مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۴ نشست ۱۷۶

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۴ نشست ۱۷۶

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۴ نشست ۱۷۶

فهرست مطالب:

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۲۱

جلسه: ۱۷۶

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه (۱۶) اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۴

فهرست مذاکرات:

۱-قرائت اسامی غائبین جلسه قبل‏

۲- بیانات قبل از دستور آقای حبیبی‏

۳ - تصویب صورت‌جلسه‏

۴- بیانات آقای رئیس دایر به ابراز تأسف از فوت مرحوم جواد گنجه و اعلام یک دقیقه سکوت‏

۵- طرح سؤال آقای بهادری راجع‌به ماده ۳ قانون تأمین اعتبارات عمرانی و جواب آقای معاون وزارت کشور و ارجاع به کمیسیون رسیدگی به سؤالات‏

۶- اخذ رأی نهایی و تصویب لایحه قانونی اصلاحی مجلس سنا راجع‌به ترخیص مدال‌های طلای مؤسسه اعتباری دانشگاه با معافیت گمرکی و ابلاغ به دولت.

۷- شور اول گزارش کمیسیون امور استخدام راجع‌به استخدام موقت و بازنشستگی و بازخرید سوابق خدمتی درجه‌داران ارتش و ژاندارمری.

۸- طرح گزارش کمیسیون برنامه راجع‌به تأسیس مرکز آمار ایران و مذاکره و تصویب ماده ۱

۹- اعلام وصول طرح قانونی اصلاحی مربرط به تقدیر و تحسین از خدمات و فداکاری استواران شهید واقعه ۲۱ فروردین‌ماه از مجلس سنا

۱۰- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه.

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنج شنبه (۱۶) اردیبهشت ماه ۱۳۴۴

مجلس ساعت ۹ صبح به ریاست آقای مهندس عبد الله ریاضی تشکیل گردید

۱ـ قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه ـ آقایان:

دکتر کلالی ـ دکتر خطیبی ـ صفی پور ـ محسنی مهر ـ احتشامی ـ ارسنجانی ـ امیر احمدی ـ طهماسبی ـ کلانتر هرمزی ـ کنگر لو ـ دکتر موثقی ـ موقر ـ دکتر مهذب ـ بانو دکتر دولتشاهی.

غائبین بی اجازه ـ آقایان:

دکتر مصباح زاده ـ دکتر یگانگی ـ طباطبائی.

غائبین مریض ـ آقایان:

پاینده ـ دکتر حاتم ـ راثی باغمیشه ـ دکتر سامی راد ـ دکتر سعید ـ تیمسار سرلشکر همایونی ـ دکتر یزدان پناه.

غائبین در رأی ـ آقایان:

رامبد ـ آقایان ـ کشفی ـ مهرزاد.

۲ـ بیانات قبل از دستو آقای حبیبی

رئیس ـ نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای حبیبی تشریف بیاورید.

حبیبی ـ البته در مورد شیلات ایران مطالعاتی کرده‌ام و خودم شخصا ایمان دارم که مطالعاتم بسیار دقیق و توام با دلایل بسیار کافی است این است که مطلبم را نوشتم چون با عدد و کلیات و جزئیات سر و کار داشتم خواستم خدای نکرده مطلبی اظهار نکنم که با قانون و عمل مغایر باشد در بدو امر می‌خواهم مکنونات خاطر خود و همکاران گرامی و تمام ملت ایران را که با دعای خیر بدرقه راه رهبر خردمند و عالیقدر کشور عزیزمان اعلیحضرت همایون شاهنشاه و علیا حضرت شهبانوی محبوب ایران می‌باشد اظهار بدارم (احسنت) خداوند وجود مبارکشان را همیشه سلامت بدارد و در این سفر انشاءالله خوش و مانند تمام سفرهای شاهانه با ارمغانهای خوبی به زودی به کشور عزیز مراجعت فرمایند (انشاءالله) به مصداق این بیت عرض می‌کنم

آن سفر کرده که صد قافله دل همره اوست

هر کجا هست خدایا به سلامت دارش (احسنت).

هنوز خاطره بیانات همکار محترم جناب آقای دکتر الموتی در جلسه قبل راجع به عظمت نیات عالیه شاهنشاه در تشکیل سپاهیان دانش و بهداشت در خاطر خانمها و آقایان می‌باشد عقیده بنده هم این است که هر یک از افراد ایران هر روز صبح شکرانه این کارهای مفید و بزرگ شاهانه را بجای آورند من هم به سهم خود از طرف اهالی حوزه انتخابیه‌ام بابل که از موهبت شاهانه برخوردارند سپاسگذاری می‌کنم (احسنت).

اجازه می‌خواهم بررسی‌هایی که در سواحل خلیج فارس کرده‌ام به عرض برسانم و دولت را هم در این زمینه متوجه جریان بکنم. همکاران عزیزم اطلاع دارند که بنده ایام عید به زیارت عتبات مقدسه به عراق رفتم و از آنجا عازم کویت شدم در کویت با یکی از ایرانیان ـ از ایرانیان مطلع روبرو شدم که گویا جهت امر شیلات خلیج فارس چه در سواحل شمالی و چه در قسمت جنوبی مطالعه می‌کرد شاید هم مأمور مطالعه بود چون بنده شخصا به مناسبت مازندرانی بودن به موضوع دریا و ماهیگیری علاقه داشتم از آن آقای ایرانی خواهش کردم اطلاعاتی در باره خلیج و ماهیگیری آن ناحیه در اختیار بنده بگذارد تا ببینم از آن منبع بزرگ ماهی که با اقیانوس هند واقیانوس آرام ارتباط دارد کشور ما چه جور بهره برداری می کندو چقدر فایده تحصیل می‌کند متأسفانه دیدم وضع ماهیگیری در جنوب هم مثل وضع صید در دریای مازندران است یعنی همانطوریکه در دریای مازندران ما وسایل صید نداریم و گناه را به گردن صیادان گذاشتیم که آنها نسل ماهی را نابود کرده‌اند همانطور که دیگران یعنی صیادان غیر ایرانی هر سال همین پارسال هم هزارها تن ماهی را از دریای مازندران گرفتند وقتی موقع بهره برداری ایرانیها شدپای محدود کردن صید و ممنوع کردن صید پیش آمد در جنوب هم با این همه تشکیلات عریض و طویل که برای هر کار کوچک در مملکت درست کرده‌اند برای ماهیگیری جنوب هیچ کاری که خدا را خوش بیاید و منافع واقعی کشور را تأمین کند صورت نگرفته است (صحیح است) کاری که انجام گرفته این است به شخصی به نام خلیل عثمان که اصلیتش سودانی و گویا تابع کویت است اجازه صید داده‌اند که آزادانه صید کند چیزی هم از مجموع صیدش به ایران بدهد این آقای خلیل عثمان چند سال است که امتیاز صید دارد سالهای اول با چند کشتی شروع به کار کرد الان با سی و سه کشتی برای ماهیگیری بکار انداخته است از این سی و سه کشتی پنج فروندش درساحل کویت ماهیگیری می‌کند و ۲۸ کشتی در سواحل و آبهای ایران حالا باید ببینیم با این ۲۸ کشتی که هر کشتی ۹ ماه در سال ماهیگیری می‌کند چقدر ماهی صید می‌کند و قیمت آن ماهی چند است و چقدر به صاحب مال که ایران است می‌دهد و چقدر سهم و نصیب آقای خلیل عثمان می‌شود من از همکاران محترم خواهش می‌کنم آنچه را که به اطلاع بنده رسیده و حالا حضورشان عرض می‌کنم در روی کاغذ یا ذهن خودشان یادداشت بفرمایند تا حساب صید جنوب روشن شود هر کشتی حداقل روزی ۲ تن ماهی صید می‌کند که هر ماه مقدار صیدش می‌شود شصت تن. هر کشتی حداقل سالی ۹ ماه و ۵۴۰

تن صید می‌کند هر تن میگوی معروف ایران ۱۵۰۰ دلار مشتری خارجی دارد که ضرب در۵۴۰ تن بکنیم می‌شود ۸۱۰۰۰۰ دلار در یک سال عمل پس یک کشتی در یک سال عمل ۸۱۰۰۰۰ دلار صید می‌کند آن وقت ۲۸ کشتی چقدر بهره برداری می‌کند خودتان حساب بفرمائید

اگر از ۲۸ کشتی دو تا مادر شیب باشد و۲۶ فروندش کار صیاد انجام بدهد در سال از ماهی خلیج فارس و آبهای ایران بیست و یک میلیون و شصت هزار دلار عاید جناب آقای خلیل عثمان می‌شود که به پول ایران به یک صد و شصت و هشت میلیون و پانصد هزار تومان بالغ می‌شود (دکتر رهنوردی ـ بارک الله خلیل عثمان) این مقدار صید روی ۲۸ کشتی است در حلتی که محل برای فعالیت دویست کشتی موجود است که اگر آقای خلیل عثمان سرمایه بیشتر می‌داشت حتما بهره برداری خود را توسعه می‌داد بنده فکر کردم این موضوع را در مجلس به عرض نمایندگان ملت و نمایندگان دولت برسانم که با این همه پولها، وامها، اعتباراتی که در اختیار دولت ایران همه ساله قرار می‌گیرد چرا موضوع بهره برداری حسابی از خلیج فارس تمام به حرف برگزار شده است چرا مثلا پنجاه یا صد میلیون تومان از هزارها میلیون تومان بودجه صرف خرید کشتی و تربیت صیاد و کادر فنی تاکنون نشده و هنوز نمی‌شود که خود صاحب قضیه به جای خلیل عثمان بهره برداری کند که خود صاحب قضیه با دارا بودن تأسیسات اقتصادی وزارتخانه اقتصاد، شرکت معاملات خارجی، نمایندگی تجارت خارجی در کشورها محصولات خلیج را مستقیما در آنجا به نام ایران نه خلیج عثمان معامله کنند. چرا دریای مازندران و دریای فارس برای دیگران باید بهره ده باشد وقتی که پای بهره برداری ایران به نفع خزانه مملکت پیش می‌آید هزار و یک عذر و بهانه تراشیده می‌شود. بنده می‌خواستم این مطالب را به عرض برسانم که مجلس خصوصا مقام محترم ریاست به دولت یادآوری فرمایند که از این منبع بزرگ که می گوئیم معادل در آمد نفت در آمد دارد غافل نباشد. و از همین امسال ترتیبی بدهد که صیادان شمال و جنوب و همچنین موسسات دولتی با تشکیل شرکت مشترک حداکثر فعالیت را برای تهیه وسایل صید و بهره برداری کامل به نفع خزانه کشور به کار برند چون وقت همکاران محترم را زیاد گرفته‌ام معذرت می‌خواهم انشاءالله چندی دیگر بعد از این که دیدم دولت چه اقدامی به عمل آورده مجددا از همین جا مطالبی عرض می‌کنم (احسنت) دیروز بنده به حوزه انتخابیه‌ام بابل مطابق معمول سرکشی کردم نواقصی در گذشته بود که در پشت این تریبون عرض کردم البته باید عرض کنم که دولت جناب آقای هویدا توجهی فرمودند و بنده شخصا از ایشان ممنون هستم ولی آنچه در پشت تریبون عرض می‌کنم توأم با حقیقت است اگر حقیقت برای بعضی‌ها تلخ باشد برای خود بنده لذت فراوانی دارد چون وجدانم به من اجازه نمی‌دهد آنچه را که می‌بینم و آن قسمتی را که در پشت این تریبون یاد کردم و آنچه را که هست به عرض نمایندگان و دولت وقت نرسانم آقایان اطلاع دارید که در گذشته اعلیحضرت همایونی شاهنشاه دو سال پیش او امری صادر فرمودند که برای تکمیل سالنهای ورزش کشور پولی اختصاص داده شود البته باز هم باید به عرض نمایندگان محترم برسانم که منظورم فقط حوزه انتخابیه‌ام بابل نیست بلکه تمام شهرستانهاست (صحیح است) الان سالن ورزشی بهشهر روز به روز بر اثر بارندگی از بین می‌رود (یکی از نمایندگان ـ همه جا همینطور است) و سالن نیمه تمام گرگان هم به همین ترتیب و سالن نیمه تمام بابل هم همین طور است و سالن نیمه تمام ساری که میلیونها ریال خرج کرده‌اند و معلوم نیست که این پولها کجا رفته از طرفی بنده توجه دولت را در این باره جلب می‌کنم اگر پول ندارند و با اینکه واقعا باید این نوع کارها پیش برود اقلا به خود ما تذکر بدهند تا اینقدر به سازمان برنامه و وزارت آموزش و پرورش و سایر موسسات دولتی مراجعه نکنیم و باعث دردسر مأمورین دولت نشویم جناب آقای دکتر یگانه باید توجه جنابعالی را جلب کنم که سالن ورزشی بابل در اثر اغراض شخصی چند نفر به طور کلی به همان ترتیبی که در سابق بوده هست و هیچ اقدامی نشده و به دستورات جنابعالی توجه نگردیده بنده امیدوار هستم توجهی بشود همه اش دو سه ساعت راه است خودم حاضرم در معیت جنابعالی به آن سامان برویم و ببینید البته عرض می‌کنم شما که پشت بلندگو با آن صدای بلند و به قول جناب آقای مهندس والا با آن بیان فصیح می فرمائید که این دولت دولت انقلابی است و ما هم ایمان داریم. انقلابی چه جور ؟چه اشخاصی و چه کابینه‌ای باید گفت انقلابی؟ انقلابی بایستی واقعا با سایر دولتها و با

افرادی که غیر انقلابی هستند فرق داشته باشد بنده خواهش می‌کنم چون واقعا باید خواهش کرد گذشت آن موقعی که نمایندگان مجلس می‌گفتند باید بشود و می‌رفتند و انجام می‌دادند بنده از دولت خواهش می‌کنم جوانهای مملکت را که خودتان الان گرفتار هستید این جوانهای شریف و این جوانهای ایران و این فرزندان خودتان را از بدبختی نجات دهید از سرگردانی و ناراحتی که واقعا می‌توانم بگویم سمی است برای این مملکت جناب اقای دکتر یگانه آنها را دریابید آموزش و پرورش و تربیت بدنی تمام این جملاتی که بنده عرض می‌کنم خدا گواه است اگر چناچه شما توجهی به تعلیم و تربیت ننمائید آن نتیحه‌ای را که باید عاید د. ولت و شاهنشاه محبوب ما بشود متأسفانه می‌توانم بگویم و به عنوان یک فرد ایرانی عرض کنم که نخواهد شد پس بیائید به قول جناب آقای رئیس که واقعا برای بنده یک سرمایه‌ای است این جمله که فرمودند بیائید دلها را به هم نزدیک کنیم و هیچ حب و بغضی نداشته باشیم آن چه را که حقیقت است بررسی کنیم اگر یک نماینده ملت حرفی می‌زند و نقایصی را می‌گوید توجه کاملی به عرایضشان بفرمائید (احسنت)

۳ ـ تصویب صورت جلسه

رئیس ـ راجع به صورتجلسه دفعه گذشته نظری نیست ؟(اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود آقای روستا.

روستا ـ پیشه وران و اصناف از تخلیه‌های غیر منصفانه که توسط بعضی مالکین صادر شده غالبا شکایت دارند و این چندمین شکایتی است که بنده تقدیم می‌کنم و امیدوارم که کمیسیون عرایض رسیدگی کند.

رئیس ـ آقای امام مردوخ.

امام مردوخ ـ با تقدیم نامه جناب آقای مجدی که از اجله علمای مهاباد است و در حقیقت از طرف کلیه علما نوشته شده خواهشمند است به وزارت آموزش و پرورش تذکر داده شود که مبلغ پنجاه هزار ریالی که از بودجه مدرسه علوم دینی مهاباد کسر شده اضافه شود تا معلمین و محصلین بتوانند به تدریس و تدرس ادامه دهند و ضمنا عین نامه جمعی از اهالی فارس که بوسیله جناب آقای مجدزاده اخلاق عالم راجع به اوقاف فارس ارسال شده تقدیم مستدعی است به اداره کل اوقاف تذکرات لازم داده شود که به وضعیت اوقاف آنجا سر و سامانی داده شود.

رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی.

دکتر رهنوردی ـ نامه‌ای به عنوان این جانب رسیده است از دانشجویان دانشکده صنعتی و هنرسرای عالی که عضو حزب ایران نوین هستند این‌ها نوشته‌اند تمنا داریم مراتب تأسف و تألم ما را نسبت به عمل خائنانه مهندس منصوری از پشت تریبون به اطلاع ملت ایران برسانید و در ضمن تقاضا دارند از مسئولین دانشکده صنعتی تحقیق شود چرا برای انتخاب و بکار گماردن آنها دقت کافی به عمل نیامده است و مجازات سریع خائنین مورد تقاضای آنها است و استدعای بذل توجه دارند.

رئیس ـ آقای موسوی کبیری.

موسوی کبیری ـ تلگرافی است از طرف اهالی شهرستان مهران درباره وضع ادراه پست و تلگراف مهران شکایت کرده‌اند که فاقد رئیس و تلگرافچی است عین تلگراف تقدیم می‌شود.

رئیس ـ آقای قلعه جوقی.

قلعه جوقی ـ نامه ایست از طرف عده‌ای از کشاورزان رسیده است که تقدیم می‌شود.

۴ ـ بیانات آقای رئیس دائر به ابراز تأسف از فوت مرحوم جواد گنجه و اعلام یک دقیقه سکوت

رئیس ـ وارد دستور می‌شویم. با نهایت تأثر و تأسف در گذشت شادروان جواد گنجه به استحضار نمایندگان محترم می‌رسد.

فقید سعید از خدمتگزاران قدیمی شاهشاه و میهن و از آزادیخواهان کشور بودند.

آن مرحوم در ادوار قانونگذاری ۱۵و۱۶و۱۷ از حوزه انتخابیه تبریز در مجلس شورای ملی سمت نمایندگی داشته و دو دوره با سمت نایب رئیس انجام وظیفه می‌نمودند.

پس از دوران نمایندگی مدتی به معاونت وزارت بهداری و بعدا با سمت وزیر پست و تلگراف و تلفن خدمت می‌کردند و بعد از آن در اثر بیماری قلبی ترک خدمت نموده

و به همین بیماری دارفانی را بدرود گفتند.

این جانب از طرف خود و همکاران محترم به عموم بازماندگان فقید سعید تسلیت گفته و از خداوند متعال آمرزش روح آن مرحوم را مسئلت دارم.

با اجازه همکاران محترم به احترام روح شادروان جواد گنجه یک دقیقه در حال قیام سکوت می‌کنیم.

(در این موقع حضار بپا خاستند و با احترام یک دقیقه سکوت نمودند)

۵ ـ طرح سئوال آقای بهادری راجع به ماده ۳ قانون تأمین اعتبارات عمرانی و جواب آقای معاون وزارت کشور و ارجاع به کمیسیون رسیدگی به سئوالات

رئیس ـ سئوال آقای بهادری از وزارت کشور مطرح است آقای بهادری تشریف بیاورید.

بهادری ـ همکاران عزیز ـ اگر بگویم بعد از قرآن کریم کتابی مقدس تر از قانون اساسی نداریم سخنی به گزاف نگفته‌ام.

قانون اساسی ایران حافظ استقلال و نگاهبان تخت و تاج کشور شاهنشاهی ماست (صحیح است).

قانون اساسی ایران خونبهای جوانان پر شور و رجال فداکار صدر مشروطیت ماست.

قانون اساسی ایران سند ارزنده‌ای است که شاهنشاه بزرگ و خردمند ایران به استناد اصل ۲۶و۲۷ منشور مقدس ششگانه را اعلام فرمودند. اصول و مواد قانون اساسی و متمم آن برای رفاهیت خاطر مردم وحفظ حقوق افراد مخصوصا طبقه ضعیف و مظلوم وضع گردیده (صحیح است) من در این مکان مقدس و از پشت همین تریبون سوگند یاد کرده‌ام که حافظ قانون اساسی باشم و به آن بدیده احترام بنگرم انگیزه‌ای که باعث شد این سئوال را تقدیم مقام ریاست بکنم فقط به جهت سوگندی بود که بر زبان جاری و عهدی بود که با خدای خود بسته بودم (احسنت). به نظر بنده دستور وزیر محترم کشور به شهربانی کل برای نگرفتند ده هزار ریال و معاف کردن افراد ایرانی مقیم خارج از پرداخت عوارض با صراحتی که ماده ۳ قانون تأمین اعتبارات عمرانی دارد علاوه بر اینکه اصل ۲۷ متمم قانون اساسی رعایت نگردیده نقص قانون و مسامحه در اجرای قانون شده (صحیح است) و با تبصره ایکه در بودجه سال ۴۴ کل کشور منظور گردیده مشکل حل نشده چون دستوری که برای معافیت صادر شده قبل از تصویب بودجه سال ۴۴ بوده همکاران عزیز مستحضرند که قانون عطف بماسبق نمی‌شود به هر صورت امیدوارم معاون محترم وزارت کشور در پاسخ سئوال بنده جواب قانع کننده بدهند و من هم از ایشان تشکر بکنم.

رئیس ـ آقای سراج حجازی بفرمائید.

سراج حجازی (معاون وزارت کشور) ـ همین طور که نماینده محترم بیان فرمودند وظیفه همه ما رعایت قانون است و هیچ تردیدی نیست که هیچ فردی از افراد ایرانی حق تجاوز از حدود و محدوده قانون اساسی را ندارد و دستوریکه آقای وزیر کشور داده‌اند بنا به استنباطو تشخیصی است که هیأت دولت در تفسیر قانون و مفهوم قانون به نظرشان رسیده است و چنین استنباط کردم که اگر فردی از افراد (حبیبی ـ دولت حق ندارد تفسیر قانون با مجلس است)(کیوان ـ منظورشان مفهوم قانون است) هر کسی باید تفسیری بکند تا بتواند اجرا کند لاینشعور که نمی‌تواند البته تشخیص با مقام مقدس مجلس شورای ملی است که می‌گوید آن تفسیری که شما می گوئید صحیح نیست و آنچه که من می‌گویم صحیح است و الا هر فردی از افراد مملکت قانون که به دستش می‌رسد باید در مذاق خودش تفسیر و تعبیر بکند و بعد اجرا کند هیأت دولت مأمور اجرای قانون است که از طرف مجلسین تصویب شده و بصحه مبارک همایونی رسیده است و دولت باید آن را اجرا کند در اجرا چنین دریافته است که افراد ایرانی که از ایران خارج می‌شوند باید مبلغی برای گرفتن گذرنامه بپردازند ولی افرادی که در خارج هستند یعنی سکونت در خارج دارند و چند مثال عرض خواهم کرد که یک قدری ذهن نمایندگان محترم روشنتر بشود فرض بفرمائید یک مأمور سیاسی که از ایران می‌رود مطابق این قانون هزار تومان می‌پردازد و به محل مأموریت خود می‌رود و بعد برای امری احضار می‌شود که به تهران برگردد اگر این را تسری بدهیم که برای دفعه دوم و سوم هم هزار تومان بدهد این مشکل از عجیبی ایجاد خواهدکرد پس چون این را دولت ساکن خارج تشخیص

داده است و فقط یک دفعه که از او این حق را گرفت برای دفعات دیگر که برای مدت محدود و معینی به ایران می‌آید از او چیزی نمی‌گیرد و همچنین افراد دیگری هستند که یا باز با اجازه دولت در مملکت خارجه هستند یا مشاغل آزاد دارند و یا مشاغل نیمه دولتی دارند اینه هم برای کارهایشان مجبور هستند که سالی یکی دو مرتبه به ایران بیایند یا کار تجاری یا کار علمی دارند هر دفعه که بیایند نمی‌شود گفت که هزار تومان بپرداز و بعد برگرد و یا محصلینی هستند که در اروپا تحصیل می‌کنند آنها برای دیدن بستگان خودشان یا عند اللزوم برای مطالعاتی به ایران می‌آیند و دوباره به خارج مراجعت می‌کنند هر دفعه هزار تومان بدخند در سال مبلغ گزافی می‌شود دولت دریافت که این خاص اشخاصی است که شخصا و ولایتا بخواهند از ایران بروند یک مأمور سیاسی که از ایران می‌رود هزار تومان می‌دهد یک تاجر هم برای دفعه اول می‌دهد یک کاسب هم می‌دهد یک محصل هم می‌دهد اما وقتی ساکن اروپا تشخیص داده شد قانون ناظر است بر ساکنین ایران اما چون این ساکن خارج است سالی چند بار می‌آید و می‌رود نباید برای دفعاتی که می‌آید این حق را دریافت کرد و برای اینکه این معنا تأیید شود در تبصره ایکه بنده قرائت می‌کنم این تبصره تأیید نظر دولت است ابتدا خودش انشاء به قانون نکرده است که بگوئیم عطف بماسبق نمی‌شود اگر انشاء قانون کرده بود البته آن وقت همانطور است که نماینده محترم می‌فرمایند ولی اینجا به دولت اجازه داده می‌شود که تعیین ایرانیانی که مشمول ماده سوم قانون تأمین عمرانی نمی‌باشند طبق آئین نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید نمی‌گوید در آتیه یک عده ایرانی مشمول هستند یا مشمول نیستند بلکه می‌گوید آن ماده ۳ که دارای دو جزء بوده است عده‌ای را مشمول می شده است و عده‌ای را مشمول نمی شده است برای اینکه یک رویه و ضابطه‌ای در دست باشد به دولت به هیأت دولت اجازه داده شده که در آینده آن ضابطه را تدوین بکند و بنظر همه برساند که اشکالی پیش نیاید در واقع این نوعی تفسیری است که از ساحت مقدس مجلس شده است و دولت انشاء قانون نکرده است که بگوئیم عطف بماسبق نمی‌شود اگر قانون چنین تنظیم می‌شد که از این تاریخ اشخاصی که در خارج هستند مشمول این قانون هستند مطلب همان است که نماینده محترم می‌گفتند اما در این جا بطوریکه ملاحظه می فرمائید و قرائت کردم این جا تفسیر کرده است و قائل شده است که طبق این ماده اشخاصی هستند که مشمول نمی‌شوند اول این حکم را بیان کرده است بعد کفته می‌شود که تعیین آن با هیأت دولت است. واین هم صرفا برای این است که ضابطه‌ای در دست باشد که هر کسی نگوید که من مشمول هستم یا نیستم بنابراین ملاحظه می فرمائید جناب آقای بهادری که این قانونی نیست که عطف بماسبق مجوزی نداشته باشد بلکه تفسیر همان ماده است به همان نحوی که دولت فکر کرده است و نمایندگان مجلس شورایملی هم تأیید فرموده اندو فرمودند که تعیین ایرانیانی که مشمول ماده سوم قانون تأمین عمرانی نمی‌باشند پس قائل شده است که طبق آن قانون افرادی هستند که مشمول آن ماده نمی‌شوند ولی آنها چه کسانی هستند آنها را گفته است که هیئت دولت تعیین کند قانونی انشاء و وضع نکرده است که عطف بماسبق بشود و باز بنده تأیید می‌کنم که دولت جناب آقای هویدا مثل همه دولتها و هیچ کس اجازه ندارد که از حدود قانون تجاوز بکند قانون اساسی برای عموم محترم است بالاخص ما می‌بینیم که صیانت ما، تمامیت مملکت ما در لوای همین قانون اساسی است که با خونبهای افراد بسیار زیادی به دست آمده است و این چیز تازه بدست آمده و ساده‌ای نبوده است که بتوان رایگان از دست بدهیم البته شخص شخیص اعلیحضرت همایونی که خودشان ناظر بر اجرای قوانین هستند بسیار مصر هستند که هیچ کس تخطی نکند و حتی در قانون اساسی این موضوع مصرح است که اگر کسی بی عنایتی به قانون اساسی بکند مورد بی عنایتی شاهنشاه قرار خواهد گرفت البته مسئولیتهای دیگر اجتماعی هم خواهد بود و قانون هم او را تنبیه خواهد کرد پس این چیزی نیست که هر کس بتواند به میل خود ازساحت و حدود قانون اساسی تجاوز بکند این جاهم چنین چیزی نشده است آقای وزیر کشور و هیچ کس چنین جسارتی را ندارند که به قانون اساسی تجاوز بکنند (احسنت) امیدوارم که عرایض بنده برای نماینده محترم قانع کننده باشد باز هم اگر لازم باشد

عرایضی به عرض می رسانم (احسنت).

رئیس ـ آقای بهادری.

بهادری ـ مراد از سئوال از دولت و نطق فبل از دستو اینست که فرمایشات نمایندگان و سئوالاتی که می‌شود چراغی در راه دولت باشد و دولت را هدایت کند و نتیجه‌ای داشته باشد اگر قرار باشد یک نماینده سئوالی بکند و یک وزیر یا معاون محترمی جواب بدهد و به همین قناعت گردد نتیجه‌ای عاید نمی‌گردد (احسنت) جنای آقای سراج حجازی نمی‌خواهم بگویم سفسطه شده ولی باید عرض کنم به مانند آن شعر.

برده دل و جان من دلبر جانان من

دلبر جانان من برده دل و جان من

بنده عرض کردم که اصل ۲۷ متمم قانون اساسی رعایت نشده ونقص قانون و مسامحه در اجرای قوانین شده و در اینجا ناچارم صورت جلسه ۱۳۷ مورخه روز یکشنبه ۲۰ دیماه ۱۳۴۳ که مرحوم منصور صحبت فرمودند قرائت کنم.

«وقتی جناب آقای رئیس تشخیص فرمودند دیگر عرایض بنده ضرورتی ندارد فقط تصور می‌کنم برای تأمین نظر جناب آقای مهندس بهبودی و سایر دوستان محترم که این پیشنهاد را کرده‌اند و بسیار هم به جا است که دانشجویان ما که در خارج از کشور هستند بتوانند ترقیات شگرف مملکت خود را به بینند آنها ئی که دارند یک کمک بیشتری به خزانه‌ای مملکت خواهند کرد و آنها ئیکه ندارند دولت از بودجه خودش این کمک را خواهد کرد و تأمین می‌کند بدین جهت احتیاجی به انجام این طرح نیست» با این صراحتی که ایشان گفتند دیگر هیچگونه تعبیر و تفسیری به نظر بنده لازم نبوده و من استدعا می‌کنم که این سئوال بنده به کمیسیون رسیدگی به سئوالات برود.

رئیس ـ نظر مخالفی نیست که این سئوال به کمیسیون رسیدگی به سئوالات برود؟(اظهاری نشد) خانمها و آقایانی که با ارجاع سئوال به کمیسیون رسیدگی به سئوالات موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به کمیسیون رسیدگی به سئوالات فرستاده می‌شود.

۶ ـ اخذ رأی نهائی و تصویب لایحه قانونی اصلاحی مجلس سنا راجع به ترخیص مدالهای طلای موسسه اعتباری دانشگاه با معافیت گمرکی و ابلاغ به دولت.

رئیس ـ لایحه قانونی ترخیص مدالهای طلای موسسه اعتباری دانشگاه تهران با معافیت گمرکی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۵ راجع به لایحه شماره ۳۸۷۴۸ ـ ۱۳۴۲/۱۰/۵ دولت مربوط به تصویب نامه شماره ۴۱۲۴۰ ـ ۱۳۴۲/۷/۱۰ راجع به ترخیص مدالهای طلای موسسه اعتباری دانشگاه تهران با معافیت گمرکی که ضمن مرقومه شماره ۲۴۰/۳۸۸۷ ل ق ۱۳۴۳/۱۱/۱۲ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه ششم اردیبهشت ماه ۱۳۴۴ مطرح و به تصویب مجلس سنا رسید اینک لایحه قانونی مزبور که مختصر اصلاح عبارتی شده است به ضمیمه ارسال می‌شود.

رئیس ـ مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی

قانون راجع به ترخیص مدالهای طلای موسسه اعتباری دانشگاه تهران با معافیت گمرکی

ماده واحده ـ عمل وزارت اقتصاد در اجرای تصویب نامه شماره ۴۱۲۴۰ ـ ۱۳۴۲/۷/۱۵ تذیید و اجازه داده می‌شود که مدالهای طلا مزین بتمثال اعلیحضرت همایونی شاهنشاه و علیا حضرت شهبانوی ایران و والا حضرت ولایتعهد و مدالهای یادبود جشن دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی ایران که بوسیله موسسه اعتباری دانشگاه به کشور وارد شده و یا می‌شود از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و غیر گمرکی معاف باشد.

لایحه قانونی بالا مشتمل بر یک ماده که لایحه آن طبق ماده واحده مصوبه بیستم آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود در جلسه روز دوشنبه ششم اردیبهشت ماه ۱۳۴۴ شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.

رئیس مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی

رئیس ـ اصلاحات عبارتی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

۱ ـ از عبارت «تمثال مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه» مصوبه شورا در مصوبه سنا کلمه «مبارک»حذف شده است.

۲ ـ قبل از «وجشن دو هزار و پانصد ساله» مصوبه شورا ـ در مصوبه سنا «مدالهای یادبود» اضافه شده است.

رئیس ـ نسبت به این اصلاحات عبارتی نظری نیست ؟(اظهاری نشد) به این اصلاحات عبارتی رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد نسبت به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.

(اسامی خانمها و آقایان نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد)

مهندس ریاحی ـ دکتر زعفرانلو ـ دکتر مبین ـ بانو جهان بانی ـ بانو تربیت ـ ریگی ـ مافی ـ زند ـ دکتر فربود ـ دکتر یزدان پناه ـ توسلی ـ مهندس مجتهدی ـ مهندس آراسته ـ مهندس انصاری ـ دکتر مدنی ـ مهندس کسرائی ـ مهندس جلالی ـ مهندس اسدی سمیع ـ مهندس زرآور ـ بوشهری ـ ثامنی ـ مهندس آصفی ـ مهندس اخوان ـ ادیب سمیعی ـ معتمدی ـ مرتضوی ـ امیر احمدی ـ خواجه نوری ـ صائبی ـ ابراهیمی ـ مهندس عطائی ـ اولیاء ـ ضابطی ـ مهندس صدقیانی ـ دکتر عدل ـ شاخوئی ـ البرزی ـ محدث زاده ـ پاکزات ـ نیاکان ـ شیخ الاسلامی ـ دکتر صاحب قلم ـ اقبالی ـ امینی خراجی ـ بانو نفیسی ـ ملک زاده آملی ـ پزشکی ـ سرتیپ پور ـ سرتیپ حکیمیان ـ سرلشگر نکوزاد ـ کورس ـ دکتر اسدی ـ نصیری ـ نیری ـ رضوی ـ دکتر غنی ـ موسوی ماکوئی ـ دکتربقائی یزدی ـ سیفی ـ دکتر اعتمادی ـ روستا ـ مهندس مالک ـ بهادری ـ حاذقی ـ میر هادی ـ جاوید ـ دکتر رشتی – حقشناس ـ پور ادبی ـ مهرزاد ـ فولاد وند ـ دکتر رمضانی ـ آقایان ـ امام مردوخ ـ ساگینیان ـ دکتر ضیائی ـ هیراد ـ دکتر رهنوردی ـ لفوطی ـ مهندس معینی زند ـ بالا خانلو ـ طالب زاده ـ مهندس معینی ـ دکتر موثقی ـ تهرانی ـ رهبر ـ کیوان ـ مهندس ریاضی ـ مهندس کمانگر ـ قراچورلو ـ دکتر کیان ـ ذبیحی سلطان احمدی ـ زرگر زاده ـ ایلخان ـ نور بخش پژند ـ شفیعی پور کرمانی ـ مبارکی ـ دکتر عدل طباطبائی ـ دکتر وحید نیا ـ اوزار ـ جهانشاهی ـ بدر صالحیان - میر افضل ـ کیهان یغمائی ـ ختائی قلعه جوقی ـ علی مرادی ـ حکمت یزدی ـ متولی باشی ـ صائب ـ آموزگار ـ قاسم مرادی ـ تبریزی ـ فهیمی ـ دکتر قراگزلو ـ ناروئی ـ رجائی ـ کمالوند ـ دکتر صالحی ـ دکتر حکیم شوشتری ـ طهماسبی ـ جهان گیری ـ موسوی کبیری ـ شکیبا ـ مهندس زنجانچی ـ مهندس صائبی ـ مهندس کیا ـ دکتر امین ـ مهندس نجیمی ـ حبیبی ـ دکتر پور هاشمی ـ ارسنجانی ـ دکتر الموتی ـ صادق احمدی.

(آراء مأخوزه شماره شد نتیجه بقرار زیر اعلام گردید)

آرا موافق ۱۲۵ رأی

ورقه سفید به علامت امتناع ۷ رأی.

رئیس ـ لایحه با ۱۲۵ رأی موافق تصویب شد به دولت ابلاغ می‌شود.

موافقین ـ آقایان: امیر احمدی ـ امینی خراجی فیلیکس آقایان ـ بهادری ـ کورس ـ سیفی ـ کیهان یغمائی – پور ادبی ـ بالا خانلو – دکتر فربود – دکتر رشتی ـ مهندس ریاحی ـ بانوتربیت ـ البرزی ـ آموزگار ـ دکتر اعتمادی ـ دکتربقائی یزدی ـ فولاد وند ـ بانو جهان بانی ـ مهندس جلالی ـ مهندس اسدی سمیع ـ اقبالی – ویلیام ابراهیمی ـ روستا ـ سرتیپ حکیمیان ـ حاذقی ـ یعقوب تهرانی ـ متولی باشی ـ دکتر مدنی ـ مرتضوی ـ دکتر ضیائی ـ بوشهری ـ میر هادی – صائبی ـ اولیاء ـ مهدس زرآور ـ دکتر زعفرانلو ـ لفوطی ـ کسرائی – حبیبی ـ مهندس کمانگر ـ دکتر صاحب قلم ـ سرلشگر نکوزاد ـ رهبر ـ مهندس ریاضی ـ غلام نیاکان ـ مهندس معینی زند ـ هیراد ـ مهندس معینی ـ میر افضل - دکتر موثقی ـ رضوی - مهندس آصفی ـ دکتر رهنوردی ـ طالب زاده رود سری ـ دکتر صالحی - طهماسبی ـ قلعه جوقی ـ مهندس زنجانچی - پژند ـ مهندس کیا - ذبیحی سلطان احمدی - مهندس صائبی ـ ملک زاده آملی ـ کمال وند ـ روحانی ـ شفیع پور کرمانی ـ توسلی ـ دکتر حکیم شوشتری ـ قاسم مرادی ـ شاخوئی ـ موسوی ماکوئی ـ قراچور لو ـ محدث زاده ـ ادیب سمیعی ـ نصیری ـ رجائی ـ حکمت یزدی ـ بانو نفیسی ـ پاکذات ـ پزشکی ـ مهندس عطائی ـ نیری ـ مهندس انصاری ـ صائب ـ مهندس اخوان ـ مبارکی ـ دکتر عدل طباطبائی ـ ایلخان ـ دکتر یزدان پناه ـ دکتر قراگزلو ـ

دکتر مبین ـ مافی ـ ریگی ـ نوربخش ـ دکتر غنی ـ صدری کیوان ـ بدر صالحیان ـ علی مرادی ـ معتمدی ـ مهندس مجتهدی ـ مهندس صدقیانی ـ زند ـ ناروئی ـ تبریزی ـ ضابطی طرقی ـ زرگرزاده ـ خواجه نوری ـ شکیبا ـ دکتر الموتی ـ مجد ـ حق شناس ـ مهندس مالک ـ دکتر غلامرضا عدل ـ ساگینیان ـ دکتر نجیمی ـ ثامنی ـ فهیمی ـ مهندس آراسته ـ اوزار ـ جهانگیری ـ مهرزاد ـ دکتر امین.

ممتنعین ـ آقایان: صادق احمدی ـ ارسنجانی ـ دکتر اسدی ـ امام مردوخ ـ پژند ـ پور هاشمی ـ جاوید ـ جهانشاهی ـ سرتیپ پور ـ شیخ الاسلامی ـ صدری کیوان ـ موسوی کبیری ـ دکتر وحیدنیا.

۷ ـ شور اول گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به استخدام موقت و بازنشستگی و بازخریدسوابق خدمتی درجه داران ارتش و ژاندارمری.

رئیس ـ گزارش شور اول لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به استخدام موقت و بازنشستگی و بازخرید سوابق خدمتی درجه داران ارتش و ژاندارمری مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه ۲۳ فروردین ماه ۱۳۴۴ با حضور تیمسار سپهبدشکیبی معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۴۱۲۳۴ ـ ۴۲/۷/۱۵ ارسالی از مجلس سنا راجع به استخدام موقت و بازنشستگی و بازخرید سوابق خدمتی درجه داران ارتش و ژاندارمری را که به شماره ۱۲۹۵ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب نمود :اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

به استناد ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ مواد ذیل تصویب می‌شود:

قانون استخدام موقت و بازنشستگی و بازخرید سوابق خدمتی درجه داران ارتش و ژاندارمری.

ماده ۱ ـ وزارت جنگ و وزارت کشور کارمندان داوطلب مورد نیاز برای خدمت در کادر درجه داری نیرو‌های مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری کل کشور را به صورت موقت استخدام و در پایان خدمت که از مدت آن جمعا نباید از بیست سال تمام تجاوز نماید سوابق خدمتی آنان را بازخرید خواهند نمود مگر در مورد درجه داران رشته‌های تخصصی معینی که وزارتخانه‌های مزبور می‌توانند آنان را پس از استخدام به صورت موقت در صورتی که ضرورت خدمتی ایجاب نماید بیش از بیست سال تمام در خدمت نگاهداشته و برابر مقررات بازنشستگی قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی با آنان رفتار و یا در حین بازنشسته شدن طبق تقاضای شخصی سوابق خدمتی آنان را بازخرید نماید.

تبصره ـ رشته‌های تخصصی مذکور در بالا برابر مقررات مندرج در آئین نامه اجرائی این قانون مشخص خواهدشد.

ماده ۲ ـ وزارت جنگ و وزارت کشور مجازند درجه دارانی را که در تاریخ تصویب این قانون در خدمت نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری کل کشور هستند برابر مقررات زیر بازنشسته و یا سوابق خدمتی آنان را بازخرید نماید.

الف ـ درجه دارانی را که بیش از بیست سال تمام سابقه خدمت دارند بازنشسته نمایند مگر اینکه خود آنان در حین بازنشسته شدن تقاضای بازخرید سوابق خدمتی مربوطه را بنماید که در این صورت برابر تقاضای آنان رفتار خواهد شد.

ب ـ سوابق خدمتی درجه دارانی را که کمتر از بیست سال تمام سابقه خدمت دارند بازخرید نمایند.

ماده ۳ ـ مبلغی را که بابت بازخرید سوابق خدمتی به درجه داران پرداخت می‌گردد به شرح زیر خواهد بود:

الف ـ در مورد درجه دارانی که برابر مقررات این قانون به صورت موقت استخدام می‌شوند معادل آخرین حقوق ماهانه زمان اشتغال به خدمت (حقوق درجه و سنواتی) ضرب در سنوات خدمت به اضافه مبالغ جمع شده بابت هر یک از آنان از نظر اجرای مقررات بندهای الف و ب و ج ماده ۸۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و مقررات ماده ۱۷ آئین نامه قانون بیمه افسران و کارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری کل کشور که

به تصویب کمیسیون‌های مربوط مجلس رسیده است.

ب ـ درمورد درجه دارانی که در تاریخ تصویب این قانون در خدمت هستند معادل یک برابر و نیم آخرین حقوق ماهانه زمان اشتغال بخدمت (حقوق درجه و سنواتی) ضرب در سنوات خدمت به اضافه معادل مبالغ جمع شده بابت هر یک از آنان از نظر اجرای مقررات بند‌های الف و ب و ج ماده ۸۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و قوانین مربوط که قبل از تصویب قانون اخیر الذکر مورد عمل بوده است و مقررات ماده ۱۷ آئین نامه مذکور در بند الف این ماده.

ماده۴ ـ کلیه قوانین و مقررات نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندار مری کل کشور مربوط بدرجه داران کادر ثابت جز در مواردیکه با این قانون مغایر باشد درباره درجه داران مشمول مقررات این قانون لازم الاجرا خواهد بود.

ماده ۵ ـ مقررات این قانون شامل افراد داوطلب کادرثابت و همردیف درجه داران و افرادنیز خواهد بود.

ماده ۶ـ نحوه اجرای این قانون برابر آئین نامه‌ای خواهد بود که به وسیله وزارت خانه‌های جنگ و کشور تهیه و به تصویب کمیسیون‌های مربوط مجلسین خواهد رسید.

تبصره ـ در صورت ضرورت آئین نامه اجرائی این قانون نسبت به درجه داران آتی و فعلی در دو قسمت مجزا تهیه و به تصویب خواهد رسید.

ماده ۷ـ وزارتین جنگ و کشور مأمور اجرای این قانون خواهند بود و از تاریخ تأمین اعتبار در بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری کل کشور به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.

مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری ـ صائب

گزارش شور اول از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشور در جلسه ۴ اردیبهشت ماه ۱۳۴۴ با حضور تیمسار سپهبد شکیبی معاون وزارت جنگ و آقای سراج حجازی معاون وزارت کشور لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به استخدام موقت و باز نشستگی و باز خرید سوابق خدمتی درجه داران ارتش و ژاندارمری را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری را در این مورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد

رئیس کمیسیون کشور ـ دکتر صاحب قلم

گزارش شور اول از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه ۲۹ فروردین ماه ۱۳۴۴ با حضور تیمسار سپهبد شکیبی معاون وزارت جنگ لایحه ارسالی از مجلس سناراجع به استخدام موقت و باز نشستگی و باز خرید سوابق خدمتی درجه داران ارتش و ژاندارمری را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری را در این مورد تأئید و تصویب نمود. اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون نظام ـ حکیمیان

(در این موقع آقای رئیس صندلی ریاست را ترک فرمودند و آقای دکتر شفیع امین نایب رئیس اداره جلسه را به عهده گرفتند .)

نایب رئیس ـ کلیات این لایحه مطرح است نظری نیست ؟(زند ـ بفرمائید نماینده دولت توضیحی بدهند) تیمسار شکیبی اگر ممکن است توضیحی بفرمائید که نمایندگان روشنتر بشوند.

سپهبد شکیبی (معاون وزارت جنگ) ـ چون ارتش شاهنشاهی و همینطور ژاندارمری کل کشور در وضعی هستند که روز به روز از نظر علمی و فنی در پیشرفت هستند و از طرفی همیشه باید در سازمانهای کوچک کادر جوان خدمت بکند و از یک طرف اگر قرار بشود در ارتش و ژاندار مری باز نشستگی ادامه پیدا بکند یک روزی خواهد رسید که تمام بودجه کل کشور هم برای مصرف باز نشستگی کافی نیست از این نظر بود که ارتش تصمیم گرفت بصورت موقت کادر را مورد استفاده قرار بدهند یعنی درجه داران ارتش با یک تعهدی که بطور موقت از ۵ سال و ۷ سال تا حد اکثر بیست سال به خدمت گمارده می‌شوند و در آخر باز خرید می‌شوند یعنی در قبال یک سال خدمت که انجام داده باشند یک ماه حقوق، و اگر ۱۹سال خدمت کرده باشند ۱۹ ماه حقوق به اینها می‌دهند و به علاوه هر چه خودش از نظر کسور باز نشستگی و امثال آن پرداخته نموده به او پس می‌دهند که یک سرمایه‌ای برای او باشد و در آتیه اگر خواست از آن استفاده و زندگی کند فایده این کار این

است که اولا کادر ارتش تند تند جوان می‌شود و بیشتر قابل استفاده خدمتی هستند دیگر اینکه صندوق باز نشستگی که الان در مضیقه هم هست بدتر از این نخواهد شد به این دلیل تصمیم گرفته شده که بعد از این درجه داران ارتش بصورت موقت استخدام شوند اما نسبت به درجه دارانی که فعلا در خدمت هستند و چنین تعهدی نکرده‌اند یک ارفاق بیشتری می‌شود به آنهائیکه جدیدا استخدام می‌شوند در قبال هر یک سال خدمت یک ماه حقوق می‌دهند فر قشان این است یعنی نیمه ماه حقوق به اینها کمک می‌شود این بود راجع بع استخدام و باز خرید.

نایب رئیس ـ ‎اقای دکتر یزدان پناه.

دکتر یزدان پناه ـ بنده می‌خواستم تیمسار شکیبی یا جناب آقای سراج حجازی توضیح بدهند که آیا درجه داران شهربانی کل کشور هم مشمول مقررات این لایحه خواهند شد یا نه؟ چون آنچه از این لایحه بر می‌آید منحصر شده است به وزارت جنگ و ژاندار مری کل کشور و علت اینکه درجه داران شهر بانی از مزایای این قانون بهره مند نشده‌اند بنده نمیدانم چیست ؟خصوصا که یک لایحه‌ای هم در دستور کمیسیون‌های بودجه و کشور بوده است مربوط به افسران و درجه داران و افرادشهر بانی کل کشور در آنجا تکلیف درجه داران به آن صورتی که در این لایحه پیش بینی شده است معلوم نشده برای اینکه درجه داران شهربانی کل کشور بعدا وضعشان مشکل جدیدی ایجادنکند بنده می‌خواستم توضیح داده بشود که اولا چرا در این لایحه ذکری از درجه داران شهربانی نشده است و ثانیا اصولا نظر این هست که تکلیف اینها روشن بشود مثل درجه داران ژاندار مری و وزارت جنگ یا خیر؟

نایب رئیس ـ تیمسار شکیبی بفرمائید.

سپهبد شکیبی (معاون وزارت جنگ)ـ اصل این قانون درست شد فقط برای نیروهای مسلح شاهنشاهی بعد در جلسه سنا با توجهی که آقایان سناتور‌ها داشتند به این موضوع، از فرمانده ژاندارمری دعوت کردند و گفتند چرا شما شرکت نمی‌کنید؟ به این دلیل مطالعه شد بررسی شد چندین ماه طول کشید در مجلس سنا تا این بررسی تمام شد و ژاندار مری هم ملحق شد به این قانون فعلا بحثی از شهربانی کل کشور نیست ولی هر روزی که شهربانی تصمیم بگیرد و وزارت کشور موافقت بکند با یک ماده واحده ملحق خواهد شد به این مورد پس فعلا مربوط نیست به شهر بانی (میر افضل ـ تیمسار شهربانی هم که ملحق شد، به نیرو‌های ارتش شاهنشاهی) آن منظور تمام نشده است در جریان است (میر افضل ـ بهر حال در جریان است) بله در جریان است بنابر این کسی که هنوز ملحق نشده است به قانون استخدام نیرو‌های مسلح به بقیه اش هم نمی‌تواند ملحق بشود این کار آتیه است چون قاون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی غیر از این نیست.

نایب رئیس ـ نظر دیگری نیست ؟(اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ورود در شور مواد خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.

ماده ۱ ـ وزارت جنگ و وزارت کشور کار مندان داوطلب مورد نیاز برای خدمت در کادر درجه داری نیرو‌های مسلح شاهنشاهی و ژاندار مری کل کشور را بصورت موقت استخدام و در پایان خدمت که مدت آن جمعا نباید از بیست سال تمام تجاوز نماید سوابق خدمتی آنان را باز خریدخواهند نمود مگر در مورد درجه داران رشته‌های تخصصی معینی که وزارت خانه‌های مزبور می‌توانند انان را پس از استخدام به صورت موقت در صورتی که ضرورت خدمتی ایجاب نماید بیش از بیست سال تمام در خدمت نگاه داشته و برابر مقررات باز نشستگی قانون استخدام نیرو‌های مسلح شاهنشاهی با ان رفتار و یا در حین باز نشسته شدن طبق تقاضای شخصی سوابق خدمت آنان را باز خرید نماید.

تبصره ـ رشته‌های تخصصی مذکور در بالا برابر مقررات مندرج در آئین نامه اجرائی این قانون مشخص خواهد شد.

نایب رئیس ـ نسبت به ماده اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده دوم قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ماده۲ ـ وزارت جنگ و وزارت کشور مجازند درجه دارانی را که در تاریخ تصویب این قانون در خدمت نیرو‌های مسلح شاهنشاهی و ژاندار مری کل

کشور هستند برابر مقررات زیر بازنشسته و یا سوابق خدمتی آنان را بازخرید نمایند:

الف ـ درجه دارانی که بیش از بیست سال تمام سابقه خدمت دارند بازنشسته نمایند مگر اینکه خود آنان در حین باز نشسته شدن تقاضای باز خرید سوابق خدمتی مربوطه را بنمایند که در این صورت برابر تقاضای آنان رفتار خواهد شد.

ب ـ سوابق خدمتی درجه دارانی را که کمتر از بیست سال تمام سابقه خدمت دارند باز خرید نمایند.

نایب رئیس ـ نسبت به ماده دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده سوم قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ماده ۳ ـ مبلغی که بابت باز خرید سوابق خدمتی به درجه داران پرداخت می‌گردد به شرح زیر خواهد بود:

الف ـ در مورد درجه دارانی که در برابر مقررات این قانون به صورت موقت استخدام می‌شوند معادل آخرین حقوق ماهانه زمان اشتغال به خدمت (حقوق درجه وسنواتی) ضرب در سنوات خدمت به اضافه مبالغ جمع شده بابت هر یک از آنان از نظر اجرای مقررات بندهای الف و ب وج ماده۸۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و مقررات ماده ۱۷ آئین نامه بیمه افسران وکارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری کل کشور که به تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین رسیده است.

ب ـ در مورد درجه دارانی که در تاریخ تصویب این قانون در خدمت هستند معادل یک برابر ونیم آخرین حقوق ماهانه زمان اشتغال به خدمت (حقوق درجه وسنواتی) ضرب در سنوات خدمت به اضافه معادل مبالغ جمع شده بابت هر یک از آنان از نظر اجرای مقررات بندهای الف وب وج ماده ۸۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و قوانین مربوط که قبل از تصویب قانون اخیر الذکر مورد عمل بوده است ومقررات ماده ۱۷ ائین نامه مذ کور در بند الف این ماده.

نایب رئیس ـ در ماده سوم نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده چهار قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ماده ۴ ـ کلیه قوانین ومقررات نیروهای مسلح شاهنشاهی وژاندارمری کل کشور مربوط به درجه داران کادر ثابت جز در مواردی که با این قانون مغایر باشد درباره درجه داران مشمول مقررات این قانون لازم الاجرا خواهد بود.

نایب رئیس ـ نسبت به ماده۴ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۵ قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ماده ۵ ـ مقررات این قانون شامل افراد داوطلب کادر ثابت و هم ردیف درجه داران و افراد نیز خواهدبود.

نایب رئیس ـ نسبت به ماده ۵ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ششم قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ماده ۶ ـ نحوه اجرای این قانون برابر آئین نامه‌ای خواهد بود که بوسیله وزارت خانه‌های جنگ وکشور تهیه وبه تصویب کمیسیون‌های مربوط مجلسین خواهد رسید.

تبصره ـ در صورت ضرورت آئین نامه اجرائی این قانون نسبت به درجه داران آتی و فعلی در دو قسمت مجزا تهیه و به تصویب خواهد رسید.

نایب رئیس ـ آقای دکتر یزدان پناه بفرمائید.

دکتر یزدان پناه ـ می‌خواستم سوال کنم این تبصره چه لزومی دارد اگر نباشد چه می‌شود؟

نایب رئیس ـ تیمسار شکیبی توصیحی بفرمائید.

سپهبد شکیبی ـ بنده سوال آقای دکتر یزدان پناه را متوجه نشدم.

نایب رئیس ـ سوال می‌کنند این تبصره لازم است یا خیر؟

سپهبد شکیبی ـ بله لازم است.

نایب رئیس ـ توضیح بفرمائید.

سپهبد شکیبی ـ این قانون الان در جریان است برای آنهائی که جدیدا استخدام می‌شوند هیچ نگرانی وجود ندارد برای قدیمی آنهائی که در جریان خدمت هستند و خیال می‌کردند که مطابق معمول بعد از۳۰سال خدمت باز نشسته می‌شوند یک اشکالاتی ایجاد شده که ممکن است آئین نامه اجرائی دچار تأ خیر بشود برای این که کار سریعا

انجام بشود تصمیم گرفته شد اگر لازم شد اول آئین نامه آنهائی که جدیدا به خدمت می‌آیند و خیلی سهل است تهیه بشود بعد نسبت به قدیمی‌ها که الان در جریان خدمت هستند آئین نامه بعدا تنظیم بشود (دکتر یزدان پناه ـ دیگر احتیاج به کسب مجوز ندارند یک عمل اجرائی است) اگر اعتبار تأمین شده باشد می‌توانیم اجرا کنیم نسبت به کسی که الان می‌خواهد استخدام بشود و نمی‌شود رویه قدیم را ادامه داد نسبت به قدیمی‌ها مشکلاتی هست وبه این دلیل گفتند در دو آئین نامه مجزا باشد تا هم عمل فعلی انجام بشود وهم فرصت باشد برای قدیمی‌ها (دکتر یزدان پناه ـ برای نوشتن آئین نامه به اعتقاد بنده لازم نیست قانون نمی‌گوید آئین نامه را دو تا بنویسید یا یکی و این تبصره لزومی ندارد) اگر ذکر نشود باید یک آئین نامه تهیه کنیم برای همه (دکتر یزدان پناه ـ چه لزومی دارد ؟) انچه که معمول بوده وسنت بوده وقتی می‌گویند آئین نامه اجرائی این قانون یعنی یک آئین نامه ولی این جا که ذکر بشود ما مجاز می‌شویم به این که بتوانیم دو دفعه آئین نامه بیاوریم واگر این تبصره نبود ممکن بود که مورد اعتراض قرار می‌گرفتیم که چرا آئین نامه نصفه کاره است.

نایب رئیس ـ نسبت به ماده ۶ نظر دیگری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۷ قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ماده ۷ ـ وزارتین جنگ وکشور مأمور اجرای این قانون خواهند بود و از تاریخ تأمین اعتبار در بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری کل کشور به موقع اجراء گذاشته خواهد شد.

نایب رئیس ـ نسبت به ماده۷ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

۸ ـ طرح گزارش کمیسیون برنامه راجع به تأسیس مرکز آمار ایران ومذاکره و تصویب ماده ۱

نایب رئیس ـ گزارش یک فوریتی لایحه تأسیس مرکز آمار ایران مطرح است قرائت می‌شود.

دکتر مبین ـ اخطار نظام نامه‌ای دارم.

نایب رئیس ـ اجازه بفرمائید خواند لایحه تمام شود.

دکتر مبین ـ قابل طرح نیست.

نایب رئیس ـ اجازه بفرمائید بعذاز خواندن لایحه نظرتان را بفرمائید.

(لایحه به شرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون برنامه به مجلس شورای ملی

کمیسیون برنامه در جلسه شنبه ۴۴/۲/۴ با حضور نماینده دولت لایحه شماره ۴۹۰۲ـ ۴۳/۳/۱۹ ارسالی از مجلس سنا راجع به تأسیس مرکز آمار ایران که یک فوریت آن به تصویب رسید و به شماره ۱۱۱۲بچاپ رسیده مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه مجلس سنا را با اصلاحاتی تصویب کرد. اینک گزارش آن را طی هفده ماده ودو تبصره به شرح ذیل به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:

قانون تأسیس مرکز آمار ایران

ماده ۱ـ از تاریخ تصویب این قانون اداره کل آمار عمومی از وزارت کشور منتزع و به نام مرکز آمار ایران وابسته به سازمان برنامه خواهد بود.

ماده ۲ـ وظائف مرکز آمار ایران عبارت از:

الف ـ تهیه طرح واجرای برنامه‌ها و طرح‌های آماری و آمارگیری نمونه‌ای وانجام سر شماریها.

ب ـ استخراج ـ تجزیه وتحلیل و نتیجه گیری و انتشار آمارهای جمع آوری شده.

ج ـ انتشارسالنامه آماری حاوی کلیه آمارهای کشور.

د ـ انجام خدمات آماری برای وزارت خانه‌ها و موسسات دولتی و ملی.

ه ـ تهیه و اجرای برنامه‌های کار آموزی برای تعلیم آمار گران و کار شناسان مورد نیاز خود وسایر دستگاه‌های آماری کشور.

و ـ استخراج کلیه اطلاعات آماری دستگاه‌های دولتی که به وسیله ماشینهای الکترونیکی انجام می‌گیرد (به استثنای شرکت ملی نفت و بانک مرکزی ایران).

تبصره ۱ ـ سازمان برنامه موظف است ضمن تجهیز و تکمیل کادر فنی مرکز آمار ایران ترتیب لازم جهت انتقال طرحهای آمارگیری نمونه‌ای و غیر جاری را که اجرای آن به عهده بعضی سازمانهای دولتی است به مرکز آمار ایران فراهم سازد به نحوی که این انتقال مجموعا

تا پایان برنامه سوم انجام گرفته باشد.

تبصره ۲ ـ سرشماریهای عمومی نفوس به موجب فرمان همایونی طبق ترتیبی که هیئت وزیران تصویب و مقرر می‌دارد انجام خواهد شد.

ماده ۳ ـ کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی موظفند جدولها و پرسشنامه هائی را که برای آمار گیری تهیه می‌نمایند قبل از اجرای طرح برای جلب موافقت به مرکز آمار ایران ارسال دارند و از روشها و تعاریف و معیارها و دستور العملهای آماری سازمان برنامه تبعیت نمایند و همچنین نتیجه آمارهای جمع آوری شده را قبل از انتشار در اختیار مرکز آمار ایران قرار دهند.

ماده ۴ ـ کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مکلفند هر نوع اطلاعی که مورد احتیاج باشد در اختیار مرکز آمار ایران بگذارند و همکاری لازم را در جمع آوری آمار انجام دهند.

ماده ۵ ـ وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مکلفند برای انجام سرشماری‌های عمومی نفوس کلیه وسائط نقلیه و وسائل مخابراتی و افراد مورد نیاز را با تصویب هیئت وزیران رایگان در اختیار مرکز آمار ایران بگذارند.

ماده ۶ ـ عموم ساکنان و اتباع ایران مقیم خارج مکلفند به پرسشهای مربوط به سرشماریها و آمارگیریهای نمونه‌ای پاسخ صحیح بدهند. اطلاعاتی که ضمن آمار گیریهای مختلف از افراد جمع آوری می‌شود. محرمانه خواهد بود و جز برای تهیه آمار کلی و عمومی نباید مورد استفاده قرار بگیرد.

اطلاعات جمع آوری شده از افراد به هیچوجه در مراجع قضائی و اداری و مالیلتی قابل استناد نخواهد بود.

ماده ۷ ـ مرکز آمار ایران طرحهای سرشماری نفوس را هر پنج سال یکبار که شروع آن سال ۱۳۴۵ خواهد بود و کلیه آمارگیریهای کشاورزی و صنعتی و بازرگانی و سایر آمارهای لازم را طبق آئین نامه که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید انجام خواهد داد.

ماده ۸ ـ مرکز آمار ایران مکلف است برای تسهیل امر سرشماری و آمار گیری و نحوه استفاده ادارات دولتی و ملی از خدمات آماری مرکز آمار ایران آئین نامه‌های لازم را تا پایان سال ۱۳۴۴ تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا بگذارد.

ماده ۹ ـ برای تعقیب و مجازات متخلفین از مقررات این قانون و آئین نامه‌های مربوط به آنکه جزای نقدی تا دوازده هزار ریال یا حبس تأدیبی تا دو ماه خواهد بود از طرف دولت تا پایان سال ۱۳۴۴ لایحه‌ای تنظیم و به مجلسین تقدیم خواهد شد

لایحه مزبور پس از تصویب کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین موقتا تا تصویب نهائی قابل اجرا خواهد بود.

ماده ۱۰ ـ انتصاب رئیس مرکز آمار ایران و میزان حقوق او به پیشنهاد مدیر عامل سازمان برنامه و تصویب هیئت وزیران خواهد بود.

ماده ۱۱ ـ امور حسابداری و مالی و استخدامی مرکز آمار ایران تابع آئین نامه‌ها و مقررات سازمان برنامه خواهد بود.

ماده ۱۲ ـ آئین نامه تشکیلات اداری مرکز آمار ایران با تصویب مدیر عامل سازمان برنامه قابل اجرا است.

ماده ۱۳ ـ کلیه دارائی و تعهدات و اموال و اسناد آماری اداره کل آمار عمومی از وزارت کشور به مرکز آمار ایران منقل می‌شود.

ماده ۱۴ ـ وزارت کشور در اجرای ماده ۱ این قانون مکلف است آن عده از کارمندان اداره کل آمار عمومی را که مورد نیاز مرکز آمار ایران می‌باشند به مرکز مزبور منقل نماید و بقیه کارمندان اداره کل آمار عمومی با بودجه مربوط در اختیار کشور باقی خواهند ماند.

ماده ۱۵ ـ آئین نامه کیفر متخلفین از مقررات قانون آمار و سرشماری مصوبه آبانماه ۱۳۳۵ کمیسیونهای مشترک کشور و دادگستری مجلسین لغو می‌گردد.

ماده۱۶ ـ کلیه آئین نامه‌های اجرائی این قانون توسط سازمان برنامه تنظیم و پس از تصویب هیئت وزیران به مرحله اجراء گذارده خواهد شد.

ماده ۱۷ ـ کلیه قوانین و مقرراتی که با مفاد این قانون مغایرت دارد ملغی است.

مخبر کمیسیون برنامه ـ دکتر کیان

گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی کمیسیون قوانین دادگستری با حضور آقایان وزراء

دادگستری و مشاور و معاون سازمان برنامه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به تأسیس مرکز آمار ایران را مطرح و مورد ارجاعی به آن کمیسیون را رسیدگی و تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبر کمیسیون قوانین دادگستری ـ دکتر حسینی

گزارش از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی

کمیسیوون امور استخدام در جلسه یکشنبه ۴۴/۲/۵ با حضور آقایان معاونان وزارت کشور و سازمان برنامه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به تأسیس مرکز آمار ایران را مطرح و مواد ارجاعی به آن کمیسیون را رسیدگی و تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبر کمیسیون امور استخدام ـ سید علی صائب

گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشور باحضور آقای سراج حجازی معاون وزارت کشور و آقای معاون سازمان برنامه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به تأسیس مرکز آمار ایران را مورد رسیدگی قرار داد و مواد ارجاعی به آن کمیسیون را اصلاح و تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

رئیس کمیسیون کشور ـ دکتر صاحب قلم.

نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمائید.

دکتر مبین ـ بنده به عنوان مخالف اسم نوشته‌ام و حق خودم را محفوظ نگاه می‌دارم و این دفعه که این صحبت را می‌کنم به عنوان اخطار نظامنامه ایست برای اینکه گزارش کمیسیون برنامه در جلسه مورخ ۴۴/۲/۴ است که به این لایحه رسیدگی کرده و کمیسیون برنامه کمیسیون مادر بوده است در کمیسیونهای بعدی منجمله در کمیسیون استخدام قید شده در جلسه ۴۴/۲/۵ رسیدگی شده و کمیسیونهای دیگر هم در جلسات بعد از ۴۴/۲/۴ رسیدگی کرده و اصلاحاتی کرده‌اند که باید به کمیسیون اصلی که کمیسیون برنامه باشد برگردد و نسبت به اصلاحاتی که به عمل آمده نظر بدهند و این کار نشده است به نظر بنده باید برگردد به کمیسیون که کارشان را بکند اگر مقام ریاست به بنده جواب بدهند که لازم نیست به کمیسیون برگردد و کمیسیون برنامه نظر بدهد بنده خواهم گفت در کمیسیون کشور دو نظر ابراز شد نظر اول مبنی بر سکوت بوده و راجع به ساکت ماندن، این لایحه رفت به کمیسیونهای دیگر رسیدگی شد چون این گزارش را فرستادند به کمیسیونهای دیگر از کمیسیونهای دیگر هم بعدا گزارش داده شده کمیسیون برنامه بایدنظر خودش را بدهد نمی‌شود یکمرتبه گفته شود که در یک مورد در یک کمیسیون مطرح بشود و در مورد دیگر بگوئیم نباید بشود.

نایب رئیس ـ کمیسیون مادر در این لایحه یعنی کمیسیون اصلی کمیسیون برنامه بوده و بعدا در کمیسیونها تغییرات کوچکی داده شده آقای دکتر مبین تغییرات مهمی داده نشده حالا بسته به نظر آقایان است اگر لازم است به کمیسیون برگردد البته باید بگویم که تغییرات زیادی داده نشده بسته به نظر نمایندگان محترم است. آقای دکتر یگانه بفرمائید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور)ـ بنده همینقدر اجازه خواستم به عرض برسانم که این لایحه از نظر تسریع در کار دولت بسیار ضروریست چون از اول سال ۱۳۴۵ سرشماری در تمام کشور مقرر است که به عمل آید و از هم اکنون سازمان برنامه و وزارت کشور باید از طریق این قانون مقدمات امر را فراهم نمایند. دولت چند مرتبه به بنده خاطر نشان کرد که در تصویب سریع از مجلس استدعا بکنم اگر ایراد اصولی در هر یک از موارد هست پیشنهادی بفرمائید البته رأی آن با مجلس محترم است اما همینطوریکه فرمودند در سایر کمیسیونها یک اصلاح عبارتی شده است و اگر مخبر محترم کمیسیون در اینجا این اصلاح عبارتی را قبول بفرمایند مانعی ندارد من استدعایم از جناب آقای دکتر مبین اینستکه اگر سرعت نهایت ضرورت را داشته باشد در مورد این لایحه به جهات متعدد سرعت عمل خیلی لازمست و مورد نظر است اما عرض کردم اگر موادش مطلوب نباشد و باید اصلاحی بشود که در آن هیچ بحثی نیست.

نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین فرمایشی داشتید ؟بفرمائید.

دکتر مبین ـ بنده در اینکه این مطلب مهم است و فوریت دارد اعتراضی ندارم ولی ما رویه نا صحیح بطور کلی نباید اتخاذ کنیم مجلس کارش باید صحیح باشد و من اخطار نظامنامه‌ای نمودم اگر جواب دارید خود جنابعالی باید بدهید این ابدا مربوط به دولت و لایحه دولت نیست

مربوط است به مقررات داخلی مجلس به نظر بنده در کمیسیون برنامه که کمیسیون مادر است راجع به اصلاحاتی که در کمیسیونهای دیگر شده اظهار نظر نشده است به نظر بنده باید برگردد به کمیسیونها کار خودشان را بکنند.

نایب رئیس ـ اگر نمایندگان محترم موافقت دارند رأی می‌گیریم برگردد به کمیسیون اصلی، کمیسیون برنامه رسیدگی بکند.

حاذقی ـ نماینده دولت خواهش کرده نمی‌شود آقای رئیس لایحه را برگرداند مگر اینکه نماینده دولت موافقت کند.

نایب رئیس ـ بسته به نظر مجلس است و باید مجلس رأی بدهد دولت هم موافقت می‌کند منتهی دو روز دیگر حاضر می‌شود. آقای دکتر یگانه بفرمائید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ بنده چند مرتبه استدعا کردم که این لایحه در دستور قرار بگیرد چون سرشماری باید در سال ۴۵ شروع بشود و در مجلس سنا هم روی این اصل بفوریتش رأی دادند این ایرادی ندارد مطلبی را که آقای رئیس مجلس فرمودند موافقت بفرمائید که مطرح بشود و هر ایرادی است رفع بشود.

خواجه نوری ـ اجازه بفرمائید بنده توضیح بدهم.

نایب رئیس ـ بفرمائید.

خواجه نوری ـ بنده می‌خواستم عرض کنم همانطوریکه جناب آقای دکتر یگانه توضیح دادند و مقام ریاست هم توضیح دادند که این لایحه در کمیسیون‌های مختلف که صلاحیت داشتند رسیدگی شده چون تغییراتی که داده شده تغییرات لفظی و عبارتی بوده و تغییرات اساسی داده نشده در مجلس راجع به این تغییرات هم مخبرین کمیسیونها حضور دارند و می‌توانند اظهارنظر کمیسیون را بعرض مجلس برسانند و از طرف دیگر دولت از نظر احتیاجی که به سرشماری و وظایفی که دارد احتیاج به این لایحه دارد بنده می‌خواستم از جناب آقای دکتر مبین استدعا بکنم که این پیشنهادشان را پس بگیرند وگرنه بستگی دارد به رأی مجلس اکثریت هم که فکر می‌کنم موافق باشند با اینکه این لایحه فی المجلس مطرح بشود و رأی گرفته بشود و همه ما موافق هستیم که این عمل سرشماری هر چه زودتر انجام بشود و موجب تأخیر کار نشود.

دکتر مبین ـ بنده پیشنهادی ندادم (چند نفر از نمایندگان ـرأی بگیرید).

نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم آقای دکتر مبین نظری داشتند که می‌بایستی به کمیسیون برنامه می‌رفت ولی چون تغییرات مهمی داده نشده و تغییرات خیلی جزئی است نظر، نظر نمایندگان محترم است اگر موافقید به کمیسیون برگردد که آنجا هم تصور می‌کنم تأیید بکنند باز هم بسته به نظر نمایندگان محترم است اگر موافق هستید رای می‌گیریم که به کمیسیون برگردد خانمها و آقایانی که موافقند که این لایحه به کمیسیون برگردد قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد همین جا مطرح می‌شود هرچه مجلس رأی بدهد همان اجرا خواهد شد اقای پروین جنابعالی در کلیات فرمایشی دارید؟

پروین ـ اجازه بفرمائید این یک موضوع قابل توجه است یعنی آقای دکتر مبین تذکر دادند که یک چیزهائی موافق آئین نامه مجلس نیست وقتی یک چیزهائی موافق نباشد خیلی قابل توجه است از طرف دیگر دولت هم احتیاج دارد.

نایب رئیس ـ آقای پروین، آقای دکتر مبین نظری داشتند و ابراز کردند و پیشنهادی به نظر خودشان داشتند رأی گرفتیم و اکثریت نمایندگان محترم قبول نفرمودند و این موضوع تمام شد جنابعالی که احترام به نظر ایشان دارید قبول بفرمائید.

حالا کلیات این لایحه مطرح است آقای دکتر مبین.

دکتر مبین ـ بنده با توجه به رأیی که داده شد بر اینکه این لایحه مطرح شود طبق آئین نامه بنده می‌پرسم که کدام گزارش مطرح می‌شود چون گزارش کمیسیونها مخالف یکدیگر است اول می‌پرسم کدام گزارش مطرح است؟

نایب رئیس ـ گزارش کمیسیون برنامه مطرح است اگر نظری نسبت به آن دارید بفرمائید.

دکتر مبین ـ چون گزارش کمیسیون برنامه مطرح

است طبق آئین نامه گزارش کمیسیونهای دیگر که اصلاحاتی در آن شده قابل طرح نیست بنابراین طبق تصمیمی که الان مجلس اتخاذ کرده راجع به گزارش کمیسیون برنامه بنده اظهاراتم را به این طریق شروع می‌کنم که چون الحاق اداره کل آمار عمومی به سازمان برنامه و وابسته شدن آن به سازمان برنامه مخالف تصمیمی است که قبلا حزب ایران نوین و به خصوص مرحوم منصور در زمان حیاتش گرفته بود که سازمان برنامه می‌بایست کارهای اجرائی از ان منتزع شود صورت مجالس موجود نشان می‌دهد که چنین تصمیمی از نظر دولت گرفته شده بوده و آقایان اعضاء اکثریت که مربوط به حزب ایران نوین هستند پشتیبان این برنامه بوده‌اند که سازمان برنامه فقط کار طرح و پروژه را داشته باشد و کارهای اجرای از آن جدا بشود ولی الان ما می‌بینیم که یک کار اجرای از دولت، از مؤسسات از یک وزارتخانه‌ای گرفته می‌شود و داده می‌شود به یک مؤسسه وابسته به دولت که نباید یک چنین کاری بشود واین مخالف برنامه دولت و مخالف برنامه حزب ایران و نوین است بنده با اینکه در حال حاضر عضو حزب نیستم این سئوال برایم پیش آمد که چرا آقایان اعضای حزب اکثریت چنین اجازه‌ای را می‌دهند که بر خلاف تصمیم قبلی حزب و دولت متکی به حزب چنین اقدامی بشود بنده استناد می‌کنم به فرمایشات اعلیحضرت همایونی در موقعی که هیئت اجرائیه حزب شرفیاب بودند در آنجا گفته شد که پیک‌های سیاسی باید دراحزاب بوجود بیاید و اینها باید تصمیماتی داشته باشند و هدفهائی داشته باشند و دنبال هدفها و تصمیمات خودشان باشند نه اینکه هر روز یک فکری جدید و خلق الساعه از مغز کسی تراوش بکندو آقایان بر خلاف تصمیم قبلی که پخته شده و طرح شده و نظر اکثریت بوده آنرا بردارند و به هم بزنندو مجددا یک کار جدید بوجود بیاورند روی سخن بنده با اعضای اکثریت مجلس است که به این مطلب توجه داشته باشند در خود این لایحه ذکر شده که مرکز آمار ایران کارهای اجرائی دارد بنابراین این قابل دفاع نیست که آمار ایران کارهای اجرائی نخواهد داشت. در بند الف ماده ۲ و در بند «د» از ماده ۲ و بند «ه» از ماده ۲ و غیره کارهای اجرائی است که بر عهده سازمان برنامه گذاشته خواهد شد با اینکه بر خلاف برنامه‌ای است که قبلا تنظیم شده است مطلب دیگری که بنده می‌خواستم عرض کنم الحاق این اداره آمار عمومی به سازمان برنامه بر خلاف برنامه‌ای ادعائی صرفه جوئی دولت است برای چه؟ برای اینکه دولت در خود همین لایحه گفته است که ما اشخاصی را که در اداره کل آمار عمومی هستند و لازم نداریم آنها را نمی‌بریم آنجا آنها در جای خودشان باشند بیکار بگردند و اشخاصی که ما کار با آنان داریم و مورد استفاده ما است ما می‌بریم در آنجا به آنان کار می‌دهیم پس اشخاصی که ثابت خواهند ماند در اداره آمار عمومی قدیم می‌مانند و برای کارشان مجبورند اشخاص جدیدی را می‌برند که آن کارها را انجام بدهند این با برنامه صرفه جوئی دولت موافق نیست دولت یک اشخاصی را می‌خواهد استخدام بکند یک کارهائی را انجام بدهند در صورتیکه الان یک اشخاصی دارند و به آنها کاری رجوع نمی‌کنند و می‌گوید لازم ندارد در جای خودشان باشند با حقو قشان. نمی دانم این چه فلسفه‌ای است و چطور دولت حاضر می‌تواند به آن جواب بدهد مطلب دیگر بنده می‌خواستم عرض کنم که دو اداره بود در ایران یکی دائره جغرافیائی ارتش و یکی اداره آمار عمومی اینها کارهائی کرده‌اند اینها کارهایشان چه می‌شود؟ برای اقداماتی که در گذشته مبالغی خرج شده سالها عمر تلف شده این یک قسمت کوچکی است از کارهای اداره کل آمار عمومی و این کتاب به این قطوری (اشاره به کتاب فرهنگ جغرافیائی استان نهم) فقط مربوط است به فرهنگ جغرافیائی استان نهم (خراسان) و راجع به قسمتهای دیگر کشور زحمتهائی کشیده شده و کتابهائی تهیه شده و شما اگر این کتاب را باز کنید راجع به کوچکترین دهات حتی دهاتی که کمتر از پنج نفر ساکن هستند رفته‌اند تحقیق کرده‌اند که در آنجا محصولش چیست کاردستی آن اشخاص چیست، تعداد مرد چقدر است تعداد زن چقدر است این کارها را می‌خواهید بگذارید کنار مبالغی که صرف شده بگذارید کنار از نو سازمان برنامه با آن سازمان ناصحیح خودش جیپ بفرستد مأمور بفرستد فوق العاده و هزینه سفر بدهد و مجددا همین کارها تکرار بشود بنده فلسفه اینکه این کارها مجددا باید تکرار بشود نفهمیدم بنده مجددا سئوال می‌کنم اگر کارهای گذشته بیهوده بوده و این کتابها بیخودی تنظیم شده که ما باید توضیح بخواهیم از دولت و سازمان مبالغی که صرف

شده برای چه بوده اگر صحیح بوده اداره دیگر را به چه مناسبت وادار می‌کنند که این کارها را شروع بکنند و بنده به هیچوجه دلیل صحیحی نتوانستم پیدا کنم و مترصد هستم که نماینده محترم دولت به این سئوال پاسخ بدهند (دکتر قراگزلو ـ این اداره منحل نمی‌شود این اداره منتقل می‌شود) این اداره متنقل می‌شود که کاری انجام بدهد اگر کارهای انجام شده گذشته صحیح بوده پس این اداره چه کاری می‌خواهد انجام بدهد با اعضای جدید و می‌گوید من اعضای قدیم را قبول ندارم من اشخاص جدید را که خودم لازم دارم دستچین می‌کنم و افرادش بنابر احتیاج کار خودشان باشد پس معلوم می‌شود کار گذشته راقبول ندارد اگر قبول ندارد پس ما باید تکلیفمان روشن بشود آقا شما برود به دایره جغرافیائی ارتش سر بزنید ببینید نقشه هائی که ممکن است تهیه بشود الان در دایره جغرافیائی ارتش تهیه می‌شود بنده نمی دانم آقایان اطلاع دارند یا نه ؟بهترین نقشه‌ها، نقشه هائی است که دایره جغرافیائی ارتش تهیه می‌کند (زنگ نایب رئیس).

نایب رئیس ـ همکاران محترم توجه بفرمائید آقای ناطق فرمایشات خودشان را بکنند بعد جواب بدهید.

دکتر مبین ـ بله بفرمائید بعدا جواب بدهید مطلبی که اینجا فوق العاده جلب توجه می‌کند این است که در ماده ۶ گفته: «اطلاعات جمع آوری شده از افراد به هیچوجه در مراجع قضائی و اداری و مالیاتی قابل استفاده نخواهد بود» شما می‌خواهید اداره‌ای تأسیس کنید که اطلاعاتی جمع آوری کند روی پرسشنامه هائی که توزیع می‌کنید بعد می گوئید اطلاعاتی که ما بدین وسیله بدست می‌آوریم قابل استناد نیست پس این کار عبثی است شما می گوئید من پرسشنامه می‌فرستم می خواهم آمار تهیه کنم برای شما و گفته‌اید همین آمار هم قابل استناد نیست پس به درد چه می‌خورد می‌خواهید بگذارید کنار مثلا اینها را که الان می گوئید قابل استناد نیست اینها اگر قابل استناد بود که شما اداره جدیدی تأسیس نمی‌کردید و نمی‌گفتید کارش را بدهید به سازمان دیگری که کار را بهتر انجام بدهد شما خودتان می گوئید کار گذشته صحیح نیست کار آینده هم از حالا صحیح نیست برای اینکه روی پرسشنامه هائی که از حالا تهیه می‌کنید قابل استناد نیست مطلب دیگر این است که در ماده ۱۱ گفته شده «مقررات مرکز آمار ایران از جهت امور حسابداری و مالی و استخدامی تابع آئین نامه‌ها و مقررات سازمان برنامه خواهد بود» بنده به همین مناسبت در کمیسیون برنامه یک دفعه پیشنهاد دادم که این لایحه مسکوت بماند تا تصویب لایحه استخدام، آقا شما هر روز شش جور لایحه استخدام می‌خواهید بیاورید یک روز مقررات سازمان برنامه یک روز مقررات وزارتخانه‌ها یک روز مقررات سازمانهای وابسته به دولت اینکه صحیح نیست شما لایحه آورده‌اید در مجلس به عنوان لایحه استخدام که تکلیف کارمندان دولت روشن شود و مجددا می گوئید این اداره آمار عمومی تابع مقررات سابق نباشد تابع مقررات جدید باشد یعنی اضافه حقوق داده بشود پاداشهای گزاف داده بشود سال گذشته درست در شب عید ۵۰ میلیون تومان پاداش داده شده با اینکه کسر بودجه دولت دارد اینکارها صحیح نیست (نیری ـ پاداش صد هزار تومانی هم داده شد) این صحیح نیست اگر قرار بود تمام کارمندان آمار عمومی بروند به سازمان برنامه و ماهها اضافه حقوق داده نشود این یک مطلبی است ولی در همین لایحه قید شد من دستچین می‌کنم یک عده‌ای را می‌بریم با مقررات جدید و اشل بالا حقوق بیشتری بهشان می‌دهیم که کار بکنند آن اشخاصی که باقی می‌مانند باید تابع مقررات قدیم باشند و این صحیح نیست این چه فلسفه‌ای است که یک عده‌ای را از بین اعضای یک اداره انتخاب بکنند ببرند به یک مؤسسه‌ای و حقوقشان را چند برابر بکنند و ما بقی در سر جایشان بمانند در حالیکه همه کار کرده‌اند زحمت کشیده‌اند این کتابها را تهیه کرده‌اند (دکتر قراگزلو ـ متخصصین را می‌برند) اما راجع به متخصصین بنده پیش از اینکه مطالبی عرض کنم ناچارم جواب عرض بکنم که سازمان برنامه وقتی طبق برنامه وبودجه دولت کارش این بود که طرح تهیه بکند باید متخصصین خود را بفرستد به آمار عمومی کارش اینست که متخصصین را بفرستد در اداره آمار عمومی و آنها را ارشاد بکند این لزومی ندارد که یک اداره‌ای را از جائی بگیرند بدهند به سازمان برنامه که می‌خواهند یک کار جدیدی انجام بدهند و آن کار جدید قابل استناد در

هیچ یک از مراجع نباشد مطلب دیگری که در این لایحه به چشم می‌خورد این است که چند جور آئین نامه دیده می‌شود در ماده ۷ گفته است که هیأت وزیران باید تصویب بکند در ماده ۱۱ گفته است سازمان برنامه باید تهیه بکند در ماده ۱۲ گفته است مدیر عامل سازمان برنامه تصویب بکند آخر یک اداره که می‌خواهد تشکیل بشود که شش جور آئین نامه ندارد بنده اینجا نفهمیدم که این دلیلش چه بوده است مطلبی که به نظر بنده بسیار مضحک است اینستکه در ماده ۹ گفته شده برای تعقیب و مجازات متخلفین از مقررات این قانون و آئین نامه‌های مربوط به آن که حالا نیامده است از طرف دولت لایحه‌ای تنظیم می‌شود و تقدیم مجلس می‌شود پس بنابراین تخلف از مقررات این قانون به موجب کیفری است که بعدا تعیین خواهد شد ولی بلافاصله در ماده ۱۵ می‌گوید مقررات فعلی تعقیب متخلفین لغو می‌شود پس در این فاصله اگر تخلفی شد چه می‌خواهید بکنید مقررات فعلی متخلفین را لغو می‌کنید و بلافاصله می گوئید ماپس از مدت دیگری می آئیم مقررات جدیدی وضع می‌کنیم راجع به کیفر متخلفین در این فاصله بفرمائید اگر کسی تخلف بکند چه خواهد کرد به هر حال امیدوارم در این مورد نماینده محترم دولت جواب بفرمایند بنده البته از نظر خودم عرض کردم امیدوارم آقایان اعضای حزب ایران نوین که اکثریت مجلس را تشکیل می‌دهند توجه داشته باشند به برنامه دولت خودشان دولت با اتکاء به این اشخاص برنامه‌ای تهیه کرده از آن برنامه که نباید عدول بکند برنامه صرفه جوئی مخالف با این است این صحیح نیست مغایر است با این که سازمان برنامه منحصرا همه همش مصروف طرح دادن باشد از آن هم منحرف شده برای اینکه کارش اجرائی شده بنده عقیده دارم که سازمان برنامه این کار را می‌کند برای بقاء موجودیت خودش و متوسل می‌شود به کارهای اجرائی که دولت می‌خواهد از سازمان برنامه منتزع بکند و این از راه دیگری می‌خواهد بدست بگیرد که بگوید من دارم کاری انجام می‌دهم در صورتی که دلیلی ندارد یک چنین ادعائی بکند بنشیند طرحش را بدهد پروژه اش را بدهد دیگر لزومی ندارد که اداره‌ای را که قبلا کارهائی میکرده است در اختیار بگیرد بعنوان کار جدید که قابل استناد نباشد مطلب دیگری که می‌خواستم عرض کنم اینستکه در این لایحه پیش بینی شده که کلیه مؤسسات موجود در وزارت خانه‌ها منجمله دایره جغرافیائی ارتش باید ادغام بشود در مرکز آمار عمومی (روحانی ـ اینطور نیست) اینجا کلی نوشته شده است (دکتر رشتی ـ کلیه مؤسسات آ‎مار عمومی) و این نمی‌شود مگر اینکه عبارت را عوض بکند چون مؤسسات آماری شامل اداره جغرافیائی ارتش هم می‌شود این کتابچه اش همین الان حاضر است هم کار آماری و هم کار تخصصی راجع به کار‌های شهرستانها است بهر حال این را دولت باید در نظر داشته باشد و اگر در صورت جلسه قید بشود که شامل آن نمی‌شود بنده حرفی ندارم و اگر شاملش نمی‌شود معلوم می‌شود که دو اداره بوجود می‌آید تا همین کار را بکند، اداره جغرافیائی ارتش این کار را به نحو احسن دارد انجام می‌دهد شما در مقابلش یک اداره دیگر می‌خواهید درست کنید که این کار را بکند و این صحیح نیست.

نایب رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی بفرمائید (دکتر رهنوردی ـ بنده مخالفم) آقای دکتر رشتی موافقید؟ (دکتر رشتی ـ بله) بفرمائید.

دکتر رشتی ـ بنده نه مخبر کمیسیون هستم و نه رئیس کمیسیون ولی چون در این باره هم در جلسات کمیسیون برنامه بوده‌ام وهم سابقه کار در سازمان برنامه را داشته‌ام وظیفه خودم دانستم که به بعضی نکات که جناب آقای دکتر مبین فرمودند جواب بدهم آن مقدار مطالبی که جناب آقای دکتر مبین راجع به برنامه دولت و حزب ایران نوین فرمودند بنده خیلی تشکر می‌کنم و تعجب هم می‌کنم با وجود اینکه ایشان در حزب نیستند اینقدر تعصب به خرج می‌دهند ومن تشکر می‌کنم که اینقدر دلشان سوخته است که چرا حزب ایران نوین یک برنامه‌ای را آورده است و به آن عمل نمی‌کند بنده در اینجا این انحراف را نمی‌بینم و تصور می‌کنم این انحرافی را که ایشان تصور کرده‌اند شاید آن انحراف به معنائی که ایشان در نظر دارند نیست چون برنامه دولت کلی است و این موضوع مربوط به انتقال یکی از دوائر دولتی به یکی دیگر از دوائر است و این جزو برنامه کلی دولت نیست که بگویند کار مردم به مردم واگذار نشده ویا عدم تمرکز بوجود آمده و این مسائل کلی یک چیزی

است که یک دولتی اجراء می‌کند این چیزی نیست که برنامه دولت را منحرف کرده باشد انتقال یک اداره‌ای است به اداره دیگر و اما راجع به آمار که فرمودید جنبه اجرائی دارد ونباید سازمان برنامه کار اجرائی بکند باید در نظر بگیرند جناب آقای دکتر مبین که مسئله آمارگیری یکی ازحساس ترین و اساسی ترین کارهای سازمان برنامه است به این معنی که وقتی برنامه سوم تنظیم می‌شد خود بنده افتخار این کار را در سازمان برنامه داشتم و می‌دیدم که رفقای ما تا چه اندازه دست تنگ هستند یعنی برای اینکه برنامه‌های عمرانی دولت را انجام بدهند کوچکترین آماری که به دردشان بخورد از لحاظ عمرانی در دست نداشتند از نظر آماری مقصود این نیست که بفهمند چند تا مرد در این مملکت هست یا چندتا زن هست، سنشان چقدر است در چه حدود است البته این قسمت خیلی کوچکی است از آمار عمومی ولی این آمار منظور آمار عمرانی است یعنی بدانند تولید مملکت چقدر است، شا هراههای مملکت چه اندازه است، چندتا فرودگاه در این مملکت هست و بدانند میزان حمل ونقل هوائی چه اندازه است، کشتی رانی چگونه است، راه آهن ایران چطوری کار می‌کند تمام این وسائل را در دست داشته باشد تا بتوانند از روی فکر صحیح کار بکنند والا اداره آمار یک کارهای محدودی انجام داده واین از لحاظ برنامه ریزی و کارهای مفید مملکتی کافی نیست به این جهت نمی‌شود گفت اگر سازمان برنامه اداره آمار عمومی را در خود جمع می‌کند برای اینستکه همان کار اداره آمار را انجام بدهد و بگوید به وزارت کشور این کار را تو نکن من می‌کنم مقصود این نیست مقصود اینستکه اداره آمار را تقویت بکنند و تو سعه بدهند بهمین جهت احتیاج به متخصصین زیادی دارند بنابراین اشخاصی که در اداره آمار و وزارت کشور کار می‌کنند چون در کارشان تخصص کافی پیدا نکرده‌اند در آمار اقتصادی و عمرانی به این جهت عده‌ای هستند از متخصصین شان که منتقل می‌شوند به سازمان برنامه ولی کسانیکه ماشین نویسی کرده‌اند یا دفترداری کرده‌اند اینها به چه درد اداره آمار می‌خورد جناب آقای دکتر مبین بفرمایشات شما جواب می‌دهم به عرایض بنده توجه کنید بالاخره آنطوری که شما تصور می‌کنید دولت منحرف نشده و سازمان برنامه کارهای خلاف قانون نمی‌کند و نمی‌خواهد کار اجرائی را بدست بگیرد (بالاخانلو ـ خرج تراشی می‌کند) همین طور در مورد بودجه است و همین طور در کارهای دیگر یعنی درست است که در یک موردی کار اجرائی در شکمش هست ولی فی نفسه خودش کار اجرائی نیست یعنی سازمان برنامه آدم نمی‌فرستد در منازل مردم ببیند چند تا زن و چند تا مرد در آنجا است این کار را سازمان برنامه نمی‌کند اما کار سازمان برنامه اینست که طرح بریزد برای امور عمرانی آمار جنبه اجرائیش بدست دستگاههای دیگر دولت است (دکتر مبین ـ با این لایحه کار اجرائی را بدست می‌گیرد) نه نمی‌گیرد و هیچوقت مطابق این لایحه سازمان برنامه موظف نیست که ده هزار نفر استخدام کند و اعضای خودش را در کوچه و بازار بفرستد که سر شماری بکند به همین مناسبت عرض می‌کنم که نگرانی شما در این مورد صحیح نیست و اینکه می گوئید اشخاص را کنار می‌گذارند خیر چنین نیست سازمان برنامه آنها را بیرون نمی‌ریزد، سازمان برنامه به وزارت کشور دستور نمی‌دهد که آن متخصصین که می‌رود به سازمان برنامه مابقی افرادشان را می‌فرستند توی کوچه‌ها آنها عضو وزارت کشورند و کارشان دفترداری است و آنجا کار می‌کنند و روز دیگر می‌روند در جای دیگر دفتر داری می‌کنند یا ماشین نویس در این اداره باشد ماشین نویسی می‌کند در سازمان دیگر هم باشد ماشین نویس است ولی اگر متحصص باشد آن متخصصی که سازمان برنامه بکارش می‌خورد برای کارهای عمرانی آنها را می‌برد و کارش را تکمیل می‌کند برای گرفتن آمار کشور در سر شماری برنامه چهارم شما بفرمائید این موضوع باشد تا تصوییب لایحه استخدام چنین کاری محال است کار مملکت را نمی‌شود متوقف کرد کار مملکت باید به جلو برود و باید علاوه برعده‌ای که در وزارت کشور هستند استخدام بکند اما اینکه فرمودند مطالبی که مردم می‌گویند قابل تعقیب نیست مسلما نیست سازمان برنامه که نمی‌خواهد مردم را توی تله بیاندازد می‌گوید که شما چند نفر هستید؟ می‌گوید چندتا بچه داری چقدر نان می‌خوری؟ می‌گوید فلان مقدارمصرف نفتت در سال چقدر است؟ می‌گوید فلان مقدار اگر بخواهند از این آمار یک روزی استفاده کنند بعنوان برگه‌ای یا یک سندی ببرند در عدلیه و کسی را تعقیب کنند مسلما مردم حرف درست نخواهند زد. اشخاص باید آزاد باشند و حقیقت را بگویند شما می‌خواهید آمار عمران عمومی را روی طرحی

صحیح پایه گذاری کنید، اگر قابل استناد باشد، مسلما مردم حرف درست نخواهند زد و شما آمار صحیح نخواهیدداشت اگر مردم بترسند و ناراحت باشند که حرفهائی را که می‌زنند فردا عواقبی در بر خواهد داشت شما به نتیجه مطلوب نخواهید رسید (صحیح است) همین برنامه چهارم که از الان متخصصین در فکرش هستند و دارند تنظیم می‌کنند از روی اصول صحیح و بوسیله متخصصین فنی انجام می‌شود والا شما برنامه‌ای خواهید داشت که خود جنابعالی می آئید پشت این تریبون و ایراد خواهید کرد به آن پس ایراد نگیرید بگذارید دستگاههای متخصص با اداره آمار صحیح و متخصصین آمار عمرانی و اقتصادی مشغول شوند نه اینکه سر اشخاص را بشمارند بنده فکر می‌کنم که این لایحه بسیار خوبی است و اگر ایرادی هم داشته باشد البته آقای رئیس کمیسیون و مخبر محترم کمیسیون و نماینده دولت به آن جواب می‌دهند بنده به عنوان یک نماینده مجلس و کسی که مدتها در سازمان برنامه کار کرده است و در کمیسیون برنامه هم بوده این مطالب را وظیفه خود دانستم که اظهار کنم.

روحانی ـ شور اول است ممکن است آقایان پیشنهاد بدهند (نمایندگان ـ یک شوری است).

نایب رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی بفرمائید.

دکتر رهنوردی ـ با اجازه نمایندگان محترم بنده در پیرو فرمایشات آقای دکتر رشتی می‌خواستم تأیید کنم آمار بطور کلی در هر اجتماع یا در هر کشور در حال تو سعه کشوری که می‌خواهد پیشرفت بکند کشوری که می‌خواهد برنامه داشته باشد، کشوری که می‌خواهد تز داشته باشد باید دستگاه آمار آن مملکت خیلی قوی باشد و متاسفانه در مملکت ما تاکنون یکی از نواقص مهمی که در برنامه هایمان داشته‌ایم همین آمار بوده است (بالاخانلو ـ ۵ سال است اداره آمار عمومی تشکیل شده و۴۰ میلیون خرج شده نتیجه را بیاورند به ملت بگویند بعد این کار را بکنند) بنده بطور کلی صحبت می‌کنم و روی اصول کلی و آن این است که ما اداره آمار لازم داریم و این اداره آمار باید متخصص داشته باشد (صحیح است) برای اینکه شما حتی اگر بخواهید یک درمانگاه کوچک بسازید و یا اگر بخواهید از لحاظ بهداشتی اقدامی بکنید یا طرحی بریزید باید اینها براساس آمار و استاتیک باشد یعنی باید بدانید که میزان مرگ و میر چیست؟ علت مرگ چیست؟ چند دکتر دارید، چند نرس دارید و چند درمانگاه دارید تمام اینها را بدانید تا بتوانید یک آمار صحیحی از لحاظ بهداشتی طرح کنید متأسفانه در مملکت ما همانطوریکه آقای بالاخانلو فرمودند رضایت بخش نیست و امتحان خوبی نداده است البته زحماتی کشیده‌اند اشخاصی داریم که رفته‌اند آمریکا و اروپا اطلاعاتی دارند و اینها موفق شده‌اند بعضی از کارها را بکنند ولی بطور کلی باید عرض بکنم خدمت نمایندگان محترم که اینها کافی نیست و می‌توانم بگویم اغلبشان هم کارشان صحیح نیست برای اینکه وسیله نداشتند متخصص نداشتند ما در مملکتمان هنوز عادت نداریم که با آمار سرو کار داشته باشیم در حالیکه در تمام ممالک پیشرفته حتی خانواده‌ها با آمار سروکاردارند یعنی یک خانواده می داند درآمدش چند است خرجش چقدر است و برنامه یک ساله اش یا دهساله اش چه خواهد بود بنده ایرادی که به عنوان مخالف روی این لایحه دارم اینستکه همانطورکه آقای دکتر رشتی فرمودند ما می‌خواهیم این اداره آمار را داشته باشیم این اداره آمار اداره‌ای است که باید مستمر باشد و اینها هر پنجسال یکبار سرشماری می‌کنند و آماری می‌دهند و روی این آمار برنامه‌های ما طرح ریزی می‌شود ولی آیا طبق قانون سازمان برنامه یک اداره ایست دائمی که این را می‌آورید ملحق می‌کنید به سازمان برنامه وجود این سازمان برنامه برای برنامه ریزی بوده اسمش هم این بود. plan years Seven. Organisetionیک سازمان برنامه پنجساله اسمش به انگلیسی این می‌شود یعنی این سازمان برای هفت سال تشکیل می‌شود یک برنامه هائی انجام می‌دهد حالا اینها آمدند گفتند نه بالاخره بعد از چند سال که برنامه پنج ساله اول و دوم و سوم اجراء شد این اداره منحل می‌شود در آن صورت اداره‌ای که باید منحل بشود و این وظیفه اش این است که پروژه بدهد چطور می‌خواهید بگوئید دائم بماند (صحیح است) در هر صورت این سازمان برنامه چه گلی به سر ملت ایران زده که می‌خواهید بیائید اداره آمار را بگذارید جزء سازمان برنامه ما آمدیم گفتیم در این مملکت انقلاب شده برای کشاورزان برای کارگران برای طبقه زحمت کش فلسفه این مجلس برای چیست باور بفرمائید وجود این سازمان برنامه یک عقده‌ای برای ملت ایران به وجود آورده برای اینکه می‌گویند مرکز تبعیض است برای اینکه هنوز هم ۲۰% مخارج سازمان

برنامه می‌رود در جیب مهندسین مشاور ۵درصد اول می‌گیرند وبقیه هم بعد که می‌رود کار شناسی می‌کنند سیتواسیون می‌آورند پول می‌گیرند مقاطعه کارهای خودشان می‌گیرند پولهائی که می‌دهند بیهوده است خیلی زیاد است این درد دل ملت ایران است این عقده ایست اگر یک نفر گفت من از سازمان برنامه راضی هستم من تمام حرفهایم را پس می‌گیرم پس در نتیجه این سازمان برنامه‌ای که باعث شده که ملت ایران را این قدر ناراضی کند نور چشمی‌ها می‌آورند پاداش می‌دهند و باعث می‌شود که تبعیض بوجود بیاید و ملت ایران عقده‌ای در دل داشته باشد چطور یک اداره دیگر را می‌برند آنجا آقا اداره آمار را می‌خواهید پیشرفت بدهید آن عده که هستند وسائل بهشان بدهید طرح بدهید اشخاص را بفرستید متخصص بشوند و پیشرفت بدهند این است که بنده پیشنهادی دارم خدمت مقام ریاست و بطور کلی عقیده شخص بنده است البته رأی می‌گیرند نظر مجلس هرچه باشد همان متبع خواهد بود ولی بنده فکر می‌کنم که اداره آمار منتزع نشود از وزارت کشور چرا نمی‌برید نخست وزیری؟ چرا می‌خواهید ببرید سازمان برنامه اگر احتیاج هست، اگر احتیاج نیست که حرفی ندارم از طرف دیگر در ماده ۵ نوشته است: وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مکلفند برای انجام سر شماری‌های عمومی نفوس کلیه وسائط نقلیه و وسائل مخابراتی و افراد مورد نیاز را با تصویب هیئت وزیران رایگان در اختیار مرکز آمار ایران بگذارند یعنی چه یعنی اینکه اداره آمار هرنوع وسائل نقلیه که می‌خواهد از وزارت خانه‌های مختلف می‌گیرد وپس دادنش با خدا است در این صورت ما آمدیم با آقای دکتر اعتمادی پیشنهادی تهیه و تقدیم کردیم که این مدتش هم معلوم باشد یعنی در سر شماری ۵ روز احتیاج دارند یا ۱۰ روز این مدتش هم معلوم بشود یا با تصویب هیئت وزیران باشد ماده ۱۰ می‌نویسد انتصاب رئیس مرکز آمار ایران و میزان حقوق او به پیشنهاد مدیر عامل سازمان برنامه و تصویب هیئت وزیران خواهد بود.

این هم از آن حرفها است آخر چرا باید به مدیر عامل سازمان برنامه این اختیار داده شود که ایشان بیایند هر حقوقی را که دلشان خواست پیشنهاد کنند بنده بارها عرض کرده‌ام بیائید اقدا می بکنید چه دولت چه مجلس چه سایر دستگاهها این عقده‌ای که در دل ملت ایران است این عقده‌ها را بیرون بکنید ولی با این کارها این عقده‌ها را روز به روز زیادتر می‌کنیم، چرا مدیر عامل سازمان برنامه هر چه دلش می‌خواهد حقوق پیشنهاد کند چرا حدودی قائل نمی‌شود یا هر کسی را خواست بیاورد بگذارد آنجا ماهی ۲۰ هزار تومان بگیرد حدود بگذارید بگوئید به میزان حقوق یک مدیر کل بهش بدهند نه اینکه بی حدوحصر هر چقدر دلش خواست حقوق بهش بدهند و بنده نماینده نمی‌توانم بگویم چرا شما ۲۰ هزار تومان می‌دهید و حال آنکه افرادی هستند در وزارت بهداری که ۲۳سال خدمت کرده‌اند و ۶۷۰ تومان می‌گیرند این صحیح نیست سازمان برنامه را هیچ کس دوست ندارد از اقداماتی که کرده بطور کلی مردم ناراضی هستند با این مهندسین مشاوری که در سازمان برنامه است، باور بفرمائید بروید به بینید مهندسین مشاور چه کرده‌اند چه کارهائی کرده‌اند (مهندس عطائی ـ شما مثل اینکه اطلاعات کافی از سازمان برنامه ندارید) استدعا می‌کنم خواهش می‌کنم هر وقع حرفی داشتید تشریف بیاورید این جا حرف هایتان را بزنید البته اگر شما جزو مشاورین هستید بنده اطلاع ندارم، حضورتان عرض کنم ماده ۱۲ می‌نویسد ـ آئین نامه تشکیلات اداری مرکز آمار ایران با تصویب مدیر عامل سازمان برنامه قابل اجرا است می‌خواهم به بینم مدیر عامل سازمان برنامه متخصص آمار است (دکتر حکیم شوشتری ـ آقای دکتر تمام فرمایشاتتان صحیح است) متشکرم در هر صورت بنده می‌خواستم عرض کنم که با این لوایحی که به مجلس می‌آورید باعث می‌شود که تعداد ناراضی‌ها زیادتر بشود این باعث می‌شود که کارها سنگین تر بشود این باعث خواهدشد که همین اداره آماری که تا حالا اقداماتی می‌کرد و آماری می‌داد برود آنجا پول زیادتر بگیرد پاداش زیادتر بگیرند همین

کار جزئی را هم انجام ندهند بنده می‌خواستم استدعا بکنم این اداره آمار برود جزء نخست وزیری در این مورد تابع رأی نمایندگان محترم هستم اکثریت هر طور بفرمائید تابع هستم ولی بنده وظیفه داشتم حقایق را پشت تریبون مجلس بگویم و اگر روزی دیدید آن چیزی را که فکر می‌کردید نتوانستید از آن نتیجه بگیرید بدانید که ما حقایق را گفته‌ایم متشکرم (احسنت).

نایب رئیس ـ آقای سعید وزیری بفرمائید.

سعید وزیری ـ خیلی معذرت می‌خواهم بنده مجبورم به یک سابقه‌ای با تأسف اشاره کنم ما از اول که به مجلس آمدیم صحبت از اکسپرها و متخصصینی بود که در مواردی کسانی که صرفا علمی و متخصص هستند اظهار عقیده قاطع بکنند وواقعا چه در کمیسیون‌های مربوطه وچه در کمیسیون هائی که اعضاء فراکسیون تشکیل می‌دهند در آنجا بررسی بشود و قانع بکنند نمایندگان را ولی باز بنده می‌بینم که رئیس سازمان جوانان حزب دولت انتقاد و مخالفت می‌کنند با لایحه (دکتر رهنوردی ـ در وهله اول بنده نماینده مجلس هستم بعد رئیس سازمان جوانان کسی که نمی‌تواند بنده را مجبور کند) اتفاقا فرمایشات جنابعالی صحیح است بنده عرض کردم طرز تنظیم این لایحه در مسیری بوده است که شما را راضی و قانع نکرده‌اند اولا همانطور که فرمودید شما قبل از اینکه عضو حزب باشید نماینده مردم هستید و اتفاقا فرمایشاتی که فرمودید اغلب بنظر بنده صحیح است (حبیبی ـ صددرصد صحیح است) و تمامش بنظر خودتان و بنظر آقای حبیبی هم صددرصد صحیح است اما مطالبی که جناب آقای دکتر رشتی فرمودند خوب اینطور است مملکت ما همیشه احتیاج به آمار داشته اغلب آقایان در دستگاههائیکه کار میکرده‌اند متوجه شده‌اند که طرح‌ها و نقشه‌ها و فکرها و ایده‌ها به مغز آدم می‌آید بعد بموقع اجرا که می‌رسد می بینیم که برچه اساس وچه اطلاعات و ارقام باید اجرا بشود و آنجاست که کمیت برنامه‌ها و طرح‌ها لنگ می‌ماند برای اینکه رقم نیست مدرک نیست و دلایل و شواهد و براهینی نیست که الله و الله به آن استناد بکنیم وبرای کارهای مملکت برآن استناد نمائیم این دلیل نبودن آمار است بنده فکر می‌کنم قانونی که در تاریخ قانونگذاری چند ساله اخیر ایران ضروری تر از همه و مهمتر از این باشد نیامده این یکی از مهمترین لوایحی است که آمده است به مجلس و تأسف بنده از این است همین طور که جناب آقای میر افضل جناب آقای بالاخانلو در موقع کار بنده و سایرین غالبا به آمار احتیاج داریم و می‌خواهیم در کارهای اجرائی استناد بکنیم به آمار این از مهمترین لوایحی است که آمده به مجلس و اما اینکه اینها باید در سازمان برنامه باشد یعنی اگراین عرض بنده و استدلال بنده را هم آقایان قبول فرموده باشید که واقعا برنامه وطرح باید در این دوره مبتنی بر براهین و آمار باشد مبتنی بر اعداد باشد اگر این صحیح است این دیگر کار مطالعاتی نیست پس چیست؟ اگر بدست آوردن رقم وعدد کار مطالعاتی نیست پس چیست؟ منتهی فرمودند جناب آقای دکتر رشتی که اشخاص را نباید بفرستند در خانه‌ها چرا باید بفرستند آقایان که اطلاعات آماری دارند میدانند مراحل تهیه آمار برداشت‌های آماری یا به اصطلاح فرنگی را عرض کنم لوکه‌های استاتیستیکی است این برداشت‌های آمار الله و الله احتیاج دارد که اعضای آمارگر بروند اجزاء آماری را در هر محل تهیه بکنند بعد بیایند بگذارند در اختیار آمارگران بعد چه آنهائی که با دست خودشان کار می‌کنند با قلم خودشان کار می‌کنند چه آنهائی که امکان دارد با سبک امروز و ماشین هائی که اختراع شده است کار بکنند (دکتر رشتی ـ بنده عرض کردم سازمان برنامه الان این کار را می‌کند) اگر سازمان برنامه چهار تا نماینده اش را بفرستد آماری بردارند این آنچنان کار اجرائی است که لازمه انجام دادن کار مطالعاتی است وبنده از این جهه در جهه مخالف دوست خیلی عزیز و فهمیده جناب آقای دکتر مبین قرار گرفتم و بنده معتقدم در صلاحیت سازمان برنامه است اگر ما فقط برای سازمان برنامه صلاحیت طرح نقشه‌ها و انجام برنامه‌های مطالعاتی قائل می‌شویم طبیعی است که تهیه آمار درشأن سازمان برنامه است برای اینکه سازمان برنامه که ما داشته وداریم و خواهیم داشت برخلاف دوست عزیزم آقای دکتر رهنوردی که فرمودند این سازمان مگر تا کی خواهد بود، آقا ملت و مملکتی که در حال رشد است سازمان برنامه اش تا ابد خواهد بود تاریخ نمی‌ایستد عمر وحیات ملتی نمی‌ایستد اگر امروز سازمان

برنامه، برنامه هائی تهیه می‌کند برنامه‌های راهسازی و بالا بردن سطح تولید در داخله کشت وکشاورزی و سایر چیزها که سواد بنده قد نمی‌دهد اگر برنامه پنج ساله قعلی که برای اینها مبتنی است براساس این برنامه پنجساله یک برنامه پنجساله دیگری براساس مترقی تر و جلوتر از آن طرح خواهد شد سازمان برنامه یک سازمان موقتی نیست که بخواهیم از این مرحله بگذریم و دیگر برنامه نداشته باشیم (بالاخانلو ـ خوب یادآوری فرمودید وقتی صحبت از ثابت بودن یا ثابت نبودن واین‌ها می‌شود بلافاصله این مطلب بخاطر ‎آدم می‌آید که مطلب از کجا آب می‌خورد این بنظر می‌آید که ما با ثابت بودن یک دستگاه یا یک سازمان ویا افراد کمتر علاقمندیم وبه یک جهت فکری از همه بیشتر علاقمندیم بنده به جناب آقای دکتر رهنوردی و موافق صد در صد شان آقای حبیبی عرض می‌کنم که این قبیل مطرح کردن‌ها متأسفانه از یک نوع مار گزیدگی سر چشمه می‌گیرد که از ریسمان سیاه و سفید معمولا می‌ترسند و آن بیشتر از هر چیزی جلو چشم ما ما قرار گرفته میگوئیم تا این دستگاه اگر برود آن دستگاه دوستان ما و اشخاصی که در آنجا هستند گرسنه خواهند ماند چون نظیرش را دیده‌ایم دستگاه اگر از زیردست آن وزیر که آشنا و دوست ما است وما به او سمپاتی داریم منتزع بشود این کارمند‌ها بدبخت خواهند شد اگر برود زیر نظر آن دستگاه که و اویلا این دستگاهی که سالها خوب کار نکرده آنجا هم وضع دستگاه خراب خواهد شد آقا ده هزار تومان و پنچاه هزار تومان دادن غلط است آن بجای خود صحیح پاداش زیاد دادن غلط است بجای خود صحیح عرض شود مدیریت خوب داشتن لازمست بجای خود صحیح اینها پرونده‌های جداگانه‌ای دارد که آقای معاون محترم وزارت کشاورزی فرمودند قانون را تصویب بفرمائید از آن تخلفاتی که واقعا هم صحیح است آقای بالاخانلو رخ داده است ما، مار گزیده هستیم از ریسمان سیاه وسفید می‌ترسیم (مهندس جلالی ـ از ریسمان سیاه می‌ترسند) البته سیاه ولی بعضی هم از سفید می‌ترسند جناب آقای مهندس جلالی (فولادوند ـ بعضی هم از دو گانه می‌ترسند) منظور از سیاه وسفید آلاپلنگی است که با مار اشتباه می‌شود در موقعی که بنده اجازه خواستم که صحبت کنم آقای صدری کیوان تذکر می‌فرمودند که قدری کم صحبت کنم چون دیدم یاد آوری مفیدی است برای بنده کوتاه می‌کنم این است که بنده فکر می‌کنم آقایان موافقت میفرمائید که انجام این کار در صلاحیت سازمان برنامه است و باید این اداره ضمیمه سازمان برنامه بشود و کارمندانی هم که از وزارت کشور به آنجا می‌روند آنها هم مثل سایر کارمندان مملکت هستند باید حقوقشان، رتبه شان محفوظ بماند، حقوق مکتسبه شان باید در نظر گرفته شود واگر در کار استخدام هر یک از این افراد خدشه‌ای وارد شود مطابق همین قوانین موجود قابل ایفا و استیفا خواهد بود و هیچ لازم نخواهد بود که تصویب این لایحه را موکول بکنیم به تصویب قانون استخدام ویک تو صیحی آقای دکتر مبین در اینجا فرمودند و آن این بود که اگر نتیجه آمارها، ارقام و اعداد قابل استناد نباشد خوب به چه درد می‌خورد؟ اینها درست است آمار وقتی تهیه می‌شود براساس این آمار و ارقام می‌بایستی قانونها تنظیم بشود بایستی برنامه هائی تدوین بشود اید پولها خرج بشود پس به طریق اولی در همه جا قابل استناد خواهد بود اما در این لایحه بنده نگاه کردم دیدم که غرض نتیجه این آمارها نیست بلکه غرض آن برداشت‌های آماری است و قطعا طبق آن استدلالی که جناب آقای دکتر رشتی فرمودند حتما مردم باید امان و ضمان داشته باشند که با آزادی اطلاعات ومکنونات خودشان را در اختیار آمارگر بگذارند والا اگر مردم امان وضمانی نداشته باشند قطعا مطالب مهمل و بی مورد و براساس اغراض و منافع شخصی در اطراف سوال آمارگران خواهند گفت و وحشت از اینکه صاحبخانه شان این ارقام را بشنود ودر محکمه استناد بکند خوب نخواهد گفت ۵ تا بچه دارم چون به موجر گفته است من دو بچه بیشتر ندارم و موجر هم گفته است با دو بچه خانه‌ام خراب نمی‌شود و همین طوری که با گذاردن این ماده مردم را تشویق کرده است و به آنها امان داده است که شما نترسید اطلاعاتتان را بدهید در ماده دیگر هم گفته است اگر هم آمارگر را اخفال کردند قطعا می‌بایستی در آئین نامه‌ای که تنظیم خواهد شد در نظر گرفته شود و بنده فکر می‌کنم یکی از باهوشی‌های که در تنظیم این لایحه به خرج داده شده است این است که تهیه این مقررات و آئین نامه مربوط را موکول کرده است به بعد که بعد تنظیم بکند با نظر کمیسیون دادگستری برای اینکه که واقعا یک سانکسیون قائل شده باشد برای

افرادی که در خانه شان را می‌زنند و می‌پرسند که چند نفر هستند یا می‌روند در کار کاهش که اطلاعاتی بگیرند یا سر مزرعه اش می‌روند و می‌پرسند که چقدر چغندر و هویج کاشته‌اید البته او هم می داند که نباید دروغ بگوید همان طوری که از گفته او سوء استفاده یا استفاده در محکمه نخواهدشد اگر آن هم سوءاستفاده بکند و دروغ بگوید همان طور که از قول یا گفته او سوء استفاده نمی‌کنند برای او هم باید سانکسیونی باشد. و اما تشکیلات اداره مرکز آمار ایران با تصویب سازمان برنامه اجرا خواهد شد این عملی تر است جناب آقای دکتر اگر بنا باشد بگویند قانون استخدام می‌نویسیم میبریم فلان وزیر امضاء می‌کند ویا با تصویب هیئت وزیران اجرا می‌کنیم این نمی‌شود اگر سازمان برنامه آمار تهیه می‌کند چه بهتر مدیر عامل سازمان برنامه آئین نامه اش را می‌نویسد چون این مدیر عامل فعلی را که من از دور و نزدیک می‌شنوم آدم صالح، لایق و با سواد و با حسن نیتی است (صحیح است) مرد فاضلی است. اما اگر فرض بفرمائید خدای نخواسته هم مدیر عامل سازمان برنامه صالح نباشد که قطعا این طور نخواهد شد باید بگویم که دیگر مملکت ما به آن طرف نمی‌رود واز جهتی می‌رود که سازمان برنامه همیشه بهتر خواهد بود (دکتر رهنوردی ـ بنده به شخص ایشان احترام دارم مرد بسیار خوبی هم هستند نظر شخصی ندارم) میدانم این همان مار گزیدگی است ما چون همیشه تخلفات دیده‌ایم می‌خواهم جلوی آن را بگیریم بنده عرض می‌کنم با گشاده روئی می‌شود اساسی ترین مقررات را وضع کرد که بروند و کار بکنند برای بنده و جنابعالی امکان سوال واستیضاح هم هست خیلی متشکرم.

نایب رئیس ـ آقای دکتر کیان بفرمائید.

دکتر کیان (مخبر کمیسیون برنامه) ـ فرمایشات همکاران محترم جناب آقای دکتر مبین و جناب آقای دکتر رهنوردی (فو لادوند ـ آقای دکتر کیان استدعای بنده و نمایندگان این است که یک قدری ضرورت این انتقال را بیشتر توضیح بفرمائید) فرمایشات آقایان در کلیات بود ولی بیشتر فرمایشاتشان ارتباط داشت به بحث در مواد و بهتر این بود که اجازه می‌فرمودید مواد طرح می‌شد تا بشود منجزا جواب یک یک ایرادات و فرمایشات را داد وقتیکه بطور کلی قبول کنیم که برای برنامه ریزی یعنی برای شروع هر گونه اقدام اقتصادی و اجتماعی در مملکت احتیاج به آمار هست واین تزی است که دنیای مترقی آن را قبول دارد و شاید ما دیر شروع کرده‌ایم در سایر کشورها از قرن نوزدهم شروع شده در حدود ۱۰سال ۱۵ سال به این طرف اداره‌ای در وزارت کشور ایجاد شد و او هم تا حدودی که وضعش اجازه می‌داد مطالعات نسبتا خوبی برای اولین بار روی آمارها انجام داد این ضرورت ایجاب می‌کرد که هر چه بیشتر این آمارها سریعتر صحیح تر و همه جانبه تر در مملکت تهیه بشود دستگاه سازمان برنامه که صرفا یک دستگاه مطالعاتی است این دستگاه مطالعاتی سروکار دارد که برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی آینده این مملکت را پی ریزی بکند ودیگر دستگاه اجرائی نیست و امور اجرائی آن بسازمان‌های دیگر دولت واگذار شده و خود آقایان رأی دادند به این جریان بنابراین لازم بود که خود این دستگاه صرفا مطالعه کند پس چه بهتر که یک امر به این مهمی را که مورد تأیید مجلس و کلیه همکاران محترم است که آماربرای مملکت لازم است و احتیاج به آمار ضرورت دارد و بهتر است که این اختیار هم به این دستگاه مطالعاتی که دستگاه برنامه ریزی مملکت است داده بشود که با همه متخصصینی که خودش دارد وهم متحصصینی که در سایر دستگاههای مملکت به این عنوان کار می‌کنند بتوانند ازشان استفاده کنند ویک تشکیلات صحیح آمار گیری و آمارریزی در مملکت ایجاد بکنند (فولادوند ـ توجه بفرمائید الف آمارگیری نیفتد) عرض کنم که در حال حاضر آمار یک مطالعه است و اصولا دستگاه آمارگیری یک دستگاه اجرائی نیست ودر حال حاضر هم در تمام وزارت خانه‌ها دستگاه آمارگیری دارند که همه باید در یک دستگاه مطالعاتی ادغام بشود تا اینکه بشود یک برنامه‌های صحیح آمارگیری ایجاد کرد همانطور که نمایندگان محترم چندی قبل راجع به ادغام دستگاههای بهداشتی مملکت که بسیار هم ضروری بود که در یک نقطه تمرکز بشود مجلس هم رآی داد اینهم بهمان دلیل ضرورت دارد که دستگاه آماری مملکت در یک نقطه متمرکز بشود و چه بهتر که این دستگاه همان سازمان برنامه باشد که تمام طرح‌های اقتصادی و اجتماعی مملکت را در آینده تهیه

می‌کند و همانطور که آقای دکتر رهنوردی فرمودند و جناب آقای سعید وزیری پاسخ دادند این دستگاه یک دستگاه موقتی نیست دستگاهی است که طبق قانون تشکیل شده و تشکیلش مادامی است که نفت در مملکت ما موجود است و امیدواریم از یک نسل خیلی بیشتر این ماده حیاتی ادامه داشته باشد تا آنجا که ممکن است در آمدهای نفت بیشتر به سازمان برنامه منتقل بشود بنابراین دستگاه سازمان برنامه یک دستگاه موقتی نیست یک دستگاه برنامه ریزی دائمی برای این کشور انشاءالله خواهد بود بنابراین از این بابت تصور نمی‌کنم نگرانی برای آقایان وجود داشته باشد مضافا باید عرض کنم که این لایحه در چهار کمیسیون مورد بررسی قرار گرفته یعنی قریب ۷۰ نفر از همکاران ما نسبت به این موضوع رأی داده‌اند و بعد از اظهار نظرهای این عده و با نظر چهار کمیسیون چهار ۱۸ نفر به مجلس علنی آمده مطالعات لازم شده و البته بقیه اش بستگی دارد به نظر آقایان محترم در مورد اینکه فرمودند کارمندان آمار که از وزارت کشور منتقل می‌شوند چرا بایستی تابع مقررات سازمان برنامه باشند اگر غیر از این باشد اصولا اشکال فراهم می‌شود زیرا در یک اطاق که دو تا میز گذاشته شده دو تا کارمند بنشینند یکی کارمند آمار سازمان برنامه و یکی هم کارمند وزارت کشور آن با یک حقوق و این یکی با حقوقی دیگر این نه از نظر اصول کار می‌شود نه تنها جلوی پیشرفت را می‌گیرد بلکه اصولا یک عدم رضایت و عدم تعادلی ایجاد می‌کند بنابراین بهتر است کارمندی که منتقل می‌شود تابع شرایط آن دستگاهی که با او کار می‌کند باشد و آن دستگاه در آینده سازمان برنامه خواهد بود که با آن کار می‌کنند در مورد اینکه جناب آقای دکتر اعتمادی که به اتفاق آقای دکتر رهنوردی پیشنهاد دادند برای استفاده از وسایل موتوری و دیگر وسایل آنهم فکر می‌کنم که رفع نگرانی آقایان بشود چون نظر همین است وقتیکه سرشماری می‌شود سرشماری موقت است و یک امری است که در یک فاصله کوتاهی انجام می‌شود و در این فاصله کوتاه حق دارند از تمام وسائل استفاده بکنند و مطمئن باشند که وسایل را بر می گردانند (دکتر رهنوردی ـ خودتان دارید در کلیات صحبت می‌کنید) ناگزیرم می‌بایست در کلیات صخبت می‌کردم ولی وقتی آقایان در مواد صحبت فرمودید بنده ناچار بودم جواب بدهم وقتی خود جنابعالی فرمودید که آمار برای مملکت لازم است و بدون داشتن آمار هیچگونه اقدام اقتصادی و اجتماعی میسر نیست بنابراین وقتی این مورد را قبول کردید این آمار هم در یک دستگاهی که طرح ریز است و آن دستگاه منحصرا سازمان برنامه است باید متمرکز شود که مسئول امور طرح ریزی مملکت است و باید در این سازمان ادغام بشود (احسنت).

نایب رئیس ـ آقای سراج احمدی بفرمائید.

سراج احمدی (معاون وزارت کشور) ـ فرمایشاتی که نمایندگان محترم فرمودند برای بنده شخصا آموزنده بود و بسیار مفید که باید در اجرای قانون تمام این مطالب بکار بسته شود اما چون در کلیات بحث است اینجا کار دومی پیش می‌آید یکی ضرورت داشتن مرکز آماری و سریعتر هم تشکیل این مؤسسه، برای آنکه کارهای آماری ما زودتر انجام بشود این را بنده تصور می‌کنم که آقایان هم مخالفت ندارند بحث در این است که این دستگاه در وزارت کشور یا وزارتخانه دیگر یا سازمان برنامه انجام وظیفه کند بنده تصور می‌کنم این هم باز قابل بحث نیست برای این که بنده تصور می‌کنم همه دستگاهها مربوط به دولت است و هم تحت توجه آقایان باید انجام وظیفه بکند چه در سازمان برنامه باشد و چه در وزارت کشور و چه در وزارت خانه دیگر فقط دولت یک تزی دارد که می‌گوید امور اجرائی دستگاهها را بوزارتخانه‌ها بدهد و کارهای برنامه‌ای و طرح ریزی را به سازمان برنامه واگذار کند و دولت این کار را تشخیص داده است که این کار یک کار اجرائی نیست البته اگر اجرا را به معنی تحرک بگیریم البته هر کاری تحرک خواهد داشت آن کسیکه می‌رود برنامه‌ای را برای پل سازی می‌دهد سنداژ می‌کند. اما ذاتا کار برنامه ریزی کاریست که باید رویش در یک مجمع مطالعه بشود و نتیجه آن برنامه مؤثر است مقدماتیکه برای آن کار انجام می‌شود ما می‌خواهیم بگوئیم با دستگاهها و متدهای صحیح که وضع آماری ما به چه نحوی است چه از لحاظ بهداشتی و چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ فلاحتی این نتیجه گیریش مهم است و این نتیجه گیری یک کار بسیار فنی و تخصصی است و کار اجرائی نیست کار فنی است بنابراین چون تمام کار‌ها می‌خواهد در سازمان برنامه

متمرکز بشود البته این کار هم شایسته است که به آنجا برود نگرانی هائیکه خدای نکرده در سازمان برنامه باشد سازمان برنامه همان دستگاهی است که مثل همه دستگاههای ما یک محاسنی دارد و یک معایبی هم دارد که باید سعی بکند همانطور که آقایان تذکر دادند معایبش را رفع و بر محاسنش بیفزاید (دکتر رهنوردی ـ محاسنی از این دستگاه ندیده‌ایم) خوب قربان، هیچ چیزی در دنیا بدون حسن که نیست البته این کار‌ها که شده است خود آقایان هم ملاحظه فرمودید سدهائیکه در خوزستان و در سایر نقاط ایران ساخته شده است (دکتر رهنوردی ـ سد‌ها را خیلی گران ساخته‌اند) راه سازی هائیکه شده بوسیله سازمان برنامه است به هر صورت کاری شده است (فولادوند ـ به عقیده آقایان محاسن به معنای ریش است) بله به معنای ریش است که ریش نداشته پس این حسن است (مهندس عطائی ـ شما که اطلاعات فنی ندارید چطور اظهار عقیده می‌کنید؟)بهر صورت این قدر نباید بد بین بود همه دنیا در کارهائیکه می‌کنند یک اشکالاتی در کارشان پیدا می‌شود و همه دنیا را که به بینید یک منقصت هائی در کار‌ها هست که حل می‌شود عمده مطلب الان ضرورت کار است که باید هر ۵ سال یکمرتبه آمار گیری بشود و اگر نشود باید بی اطلاع و بی علم کارها را انجام داد اینستکه همانطور که نظر آقایان است و استدعای دولت هم در همین زمینه است توجهی بفرمائید این کار زودتر اجرا بشود و اگر اشکالی پیش می‌آید با راهنمائی‌های اقایان حل خواهد شد واگر منقصتی ملاحظه شده مقرر بفرمایند تا در مقام اصلاح آن بر آئیم عجالتا این مطالب مورد بحث نیست بحث این استکه این کارها باید انجام شود استدعا می‌کنم آقایان با لطفی که همیشه نسبت به دولت داشته‌اید موافقت بفرمائید این کار زود انجام بشود و انشاءالله این محاسن که مورد نظر آقا است در این جا حاصل می‌شود.

نایب رئیس ـ نسبت به این لایحه پیشنهاد سکوت داده شده است. قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم لایحه پیشنهادی دولت در مورد انتقال اداره آمار عمومی به سازمان برنامه مسکوت بماند تا دولت تاریخ تأسیس این اداره و هزینه‌های مصرف شده از بدو تأسیس تا آخرسال ۱۳۴۳ و خدمات انجام شده این اداره را به اطلاع کمیسیون برسانند تا با اطلاع از وضع گذشته بتوان نسبت به لایحه پیشنهادی مذاکره و تصمیم اتخاذ نمود. بالاخانلو

نایب رئیس ـ آقای بالاخانلو پنجدقیقه وقت دارید بفرمائید.

بالاخانلو ـ عرض کنم که اداره آمار عمومی شاید ۱۷ ـ ۱۸ سال است در این مملکت تأسیس شده و مبالغی در حدود ۵۰ میلیون تومان صرف اداره امور این دستگاه شده ماشین آلات متعدد الکترونیک و امثال آن آورده‌اند و تعداد زیادی شاید در حدود صد دستگاه جیپ و سایر وسائل در اختیار این دستگاه گذاشته‌اند و کسانیکه در رأس این دستگاهها بودند و رئیس این دستگاه بودند خیلی هم خوب کار کرده‌اند (صحیح است) من مخالف سرو صورت دادن به یک دستگاهی که مفید فایده است نیستم بلکه آمار همانطور که آقایان فرمودند یک مسأله ضروری و لازم است و اگر آمار نباشد در شئون مملکت نمی‌شود پیشرفت کرد ولی مطلب اینست که این دستگاه برود جزو سازمان برنامه ما نمی دانیم اصرار در این مطلب چیست اگر این دستگاه بد کار کرده چرا از آن باز خواست نمی‌کنند؟ اگر خوب کار کرده چرا به سازمان برنامه منتقل گردد خوب ملاحظه بفرمائید در دستگاههای دولت یک اداره شهرسازی داریم در وزارت کشور راجع به شهرسازی و یک مهندس فایل آلمانی را آورده‌ایم ـمصطفوی (همین دو سه روزه مرحوم شدند سر شما سلامت باشد) و یک عده مهندس جوان هم دارند کار می‌کنند و این کار وزارت کشور بوده و بسیار صحیح بوده و این را آقای دکتر پیراسته بوجود آورد یک اداره شهر سازی داریم در وزارت آبادانی و مسکن یک اداره شهرسازی هم در سازمان برنامه داریم در مورد آمار یک اداره ثبت احوال داریم مربوط به وزارت کشور یک اداره آمار عمومی داریم جناب آقای مصطفوی توجه بفرمائید مطلب اینست که هر کاری که بخواهیم در این مملکت بکنیم تحت عنوان اینکه کارشناس نداریم متخصص نداریم، به خدا همه چیز داریم ما مملکتی هستیم که از لحاظ کارشناس از لحاظ متخصص

از لحاظ طبیب از لحاظ حقوقدان همه چیز در این مملکت داریم، تحت عنوان اینکه ما متخصص نداریم باید فوری یک متخصص از آمریکا و سویس یا از چند کشور دیگر بیاوریم هی می‌خواهید پول خرج کنید تقاضای بنده این است که در مورد این اداره که اداره تازه‌ای نیست دولت بگوید که این اداره کی تشکیل شده و برای چه بوجود آمده است و برای آن چقدر خرج شده است و نتیجه صرف این مبالغ هنگفت چه بوده است تا بعد برود در سازمان برنامه شما از گذشته این دستگاه اطلاع ندارید حالا می گوئید در سازمان برنامه ادغام شود ولی علت را نمیگوئید واگر دستگاه بدکار کرده چرا مسئولین آنرا بازخواست نمی‌کنید در تصویب این لایحه هیچ عجله‌ای نیست بگذارید مردم هم بدانند پولی که خرج می‌شود در مملکت چگونه است بعد تصمیم بگیرید حالا می‌خواهد جزو سازمان برنامه بشود یا جزو وزارت کشور ولی عقیده شخص بنده این است که باید جزو وزارت اطلاعات بشود نه سازمان برنامه این عرض بنده است.

نایب رئیس ـ آقای خواجه نوری بفرمائید.

فولادوند ـ بنده قبلا اشاره کردم و اجازه صحبت خواستم برای اطلاعتان عرض می‌کنم پیشنهاد سکوت مخالف و موافق ندارد.

خواجه نوری ـ جناب آقای فولادوند جنابعالی عقب نشسته بودید و بنده به محض اینکه آقای رئیس فرمودند که پیشنهاد سکوت شده است اجازه خواستم با وجود این چون جنابعالی بهتر از عهده بر می آئید استدعا می‌کنم بفرمائید.

فولادوند ـ خواهش می‌کنم صحبتتان را بفرمائید.

خواجه نوری ـ عرض کنم در این مورد چون یک مسئله فنی است و صحبت آمار است بنده ناچار هستم که یک مختصری از امور فنی آمار گیری و طرز عمل آن عرض بکنم خدمت نمایندگان و علت اینکه چطور شده است که دستگاه اجرائی معتقد شده است این دستگاه آمار را منتقل بکند ودر اختیار سازمان برنامه بگذارند گویا برای جناب آقای بالاخانلو وسایر دوستان اینطور برایشان سوءتفاهم ایجاد شده است که شاید خدای نکرده اداره آمار تابحال وظیفه اش را خوب انجام نداده یا اینکه خوب نتیجه نگرفته‌اند از اقدامات خودشان و مستوجب توبیخ و مجازات هستند هیچ کدام از اینها نیز اصل مطلب این است که هر دستگاه تخصصی وقتی آمار جمع آوری می‌کند مطالبی مورد توجه اش قرار می‌گیرد که مورد توجه و علاقه خاص آن دستگاه است به طور خلاصه عرض می‌کنم که وزارت کار اگر بخواهد آمار تهیه کند می‌رود سراغ دستگاههای صنعتی و فقط از لحاظ کارگر و کارفرما و تعداد کارگران بیمه شده یا بیمه نشده و حداقل دستمزد و اینکه در کجا اجرا می‌شود و در کجا اجرا نمی‌شود و از این جهات فنی خاص خودش امار گیری می‌کند یک دستگاه اقتصادی که بخواهد آمار گیری بکند می‌رود فقط از جهت صادرات و واردات و مقدار و نوع جنسی که وارد می‌شود و تولید می‌شود و چه اجناسی در کدام بازار دنیا فروش دارد و چه مقداری فروش می‌رود یا نمی‌رود به هر صورت از این جهات آمارگیری می‌شود ارتش وقتی می‌خواهد امار گیری بکند آمارگیری را از لحاظ وضع استراتژیکی، عشایر، جمعیت و از این جهات آمارگیری می‌کند و لیکن یک دستگاه ستاد مشترکی که باید تمام این آمارها را جمع آوری کند اولا پرسش نامه‌های مورد احتیاجش را در دستگاههای اجرائی می‌گذارد و از آنها می‌خواهد که چه جوابهائی مورد احتیاج است تا جمع آوری بکند آن یک ستاد مرکزی است که می‌خواهد برای مملکت نقشه اقتصادی بکشد باید یک دستورالعمل هائی به دستگاههای اجرائی بدهد و پرسش نامه‌ها را بفرستد و بعدا که آن پرسش نامه‌ها آمد در آن دستگاه مجددا باید آنها را تجزیه و تحلیل کند مرتب کند و از نظرهای مختلف و برای رشته‌های مختلف مملکت و نقشه‌های مختلف مورد استفاده قرار بدهد عمل گرفتن آمار با عمل پخش کردن این پرسش نامه‌ها و جمع آوری جوابها و تجزیه و تحلیل کردن و نتیجه گیری دوتاست آنچه را که واگذار می‌کنند به سازمان برنامه و به عنوان یک ستاد مرکزی آمار بوجود می‌آورند این است که همان اماری که در وزارت کشور از لحاظ نفوس از لحاظ موقعیت سیاسی شهرها از لحاظ وضع طبقات مختلف و غیرذلک وزارت کشور جمع آوری می‌کند آن آماری که وزارت کار جمع آوری می‌کند آن آماری که سازمان بیمه‌های اجتماعی جمع آوری می‌کند تمام اینها در یک ستاد مرکزی جمع آوری می‌شود و از آن استفاده می‌شود و برای اینکه احتیاجات این ستاد مرکزی بودجه احسن جمع آوری بشود ….

نایب رئیس ـ آقای خواجه نوری وقت جنابعالی تمام شد.

خواجه نوری ـ بنده می‌خواستم به طور خلاصه این را عرض کنم که فلسفه وجود یک چنین مرکزی ضرورت دارد و این کار فوریت دارد و هر چقدر به تأخیر بیاندازیم بضرر مملکت است (بالاخانلو ـ پس چرا این ۱۵ سال که کار کرده‌اند حرفی زده نشد ؟)استدعا می‌کنم توجه بفرمائید چون وقت بنده محدود است بنده نمی‌توانم توضیح بدهم.

نایب رئیس ـ نمایندگان محترم توجه بفرمایند طبق ماده ۱۳۲ آئین نامه برای پیشنهاد سکوت پنج دقیقه کسی که پیشنهاد داده صحبت می‌کند و یک مخالف. عده‌ای از همکاران محترم تقاضای صحبت کرده‌اند طبق آئین نامه مجلس فقط یک نفر مخالف می‌توانست صحبت کند که آقای خواجه نوری صحبت کردند حالا نماینده دولت آقای دکتر یگانه تشریف می‌آورند.

دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ بنده چون فعلا مسئله‌ای که مطرح است مسکوت بودند لایحه است عرض می‌کنم و وارد دفاع از لایحه که نمایندگان معظم به خوبی جهات قضیه را روشن فرمودند نمی‌شوم لایحه از لحاظ مملکت ضرورت فوق العاده دارد و شاید اگر بحث در مواد بود بنده عرایض دیگری می‌کردم و اصلاحات کمیسیون هم اصلاح عبارتی بود و بنده شخصا تقاضا کردم لایحه از ضروریات مملکت است و این باید به تصویب برسد و ما از اول سال ۱۳۴۵ سرشماری را در تمام مملکت شروع کنیم و مخصوصا دولت چند مرتبه کتبا و شفاها استدعا کرده و در مجلس سنا با یک فوریت به تصویب رسیده البته فعلا تقاضای مسکوت ماندنش شده است جناب آاقی بالاخانلو شما جهاتی را فرمودید درباره مسکوت ماندن که این جهات مربوط به مواد لایحه است فرض بفرمائید نظرتان این بود که این وابسته به یک دستگاه دیگری بشود پس برای انجام نظر جنابعالی لایحه باید جریان خودش را داشته باشد مسکوت ماندن و پیشنهاد سکوت یک امر دیگری است یعنی برای لایحه است که تشخیص می‌دهند برای مملکت اساسا ضرورت ندارد من فرض می‌کنم تمام کار دولت روی برنامه ریزی است فلسفه اینکه این لایحه با فوریت تقدیم شدخه در سنا تصویب شد این است که سازمان برنامه بر طبق آمارگیریها اید بودجه برنامه‌ای بنویسد و برای سال ۱۳۴۵ ما سرشماری را با یک بودجه زیادی آغاز می‌کنیم و به عرضتان می رسانیم از برنامه دوم و سوم یک رقمش صرف آمار می‌شود و آن رقم چندین میلیون تومان است که فقط صرف آمارگیری می‌شود بنابراین آمارگیری کار سازمان برنامه است آن موقع که مملکت کارهای عمرانی نداشت در سال ۳۵ تصور شد مثلا ثبت احوال است از آن تاریخ آماری که تهیه کرده‌اند همان آماری است که به صورت ثبت احوال است و اماری که ما بتوانیم در کار عمرانی از آن استفاده کنیم نیست یا با آن بودجه برنامه‌ای درست کنیم حتی آن دستگاههای الکترونیکی چون مجهز نیستند خود آقایان این دستگاهها را می‌شناسند و از اول مایل بودند به سازمان برنامه بدهند بنده از حدود خودم عدول نمی‌کنم عرض کردم لایحه مثبت است و ضرورت دارد مطرح شد و رأی در کلیات آن گرفته شد اگر این را جنابعالی در کلیات می‌فرمودید من یک ترتیب دیگری عرض می‌کردم اگر نظرتان این است که به سازمان دیگری ملحق بشود اجازه بفرمائید لایحه مشی خودش را طی بکند وقتی به آن رسیدیم وقتی به آن ماده رسیدیم پیشنهاد بفرمائید که به سازمان دیگری برود و بقیه عرایض بنده در آن موقع خواهد بود که در هر حال بسته به نظر نمایندگان محترم است.

نایب رئیس ـ نمایندگان محترم توجه فرمایند یک مخالف صحبت کرده و نماینده دولت توضیح داده است باید رأی بگیریم به پیشنهاد آقای بالاخانلو.

بالاخانلو ـ اجازه بفرمائید توضیح عرض کنم و پیشنهادم را پس بگیرم.

نایب رئیس ـ طبق آئین نامه نمی‌توانید پس بگیرید باید رأی بگیریم خانمها و آقایانی که با پیشنهاد مسکوت ماندن این لایحه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند .(چند نفری برخاستند) تصویب نشد حالا رأی می‌گیریم به ورود در شور مواد خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ماده ۱ ـ از تاریخ تصویب این قانون اداره کل آمار

عمومی از وزارت کشور منتزع و به نام مرکز آمار ایران وابسته به سازمان برنامه خواهد بود.

نایب رئیس ـ آقای فولادوند.

فولادوند ـ بنده موافقم.

نایب رئیس ـ نمایندگان محترم توجه بفرمایند این لایحه که مطرح شده است یک شوری است و پیشنهادات رسیده اینجا قرائت می‌شود. هر طور تصویب فرمودید آن مورد قبول و مورد تأیید خواهد بود آقای دکتر معتمدوزیری فرمایشی داشتید؟

دکتر معتمد وزیری ـ عرایض بنده در کلیات است.

نایب رئیس ـ در کلیات نمی‌شود اگر در ماده یک نظری دارید بفرمائید.

دکتر معتمد وزیری ـ بنده مخالفم و طبق آئین نامه در ماده ۱ می‌توانم راجع به کلیات توضیح بدهم چون توضیح کلی دارم.

نایب رئیس ـ بفرمائید.

دکتر معتمد وزیری ـ بنده فقط می‌خواستم بگویم آنچه در مورد تفکیک این سازمان از وزارت کشور و الحاقش یا ادغامش در سازمان برنامه و نحوه این کار است همه موافق هستیم و بنده هم شخصا موافق هستم بسیار نظر صحیحی است فقط می‌خواستم نحوه عمل و طرز کار طوری باشد که از نظر کارمندان و روش کلی که در این مورد در پیش گرفته می‌شود احیانا هیچگونه تبعیضی پیش نیاید و در حقیقت از لحاظ همین سازمان آمار مرکزی و افرادی که انتخاب می‌شوند که جزء این سازمان در سازمان برنامه انجام وظیفه می‌کنند و عده‌ای که باقی می‌مانند در وزارت کشور و جزء وزارت کشور در خواهند آمد در انجام این کار هم از مأموران عالیرتبه سازمان برنامه دخالت داشته باشند و هم از افرادی که در اداره کل آمار سابقه دارند و اطلاعات آنها کافی است و به خصوصیات و تخصص افراد وارد هستند استفاده شوند بنده می‌خواستم اطمینان پیدا کنم که رعایت اصول و مصالح کلی خواهدشد که احیانا تبعیضی در این مورد نشود.

نایب رئیس ـ جنابعالی در ماده مربوطه اگر پیشنهادی دارید بدهید و آن وقت صحبت بفرمائید.

دکتر معتمد وزیری ـ عرض بنده چون جنبه کلی داشت خواستم این توصیه را کرده باشم عرض دیگری ندارم.

نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین مخالف هستید بفرمائید.

دکتر مبین ـ همکار عزیز بنده جناب آقای بالاخانلو صحبتی فرمودند که اگر کار گذشته خوب بوده بگذارید ادامه بدهند و اگر خوب نبوده و به همین مناسبت می‌خواهند خوبش بکنند پس تکلیف کارهای انجام شده قبل چیست آن همه پولی که خرج کرده‌اند تکلیفش چیست (خواجه نوری ـ خوب بوده می‌خواهند خوب ترش بکنند) چون خوب بوده و می خواهیدبهتر کنید باید دولت گزارش بیاورد که کارهای گذشته خوب بوده است آقای بالاخانلو تقاضا کردند که اجازه بدهید دولت گزارش بیاورد که آنچه کرده و خوب بوده چی بوده است ولی شما اجازه ندادید بنابراین علت اینکه کارهای گذشته تبدیل شود به کار جدید تحت نظر سازمان برنامه چیست این بالاخره از طرف دولت توجه نشد اگر چنین نظری هست و کارهای قبلی اش خوب بوده چرا اصلا توجه نشد و اگر اینطور نیست و بد بوده و می‌خواهند تغییر بدهند این را باید بفهمیم اگر آقایان توجه نمی‌فرمایند بنده ناچارم یک سئوال تقدیم کنم برای اینکه آقایان توجه نمی‌کنند و دولت هم گزارش نمی‌دهد.

نایب رئیس ـ آقای فولادوند جناب عالی موافق هستید بفرمائید.

فولادوند ـ با تشکر از جناب آقای رئیس جنبه مخالفت ارادتمند با اجازه نمایندگان محترم یک جهت پارلمنتری هم دارد و بنده استدعای محترمانه امعان نظراز کلیه نمایندگان محترم حاضر را در این زمینه را می‌کنم ملاحظه می فرمائید ما دیدیم خلاف قائده عمل شده و صحیح هم دیده‌ایم عمل شده آقایان هم امیدوارند تصدیق بفرمائید بنده همیشه مراعات نظریات نمایندگان محترم را از صمیم قلب و با کمال جدیت می‌کنم ولی گاهی می‌بینم اشتباهی در سلیقه چه مخالف و چه موافق می‌شود، این دولت یک لایحه آورده است برای انتقال یک اداره خودش به یک اداره دیگری البته همانطور که قبلا به جناب آقای دکتر کیان عرض کردم تکیه بفرمائید روی ضرورت، ملاحظه بفرمائید که بنده آن چند دقیقه هم که عرض

کردم یک نیتی داشتم که صحیح بود چنانکه آقای دکتر مبین هم الان این ایراد را گرفتند که ضرورتش را به ما نفهماندند بعقیده بنده اگر این تکیه روی ضرورت می‌شد و لزوم فنی و اقتصادی انتقال این اداره را به سازمان برنامه در همانجا در پنج دقیقه ذکر می‌فرمودند این همه صحبت پیش نمی‌آمد، البته پیشنهاد سکوت می‌آید، پیشنهاد سکوت از وظایف یک وکیل است ولی ربطی به این مطلب ندارد، الآن وقتی نیست که این مطلب را مسکوت بگذاریم وکیل وظیفه نمایندگی ملت را دارد و وظیفه کنترل اعمال دولت را دارد، ولی به عقیده بنده، کنترل اعمال با ایجاد بطی عمل دولت فرق می‌کند، همانطور که جناب آقای دکتر مبین فرمودند ایشان می‌توانند سئوال کند حتی می‌توانند استیضاح کنند ولی الان دولتی که برگزیده اکثریت است ودارد کارش را می‌کند مأمور است برای مطالعه و پیشرفت امور مملکت به هر عنوان رفته‌اند مطالعه کرده‌اند آقایان و این ضرورت را تشخیص داده‌اند که امروز و خیلی هم زود این اداراتی که در آمار پراکنده است یک جا در سازمان برنامه متمرکز بکنند برای گرفتن نتیجه اقتصادی و اجتماعی در کشور شاهنشاهی، عرض می‌شود بنده خودم در صورتیکه متخصص نیستم این ضرورت را تشخیص دادم یعنی آن ایراداتی که جناب آقای دکتر رهنوردی به سازمان برنامه دارید و داریم آنها به جای خود محفوظ است ولی همینطور که عرض کردم این موضوع هم ضرورت انجامش به این نحو و به طوریکه متخصصین دولت و برنامه ریزها تشخیص داده‌اند آنهم ضرورتش محفوظ است (مصطفوی ـ ضرورتی دیده نمی‌شود ولی نمی‌خواهم مخالف فرمایشات جنابعالی که می فرمائید عرضی کنم) عرض کنم جناب آقای مصطفوی شما که در وزارت کشور تشریف داشتید و برای بنده هم فرمایشاتتان مقدس است به عقیده بنده سازمان برنامه که وظیفه طرح ریزی دارد، بایستی وسایل در اختیارش باشد لااقل جناب آقای مصطفوی سئوالی فرمودید به جواب چاکر هم عنایتی بفرمائید، لااقل این قرطاس بازی که همیشه بنده و جنابعالی از آن می‌نالیم ما را از آن معاف می‌کند، آمار الآن بطوری که در وزارت کشور هست نمی‌تواند وظیفه اش را انجام بدهد چون مجهز نیست یا بایستی سازمان برنامه این وسایل و و تجهیزات را برای آنها بفرستد یا آن قسمت هائی که بدرد خودش می‌خورد نگاهدارد برای خودش که وقتی ما سئوال می‌کنیم جناب آقای رئیس اداره آمار وزارت کشور آیا مثلا مردمانی که از سد سفید رود برای برنج کاری از آب استفاده کردند چقدرند و چند نفر بوده‌اند و وزارت کشور مجهز نباشد ولی برای سازمان برنامه لازم باشد که چند نفر از سد سفید رود استفاده کرده‌اند و چند نفر نکرده‌اند و این پول به جای خودش خرج شده یا نشده و برای سد دیگر این استفاده را در خرج بکند یا از این خرج جلوگیری کند و دویست سیصد یا پانصد رقم از این خرجهاست که الآن بنده چشم بسته می‌توانم عرض کنم که اداره آمار وزارت کشور مجهز نیست برای جواب و سازمان برنامه یک اداره ارسال مراسلات به وسع یک وزارت باید درست بکنند، و می‌توانیم لااقل بگوئیم اگر قصوری در انجام وظیفه آمارگیری شد دیگر اداره آمار مسئول نیست و خود سازمان برنامه مسئول است و می‌توانیم بازخواست کنیم امروز آمار یک وظیفه مشکلی را در کشورهای به اصطلاح راقیه دارد، از لحاظ مادی عرض می‌کنم چون از نظر معنوی ما از همه مترقی تر هستیم، آنها حتی در مطالب فلسفی و اجتماعی از آمار استفاده می‌کنند که چه اشخاصی چه منشیدارند و چه کارهائی کرده‌اند و چه چیزهائی میل دارند به این دلیل است که یک ماشین الکترونیک جواب معنوی می‌دهد، آنچه ما می گوئیم معنوی ولی در واقع مادی است که باید اشخاصی بنشینند با کله شان فکر کنند و جواب بدهند این خیلی دقیق تر و صحیح تر است و سازمان برنامه از این جهت احتیاج دارد، در سازمان برنامه اگر ایراد هست باید گفت ایرادات این است به اداره آمار اگر ایرادی هست باید گفت ما باید حساب بکشیم و این قانون را بگذرانیم، همین آقایانی هم که تشریف دارید این حساب‌ها را بکشید سؤال بکنید و جوابش را بخواهید و این عقیده چاکر الان خیلی فوریت دارد و بسیار ضروریست و لایحه بسیار مفیدی است اینستکه بنده به این دلایل با اجازه همکاران عزیز با آن موافقت کردم (احسنت).

نایب رئیس ـ آقای مصطفوی مخالفید؟ بفرمائید.

مصطفوی ـ بنده آنچه بنظرم می‌آید قبل از عید این لایحه در کمیسیون کشور مطرح شد ودر کمیسیون‌ها که معمولا می‌شود روی مسائل بیشتر مطالعه و تحقیق و تدقیق

کرد، نماینده دولت هم یعنی نماینده سازمان برنامه که در کمیسیون بود موافقت کرد این موضوع فعلا بماند تا تکلیف قانون تشکیلات و استخدام روشن بشود بعد که بنده چند روزی مسافرت بودم نفهمیدم چه شد که این لایحه را باز با سرعت آوردند بنده معذرت می‌خواهم که ناچارم اینجا بر خلاف نظر همکار فراکسیونیم و همچنین بر خلاف نظر دو نفر از همکارانم صحبت کنم ولی یک حقیقتی را نمی‌شود پایمال کرد و آن اینست که سازمان برنامه قرار بر این بوده است که در برنامه سوم یک دستگاه علمی و تحقیقی باشد و یک دستگاه تهیه پروژه باشد و کار اجرائی نکند ولی دیدیم که بودجه را از وزارت دارائی گرفتند حالا خواهند گفت که بودجه یک کار پروژه ایست ولی بنده می دانم برای ساختن یک راه باید که حسابداری وزارت راه برود در سازمان برنامه آنجا تأمین اعتبار بکند و برگردد یک دستگاهیکه قرار بود مغز متفکر باشد و فقط پروژه تهیه کند، فقط فکر تهیه کند این آقایان آمدند در کاراجرائی دخالت کردند و الان آمدند می‌خواهند در کار اداره آمار عمومی مداخله کنند بنده شاید در تمام مدت خدمتم دو یا سه مرتبه به اداره آمار عمومی رفته‌ام ولی آنچه می دانم و یقین دارم این است که اداره آمار عمومی از اداراتی است که بسیار خوب کار می‌کند، آمارهائی را که خدمت آقایان نمایندگان فرستاده‌اند ملاحظه فرموده‌اید که خیلی از قسمتهای مورد نیاز مملکت اینها آمار تهیه کرده‌اند بنده نمی دانم چه اصراری است که یک دستگاهی را که خوب کار می‌کند و باید هم جزء دستگاههای اجرائی باشد به چه دلیل باید بفرستند به سازمان برنامه، اگر این دستگاه بد کار کرده بود می‌گفتیم آنجا که امتحان داد بد کار کرد حالا بگذارید برود سازمان برنامه شاید آنجا بتواند خوب کار کند. اگر این کار اجرائی نبود می‌گفتیم چون کار اجرائی نیست باید برود به سازمان برنامه، بنابراین بنده این را خلاف اصل می دانم که یک دستگاهی را که تا حالا امتحان داده و خوب کار کرده برود به خصوص اینکه همه ملاحظه فرموده‌اید در ظرف یکی دو سال اخیر وزارت کشور یک قیافه تازه پیدا کرده و همه کارهایش را خوب انجام می‌دهد کارها را دارند اصلاح می‌کنند و خوب کار می‌کند بنابراین بنده هیچ دلیل نمی‌بینم که این اداره را از وزارت کشور منتزع بکنند و به سازمان برنامه بدهند بنده نه کاری به وزارت کشور دارم نه دیگر در خدمت وزارت کشور می‌روم ولی اطلاعاتی را که در اثر سی سال خدمت کسب کرده‌ام از ذکرش بنده مضایقه نمی‌کنم خیال می‌کنم اگر موافقت بفرمائید که این دستگاه بماند در وزارت کشور و تکمیل بشود و آماری تهیه بکند که مورد استفاده تمام دستگاههائی که می‌خواهند پروژه تهیه کنند باشد بهتر خواهد بود.

نایب رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی جنابعالی مخالف هستید؟

دکتر رهنوردی ـ بنده پیشنهاد دارم و تذکری می‌خواهم بدهم.

نایب رئیس ـ در موقع طرح پیشنهادها جنابعالی حق دارید که صحبت بفرمائید.

دکتر رهنوردی ـ تذکری داشتم در مورد فرمایشات آقای فولادوند.

نایب رئیس ـ در همان پیشنهادتان بفرمائید.

مرتضوی ـ دو مخالف و یک موافق صحبت کردند اگر اجازه می فرمائید بنده به عنوان موافق صحبت کنم.

نایب رئیس ـ بفرمائید.

مرتضوی ـ بنده وقتی که در متن لایحه غور و بررسی کردم از نظر قضاوت خودم به این نتیجه رسیدم که شاید توجه به اصل لایحه آنطور که باید و شاید نشده است که عرض کردم این قضاوتی است که خودم کرده‌ام والا جسارتی خدای نکرده به ساحت مقدس همکاران عزیز نمی‌کنم دولت که آمده این پیشنهاد را تقدیم کرده و این لایحه را به مجلس تقدیم کرده که یک اداره‌ای را از وزارت کشور منتزع بکند و به یک سازمان دیگر که بازهم تابع دولت است منتقل نماید و در حقیقت وزارت کشور هم این امر را تأیید کرده است همچنانکه آقای معاون محترم وزارت کشور هم اینجا تشریف دارند برای دفاع از همین موضوع نه خلاف آن بنده استناد می‌کنم و الهام می‌گیرم از فرمایشات جناب آقای فولادوند که فرمودندما اینجا به ضرورت این مطلب بیشتر توجه کنیم البته دوستان عزیز ما راجع به سازمان برنامه صحبتهائی کردند به عقیده بنده پرونده این مطلب با صحبتهائی که امروز شد از هم جدا است چه بسا که ممکن است

در گذشته هم سازمان برنامه در بعضی از جهات می خواسته است آنطوری خدمت بکند که مردم راضی شوند و رضایت مردم حاصل بشود و معایب رفع بشود ولی بنده آنطوریکه استباط کردم شد وقتی جناب آقای مصطفوی هم فرمودند قرار بر این است که در برنامه سوم سازمان برنامه به یک صورت کامل علمی در بیاید از نظر برنامه ریزی وقتی ما این اصل را قبول کردیم بایستی اطلاعاتی که این مرکز علمی لازم دارد در اختیارش بگذاریم به بینیم چه کسی از این آمارها بهره برداری می‌کند آیا وزارت کشور هیچوقت خواهد پرسید از اداره آمار عمومی که تعداد دامهای کشور چندتا است؟ آیا وزارت کشور خواهد پرسید که مثلا فرض بفرمائید میزان معادن مملکت و استخراجش چقدر است نه. پس بنابراین ما باید این اداره را در اختیار یک سازمانی قرار بدهیم که از او می‌خواهیم در امور کلی اجتماعی و اقتصادی که در شئون مختلف ودر شقوق مختلف مملکت گسترش پیدا کرده وتقسیم و تجزیه شده این اطلاعات را در اختیارش بگذاریم این صحیح نیست که ما به سازمان برنامه بگوئیم که شما این اختیاراتتان را هر روز از یک اداره‌ای که تابع یک وزارتخانه دیگر است سئوال بفرمائید در صورتی که مرجع تهیه این اطلاعات بایستی در سازمانی باشد که مورد احتیاج آن سازمان است (صحیح است) و ما توجه به این مطلب داریم که سازمان برنامه در تمام امور اجتماعی و اقتصادی و برنامه ریزی مملکت می‌خواهد طرح تهیه کند و اگر این طرحهایش مبتنی بر اصول نباشد حتما نتیجه مطالعات و برنامه هائی که طرح می‌کند غلط خواهد بود بنابراین ما برای اینکه بتوانیم کار این دستگاه را سهل تر بکنیم چه مانعی دارد که ابزار و لوازمش را که در دستگاه دیگر است در اختیارش قرار بدهیم به عقیده بنده انتقال این دستگاه به سازمان برنامه نه تنها عیبی ندارد بلکه بسیار هم مفید است و در ضمن ما نبایستی از این نقل و انتقال اینطور استنباط کنیم که اداره کل آمار بد کار کرده خیر بسیار هم خوب کار کرده ولی می‌خواهیم مرکزش را به جائی ببریم که واقعا به این دستگاه احتیاج دارد فرض بفرمائید اگر در وزارت کشور که یک دستگاهی است و یک وظائف خاصی دارد ما اداره دامپزشکی را جزء این تشکیلات بکنیم صحیح نیست این بایستی در سازمانی باشد که احتیاج به این دستگاه دارد بنده فکر نمی‌کنم ارتباطی به حسن یا عدم حسن خدمت آنها در گذشته داشته باشد بنده خیال می‌کنم و استنباط می‌کنم که به هیچوجه من الوجوه چنین چیزی مطرح نیست و ما فقط می‌خواهیم یک دستگاهی را بگذاریم در یک تشکیلاتی که به آن بیشتر احتیاج دارد اما مطلب دیگری که باید انجام بشود بنده خواستم خدمت نمایندگان محترم عرض کنم که آمار، گرچه صحبت شده و تکرار مکررات است از نظر پایه ریزی یک برنامه صحیح برای رشد اقتصادی به موازات انقلابی که در مملکت شروع شده به قدری اهمیت دارد که اگر ما از آن غفلت کنیم بر روی آب عمارتها را پی ریزی کرده‌ایم و یک چنین تشکیلاتی نمی‌تواند جوابگوی انتظارات انقلاب مملکت ما باشد بنده خودم مکرر مواجه شدم به ضررها و خسارتهائی که دستگاههای ما به علت نداشتن آمارهای صحیح با آن مواجه بوده‌اند ما در خوزستان خواستیم یک کارخانه شیر پاستوریزه بیاوریم بنده مراجعه کردم که خوزستان چقدر شیر دارد کسی نتوانست جواب مثبتی بدهد و وقتی ما آمار نداشته باشیم نمی‌توانیم تشکیلات یک کارخانه را پی ریزی بکنیم چون وقتی ببینیم شیری نیست که بنده پاستوریزه بکنم ایجاد کارخانه چه فایده‌ای دارد پس بنابراین ملاحظه می فرمائید که آمار امروز در تمام شئون اجتماعی و اقتصادی ما بسیار حائز اهمیت است و انتقال این دستگاه به سازمان برنامه برای این است که این آمارها را برای سازمان برنامه احتیاج داریم و چه بهتر است که زیر نظر خود سازمان برنامه باشد (احسنت).

نایب رئیس ـ آقای دکتر عدل طباطبائی مخالفید یا موافق؟

دکتر عدل طباطبائی ـ بنده توضیحی می‌خواهم که باید بفرمایند تا بشود اتخاذ تصمیم کرد و اگر نمی‌شود اجازه بفرمائید به عنوان مخالف عرض کنم.

نایب رئیس ـ بفرمائید.

دکتر عدل طباطبائی ـ عرض کنم این ایراد به آئین نامه مجلس وارد است که انسان مجبور می‌شود به عنوان مخالف یک توضیحی بخواهد که بتواند اتخاذ تصمیم کند علت توضیح بنده این است که بنده همیشه موافق بودم با اینگکه یک ترتیب صحیحتری برای سازمان آماری مملکت داده بشود و بدون تردید ترتیب صحیح در وظیفه او این است

که سازمان آمار مرکزی ضمیمه سازمان برنامه بشود که برنامه‌های عمرانی و توسعه مملکت را طرح ریزی می‌کند و به این ترتیب خواهد توانست مبانی صحیح واستواری برای اطلاعات اقتصادی واجتماعی بدست بیاورد و اتخاذ تصمیم بکند و سیاست خودش را تنظیم بکند اما در این مورد دو سوال در ذهن بنده مطرح شده است که از نماینده محترم دولت می‌خواهم که توضیح بدهند زیرا بنده می‌خواستم روشن تر اتخاذ تصمیم کنم سوال اول این است که با انتقال مرکز آمار به سازمان برنامه آیا به چه ترتیب شما تصور می فرمائید که این اولویتهای آماری را سازمان برنامه بهتر از وضع قبلی یعنی بهتر از موقعی که این سازمان منضم به وزارت کشور بود عمل خواهد کرد برای اینکه تصدیق می فرمائید آمار یک دنیای وسیعی است و موضوعات آماری هم بسیار متعدد که شاید قابل احصاءدر ابتدای امر نباشد بالنتیجه لازم است که این طرحها و وظایفی که در اختیار سازمان برنامه گذاشته شده یک اولویتی برایش قائل بشوید فرض بفرمائید موضوعاتی رازودتر آمار گیری کنیدو موضوعاتی را در درجه دوم بگذارید ملاک و ضابطه هائی را که شما برای تعیین اولویتها با انتقال مرکز آمار به سازمان برنامه اتخاذ خواهید کرد چیست ؟سئوال دوم این است که آیا این انتقال مرکز آمار به سازمان برنامه توأم می‌شود با تمرکز دستگاههای آماری در این مرکز یا خیر ؟اگر این تمرکز حاصل می‌شود که فعلا بنده عرضی ندارم اگر این تمرکز حاصل نمی‌شود بالاخره رابطه این مرکز با دستگاههایآماری دیگر این مملکت چه خواهد بود و چه پیش بینی می فرمائید برای اینکه همکاری و هماهنگی لازم و کامل بین این دستگاهها تأمین بشود استدعا می‌کنم به این دو سئوال جواب بدهید.

نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور)ـ در جواب موضوعی که مورد نظر جناب آقای دکتر عدل طباطبائی بود باید به استحضارشان برسانم البته وقتی که یک سازمان وابسته به سازمان دیگر می‌شود یک جهت یک فلسفه‌ای دارد قبلا وابسته به وزارت کشور بود طبق این لایحه وابسته به سازمان برنامه می‌شود اگر ما تشخیص دادیم که آمار گیری همانطور که خود جنابعالی هم عقیده هستید که یک امر فنی است اگر آن دستگاهی که بهش وابسته می‌شود یک دستگاه مطالعاتی و فنی و مخصوصا بهره گیری از آن آمار باشد از نظر اصول کاملا بهتر خواهد بود و سازمان برنامه قطعا از وزارت کشور بیشتر اولویت دارد چون آمار عمومی مورد نیازش است و چون سازمان برنامه به آمار بیشتر احتیاج دارد بنابراین بنده ایمان دارم به طرحهای آماری هم اولویت خواهد داد (دکتر عدل طباطبائی ـ مسئله این است که بین موضوعات مختلفی که باید مورد آمارگیری قرار بگیرد اولویت را چگونه تشخیص می‌دهد حفره‌ها و خلاها را چگونه پر می‌کند ؟)(دکتر کیان ـ امر فنی است) سازمان برنامه قربان در چه چیزی آمار می‌خواهد این مطلب را نوشته اگر این وظایف را مطالعه بفرمائید در ماده دوم معلوم است بند «ب» وظایفی را که این اداره انجام خواهد داد نشان می‌دهد، استخراج، تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری و انتشار آمارهای جمع آوری شده، عمده در آمار گیری برای آن عمل نتیجه گیری است استخراج می‌شود با وسایل علمی که خود جنابعالی کاملا استحضار دارید تجزیه و تحلیل می‌شود آمار گیری می‌شود سازمان برنامه به هر برنامه مملکتی که بیشتر اولویت داد به تهیه آمار آن هم بیشتر اولویت می‌دهد پس بنابراین نسبت اولویت طرحهای آماری به نسبت اولویت نیازمندیهای مملکت خواهد بود در تقسیم اعتبارات هم همین طور است کشاورزی و صنایع و معادن ۳۵ منیلیارد هر یک دارد یعنی بیشتر آمار می‌خواهد البته برای استاد عزیز خودم بیشتر ازاین توضیح را جایز نمی دانم اما راجع به دستگاههای آماری فرمودید در تبصره یک ماده ۲ هست که سازمان برنامه آن فعالیتهای متشتت آماری دستگاههای دیگر را که بالاخره برای سازمان برنامه کارمی کنند در خودش جمع آوری می‌کند این تبصره این است که انتقال طرحهای آمارگیری نمونه‌ای و غیر جاری را مه اجرای آن به عهده بعضی سازمانهای دولتی است به مرکز آمار ایران فراهم بسازد به نحوی که این انتقال مجموعا تا پایان برنامه سوم انجام گرفته باشد البته وقتی یک دستگاه و یک مرکز جامعی برای اینکار نباشد هر وزارتخانه‌ای هر اداره دولتی هر کدام یک شعبه آمارگیری خواهند داشت ولی چون سازمان برنامه از

نظر علمی و برنامه ریزی پرتو افکن بتمام مملکت و به تمام برنامه‌ها است این است که این دستگاههائی که برای برنامه ریزی کار می‌کنند چون ما از آمار این را می‌خواهیم که بتوانیم برنامه جامع مملکتی تهیه بکنیم و بنده مقداری ازاین عرایضی که عرض کردم شاید از تألیفات خود جنابعالی است که استفاده کردم این است که مسلما این طرحها و مراکز متشتت را جمع می‌کند و یک مرکز جامعی برای آمارگیری خواهد شد.

دکتر مبین ـ درلژ مطبوعات کسی نیست.

نایب رئیس ـ مانعی نیست تماشاچی هست پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد).

پیشنهاد می‌نمایم :اداره کل آمار عمومی از وزارت کشور منتزع و بنام مرکز آمار ایران جزونخست وزیری بشود ـ دکتر رهنوردی.

نایب رئیس ـ یک پیشنهاد دیگر هم عینا مشابه آن است آن هم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد).

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم ماده ۱ به طریق زیر اصلاح شود:

ماده ۱ ـ از تاریخ تصویب این قانون اداره کل آمار عمومی از وزارت کشور و دائره آمار سازمان برنامه از سازمان مزبور منتزع و در یکدیگر ادغام و به نام مرکز آمار ایران تحت نظر نخست وزیر اداره خواهد شد. ـ دکتر مبین.

نایب رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی بفرمائید.

دکتر رهنوردی ـ بنده به طور که قبلا عرض کردم با بودن اداره کل آمار یا اینکه سازمانی که آمار مملکت را تحت نظر بگیرد و با متد جدید آمار تهیه بکند به هیچ عنوان مخالف نیستم و کمال آرزوی بنده است اگر آقایان با بودن یک دستگاه صحیح آمار به مشکلاتی بر نخورند خود بنده به این مشکل برخوردم و بنابراین فکر می‌کنم خود بنده مکن است از آقایان بیشتر مشتاق باشم که حتما در مملکت ما آمار پیشرفت بکند و تشخیص می‌دهم اگر آمار نباشد به هیچوجه برنامه‌های ما نمی‌تواند روی اصول علمی پایه گزاری بشود ولی بنده در صلاحیت سازمان برنامه شک دارم بنده بحثم این است که این سازمان برنامه صلاحیت این را ندارد که این اداره برود جزو آن بشود برای چه ؟به دلایل فوق العاده زیادی که به عرضتان رساندم و بنده فکر می‌کنم که همین فعالیتی را که فعلا اداره آمار که وابسته به وزارت کشور است انجام می‌دهد ممکن است روی اصل این انتقاد این فعالیت هم از بین برود و عرض کردم اگر این را ضروری می دانید که حتما از وزارت کشور منتزع بشود و برود جای دیگر اجازه بفرمائید این منتقل بشود به نخست وزیری در آنجا انجام وظیفه بکند و بنده می‌خواستم در جواب آقای فولادوند یک مطلبی را هم روشن بکنم ایشان فرمودند که بعد از اینکه آمار تهیه می‌شود مثلا این آمار است که می‌گوید این سد سفید رودی که ساخته شد در نتیجه این سد چقدر محصولات کشاورزی بالا رفته یا در نتیجه ساختن یک درمانگاه بهداشتی چقدر در بهداشت آن اهالی مؤثر بوده این موضوع را بایستی تفکیک کرد وظیفه اداره کل آمار جمع آوری آمارهای مختلفی است مربوط به اقتصاد، صنعت، بهداشت.

نایب رئیس ـ لطفا در اطراف پیشنهاد صحبت بفرمائید.

دکتر رهنوردی ـ در هر صورت آن موضوعی را که جناب آقای فولادوند می‌فرمایند آن موضوع می‌شود ارزش یابی که از کلمه انگلیسی اوالواسینEvaluation گرفته شده حتما باید وجود داشته باشد ولی ربطی به اداره آمار ندارد یک مطلب دیگری که می‌خواستم عرض کنم در مورد ادارات مختلفی است که در وزارتخانه‌های مختلف وجود دارد مثلا در وزارت بهداری یک اداره آمار داریم یک کسی که مسئول این قسمت است رفته سالها زحمت کشیده آمار حیاتی یاد گرفته چون آماری که مربوط به بهداشت است فرق می‌کند با آمار دیگر این شخص در آنجا دارد خدمت می‌کند. و آن اداره را با کمال خوبی اداره می‌کند در اینجا چند کلاس برای اینکار دارند که آمارگر تهیه و تربیت می‌کنند بنده نمی دانم با این انتقالی که داده می‌شود با این تمرکز وضع این چه خواهد شد به هر صورت باز هم بنده عقیده دارم که اگر بخواهیم از لحاظ صلاحیت فکر می‌کنم نخست وزیری بهترین جائی است یا نخست وزیری یا وزارت

اطلاعات همانطور که فرمودند یکی از این دو محل جائی است که می‌تواند این اداره به آنجا انتقال پیدا بکند و همانجا کار خودش را بکند.

نایب رئیس ـ آقای دکتر کیان بفرمائید.

دکتر کیان (مخبر کمیسیون برنامه)ـ بنده تصور می‌کنم که پیشنهاد جناب آقای دکتر رهنوردی صحیح باشد برای اینکه وقتی قبول فرمودند آمار از وزارت کشور منتزع بشود و تحت نظر نخست وزیر قرار بگیرد نظر به اینکه سازمان برنامه هم مستقیما زیر نظر نخست وزیر اداره می‌شود و مدیر عامل سازمان برنامه قائم مقام نخست وزیر در آن سازمان است بنابراین زیر نظر نخست وزیر خواهد بود و نظر جنابعالی تأمین است (احسنت).

نایب رئیس ـ آقای دکتر مهذب مخالف هستید؟

دکتر مهذب ـ اگر آقای دکتر رهنوردی قبول کردند بنده عرضی ندارم و اگر هنوز جای بحثی باقی است دو سه کلمه عرض می‌کنم.

نایب رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی.

دکتر رهنوردی ـ آن طوری که جناب آقای دکتر کیان می‌فرمایند اگر به آن نحو باشد که جناب آقای نخست وزیر کنترل کامل داشته باشند و زیر نظر نخست وزیری باشد بنده حرفی ندارم.

دکتر کیان ـ مسئول سازمان برنامه شخص نخست وزیر است و همه ادارات آن زیر نظر نخست وزیر است.

نایب رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی پیشنهادتان را پس گرفتید؟

دکتر رهنوردی ـ بله پس گرفتم.

نایب رئیس ـ پیشنهاد دوم که مشابه پیشنهاد اول است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‌نمایم ماده ۱ به طریق زیر اصلاح شود:

ماده ۱ ـ از تاریخ تصویب این قانون اداره کل آمار عمومی از وزارت کشور و دائره آمار سازمان برنامه از سازمان مزبور منتزع و در یکدیگر ادغام و بنام مرکز آمار ایران تحت نظر نخست وزیر اداره خواهد شد. دکتر مبین

نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمایید.

دکتر مبین ـ چون اینجا گفته شد که نسبت به کار گذشته اداره آمار عمومی بنده می‌بایست سئوال بکنم و وارد نشوم راجع به علتش، بنده اول سؤالم را تقدیم مقام ریاست می‌کنم (در این موقع سؤال خود راتقدیم نمودند) اما راجع به اینکه این اداره ملحق بشود به سازمان برنامه یا نخست وزیری تفاوتش چیست؟ تفاوتش اولا در خود این پیش بینی شده که در که ماده ۱۱ امور حسابداری و مالی و استخدامی مرکز آمار ایران تابع آئین نامه‌ها و مقررات سازمان برنامه خواهد بود یعنی حقوق‌ها سه برابر می‌شود یعنی جیپ‌ها را بفرستند به خارج از تهران یعنی اینکه به مأمور خرج سفر بدهند صحبت سر این است ولی تابع نخست وزیری شد پیشنهاد بعدیش دنبالش خواهد آمد که ماده ۱۱ اینطور اصلاح بشود که امور حسابداری و مالی و استخدامی تابع مقررات دولتی باشد تفاوت این است تفاوتش در بودجه دولت است شما می‌خواهید صرفه جوئی بکنید راهش را به شما نشان دادیم و اگر نمی‌خواهید قبول کنید امری است علیحده کسی که صرفه جوئی می‌کند اگر راه بهش نشان دادند قبول می‌کند ولی آقایان وقتی که راه بهشان نشان می‌دهند نمی خواهند قبول بکنند تفاوت دیگر این است که می فرمائید سازمان برنامه تحت نظر نخست وزیر است بنابراین انتزاع اداره امار عمومی و الحاق آن به سازمان برنامه یا نخست وزیری چه تفاوتی دارد تفاوتش را خود شما متوجه هستید سازمانهای دیگری هست که تحت نظر نخست وزیری است و ابدا ربطی ندارد به سازمان برنامه این هیچ قابل توجیه نیست که چون سازمان برنامه مؤسسه‌ای است از نخست وزیری پس هر چه را در اختیار سازمان برنامه گذاشتند تحت نظر نخست وزیر است اینطور نیست علاوه بر این بنده به شما این کتابچه هائی که آمار عمومی منتشر کرده نشان دادم راجع به مواد غذائی کارخانجات، راجع به صنعت و راجع به همه چیز اینها زجمت کشیدند خرجی کردند و این مخارج از نو شروع شدنش صحیح نیست (خواجه نوری ـ تکمیل می‌شود از نو شروع نمی‌شود) تکمیل شدنش را بنده استدلال کردم حالا مورد ندارد که بنده مجددا عرض کنم چون موجب اطاله کلام خواهد شد تکمیلش صحیح است بشرط اینکه کارهای قبلی را دولت بگوید صحیح بوده است البته جواب سؤال بنده را می‌دهند از نظر اینکه مرکز

آمار ایران شامل اداره کل آمار عمومی و دایره آمار سازمان برنامه بشود و تحت نظر نخست وزیر باشد تفاوتش در مخارجش است بنده تذکری دادم به آقایان می‌خواهند قبول بفرمایند نمی‌خواهند قبول نفرمایند و سازمان برنامه همانطور که در مورد کارهای دیگرش نشان داده که نحوه خرجش چطوری هست در مورد این کارش هم بعدا انشاءالله زنده خواهیم بود و خواهیم دید.

نایب رئیس ـ آقای سراج حجازی.

سراج حجازی (معاون وزارت کشور) ـ بنده اینجا می‌خواستم یک مطلبی را تذکر عرض کنم کرارا فرمودند که از وزارت کشور منتزع می‌شود به وزارتخانه دیگر می‌فرستند بحث در وزارتخانه نیست بنده مجبورم اینجا دفاع کنم که اداره آمار مادامی که در وزارت کشور بود به نحو احسن کار کرده است و از این نظر از وزارت کشور نمی‌برند که در گذشته کار خوب انجام نشده است بلکه فکر در این است که چون کارهای غیر اجرائی است به جائی برود که کارهای غیر اجرائی می‌کند به یک مؤسسه‌ای واگذار شود که کارهای غیر اجرائی انجام می‌دهد آقایان نگران بودند که مستقلا سازمان برنامه تحت نظر داشته باشد به عرضشان رسید که جناب آقای نخست وزیر هر کس باشد در این کار نظارت دارد این تحصیل حاصل است که بگوئیم برود به سازمان برنامه و تحت نظر نخست وزیر باشد یا مستقیما تحت نظر نخست وزیر باشد ولی به هر صورت این تذکر را بنده لازم بود عرض کنم که وزارت کشور کوتاهی در انجام وظایفش نکرده است و حالا اگر هم این دستگاه در وزارت کشور بماند به نحو احسن وظیفه اش را انجام می‌دهد نهایت چون در تفکیک امور قرار شده کارهای اجرائی به وزارتخانه‌ها و کارهای غیر اجرائی را به غیر وزارتخانه‌ها بدهند از این جهت است والا وزارت اطلاعات هم مثل وزارت کشور است هیچ فرق نمی‌کند.

نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین قانع شدید؟

دکتر مبین ـ خیر بنده قانع نشدم.

نایب رئیس ـ آقای دکتر مهذب بفرمائید.

دکتر مهذب ـ بنده خیال می‌کنم پیشنهاد همکار خیلی عزیز و محترم که بنده علاقه قلبی به ایشان دارم جناب آقای دکتر مبین ناشی از کارهای غیر عادی سازمان برنامه است که بیشتر کارهای اجرائی انجام می‌دهد و اگر واقعا سازمان برنامه همانطوریکه از اسمش معلوم است و باید کار طراحی و برنامه ریزی را انجام بدهد در کارهای اجرائی کمتر دخالت می‌کرد این پیشنهاد را شاید نمی‌دادند بنده خوشوقتم به نوبه خودم که هر چه می‌گذرد وظائف اجرائی سازمان برنامه از آن سازمان گرفته می‌شود و به دستگاه اجرائی دولت محول می‌شود بنابراین سازمان برنامه یک دستگاه تحقیقاتی و طراحی خواهد بود به نظر شخص بنده یکی از وظایف اصلی و اولیه طراحی آمار است چون تا شما ندانید که چه احتیاجی در فلان نقطه مملکت است جمعیتش چه قدر است استعداد طبیعی این منطقه چی هست معادنش چه وضعی دارد نمی‌توانید نسبت به این منطقه طرح ریزی بکنید پس اول باید آمار گرفته بشود بعد طرح ریزی بشود بنابراین وظیفه هر دستگاه طراحی و طرح کننده سازمانها گرفتن آمار است و به این دلیل وظیفه سازمان برنامه گرفتن آمار است و آمار در حقیقت یکی از وظایف اصلی و اولیه سازمان برنامه است اگر در گذشته سازمان برنامه کارهای اجرائی می‌کرد نقص داشت باید این نقص کارهای اجرائی از بین بر. ود و باید کارهای اجرائی را ازش گرفت و نباید به این که دستگاه اجرائی خراب بوده از یک وظیفه اصلی که فاقد بوده این را محرومش کرد بنابراین باید از لحاظ طراحی و طرح ریزی کلیه دستگاههای اماری در اختیار سازمان برنامه قرار بگیرد تا سازمان برنامه از لحاظ وظیفه‌ای که دارد یک طرح کلی برای مملکت بتواند بریزد بنابراین کلیه سازمانهائی که کارهای آماری انجام می‌دهند باید با همکاری نزدیک با سازمان برنامه این کار را انجام بدهند یعنی سازمان برنامه یک هماهنگی آماری برای مملکت ایجاد کند وظیفه وزارت کشور خود آقایان می دانند یک وظیفه دیگری است نه آمارگیری چنانکه وظیفه وزارت فرهنگ وظیفه آموزش و پرورش است پس آمار باید گرفته بشود بعد از اینکه آمار گرفته شد تحقیق بشود و طرح ریزی بشود دستگاه اجرائی انجام بدهد پس بنابراین آنچه که مورد بحث است این نیست که وزارت کشور و آمار عمومی بد کار کرده آمار عمومی وزارت کشور هم دستگاه بسیار خوبی بوده که در زمان خودش در مکان خودش و با وضع خودش بسیار

به مملکت خدمت کرده النهایه رفتن اداره آمار عمومی به سازمان برنامه از نظر ایجاد هماهنگی آماری است که خیال می‌کنم وظیفه همه ما است کمک بکنیم که انجام بشود و آنچه را که اداره آمار عمومی کرده سازمان برنامه دنبالش را خواهد گرفت اگر نقصی داشته نقصش را رفع می‌کند اگر کار خوبی کرده آن کار خوب باقی خواهد ماند اگر ضعفی باشد آن ضعف از بین خواهد برد بنابر این نتیجه می‌گیریم از عرایض خودم که اداره آمار عمومی خوب کار کرده این کاری که انجام می‌شود ایجاد هماهنگی بین سازمانهای مملکت است و برای سازمانهای مملکت یک سازمان طراحی لازم است و باید دستگاه مجهز آماری داشته باشد که بتواند وظائف خودش را انجام بدهد وچون طبعا جزو نخست وزیری است خواه ناخواه نخست وزیر به این دستگاه سرپرستی می‌کند و مسئولیت مستقیم سازمان برنامه به نخست وزیری باقی می‌ماند متشکرم.

نایب رئیس ـ پیشنهاد آقای دکتر مبین یک بار دیگر قرائت می‌شود.

(به شرح سابق خوانده شد)

نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای دکتر مبین خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (چندنفری برخاستند) تصویب نشده پیشنهاد دیگری رسیده است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید که قسمت آخر جمله ماده ۱ به شرح زیر اصلاح شود: «…. و بنام مرکز ایران تابع سازمان برنامه می‌شود». دکتر عدل طباطبائی

نایب رئیس ـ آقای دکتر عدل طباطبائی.

دکتر عدل طباطبائی ـ این جمله وابسته به سازمان برنامه خواهد بود عرض کنم یک ابهامی دارد چون اصلا کلمه وابسته از نظر حقوقی یعنی چه؟ یعنی آیا مستقل است و به نحوی مربوط است یعنی از نظر صددرصد اداری ضمیمه است یعنی تابع است معنایش چیست این است که این ابهام وجودارد بعلاوه مشی جمله صحیح نیست چون ما حکم می‌کنیم از تاریخ تصویب این قانون وابسته خواهد بود این صحیح نیست اینست که بنده پیشنهاد کردم او به نام مرکز آمار ایران تابع سازمان برنامه می‌شود منتزع می‌شود و تابع سازمان برنامه می‌شود و حتی از فرصت خواستم استفاده کنم و عرض کنم که در مواردی که فرمودند که حفره‌های آماری و کمبودهای آماری اولویتش به موجب نیازمندیهای مملکت تعیین می‌شود این یک دور تسلسل است سؤال خواهم کرد نیازمندیهای مملکت به چه ترتیبی اولویت آن محرز می‌شود حقیقت این است که بنده این را برای راهنمائی دولت عرض می‌کنم همانطوری که ملاحظه فرمودید بنده می‌خواستم جزو سازمان برنامه باشد بنده فکر می‌کنم که اگر می‌خواهند یک دستگاه آماری مرتبی داشته باشند لازم است در این دستگاه سازمانی که حسابهای اقتصاد ملی را تنظیم می‌کند جزو این دستگاه باشد زیرا که بر مبنای کمبودهای ناشی از تنظیم حسابهای اقتصاد ملی است که شما می‌توانید اولویت کمبودهای آماری را معلوم کنید و حال آنکه در وضع فعلی حسابهای ملی ما در بانک مرکزی تنظیم می‌شود و این یک نقص تشکیلاتی است که البته باید مورد توجه دولت قرار بکیرد بنده عرض نمی‌کنم آن دستگاه را از بانک مرکزی بگیرند ولی عرض می‌کنم در رأس این تشکیلات سازمان آمار مرکزی باید مسائل مربوط به حسابهای ملی مورد توجه قرار بگیرد و یک تشکیلات موازی با این تشکیلات در آنجا داشته باشید.

نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور)ـ با توجه به روح این لایحه‌ای که تقدیم شده بین جمله وابسته و عبارت تابع که فرمودید از نظر حقوق اداری بنده هیچ تفاوتی قایل نیستم وابسته شاید همان ترجمه فارسی کلمه تابع است از نظر حقوق اداری و مخصوصا روح این لایحه ولی چون در قوانین ایران مرسوم شده که همیشه اینگونه دستگاهها را به عنوان دستگاههای وابسته به یک وزارتخانه‌ای می‌گفتند این بود که اینجا وابسته نوشته شده در بودجه ۴۴ که به تصویب رسید یک مادهای است که دستگاههای دولتی را به سه تقسیم می‌کند دستگاههای وزارتخانه، مؤسسات انتفاعی مؤسسات وابسته بازرگانی این بود که اگر از آن تقسیم بندی بخواهیم

متابعت کنیم و البته ترجمه فارسی تابع خواهد بود ولی اگر جنابعالی در این پیشنهاد خودتان باقی باشید از نظر دولت موافق خواهد بود تابع نوشته شود از نظر حقوق اداری فرق می‌کند (دکتر عدل طباطبائی ـ نظر آقای دکتر معتمد وزیری موافق بنده است) عرض کردم دولت هم مخالفتی ندارد ما هم از وابسته همان چیزی را می‌خواهیم که جنابعالی آن را از تابع می‌خواهید (دکتر مهذب ـ وابسته وسیع تر و بهتر است)(دکتر اسفندیاری ـ کلمه وابسته وسیع تر و جامع تر است) در قوانین ایران هم سابقه زیاد دارد راجع به دستگاهی که آمار یا احتساب درآمد ملی را می‌کند البته استحضار دارید که این کارها به موجب قانون به بانک مرکزی واگذار نشده یک کار اجرائی دولت بوده و تا امروز البته بانک مرکزی با تبادل نظر و مداخله سازمان برنامه این کار را انجام می‌دهد برای اینکه استحضار دارید مسئول بالا بردن درآمد ملی و رشد اقتصادی سازمان برنامه است که هر سال میزان رشد اقتصادی سازمان برنامه است که هر سال میزان رشد اقتصادی را با توجه به بودجه دولت که در اختیارش می‌گذارید تعیین می‌کند و یک تعهدی هم دارد در بالابردن رشد اقتصادی و ملی و بین این دو یک همکاری نزدیک قرار است معذلک چون این هیچ کدام به موجب قانون نیست در آینده شاید نظر حضرتعالی بتواند تأمین بشود اگر این دستگاه آمار به قدر بانک مرکزی توانست با آن حساب درآمدها که جنابعالی استحضار دارید که چقدر مشکل است بسته به این است که به حساب درآمد ملی برود یا به حساب هزینه از کدامیک از آن حسابها درآمد ملی را استخراج کنند شاید از حیطه مختصر اطلاعات بنده خارج است و خواهیددید که در آینده کدام یک از آن دستگاهها خوانهد توانست با آن حسابهائی را که واقعا متخصصین آنرا باید در نظر بگیرند به این نتیجه برسنند که چقدر می‌شود در قانون احتیاج به تصریح نیست.

نایب رئیس ـ آقای دکتر عدل طباطبائی قانع شدید؟

دکتر عدل طباطبائی ـ خیروابسته یعنی مربوط، تابع لغت دیگری است.

دکتر کیان ـ دولت تابع را قبول کرد.

دکتر عدل طباطبائی ـ تابع یعنی چه؟

دکتر مهذب ـ تابع یعنی جزء، وابسته کلمه وسیع تری است.

دکتر عدل طباطبائی ـ خیلی تفاوت دارد ولی چون آقای خواجه نوری فرمودند پس بگیرید بنده پس گرفتم.

نایب رئیس ـ نسبت به ماده ۱ به همان ترتیبی که قرائت شد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بقیه لایحه به جلسه آینده موکول می‌شود.

۹ ـ اعلام وصول طرح قانونی اصلاحی مربرط به تقدیر و تحسین از خدمات و فداکاری استواران شهید واقعه ۲۱ فروردین ماه از مجلس سنا

نایب رئیس ـ طرح پیشنهادی نمایندگان محترم راجع به شهدای حادثه ۲۱ فروردین ماه که پس از تصویب به مجلس سنا ارسال شده بود با اضافه کردن یک تبصره که مختصر اصلاحی است از مجلس سنا رسیده برای اطلاع قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

عطف به مرقومه شماره ۲۷۲۰۵ /۳۸۸ ل ق ـ ۱۳۴۴/۲/۵ راجع به طرح قانونی مربوط به تقدیر و تحسین از خدمات فداکاری استواران شهید محمد علی بابائیان و آیت الله لشگری اشعار می‌دارد:

طرح مزبور در جلسه روز دوشنبه ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۴۴ مطرح و با اضافه شدن یک تبصره به تصویب مجلس سنا رسید. اینک طرح قانونی مزبور برای تصویب مجدد به ضمیمه ارسال می‌شود.

رئیس مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی.

«اصلاحات مجلس سنا»

تبصره‌ای به نام تبصره ۱ به شرح زیر اضافه شده است.

تبصره ۱ ـ اسامی استواران شهید آیت الله لشگری و محمد علی بابائیان در فهرست اسامی افراد گردان جاوید برای همیشه باقی مانده و در مواقع انجام مراسم حاضر و غایب خوانده شود.

در جواب نفر جناح راست صف با صدای رسا خواهد گفت:

«جان خود را در راه شاه و میهن نثار کرد»

نایب رئیس ـ لایحه با این اصلاح به کمیسیون نظام فرستاده می‌شود.

عده‌ای از نمایندگان ـ ـ با اصلاح موافقیم رأی بگیرید.

نایب رئیس ـ مطابق آئین نامه باید برود به کمیسیون نظام انشاءالله با علاقه‌ای که همکاران محترم دارند در جلسه آینده مطرح خواهد شد.

۱۰ ـ قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه.

نایب رئیس ـ صورت جلسه آینده قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

دستور جلسه ۱۷۷

روز یکشنبه نوزدهم اردیبهشت ماه ۱۳۴۴

۱ ـ سؤال آقای دکتر الموتی از وزارت آموزش و پرورش.

۲ ـ گزارش راجع به حمایت از مبتلایان به سرطان شماره چاپ ۱۳۶۲.

۳ ـ گزارش شور اول شمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی نسبت به افسران و درجه داران و افراد شهربانی. شماره چاپ ۱۳۶۳.

۴ ـگزارش شور دوم معافیت گمرکی کالاهای دانشگاه پهلوی. شماره چاپ۱۳۶۴.

۵ ـ گزارش شور اول استرداد حقوق گمرکی مواد اولیه مصنوعات ماشینی کارخانجات داخلی شماره چاپ ۱۳۶۵.

۶ ـ گزارش شور اول فروش سهام کارخانجات دولتی و تأسیس شرکت سهامی. شماره چاپ ۱۳۶۶.

۷ ـ انتخاب دو نفر ناظر اندوخته اسکناس.

نایب رئیس ـ این لوایح به اضافه لوایحی که امروز در دستور بود و مطرح نشد در جلسه آینده مطرح خواهد شد. با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت نه صبح روز یکشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه خواهد بود.

(۵۵ دقیقه بعد از ظهر جلسه ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ دکتر شفیع امین

سؤال

ریاست محترم مجلس شورای ملی

خواهشمند است مقرر فرمائید به دولت ابلاغ شود در جلسه علنی به سؤالات زیر پاسخ دهند:

۱ ـ کار گذشته اداره کل آمار عمومی مورد رضایت بوده است یا خیر؟

۲ ـ این اداره از بدو تأسیس تاکنون چقدر هزینه داشته است؟

۳ ـ حاصل کار این اداره چه بوده است ؟. دکتر مبین