مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ اسفند ۱۳۳۷ نشست ۲۸۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه: ۲۸۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه شانزدهم اسفند ماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل
۲- تقدیم سه فقره لایحه به وسیله آقای وزیر امورخارجه
۳- طرح و تصویب دوفوریت لایحه مربوط به موافقت نامه همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت کشورهای متحده آمریکا
۴- طرح و تصویب یک فوریت لایحه اجازه استخدام برای وزارت امورخارجه
۵- تعیین موقع و دستورجلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و بیست و پنج دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل
رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
غایبین بااجازه- آقایان: سعیدی امید سالار- دکتر اسدی- جلیلوند- دکتر اصلان افشار- بهادری- اسکندری- دکتر امین- خزیمه علم- کدیور- صادق بوشهری- محمودی- اورنگ- موسوی- اخوان- سنندجی- فولادوند- پناهی- دکتر عمید- قراگزلو- مسعودی- کاظم شیبانی- صرافزاده- امامی خویی- رامبد- دولتآبادی- مهندس فیروز
غایبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری- دکتر فریدون افشار- قریشی- اریه.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه- آقایان: خرازی- بزرگنیا- ثقهالاسلامی- تیمورتاش- مرتضی حکمت- فضایلی- بوربور- عبدالحمید بختیار- طباطبایی- قمی.
۲- تقدیم سه فقره لایحه به وسیله آقای وزیر امورخارجه
رئیس- آقای وزیر امورخارجه مطلبی دارید بفرمایید.
وزیر امورخارجه (علی اصغر حکمت)- خاطر محترم نمایندگان مستحضر است که دولت ایران به موجب پیمانی که به تصویب مجلس شورای ملی رسیده در اتحادیه دفاعی خاورمیانه که در بغداد امضا شد شرکت کرده است و از آن تاریخ که این تعهد را دولت ایران کرده است همیشه مثل یک مملکت عضو وفادار به تمام تعهدات و الزاماتی که نتیجه آن تعهد است بوده است باقی و برقرار بوده از جمله چیزهایی که در ماه مرداد در شورای وزیران پیمان بغداد که در آن تاریخ در لندن منعقد شده بود واقع شد اعلامیهای بود که همه دول به اضافه نماینده آمریکای شمالی قبول کردند و منتشر کردند و در آن اعلامیه به موجب ماده صریحی دولت ممالک متحده آمریکای شمالی قبول کرد که همان تعهداتی که دول عضو پیمان بغداد به عنوان قرارداد با هم دارند او به عنوان یک جانبه و جداگانه باهریک از آن دول منعقد کند هم در امور اجتماعی و هم در مسائل اقتصادی. در نتیجه مذاکراتی که پیش آمد مابین دولت آمریکای شمالی از یک طرف و سه دولت مسلمان عضو پیمان بغداد یعنی ترکیه و پاکستان و ایران از طرف دیگر بالاخره منتهی شد به یک متن موافقت‌نامه در آنکارا در چهاردهم اسفند ماه به امضاء رسیده است از یک طرف نمایندهای هر یک از دول ثلاثه بودهاند از طرف دیگر نماینده دولت آمریکا و البته به موجب اصل ۲۴ قانون اساسی هرگونه عهدنامهای یا مقاوله نامهای که دولت ایران منعقد میکند باید به استحضارمجلس شورای ملی و از تصویب هیئتمقننه بگذرد به همین دلیل عین موافقت‌نامه در ضمن یک مادهای تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود و استدعا میکنم که بقیه دو فوریت مورد تصویب مجلس شورای ملی قرار بگیرد به طوری که موافقت‌نامه را ملاحظه خواهید فرمود صرفاً یک موافقت‌نامه تدافعی و اقتصادی است و به طوری که هر کلمه آن حکایت میکند ماهیتش را به خودی خود نشان میدهد هیچ و چیزی نیست که توهم این برود که این عهدنامه تجاوز برعلیه کسی یا برعلیه یک مملکت دیگری یا اجازه تأسیس پایگاه نظامی یا اجازه وارد کردن قوای مسلحه از یک دولت ثالثی به ضرر دولت دیگر در خاک این مملکت است چنین چیزهایی در این موافقت‌نامه نیست (صحیح است) و رعایت جوانب و اطراف قضیه شدهاست و طوری است که کاملاً مراتبی که لازم است از برای صیانت استقلال مملکت در این موافقت‌نامه رعایت شدهاست این را تقدیم مقام ریاست میکنم واستدعا میکنم که اجازه بفرمایند که عیناً خوانده شود و بعد بر حسب تقاضایی که شدهاست نسبت به دو فوریت آن اقدام بفرمایند، دو لایحه دیگر هم هست که راجع است به امور داخلی وزارت خارجه آنها را هم بنده از موقع استفاده کرده و تقدیم مجلس شورای ملی میکنم ولی البته آنها به قید یک فوریت است.
۳- طرح و تصویب دوفوریت لایحه مربوط به موافقت نامه همگاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت کشورهای متحده آمریکا
رئیس- لایحه تقدیمی که نسبت به آن تقاضای دو فوریت شدهاست قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی به طوری که خاطر نمایندگان محترم استحضار دارند.
بر طبق بند ۴ اعلامیه مورخ ۶ مرداد ۱۳۳۷ لندن که به امضای رؤسای نمایندگی‌های پنج کشور شرکت کننده در شورای وزیران پیمان بغداد رسیده است دولت کشورهای متحد آمریکا نظر به علاقه حفظ صلح جهان قبول کرده بود با امضاکنندگان اعلامیه مزبور برای حفظ امنیت و دفاع آنها در برابر تجاوز همگاری نمایند و جهت تأمین این همکاری حاضر گردید موافقت‌نامه‌هایی منعقد سازد پیرو این اعلامیه تبادل نظر و مشورت لازم بین دول ایران و ترکیه و پاکستان و دولت کشورهای متحد آمریکا به عمل آمد و بالاخره متن موافقت‌نامه همکاری دو جانبه امور اقتصادی و دفاعی که امروز برای تصویب تقدیم مجلس می‌شود مورد موافقت فیمابین قرار گرفت و در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۳۷ سفیر ایران در آنکارا به نام دولت شاهنشاهی امضاء نمود و مقارن همین تاریخ عین این موافقت‌نامه دو جانبه بین دولت ترکیه و دولت کشورهای متحد آمریکا و نیز بین دولت پاکستان و دولت کشورهای متحد آمریکا در آنکارا به امضاء رسیده است بهطوری که ملاحظه خواهید فرمود طبق این موافقت‌نامه دوجانبه که متن آن قبلاً به استحضار آقایان نمایندگان عضو کمیسیونهای خارجه مجلسین رسیده است هرگاه کشور ایران مورد تجاوز قرار گیرد و تقاضای کمک برای دفاع از خود بنماید دولت کشورهای متحد آمریکا کمکهای لازم رابه عمل خواهد آورد. دولت شاهنشاهی ایران طبق اصل ۲۴ قانون اساسی لازم میداند این موافقت‌نامه همکاری را به عرض مجلس رسانید و تقاضای تصویب آن را ضمن ماده واحده با قید دو فوریت نماید. این موافقت‌نامه پس از تصویب مجلسین و توشیح ملوکانه در سازمان ملل متحد نیز به ثبت خواهد رسید.
ماده واحده- موافقت‌نامه همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکا مشتمل بریک مقدمه و شش ماده که در ۱۴ اسفند ماه ۱۳۳۷ در آنکارا به امضای نمایندگان مختار دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکا رسیدهاست تصویب می‌شود.
نخستوزیر- وزیر امورخارجه دولت شاهنشاهی ایران و دولت کشورهای متحده آمریکا
نظر به اینکه مایلند اعلامیهای را که در تاریخ ۲۸ ژوییه ۱۹۵۸ در لندن به آن ملحق شدهاند به مورد اجرا گذارند.
نظر به اینکه به موجب ماده اول پیمان همکاری متقابل که در بغداد در تاریخ ۲۴ فوریه ۱۹۵۵ به امضا رسیده امضاکنندگان موافقت کردهاند که برای امنیت و دفاع خود اشتراک مساعی نمایند و همچنین چون به شرح مندرج در اعلامیه مذکور در فوق دولت کشورهای متحده آمریکا به منظور صلح جهانی قبول کردهاست که با دولتهایی که اعلامیه مذکور را برای امنیت و دفاع کشور خود امضاء کردهاند اشتراک مساعی نماید. با ملاحظه اینکه در اعلامیه فوق اعضا پیمان همکاری متقابل که اعلامیه را امضا کردهاند تصمیم خود را درحفظ امنیت دسته جمعی و مقاومت در تجاوز مستقیم و غیرمستقیم تأیید نمودهاند.
به علاوه نظر به اینکه دولت کشورهای متحد آمریکا در کارهای کمیتههای عمده پیمان همکاری متقابل که در بغداد در تاریخ ۲۴ فوریه ۱۹۵۵ به امضاء رسیده پیوستگی دارد. نظر به علاقه به تحکیم صلح بر طبق اصول منشور ملل متحد. نظر به اینکه دو دولت حق خود را در اشتراک مساعی برای امنیت و دفاع خود طبق ماده ۵۱ منشور ملل متحد تأیید مینمایند. نظر به اینکه دولت کشورهای آمریکا حفظ ا ستقلال و تمامیت کشور شاهنشاهی ایران را برای منافع ملی خود و صلح جهانی امر حیاتی تشخیص میدهد. نظر بدین که اختیاراتی را که کنگره کشورهای متحد آمریکا برای دادن مساعدت‌های مقتضی به موجب قانون امنیت مشترک مصوب سال ۱۹۵۴ و اصلاحات آن و همچنین به موجب قطعنامه مشترک برای ایجاد صلح و ثبات در خاورمیانه به رئیسجمهوری آمریکا داده است به رسمیت میشناسند. نظر به اینکه موافقتنامههای مشابهی بین دولت آمریکا و دولت ترکیه و دولت پاکستان جداگانه منعقد شدهاست. به شرح زیر موافقت میکنند:
۱) دولت شاهنشاهی ایران مصمم است که در مقابل تجاوز مقاومت کند. در صورت تجاوز به کشور ایران دولت کشورهای متحد آمریکا طبق قانون اساسی آمریکا اقدامات مقتضی را که شامل استفاده از نیروی نظامیخواهد بود بهطوری که مورد توافق طرفین باشد و به شرح مندرج در قطعنامه مشترک برای ایجاد صلح و ثبات در خاورمیانه به منظور مساعدت با دولت شاهنشاهی ایران برحسب درخواست آن دولت به عمل خواهد آورد.
۲- دولت کشورهای متحد آمریکا طبق قانون امنیت مشترک مصوب سال ۱۹۵۴ واصلاحات آن و قوانین مربوطه کشورهای متحد آمریکا و طبق قراردادهای مربوطه که بین دولت کشورهای متحد آمریکا و شاهنشاهی ایران تاکنون بسته شده یا بعد از این بسته خواهد شد بار دیگر تأیید میکند که به مساعدت‌های نظامی واقتصادی به نحوی که دولت ایران و دولت کشورهای متحد آمریکا توافق کنند برای کمک به دولت ایران در حفظ استقلال ملی و تمامیت خود و پیشرفت مؤثر اقتصادی آن کشور ادامه خواهد داد.
۳- دولت شاهنشاهی ایران تعهد میکند که اینگونه مساعدت‌های نظامی و اقتصادی را که دولت کشورهای متحد آمریکا به عمل میآورد به نحوی که با منظورها و مقاصدی که دول امضاکننده اعلامیه لندن مورخ ۲۸ ژوییه ۱۹۵۸ مقرر داشتهاند موافق باشد و به منظور ایجاد وسیله مؤثر برای توسعه اقتصادی کشور ایران و حفظ استقلال و تمامیت آن کشور مورد استفاده قراردهد.
۴- دولت شاهنشاهی ایران و دولت کشورهای متحد آمریکا با سایر دولی که به اعلامیه لندن مورخ ۲۸ ژوییه ۱۹۵۸ پیوستگی دارند به منظور تهیه و شرکت در اقدامات دفاعی که طرفین آن را مطلوب تشخیص دهند به شرط موافقت با سایر شرایط مندرج در این موافقت‌نامه اشتراک مساعی خواهند نمود.
۵- مواد این موافقت‌نامه فعلی در اشتراک مساعی که دو دولت به شرح پیشبینی شده در قراردادهای بینالمللی یا ترتیبات دیگر به عمل خواهند آورد مؤثر نخواهد بود.
۶- این موافقت از تاریخ امضای آن مجری است و تا مدت یکسال پس از وصو ل یادداشت کتبی از هر یک از دو دولت مبنی بر اینکه قصد دارند به آن خاتمه دهند به قوت خود باقی خواهد بود. این قرارداد در دو نسخه درتاریخ ۱۴ اسفند ماه ۱۳۳۷ تحریر یافت از طرف دولت شاهنشاهی ایران سرلشکر حسن ارفع از طرف دولت کشورهای متحده آمریکا- فلیجروارن
رئیس- تقاضای دو فوریت شده فوریت اول مطرح است آقای بزرگ ابراهیمی.
بزرگ ابراهیمی- موافقم
رئیس- آقای مشایخی موافقید؟
مشایخی- بلی موافقم.
رئیس- آقای قناتآبادی؟
قناتآبادی- موافقم
رئیس- مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به فوریت اول آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به فوریت دوم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. برای چاپ فرستاده می‌شود و در جلسه فردا مطرح می‌شود.
۴- طرح و تصویب یک فوریت لایحه اجازه استخدام برای وزارت امورخارجه
رئیس- دو لایحه هم آقای وزیر امورخارجه دادهاند که یکی عادی است که فرستاده می‌شود به کمیسیون استخدام و کمیسیون خارجه و برای یک لایحه دیگر تقاضای فوریت شدهاست که قرائت می‌شود و فوریت آن مطرح میگردد.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی به طوری که خاطر نمایندگان مجلس شورای ملی مستحضر میباشد چند سال است که وزارت امورخارجه به واسطه منع قانونی کارمند تازهای به خدمت نپذیرفته و این امر مخصوصاً با گشایش نمایندگی‌های جدید در خارج و افزایش حجم کارهای این وزارت را از لحاظ کارمند در مضیقه انداخته و این ضیق و دستتنگی در نتیجه تصمیم اخیر دولت مبنی بر بازنشسته کردن کارمندانی که بیش از ۳۰ سال سابقه خدمت دارند بیش از پیش محسوس و مؤثر افتاده است. گرچه همه ساله به جای کسانی که بازنشسته میشدند چند نفری احیاناً از وزارتخانههای دیگر منتقل میگردید ولی چون اعضا این وزارتخانه از لحاظ اطلاعات و تحصیلات و استعداد باید واجد خصوصیات باشند این طریقه نتوانسته است کارمند واجد شرایط به اندازه لازم برای وزارت امورخارجه تهیه نماید.
بدین جهت و همچنین برای اینکه از وجود جوانان تحصیلکرده در رشتههای حقوق و علوم سیاسی و اقتصاد در کارهای حساس دولتی استفاده شود وزارت امورخارجه برای رهایی از مضیقه‌ای که به آن گرفتار است در نظر دارد افراد مورد نیاز خود را از بین جوانانی که از دانشگاههای ایران و خارج در رشتههای مختلف فوق لااقل دارای درجه لیسانس باشند استخدام نماید تا بتواند آنان را به تدریج برای کارهای مهمی که در آینده عهده‌دار انجام آن میشوند تربیت نماید. بنا به مراتب معروضه ماده واحده زیر را تقدیم و با قید یک فوریت تقاضای تصویب آن را مینماید.
ماده واحده- به وزارت امورخارجه اجازه داده می‌شود در مدت سه سال هر سال حداکثر بیست نفر که لااقل دارای درجه لیسانس در یکی از رشتههای حقوق، علوم سیاسی و اقتصاد باشند و بیشتر از سی سال نداشته باشند طبق شرایط مقرر در آییننامه استخدامی وزارت امورخارجه از طریق مسابقه برای خدمت سیاسی استخدام نماید.
تبصره۱- دراین مدت وزارت امورخارجه مجاز است برای رفع نیازمندی‌های خود حداکثر ده نفر ماشیننویس و ده نفر بایگان و پنج نفر مترجم درجه اول با حقوقی که میزان آن به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد رسید بهطور پیمانی استخدام کند.
تبصره۲- وزارت امورخارجه میتواند کارمندان ایرانی محلی نمایندگی‌های شاهنشاهی
در خارجه را که تا آخر سال ۱۳۳۶ شاغل بودهاند درصورتی که لااقل دارای گواهینامه دوره کامل متوسطه بوده و به مرکز بیایند به خدمت رسمی بپذیرد.
ورود کارمندان مزبور به طبقه سیاسی منوط به داشتن لیسانس در یکی از رشتههای علوم سیاسی، حقوق و اقتصاد و همچنین موفقیت در امتحانات مسابقه ورودی طبق آییننامه نخستوزیر- وزیر دارایی- وزیر امورخارجه
رئیس- فوریت لایحه مطرح است آقای دکتر بینا مخالفید بفرمایید.
دکتر بینا- بنده با کمال ارادتی که به استاد خودم جناب آقای حکمت دارم ناچارم با این لایحه مخالفت کنم برای اینکه روز پنجشنبه یعنی جلسه قبل راجع به لوایح استخدامی بحث مفصلی در اینجا شد دولت یک اقدام خوبی کرده و امر بازنشستگان را با کمال دقت و خوبی انجام میدهد و کارمندان بازنشسته را از ادارات خارج میکند اگر بخواهیم همینطور هر وزارتخانهای لایحه بیاورد و احتیاجات خودش را با یک لایحه مخصوص بخواهد تأمین کند اصلاً وضع کار استخدامی مملکت هیچوقت درست نمی‌شود دولت پیشنهادی دادهاست لایحهای آوردهاست و کار وزارتخانهها و کادر استخدامی و سازمان وزارتخانهها را برای درست کردن و برای تنظیم و برای تطبیق به مجلس داده است هنوز این لایحه در کمیسیون‌ها است و به جایی نرسیده از طرف دیگر وزارت دارایی و سایر وزارتخانهها قانون استخدام کردن را دارند درست میکنند و این قانون هم تقریباً به مجلس داده خواهد شد اگر بخواهیم الان احتیاجات هر وزارتخانه را با تقاضای آن وزارتخانه تأمین بکنیم یک هرج و مرجی در کادر استخدامی مملکت پیش خواهد آمد بنده پیشنهاد میکنم مادامی که بودجه کشور تصویب شده و مادامی که وضع استخدامی کارمندان قبلی به جایی نرسیده است وزارتخانهها و هر مؤسسهای از پیشنهاد استخدام جدید و از پیشنهاد طرح یا لایحه استخدام برای رفع نیازمندی‌های خود خودداری فرمایند تا یک فکر اساسی برای وضع کارمندان و وضع استخدام و وضع سازمانهای کشور بشود و مخصوصاً الان یادداشتی به من رسیده است که بسیار نظر خوبی است نوشتهاند پس از آنکه کارهای اجرایی سازمان برنامه به وزارتخانهها منتقل شد تا ششماه دیگر وضع سازمان برنامه درست خواهد شد در سازمان برنامه هم میدانید که چقدر استخدام شدهاست و واقعاً شاید چندین برابر بیش از حد لزوم در سازمان برنامه کارمند وجود دارد جناب آقای نخستوزیر و قائم مقام ایشان هم وضع سازمان را دارند رسیدگی میکنند قطعه برای آنجا هم روزی یک لایحهای خواهند آورد که کسانی که در آنجا استخدام شدهاند یا پیمانی بکنیم یا قراردادی بکنیم یا رسمی بکنیم تمام این کارمندان زاید تحمیل به وزارتخانهها و مؤسسات دولتی هستند بنابراین با درنظر گرفتن این عرایض تمنی میکنم بدین لوایح عجاله رأی ندهید تا وضع استخدامی مملکت درست بشود.
رئیس- آقای نخستوزیر
نخستوزیر- جناب آقای دکتر بینا ضمن ابراز احساسات استاد و شاگردی نسبت به جناب آقای وزیر خارجه بدین لایحه مخالفت فرمودند بنده از فرصت استفاده میکنم میخواستم یک مطالبی راهم به عرض آقایان برسانم البته قانون بازنشستگی که از مجلس گذشت و به دولت ابلاغ شد همانطور که خود جناب آقای دکتر بینا تذکر فرمودند بدون استثنا در تمام دستگاه‌ها و وزارتخانهها اجرا شدهاست. (صحیح است) و کراراً بنده از تمام کارمندان و عموم مردم استدعا کردم که اگر مواردی هست که هنوز به موقع اجرا گذارده نشده به بنده اطلاع بدهند تا رسیدگی کنم و تا بهحال همچو اطلاعی به بنده داده شده اقدام شده اگر یکقدری هم طولانی شد برای این است که صدور بیش از ده هزار ابلاغ بازنشستگی در ظرف یک روز و دو روز نمی‌شود یک عدهای روز اول بازنشسته شدهاند یک عدهای روز دوم و سوم و البته به این جهت قدری طول کشید و بنده میتوانم به جرأت عرض کنم که این کار ۵ /۹۹ انجام شده و اگر انجام نشده از این به بعد انجام خواهد شد (صدرزاده- به هر حال تبعیض نشده) همانطور که میفرمایند تبعیض نشده شاید هم افرادی داشتیم که لازم بودند ولی چون دیدیم برای خاطر ۲ نفر ۳ نفر ۴ نفر قانون اگر اجرا نشود همان نارضایتی باقی خواهد ماند در یک اجتماعی یکی دوسه نفر هم اگر خدای ناکرده بهشان ظلم شود از نظر اجتماع مانعی ندارد (مهندس فروهر- ظلم قانونی اشکالی ندارد) از این جهت دولت بدون استثناء این قانون را اجرا کرد با استخدام جدید هم البته بدون مطالعه دولت موافقتی ندارد و برای اینکه استخدام هم بشود و نگویند یک عدهای را بازنشسته کردند چرا جایشان مستخدم تازه میگیرند البته جوابش این است که ما از وجود جوانان میخواهیم استفاده کنیم برای کارهایمان ولی دولت همانطور که در قانون بودجه ملاحظه فرمودید موافقت نکرده است که وزارتخانهها بیش از ثلث اعتبارات کارگزینی که داشتهاند استخدام کنند از این جهت عمل اینطور شدهاست که تمام اعتبارات کارگزینی که برای استخدام ذکر شدهاست همه را استفاده نکند و فقط یک ثلث بیشتر مورد استفاده نباشد از این جهت وزارتخانهها از نظر استخدام دستشان باز نیست معهذا در بعضی جاها که قانون آن هم قبل از قانون بازنشستگی به تصویب رسیده به دولت اجازه داده شدهاست که در هر جایی که لازم دارد مخصوصاً از نقطهنظر فنی استخدام کند و حتی این اجازه را به هیئت دولت خود آقایان دادهاند و به تصویبنامه هیئت دولت میتواند این استخدام را که از نظر فنی است انجام بدهد و به اطلاعی که آقایان از وضع وزارتخانه یکی از وزارتخانههایی است که صددرصد جنبه خاصی بکنیم و اشخاصی که استعداد خاصی داشته باشند تحصیلاتی داشته باشند اینها بتوانند امور خارجی ما را سیاست خارجی ما را اداره بکنند و بعد از اینکه قانون بازنشستگی در وزارت خارجه اجرا شد نسبت به سایر وزارتخانهها عده بازنشستگان خیلی زیادتر بود شاید وزارت خارجه بیش از پانصدوخوردهای عضو و کارمند ندارد ازاین پانصدوخوردهای نفر در حدود هفتاد هشتاد نفر بازنشسته شدند اگر نسبت آن را با سایر وزارتخانهها بسنجید که چندین هزار نفر کارمند دارند این نسبت در وزارت خارجه خیلی برایشان باعث زحمت شدهاست واز طرف دیگر گفتیم کادری که ما بتوانیم استخدام کنیم و به این امور رسیدگی کند از سالیان دراز تربیت نکردهاند و این دولت تصمیم دارد که این کادر را در وزارت خارجه تشکیل دهد از این جهت بود که آقای وزیر امورخارجه این لایحه را تهیه کردند و تقدیم مجلس کردند و امیدوارم که فوریت آن مورد تأیید آقایان نمایندگان قرار بگیرد اینجا راجع به کارمندان گاهی صحبتهایی می‌شود و من میدانم که بعضی از ارباب جراید خیلی به اصطلاح اظهار دلسوزی میکنند و کاملاً بجا است و خیال میکنم که هیچکس نسبت به کارمند آن دلسوزتر از شخص شخیص بندگان اعلیحضرت مایون شاهنشاه و در نتیجه اوامری که صادر میفرمایند خود دولت نیست خود دولت علاقه تامی دارد که وسایل زندگی کارمندان را از هر حیث تأمین و تهیه بکند تا بتواند از آنها هم کار خوب بخواهد، در غیر این صورت ممکن نیست، دولت متوجه این قسمت هست و این دولت افتخار دارد که در اجرای اوامر شاهنشاه در ظرف همین یکسال بیش از یکصدوچهل میلیون تومان به عناوین مختلف به کارمندان کمک کرده است و این رقم به بودجه ما یک رقم کوچکی نیست با قانونی که در بودجه ۳۷ تصویب فرمودید صدمیلیون تومان برای کمک به کارمندان تصویب فرمودید مدت‌ها بود که به کارمندان رتبه نداده بودند سالیان دراز بود که آنها تقاضا داشتند بالاخره دولت حاضر شد یک رتبه به اشخاصی که حق داشتهاند بدهد این یک رتبهای که به نظر بعضی از کارمندان یا آقایان چیزی نمیآید این رتبه چهل میلیون تومان برای بودجه مملکت تمام شدهاست این را پراداخت خواهیم کرد، از این جهت دولت متوجه کارمندان هست و ۱۴۰ میلیون تومان همین دولت در ظرف همین یک سال برای کارمندان اختصاص داده است چندی قبل در مجلس سنا یکی از آقایان سناتورها نامهای خواند که در آنجا شکایت شده بود از اختلاف حقوقی که به ارتش و شهربانی داده می‌شود و اظهارکردند که چرا یک رتبه ستوان شهربانی کمتر است از یک ستوان ژاندارمری با ارتش بنده آنجا توضیحاتی دادم ولی آنطوری که استنباط کردم این توضیحات یک قدری باعث دلتنگی کارمندان شهربانی شدهاست که تصورکردهاند که نسبت به خدمت آنها توجهی نشدهاست بنده از این فرصت استفاده میکنم و در این مجلس مقدس اظهار میدارم که خدمات آنها را دولت ناچیز میداند، بنده خواستم بگویم که خدمات آنها مورد توجه بوده و هست و اگر حقوقشان کم است بایستی اصلاح شود آن روز سؤال کردند که چرا این دو حقوق فرق دارد بنده توضیح دادم و حالا تکرار میکنم که در ارتش و ژاندارمری که هردوی آنها جزء قوای مسلح طبق قانون شناخته شدهاند در آنجا رتبه وجود ندارد درجه وجود دارد درصورتی که در شهربانی طبق قانون که از مجلس گذشته است رتبه وجود دارد و رتبه است و جزء دستگاه سیویل هستند کشوری هستند نه لشکری از این جهت در آنجا رتبه وجود دارد نه درجه منتهی برای اینکه وظایفشان را در مراجع انتظامی انجام میدهند یک در جایی برای آنها قایل شدهاند و فرقی که هست بدین علت است که آنها رتبه دارند. به علاوه محل خدمتشان نوع خدمتشان با همدیگر فرق دارد از این جهت برای آنها یک تفاوتی قایل شدهاند و این معنایش این نیست که افسران شهربانی حق ندارند که یک اضافاتی به آنها داده شود و زندگی آنها تأمین شود بنده اینجا چون یک سوءتعبیری شده بود از این فرصت استفاده میکنم و میگویم که دولت زحمات و خدمات افسران پاکدامن و صدیق شهربانی را هم همیشه مورد توجه دارد از آنها قدردانی میکند.
رئیس- آقای ارباب
ارباب- نکتهای که اینجا خواستم یادآور شوم این است قوانینی که در اینجا ما میگذرانیم آقایان مسلماً توجه به عواقبش میفرمایند وقتی قانون بازنشستگی گذشت و عدهای بدون تبعیض خارج شدند شکی نیست که یک عدهای زائد بودند و یک عده شاغل که مورد احتیاج بودند ولی چون تبعیض نمیشد کرد آنها هم خارج شدند و تدریجاً هر دستهای که خارج بشود لاعلاج
یک دسته باید به جای آنها بیاید کار بکند وزارت امورخارجه در حدود اهمیت کار خودش بیش از سایر دستگاه‌ها عدهای را به مناسب همین قانون باز نشستگی خارج کرد البته کادر وزارت خارجه هم باید تکمیل شود و اینجا یک یادآوری بنده به جناب آقای وزیر محترم امورخارجه دارم که توجه بفرمایند جوانانی را که تازه وارد وزارت خارجه میکنند دارای اصالت فامیلی باشند حس وطنپرستی داشته باشد اینها در جاهایی انجام وظیفه میکنند که باید رعایت حفظ مصالح مملکت را بکنند و گاهی بهندرت از جوانها خلاف این دیده شده توجهشان را بدین قسمت هم جلب میکنم سازمان برنامه وقتی که امور اداریش واگذار به قسمتهای اجرایی شد مسلماً تمام افراد آن مناسب وزارتخانهها نیستند یک اشخاص معینی تناسب دارند که وارد وزارت خارجه بشوند و مسلماً لیسانسیههای اقتصادی و غیره در آنجا هستند ولی یک عدهای هم مناسب نیستند و نمیتواند وزارت خارجه آنها را قبول کند این است که بنده از جناب آقای نخستوزیر استدعا میکنم جوانانی که در امور عمرانی سازمان برنامه خدمت میکنند و در ولایات تعهداتی کردهاند تصویب کنند که کارهای ولایات به نحو احسن اجرا بشود.
(یکی از نمایندگان- مخصوصاً بندر عباس)
رئیس- آقای وزیر امورخارجه
وزیر امورخارجه- به بیانات جامعی که جناب آقای نخستوزیر فرمودند لازم نبود بنده دیگر عرضی بکنم فقط بنده خواستم یک مطلبی را توضیح بدهم که استاد محترم آقای دکتر بینا فرمودند و آن این است که وزارت خارجه قبل از اجرای تقاعد در حدود چهار صد نفر عضو داشت و قریب ۸۰ نفر از این عده متقاعد شدند بنابراین یک عده مستخدمینش کم شد و در نتیجه کار فلج شد جناب آقای دکتر بینا نباید قبل از آنکه از وزیر مسئولش سؤال بکنند و توضیحاتش را استماع و اصغاء بفرمایند اساساً مخالفتی بفرمایند وزارت خارجه نمی‌شود با سایر وزارتخانهها در یک ترتیب و رویه باشد والا کارهای آن لنگ می‌شود کار وزارت خارجه یک کار فنی است همانطور که آقای نخستوزیر فرمودند یک کادر فنی است که نمی‌شود کارش را لنگ گذاشت مثل بعضی وزارتخانهها و تشکیلات نیست که مستخدمین زیاد داشته باشد عده آن کم است البته نکاتی را که آقای ارباب فرمودند صحیح است البته کارمندان وزارت خارجه هم از حیث اخلاق و از حیث معلومات شرایط خاصی را باید داشته باشند به همین جهت در این قانون پیشنهاد شدهاست این قانون به هیچوجه ناظر به استخدام فعلی نیست ناظر بدین است که ترتیبی داده شود که در آینده آنچه میگویند کادر یعنی مستخدم متخصص در آن فن سالی ۲۰ نفر جوان با شرایط لازم پیشنهاد شدهاست که استخدام بکنند تا اینکه به تدریج کادر وزارت خارجه کامل بشود و بنده یقین دارم که جناب آقای دکتر بینا استاد محترم هم با این توضیحات موافقت میفرمایند و به فوریت رأی خواهند داد و البته نظریات ایشان در کمیسیون مطرح خواهد شد و ما هم حاضریم که بیانات ایشان را بشنویم (دکتر بینا- نظر بنده اصولی بود جناب آقای وزیر خارجه)
رئیس- در فوریت یک مخالف و موافق صحبت کردند رأی میگیریم آقایانی که بایک فوریت موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد به کمیسیون استخدام و خارجه فرستاده می‌شود.
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- جلسه را ختم میکنیم جلسه فردا.
دستور هم لایحه وزارت خارجه که دو فوریت آن تصویب شد.
(مجلس نیم ساعت پیشازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت