمین لوازم کوچک و تعمیرات کوچک مجهز نبود مجبور بودند از تهران بخواهند و کسی به داد آنها نمیرسید بنده از همانجا اطلاع دادم و بعد از دو روز سه روز که راه بسته بود و هیچ وسیله‌ای نبود راه باز شد بنده سه چهار روز در آن محل بودم و با هموطنان آسیب دیدهمان در تماس بودم همه به لطف و مراحم شاهنشاه امیدوار بودند و حتی میگفتند که اگر شاهنشاه تشریف داشتند حتماً بیشتر به ما کمک میشد بنده آنها را امیدوار کردم که خیر اعلیحضرت اگر در مسافرت هم باشند همیشه به فکر شما هستند دولت هم به شما کمک خواهد کرد مطمئن باشید شاهنشاه ما از دور و نزدیک همیشه به فکر شما هستند بنده از آنجا از جناب آقای نخست وزیر و جناب آقای وزیر دربار خواهش کردم استمداد کردم حضورشان مزاحم شدم تلگراف کردم بنده تشکر میکنم که جناب آقای نخست وزیر شخصاً دستوراتی دادند ولی تصدیق میفرمایید تا دستور ایشان به محل برسد آنها در نهایت زحمت و فشار و عسرت هستند بنده از دولت جداً تقاضا دارم که با اعزام یک کارمند عالیمرتبه به محل اوضاع این دهات را رسیدگی کنند هر چند کمیسیون شده که میروند در محل و مطالعه میکنند ولی اگر یک مأمور عالیرتبه‌ای با اختیارات تام به آنجا نرود حقایق را نخواهد دید در این دهات هموطنان عزیز ما در این سرمای شدید و زمستان پر برف در نهایت زحمت در زیر چادر با سرا زندگی میکنند اگر اقدام فوری برای نجات آنها نشود مقدار امراض و تلفات خدای‌نکرده زیادتر خواهد شد متأسفانه همانطور که عرض کردم ادارات ما در آذربایجان آن‌طور که باید بداد آنها نرسیده‌اند متأسفانه استاندار مریض بوده‌اند و نتوانسته‌اند به محل بروند ولی باید دانست اعزام مأمور عالی رتبه به محل خیلی مؤثر میباشد باز هم عرض میکنم که شیر و خورشید سرخ ایرن وظیفهاش آمده است در روزهای اول خیلی خوب به محل کمک کردند ولی نجات آنها حفظ آنها از نظر عمومی از نظر مسکن از نظر خواربار وظیفه ادارات و وظیفه دولت است مخصوصاً وزارت آبادانی و مسکن، وزارت کشاورزی وزارت راه، وزارت فرهنگ، وزارت بهداری همینطور وزارت پست و تلگراف، چنانکه تا به حال وزارت پست و تلگراف برای استفاده تلفن آن محل اقدام نکرده است اینها باید با هم همکاری داشته باشند بنده میخواهم نظر نمایندگان محترم دولت را جلب بکنم که باید ادارات ما همکاری داشته باشند در کارها همگام و هم‌آهنگ باشند و الّا نمیتوانند که وظیفه‌ای که دارند خیلی بزرگ است آنها هستند که باید نظریات بلند شاهنشاه ما و نظریات عالی انقلاب را اجرا کنند آنها هستند که از این دستگاه پول میگیرند از این ملت مالیات گرفته میشود میدهند به کارمندان دولت که آنها کار کنند البته راحتی کارمندان دولت و زندگی آنها را باید تأمین کنیم بنده همیشه مدافع کارمندان دولت بوده و هستم ولی آنها هم باید با علاقه و فداکاری کار بکنند بنده عقیده دارم که این کارمندان دولت هستند که در جلب قلوب و اطمینان و اعتماد و ایمان ملت رل مهمی دارند از وزیر، معاون، مدیر کل، استاندار، بخشدار باید ملت را جلب کنند ایمان و اطمینان ملت را جلب کنند دولت ما در حدود خود فعالیت میکند ولی در شهرستانها متأسفانه آن اندازه که دولت در اینجا علاقه نشان میدهند مأمورین دولت در شهرستانها نشان نمیدهند بنده عرض میکنم وقتی که درشهرستانی سانحه‌ای اتفاق میافتد باید تمام ادارات هماهنگ باشند کشاورز نجات یافته امروز کسی باید به دادش برسد بنده به استاندار، فرماندار، رئیس کشاورزی خود همیشه خوشبین هستم و خواهم بود چون ما همه چیز داریم فقط باید هماهنگی و علاقه همکاری داشته باشیم یعنی ادارات ما دستگاههای ما بایستی راهنمای ملت باشند به طوری که عرض کردم باید راحتی کارمندان دولت را تأمین نمائیم و آنها هم باید بدانند که برای خدمت به ملت استخدام شده‌اند و خدمتگزار ملت هستند در اغلب ادارات کارمندان کم کار میکنند یعنی عده زیادی هستند که مینشینند پشت میز ولی کار نمیکنند با این سیستم کار این سیستم ادارای که ما داریم همیشه با اشکال مواجه هستیم همیشه با اشکال پیش خواهیم رفت اگر ما بخواهیم حقاً نظریات بلند شاهنشاه‌مان و انقلابمان را خوب اجرا کنیم باید ادارات‌مان مجهز بشوند اگر خدای‌نکرده افراد خاطی هستند، بد هستند آنان را تنبیه بکنیم توبیخ بکنیم، اخراج کنیم آن که خوب است تشویق کنیم بنه در آخر باز هم از خدمت شیر و خورشید سرخ و ادارات بهداری و شخص آقای نخست وزیر که دستوری به ادارات در مورد نجات این عده از هموطنان ما دادند تشکر میکنم مخصوصاً از وزارت آبادانی و مسکن، وزارت کشاورزی، وزارت راه در این مورد تقاضای کمک دارند مخصوصاً از وزارت راه چون قسمتی از راههای اصلی بسته بود متأسفانه چند روزی بین تبریز و میانه قطع رابطه بود بنده توجه دولت را در این مورد جلب میکنم ما باید اشخاص خادم و خوب را تشویق بکنیم تا بتوانیم برای نجات ملت موفق شویم (احسنت)
- تصویب صورت جلسه
۳- تصویب صورت جلسه
رئیس- راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه تصویب میشود.
رئیس- آقای تبریزی.
تبریزی- دو فقره شکایت از طرف کشاورزان قریه ساتمیش توپخانه و اوچ تپه قلعه از توابع میاندوآب رسیده است که عیناً تقدیم مقام ریاست میکنم.
رئیس- آقای معتمدی.
معتمدی- طومار بزرگی است از اهالی شهرضا و چند فقره شکایت و نامه که تقدیم مقام ریاست میکنم و تمنا میکنم به درد دل مردم برسید.
رئیس- آقای احتشامی
احتشامی- چند فقره شکایت رسیده است که تقدیم میکنم.
رئیس- آقای اولیا
اولیا- چند فقره شکایت است که تقدیم میکنم.
رئیس- آقای کهزاد البرزی.
البرزی- شکایتی است از شهردار مسجد سلیمان که عیناًت تقدیم مقام ریاست میکنم.
- اخذ ردی نهایی و تصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به متمم بودجه ۱۳۴۰ کل کشور ابلاغ به دولت
۴- اخذ ردی نهایی و تصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به متمم بودجه ۱۳۴۰ کل کشور ابلاغ به دولت
رئیس- وارد دستور میشویم لایحه متمم بودجه سال ۱۳۴۰ کل کشور که از مجلس سنا رسیده است برای رأی نهایی قرائت میشود.
گزارش کمیسیون شماره ۴ مربوط به لایحه متمم بودجه ال ۱۳۴۰ کل کشور که ضمن مرقومه شماره ۲۲۲۵۹/۱۵۳ل ق ۹/۱۰/۱۳۴۳ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده است در جلسه روز چهارشنبه پنجم اسفند ماه ۱۳۴۳ مطرح و مور دشور و واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه مزبور به ضمیمه ایفاد میشود.
رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.
رئیس- این لایحه عیناً به همان صورتی که در مجلس شورای ملی تصویب شده بود در مجلس سنا به تصویب رسیده است و حالا نسبت به آن با ورقه اخذ رأی میشود.
(اسامی خانمها و آقایان نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
- پزشکی- مهندس ریاحی- دکتر الموتی- دکتر مهندس بهبودی- دکتر ضیایی- خواجه نوری- مهندس ارفع- صائب- روحانی- دکتر مبین- بانو ابتهاج- سمیعی- بانو جهانبانی- بوشهری- دکتر حیدرنیا- مهندس پروشانی- ریگی- دکتر کیان- مهندس صائبی- روستا- مافی- موسوی- سعید وزیری- مهندس جلالی- دکتر سعید- مهندس برومند- توسلی- مرتضوی- فخر طباطبایی- دکتر رضوانی- مهندس صدقیانی- مهندس آصفی- مهندس انصاری- مهندس کسرایی- مهندس عدلی- احتشامی- مهندس جلالی- نوری- مهندس اسدی سمیع- مهندس زرآور- ثامنی- مهندس اخوان- طهماسبی- آقایان- امیراحمدی- صائبی- باغمیشه- حقشناس- سفی- دکترپورهاشمی- مهندس عطائی- اوزار- معتمدی- هیراد- نیاکان- پاکذات- لفوطی- محدث زاده- البرزی- شاخویی- میرافضل- مجد- مهندس والا- دکتر بقائی یزدی- بانو نفیسی- مهندس کمانگر- مهندس صائبی- شیخ‌الاسلامی- آموزگار- سرتیپ پور- اقبالی- میرهادی- حاذقی- محسنی مهر- امینی خراجی- دکتر غنی- مرتضوی- مهندس مالک- دکتر عدل- دکتر فربود- دکتر رمضانی- قراگوزلو- دکتر اسدی- ظفر- ایلخان- دکتر اسفندیاری- دکتر رشتی- بالاخانلو- ابراهیمی- قلعه جوقی- جهانشاهی- فولادوند- مهرزاد- رهبر- کاشانی- مهندس کیا- اهری- حبیبی- پژند- ضابطی- شفیعی‌پور کرمانی- امام مردوخ- دکتر یزدان پناه- دکتر سامیراد- زرگرزاده- علی مرادی- دکتر سعید حکمت- اولیا– متولی باشی- فهیمی- کلانتر هرمزی- تبریزی- ناروی- ذبیحی سلطان احمدی- دکتر حکیم شوشتری- پور ادبی- نوربخش- قاسم مرادی- صدری کیوان- طالب زاده رودسری- ادیب سمیعی- رجایی- دکتر صالحی- شکیبا- مهندس زنجانچی- بهادری- مهندس ریاضی- مهندس معینی- بانو دکتر پارسای- دکتر معتمد وزیری- مهندس معینی‌زند- دکتر اسفندیار یگانگی- صادق احمدی- دیهیم- بانو ترتبیت- کشفی.
(آراء مأخذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید)
- آراء موافق ۱۱۷ رأی.
- اوراق سفید بی اسم به علامت امتناع ۱۳ رأی.
رئیس- لایحه با ۱۱۷ رأی موافق تصویب شد و به دولت ابلاغ میشود.
اسامی موافقین:
- ختایی قلعه جوقی- زرگرزاده- قاسم مرادی- طالب‌زاده رودسری- حبیبی- بلاخانلو- مهندس ریاضی- بهادری- علی مرادی- امینی خراجی- پژند- ذبیحی سلطان احمدی- ضابطی طرقی- حسینی- نوربخش- رجائی- دکتر عدل طباطبایی- دکتر یزدان‌پناه- فولادوند- مهندس اخوان- شکیبا- مهندس معینی- پور ادبی- کنگرلو- محسنی مهر- شفیعی پور کرمانی- فهیمی- ثامنی- میرهادی- آقایان- شاخویی- مهندس صائبی- محدث زاده- دکتر فربود- غلام نیاکان- مهندس کمانگر- هیراد- سیفی- رائی- باغمیشه- حقشناس- کسرایی- حیدر صائبی- اوزار- امیراحمدی- مهندس انصاری- احتشامی- توسلی- پاکذات- مهندس صدقیانی- معتمدی- دکتر حکیم- شوشتری- صدری کیوان- البرزی- حاذقی- ویلیام ابراهیمی- مهندس کیا- سلیمانی- رهبر- مرتضوی- جهانشاهی- دکتر رشتی- بوشهری- مهند ریاحی- روستا- روحانی- دکتر وحیدنیا- دکتر کلالی- دکتر کیان- ریگی- مافی- دکتر موثقی- دکتر رضوانی- دکتر سعید- موسوی- مهندس برومند- مهندس جلالی- مهندس اسدی سمیع- مهندس فیروز عدلی- مهندس جلالی نوری- طهماسبی- بانو تربیت- صائب- رهنوردی- پروشاتی- بانو جهانبانی- دکتر سامیراد. دکتر معتمد وزیری- دکتر ضیایی- مهندس زرآور- مهندس آصفی- کلانتر هرمزی- متولی باشی- دکتر بقایی یزدی- تبریزی- اولیا- ناروئی- بانو ابتهاج سمیعی- حکمت یزدی- سعید وزیری- اقبالی- مهندس ارفع- لفوطی- پزشکی- خواجه‌نوری- دکتر غنی- مهندس معینی زند- دکتر صالحی- الموتی- دکتر سعید حکمت- مهندس زنجانچی- اهری- آموزگار- بانو دکتر پارسای- دکتر یگانگی- ارسنجانی- بدر صالحیان- دکتر صاحب قلم- دکتر مهذب- صفی پور- دکتر غلامرضا عدل- مهرزاد- کشفی- مجد میرافضل- ادیب سمیعی.
ممتنعین:
- صادق احمدی- دکتر اسدی- دکتر اسفندیاری- امام مردوخ- دکتر مهندس بهبودی- پاینده- دکتر پور هاشمی- سرتیپ پور- شیخ‌الاسلامی- ظفر- فخر طباطبایی- قراگزلو- دکتر مبین- بانو نفیسی- مهندس والا- طباطبایی.
- سؤال بانو شوکت ملک جهانبانی راجع به طرز نوشتن بعضی کلمات فارسی و جواب آقای وزیر آموزش و پرورش
۵- سؤال بانو شوکت ملک جهانبانی راجع به طرز نوشتن بعضی کلمات فارسی و جواب آقای وزیر آموزش و پرورش
رئیس- سؤال خانم شوکت ملک جهانبانی از وزارت آموزش و پرورش مطرح است خانم جهانبانی بفرمایید.
بانو جهانبانی- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم اوایل سال تحصیلی بنده در یکی از نطق‌های قبل از دستور سؤالی راجع به شیوه خط فارسی از وزارت آموزش و پرورش کردم ولی چون تا به حال هنوز کاملاً بر بنده روشن نشده که نظر وزیر آموزش و پرورش در این باره چیست لذا امروز استدعا کردم از مقام ریاست و سؤالاتم را تکرار میکنم و تقاضا میکنم که جناب آقای وزیر آموزش و پرورش به سؤالات بنده جواب بدهند قسمت اول راجع است به شیوه خط فارسی و تغییراتی که در آن داده شده است بنده خواستم ببینم که نظر جناب آقای وزیر آموزش و پرورش در این باره چیست؟ به طوری که مستحضرند در زمان جناب آقای دکتر خانلری که همه ما به دانش و علم و درایت ایشان اعتقاد داریم تغییراتی در شیوه خط فارسی داده شده و این تغییرات در کتاب‌ها به چاپ رسیده و در دست دانشآموزان ما قرار گرفت بنده حرفی ندارم ممکن هم هست بعضی از این تغییرات لازم بوده ولی بنده اصولاً میخواهم سؤال کنم که برای من و شاگردان و دانشگاهیان و معلمین روشن به شود که ایا این پیشنهادی که داده شده بود به تصویب شورای عالی فرهنگ آن روز رسیده بود با خبر و اگر رسیده بود شورای عالی فرهنگ اصولاً حق این کار را داشته یا نداشته آن طور که ما میبینیم و من با نهایت جسارت حضور جناب آقای وزیر محترم آموزش و پرورش عرض میکنم بنده قریب سی سال است که معلمم و مدرسه هم دارم آنچه که ما دیدیم در این مدت شورای عالی فرهنگ یعنی نظر وزیر فرهنگ و آیا با داشتن چند کرسی در ممالک خارج و با این که غیر از ما فارس زبان‌های دیگر هم در دنیا زیاد هست آیا ما میتوانیم به این پنجینه ادبیات ایران دست ببریم بدون این که فرهنگستان آن را تصویب بکند بنده میخواستم باز هم تکرار کنم که در کشور فرانسه که علاوه بر فرانسوی‌ها فرانسه زبانان هم در فرهنگستانشان شرکت دارند اگر یک و آن یا یک ویرگول را بخواهند عوض کنند اصولاً این کار در فرهنگستان میشود و به اطلاع کلیه ممالک دنیا به خصوص فرانسه زبانان میرسد بنده میخواستم این استدعا را از جناب آقای وزیر آموزش و پرورش بکنم که یکی یکی به سؤالات بنده جواب مرحمت بفرمایند در ضمن اینکه توجه داشته باشند که معلمان، هر روز سؤال میکنند که ایا این امتحانات با شیوه قدیم انجام خواهد شد یا جدید آیا تکلیف این دسته از فرهنگیان چه خواهد بود؟
رئیس- آقای دکتر هدایتی.
دکتر هدایتی (وزیر آموزش و پرورش)- با عرض تشکر از سرکار علیه خانم شوکت ملک جهانبانی از بذل توجهی که به مسائل آموزش و پرورش کشور دارند و در این زمینه همیشه تشریک مساعی و فعالیت داشته‌اند بنده تشکر و سپاسگزاری میکنم سؤالی که مطرح فرمودند مربوط است به شیوه جدید خط فارسی که طی دو سال اخیر در کتابت خط فارسی به آن روشی که در کتاب‌های دبستانی و دبیرستانی فقط معمول شده بود نگرانی و اضطرابی که از قول اولیای اطفال و شخص خودشان خانم شوکت ملک جهانبانی ابراز فرمودند نسبت به نتایج حاصل از این نوع نوشتن کاملاً صحیح است و بنده به عنوان وزیر آموزش و پرورش تصدیق میکنم در مدت کوتاهی که تصدی و افتخار خدمتگزاری را در این وزارتخانه داشتم بنده مککر با مراجعه اولیای اطفال و اولیای مدارس و معلمین مواجه بودم که این اشخاص نگران بودند و میگفتند آنچه اطفال ما صبح در دبستان از طرز نوشتن املای فارسی میخوانند غیر از آن چیزی است که شب در روزنامه یا نامه اقوامشان میبینند و همچنین معلمین هم سر در گم هستند تکلیفشان روشن نیست چه در موقع امتحان چه در موقع تدریس و به طورکلی یک نوع گرفتاری و مشکلی به وجود آمده بود و آن عبارت از این بود که در کتاب‌های دبستانی و دبیرستانی خط فارسی و شیوه فارسی به سبک جدیدی نوشته میشد در حالی که آن شیوه هنوز مقبول طبع تام ملت ایران نبود نه در روزنامه‌ها نه در کتاب‌ها نه در نامه‌ها و مکاتبات عادی مردم چنین شیوه‌ای را به کار نمیبردند، سؤال فرموده بودند که وزارت آموزش و پرورش برای رفع این اشکال چه اقدامی به عمل آورده بنده قبل از اینکه اقداماتی که در طی این دو ماه برای رفع این اشکال به عمل آمد به عرض برسانم به اختصار در جواب سؤال خانم جانبانی عرض میکنم چگونه این روش پیش آمد (سعید وزیری- جناب آقای وزیر از نظر جنابعالی هم این اشکال هست یا نیست؟) الان توضیح عرض میکنم قبل از بهمن ماه ۱۳۴۲ کمیسیونی از دبیران ادبیات در وزارت فرهنگ وقت مأمور میشوند که نسبت به طرز املای فارسی و مخصوصاً وصل کردن بعضی از کلمات یا جدا نوشتن بعضی از کلمات که غالباً مورد استعمال بوده است به نشینند یک روش و قاعده مشترک و واحدی اتخاذ بکنند که بعد از آن که در مراجع رسمی و صلاحیتدار به تصویب رسید به موقع اجرا گذاشته به شود البته فکر بسیار صحیح بود کمیسیون تشکیل شده است که یک ماه بحث و بررسی کرده (یک نفر از نمایندگان- آنها صلاحیت این کار را داشته؟ از فرهنگستان هم شرکت داشته‌اند؟) اجازه بفرمایید بنده تمام عرایضم را بکنم اگر ابهامی باقی بود با کمال میل حاضرم به سؤالات نمایندگان محترم جواب عرض کنم بنابر این کمیسیونی از دبیران تشکیل میشود و نسبت به شیوه خط فارسی و سرهم نوشتن بعضی از کلمات یا جدا نوشتن بعضی کلمات یا سلسله قواعدی وضع مینند این قواعد در بهمن ۱۳۴۲ در جلسه شورایعالی فرهنگ مطرح میشود منتهی چون در آنجا فرصت کافی برای رسیدگی نبود تصمیم گرفته میشود چنانچه در ظرف ده روز چهار نفر از اعضای شورا که تعیین شده بودند برای رسیدگی اعتراضی نسبت به آن قواعد نکردند آن قواعد تصویب شده تلقی خواهد شد البته این روش تصویب در شورای عالی فرهنگ بنده خیال میکنم صحیح نیست و بایدی یک مسئله‌ای به این عظمت و بزرگی با بررسی و دقت بیشتری به تصویب برسد زبان یک ملت میراث تمدن و فرهنگ چند هزار ساله آن ملت است خط یک ملت میراث چند هزار ساله آن ملت است بدیهی است که با یک تصمیم عجولانه نمیتوان آن را تغییر داد (صحیح است) اما در عین حال این را عرض کنم که بنده شخصاً خودم در این فاصله کوتاه این شیوه خط فارسی را مطالعه کردم اصول آن به نظر شخص خودم به عنوان یک فرد ایرانی به عنوان یک فرد فرهنگی مورد پسند خودم قرار گرفت ولی اشکال در این است که این شیوه بعد از آن که به آن طرزی که البته صحیح نبود به تصویب رسید یعنی عرض کردم گفته شد چهار نفر از اعضای شورایعالی فرهنگ اگر ایرادی نکردند در ظرف ده روز تصویب شده تلقی به شود با کمال تأسف در اجرایش هم افراط و تفریط‌هایی شده است که همان افراط و تفریط‌ها است که ناراحتی‌های عظیمی امروز در اجتماع آموزش و پرورش ما فراهم کرده است در این قواعد اصول وصل و فصل کلمات ذکر شده اصول آنها کاملاً صحیح است اما اجرا به دست مجریانی انجام گرفته است که بدون توجه به همان اصول یک نوع خط من درآوردی در خط فارسی به وجود آورده‌اند که واقعاً همان طور که عرض کردم باعث سرگردان شدن اولیای اطفال و معلم و دانش آموز و همه را فراهم کرده به نحوی که اگر به موقع جلوی این امر گرفته نمی‌شد شاید واقعاً یک مشکل بزرگتری در آینده به وجود میآورد به عنوان مثال و برای این که بنده باید توضیحات کامل به عرض نمایندگان محترم برسانم این است که کلماتی نظیر به جز بخصوص، بغیر از، به وسیله، بسزا، به سختی، به شدت، به موقع، به سرعت، به ندرت، به نحوی، به حق، به درستی، به راستی که معمولاً در عرف و عادت سر هم مینویسیم آنها آمدند جدا کردند یعنی نوشتند «به جز» «به ترتیب» به سرعت»«به موقع»«به حق» «به درستی» «به راستی» که البته چون این کلمات تجزیه شد مفهوم خودش را از دست داد به این ترتیب تصدیق میفرمایید که دانش آموز چطور ومیتواند در مغز نوجوان خودش تحلیل بکند اینها را به خصوص وقتی که در مقابل این افراط کاری یک تفریط دیگری در یک جهت دیگری شده است و آن این است که بعضی کلمات را که مجزا باید نوشته شوند آنها را سر هم کردند و یک مشکل تازه‌ای به وجود آوردند مثلاً «کینتوزی» «ناناور» سرهم مثل سماور «جهانپهلوان» سرهم (انرژی‌زا) سرهم (جهانبان- هشت بهشت) «هم میهنان» سرهم دومیم پشت هم خیلی مشکل است «اصلاح طلبی» «نیم مرده» (عیب بینی) شگفت‌انگیز را (شگفتنگیز) نوشته‌اند «هوش انگیز» را «هوسنگیز» نوشته‌اند «روبه‌رو شدن» را «رو به رو شدن» شرکت کنندگان سر هم مسالمت آمیز را مسالمتامیز نوشته‌اند «نظام وظیفه» م- چسبنده به و او «نظام وظیفه» (کم جمعیتی) سر هم «خواباور» «بکاهد» را به کاهد» نوشته‌اند «نهنگ آسا» را «نهنگاسا» (هفت میلیون) سرهم «آب خشک کن» سر هم «شرمآور» نوشته‌اند (فولادوند- واقعاً شرمآور است) از این قبیل کلمات که شمه‌ای از آن را برای استحضار نمایندگان محترم مجلس شورای ملی قرائت کردم البته افراط و تفریط‌هایی شده چون این شویه خط فارسی که نوشته شده یک اصول را در نظر گرفته‌اند و البته یک قسمت‌هایی هم صحیح است که البته باید در این باره با فرصت و دقت رسیدگی کرد چون خط یک ملت میراث تمدن یک ملت است اما در افراط و تفریطی که در عمل به کار بردند این کارها شده این افراط و تفریط‌ها شده در همان روزهای اول که افتخار خدمتگزاری نصیبم شد عرض کردم چون ماجه با مراجعات مکرر نمایندگان مجلس شورای ملی و اولیای اطفال و طبقات مختلف مردم بودم برای رفع این اشکال و چون موقع آن بود که کتاب‌های دبستانی و دبیرستانی میبایستی چایش شروع به شود و اگر کمترین تعللی در این عمل میشد آن تصیم بعدی که انتشار به موقع کتاب‌ها در شهریور هست ممکن است مواجه با اشکال به شود از این جهت هیئتی را مأمور کردم از اشخاص صلاحیتدار که فعالً این قبل کلمات را که خیلی جنبه افراط و تفریط دارد از این قبیل کتاب‌ها جدا کنند و استخراج کنند تعداد این کتاب‌ها در حدود ۱۴۰ جلد است از دوره دبیرستان و سال چهارم و پنجم و ششم دبستان که این البته مستلزم فوقالعاده زیاد و کافی است و خوشبختانه تا این لحظه که بنده حضور نمایندگان محترم عرض میکنم تا حدود ۷۰ جلد از این کتاب‌ها این افراط و تفریط‌ها از این تعداد کتاب جدا شده و عرف عادی خط فارسی به نحوی که به نحو معمول و جاری و تعارف نوشته میشود جانشین آن شده است البته همانطور که نماینده محترم اشاره فرمودند شاید اتخاذ قواعدی در خط فارسی ضروری باشد ولی همانطور که بع عرض رساندم بنده شخصاً تصور میکنم که این امر باید با مدت زمان مناسب و دقت کافی و بررسی کافی و وقت کافی انجام بگیرد نه تنها برقراری قواعد بلکه اجرای آنهم باید به دست مجریان بسیار مطلح و بصیر انجام بگیرد که مثل این آزمایشی که در گذشته شد با شکست مواجه نشود اگر توضیحاتی که به عرض نمایندگان محترم رساندم کافی است که دیگر عرضی ندارم و اگر اطلاعات دیگری لازم باشد بعداً عرضی ندارم و اگر اطلاعات دیگری لازم باشد بعداً عرض خواهم کرد (مهندس معینی- چقدر پول صرف این کار شده؟) سؤال میفرمایند که چقدر پول صرف این کار شده بنده الان نمیتوانم دقیقاً به عرض برسانم ولی تصور نمیکنم پول زیادی هم خرج شده باشد چون عرض کردم کمیسیونی از دبیران در مدت یک ماه روی این شیوه کار کردند و بعد به شورای عالی فرهنگ داده شده و بعد هم به موقع اجرا گذاشته شد تصور نمیکنم پول زیادی صرف این کار شده باشد (معتمدی- این عمل غلط بود باید اصلاح شود) یک مطلب را فراموش کردم به عرض برسانم و آن این است که چون بالاخره این کار با تصویب شورای عالی فرهنگ بود و بنده به عنوان وزیر فرهنگ صحیح نبود که تصمیمی شورای عالی فرهنگ را ملغی کنم مطلب را در جلسه هیئت وزیران مطرح کردم و مورد تأیید کامل قرار گرفت و با تصویب هیئت وزیران این تصمیم را فعلاً از جریان اجرا خارج کردم و همانطور که به عرض رساندم تا با توجه بیشتر و با فرصت کافی مودر بررسی قرار بگیرد برای آینده مطلبی که خانم شوکت ملک جهانبانی ضمن فرمایشاتشان اظهار کردند که شورای عالی فرهنگ یعنی وزیر فرهنگ البته این طور نیست البته بنده در گذشته اطلاع ندارم ولی این طور نبوده است شخصیت‌های برجسته‌ای که در شورای عالی فرهنگ شرکت دارند کسانی هستند که خدمات برجسته‌ای در گذشته به فرهنگ کرده‌اند و بنده شخصاً در مقابل خدمات و صمیمیت آنها سر تعظیم فرود میآوردم البته مسائلی در شورای عالی فرهنگ مطرح میشود و مورد بحث قرار میگیرد وزیر فرهنگ هم نظرش را به عنوان یک عضو شورا عنوان میکند بنده عرض دیگری ندارم اگر توضیحاتی که عرض کردم کافی نباشد باز هم برای ادای توضیحات حاضرم (بانو جهانبانی- امسال در امتحانات تکلیف دانشآموزان چیست؟) سؤال میفرمایند که امسال در امتحانات تکلیف دانش آموزان چیست بنده به عرض رساندم که با اجازه هیئت وزیران این شیوه را از جریان خارج کردیم و به کلیه تأسیسات فرهنگی ابلاغ شد و در امتحانات سختگیری در این زمینه نخواهد شد چه در دانشگاه چه در مدارس و اصولاً در زمینه امتحانات مدارس در زمینه دیکته فارسی بررسی‌ها و مطالعاتی را مشغول هستیم در وزارت آموزش و پرورش که مشکلاتی از نظر دیکته و اصلاح کلماتی که روی سلیقه شخصی ممکن است اشتباهاتی پیش بیاورد مثلاً کلمه‌ای را دانشآموز به صورتی نوشته باشد طبق سلیقه یک معلم و معلم دیگر روی سلیقه خودش ایراد بگیرد روی این مشغول بررسی هستیم انشاءالله با فرصت و دقت در این زمینه مطالعاتمان را اعلام خواهیم کرد. (جهانبانی- اجازه بفرمایید امسال از هر دو شیوه بتوانند استفاده کنند و ایراد نگیرند) این کار را خواهیم کرد چشم، البته با روشی که در عرف قدیم نوشتنش غلط محسوب میشود مثلاً سرعت را با (ص) اگر بنویسند غلط است ولی با این ترتیبی که فرمودید دستور داده خواهد شد سختگیری نکنند و در کتاب‌های سال آینده این مطلب با روش جدید اصلاح میشود (حبیبی- یک دفعه فرمودید که سر تعظیم فرود میآورم به همکاران خودم یک دفعه هم فرمودید آنها خراب کردند کدام یک را قبول کنیم؟) بنده عرض نکردم شورای عالی فرهنگ خراب کرد خط فارسی را بنده عرض کردم یک شیوه خط فارسی تهیه شد و مطرح شد که وقتی آن را با بینظری خواندم خیلی پسندیدم اما در عمل چون به دست مجریان غیرصلاحیتدار این شیوه عمل شد افراط و تفریط‌هایی شد که مثالهائی عرض کردم در آن شیوه خط فارسی این افراط تفریط‌ها گفته نشده این را در عمل اجرا کردند این است که ما این شیوه را از عمل خارج کردیم تا این افراط و تفریط‌ها را از این کتاب‌ها خارج کردیم تا این افراط و تفریط‌ها را از این کتاب‌ها خارج کنیم چون در باره این شیوه نظرهای مختلفی عنوان شد که این شیوه هم صحیح است بار دیگر با دقت و فرصت بیشتری بررسی میکنیم عرض نکردم شیوه خط فارسی یعنی آن شیوه‌ای که در بهمن ماه ۱۳۴۲ تصویب شه غلط است بلکه عرض کردم خواندم و قسمتهای اساسی آن را صحیح تشخیص دادم ولی چون در عمل مواجه با این اشکالات و اعتراضات شدیم مصلحت را چنین تشخیص دادیم که با تصویب هیئت وزیران فعلاً اجرا نکنیم تا بعد بررسی بیشتری بکنیم و در همین مرجع شورای عالی فرهنگ یا شورای عالی آموزش و پرورش که مدیر عامل وزارت فرهنگ در آینده آئیننامهاش با تصویب کمیسیون مشترک مجلسین جانشین آن خواهد شد به تصویب آن مقام برسد یا مقام عالی قدر مثل فرهنگستان اگر انشاءالله در اینده تأسیس به شود (پاینده- وقتی این کتاب‌ها را از جریان خارج میکنید ده میلیون ضررش را کی میدهد؟) این کلمات به این ترتیب که به عرض مبارک رساندم در کتاب‌های سال پیش چاپ شده و الان در مدارس مورد استفاده است، در کتاب‌هایی که مشغول طبع آن هستیم که ۱۴۰ جلد کتاب برای دوره دبیرستانی و دبستانی است از این کتاب‌ها ما این کلمات را داریم خارج میکنیم این کتاب‌هایی که است که در شهریور ماه آینده توزیع میشود و در جریانل سال تحصیلی ۴۴-۴۵ مورد استفاده قرار خواهد گرفت به هیچ وجه کتابی غیرقابل استفاده باقی نخواهد ماند کتاب‌هایی که امسال هست مربوط به امسال است که مورد استفاده هست (فولادوند- وضع فرهنگستان ایران در چه حال است ؟)
رئیس- چون آقای وزیر فرهنگ ۱۵ دقیقه بیشتر وقت نداشتند اجازه بفرمایید بقیه توضیحات به موقع دیگری بماند.
دکتر هدایتی (وزیر آموزش و پرورش)- تشکر میکنم.
رئیس- خانم جهانبانی فرمایشی داشتید؟ بفرمایید
بانو جهانبانی- بنده از توجه جناب آقای دکتر هدایتی وزیر محترم آموزش و پرورش کمال تشکر را دارم و از اینکه اینجا قول دادند که این لغات از کتاب‌های درسی خارج شده وفعلاً به شیوه قدیم، امتحانات به عمل خواهد آمد نهایت تشکر را دارم انتظار این است که انشاءالله هر وقت خواستند دو مرتبه از این شیوه جدید بعضی‌هایش را که به نظرشان خوب میآید استفاه بفرمایند اگر موفق شدند در فرهنگستان اگر خدای نخواسته موفق نشدند علاوه بر اعضای شورای عالی آموزش و پرورش چند نفر از نمایندگان ادیب این مجلس را هم در اینکار شرکت بدهند (فولادوند- کمیسیون فرهنگ برای همین کار است) به هر حال بنده از این حسن ظنشان تشکر میکنم و امیدوارم که دانش آموزان با همین فرمایشاتتان از سرگردانی نجات پیدا کنند.
- شور دوم مو تصویب گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به تقلیل هزینه گمرکی گندم وارده و ارسال به مجلس سنا
۶- شور دوم مو تصویب گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به تقلیل هزینه گمرکی گندم وارده و ارسال به مجلس سنا
رئیس- گزارش شور دوم راجع به تقلیل هزینه گمرکی گندم مطرح است قرائت میشود.
گزارش شور دوم از کمیسیون اقتصاد و بازرگانی به مجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاد و بازرگانی در جلسه دوشنبه ۱۰/۱۲/۴۳ با حضور آقای دکتر ضیائی معاون وزارت اقتصاد لایحه شماره ۳۵۱۷۶-۱۵/۱۰/۴۳ دولت راجع به تقلیل هزینه گمرکی گندم را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۷۶ به چاپ رسیده برای شور دوم مورد رسیدگی قررا داد و مصوبه شور اول را تصویب کرد. اینک گزارش آن طی ماده واحده به شرح ذیل تقدیم مجلس شورای ملی میگردد.
ماده واحده- به دولت اجازه داده میشود به منظور تقلیل هزینه گمرکی گندمی که برای جبران کمبود محصول غله در سال جاری تاکنون وارد شده و یا برای ورود آن تا آخر اسفند سال ۱۳۴۳ افتتاح اعتبار به شود کارمزد باربری گندم را (مشروط به این که پس از ورود کشتی یا سایر وسایط نقلیه حامل گندم از روی اسکله یا بار اندازه یک سره حمل شده یا به شود) به مأخذ بیست درصد نرخ مقرر باربری دریافت دارد.
مخبر کمیسیون اقتصاد و بازرگانی- دکتر رضوانی
گزارش شور دوم از کمیسیون قوانین دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون قوانین دارایی در جلسه دوشنبه ۱۰/۱۲/۴۳ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه دولت راجع به تقلیل هزینه گمرکی گندم را برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون اقتصاد و بازرگانی را تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی میگردد.
رئیس کمیسیون قوانین دارایی- محسن خواجه نوری
رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ آقای معتمدی
معتمدی- بنده خاهش میکنم تعیین بفرمایید این گندم‌هایی که به وسیله اشخاص آزاد به کشور وارد شده مقدارش چقدر بود تخفیفی که از این بابت داده میشود چه مبلغ است و چه کسانی از این تخفیف استفاده کرده و میکنند؟
رئیس- آقای سرتیپ‌پور.
سرتیپ‌پور- پیشنهاد جناب آقای معتمدی خیال میکنم وارد باشد و ضمناً باید دانسته به شود که تا آخر اسفند امسال چه مقدار گندم باید وارد به شود و مشمول آن مقرراتی باشد که اکنون مطرح است چون آزاد گذاردن گندم در پایان سال جاری بعد از به وجود آمدن یک محیط صحیح کشاورزی
از نظر باران و برف و احتمال این که امسال یعنی در سال آینده فراوانی خواهیم داشت اگر بنا باشد به بی‌حساب گندم وارد بشود و ما از مقدارش مستحضر نباشیم ای با گندم وارده مزاحم محصول دهفانان بشود و یک دمپینگ به وجود بیاورد چرا برای این که وقتی کسی گندم وارد کرد نمی‌تواند سرمایه خودش را معلطل بگذارد لاجرم به بازار می‌فرسد و ممکن است برای این که زودتر به فروش برساند جنس را به قیمتی عرضه بکند که آن قیمت مزاحم نفع زارع و دهقان باشد بنابراین علاوه بر این که مصلحت خواهد بود پاسخ جناب آقای معتمدی در این قسمت داده بشود مصلحت هم هست که مقدار مورد احتیاج گندم سال ذکر شود و یا اینکه تحت نظارت باشد که هر کسی حق نداشته باشد که هر مقدار جنس دلش بخواهد گندم وارد کند خارج از کنترل دولت و آن وقت یک مرتبه در معکوس سال جاری قرار بگیریم یعنی هر قدر امسال کم داشتیم سال دیگر دو برابر بیش از آنچه احتیاج مملکت هست گندم وارد بکنیم این را خواستم توضیح بدهند.
رئیس- آقای دکتر ضیائی.
دکتر ضیائی (معاون وزارت اقتصاد) – در مورد سؤال جناب آقای معتمدی که فرمودند چه اشخاصی و چه مقدار از این ماده واحده استفاده خواهند کرد این جواب را فعلاً نمی‌شود داد چون تعداد کسانی که از بخش خصوصی گندم سفارش دادند امسال متجاوز از صد نفر هستند و از این صد نفر یک عده معدودی یا یک عده کثیری که ما نمیدانیم چند نفر خواهند بود بتوانند از شرایط این قانون استفاده کنند چون شرایط استفاده از این تخفیف این است که گندم از روی کشتی یک سره حمل بشود بخارج از محوطه گمرک و برای این کار وارد کنندگان باید خودشان وسیله نقلیه را بیاورند در خود محوطه گمرک ببرند پای کشتی‌ها و مستقیماً از توی کشتی توی کامیون حمل بشود و خارج بشود از محوطه گمرکی و ما نمیدانیم که چه مقدار از افرادالان یا در آینده که گندمشان میرسد امسال علاقمند خواهند بود به این ترتیب بارشان خالی بشود آنچه که مسلم است الان تعداد زیادی از وارد کنندگان وارداتشان اسکله خرمشهر و بندر شاپور را گرفته و از این حق نمیتوانند استفاده کنند چون به هر حال اسکله گمرک را اشغال کرده اد و باید صددر صد حقوق بدهی خود را بپردازند و چون هنوز قانون تصویب نشده یک عده‌ای از واردکنندگان جزء هنوز مطمئن نیستند که آنها از این حق استفاده خواهند کرد یا نه فعلا دو هفته بیشتر به آخر سال نمانده است (حاذقی – دو هفته هم کمتر) بنابراین این ماده کمکی میکند به این مسأله و دیگر این تخفیفی که می‌دهیم واقعاً تخفیف نیست اگر مایعنی گمرک خودش بار را خالی کند و بار را ببرد توی انبار گمرک و بیاورد بیرون برای این کار باید مقدار معتنابهی مزد کارگر و جرثقیل بدهد حالا اینکار را صاحب مال میکند و چون ما خدمتی انجام نمی‌دهیم برای آنهم پولی مطالبه نمی‌کنیم مسأله این است من اگر می‌دانستم جناب آقای معتمدی اطلاعات آماری می‌خواهند حتماً تا آنمقداریکه تا حالا انجام شده آمارش را میآوردم، در مورد سؤال جناب آقای پروین (نمایندگان – آقای سرتیپ پور) ببخشید آقای سرتیپ پور باید عرض کنم در مورد گندم اصولا سیاست وارداتی و صادراتی کشور در آغاز هر سال تعیین میشود و این سیاست برای یکسال تعیین شده در اواسط سال جاری موقعی که گندم کم تولید شد و گرفتار خشکسالی شدیم دولت لازم دید ورود گندم را آزاد کند و برای سال آینده که مقرراتش از ششم فروردین منتشر خواهد شد مطمئناً رویه‌ای اتخاذ خواهد شد که درست در جهت فرمایشات و تذکرات جنابعالی خواهد بود.
رئیس- آقای معتمدی.
معتمدی –بنده از نماینده محترم دولت تقاضا نکردم که طرزبارگیری و تخلیه را توضیح بدهند بنده سؤال را خلاصه کردم که مقدار گندم وارد بکشور چقدر بود؟ حداقل این موضوع را باید یک دستگاهی توی این مملکت اطلاع داشته باشد و ما بدانیم که چقدر گندم به این مملکت وارد شده بیایند به ما بگویند چه مقدار وارد شده و میزان تخفیفی را که استفاده میشود اینرا هم تعیین کنند که چقدر است بنده میدانم آنها خودشان بارگیری میکنند و میبرند ولی این تخفیفی که مادادیم در حدود چند میلیون تومان است؟ چقدر است؟ سوم اینکه چه کسانی در این باره ذی نفع هستند این خیلی ساده است اگر نمی‌توانید جواب بدهبد بفرمائید نمیتوانم جواب بدهم بنده هم عرضی ندارم.
رئیس- آقای دکتر ضیائی.
دکتر ضیائی (معاون وزارت اقتصاد) – در مورد مقدار گندمی که امسال وارد شده این سؤال را به سه ترتیب میشود جواب داد یکی اینکه چقدر اعتبار اسنادی در سال جاری برای اینکار باز شده چقدر از این اعتبارات اسنادی تا کنون گندمش رسیده مجموع آن اعتباری که تا این تاریخ توسط بانکهای مجازبرای گندم افتتاح شده برای آن مقدار گندمی است که از هشتصد هزار «۸۰۰۰۰۰» تن تجاوز نکرده مقداری که تا به حال به گمرکات کشور رسیده در حدود چهارصد و سی هزار «۴۳۰۰۰۰» تن است و مقداری از این متعلق بدولت است و مقدار کمتری از آن متعلق ببخش خصوصی است در مورد میزان تخفیفی که فرمودند بوسیله این لایحه داده خواهد شد و برای هر تن گندم که به بندر برسد و تخلیه بشود و بارگیری بشود و تحویل صاحب کالاداده بشود سی و دو تومان طبق تعرفه مربوط باید گرفت بنابراین اگر این لایحه تصویب بشود هر عمل تخلیه ایکه در خوزستان انجام بدهد ۸۰درصد که در حدود ۲۶تومان است تخفیف می‌دهیم ولی چقدر از این بابت استفاده خواهند کرد، آن واقعاً معلوم نیست ما نمیدانیم چقدر مردم از این لایحه استفاده خواهند کرد و علاقمند خواهند بود که بارشان را در خوزستان تخلیه کنند بر روی هر تن در حدود ۲۶تومان تخفیف است و تصور میکنم که در حدود صد هزار تن از این بار به این ترتیب تخلیه خواهد شد و در مورد اینکه فرمودند چه کسانی ذی نفع هستند باز جوابش را من نمیدانم، هر وارد کننده‌ای که از این ترتیب استفاده بکند ذی نفع است و بیشتر وارد کنندگان عمده برایشان میسر است که از این ترتیب استفاده کنند یعنی وارد کنندگانیکه حداقل ۱۰هزار تن گندم داشته باشند برایشان صرف میکند که از این تخفیف استفاده کنند یعنی وارد کنندگان بخش خصوصی که بیش از صد هزار تن تخلیه بکنند استفاده میکنند و مقدارشان شاید در حدود ۲۰و۳۰نفر باشد.
رئیس-آقای فلیکس آقایان.
آقایان – مثل اینکه جناب آقای دکتر معتمدی قانع نشدند (نمایندگان – ایشان دکتر نیستند) بنده خواستم یک توضیحات اضافی عرض کنم بلکه قانع بشوند این گندم هائیکه وارد ایران میشود و امروز این کسری را جبران کرده و قیمت گندم در داخله زیاد ترقی نکرده یک عمل بسیار مفیدی بوده اما بنده میخواستم فقط حسابش را برای آقایان در بیاورم این را گفته باشم که اکثر وارد کنندگان بخش خصوصی برای اینکه ترتیبی در سفارشات نبوده و هیچکس نمی دانسته دیگری چقدر سفارش داده این گندمها با هم وارد شده همه شان ضرر کرده‌اند (صحیح است) ولی در مقابل ضرری که کرده‌اند خدمت به مملکت کرده‌اند (صحیح است) اما آمدیم سر موضوع عوارض، عوارض هم نیست، حقوق باربری است این حقوق باربری که بموجب این قانون می‌خواهند ۸۰در صد به آنها تخفیف بدهند حسابش اینطوری است هر یک تن جنسی که میرسد ۱۸تومان، نه ۳۲تومان ۳۲تومان در موقعی است که عدل بیشتر از صد کیلو باشد گندمهائی که میرسد ملاحظه مفرمائید که طوری کیسه بندی میکنند که هر کیسه بوزن ۸۰کیلو ۹۰کیلو باشد و احیاناً ۹۵کیلو و هیچکس نمی‌آید بیشتر از صد کیلو وارد کند که مشمول آن ۳۲تومان بشود یک تن گندم حقوق باربریش یعنی عمل تخلیه و گذاشتن به گمرک و بار کردن بکامیون را گمرک ۱۸تومان میگیرد در سابق یک آئین نامه‌ای بود در آئین نامه گمرکی که اشخاصی که این سه عمل را انجام میدهند و پوش را خودشان میدهند مجاناً بلاعوض ۲۰درصد بدهند بگمرک بروند کارهایشان را خودشان بکنند آنچه را که امروز دولت می‌خواهد همین است یعنی اگر کشتی وارد شد و من خودم دو به فرستادم از کشتی تخلیه کردند و در دوبه کیسه گیری کردم و به انبار خصوصی خودم آنها را نبردم عوض اینکه این تنی ۱۸تومان را بدهم ۲۰درصدش را بلا عوض بگمرک که هیچ عملی انجام نداده باید بدهم بقیه بنفع خودم عاید بشود که در مقابلش مخارج بیشتر از آن ۱۵تومانی که این تخفیف پیدا میکند عاید من بشود اما چه مقداری آنطوری شده قسمت عمده این گندمها بگمرک آمده برای اینکه مردم خودشان بتوانند تخلیه کنند باید وسایل مجهزی داشته باشند که اغلب ندارند گندمهائی که به انبار گمرک وارد شده یعنی گمرک تخلیه کرده و بار گیری کرده آنرا تمام و کمال میگیرد و در مورد گندمهائیکه گمرک اصلا دخالتی نداشته پولی نداده که پولی بگیرد
در ازاء دریافت ۱۸تومان اگر خود صاحب کالا تخلیه و بارگیری کرده باشد بموجب این لایحه می‌خواهند بهش ۸۰درصد تخفیف بدهند ملاحظه مبفرمائید جریان کار اینطوری است این مقررات در آئین نامه سابق گمرک هم بوده است حالا کسی چیزی اضافی از این بابت عایدش نمی‌شود چون معافیت گمرکی که نیست (بهادری – علت ضرر چیست ؟) علتش اینست که گندمی که وارد خرمشهر میشود در حدود کیلوئی ۵ریال و ۱۵شاهی این کیسه گیری دارد تنی ۳۰تومان گمرک میگیرد عوارض شهرداری دارد حمل و نقل دارد تنی ۱۱۵تومان بکامیون میدهد که بیاورد اگر با راه آهن میآورد و در حدود صد و چند تومان میدهد وقتی وارد تهران میشود تقریباً کیلوئی ۷/۵ ریال وارد میشود و در بازار می‌فروشند ۷ریال و یک عباسی آنهم به اقساط چون گندم زیادی آمده و ضرر میکند چه مانعی دارد که ضرر بکند در صورتیکه ملت نفع میکند و قیمت گندم در داخله بالا نمی‌رود اگر این اقدام نشده بود الان نان یکی دوتومان هم پیدا نمی‌شد (احسنت).
رئیس- آقای سیفی.
سیفی – بنده در این سفری که بخوزستان رفتم یک روزی در بندر شاهپور رفته بودم لازم دیدم از مشاهداتی که آنجا کردم راجع به این گندمها خدمت آقایان عرض کنم چون همانطور که جناب آقای معاون وزارت اقتصاد اطلاع ندارند بنده هم اطلاع ندارم چه کسانی وارد کرده‌اند ولی مطلب مهمی که از نظر ما ارزش دارد ورود این گندمها است که بازار سیاه گندم را در این مملکت از میان برد (صحیح است) یعنی آنهائی که می‌خواستند بازار سیاه ایجاد بکنند و ایجاد کرده بودند چون من خودم جزو آن دستگاه بودم در همین بازار تهران در ۲۴ساعت ۵مرتبه نرخ گندم را عوض می‌کردند و میگفتند خود سیلو این حرف را در تهران ایجاد میکند بعنوان اینکه موجودی نداریم همین را در بازار انتشار می‌دادند که گندم کمیاب است در صورتی که نانوا هرروز مقرریش را از سیلو می‌برد در نتیجه همین شهرت‌ها اینها سعی می‌کردند آرد یا گندمی که تحویل می‌گرفتند مازادش بفرستند بشهرستانها با قیمت چند برابر بفروشند ولی آنچه که مسلم است ورود این گندمها نگرانی مردم را از بین برد که من خودم در خوزستان بودم و دیدم که نماینده خوزستان می‌گفت هرروز تمام اهالی خوزستان میآیند به اداره غله اهواز و گندم مورد احتیاجشان را میگیرند میبرند بدون کوچکترین نگرانی و تا بحال بسیار خوب عمل شده من اینجا برای تشویق افراد خدمتگزار عرض میکنم که حتی کارکنان غله خوزستان و مخصوصاً رئیس غله شبانه روز در این باره زحمت می‌کشیدند که مورد تقدیر استاندار وقت آقای مهندس انصاری هم قرار گرفته و اما چرا تاجر ضرر کرده؟ حالا اسکله بندر شاهپور نمی‌تواند تمام کشتی‌ها را که رسیده بپذیرد و البته این بی تربیتی بوده است و آنها میبایستی با ترتیب وارد شمند ولی آن روز که بنده رفتم ۲۴کشتی در دریا منتظر نوبت اسکله بود اینها گویا روزی ۱۵۰۰دلار جریمه از تاجر وارد کننده بعلت تأخیر بگیرند و چون قیمت این گندمها پائین آمده ضرر میکنند من از این نظر دولت را تقدیس میکنم و توصیه میکنم هر چه به اینها کمک بکنند بهتر است برای اینکه اینها واقعاً یک خدمت بزرگی بمملکت کردند و آن بازار سیاه را از بین بردند اینها مال این مملکت هستند اینها برای خدمت به این مملکت گندم وارد کرده‌اند حالا اگر با این وضع مواجه شدند این وظیفه دولت است که هر طوری میتواند به آنها کمک بکند (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش میکنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده میشود.
۷- شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تشکیل خانه انصاف.
رئیس- گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری راجع به تشکیل خانه انصاف مطرح است، قرائت میشود.
(بشرح زیر خوانده شد)
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی کمیسیون دادگستری در جلسه ۵اسفند ماه ۱۳۴۳با حضور آقای وزیر دادگستری لایحه شماره ۷/۷۳۵۹ - ۴۲/۱۰/۲۰
دولت ارسالی از مجلس سنا راجع به تشکیل خانه انصاف را که بشماره ۱۲۶۷چاپ شده است مطرح و مصوبه مجلس سنا را با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
به استناد ماده واحده مصوب ۲۰آذر ماه ۱۳۴۲مواد زیر تصویب میشود:
ماده ۱- بمنظور رسیدگی و حل و فصل اختلافات میان ساکنان روستاها وزارت دادگستری بتدریج وبا اعلام قبلی شورائی بنام خانه انصاف برای یک یا چند ده تشکیل میدهد.
ماده ۲- شورای مذکور در ماده ۱مرکب از پنج نفر از معتمدان محل است که از طرف ساکنان حوزه خانه انصاف برای مدت سه سال انتخاب خواهند شد سه نفر از اعضاء خانه انصاف اعضاء اصلی و دو نفر دیگر اعضاء علی البدل می‌باشند.
تبصره – کد خدا حق انتخاب شدن در خانه انصاف را ندارد مگر از سمت کدخدائی استفعا نماید.
ماده ۳- انتخاب کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
۱- تابعیت ایران.
۲- داشتن لااقل بیست سال تمام سن.
۳- اقامت در محل.
۴- نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر
۵- دارا بودن اهلیت قانونی.
ماده ۴- شرایط انتخاب شوندگان بقرار زیر است:
۱- داشتن لااقل ۳۵سال تمام سن.
۲- معروفیت بدیانت و صحت عمل و امانت.
۳- متأهل بودن.
۴- داشتن سایر شرایط مقرر در ماده سوم.
ماده ۵- امر انتخابات خانه انصاف بوسیله بخشدار با همکاری دو نفر از معتمدان محل بتعیین رئیس دادگاه بخش و تحت نظارت او انجام میگیرد. ترتیب انجام انتخابات و تشخیص حائزین اکثریت بموجب آئین نامه‌ای که وزارتخانه‌های دادگستری و کشور تنظیم می‌نمایند معین خواهد شد.
ماده ۶- پس از خاتمه انتخابات بخشدار کسانی را که برای عضویت خانه انصاف انتخاب شده‌اند برئیس دادگاه بخش محل معرفی می‌نماید و رئیس دادگاه در صورت احراز صحت انتخابات اعتبار نامه اعضاء خانه انصاف را صادر و به آنان تسلیم می‌نماید.
ماده ۷- اعضاء خانه انصاف در اولین جلسه از بین خود یکنفر را برای ریاست و دو نفر را برای عضویت اصلی و دو نفر دیگر را برای عضویت علی البدل معین می‌نمایند در انتخاب اعضاء اصلی کسانیکه دارای سواد هستند اولویت خواهند داشت و در صورتیکه هیچیک از اعضاء دارای سواد نباشند یکنفر دیگراز معتمدان محل را که دارای سواد باشد برای عضویت اصلی خانه انصاف انتخاب می‌نمایند.
در این صورت شخصی که رأی کمتری داشته سمت عضویت علی البدل را خواهد داشت اعضاء علی البدل در صورت غیبت و یا معذوریت اعضاء اصلی بجای آنان انجام وظیفه خواهند نمود.
ماده ۸- عضویت در خانه انصاف افتخاری و مجانی است.
ماده ۹- در صورت مشاهده بی نظمی و تقصیر در انجام وظائفی که بعهده خانه انصاف محول گردیده است وزارت دادگستری میتواند هر یک از آنها را منحل یا عضو متخلف را از سمت خود برکنار نماید در صورت انحلال انتخابات خانه انصاف باید منتهی ظرف یکماه پس از انحلال بعمل آید.
در صورت برکناری یا فوت یا استعفاء یکی از اعضاء خانه انصاف چنانچه پیش از ششماه بتجدید انتخابات باقی مانده باشد عضو جدید از بین ساکنان ده که واجد شرایط باشند و بر طبق مقررات مربوطه انتخاب خواهد شد.
وظایف و صلاحیت خانه انصاف.
ماده ۱۰-در کلیه اختلافات و دعاوی بین ساکنان ده خانه انصاف سعی میکند که اختلافات را بصلح و سازش خاتمه دهد.
ماده ۱۱- در دعاوی مدنی صلاحیت خانه انصاف محدود به مواد زیر است:
۱- رسیدگی بدعاوی مالی در صورتیکه خواسته دعوی بیش از مبلغ پنجهزار ریال نباشد.
۲- رسیدگی به دعوی تصرف عدوانی و رفع مزاحمت
و ممانعت از حق در حدود ماده یک اصلاحی قانون جلوگیری از تصرف عدوانی و صدور دستور مقتضی.
دستور خانه انصاف در این مورد تأثیری در تشخیص مالکیت طرفین دعوی نخواهد داشت.
در مواردیکه دعوی مربوط به مالکیت اراضی و ابنیه و موقوفات یا تصرف عدوانی مربوط به اراضی مورد اختلاف بین دو یاچند ده باشد خانه انصاف صلاحیت رسیدگی نخواهد داشت.
ماده ۱۲- در دعوی تصرف عدوانی و رفع مزاحمت و ممانعت از حق چنانچه خانه انصاف شکایت را صحیح تشخیص دهد دستور لازم بر رفع مزاحمت و ممانعت و واعاده تصرف صادر می‌نماید و کد خدای ده مکلف است فوراً دستور را اجراء نماید و کدخدا میتواند از مأمورین انتظامی استمدادنماید. ذینفع میتواند ظرف مدت یکماه پس از ابلاغ از دستور خانه انصاف بدادگاه بخش محل شکایت نماید و در اینصورت چنانچه دادگاه شکایت را وارد تشخیص دهد دستور مزبور را الغا کرده و طبق مقررات قانونی بموضوع رسیدگی و حکم صادر می‌نماید رأی دادگاه بخش قطعی است.
ماده ۱۳- در مورد صغار و سایر محجورین و غائب مفقود الاثر خانه انصاف مکلف است مادام که از طرف مراجع قضائی ترتیب اداره اموال آنان داده نشده اقداماتی را که برای حفظ دارائی اشخاص مذکور لازم میداند بعمل آورده مراتب را فوراً برئیس دادگاه بخش محل اعلام و طرقی را که برای حفظ منافع آنان مفید تشخیص دهد پیشنهاد نماید.
ماده ۱۴- در امور جزائی صلاحیت خانه انصاف بشرح زیر است:
۱- رسیدگی و صدور حکم در امور خلافی طبق آئین نامه‌ای که وزارت دادگستری و وزارت کشور با رعایت عرف روستاها با جزای نقدی حداکثر دویست ریال تنظیم خواهند کرد.
۲- مراقبت در حفظ آثار جرم.
۳- جلوگیری از فرار مجرمین در جرائم مشهود و اعلام فوری مراتب بنزدیکترین مرجع قضائی یا مأمورین انتظامی، کدخدای ده مکلف است دستور خانه انصاف را برای جلوگیری از فرار مجرمین اجرا کرده و بلافاصله موضوع را بنزدیکترین مرجع قضائی و یا مأمورن انتظامی گزارش داده مجرم را معرفی و تحویل نماید.
ماده ۱۵- رسیدگی بدعوی در خانه انصاف بدین ترتیب است که بدواً‌شاکی شکایت خود را کتباً یا شفاهاً نزد سپاهی دانش مقیم محل عنوان میکند سپاهی دانش شرح شکایت را در پرونده قید کرده و بهر ترتیب مقتضی بداند طرف دعوی را احضار و شکایت شاکی را به او اعلام و تفهیم می‌نماید و پاسخ او را نیز در پرونده قید و پرونده را برای رسیدگی بخانه انصاف ارسال می‌دارد.
ماده ۱۶- در جلسه رسیدگی بنا بدعوت خانه انصاف سپاهی دانش حضور یافته و اوراق پرونده را قرائت کرده و خلاصه جریان رسیدگی و اظهارات طرفین و تصمیمات خانه انصاف را در پرونده ثبت می‌نماید.
ماده ۱۷- در صورت غیبت یا معذوریت و یا بهر جهتی که استفاده از سپاهی دانش میسر نباشد رئیس دادگاه بخش محل میتواند وظایف او را به آموزگار یا بهریک از اعضاء خانه انصاف و یا کدخدا و یا شخص مورد اعتمادی محول نماید.
ماده ۱۸- هر گاه یکی از اعضاء خانه انصاف با طرفین دعوی قرابت نسبی یا سببی از موارد رد داشته باشد و مورد ایراد واقع شود و همچنین در صورتیکه یکی از اعضاء مزبور طرف دعوی باشد نمی‌تواند در رسیدگی شرکت نماید.
در اینصورت عضو علی البدل در رسیدگی شرکت خواهد کرد و اگر اکثریت اعضاء مردودباشند رئیس یا عضوخانه انصاف که مردود نباشد بنظر خود یک یا دو نفر از افراد مورد اعتماد محل را برای شرکت در رسیدگی دعوت خواهند نمود.
ماده ۱۹- اگر دعوی مربوط به ساکنان دو یا چند حوزه خانه انصاف باشد خانه انصاف هر حوزه از بین خود یکنفر نماینده معین می‌نماید. نمایندگان مزبور از خانه انصاف نزدیکترین حوزه‌ای که دعوی متوجه ساکنین آن نیست در خواست می‌نماید که یکنفر نماینده برای شرکت در رسیدگی معین نماید.
نمایندگان مزبور از بین خود یکنفر را برای ریاست خانه انصاف انتخاب و بدعوی رسیدگی و رأی صادر می‌نمایند در مورد این ماده ترتیب تشکیل خانه انصاف از طرف رئیس دادگاه بخش مربوطه داده خواهد شد.
ماده ۲۰- رسیدگی بدعوی در خانه انصاف مجانی است و تابع تشریفات آئین نامه دادرسی نیست و خانه انصاف میتواند بهر طریقی که مقتضی بداند طرفین دعوی را احضار و اظهارات و مدافعات آنان را استماع کرده و هر گونه تحقیقی را که لازم بداند مانند استماع گواهی گواهان و معاینه محل و جلب نظر خبره مورد اعتماد بعمل آورده و یا انجام آنرا بیکی از اعضاء خود محول نمایند. عدم حضور اصحاب دعوی با اطلاع از وقت جلسه مانع رسیدگی و صدور حکم نخواهد بود مگر آنکه طرف غائب عذر موجهی برای عدم حضور داشته باشد.
ماده ۲۱- جلسات خانه انصاف در یکی از امکنه عمومی ده مانند مسجد یا مدرسه یا محل دیگری که رئیس خانه انصاف مقتضی تشخیص دهد در موقع لزوم تشکیل خواهد یافت.
ماده ۲۲- خانه انصاف میتواند انجام تحقیقات مذکور در ماده ۲۰و اموری را که مربوط بتهیه مقدمات رسیدگی و مرتب کردن دلائل و مستندات رأی است برای تنظیم بیکی از اعضاء خود محول نماید و همچنین وظائف خانه انصاف را در حفظ آثار جرم و محافظت اموال صغار و محجورین بیکی از اعضاء خود محول کند.
ماده ۲۳- در موقع صدور رأی خانه انصاف باید بدلائل دعوی و مدافعات طرفین و نتیجه تحقیقات توجه نموده و با رعایت مقتضیات عدالت و انصاف و عرف و عادت محل بطور کدخدا منشی در حل و فصل دعوی و صدور رأی اقدام نماید. رأی خانه انصاف در هر حال حضوری محسوب و اکثریت آراء مناط اعتبار است.
ماده ۲۴- پس از صدور رأی از طرف خانه انصاف مأمور سپاه دانش یا قائم مقام او طبق ماده ۱۷رأی را در ورقه‌ای ثبت نموده و به امضاء و یا مهر اعضاء میرساند و بهر طریقی که مقتضی بداند رأی را بطرفین دعوی ابلاغ و تفهیم می‌نماید و چنانچه اظهاراتی داشته باشند ثبت نموده و کلیه اوراق را بدادگاه بخش محل ارسال می‌دارد.
ماده ۲۵- پس از وصول اوراق به دادگاه در صورتیکه رئیس دادگاه رأی را از لحاظ صلاحیت و رعایت سایر مقررات مذکور در این قانون صحیح تشخیص دهد بدر خواست ذینفع دستور اجراء آنرا صادر و عملیات اجرائی را بمتصدی اجراء دادگاه یا کدخدای محل یا هر یک از اعضاء خانه انصاف که مقتضی بداند محول کرده و تعلیمات لازمه را در نحوه اجراء حکم خواهد داد و در غیر این صورت پس از رسیدگی رأی خانه انصاف را فسخ کرده و بدرخواست ذینفع طبق مقررات قانونی اقدام برسیدگی می‌نماید و رأی دادگاه بخش در این مورد قطعی است.
ماده ۲۶- دعاوی که در صلاحیت خانه انصاف است چنانچه قبل از تشکیل خانه انصاف طرح شده باشد کما کان در مرجعی که قبلاً صالح بوده است جریان خواهد داشت.
ماده ۲۷- در مورد کلیه مسائلیکه بموجب مقررات اصلاحات ارضی تعیین تکلیف شده همان مقررات عمل خواهد شد و رسیدگی به موضوعات مزبور از صلاحیت خانه انصاف خارج است.
ماده ۲۸- آئین نامه‌های لازم برای اجرای مقررات این قانون را وزارت دادگستری تنظیم کرده و بموقع اجرا خواهد گذاشت.
ماده ۲۹- دولت مأمور اجرای این قانون است.
مخبر کمیسیون دادگستری – دکتر حسینی
رئیس- کلیات این لایحه مطرح است آقای آموزگار بفرمائید.
آموزگار – بنده بعنوان موافق در این لایحه خواستم چند دقیقه‌ای از وقت همکاران محترم را بگیرم.
رئیس- اگر موافق هستید بعد از یک مخالف صحبت کنید.
آموزگار – توضیحی که میخواهم عرض کنم این است که این لایحه از لوایحی است که در دولت جناب آقای علم و بوسیله وزیر دانشمند دادگستری آن وقت جناب آقای دکتر باهری تنظیم شده البته دولت سابق و دولت فعلی و دستگاه دادگستری بخصوص جناب آقای دکتر عاملی برای اجراو حمایت از این لایحه جدیت فراوان بخرج داده‌اند من از هر دو وزیر دادگستری و هر دو رئیس دولت از این جهت تشکر میکنم در مملکت ایران که روستاهای زیادی داریم و برای رسیدگی بدعاوی مردم همیشه نحوه کدخدا منشی برقرار بوده و هست فرمی به اینکار داده شده که طبق این لایحه از این ببعد نظر ریش سفیدان محل که بنام خانه انصاف دور هم جمع و انتخاب میشوند صورت
قانونی و اجرائی داشته باشد این از کارهای بسیار خوب است زیرا تشکیلات دادگستری مملکت ما آنقدر وسیع نیست که در تمام نقاط روستاها و حتی مراکز شهرستانها بتواند تشکیلات وسیع دادگستری بوجود بیاورد وبا این لایحه‌ای که تقدیم شده است و در جریان اجراست خیلی از مشکلات مردم حل میشود مشکلی که بنده پیش بینی میکنم و فکر میکنم که در این لایحه ممکن است پیش بیاید و خواهش میکنم که توجه به آن بشود این است که اختیار کمتری به خانه‌های انصاف داده شده و اگر آقایان موافقت بفرمایند و ممکن باشد در خیلی از موارد میشود به این مردم که خودشان اهل محل هستند و درد محل و ده خودشان را میدانند و انتخاب میشوند اختیار زیادتری داده شود که اختلافات را با نظر واقع بینی و وسیعتر و اطلاعاتی که دارند حل کنند تا اینکه مراجعه به دادگاهها و دستگاههای قضائی کمتر بشود از آن جمله راجع به تصرف عدوانی در آنجا یک قسمت از دعاوی تصرف عدوانی اجازه داده شده است که خانه انصاف رسیدگی کند و حال اینکه اگر رسیدگی به تمام دعاوی تصرف عدوانی که در قوانین ما هست بخانه‌های انصاف برای ده خودشان اجازه داده میشد شاید بهتر بود همچنین از بابت رسیدگی بکارهای خلاف که خانه‌های انصاف تا یک حدی طبق این قانون اختیار دارند باز هم اگر ممکن بود که خلافهائی مهمتر یا جنحه‌های کوچک را هم آنها بتوانند رسیدگی کنند و نظر بدهند البته کار دادگستری و تشکیلات قضائی ما سبک میشد در سایر موارد که مربوط به دستگیری متهمین که اینجا البته مجرمین نوشته شده و بنده معتقدم به آن ماده که رسیدیم متهمینش بکنیم از کارهای خوب است و در سطح ده ما که همگی نمیتوانند و حالا خانه انصاف این کار را میکند و کمک بدستگاه قضائی خواهد داد این لایحه از لوایحی است که به امر اعلیحضرت همایون شاهنشاه تنظیم شده و همینطوریکه در دهات اصلاحات ارضی بوجود آمده و سپاهیان دانش و بهداشت رفته‌اند دستگاه قضائی هم بایستی به این صورت گسترش پیدا بکند و خوشبختانه بنحو بسیار خوبی تا حالا عمل شده و از این ببعد هم عمل میشود تقاضای بنده از دستگاه دادگستری و مخصوصاً از جناب آقای وزیر دادگستری این است که هرچه می‌توانند کوشش بکنند که در دورترین نقاط مملکت که هیچ وسیله‌ای برای رسیدگی به این اختلافات و حل اختلافات نداریم خانه‌های انصاف زودتر تشکیل بشود و بیشتر تشکیل شود بخصوص که انتخاب اعضای خانه‌های انصاف از اهل محل هستند و خدمتشان مجانی است و برای تشکیلات مملکتی هیچ خرجی ندارد و اشخاصیکه در خانه‌های انصاف خدمت میکنند خدمتشان طبق این قانون افتخاری و مجانی است و بهمین جهت نه خرجی به تشکیلات مملکت و بودجه مملکت اضافه میکند و نه زحمتی البته گفته شده تدریجاً این کار بشود و تا حالا هم یک مقداری شده و نتیجه خوب هم از آن گرفته‌اند قطعاً اگر بتوانند سریع تر و بیشتر بخصوص در نقاطیکه از حوزه‌های قضائی و مراکز شهری دور هستند این خانه‌های انصاف را تشکیل بدهند البته به نفع مملکت است و نتیجه بهتری خواهند گرفت و مردم تا یک حدی آسوده خواهند شد بنده در پایان عرایض خود از اینکه شعارخانه انصاف بحق (عدل پهلوی) میباشد مباهات میکنم و فرد شعری که یکی از آموزگاران سروده است می‌خوانم:
زنده و جاوید و سر فراز بماناد
خسرو بنیان گذار خانه انصاف (احسنت)
رئیس- آقای ریگی مخالفید یا موافق؟
ریگی – بنده میخواهم توضیحاتی عرض کنم.
رئیس- بفرمائید.
ریگی- عرض کنم که بنده در نافع این لایحه زیاد صحبت نمیکنم برای اینکه دوست ارجمند جناب آقای آموزگار توضیحات کافی دادند حالا هم در هر جائی که این لایحه عمل شده مخصوصاً در نقاط دور افتاده بلوچستان که بنده وکیل آنجا هستم واقعاً بسیار مفیدبوده و مردم خیلی راحت تر شده‌اند از سابق که باید فرسنگها بروند و مدتها در ادارات دادگستری سر چیزهای کوچک معطل می‌شدند نظری که بنده دارم همان طوریکه آقای آموزگار توضیح دادند بهتر است جناب آقای وزیر دادگستری یک اختیارات بیشتری به این خانه‌های انصاف بدهند مخصوصاً که در دهات علاوه براین مواردی که ذکر شده در قانون یک موارد دیگری هم هست که بنده پیشنهادی تقدیم خواهم کرد مخصوصاً در مورد اختلافات خانوادگی ازدواج و طلاق و نفقه که معمولا این خانه‌های انصاف هم اگر در این موارد
رسیدگی بکنند و در حدود سازش برای اشخاص رأی بدهند بسیار مفید است (صحیح است) بنده در این موارد پیشنهادی نوشته‌ام و تقدیم مقام ریاست میکنم و امیدوارم در کمیسیون در شور دوم مورد توجه قرار بگیرد بطور کلی بنظر بنده تجربه ثابت کرد که هرچه که کار مردم بدست مردم داده میشود نتیجه بسیار بهتری گرفته میشود (صحیح است) برای نمونه همین انجمنهای بهداری، انجمنهای خانه و مدرسه، انجمن صدی پنج فرهنگ اینها همه درتمام شهرستانها و در تمام مملکت کارشان را بنحو شایسته‌ای انجام داده‌اند (صحیح است) و این نشان میدهد که اگر ما در این مملکت کارهای بیشتری را حتی با مزایای بیشتری بعهده مردم بگذاریم قطعاً بهتر انجام خواهد شد و باری از شانه دولت هم برداشته میشود و یک نظر دیگری که بنده داشتم و میخواستم جناب آقای وزیر دادگستری توجه بکنند موضوع ابلاغ این احکامی است که بوسیله خانه انصاف صادر میشود در گزارش نوشته شده بوسیله سپاهیان دانش ابلاغ میشود در صورتیکه ما میدانیم این قانون برای سالهاست و روزی خواهد رسید که در مملکت ما بیسواد نخواهد بود و روزی خواهد رسید که سپاهی دانش در مملکت نخواهیم داشت مدرسه خواهیم داشت مدیر خواهیم داشت فرهنگ خواهیم داشت ولی ما در این مملکت همیشه انتظامات و ژاندارمری و شهربانی داریم بنده اجازه میخواهم پیشنهادی در این مورد تقدیم بکنم که اجازه فرمائید ابلاغ این احکام بوسیله پاسگاه ژاندارمری انجام شود نه بوسیله سپاهی دانش، کسیکه به کار فرهنگ مشغول است اگر او را اصلا وارد این اختلافات محلی نکنیم خیلی بهتر است و مأمورین ژاندارمری در هر ده ضابط دادگستری هستند و چه بهتر که آنها ابلاغ این احکام را به ذینفع بعهده بگیرند و بنده در هر صورت از جناب آقای وزیر دادگستری تشکر میکنم که چنین لایحه‌ای را تقدیم مجلس کردند و موفقیت ایشان را میخواهم.
رئیس- نظر دیگری در کلیات نیست؟ (اظهاری نشد) بورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش میکنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول قرائت میشود.
ماده ۱- بمنظور رسیدگی و حل و فصل اختلافات میان ساکنان روستاها وزارت دادگستری بتدریج و با اعلام قبلی شورائی بنام خانه انصاف برای یک یا چند ده تشکیل میدهد.
رئیس- نظری در ماده یک نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید حل و فصل مسائل خانوادگی از قبیل اختلافات مربوط به ازدواج و طلاق و نفقه و غیره در دهات جزء اختیارات خانه‌های انصاف قرار گیرد. امان الله ریگی
رئیس- ماده دوم قرائت میشود.
ماده ۲- شورای مذکور در ماده ۱مرکب از پنج نفر از معتمدان محل است که از طرف ساکنان حوزه خانه انصاف برای مدت سه سال انتخاب خواهند شد سه نفر از اعضاء خانه انصاف اعضاء اصلی و دو نفر دیگر اعضاء علی البدل می‌باشند.
تبصره – کدخدا حق انتخاب شدن در خانه انصاف را ندارد مگر از سمت کدخدائی استعفا نماید.
رئیس – نسبت به ماده ۲نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی – محترماً پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل ماده ۲حذف و به آخر ماده ۴ اضافه گردد. حسینی
رئیس – ماده ۳قرائت میشود.
ماده ۳ – انتخاب کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
۱- تابعیت ایران.
۲- داشتن لااقل بیست سال تمام سن.
۳- اقامت در محل.
۴- نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر.
۵- دارا بودن اهلیت قانونی.
رئیس – نسبت به ماده سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده چهارم قرائت میشود.
ماده ۴- شرایط انتخاب شوندگان بقرار زیر است:
۱- داشتن لااقل ۳۵ سال تمام سن
۲- معروفیت به دیانت و صحت عمل و امانت.
۳-متأهل بودن.
۴- داشتن سایر شرایط مقرر در ماده سوم.
رئیس – نسبت به ماده ۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده پنجم قرائت میشود.
ماده ۵ – امر انتخابات خانه انصاف بوسیله بخشدار با همکاری دو نفر از معتمدان محل بتعیین رئیس دادگاه بخش و تحت نظارت او انجام میگیرد. ترتیب انجام انتخابات و تشخیص حائزین اکثریت بموجب آئین نامه ایکه وزارتخانه‌های دادگستری و کشور تنظیم می‌نمایند معین خواهد شد.
رئیس – نسبت بماده ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ششم قرائت میشود.
ماده ۶- پس از خاتمه انتخابات بخشدار کسانی را که برای عضویت خانه انصاف انتخاب شده‌اند برئیس دادگاه بخش محل معرفی می‌نماید و رئیس دادگاه در صورت احراز صحت انتخابات اعتبار نامه اعضاء خانه انصاف را صادر و به آنان تسلیم می‌نماید.
رئیس – نسبت بماده ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده هفتم قرائت میشود.
ماده ۷ – اعضاء خانه انصاف در اولین جلسه از بین خود یک نفر را برای ریاست و دو نفر را برای عضویت اصلی و دو نفر دیگر را برای عضویت علی البدل معین می‌نمایند در انتخاب اعضاء اصلی کسانیکه دارای سواد هستند اولویت خواهند داشت و در صورتیکه هیچیک از اعضاء‌دارای سواد نباشد یکنفر دیگر از معتمدان محل را که دارای سواد باشد برای عضویت اصلی خانه انصاف انتخاب می‌نمایند.
در این صورت شخصی که رأی کمتری داشته سمت عضویت علی البدل را خواهد داشت اعضاء علی البدل در صورت غیبت و یا معذوریت اعضاء اصلی بجای آنان انجام وظیفه خواهند نمود.
رئیس – نسبت به ماده هفتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده هشتم قرائت میشود.
ماده ۸ - عضویت در خانه انصاف افتخاری و مجانی است.
رئیس – نسبت به ماده هشتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده نهم قرائت میشود.
ماده۹- در صورت مشاهده بی نظمی و تقصیر در انجام وظائفی که بعهده خانه انصاف محول گردیده است وزارت دادگستری میتواند هر یک از آنها را منحل یا عضو متخلف را از سمت خود بر کنار نماید در صورت انحلال انتخابات خانه انصاف باید منتهی ظرف یکماه پس از انحلال بعمل آید. در صورت برکناری یا فوت یا استعفاء یکی از اعضاء خانه انصاف چنانچه بیش از ششماه بتجدید انتخابات باقی مانده باشد عضو جدید از بین ساکنان ده که واجد شرایط باشند بر طبق مقررات مربوطه انتخاب خواهد شد.
رئیس – نسبت به ماده نهم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۰قرائت میشود.
وظایف و صلاحیت خانه انصاف
ماده ۱۰ –در کلیه اختلافات و دعاوی بین ساکنان ده خانه انصاف سعی میکند که اختلافات را بصلح و سازش خاتمه دهد.
رئیس – نسبت به ماده ۱۰نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۱قرائت میشود.
ماده ۱۱- در دعاوی مدنی صلاحیت خانه انصاف محدود به موارد زیر است:
۱- رسیدگی به دعاوی مالی در صورتیکه خواسته دعوی بیش از مبلغ پنجهزار ریال نباشد.
۲- رسیدگی به دعوی تصرف عدوانی و رفع مزاحمت
و ممانعت از حق در حدود ماده یک اصلاحی قانون جلوگیری از تصرف عدوانی و صدور دستور مقتضی.
دستور خانه انصاف در این مورد ثأثیری در تشخیص مالکیت طرفین دعوی نخواهد داشت.
در مواردیکه دعوی مربوط به مالکیت اراضی و ابنیه و موقوفات یا تصرف عدوانی مربوط به اراضی مورد اختلاف بین دو یا چند ده باشد خانه انصاف صلاحیت رسیدگی نخواهد داشت.
رئیس – نسبت به ماده ۱۱نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۲قرائت میشود.
ماده ۱۲- در دعوی تصرف عدوانی و رفع مزاحمت و ممانعت از حق چنانچه خانه انصاف شکایت را صحیح تشخیص دهد دستور لازم برای رفع مزاحمت و ممانعت و اعاده تصرف صادر می‌نماید و کدخدای ده مکلف است فوراً دستور را اجراء نماید و کدخدا میتواند از مأمورین انتظامی استمداد نماید. ذینفع میتواند ظرف مدت یکماه پس از ابلاغ از دستور خانه انصاف به دادگاه بخش محل شکایت نماید و در این صورت چنانچه دادگاه شکایت را وارد تشخیص دهد دستور مزبور را الغا کرده و طبق مقررات قانونی بموضوع رسیدگی و حکم صادر می‌نماید رأی دادگاه بخش قطعی است.
رئیس – نسبت به ماده ۱۲نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۳قرائت میشود.
ماده ۱۳ – در مورد صغار و سایر محجورین و غائب مفقود الاثر خانه انصاف مکلف است مادام که از طرف مراجع قضائی ترتیب اداره اموال آنان داده نشده اقداماتی را که برای حفظ دارائی اشخاص مذکور لازم میداند بعمل آورده مراتب را فوراً برئیس دادگاه بخش محل اعلام و طرقی را که برای حفظ منافع آنان مفید تشخیص دهد پیشنهاد نماید.
رئیس – نسبت به ماده ۱۳نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۴قرائت میشود.
ماده ۱۴ – در امور جزائی صلاحیت خانه انصاف بشرح زیر است:
۱- رسیدگی و صدور حکم در امور خلافی طبق آئین نامه‌ای که وزارت داد گستری و وزارت کشور با رعایت عرف روستاها با جزای نقدی حداکثر دویست ریال تنظیم خواهند کرد
۲- مراقبت در حفظ آثار جرم.
۳- جلوگیری از فرارمجرمین در جرائم مشهود و اعلام فوری مراتب بنزدیکترین مرجع قضائی یا مأمورین انتظامی، کدخدای ده مکلف است دستور خانه انصاف را برای جلوگیری از فرار مجرمین اجرا کرده و بلافاصله موضوع را بنزدیکترین مرجع قضائی و یا مأمورین انتظامی گزارش داده مجرم را معرفی و تحویل نماید.
رئیس – نسبت به ماده ۱۴نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۵قرائت میشود.
ماده ۱۵- رسیدگی به دعوی در خانه انصاف بدین ترتیب است که بدواً شاکی شکایت خود را کتباً یا شفاهاً نزد سپاهی دانش مقیم محل عنوان میکند سپاهی دانش شرح شکایت را در پرونده قید کرده و به هر ترتیب مقتضی بداند طرف دعوی را احضار و شکایت شاکی را به او اعلام و تفهیم می‌نماید و پاسخ او را نیز در پرونده قید و پرونده را برای رسیدگی به خانه انصاف ارسال می‌دارد.
رئیس – نسبت به ماده ۱۵نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۶قرائت میشود.
ماده ۱۶ – در جلسه رسیدگی بنا بدعوت خانه انصاف سپاهی دانش حضور یافته و اوراق پرونده قرائت کرده و خلاصه جریان رسیدگی و اظهارات طرفین و تصمیمات خانه انصاف را در پرونده ثبت می‌نماید.
رئیس – نسبت به ماده ۱۶نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۷قرائت میشود.
(بشرح زیرقرائت شد)
ماده ۱۷- در صورت غیبت یا معذوریت و یا بهر جهتی که استفاده از سپاهی دانش میسر نباشد رئیس دادگاه بخش محل میتواند وظایف او را به آموزگار یا به هر یک از اعضاء خانه انصاف و یا کد خدا و یا شخص مورد اعتمادی محول نماید.
رئیس – نسبت به ماده ۱۷نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۸قرائت میشود.
ماده ۱۸- هر گاه یکی از اعضاء خانه انصاف با طرفین دعوی قرابت نسبی یا سببی از موارد رد داشته باشد و مورد ایراد واقع شود و همچنین در صورتیکه یکی از اعضاء مزبور طرف دعوی باشد نمی‌تواند در رسیدگی شرکت نماید. در اینصورت عضو علی البدل در رسیدگی شرکت خواهد کرد و اگر اکثریت اعضاء مردود باشند رئیس یا عضو خانه انصاف که مردود نباشد بنظر خود یک یا دو نفر از افراد مورد اعتماد محل را برای شرکت در رسیدگی دعوت خواهد نمود.
رئیس – نسبت به ماده ۱۸نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۱۹قرائت میشود.
ماده ۱۹ – اگر دعوی مربوط به ساکنان دو یا چند حوزه خانه انصاف باشد خانه انصاف هرحوزه از بین خود یکنفر نماینده معین می‌نماید. نمایندگان مزبور از خانه انصاف نزدیکترین حوزه‌ای که دعوی متوجه ساکنین آن نیست در خواست می‌نمایند که یکنفر نماینده برای شرکت در رسیدگی معین نماید.
نمایندگان مزبور از بین خود یکنفر را برای ریاست خانه انصاف انتخاب و به دعوی رسیدگی و رأی صادر می‌نمایند در مورد این ماده ترتیب تشکیل خانه انصاف از طرف رئیس دادگاه بخش مربوطه داده خواهد شد.
رئیس – نسبت به ماده ۱۹نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۲۰قرائت میشود.
ماده ۲۰- رسیدگی بدعوی در خانه انصاف مجانی است و تابع تشریفات آئین نامه دادرسی نیست و خانه انصاف میتواند بهر طریقی که مقتضی بداند طرفین دعوی را احضار و اظهارات و مدافعات آنان را استماع کرده و هر گونه تحقیقی را که لازم بداند مانند استماع گواهی گواهان و معاینه محل و جلب نظر خبره مورد اعتماد بعمل آورده و یا انجام آنرا بیکی از اعضاء خود محول نمایند. عدم حضور اصحاب دعوی با اطلاع از وقت جلسه مانع رسیدگی و صدور حکم نخواهد بود مگر آنکه طرف غائب عذر موجهی برای عدم حضور داشته باشد.
رئیس - نسبت به ماده ۲۰نظری نیست؟ آقای دکتر حسینی بفرمائید.
دکتر حسینی –در ماده ۲۰«تابع تشریفات آئین نامه دادرسی» این (نامه) اش اضافه است و آئین دادرسی باید نوشته شود.
رئیس – اصلاح میشود. ماده ۲۱قرائت مشود.
ماده ۲۱- جلسات خانه انصاف در یکی از امکنه عمومی ده مانند مسجد یا مدرسه یا محل دیگری که رئیس خانه انصاف مقتضی تشخیص دهد در موقع لزوم تشکیل خواهد یافت.
رئیس - نسبت به ماده۲۱ نظری نیست ؟آقای دکتررهنوردی بفرمائید.
دکتر رهنوردی – بنده پیشنهاد دارم تقدیم میکنم میخواستم استدعا کنم که بعد از مسجد یا مدرسه «تکیه» هم نوشته شود برای اینکه معمولاً در مازندران در تکایا اینطور کارها انجام میشود و اگر تکیه هم اضافه شود بنظر بنده بهتر است.
رئیس –پیشنهاد آقای دکتر رهنوردی قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نمایم در ماده ۲۱بعد از مسجد یا مدرسه (یا تکیه) کنجانده شود.
دکتر رهنوردی.
رئیس – ماده ۲۲قرائت میشود.
ماده ۲۲ – خانه انصاف میتواند انجام تحقیقات
مذکور در ماده ۲۰و اموری را که مربوط بتهیه مقدمات رسیدگی و مرتب کردن دلائل و مستندات رأی است برای تنظیم بیکی از اعضاء خود محول نماید و همچنین وظائف خانه انصاف را در حفظ آثار جرم و محافظت اموال صغار و محجورین بیکی از اعضاء خود محول کند.
رئیس – در ماده ۲۲نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۲۳قرائت میشود.
ماده ۲۳- در موقع صدور رأی خانه انصاف باید بدلائل دعوی و مدافعات طرفین و نتیجه تحقیقات توجه نموده و با رعایت مقتضیات عدالت و انصاف و عرف و عادت محل بطور کدخدا منشی در حل و فصل دعوی و صدور رأی اقدام نماید. رأی خانه انصاف در هر حال حضوری محسوب و اکثریت آراء مناط اعتبار است.
رئیس –نسبت بماده ۲۳نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۲۴قرائت میشود.
ماده ۲۴- پس از صدور رأی از طرف خانه انصاف مأمور سپاه دانش یا قائم مقام او طبق ماده ۱۷رأی را در ورقه‌ای ثبت نموده و به امضاء و یا مهر اعضاء میرساند و بهر طریقی که مقتضی بداند رأی را بطرفین دعوی ابلاغ و تفهیم می‌نماید و چنانچه اظهاراتی داشته باشند ثبت نموده و کلیه اوراق را بدادگاه بخش محل ارسال می‌دارد.
رئیس – در ماده ۲۴نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی. پیشنهاد می‌نماید ابلاغ رأی خانه انصاف بجای سپاهی دانش یا قائم مقام او بوسیله رئیس پاسگاه ژاندارمری به اشخاص ابلاغ گردد. امان الله ریگی.
رئیس – ماده ۲۵قرائت میشود.
۲۵- پس از وصول اوراق به دادگاه در صورتیکه رئیس دادگاه رأی را از لحاظ صلاحیت و رعایت سایر مقررات مذکور در این قانون صحیح تشخیص دهد بدر خواست ذینفع دستور اجراء آنرا صادر و عملیات اجرائی را بمتصدی اجراء دادگاه یا کدخدای محل یا هر یک از اعضاء خانه انصاف که مقتضی بداند محول کرده و تعلیمات لازمه را در نحوه اجراء حکم خواهد داد و در غیر این صورت پس از رسیدگی رأی خانه انصاف را فسخ کرده و بدرخواست ذینفع طبق مقررات قانونی اقدام برسیدگی می‌نماید و رأی دادگاه بخش در این مورد قطعی است.
رئیس –نسبت بماده ۲۵نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۲۶قرائت میشود.
ماده ۲۶- دعاوی که در صلاحیت خانه انصاف است چنانچه قبل از تشکیل خانه انصاف طرح شده باشد کما کان در مرجعی که قبلاً صالح بوده است جریان خواهد داشت.
رئیس –نسبت بماده ۲۶نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۲۷قرائت میشود.
ماده ۲۷- در مورد کلیه مسائلیکه بموجب مقررات اصلاحات ارضی تعیین تکلیف شده همان مقررات عمل خواهد شد و رسیدگی به موضوعات مزبور از صلاحیت خانه انصاف خارج است.
رئیس –نسبت بماده ۲۷نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۲۸قرائت میشود.
ماده ۲۸- آئین نامه‌های لازم برای اجرای مقررات این قانون را وزارت دادگستری تنظیم کرده و بموقع اجرا خواهد گذاشت.
رئیس –نسبت بماده ۲۸نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۲۹قرائت میشود.
ماده ۲۹- دولت مأمور اجرای این قانون است.
رئیس – نظری در این ماده نیست؟ (اظهاری نشد) لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط فرستاده میشود.
۸- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری دائر بتأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی مربوط بتملک آپارتمانها و ابلاغ بدولت.
رئیس – گزارش کمیسیونها راجع به لایحه تملک آپارتمانها مطرح است، قرائت میشود.
گزارش از کمیسیون قوانین دادگستری بمجلس شورای ملی کمیسیون قوانین دادگستری در جلسه مورخ ۴۳/۱۲/۱ با حضور آقای دکتر فیروزیان معاون وزارت آبادانی و مسکن لایحه شماره ۱۷۸۱۲- ۳۷/۸/۱۷ دولت راجع بتملک آپارتمانها را که در مجلس سنا اصلاح شده بود رسیدگی کرد و اصلاحاتی را که در آن مجلس بعمل آمده بود مورد تأیید و تصویب قرار داد. اینک گزارش آن بشرح ذیل تقدیم مجلس شورای ملی میگردد.
ماده ۱- مالکیت در آپارتمانهای مختلف ومحلهای پیشه و سکنای یک ساختمان شامل دو قسمت است.
مالکیت قسمتهای اختصاصی و مالکیت قسمتهای مشترک.
ماده ۲- قسمتهای مشترک مذکور در این قانون عبارت از قسمتهائی از ساختمان است که حق استفاده از آن منحصر بیک یا چند آپارتمان یا محل پیشه مخصوص نبوده و بکلیه مالکین به نسبت اختصاصی آنها تعلق میگیرد بطور کلی قسمتهائی که برای استفاده اختصاصی تشخیص داده نشده است یا در اسناد مالکیت ملک اختصاصی یک یا چند نفر از مالکین تلقی نشده از قسمتهای مشترک محسوب میشود مگر آنکه تعلق آن بقسمت معینی بر طبق عرف و عادت محل مورد تردید نباشد.
ماده ۳- حقوق هر مالک در قسمت اختصاصی و حصه او در قسمتهای مشترک غیر قابل تفکیک بوده و در صورت انتقال قسمت اختصاصی بهر صورتیکه باشد انتقال قسمت مشترک قهری خواهد بود.
ماده ۴- حقوق و تعهدات و همچنین حصه هر یک از مالکین قسمتهای اختصاصی از مخارج قسمتهای مشترک متناسب است با نسبت مساحت قسمت اختصاصی بمجموع مساحت قسمتهای اختصاصی تمام ساختمان بجز آنچه که بموجب این قانون استثناء شده باشد یا اینکه قرار داد مالکین ترتیب دیگری را برای تقسیم حقوق و تعهدات و مخارج پیش بینی کرده باشد.
ماده ۵- انواع شرکتهای موضوع ماده ۲۰قانون تجارت که به مقصد ساختمان خانه و آپارتمان و محل کسب بمنظور سکونت یا پیشه یا اجاره یا فروش تشکیل میشود از انجام سایر معاملات بازرگانی غیر مربوط بکارهای ساختمانی ممنوعند.
ماده ۶- چنانچه قراردادی بین مالکین یک ساختمان وجود نداشته باشد کلیه تصمیمات مربوط به اداره و امور مربوط به قسمتهای مشترک به اکثریت آراء مالکینی است که بیش از نصف مساحت تمام قسمتهای اختصاصی را مالک باشند.
تبصره – نشانی مالکین برای ارسال کلیه دعوتنامه‌ها و اعلام تصمیمات مذکور در این قانون همان محل اختصاصی آنها در ساختمان است مگر اینکه مالک نشانی دیگری را در همان شهر برای این امر تعیین کرده باشد.
ماده ۷- هر گاه یک آپارتمان یا یک محل کسب دارای مالکین متعدد باشد مالکین یا قائم مقام قانونی آنها مکلفند یک نفر نماینده را از طرف خود برای اجرای مقررات این قانون و پرداخت حصه مخارج مشترک تعیین و معرفی نمایند در صورتیکه اشخاص مزبور به تکلیف فوق عمل نکنند رأی اکثریت بقیه مالکین نسبت بتمام معتبر خواهد بود مگر اینکه عده حاضر کمتر از ثلث مالکین باشد که در این صورت برای یکدفعه تجدید دعوت خواهد شد.
ماده ۸ – در هر ساختمان مشمول مقررات این قانون در صورتیکه عده مالکین بیش از سه نفر باشد مجمع عمومی مالکین مکلفند مدیر یا مدیرانی از بین خود یا از خارج انتخاب نمایند طرز انتخاب مدیراز طرف مالکین و وظایف و تعهدات مدیر و امور مربوط بمدت مدیریت و سایر موضوعات مربوطه در آئین نامه این قانون تعیین خواهد شد.
ماده ۹- هر یک از مالکین می‌توانند با رعایت مقررات این قانون و سایر مقررات ساختمانی عملیاتی را که برای استفاده بهتری از قسمت اختصاصی خود مفید میداند انجام دهد هیچیک از مالکین حق ندارند بدون موافقت اکثریت سایر مالکین تغییراتی در محل یا شکل در یا سر در یا نمای خارجی در قسمت اختصاصی خود که در مرئی و منظر باشد بدهند.
ماده ۱۰- هر کس آپارتمانی را خریداری می‌نماید به نسبت مساحت قسمت اختصاصی خریداری
خود درزمینی که ساختمان روی آن بنا شده یا اختصاص به ساختمان دارد مشاعاً سهیم میگردد مگر آنکه مالکیت زمین مزبور به علت وقف یا خالصه بودن یا علل دیگر متعلق به غیر باشد که در این صورت باید اجور آن را بهمان نسبت بپردازد مخارج مربوط بمحافظت ملک و جلوگیری از انهدام و اداره و استفاده از اموال و قسمتهای مشترک و بطور کلی مخارجیکه جنبه مشترک دارد و یا بعلت طبع ساختمان یا تأسیسات آن اقتضا دارد یک جا انجام شود نیز باید بتناسب حصه خود بترتیبیکه در آئین نامه ذکر خواهد شد پرداخت شود هر چند آن مالک از استفاده از آنچه که مخارج برای آنست صرفنظر نماید.
ماده ۱۱- دولت مکلف است ظرف سه ماه پس از تصویب این قانون آئین نامه‌ای اجرائی آنرا تهیه و بعد از تصویب هیئت وزیران بمورد اجرا بگذارد.
دولت مأمور اجرای این قانون است.
مخبر کمیسیون قوانین دادگستری – دکتر حسینی.
گزارش از کمیسیون آبادانی و مسکن بمجلس شورای ملی
کمیسیون آبادانی و مسکن در جلسه مورخ ۴۳/۱۲/۴ با حضور آقای دکتر فیروزیان معاون وزارت آبادانی مسکن لایحه دولت راجع به تملک آپارتمانها را مورد رسیدگی قرار داد و اصلاحاتی را که در مجلس سنا در لایحه مزبور به عمل آمده تأیید و مصوبه کمیسیون قوانین دادگستری را تصویب کرد.
اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی میگردد.
رئیس کمیسیون آبادانی و مسکن – مهندس بهمن عطائی.
رئیس – بطوریکه ملاحظه میفرمائید این لایحه در مجلس شورای ملی تصویب شده بود و در مجلس سنا در آن اصلاحاتی بعمل آمد این اصلاحات موردتصویب کمیسیون دادگستری و کمیسیون آبادانی و مسکن قرار گرفته نسبت بگزارش کمیسیونها نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رای می‌گیریم به بگزارش کمیسیونها خانمها و آقایانی که موافقند خواهش میکنم قیام فرمایند (اکثر بر خاستند) تصویب شد لایحه بدولت ابلاغ میشود.
۹- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون راه راجع به تمدید خدمت کارشناسان آمریکائی وزارت راه و ارسال بمجلس سنا.
رئیس- شور دوم لایحه تمدید مدت خدمت کارشناسان آمریکائی وزارت راه مطرح است قرائت میشود.
گزارش شور دوم ازکمیسیون راه بمجلس شورای ملی کمیسیون راه در جلسه ۲۱بهمن ماه ۱۳۴۳با حضور آقای دکتر گنجی معاون وزارت راه لوایح شماره ۱۸۴۷۳-۱۸۴۸۵-۱۸۴۸۷راجع بتمدید مدت خدمت کارشناسان آمریکائی وزارت راه را که با یکدیگر تلفیق و گزارش شور اول آن بشماره ۶۴۱چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش شور اول را با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
به استناد ماده واحده مصوب ۲۰آذر ماه ۱۳۴۲ماده واحده ذیل تصویب میشود:
ماده واحده – بوزارت راه اجازه داده میشود مدت خدمت کارشناسان آمریکائی وزارت راه را بر اساس موافقتنامه متبادله بین آن وزارت و اداره راه آمریکا تا تاریخ ۱۳۴۲/۹/۹ تمدید نماید و هزینه‌های دلاری و ریالی کارشناسان مزبور را تا تاریخ فوق الذکر ازمحل اعتبار عمرانی سازمان برنامه که در اختیار وزارت راه گذارده شده است بپردازد.
مخبر کمیسیون راه – کلانتر هرمزی
گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۲اسفند ماه ۱۳۴۳با حضور آقای میر فندرسکی معاون امورخارجه لوایح مربوط بتمدید مدت خدمت کارشناسان آمریکائی وزارت راه را برای شور دوم مطرح و مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون راه را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه – مافی.
گزارش شور دوم از کمیسیون برنامه بمجلس شورای ملی کمیسیون برنامه با حضور نماینده دولت لوایح شماره ۱۸۴۷۳و۱۸۴۸۵و۱۸۴۸۷راجع بتمدید مدت
خدمت کارشناسان آمریکائی وزارت راه را که تلفیق گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون راه را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون برنامه – دکتر کیان.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام بمجلس شورای ملی.
کمیسیون امور استخدام در جلسه ۲۵بهمن ماه ۱۳۴۳با حضور آقای دکتر گنجی معاون وزارت راه لوایح مربوط به تمدید خدمت کارشناسان آمریکائی وزارت راه را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون راه را در این مورد تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون استخدام – صائب.
رئیس – ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخرآن رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش میکنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب بمجلس سنا فرستاده میشود.
۱۰ – شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تشدید مجازات عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز.
رئیس – گزارش شور اول لایحه تشدید مجازات عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز مطرح است قرائت میشود
گزارش شور اول کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی.
کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۷بهمن ماه ۱۳۴۳با حضور آقای اشرف سمنانی و سراج حجازی معاونین وزارتخانه‌های دادگستری و کشور لایحه شماره ۱۹۹۰۴- ۴۳/۸/۶ دولت ارسالی از مجلس سنا راجع به تشدید مجازات عبور دهندگان اشخاص غیر مجاز از مرز را مطرح نموده و مصوبه مجلس سنا را در اینمورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن بشرح زیر بمجلس شورای ملی تقدیم میگردد.
ماده واحده:
الف – هر کس دیگری را بطور غیر مجاز از مرز عبور دهد یا بنحوی از انحاء موجبات عبور غیر مجاز دیگری را فراهم نماید بشش ما ه تا دو سال حبس تأدیبی و یا بتأدیه پنجهزار تا یکصد هزار ریال جزای نقدی یا هر دو مجازات محکوم میشود.
ب – وسیله نقلیه هائیکه برای انجام عمل مورد استفاده قرار گرفته در صورتیکه متعلق بمرتکب بوده و یا با اطلاع مالک وسیله نقلیه مورد استفاده قرار گرفته باشد بدستور باز پرس یا دادستان موقتاً تا صدور حکم نهائی توقیف میگردد.
دادگاه مکلف است در صورت احراز مالکیت مرتکب یا اطلاع مالک وسیله نقلیه ضمن حکم محکومیت حکم بضبط وسیله نقلیه بنفع دولت بدهد و الا حکم بر استرداد آن صادر خواهد نمود.
ج – هرگاه عمل مرتکب موجب تلف شدن مسافری که مجاز در خروج نیست بشود چنانچه عمل مستلزم مجازات شدیدتری نباشد مرتکب بحبس با اعمال شاقه از سه تا ده سال محکوم خواهد شد و در صورت حدوث نقص یا از کار افتادن عضوی یا مرض دائم یا فقدان یکی از حواس، مرتکب به دو تا پنجسال حبس مجرد محکوم خواهد شد.
مخبر کمیسیون دادگستری - دکتر حسینی
گزارش شور اول از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۵اسفند ماه ۱۳۴۳باحضور آقای سراج حجازی معاون پارلمانی وزارت کشور لایحه شماره ۱۹۹۰۴- ۴۳/۸/۶ دولت ارسالی از مجلس سنا راجع بتشدید مجازات عبوردهندگان غیر مجاز از مرز را مطرح و مصوبه کمیسیون دادگستری را عیناً تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم میگردد.
مخبر کمیسیون کشور - مجد
رئیس –کلیات ماده واحده مطرح است. آقای ریگی مخالفید؟ (ریگی – بنده مخالفم) بفرمائید.
ریگی – بنده هیچ دلم نمی‌خواهد که امروز اینقدر با لوایح دولت مخالفت کنم متأسفانه امروزه یک پر بلمی در مملکت ما هست (حاذقی – یک مسئله‌ای) مسئله‌ای در مملکت ما هست و آن رفتن مردم مرزنشین به کشورهای مجاور است این اشخاص که میروند یا برای تجارت میروند و یا برای کار و هیچکس حاضر نیست بیجهت و به آسانی
مملکت خودش را ترک ترک کند و بنده شاهد بودم و در بنادر و در جنوب ایران که معمولا مردمیکه به آن طرف بنادر میروند بیشتر برای کار میروند و یا برای فروش محصولاتی از قبیل میوه که دارند آنها را بفروشند ولی متأسفانه مأمورین محلی برای رفتن اشخاص و افراد بخارج از مملکت به این منظورها یا کار یا فروش محصولات یا تجارت بهیچوجه تسهیلاتی قائل نمی‌شوند. گرفتن یک اجازه مرزی و یاگرفتن یک پاسپورت اشکالات بسیار عدیده‌ای دارد که اشخاصی را وادار میکند که بطور غیر مجاز بروند. بنده علت مخالفتم این است که وقتی مجازاتی برای اشخاص قائل میشویم در مقابل آن تسهیلاتی هم قائل شویم ببینیم این اشخاص چرا میروند آیا کسی از لحاظ اجتماعی مطالعه کرده که مردم بنادرجنوب چرا میروند به آن طرف خلیج فارس آیا مطالعه شده که علت عبور غیر مجاز از مرز چیست؟ سال گذشته ما در روزنامه‌ها خواندیم اشخاصی را یک عده از صاحبان این بلمها که بسیار بیرحم هم هستند بردند در جزیره‌ای بی آب و علف گذاشتند و اینها تلف شدند علت این کار این است که دولت برای این مسافرین تسهیلاتی قائل نیست بنظر بنده اگر کسی مرزنشین هست طبق قانون بیایند به او پاس مرزی بدهند، در وضعش تحقیق بکنند اگر واقعاً باید برود با تسهیلات بسیار کمی در همان محل اجازه داشته باشند به او گذرنامه بدهند. الان در مملکت ما صدور گذرنامه خیلی مشکل است کسی را بنده می‌شناسم در زاهدان حوزه انتخابی بنده که شخص بسیار محترمی است رئیس یک ایلی است ایشان تقاضا داشت که برود پاکستان برای معالجه. گذرنامه این شخص در حدود شش ماه طول کشید تا از مرکز رسید. آقایان کسی که می‌خواهد برود بخارج و این شناخته شده است چرا اینقدر اشکال ایجاد میکنند شهر بانی محل، سازمان امنیت محل و مأمورین انتظامی محل بهتر اشخاص را می‌شناسند تا در تهران که بنویسند به تهران تا اجازه بدهند که این آقای حسن یا حسین برود به خارج. این اختیارات را بدهید بهمان محل بنده یادم هست در یکی از شهرستانها رئیس سازمان امنیت سرتیپ است، رئیس شهربانیش هم سرتیپ است ولی رئیس گذرنامه تهران سالها بود که سرهنگ بود چطور میشود که آن مأمور در محل که سرتیپ است با آن سازمان‌های عریض و طویل و بزرگ نمیداند که این آقا حائز شرایط عبور از مرز هست ولی تهران میداند بنده میخواستم این مورد را واقعاً جناب آقای دکتر یگانه وزیر محترم مشاور مورد توجه قرار بدهند اصلا کارهائی که به تهران مربوط نیست به مردم شهرستانها واگذار بکنیم و بگذاریم مردم در شهرستانها بیشتر بکارهایشان برسند. تمرکز امور در تهران در کلیه امور صحیح نیست (صحیح است). مرکز مملکت فقط سیاست عالیه را باید تعیین بکند نباید راجع به اینکه کسی که از مرز باید عبور کند به تهران بنویسد که تصویب شود. من بطور کلی میخواستم از جناب آقای وزیر کشاورزی استدعا بکنم که در جلسات هیأت دولت که تشریف دارند این موضوع را به تنهائی عرض نمیکنم در تمام شئون مملکت این موضوع را اجرا بکنیم چرا باید برای کوچکترین کاری به تهران بنویسند بنده مثالی عرض میکنم پارسال یک کسی دو جفت کفش قاچاق در ایرانشهر داشت وزن این دو جفت کفش با آن وزنی که در چاه بهار کرده بودند فرق داشت این را وقتی در گمرک ایرانشهر گرفتند دیدند که وزنش دو کیلو است در صورتیکه در آنجا نوشته بودند یک کیلو و نیم یا کمتر بوده برای اینکه در این مورد تصمیم نهائی اتخاذ بکنند نامه‌ای به تهران نوشته بودند در مملکت ما واقعاً برای این قبیل مسائل کوچک وقت زیادی تلف میشود. شما در زاهدان مدیر کل گمرک دارید آنوقت برای دو جفت کفش به تهران می‌نویسید. شش ماه کار مردم معطل میشود تا جواب تهران برسد که این حق دارد دو جفت کفش را حمل کند یا اجازه ندارد. اینها مثالهای عدیده در تمام شئون مملکت دارد بنده از دولت تمنی میکنم راجع به واگذاری کار مردم به مردم و راجع به عدم تمرکز ادارات تا آنجائی که میسر است اقدام بکند در همسایگی مملکت ما پاکستان قرار دارد و در تمام اروپا شما نمی‌توانید موردی از این قبیل پیدا کنید آیا در انگلستان رئیس شهربانی یک شهری را در لندن تعیین میکند، آیا در یکی از شهر‌های فرانسه راجع بیک مسئله کوچکی به پاریس که پایتخت است نوشته میشود؟ هرگز. تمام امور در همان استانها حل و فصل میشود و حتی امور مربوط به بودجه و امور مربوط بعمران و حتی امور مربوط به دادگستری در همان محل حل و فصل میشود بطور کلی بنده میخواستم خواهش کنم راجع بواگذاری کار مردم بمردم کوشش بکنید. چند وقت پیش بنده در روزنامه‌ها دیدم که یک هیئتی رفته بودند به پنجاب و وقتی وارد پنجاب
شدند از طرف نخست وزیر پنجاب مورد استقبال قرار گرفتند آقایان نماینده دولت در پنجاب یک گورنمنت جنرال Government General است که نماینده شخص رئیس جمهور است و در مملکت ما مثل استاندار است که نماینده شخص اعلیحضرت همایونی است. تمام امور شهرستانها باید در همانجا حل و فصل بشود. شما وقتی فلان مدیر کل را میگوئید مدیر کل فرهنگ زاهدان چطور است که برای استخدام کارمند دیپلمه از تهران بایستی از تهران خواهش بکند و اکنون مدت دو ماه است که بنده بوزارت فرهنگ می‌گویم که فرهنگ محل جا دارد محل هم دارد اجازه بدهید ده نفر دیپلمه برای مدارس بلوچستان استخدام کنند و اجازه نمیدهند. بنده بطور کلی موافق بواگذاری کار مردم بمردم در شهرستانها هستم و مخالف تمرکز امور در مرکز. باید واقعاً یک فکری برای مردم بکنید و اگر انجمنهای ایالتی و ولایتی در مملکت ما بود این اشکالات را نداشتیم. چرا برای عوض کردن ژاندارمری از یک ده بیک ده دیگر که پرونده اش در تهران هست باید تیمسار مالک تصمیم بگیرد که این ژاندارم را از چاه بهار به راسک منتقل کنند این صحیح نیست فرمانده ژاندارمری در آنجا سرتیپ است به این فرمانده ژاندارمری اجازه بدهید که بتواند ژاندارم را از این ده به آن ده بفرستد (صحیح است).
بنده این را خواهش میکنم جناب آقای وزیر محترم مشاور مورد توجه قرار بدهید و بطور کلی عرض میکنم ما نمیتوانیم تمام امور را در تهران تمرکز بدهیم و باید کار مردم را بمردم واگذار کنیم. (احسنت).
رئیس – آقای آموزگار جنابعالی مخالفید یا موافق؟ (آموزگار – بنده مخالفم) آقای خواجه نوری بفرمائید.
خواجه نوری – تذکرات دوست عزیزم جناب ریگی البته بسیار آموزنده و ضروری بود و راجع به این مطالب همه ما اتفاق نظر داریم و دولت هم در این قسمت مسلماً کوشش فراوان کرده است و کوشش هم خواهد کرد البته ایشان فرمودند که باید رسید به این که برای چه مردم رغبت دارند به اینکه با این وسایل قاچاق و نامطمئن این مسافرتها را بسواحل جنوبی خلیج فارس بکنند و خطراتی بر ایشان فراهم بشود این سؤال واقعاً صحیح است برای اینکه خلیج فارس الاصول یک وسیله ارتباط است دریا همیشه وسیله وحدت بوده نه وسیله اختلاف و مسلماً ما با برادرانی که در سواحل جنوب زندگی میکنند همیشه توافق و داد و ستد و رفت و آمد داشتیم بخصوص مردم مرزنشین مملکت و این روابط هر چقدر وسیع تر و منظم تر باشد بنفع طرفین است. البته همانطوری که جناب آقای ریگی فرمودند از لحاظ خود عبور و مرور و یا تذکره باید تسهیلاتی برای مردم مرزنشین فراهم بشود باید وسائل مطمئن حمل و نقل چه برای کالا و چه برای مسافر فراهم بشود و این خودش یک وسیله در آمدی است و اینطور که بنده اطلاع دارم دولت برای ایجاد و تشکیل یک شرکت کشتیرانی مطمئن نهایت کوشش رادارد و دقت لازم را کرده است و عده‌ای هم هستند که دست اندر کار ایجاد یک چنین شرکتی هستند که با کشتیهائی با تناژ مطمئن و با قدرت زیادتری در این ناحیه بخدمات خودش مشغول بشود و البته این وسائل که فراهم بشود این خطرات بخودی خود مرتفع خواهند شد ولیکن باید در ضمن اینکه ما این مطالب را برای مدتهای دورتری خواهان هستیم و اجرایش را هم از دولت می‌خواهیم و دولت هم درصدد هست رفع بکند باید فکر چاره و علاج درد فوری را هم بکنیم چیزی که امروزه مطرح است این است که عده‌ای ماجراجو با یک وسائل ناقص و خطرناکی با قایقهای غیرمجهز و با موتورهای ضعیف این دریا نوردی راوسیله کرده‌اند چه برای حمل قاچاق چه برای حمل مسافر و مبارزه با عمل این افراد باید شدید باشد برای اینکه با جان مردم سرو کار دارد با امنیت مملکت سرو کار دارد و بخصوص از لحاظ اقتصادی و از لحاظ جلوگیری از قاچاق مبارزه با یک چنین افراد بسیار مؤثر است اخیراً در روزنامه خواندید که یک کشتی بزرگی اصلا این کار را با یک آسایش خیالی میکرده است میرفته است، میآمده است، کالا از کویت میاورده و مأمورین ژاندارمری دستگیرش کردند اینگونه اشخاص را باید به اشد مجازات تنبیه کرد که این ترافیک‌های غیر مجاز و غیر رسمی متوقف بشود.
لیکن در عین حال فرمایش جناب آقای ریگی کاملا صحیح است که باید از لحاظ ایجاد یک ترافیک سالم و یک ترافیک منظم و قانونی در سواحل خلیج فارس دولت
دقت بکند وسعی و کوشش بکند تا هرچه زودتر عملی بشود آن تذکراتی هم که راجع به عدم تمرکز امور دادند تمام مورد تصدیق ما است البته ما نمیتوانیم به آن ترتیبی که فرض کنید در آمریکا یا در هندوستان است عمل بکنیم خود جنابعالی متوجه هستید که هندوستان به تناسب وسعت مملکت ما خودش یک قاره ایست ایالت پنجاب هم درست است اسمش ایالت است ولیکن از لحاظ وسعت منطقه و جمعیت یک مملکتی است بتناسب خودش این است که از لحاظ درست بودن تشکیلات ما نمیتوانیم عین تشکیلاتیکه در ایالت پنجاب هندوستان هست در کشور خودمان ایجاد بکنیم و کپی بکنیم اما مسلماً همانطوریکه اعلیحضرت همایون شاهنشاه بارها تذکر فرمودند این مطالب باید همیشه هدف دولت باشد هدف قوه مقننه باشد که ما قدم بقدم تشکیلات را بوجود بیاوریم انجمنهای شهر را بوجود بیاوریم انجمنهای ایالتی و ولایتی را بوجود بیاوریم و به آنها قدرت عمل بدهیم و مأمورینی هم که به استانها و شهرستانها میروند هم در انتخابشان دقت بشود و هم اختیارات بیشتری به آنها داده بشود که از این مرکز کار در پایتخت کاسته بشود این را هم همه متفق القول هستند ولیکن در تأیید فرمایش جناب ریگی بنده استدعا میکنم که با تصویب این لایحه که بسیار مفید است از لحاظ جلوگیری از قاچاق و جلوگیری از قتل نفس در سواحل جنوب آقایان موافقت بفرمایند و اجازه بدهند که تصویب بشود خیلی متشکرم.
رئیس – آقای آموزگار بفرمائید.
آموزگار – بنده باید عرض کنم که بقول آن شاعر.
علاجی بکن کز دلم خون نیاید
سرشک از رخم پاک کردن چه حاصل
بنده و جناب آقای ریگی که از مرز نشینان مملکت هستیم و درد دل این مردم را میدانیم موظفیم که طبق وظیفه‌ای که داریم همکاران دیگر را هم روشن کنیم و مطالب را در میان بگذاریم و از این مکان مقدس درد مردم را بگوئیم و مشکل را بگوئیم راه حل آنهم بسته بنظر دولتهای با حسن نیت و نمایندگان محترم است دولت لایحه‌ای آورد بمجلس و گفت از هر گذرنامه‌ای که صادر میشود و مردمیکه از این مملکت بخارج باید بروند هر نفر هزار تومان باید بدهند البته جمعی در آن روز پیشنهادهائی فرمودند بنده متأسفانه در مسافرت بودم و جمعی هم موافق بودند و در نتیجه تصویب شد این لایحه من خیال میکنم با عجله تنظیم شده بود و مشکلات بعدی را در نظر نگرفته بودند کما اینکه الان گرفتارش هستند راجع به دانشجویان راجع به مردم دیگر که بایستی یک تجدید نظری درش بشود و حتماً باید بشود در آن جلسه کسی نبود راجع بمرزنشینان چیزی بگوید و اگر هم میگفتند شاید مورد توجه قرار نمی‌گرفت ما مردمی داریم در مرز که زندگیشان از آنطرف خلیج روبراه میشود یعنی باید بروند آنجا کار بکنند و پول در بیاورند و بر گردند مملکت خودشان پیش زن و بچه شان این کار همیشگی است. حالا اگر ما برای آنها بیائیم و بگوئیم هزارتومان در موقع خروج بدهید تا بتوانید از این مملکت به آنطرف خلیج دنبال کسب و کارتان بروید نمی‌تواند بپردازد زیرا اگر این فرد هزار تومان داشت که نمی‌رفت این آدم میرود برای خودش و برای مملکت کار میکند و ارز میاورد و این مردم که از لارستان و سواحل جنوبی و بندر لنگه و بندر جاسک و سایر نقاط کشور به آنطرف رفته‌اند همه مورد احترام شیخ نشینان هستند و در آنجا با نیک نامی کار کرده و زندگی میکنند آنها به ما محبت کرده‌اند ماهم متقابلا به آنها محبت کرده‌ایم همسایه‌های بدی نداشته‌ایم ما هم همسایه بدی برای آنها نبوده‌ایم بلکه خیلی مفید واقع شده‌ایم یک مقدار از زندگی مردم اینطرف خلیج از راه خدمت در آن مناطق تأمین میشده بنده در ظرف این یکی دوسال بیش از ۱۵۰نفر از همین مردم که در آن طرف خلیج کار میکرده‌اند و خدمت جناب آقای رئیس هم عرض کرده‌ام از وقتی که بتهران میامدند معرفیشان می‌کردم به اداره گذرنامه و یک مرد بسیار علاقمند و درستکار و شریف بنام سرهنگ معینی رئیس اداره گذرنامه شهربانی گذرنامه‌های آنها را بدون معطلی صادر می‌کرد (صحیح است) ما هم اینها را می‌فرستادیم دنبال کارشان و بعد از چندی برمیگشتند و دوباره می‌رفتند ولی در طول زمانی که این قانون بتصویب رسیده متأسفانه دیگر قدرت اینکه بیایند اینجا چهل پنجاه تومان خرج راه بکنند و یک مقداری هم برای تمبر گذرنامه و عوارض شهرداری و هزارتومان دیگر هم بابت
اجازه خروج بدهند ندارند باید در این بابت فکری کرد من پیشنهادی تقدیم کرده‌ام قطعاً آقایان هم تصویب خواهند فرمود که به این مردم گذرنامه مرزی مجانی بدهند اینها نمی‌خواهند بروند به اروپا و امریکا اینها برای تفریح و عیاشی نمی‌روند صد در صد موافقیم اشخاصی که پول این مملکت را میبرند در آمریکا و اروپا خرج تفریح و تفنن میکنند هزارتومان که سهل است پنجهزار تومان هم در برابر اجازه خروج ازشان بگیرند اما علاوه بر دانشجویان این مردم بیچاره که می‌خواهند بروند دو هزار تومان در سال بیاورند و زندگیشان تأمین بشود حق نیست که چیزی ازشان گرفته بشود اگر سیصد تومان و صد تومان طبق قوانین قبلی مقرراست بپردازند آنرا هم خواهش میکنم معافشان بکنند و گذرنامه و جواز مرزی بهشان بدهند که اینها بتوانند استفاده بکنند و از این بابت پیشنهادی تهیه کرده‌ام تقدیم میکنم و امیدوارم مورد توجه قرار بگیرد بنده بعکس آنچه دوست محترم جناب آقای ریگی فرمودند معتقدم که تشکیلات مرکزی مملکت که از آنجمله اداره گذرنامه را اسم بردم خیلی بهتر از بعضی از مأمورینی که در شهرستانها هستند به درد مردم توجه میکنند متأسفانه برخی از مأمورینی که در شهرستانها هستند یا بی اطلاعند یا لاقید یا چون دولت نمی‌تواند مأمور خوب به مناطق مرزی بفرستد مأمورین غالباً خوب نیستند یک مأمور خوب اگر بخواهند به نقاط مرزی بفرستند باید حقوق و مزایای کافی بهشان بدهند زندگیشان را تأمین کنند تا خوب و مفید برای مردم باشند و اغلب مأمورین وازده و آنهائی که بصورت تبعیدی می‌فرستند قیدی ندارند برای اینکه بدرد مردم برسند و یا باری را از دوش مردم بر دارند یا مشکلی را حل کنند و در نتیجه مردم را ناراضی و محل را خالی از سکنه میکنند برای اطلاع آقایان باید عرض کنم که بندر لنگه هفتاد هزار نفر جمعیت داشته و ما الان با چهار، پنج هزار نفر جمعیت در بندر لنگه داریم ادامه زندگی می‌دهیم و باید در این قسمتها یک مقدار توجه و لطفی همکاران محترم و دولت‌ها بکنند بنده باز هم باید عرض کنم که در این دو سه سال اخیر بر حسب امر اعلیحضرت همایونی نسبت ببنادر جنوب و نقاط مرزی توجهاتی شده بخصوص شیر و خورشید و سازمان عمران برای نقاط مرزی کارهائی میکنند راهسازی میکنند بنادری در بندر عباس و بوشهر می‌سازند در مانگاههائی هم بوجود میاورند اما کافی نیست باید اعتبار بیشتری برای امور عمرانی این نقاط اختصاص داد تا برای مردم ایجاد کار بشود و مردم بیایند توی مملکت خودشان کار بکنند و تا این وضع بوجود نیامده عبور و مرور از این طرف مرز بانطرف مرز باید تشریفاتش خیلی ساده باشد ترتیبی بفرمایند که انها شامل این پول گذر نامه نباشند بنده بخصوص از جناب آقای وزیر مشاور تقاضا میکنم که اگر راهی دارد از این بابت دستوری به نقاط مرزی بدهند که گذرنامه‌های مرزی برای این قبیل افرادی که در آن طرف خلیج مشغول کسب و کارند مجاناً بصورت جواز آمد و رفت صادر کنند آیا هیچ فکر کرده‌اید که وقتی این همه مشکلات برای مردم مرزنشین فراهم کردیم و برای ایرانیان متعصب و وطن پرستی که آنطرف خلیج هستند اینقدر مشکلات بوجود آوردیم چه وضعی پیدا میشود و چه عکس العملی خواهد داشت این را خواهش میکنم از نظر وطن پرستی و شاه دوستی و مردم دوستی فکری بکنید که ایرانیان آنطرف خلیج با عشق و علاقه زیادی که به مملکتشان و شاهنشاه خودشان دارند بتوانند باکت و شلوار و لباس ملی خود به مملکت خودشان میایند بنابراین تصدیق خواهید فرمود که راه علاج تنها مجازات نیست بلکه تسهیلات و توجه به حقایق و زندگی یومیه مردم مرزنشین است و الا هیچکس با مجازات مقصرین مخالفتی ندارد بنده عرض دیگری ندارم پیشنهادم را تقدیم میکنم.
رئیس – آقای دکتر یگانه.
دکتریگانه (وزیر مشاور) – بیانات ارزنده نماینده محترم جناب آقای آموزگار و جناب آقای ریگی مبنی بر عطف توجه روز افزون دولت به ایرانیان مرز نشین مورد قبول همه ما است و اقدامات دولت هم شاید حالا بتفصیل نشود گفت ولی تا حدی که وقت اجازه بدهد آنچه در این یکسال شده عرض میکنم که در چه حدود در این زمینه بوده البته آنچه برای مردم مرزنشین و یا غیر مرزنشین مورد توجه است اینجا کار و وسایل تسهیل معیشت آنها است من نمیدانم در این مورد اقداماتی که شده و برنامه‌های عمرانی که انجام گرفته به استحضار نمایندگان محترم رسیده یا نرسیده بنده عرض میکنم بطور خلاصه در استان خوزستان از وقتی
که جناب مهندس انصاری سمت استانداری آنجا را دارد و در سیستان و بلوچستان از موقعی که جناب آقای مهندس فکری هستند و همچنین در استانداری کل بنادر تیمسار عظیما برای این سه استانداری دولت همیشه از نظر بودجه و تسهیل کارشان یک مقررات و امتیازات خاص قائل شده از این اعتبار دولت که در ارقام بودجه ملاحظه میفرمائید آنطوریکه من بخاطر دارم چندین قلم بزرگ اختصاصاً در اختیار این استانداران گذاشته شد که صرف امور عمرانی بکنند روی بنادر جنوب یک پروژهای بسیار بزرگ عمرانی از طرف سازمان برنامه چه شروع شده و چه جزو برنامه سوم است که در همین لایحه بودجه که در خدمتتان است ملاحظه خواهید فرمود اسکله بندر عباس وقتی تمام بشود و راه سرتاسری که از آنجا به استان خراسان و به استان سیستان متصل خواهد شد موجب این است که آن رونق گذشته بندر عباس به آن داده بشود و یکی از طرحهائی که به تفصیل مورد بررسی است این است که تعدادی از کشتیهای بزرگ تجاری که قدیم به بندر عباس و بندر بوشهر می‌رفتند با ساختن این اسکله ترتیبی داده شده که من بعد در همین جاها بارگیری و تخلیه بکنند البته این مقدمه را با اجازه مقام ریاست عرض میکنم چون در کلیات بود لازم بود در یک بحث دیگری بعرض برسانم ولی چون این لایحه مرزنشینان مطرح شد من با اجازه مقام ریاست بطور خیلی خلاصه عرض میکنم نه تنها اقداماتی از لحاظ عمرانی در آنجا شده از طرف خود وزیر دادگستری در توسعه تشکیلات قضائی در نواحی جنوب اقدام شد در چاه بهار دادگاه بخش ایجاد شد دادگاه بخش بندر عباس بدادگاه شهرستان تبدیل شد اما البته من این را عرض میکنم که متأسفانه این سه سال خشکسالی مملکت که راجع بتمام مملکت بود شاید درآنجا یک اثر بیشتری داشت در زندگی مردم و این خشکسالی ناراحتی بیشتری ایجاد کرد (ریگی – توسعه دادگستری توسعه و پیشرفت نیست) و این خشکسالی شاید باعث شد که سطح در آمد مادی اهالی تا آنجائیکه ما امیدوار بودیم نرسید و چون توأم با خشکسالی شد درآمدشان کمتر شد ولی البته این را دولت همیشه مورد توجه خودش قرار میدهد. راجع بمسئله گذر نامه قانونی که وضع شد البته استحضار دارید در همین تبصره بودجه تشخیص اینکه درباره هریک از ایرانیان مقیم خارجه این قانون به چه صورت باید اعمال بشود نحوه و ضابطه تعیین مقیمین خارجه معلوم میشود اجازه خواسته شدکه هیئت دولت آن اتباع ایرانی مقیم خارجه راکه معاف بودند از پرداخت این وجه معین بکند و این مطلب هم عملی خواهد شد و یک نکته‌ای را هم که خواستم عرض کنم ما به مرزنشینان همیشه آن جواز مرزی را داده‌ایم قانون گذرنامه هم درش تصریح شده است اگر قرار است هر ایرانی که با گذرنامه دولت شاهنشاهی مسافرت کند ده هزار ریال بدهد ولی تصور میکنم در سال ۱۳۱۱یا ۱۳۱۲برای مردم نوار مرزی که یک خصوصیات خاصی قائل شده‌اند که نه تنها از آن موقع از گذرنامه گرفتن معاف هستند الان هم همینطور عمل میشود و یک مرزنشین که برای زندگی روزانه به کشورهای همجوار مسافرت میکند و رفت و آمد میکند بهیچوجه احتیاج به اینکه گذرنامه بگیرد نیست و من میخواهم عرض کنم شاید بزرگترین امتیازی که بمرزنشینان داده میشود لایحه‌ای است که همین امروز در دستور مجلس محترم است راجع بوضع مرزنشینان تصور میکنم این بزرگترین مزیتی است که به مرزنشینان داده میشود یکی از موادش این است (دیگر بنده تصور نمیکنم از این صریح تر بشود) هر نوع جنس خود را به استثناء اجناس ممنوع الورود بدون پرداخت هرنوع حقوق و کارمزد گمرکی وارد میکنند و باز در مواد بعدی اش هست که برای اینها هیچ تشریفاتی برای کارت بازرگانی قائل نیست البته بنده عرض میکنم آنچه شده شمه‌ای از اقدامات بوده و اینکه فرمودید در هیئت دولت صحبت شده مکرر در جلسات هیئت دولت مذاکره شده و همین طرحها مختصری از آنهاست که به استحضار رساندم و مولود همان بحث‌ها است و موضوع جناب آقای ریگی و جناب آقای آموزگار را مجدداً هم مطرح میکنم و اگر یک موارد خاص است که خود آقایان بهتر از هر کس استحضار دارند آن را ممکن است طی یک مرقومه بعنوان بنده لطف بفرمایند باذکر خصوصیات در هیئت دولت مطرح و مذاکره خواهد شد (احسنت) و راجع به این قانون عرض میکنم که از سال ۱۳۳۸ببعد قوانین اکثراً یک پیشینه تاریخی سه چهار ساله دارد در سال ۳۸شخصی بنام حمید عده‌ای از ایرانیان را برد
در یکی از جزایر جنوب و بیک جهاتی که مبادا دستگیر بشود این ایرانیان را در یک جزیره غیر مسکونی عمداً پیاده کرد و موجب مرگ چندین نفر شد این اولی بود و متعاقب آن چندین نفر البته نه به این صورت بصورت دیگری بردند اینکه ازخلیج فارس حرکت کردن خیلی تشکیلات می‌خواست و هیچکدام نداشتند چه بسا ایرانیانی که رفتند آنجا و تلف شدند و هر دوسه ماه در جراید ملاحظه میفرمائید یک پیشینه تاریخی سه چهار ساله دارد متأسفانه مجازاتی که در قانون بود بنده نمیتوانم اسم مجازات برایش بگذارم برای اینکه مجازات این بود که هر ایرانی که بدون تذکره وارد ایران یا خارج شود بتأدیه قیمت تذکره محکوم میشود قیمت تذکره غیر از عوارض و مالیات است تصور میکنم ۸۰ریال یا ۵۰ریال است مجازات این بود عده‌ای اگر بدون گذرنامه خارج می‌شدند ۸۰ریال فقط می‌دادند ولی اشخاصی بودند که مؤسساتی تشکیل داده بودند که ایرانی را بدون تذکره بخارج ببرند غالباً هم بصورت کلاهبرداری، بعضی از مؤسسات بودند جنبه کلاهبرداری داشتند و مردم ساده را ازشان پول می‌گرفتند به این عنوان که ما وسائلی داریم شما را بدون گذرنامه از مرز خارج میکنیم و این توالی فاسد که پیدا کرد دولت مطالعه‌ای کرد تا این لایحه را تقدیم کرد بیشتر منظور از این لایحه گرفتن ریشه فساد از سر چشمه است یعنی اشخاصیکه مؤسساتی دارند تسهیلاتی در امر خروج غیر مجاز از مرز ایجاد میکنند مجازات بشوند و وسیله نقلیه شان گرفته بشود و البته این مواد در راه تشدید مجازات این گونه اشخاص است من ایمان دارم که با این لایحه مخالفی نیست، تذکرات بسیار مفیدی که در جنبه‌های عمرانی بود مسلماً مورد توجه قرار میگیرد.
رئیس – نظر دیگری در کلیات نیست؟ (اظهاری نشد) بورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خواهش میکنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است. آقای پاینده.
پاینده – من از این قانون و توجه بسوابقش یاد آن آقائی افتادم که یک ظرف حلوا داشت و یک کیسه غوره یک کمی غوره می‌خورد سردش میشد حلوا می‌خورد گرمش میشد و الی لابد این کار دوام داشت تا بمیرد والی لابد یعنی موقت یعنی وقتی مرد تمام میشد ما یک مقدار قوانین داریم که یکی از آنها این است که مد شده در مرزها ببندیم و نمیدانیم البته بیانات غرای جناب آقای دکتر یگانه که بنده بشخصیت قضائیشان احترام می‌گذارم خودشان فرمودند ظاهراً گاهی اوقات باید از این مطلب گذشت و همینطور بیانات آقای خواجه نوری مرا بیاد اعتماد الدوله انداخت گفتند این مرحوم رفته بود گلپایگان در یک کلاس گفته بود این کتاب چیست می‌خوانید، گفتند کتاب چی، گفت این کتاب را بگذارید کنار، من گفته‌ام کتابی برایتان تألیف کنند آن را بخوانید الان من خودم مواجه هستم با این مشکل در حدود خودم عرض میکنم شما مرزها را بستید و هزارتومان برای عبور از مرز مالیات می‌خواهید نجف آباد که متأسفانه بر خلاف علی آباد شهری است ۵۰هزار جمعیت دارد و جناب آقای دکتر عاملی تشریف آوردند آنجا خانه‌های انصاف را هم گشودند و در حقیقت یک قدم مؤثری هم برداشتند ولی متأسفانه مشکلات اصلی کار ما در حدود دید ایشان نبود چون ایشان وزیر دادگستری هستند، این ۵۰هزار جمعیت منابعی برایشان نیست چند هزار نفر از آنها در سواحل خلیج که دولت هم یک سیاست خلیجی دارد البته شرمم میاید بگویم (هموطنان من هستند) بعملگی میروند جناب آقای دکتر یگانه چطور هزارتومان بدهند برای اینکه قاچاق نروند. شما بیائید نجف آباد ببینید این مردم گرسنه که خانه هایشان هم خراب است قناتشان خراب است همه از دست رفته‌اند چه باید بکنند اگر صحبت این است که بنده بیایم یک چیزی بگویم و جواب بشنوم البته جوابهای شما بسیار مساعد است این نجف آبادیها هفته‌ای یکی دو دفعه میایند ۸نفر ۱۰نفر گریه کنان می‌گویند در مناطق اطراف خلیج محاسبه دارند دکانشان را ول کرده‌اند آمده‌اند و حالا که می‌خواهند برگردند برایشان میسر نیست باید اسنادی بیاورند که تهیه آن اسناد در حدود اختیارات خود بنده نیست یعنی پیش از آنکه بنده این عنوان تازه را داشته باشم و بتوانم گذرنامه سیاسی بگیرم که بدون معطلی است بنده یکسال دویدم بمن گذرنامه ندادند بمن گفتند که باید مدارکی ارائه کنی که بتجارت
می‌روی یاکسی تو را دعوت کند من تاجر که نبودم و کسی هم مرا دعوت نمی‌کرد بنابراین، این عمله نجف آبادی که بحکم ضرورت برای عملگی می‌خواهد برود چه باید بکند شما گذرنامه که نمی‌دهید این بازار سیاه را هم و با قید (بنحوی از انحاء) که اگر آقای سرهنگ دکتر حسینی دعا کند چون در ماده نوشته اگر بنحوی از انحاء هیچ اشکالی ندارد که بنده اگر دعا بکنم که آقای خواجه نوری بتواند برود آنطرف مرز فردا می‌گویند دعا کردی دعا هم نحوی از انحاء است و ایشان توانست برود، بنده تصور نمیکنم در شرایط موجود ما حق داشته باشیم جلوی معیشت مردم را بگیریم گذرنامه ندهیم که از راههای غیر مجاز تحصیل معیشت کند من خیال میکنم تمام امثالی که در فوائد وطن پرستی و ترویج وطن پرستی گفته‌اند زیادی است چون وطن پرستی جزو خون ما است شما ببینید چه ضرورتهائی این مردک بدبخت را وادار میکند که برای یک سفر نامجاز هزار تومان بدهد ۵۰۰تومان هم پول دلالی است که او را هدایت کند یعنی برود بقول خود شما در یک جزیره بی آب و علف بمیرد و بعد مد بشود عین این مدی که گفته‌اند اتوبوسها اکنون از اینجا به اصفهان را ده ساعته بروند یک بار یک اتومبیل عمل کرد و حالا مد شده است این همان غوره و حلوا است شما را بخدا فکری بحال این مردم بکنید آیا واقعاً با این ماده واحده با بودن جمله (بنحوی از انحاء) مشکل حل میشود؟ حالا بسیار خوب مرزنشینان را اجازه میدهند درلایحه بعدی که میاورند که بتوانند به آن طرف بروند ولی در داخل مملکت این گروههائی که بیکار مانده‌اند چه باید بکنند نجف آبادیهای ما چه باید بکنند اینها ده هزارنفرشان باید در بیرون کار کنند برای اینکه قنات ندارند خشکسالی هم آمده منابع معاش نصف جمعیت از بین رفته این مشکلات است که اینها را وادار میکند هجوم ببرند بوسائل مسافرت غیر مجاز آنها را هم وعده ندهید به کتابی که بعداً تألیف خواهد شد که انشاء الله کتاب خوبی خواهد بود حالا اینها در کلاس چه بخوانند همین امروز مردی آمده بود و گریه می‌کرد آقای دکتر یگانه معنی گریه کردن مرد را میدانید؟ در کویت کسب و کار داشته غفلت کرده دکانش را بسته یکسال است سرگردان است من هنوز حریف اداره گذرنامه نشدم که این را اجازه بدهد برود محاسباتش را تنظیم بکند او را وادار میکنند اسناد جعلی تنظیم کند که او را دعوت کرده‌اند که خود این اسناد در بیرون ۲۰۰تومان خرج دارد اداره گذرنامه سندی می‌خواهد از این آقا که بایستی دویست تومان بدهد تا تهیه بکند من امیدوارم جناب آقای دکتر یگانه با آن بیان فصیح و کلمات خوبی که دارند بنده را قانع میکنند که به آنها گذرنامه شهربانی باقید محل برای یکسال بدهند و آنها را سرگردان نکنند اگر این را بدهند گمان میکنم که کاری شده باشد و الا وضع همین است و کلمات آقای دکتر یگانه واقع را عوض نمی‌کند.
رئیس – نظر دیگری در ماده واحده نیست؟
دکتر حسینی (خبر کمیسیون دادگستری) – اجازه میفرمائید؟
رئیس – در ماده اصلاحی دارید؟
دکتر حسینی – خیر.
رئیس – چون شور اول است پیشنهاد‌ها میرود در کمیسیون مطرح میشود پیشنهادات رسیده قرائت میشود.
(بشرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد میشود – تبصره زیر به لایحه اضافه میشود:
ایرانیانی که برای کار بشیخ نشین‌های خلیج فارس و کشور کویت آمد و رفت می‌نمایند می‌توانند از گذرنامه مرزی که بدون هیچگونه هزینه‌ای برای آنها صادر میشود استفاده نمایند
با تقدیم احترام – آموزگار.
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید صدور گذرنامه و گذر نامه مرزی از اختیارات محل بوده و احتیاجی به استفسار از مرکز نداشته باشد
با تقدیم احترامات - امان الله ریگی.
پیشنهاد میکنم تبصره ذیل بماده اول علاوه شود.
تبصره – به کسانی که برای کسب و کار به کشورهای مجاور ایران سفر میکنند شهر بانی محل گذرنامه موقت یکساله خواهد داد که فقط برای رفت و آمد همانجا مورد استفاده قرار خواهد گرفت. پاینده.
پبشنهاد میکنم – کلمه «بنحوی از انحاء» از ماده اول حذف شود. پاینده
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید. دریافت هزارتومان بابت صدور گذرنامه لغو گردد. معتمدی.
رئیس – لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط فرستاده میشود.
۱۱- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون نظام راجع به اجرای قانون روش جدید سربازگیری و ارسال مجدد بمجلس سنا.
رئیس – گزارش شور دوم لایحه راجع به اجرای قانون روش جدید سربازگیری مطرح است قرائت میشود.
(بشرح زیر خوانده شد)
گزارش شور دوم از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی کمیسیون نظام در جلسه ۲اسفند ماه ۱۳۴۳با حضور تیمسار سپهبد شکیبی معاون وزارت جنگ تصوییبنامه شماره ۱۹۲۱۸/ت- ۱۳۴۲/۷/۱۰ ارسالی از مجلس سنا راجع به اجرای قانون روش جدید سربازگیری را که گزارش شور اول آن بشماره ۵۷۸چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب نمود.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده – اجرای قانون روش جدید سرباز گیری مصوب شانزدهم فروردین ماه ۱۳۳۵که بموجب آن امور نظام وظیفه از تاریخ فروردین ماه یکهزارو سیصد و چهل یک بعهده وزارت کشور محول گردیده و باید بموقع اجرا گذارده شود بواسطه عدم اعتبار و آماده نبودن وزارت کشور برای اجرای آن از تاریخ فروردین ماه یکهزار و سیصد و چهل و یک اجرای قانون مذکور تا اول مهرماه سال یکهزار و سیصد و چهل دو بعهده وزارت جنگ محول میگردد.
مخبر کمیسیون نظام – حکیمیان
رئیسی – ماده واحده مطرح است نظری نیست؟
دکتر رهنوردی – توضیح بدهند.
رئیس – تیمسار سپهبد شکیبی بفرمائید.
تیمسار سپهبد شکیبی (معاون وزارت جنگ) – البته خاطر آقایان هست که از اول مهرماه ۱۳۴۱قانونی گذشت که امر سربازگیری بعهده وزارت کشورمحول شد این قانون قبلا در سال ۱۳۳۵به تصویب رسیده بود ولی چون وزارت کشور آمادگی برای اجرا نداشت تمدید شد تا اول سال ۱۳۴۱یک نوبت از این تمدیدها از اول ۱۴۴۱تا مهر ۱۳۴۲بود که عملا کار انجام شد برای این مدت این تمدید را تکرار کرده‌اند و لازمه اش تصویب نمایندگان محترم است تا خلائی در کار نباشد یعنی از فروردین ۱۳۴۱تا مهر ۱۳۴۲که این قانون اجرا شده این فاصله خالی نباشد و تقاضا شده تصویب بفرمایند این مدت کمافی السابق تمدید شده باشد و این وظیفه بعهده وزارت جنگ است (دکتر سعید – تیمسار بازهم تمدید خواهد شد ؟) بنظرم جنابعالی فراموش فرمودید اول مهر ماه ۱۳۴۲قانونی گذشت و انتقال هم عمل شد کار هم شده و یک سال و پنج ماه است که این وظیفه بعهده وزارت کشور است.
رئیس – نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ آقای فولادوند.
فولادوند - البته این قانون همانطوریکه تیمسار سپهبد شکیبی فرمودند عطف بماسبق است ما داریم صحه روی عملی که انجام شده است می‌گذاریم و همانطوریکه فرمودند برای این است که خلائی در امر قانونی ایجاد نشده باشد ظاهراً هم صحبتی ندارد ولیکن بنده بواسطه اهمیتی که این امر دارد با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم دو کلام وظیفه خودم میدانم که اینجا عرض بکنم و آن این است که برای کشور ایران امر نظام وظیفه یکی از متحتمات است و مکتبی است بسیار قوی و بسیار لازم برای اینکه مقدار زیادی از کسورات اخلاقی مردمان غیر شهرنشین را تکمیل میکند و اصلاح میکند و مشکل معنوی و مادی افراد را بسیار پیش می‌برد از این جهت بهیچوجه گزاف نیست که اسم این خدمت را گذاشته‌ایم خدمت مقدس نظام بتمام معنی مقدس است (صحیح است) و برای ما واجب است و آنچه که امروز بفرمان مطاع ملوکانه بوسیله سپاههای دانش و بهداشت و ترویج آبادانی تکمیل میشود این سپاه نظام وظیفه سالهای سال است که مردم ایران را بطور کلی از شهری و ولایات نشین آماده برای خدمت بیشتری بوطن مخصوصاً بعد از تکمیل خدمت نظام بخانواده و افراد خانواده خودشان کرده‌اند از نمایندگان محترم آن گوشه هم
استدعا میکنم لطفاً طوری حرف بزنند که بنده بتوانم عرایضم را عرض کنم (یکنفر از نمایندگان – مشغول استماع هستیم) استماع بانطق جلی، عرض کنم حضور مبارکتان اینکه بنده نمیدانم شاید اشتباه میکنم و احتیاج به ارشاد دارم ولی از اول روی وظیفه وجدانی خودم و تشخیص وجدانی خودم مخالف بودم با انتقال امر مهم و مقدس نظام وظیفه بوزارت کشور. روستا جان جناب آقای میرزا عباس خان استدعا میکنم توجه بفرمائید (روستا – توجه دارم بفرمائید) چون مطلب مربوط به همه مان هست و چون بجنابعالی ارادت دارم عرض میکنم بنده با انتقال این امر بوزارت کشور مخالف بودم و هستم و خواهم بود (خواجه نوری – دلیل شما چیست ؟) منتهی وظیفه و تکلیف وجدانی هر کس است که عرض خودش را بکند دلیل بنده این است که اصولاً ارتش مجهزتر است برای انجام این امر و سابقه اش بیشتر است بیخود نیست که در همه جا ذکر میکنند افراد باسابقه و مجرب برای کارها پیدا کنند راجع بنظام وظیفه از ابتدای سلطنت اعلیحضرت فقید ارتش دارد اینکار را میکند و در این کار مجرب هستند بنده نمیدانم چه علتی باعث شده است که این موضوع سربار وظایف بسیار سنگین وزارت کشور بشود و این بار از دوش نظام برداشته بشود بالاخره باری است مقدس هر کسی بکشد این کار را این جنبه افتخارش بیشتر است و بنده در قلب خودم نفهمیدم معنای عملی لزوم اجتماعی ولزوم اقتصادی ولزوم سیاسی این را بنده تشخیص ندادم که چرا بایستی یک دستگاه مجرب این کار را انجام ندهدوانتقال بدهد به دستگاه دیگری که تجربه ندارد وتازه می‌خواهد تجربه پیدا کند وگرفتار خواهد شد وازقدم اول با اشکالاتی مواجه خواهد شد بهمین دلیل هم آفتاب آمد دلیل آفتاب چندین سال است که خود وزارت کشورمعترف است ومذعن است به این اصل که ما مجهز برای تحویل گرفتن این امر خطیر نیستیم وبنده پیش بینی یک خلجان بیشتری را میکنیم روزیکه این امرمحول شد بمأمورین وزارت کشور واینجاعرض میکنم خدمت نمایندگان محترم مجلس شورای ملی که ایکاش این کار نشود ایکاش باز قانون قبل از اینکه عملی بشود برگردد به وزارت جنگ (یک نفر از نمایندگان – عملی نشده وزارت کشور بودجه ندارد) در همه جا بودجه، بودجه ایران است این آبهای جزء همه از یک دریاست فرق نمی‌کند چه بودجه به اینجا حواله بشود وچه به آنجا صحبت، تخصص است بیش از بودجه، صحبت تربیت نظامی است وتربیت غیر نظامی، مسئولیت نظامی در امری که انجام میدهند خیلی شدید تر است اگر خدا نخواسته تخطی بشود اشتباهی بشود در محیط نظام خیلی زود تر میشود رسیدگی کرد بهتر میشود جلو گیری کرد وبنده نمیدانم چطور اینکارنظامی را از دست خود نظامی خارج میکنند این یک حقیقتی است وجدانم این امر را به من کرد که این عرایض رابکنم و نمیدانم چه سلیقه‌ای با این عرایض بنده مخالف خواهد بود وچه سلیقه موفق خواهد بود چون بنده قسم خورده‌ام که مهما امکن بر حسب وجدانم آنچه که به نظرم میرسد که برای کشورم لازم ومفید است عرض کنم این عرایض را کردم البته تیمسار این امری است که گذشته همه رأی خواهند دا د ولی بازبنده از حضرتعالی از نماینده وزارت کشور که در اینجا تشریف دارندجناب آقای سراج حجازی خواهش میکنم دراین امر امعان نظر مجددی بفرمایند واینکار که یک امر نظامی است همان نظامیان اداره بشود اگر عیبی است اینجا بگیرد وگرنه دلیلی ندارد اگر عیبی و ایرادی دارددر جای دیگر گرفته بشود (احسنت).
رئیس –آقای حاذقی.
حاذقی –همکار محترم جناب آقای فولادوند دو نکته را یاد آور شدند که ضرورت داشت پاسخی به آن داده شود نکته اول فرمودند که قانون عطف بماسبق بشود خواستم بگویم از لحاظ قانون گذاری این را نمگویند عطف بماسبق عبارت ازاین است که قانونی که تصویب وانشاء میشود ومراحل قانونگذاری آن طی میشود از آن ببعد در مملکت مجری است وعطف بماسبق نمی‌شود (فولاد وند-از اصلاحی که فرمودیدتشکر میکنم ولی فکر میکنم وظیفه بالاتری هم بود از اینکه آنجا تشریف ببرید وعوض اینکه تسلیح اخلاقی بکنید وعرایض بنده را اصلاح بفرمائید) عطف بماسبق شدن این قانون این است که قانونی که باید از این ببعد اجرا بشود بگوئیم برگردد بگذشته ولی اگر مجلس شورای ملی در حال حاضر قانونی تصویب بکند همینطور که تیمسار سپهبد شکیبی فرمودند بگوئیم این یک سال ونیم که قانونی وجود داشته ولی
اجرایش در اثر عواملی متوقف شده همینطور تأیید بشود که کماکان اجرای این امر با وزارت کشور باشد این را نمی‌گویند عطف بماسابق چنانچه یک اشتباهی هم هست در مورد اصلاح شأن نزول، شأن نزول فقط درباره آیات قرآن است و ما باید بگوئیم که علت وجودی این امر (فولادوند – بنده که شأن نزول نگفتم) جنابعالی فرمودید در موقع صحبتتان کسی صحبت نکند بنابراین خودتان به گفته خودتان عمل کنید شما عقیده تان را فرمودید بنده هم میخواهم عقیده‌ام را بگویم خواهش میکنم بین الاثنین صحبت نفرمائید مطلب دیگری که فرمودید که وزارت جنگ برای اجرای این قانون صلاحیت بیشتری دارد خواستم عرض کنم موضوع دوتا است وزارت جنگ برای امور نظامی و امور صنفی و تعلیم و تربیت افراد و فرستادن افراد و هنگها و تیپ‌ها بجنگ و اموری نظایر اینها تخصص بیشتری دارد ولی سرباز گیری که یک امر شخصی است و عبارت از این است که صلاحیت افراد را از نظر قانونی تشخیص بدهند بهتر است بوزارت کشور که آماده تر و مجهز تر است واگذار شود.
رئیس – آقای حاذقی این مطالب مربوط به این لایحه نیست.
حاذقی – بهر حال این لایحه‌ای است که تصویب شده و گذشته است خواستم عرض کنم این مطلبی که مجلس شورای ملی تصویب کرده یک امر صحیح و مستدلی بوده است و ایجاد شبهه نشود که خدای نکرده یک کار درستی نبوده برای اینکه خود وزارت کشور هم پیشقدم بوده و خواسته است که اینکار انجام بگیرد.
رئیس – نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخرش رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش میکنم قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب مجدد بمجلس سنا فرستاده میشود.
۱۲ – اعلام وصول یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا.
رئیس – لایحه ایست از مجلس سنا رسیده برای اطلاع مجلس قرائت میشود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی.
گزارش کمیسیون شماره ۲مربوط بتصویب نامه شماره ۴۱۲۳۴- ۴۲/۷/۱۵ راجع به استخدام موقت و باز نشستگی و باز خرید سوابق خدمتی درجه داران ارتش و ژاندارمری که دولت ضمن لایحه شماره ۱۰۴۲۹/۲۵۰۵۷ - ۱۳۴۲/۹/۳۰ بمجلس سنا تقدیم نموده بود در جلسه روز دوشنبه دهم اسفند ماه ۱۳۴۳مطرح و بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانونی مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم بضمیمه ارسال میشود.
رئیس مجلس سنا – مهندس شریف امامی
رئیس – به کمیسیونهای مربوط فرستاده میشود.
۱۳- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه.
رئیس – با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم میکنیم جلسه آینده روز سه شنبه ساعت هشت و نیم صبح خواهدبود و دستور جلسه رسیدگی ببودجه سال ۱۳۴۴کشور میباشد ورقه ثبت نام موافقین و مخالفین ساعت هفت و نیم صبح در سر سرای مجلس نصب میشود.
(بیست و پنج دقیقه بعد از ظهر جلسه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی.
سؤالات
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است مقرر فرمائید بجناب آقای وزیر اقتصاد اطلاع دهند در جلسه علنی حاضر و بسؤالات زیر پاسخ دهد:
۱- وزارت اقتصاد مفاد تصویب نامه شماره ۹۱۴۶- ۴۲/۷/۱۵ راجع به مقررات مرزنشینان کشور را اجرا کرده است یا خیر؟
۲- اگر اجراء کرده است توضیح دهند در کدام یک از نقاط کشور بوده و مجوز اجراء آن چه بوده است؟
دکتر مبین
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است مقرر فرمائید بجناب آقای نخست وزیر اطلاع دهند در جلسه علنی شخصاً یا مع الواسطه بوسیله یکی از آقایان وزیران بسؤالات زیر پاسخ دهند:
۱- دولت مفاد تصویب نامه شماره ۴۱۷۲۰- ۴۲/۷/۱۳ مربوط بثبت و فروش اراضی مستحدثه ساحلی را اجرا کرده است یا خیر؟
۲- اگر اجرا کرده است توضیح دهند در چه تاریخ و بر طبق کدام مجوز اجراء شده است. دکتر مبی