مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۸ نشست ۱۵۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۵
جلسه: ۱۵۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۲۸
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس‌های قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقایان:گیو، امیرتیمور، دکتر متین دفتری، دکتر راجی
۳- تقدیم یک فقره لایحه راجع به جمع‌آوری مازاد با دو فوریت از طرف آقای معاون وزارت دارایی
۴- تقدیم یک فقره لایحه راجع به اختیارات کمیسیون دادگستری با دو فوریت از طرف وزیر دادگستری
۵- قرائت عریضه آقای دکتر مصباح‌زاده راجع به زلزله بندرعباس
۶- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
۱- تصویب صورت مجلس‌های قبل
صورت جلسات قبل را آقای صدرزاده (منشی) قرائت کردند. یک ساعت و پانزده دقیقه به ظهر روز سه‌شنبه سیزدهم اردیبهشت مجلس به ریاست آقای امیر حسین ایلخان ظفر بختیار تشکیل و صورت جلسات گذشته قرائت گردید.
اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است: غائبین با اجازه- آقایان: مهندس رضوی- حسن اکبر- اورنگ- پالیزی- افخمی- آقاخان- بختیار- محمود محمود- عباس اسکندری- علی اقبال عامری- دکتر مصباح‌زاده.
غائبین بی اجازه- آقایان: اردشیر شادلو- دکتر امینی- محمد حسین قشقایی- معتمد دماوندی- دکتر معظمی- عبدالرحمن فرامرزی- محمد تقی بهار نیک پور- گلبادی- شریف زاده- خسرو قشقایی.
دیر آمدگان با اجازه- آقایان: صدرزاده- ملک پور- رضوی- احمد فرامرزی- دکتر شفق. دیر آمدگان بی اجازه- آقایان: اسدی- سزاوار- مسعود ثابتی- کهبد- بیات هراتی- دهقان- شهاب خسروانی- خوئیلر- قهرمان- مسعودی- ناصری- آشتیانی‌زاده- دکتر اعتبار- عزیز زنگنه- رستم گیو- قبادیان- وثوق- تولیت.
آقای حاذقی توضیح دادند که مقصود از معافیت لوازم لوله‌کشی شهرها مخصوصاً شیراز اعم از آن است که از گمرک مرخص شده یا نشده باشد و در قسمت بازنشستگی نیز آقای وزیر دارایی موافقت نموده‌اند که نسبت به مستخدمین با سابقه تصمیم مساعدی اتخاذ نمایند. آقای دهقان راجع به حقوق معلمین تذکر دادند که آقای وزیر دارایی موافقت نموده‌اند. آقای باتمانقلیج پیشنهادی داده بودند در دستور قرار گیرد. آقای رضوی اظهار داشتند جلساتی هم که به عنوان تنفس ختم می‌شود مقرر گردد صورت هر جلسه در جلسه بعد قرائت شود و تقاضا کردند آئین‌نامه جدید مجلس در دستور قرار گیرد. آقای دکتر بقایی گفتند آقای وزیر فرهنگ ضمن بیانات خود گفته‌اند اداره‌ایی به اسم سازمان جوانان وجود ندارد و نیز راجع به توضیحات آقای رئیس نسبت به مجلس مؤسسات تذکری دادند. آقای ملک مدنی راجع به مناقشه بین آقیان رحیمیان و کشاورز صدر گفتند نظر طرفین توهین به یکدیگر نبوده است.
آقای دکتر راجی گفتند با آقای سلطانی جزء موافقین دولت بوده و هنگام دادن رأی در جلسه حضور نداشته‌اند.
آقای حائری‌زاده راجع به اقلیت و حمله آقای وزیر جنگ تذکری داده گفتند به موضوع آقای خالصی‌زاده من باب مثل اشاره شده بود. آقای ضیاء ابراهیمی نیز راجع به اعتبار ساختمانی سال ۲۶ و ۲۷ توضیحی دادند و صورت جلسات تصویب گردید.
آقای فولادوند نتیجه استخراج آراء نظار بانک را قرائت نمودند که آقای نراقی با ۵۵ رأی از ۹۳ نفر عده حاضر اکثریت داشته‌اند و برای یک نفر دیگر اخذ رأی به عمل آمد. آقای دکتر طبا تذکر دادند که آقای دکتر معظمی بر اثر کسالت از قبول نظارت بانک معذورند. آقای دهقان عریضه رئیس جامعه لیسانسیه‌های دانشسرای عای را به مقام ریاست تقدیم نمودند.
آقای اردلان نامه شورای زبان را به مقام ریاست تقدیم داشتند و آقای وزیر کشور تقاضا نمودند لایحه سنا مطرح شود. آقای رئیس اظهار داشتند در جلسه گذشته دستور امروز آئین‌نامه مجلس و لایحه سنا بوده از ۱۰۹ نیز می‌توانند استفاده کنند آقایان یمین اسفندیاری و ملک مدنی پیشنهاد کردند که لایحه سنا مقدم باشد. آقای دکتر شفق اظهار نمودند قسمت مهمی از اوقات مجلس بر اثر نقائص نظامنامه تضییع می‌شود و معتقد بودند نظامنامه داخلی مجلس مطرح گردد.
آقای دکتر بقایی اظهار نمودند که اخطار ۱۰۹ باید در این جلسه مطرح شود. آقای ملک مدنی گفتند در قانون اساسی قید شده است که آئین‌نامه سنا از تصویب مجلس می‌گذرد و اکنون محض حفظ شئون مجلس شورای ملی باید آئین‌نامه سنا زودتر تصویب گردد و پیشنهاد مربوطه اخذ رأی و تصویب گردید. آقای دکتر بقایی اعتراض نمودند که این خلاف نظامنامه است و ماده ۱۰۹ مقدم می‌باشد.
گزارش کمیسیون کشور مربوط به آئین‌نامه سنا قرائت گردید و فوریت اول آن مطرح شد آقای حائری‌زاده به عنوان مخالف گفتند در قانون اساسی اشاره به مجلس سنا شده ولی چگونه بعد از ۴۳ سال اکنون به فوریت باید تصویب گردد مملکت بر طبق قانون اساسی اسلامی معرفی شده و صنوف ممتازه در اسلام نیست همچنین صفات ممدوحه مجلس سنا در مجلس شورای ملی وجود دارد و بقیه عمر مجلس این دوره هم محتاج ته انحلال نیست.
آقای مشایخی با اشاره به اصل ۲۷ قانون اساسی گفتند مادام که مجلس سنا تشکیل نشده یکی از ارکان مشروطیت وجود نیافته است و طبقه باهوش و فهمیده و ثروتمند از حق انتخاب خود محروم هستند و بدین جهت مجلس سنا در مملکت ضروری است و با داشتن دو مجلس از خودسری و دیکتاتوری جلوگیری خواهد شد فوریت اول تصویب و فوریت دوم مطرح گردید: آقای امیر تیمور مخالف بودند و اظهار نمودند مصلحت نیست تحت یک ماده مواد آئین‌نامه سنا که هنوز مطالعه نشده است تصویب شود و این امر بی‌سابقه‌یی است که مهمترین قوانین مملکت تحت یک ماده بگذرد. آقای رئیس اظهار داشتند بیش از ۷۰ نفر پیشنهاد کرده‌اند و اکثریت موافق است: آقای دکتر فلسفی موفق بوده گفتند دولتی که ۹۰ رأی اعتماد داشته است لایحه را تقدیم کرده و امروز تشخیص داده است که ضروری است و باید به فوریت تصویب شود و دلایل فوریت را هم آقای ملک مدنی بیان کرده‌اند.
آقای رئیس اظهار داشتند فوریت دوم به مرحله رأی رسیده ولی چون عده کافی نیست جلسه به فردا صبح موکول می‌شود. یک ساعت بعد از ظهر مجلس خاتمه یافت. یک ساعت به ظهر روز چهاردهم اردیبهشت مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید. غائبین با اجازه- آقایان: مهندس رضوی- حسن اکبر- محمدحسین قشقایی- جواد عامری- اورنگ- محمد ذوالفقاری- آقاخان بختیار- علی اقبال- افخمی- علی بهبهانی- دکتر مصباح‌زاده- تقی‌زاده- محمود محمود- عباس اسکندری. غائبین بی اجازه- آقایان: اردشیر شادلو- معتمد دماوندی- عبدالرحمن فرامرزی- محمدتقی بهار- نیک‌پور- دکتر امینی- گلبادی- شریف‌زاده- خسرو قشقایی.
آقای دکتر بقایی گفتند تقاضا کرده بودم که به موجب ماده ۱۰۹ که حق قانونی من است توضیحاتی بدهم. آقای وزیر اموز خارجه اظهار نمودند چون نسبت به سازمان جوانان شیر و خورشید صحبت‌هایی شده است باید عرض بشود که وزارت فرهنگ به منظور تحریک و تقویت عواطف نوع پرستانه جوانان با شیر و خورشید سرخ همکاری می‌کند و این سازمان وظیفه تربیت و پرورش اطفال را برعهده دارد. آقای قبادیان تلگرافی به مقام ریاست تقدیم داشته گفتند اهالی و خوانین غرت در قبال مذاکرات آقای دکتر بقایی نسبت به سپهبد رزم آرا مخابره کرده بودند. آقای باتمانقلیج به عنوان ۱۰۹ گفتنتد افسری که هدفش اجرای منویات اعیحضرت همایونی است نباید مورد اهانت واقع شود. آقای حاذقی راجع به سفر حج و معاونت امیرالحاج گفتند بدون دریافت حقی انجام وظیفه کرده‌اند و اهانتی که از طرف آقای دکتر بقایی به ایشان شده بی‌مورد بوده است. آقای دکتر بقایی گفتند در باب اهانت‌هایی که به شخص ایشان شده است توضیحاتی ندارند و امیدوارند دولت آقای ساعد نیز در تأمین رفاه و سعادت ملت موفق شود، اعتراضات ایشان نسبت به عواملی بوده که موجبات تخریب قلعه حکومت ملی را فراهم کرده‌اند سپس به موضوع شیر و خورشید سرخ اشاره نموده ابلاغ ریاست اداره سازمان جوانان آن را در وزارت فرهنگ قرائت کرده اضافه نمودند که در این مورد دروغ نگفته بودند همچنین در مورد گزارش آقای سپهبد رزم آرا قرائت شده از طرف آقای وزیر جنگ گفتند موارد خلاف‌گویی‌های مرا معلوم نکردند و سپس شرحی در باب موقوفه را در کرمان بیان داشتند که بعد از فوت پدرشان کلیه آن را دو هزار ریال اجاره می‌کرده‌اند و رئیس فرهنگ کرمان چند سالی آن را به هزار و دویست ریال اجاره داده است و اخیراً حداکثر عواید موقوفه به سالی ۱۸۰۰ تومان رسیده است که کلیه آن صرف دبستان راور می‌گردد و در خاتمه بیانات خود گفتند امروز هم از تحصن خارج می‌شوند. در این موقع عده برای اخذ رأی نسبت به فوریت دوم ماده واحده آئین‌نامه سنا کافی بود و تصویب گردید. آقای رحیمیان در کلیات مخالف بوده اظهار داشتند هر گاه طبقه توده بتواند نماینده حقیقی خود را به مجلس شورای ملی بفرستد با مجلس سنا موافق هستند ولی در وضع امروز نماینده توده مردم کمتر وجود دارد و هر گاه مجلس شورای ملی و سنا هر دو به دست طبقه حاکمه باشد به نفع ملت ایران تمام نخواهد شد زیرا در کشورهای مترقی مجلس سنا برای تعدیل نظرهای افراطی مجلس عوام تشکیل می‌شود و اگر این کرسی‌ها را حافظین منافع توده اشغال نکنند به جای منفعت ضرر خواهد داشت.
آقای دکتر عبده به عنوان موافق گفتند مجلس سنا را قانون اساسی پیش‌بینی کرده مجلس شورای ملی نیز در ادوار گذشته وظایف خود را به طور شایسته انجام داده ولی دستگاه مشروطیت در چند سال اخیر کاری نکرده است در حکومت پارلمانی باید بین قوه مجریه و مقننه توازنی موجود باشد و الّا دستگاه مشروطیت متزلزل می‌شود و یکی از دستگاه‌هایی که وزنه مشروطیت است مجلس سنا است در حالی که حق رأی به مردمان باسواد داده بشود و اظهار عقیده نمودند که مجلس شورای ملی بر مجلس سنا تفوق دارد و این مزیت را باید حفظ کرد.
آقای کشاورز صدر پیشنهاد کفایت مذاکرات نموده و توضیحاتی دادند و آقای اردلان مخالف بودند و اظهار نمودند ماده ۳۸ این آئین‌نامه با چند اصل قانون اساسی تناقض دارد و کفایت مذاکرات تصویب شد. آقای دکتر ملکی پیشنهاد نمودند که بعد از سه جزء مذکوره در ماده ۹ جزء چهارمی اضافه و نوشته شود مسلمان باشد آقای مخبر کمیسیون و آقای وزیر کشور قبول و تأیید نمودند و به ماده واحده آئین‌نامه سنا اخذ رأی و تصویب گردید. یک ساعت بعد از ظهر مجلس خاتمه یافت و به صبح روز پنجشنبه موکول و دستور آئین‌نامه جدید مجلس مقرر شد.
یمین اسفندیاری- جناب آقای رئیس خیلی معذرت می‌خواهم بودن آقای بهنیا آنجا سابقه می‌شود که معاونین یا وزرا بروند خدمت آقای رئیس.
رئیس- این مربوط به شما نیست (زنگ رئیس) آقای ارباب گیو نسبت به صورت مجلس اعتراضی دارید؟
ارباب گیو- بله.
رئیس- بفرمایید.
ارباب گیو- در جلسه چهادره اردیبهشت ماه ۱۳۲۸ مجلس شورای ملی در موقع طرح لایحه سنا پیشنهادهایی به مقام محترم ریاست تقدیم گردید منجمله پیشنهادی از آقای دکتر ملکی که کلمه مسلمان به بند ۹ لایحه افزوده شود هر چند در ضمن گفتگو راجع به پیشنهادها،
رئیس- آقای گیو نسبت به صورت جلسه اگر اعتراضی دارید بفرمایید والّا بفرمایید بنده به نام نطق قبل از دستور اجازه می‌دهم به شما که بخوانید، این مربوط به صورت مجلس نیست، نسبت به صورت مجلس دیگر اعتراضی نیست؟ آقای دکتر متین دفتری
دهقان- بنده اعتراضی داشتم.
دکتر متین دفتری- بنده قبل از دستور مجلس عرضی داشتم.
رئیس- آقای دهقان.
احمد دهقان- اگر خاطر محترم باشد آقای دکتر شفق پیشنهاد کردند در موقعی که لایحه مجلس سنا مطرح بود که پیشنهادات در اینجا نباید مطرح بشود و این سابقه هست برای این که وکلا پیشنهاد کردند که با دو فوریت این مطرح شود و فوریت‌ها تصویب شده باید نسبت به اصل لایحه هم رأی گرفته شود- مقام ریاست هم قبول فرمودند که پیشنهادات قرائت شود ولی استثنائاً پیشنهاد آقای دکتر ملکی اینجا خوانده شده و آقای وزیر کشور هم قبول کرده‌اند این برخلاف سابقه و بر خلاف نظر مقام ریاست است و آن ذکر کلمه مسلمان در لایحه و محروم کردن اقلیت‌های ایرانی از انتخاب شده و انتخاب کردن است، به عقیده من این مخالف صریح قانون اساسی است برای این که قانون اساسی برای اینها حقی معلوم کرده.
رئیس- این اعتراض به صورت مجلس نیست. آقای رحیمیان نسبت به صورت مجلس اعتراضی دارید؟
رحیمیان- بنده عرضی ندارم.
سزاوار- اجازه بدهید برای رفع سوء تفاهم بنده این قسمت را توضیح بدهم.
امیر تیمور- بنده اعتراضی دارم.
رئیس- بفرمایید.
امیر تیمور- می‌خواستم به عرض مقام ریاست برسانم که هیچ تقاضایی نمی‌تواند از پیشنهاد وکیل جلوگیری کند، وکیل می‌تواند پیشنهاد بکند و سلب حق نمی‌توان از وکیل نمود، به اعتقاد بنده این بر خلاف صریح سنن پارلمانی است.
سزاوار- بنده توضیح می‌دهم که قانع بشوند
رئیس- صورت مجلس تصویب شد.
۲- بیانات قبل از دستور: آقایان گیو- امیر تیمور- دکتر متین دفتری- دکتر راجی.
رئیس- چند نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند منجمله آقای ارباب گیو.
دهقان- سلب حق کرده‌اند (صدرزاده- سلب حق نیست.
رئیس- شما چرا بین‌الاثنین صحبت می‌کنید آقای ارباب گیو بفرمایید.
ارباب گیو- در جلسه چهادره اردیبهشت ماه ۲۸ مجلس شورای ملی در موقع طرح لایحه سنا پیشنهادهایی به مقام محترم ریاست تقدیم گردیده منجمله پیشنهادی از آقای دکتر ملکی که کلمه مسلمان به بند ۹ لایحه افزوده شود. هر چند در ضمن گفتگو راجع به پیشنهادها اظهار شد از همه پیشنهادها صرف‌نظر می‌شود و به اصل ماده واحده رأی گرفتند و تصویب شد معهذا چون در روزنامه اطلاعات ملاحظه شد که در ضمن پیشنهادها متأسفانه فقط یک پیشنهاد از طرف مخبر کمیسیون که مقصود اضافه شدن کلمه مسلمان به بند ۹ باشد قبول شده است. بنده ناگزیرم عرض نمایم در موقع گرفتن رأی گرفته و تصویب شد بنابراین در صورتی که پیشنهاد مزبور تصویب شده تلقی گردد برخلاف اصل عدالت و مخالف اعلامیه حقوق بشر که دولت شاهنشاهی ایران آن را قبول نموده است و به واقع تعدی و تحقیر به زرتشتیان که ایرانی‌الصل و فرزندان و پرستندگان این سرزمین مقدس هستند و بایستی از تمام حقوق سیاسی و اجتماعی این سرزمین برخوردار و بهره‌مند گردند می‌باشد لذا به نام جماعت اقلیت زرتشتیان به این تبعیض و بی‌عدالتی اعتراض نموده و اصلاح آن را طبق اصل هشتم متمم قانون اساسی از مجلس مقدس شورای ملی استدعا و امیدوارم مجلس مقدس و آقایان نمایندگان عظام که همواره طرفدار عدالت بوده و می‌باشند راضی نشوند که این تبعیض در تاریخ بشریت به نام مجلس دوره پانزدهم ثبت و اصولی که در منشور سازمان ملل متحد و اعلامیه جهانی حقوق بشر از طرف دولت شاهنشاهی ایران قبول شده است برخلاف آن رفتار شود (صحیح است)
سزاوار- اجازه بدهید بنده توضیح بدهم. بنده مخبر کمیسیون هستم.
رئیس- این مطرح نیست، آقای امیرتیمور بفرمایید.
بوداغیان- بنده هم با اعتراض آقای ارباب گیو موافقم.
امیرتیمور- بنده بدواً از مقام ریاست تشکر می‌کنم که به بنده اجازه فرمودند مطلبی را که دارم به عرض مجلس برسانم، اما قبل از عرض خودم به جناب آقای ارباب گیو اطمینان می‌دهم که اگر مجلس شورای ملی با پیشنهاد نماینده محترم آقای دکتر ملکی موافقت کرده این پیشنهاد منافی با این نیست که حق اقلیت در مملکت از بین برود (صحیح است) حق اقلیت طبق قانون اساسی محفوظ است این به جای خوش محفوظ و اصلاً جای نگرانی نیست عرض و مطلبی که خود بنده داشتم و به طور اختصار به عرض مجلس شورای ملی می‌رسانم این است که در هفته قبل آقای وزیر دارایی در مجلس یک اشاره مسرت بخشی نمودند که مذاکرات مربوط به جریان نفت با موفقیت جریان یافته است و انشاء الله خدمت به سزایی برای مملکت خواهند نمود (نمایندگان- انشاء الله) بنده با نهایت خوشوقتی و مسرتی که از این کار ایشان دارم برای این که وقت مذاکره فوت نشود دو مطلب اساسی است که ناچارم اینجا تذکر بدهم و نهایت اهمیت را دارد که این مطلب اهمیتش بالاتر از آن است که اگر لو فرض سالی ۲۰ میلیون لیره هم بر عایدات ما افزوده شود (صحیح است) یکی موضوع تصفیه‌خانه‌ها است که شنیده می‌شود تصفیه‌خانه‌ها را در لندن دایر کرده‌اند. طبق قرارداد دارسی هم که سابقاً بود کلیه مؤسسات مربوط به نفت باید در خاک ایران به عمل بیاید (صحیح است) و تصفیه خانه اگر از خاک ایران خارج باشد خلاف اصل است و خلاف قرارداد سابق است (صحیح است) و اضافه بر این سبب خواهد شد که شاید ۶۰ هزار ۷۰ هزار کارگر ایرانی بی‌کار بمانند و علاوه صنایع نفتی برای همیشه از ایران خواهد رفت (صحیح است) و اگر یک روزی هم برسد که تمام این مملکت به انتظار آن روز است که انشاء‌الله ما نفت خودمان را خودمان به دست بگیریم وقتی که تصفیه‌خانه‌ها خارج از ایران باشد ما نخواهیم توانست از نفت استفاده کنیم بنابراین باید آقای وزیر دارایی که در مقام خدمت هستند متذکر باشد که خدمت ایشان موقعی مورد قبول مجلس شورای ملی خواهد بود که مسأله ساختمان‌های تصفیه‌خانه و کلیه ساختمان‌های مربوط به نفت در خاک ایران قرار بگیرد (صحیح است- احسنت) اما موضوع دومی که خواستم به عرض برسانم طبق تعهدی که کمپانی داشته است می‌باید مؤسسه کارهای اساسی را به تدریج به ایرانی‌ها تفویض کند بنده امسال فرصتی برایم پیش آمد به خوزستان مسافرت کردم به آبادان هم رفتم که از نزدیک هم مطالعه کردم اطمینان می‌دهم که هیچ یک از ادارات مهم نفت و هیچ یک از کارخانه‌جات به دست هیچ ایرانی نیست ایرانی‌ها ابداً در کارهای حساس مداخله ندارند و حتی مهمترین فرد ایرانی که در دستگاه نفت داریم آقای مصطفی فاتح به جرأت می‌توانم عرض کنم که اختیارات آقای فاتح به اندازه یک ثبات انگلیسی نیست باعتقاد بنده باید متوجه باشند که ادارات و کارهای حساس طبق تعهدی که کمپانی دارد باید به ایرانی‌ها تفویض شود (رحیمیان- جناب آقای امیرتیمور یک چیزی هم بنده عرض کرده‌ام استدعا می‌کنم تذکر بدهید) (مکی- انشاء الله آقای وزیر دارایی به اندازه ابن‌السعود منافع حقوق ایران را حفظ خواهند کرد) مصرف نفت ایران را به اختیار دولت ایران بگذارند مسلم است جزء تعهدات است که باید این کار را بکنند.
رئیس- آقای دکتر متین دفتری.
دکتر متین دفتری- عرض بنده خیلی مختصر است. یک مطلب لازمی است که باید عرض کنم، البته آقایان به وسیله جراید و مطبوعات از بدبختی بزرگی که در زمستان امسال متوجه ایل شاهسون شده است مطلع شده‌اند و به طوری که نامه‌ها و تلگرافاتی که به بنده رسیده اگر بنده بخواهم برای آقایان بخوانم فوق‌العاده متأثر کننده است این است که احتراز می‌کنم (صحیح است) و به طور خلاصه می‌توانم عرض کنم که قریب هشتاد درصد از احشام اینها از بین رفته که منشاء امراض ساریه است و بیم خطر می‌رود و دیگر این که قدر به حرکت از قشلاق به ییلاق نیستند (بهادری- از طرف اعلیحضرت همایونی هم توجه شده است) (قبادیان- احشام کرمانشاه هم همین طور شده) و به علاوه دواب آنها دچار قحطی است و وضعیت فوق‌العاده وخیم است و به عقیده من، و البته آقایان می‌دانند که ایل شاهسون که بنده افتخار نمایندگیش را دارم مثل اکثر ایلات ایران در وطن پرستی مشور هستند (صحیح است) و مخصوصاً ایل شاهسون در این وقایع آذربایجان وطنپرستی خودشان را به حداکثر امتحان دادند و جریان این وضعیت اسف انگیز که به عرض پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایونی رسید و خود بنده هم به عرضشان رسانیدم
فوراً اوامری صادر فرمودند و کمیسیونی تشکیل شد در کاخ ابیض تحت نظر آقای فهیمی که اخیراً تشریف آورده‌اند به تهران و انصافاً توجه کامل شده است مخصوصاً آن توجهات و کمکهای جدی که باید بشود از طرف سازمان شاهنشاهی و از طرف شیرو خورشید سرخ شده ولی مطلبی که باقیمانده وام‌های کشاورزی است که با شرایط خیلی سهل از حیث مدت باید داده شود. و اینها محتاج بیک اعتباری است که باید دولت بدهد (صحیح است) و می‌خواستم از آقای بهنیا که اینجا در کمیسیون تشریف داشتند خواهش بکنم که چطور شد که آن لایحه‌ای که دولت قرار بود بیاورد و انتظار داشتیم که امروز مطرح بشود؟ بنده یقین دارم که همه آقایان علاقه دارند که یک کمک مؤثری بشود درباره اینها (صحیح است) (باتمانقلیج- بنده پیشنهاد کردم) خیلی تشکر می‌کنم از پیشنهاد شما.
رئیس- عده برای رأی کافی نیست و آقای دکتر راجی هم مختصر مطالبی دارند اجازه بدهید بگویند و بعد وارد دستور شویم و آقای بهنیا هم یک لایحه‌ای دارند که تقدییم می‌کنند (دهقان- بنده هم یک تذکری دارم) بفرمایید آقای دکتر راجی.
دکتر راجی- عرض کنم مدتی است که دولت با نمایندگان شرکت نفت مشغول مذاکره درباره اجرای تبصره قانون ۲۱ مهر ماه ۲۶ و استیفای حقوق ایران می‌باشد بنده امیدوارم همان طور که دولت وعده فرموده هنگامی که مذاکرات بنتیجه سودمند رسید مجلس را آگاه فرمایند تا در صورت تصویب مجلس قرارداد لازم امضا گردد (صحیح است) دولت به همان اندازه هم منافع کارگران و کارمندان ایرانی شرکت را در ضمن مذاکرات باید منظور نظر بدارد (صحیح است) شرکت نفت از موقعی که در ایران شروع به کار کرد برای سالیان دراز به این فکر نبود که خانه و مسکنی برای کارگران و کارمندان ایرانی خود تهیه کند و کارگران در نقاطی که شرکت عملیات می‌نمود خودشان مسکن تهیه می‌کردند و به استثنای چند خانه نامناسب و مختصری که در مسجد سلیمان ساخته بود در هیچ یک از مراکز عملیات خود به این فکر نیفتاده بود که برحسب عادتی که در همه کشورهای متمدن معمول است جا و منزل برای کارگران خود تهیه کرده و بعد عملیات استخراجی خود را تعقیب کند (صحیح است) مثلاً در آبادانی که بزرگترین مرکز عملیات شرکت می‌باشد تا چند سال قبل برای ایرانیان خانه ساخته نشده بود و این رویه سبب می‌شد که ایرانیان از استخدام شرکت نفت استقبال نکنند و زندگی راحت خود را در نقاط شمالی از دست نداده و به سوی مراکز نفت متوجه نشوند و از طرف دیگر عدم استقبال ایرانیان به استخدام در شرکت نفت از نظر عدم وسایل رفاه و آسایش موجب شد که عده زیادی مستخدمین خارجی وارد خدمت شرکت شوند و شرکت هم به فکر تربیت و آمادگی ایرانیان در صنعت نفت نباشد متعاقب قرار داد موجود شرکت نقشه ساختمانی طرح کرد و شروع به ساختن خانه و مسکن برای کارگران و کارمندان ایرانی نمود. متأسفانه این نقشه با به طوء پیش رفته و تاکنون فقط ششهزار خانه ساخته شده است در صورتی که برای رفع احتیاج کارکنان و کارگران ایرانی دست کم چهل هزار خانه دیگر باید ساخته شود و بنده توجه دولت را در مذاکرات کنونی به این نکته معطوف می‌دارم که شرکت را ملزم بنمایند در مدت خیلی کوتاهی برای کارکنان و کارگرانی ایرانی خود خانه و مسکن خوب ساخته (صحیح است) تا مردم را راغب به کار کردن در نقاط بد آب و هوای جنوبی شده و به سهولت بتوانند جای خارجی‌ها را بگیرند. نکته دیگر این است که امتیاز کنونی مقرر می‌دارد که هر سال به طور تصاعدی ... (یک نفر از نمایندگان- چی مقرر می‌دارد؟) امتیاز کنونی امتیازی که تا الان جریان داشته (آزاد- ملت ایران آن را قبول ندارد) ... عرض کردم داشته نگفتم دارد. بنده لاالله را گفتم بگذارید الاالله را هم بگویم (آزاد- ندارد) الا الله ندارد؟ ... که هر سال به طور تصاعدی از عده خارجیان کاسته شود و حسن آن این است که شرکت باید وجوه کافی برای تربیت ایرانیان در داخل و خارج کشور صرف کند و در مدت کمی کارکنان آزموده و مجرب تهیه کند که جای بیگانگان را بگیرند در این قسمت متأسفم که عرض کنم که اگر در ۱۵ سال قبل عده مستخدمین خارجی از دو هزار نفر تجاوز نمی‌کرد، امروز از ۴۵۰۰ نفر هم تجاوز می‌کند و تنها عذر شرکت این است که عملیات توسعه یافته و احتیاج به کارکنان فنی است. به اصطلاح معمول این عذر بدتر از گناه است زیرا با تعهدی که شرکت برای تقلیل مستخدمین بیگانه خود داشته باید دستگاه آموزش و تربیت ایرانیان را توسعه دهد که برخلاف تعهدات عملی انجام نگردد در این مورد هم لازم می‌دانم به دولت متذکر شوم که تقلیل مستخدمین خارجی شرکت در مدت کم موکول به این است که شرکت حاضر شود همه ساله چهار صدالی پانصد نفر از ایرانیان متوسط دیده را برای کلیه رشته‌های تحصیلی مربوط به نفت به خارج اعزام دارد که در مراجعت جای بیگانگان را بگیرند (صحیح است) مطالبی که راجع به کارمندان و کارگران شرکت نفت عرض شد گذشته از این که منافع ملت ایران در نظر است به حال شرکت نفت هم سودمند است زیرا با قبول آن وجهه‌ای در بین ایرانیان کارگران پیدا خواهد کرد (صحیح است)
جمعی از نمایندگان- دستور.
رئیس- امروز دستور آئین‌نامه داخلی مجلس است (مکی- قانون کار) ولی یک پیشنهادی شده است و دولت هم آمده یک لایحه‌ای آورده که می‌خواهد به مجلس تقدیم کند آقای معاون وزارت دارایی آورده‌اند و به قید دو فوریت هم پیشنهاد شده که قانون کار جزء دستور قرار گیرد. حالا اول آقای معاون وزارت دارایی لایحه خودشان را تقدیم می‌کنند بفرمایید.
۳- تقدیم یک فقره لایحه با قید دو فوریت راجع به جمع آوری غله از طرف معاون وزارت دارایی.
بهنیا (معاون وزارت دارایی)- به طوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است در سال گذشته در لایحه یک دوازدهم تیر ماه اختیاراتی به دولت داده شد برای وضوع جمع‌آوری غله و در لایحه دو دوازدهم سال جاری هم اختیارات تازه‌ای داده شد چون استفاده از این اختیارات فعلاً برای جمع‌آوری غله مقدور نیست (یک نفر از نمایندگان- چرا نیست آقا؟) (همهمه نمایندگان) از مجلس شورای ملی تقاضا می‌شود که با قید دو فوریت اختیارات سال گذشته را برای سال آتیه دولت تمدید بفرمایید (مکی- آن قانون پارسال پدر مردم را درآورد)
رئیس- آقایان توجه کنند تا این لایحه قرائت شود. (به شرح زیر قرائت شد)
مجلس شورای ملی- ضمن لایحه ۲ دوازدهم مصوب ۲۹ فروردین ماه ۱۳۲۸ تبصره‌ای برای تعیین تکلیف وصول مازاد غله از مجلس شورای ملی تقاضای تجدید اختیارات مصوبه برای جمع‌آوری محصول سال گذشته شده بود به جای آن تبصره طبق پیشنهاد آقایان نمایندگان آن قسمت از خبر کمیسیون قوانین دارایی راجع به لایحه مالیات‌های مستقیم که مربوط به وصول مازاد غله بود تصویب مجلس شورای ملی نگذشته و تبصره مصوبه مجلس شورای ملی هم برای تأمین نان شهرها کافی نیست مشکلات اجراء آن را به اطلاع مجلس شورای ملی رسانده و تغییراتی که ضروری است پیشنهاد و استدعای تصویب دارد مشکلات اجرا تبصره نامبرده به شرح می‌باشد
۱- میزان مازاد غله بر اساس مالیات املاک مزروعی مقرر شده در صورتی که قانون مالیات املاک مزروعی هنوز از تصویب مجلس شورای ملی نگذشته پیشنهاداتی که دولت در این زمینه در جزء قانون سایر مالیات‌های مستقیم تقدیم مجلس شورای ملی نموده و در کمیسیون قوانین دارایی مورد بحث قرار گرفته و گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی شده هنوز مورد بحث و شور قرار نگرفته و از تصویب نگذشته و چون تعیین رژیم مالیاتی کشور یک مسئله مهم و حیاتی است نمی‌توان انتظار داشت که لایحه نامبرده بدون شور و دقت کافی از طرف نمایندگان مجلس شورای ملی از تصویب بگذرد و دولت نسبت به بعضی از مصوبات کمیسیون قوانین دارایی نظریاتی دارد که منتظر طرح آن گزارش در مجلس شورای ملی می‌باشد. تصویب نشدن پایه و اساسی مالیات املاک مزروعی در وصول مازاد غله دولت را دچار اشکال می‌نماید. خاطر نمایندگان محترم مستحضر است موقعی که وزارت دارایی مالیات جزء جمعی سابق را به عنوان مالیات املاک مزروعی برحسب تمایل کمیسیون قوانین دارایی مجلس شورای ملی پیشنهاد نمود و ادامه رویه قبلی را قبول کرد در اصلاح بی‌عدالتی‌هایی که از اجزاء این جزء و جمع پیش می‌آید تدابیری اتخاذ و پیشنهاداتی به مجلس شورای ملی تقدم شد و متن ماده ۹ مصوبه کمیسیون قوانین دارایی بهترین دلیل آن می‌باشد. وصول مالیات جزء جمعی در صورتی که با رعایت سایر مقررات ماده ۹ و همچنین حق تجدیدنظر در مالیات املاکی که در آن نسبت به ممیزی سابق ترقی یا تنزل فاحش ننموده باشد بی‌عدالتی خواهد بود.
۲- وصول مازاد غله به شرح تبصره نامبرده ضمانت اجرایی ندارد زیرا متن تبصره که مستخرجه از ماده ۹ گزارش کمیسیون قوانی دارایی است جزیی از
طرح پیشنهادی کمیسیون می‌باشد و در ضمن سایر مواد طرح نامبرده اختیاراتی که برای این موضوع لازم است به دولت اعطاء شده در صورتی که به اتکا این تبطره نمی‌توان از اختیارات نام برده استفاده نمود.
۳- اجراء شرط مقرر مربوط به رعایت تناسب بین نرخ نان با نرخ غله در سال جاری مشکلاتی در بر دارد آنچه که مسلم است این است که بین نرخ آزاد و نرخ خرید دولت تفاوت محسوسی در بسیاری از نقاط موجود است و دولت تفاوت قیمت نان را در مراکز عمده کمتر از آنچه که باید معین نموده و از این جهت تحمل ضرر می‌نماید مثلاً در تبریز نرخ خرید گندم از قرار تنی سه هزار ریال و فروش جنس به خباز از قرار ۲۱۲۰ ریال می‌باشد اگر دولت بخواهد نرخ خرید گندم را براساس قیمت نان معین کند چون افزایش قیمت نان را فعلاً مقتضی و مصلحت نمی‌داند ناگزیر باید نرخ گندم بر اساس ۲۱۲۰ ریال با کسر هزینه‌های جمع‌آوری یعنی در حدود ۱۹۰۰ ریال معین شود در صورتی که خرید به چنین نرخی اساساً مقدور و مقتضی نبوده و کار جمع‌آوری جنس را غیر مقدور خواهد ساخت در تهران و بسیاری از نقاط دیگر وضع مشاره تبریز می‌باشد.
۴- با اطلاعاتی که از وضع جنس و محصول می‌رسد دولت امیدواری دارد که با اتخاذ تدابیر صحیح بتواند در این سال که محصول خوب است علاوه بر میزان دویست هزار تنی که برای مصرف عادی احتیاج دارد ذخیره مهمی برای سال‌های آینده تهیه نماید و انجام منظور محتاج به تسریع در عمل و داشتن اختیارات کافی می‌باشد
۵- طبق تبصره ۳ از ماده ۹ گزارش کمیسیون قوانین دارایی مدت وصول مالیات املاک مزروعی تا آخر بهمن ماه می‌باشد در صورتی که مازاد غله باید بلافاصله بعد از جمع آوری تحویل انبارهای دولتی شود اگر بنا باشد که تا پایان مهلت نامبرده از وصول مازاد خودداری گردد مسلماً با وضع بد محصول سال گذشته امر نان شهرها مختل خواهد شد نظر به مراتب فوق و از جهت این که تا موقعی که اساس مالیات املاک مزروعی در مملکت به موجب قانون جدیدی معین نشود میزان مالیات املاک یا بر اساس جزء جمع گذشته و یا بر اساس ممیزی‌های جدیدی که مجوز قانونی آن تحصیل خواهد شد به عمل نیاید ایجاد بستگی بین میزان مالیات جزء و جمع و مازاد غله منتهی به بی‌عدالتی خواهد شد و مقررات مصوبه ضمن ماده واحده کافی به مقصود نیست و طرح و تصویب این مقدار عمومی مالیاتی با توجه کامل نمایندگان محترم مجلس و افکار عمومی به تصویب برسد و از لحاظ این که جمع آوری جنس در سال جاری محتاج به داشتن اختیارات کافی می‌باشد که دولت بتواند با نهایت سرعت مخصوصاً در نقاط گرمسیری که محصول آن به دست آمده شروع به جمع‌آوری نماید طرح ماده واحده زیر را با قید دو فوریت تقدم و استدعای تصویب دارد.
رئیس- آقایان توجه داشته باشند ماده واحده قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده- اجرای تبصره ۵ قانون دو دوازدهم پرداخت فروردین و اردیبهشت ۱۳۲۸ مصوبه ۲۹ فروردین موکول به تصویب قانون مالیات‌های مستقیم از مجلس شورای ملی بوده و جزء ۱ قانون اجازه پرداخت ۱ دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت تیر ماه ۱۳۲۷ برای محصول سال ۱۳۲۸ به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
نخست وزیر محمد ساعد- وزیر دارایی گلشائیان.
دکتر طبا- ماده واحده را مجدداً قرائت کنید برای این که خوب فهمیده نشده است.
فولادوند- بنده خودم هم که قرائت کردم چیزی نفهمیدم
رئیس- بسیار خوب مجدداً قرائت خواهد شد.
اردلان- یک فوریت داشته باشد خوب است.
بهادری- باید پس بگیرید ما رأی نمی‌دهیم برخلاف مصلحت مملکت است.
جمعی از نمایندگان- پس بگیرید (همهمه- نمایندگان (زنگ رئیس)
رئیس- تصور می‌کنم یک فوریت داشته باشد که برود به کمیسیون و در آنجا مطرح بشود.
معاون وزارت دارایی (آقای بهنیا)- دو فوریت تقاضا شده (همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس)
رئیس- بگذارید آقایان کاری بشود واقعاً چه بگویم اگر بگویم اهانت می‌شود نمونه اخلاق باشید آقای معاون وزارت دارایی این لایحه را که داده‌اید با یک فوریت است یا دو فوریت.
معاون وزارت دارایی- با دو فوریت.
رئیس- دو فوریت، بسیار خوب ولی آقایان موافقند که با یک فوریت باشد تا برود به کمیسیون (نمایندگان- رأی بگیرید) بسیار خوب فوریت اول مطرح است. آقای امیر تیمور.
امیر تیمور- بنده موقعی که این مقدمه طولانی را برای این لایحه قرائت می‌کردند دقت کردم و هیچ یک از دلایلی که دارایی برای لزوم تقدیم این لایحه به مجلس ذکر کرده به اعتقاد بنده دلایل قوی نبوده (صحیح است) جا داشت قانون که در دو هفته قبل از مجلس شورای ملی گذشت لااقل پنج روز این را به مورد عمل و اجرا قرار می‌داد اگر به مشکلی برخورد می‌کرد آن وقت در مقام چاره بر می‌آمدند و این را می‌آوردند (صحیح است) قانونی که هنوز اجرا نشده و یک قدم برای اجرا آن برداشته نشده نمی‌توان به صرف دلخواه آن را عوض کرد و یک قانون دیگری جانشین آن کرد (صحیح است) به اعتقاد بنده این لایحه باید برود کمیسیون و در کمیسیون با این لایحه موافقت کرد خبر آن به مجلس شورای ملی فرستاده شود. (صحیح است)
رئیس- آقای دکتر معظمی با فوریت موافقید؟
دکتر معظمی- با فوریت اول موافق هستم عرض کنم دلیل موافقت بنده با فوریت این بوده که یک مطلبی مربوط به فوریت بود که می‌خواستم عرض کنم. موضوع غله در ایران واقعاً یکی از موضوع‌هایی است هر وقت صحبت می‌شود دو قسمت دارد یکی این که واقعاً یک مردمی هستند که بایستی حتماً به آنها کمک کرد یک قسمت هم موضوع مالکین است و یک قسمت هم طرز جمع آوری است این دفاعی را که بنده می‌کنم تصدیق نمی‌کنم که طرز جمع آوری خیلی خوب است (یک نفر از نمایندگان- بسیار بد بوده است) ولی در عین حال من نمی‌توانم بگویم که اداره غله برای این مملکت مفید نیست (صحیح است) و با وضعیتی که ما داریم و مالکین این مملکت بایستی که حتماً یک اداره غله‌ای باشد که به کار مردم بخورد و به فریاد مردم برسد (صحیح است) با این جهات می‌خواهم عرض بکنم که بایستی راجع به طرز جمع‌آوری فکری کرد مثلا شهرستانی که من افتخار نمایندگی آن را دارم گلپایگان است واقعاً اگر کمک اداره غله در امسال نبود عده کثیری از اهالی در آنجا تلف می‌شدند و من در این جا ناچارم که از کمک آقای وزیر دارایی و رئیس اداره غله آقای مهران در این جا تشکر کنم برای این که کمک کردند (سزاوار- به بسیاری از نقاط کمک کردند) و اما متأسفانه مالکین ممکن است ایران هم آن طوری که باید انجام وظیفه نمی‌کنند (صحیح است) کافی نیست که یک کسی مالک باشد مالکیت هم خودش یک ترتیبی دارد کسی امروز حق ندارد در یک مملکتی ملکی داشته باشد و آن را آباد نکند (صحیح است) داریم مالکینی که ملک دارند و آباد نمی‌کنند بنابراین دستگاه دولت باید یک سیاست اقتصادی داشته باشد که مالکینی را که مایلند املاک خودشان را آباد بکنند کمک بکند و اشخاصی هم که همین طور می‌خواهند ملک خود را تصرف بکنند و هیچ نوع آباد نکنند برای آنها هم فکری بشود ما بایستی هر سال در این مملکت مقدار زیادی گندم برای صدور داشته باشیم بنده امسال در ممالک همسایه گردش کردم دیدم که وضع آذوقه آنها خوب بود ولی غله ایران بد بود و این هم فقط مربوط می‌شود به طرز جمع‌آوری و طرح این موضوع یعنی غله در حالی که الان در قسمت گرمسیر محصولات به دست آمده است به نظر من فوریتش ضروری است (صحیح است) که مطرح بشود و این قانونی هم که گذشته است روی ممیزی ۱۳۱۳ که آن ممیزی هم صحیح نبوده حتماً یک بی‌عدالتی خواهد شد که یک عده‌ای زیاد باید بدهند و یک عده‌ای هیچ بنابراین خواستم توجه آقایان را جلب بکنم که مالکین هم بایستی موضوع صادرات را از نظر دور بداریم نظر آقایان هست که سال گذشته ما یک مقدار گندم از کانادا خریدیم و من از لحاظ خرید مخالفتی نمی‌کنم و اگر دولت واقعاً این خرید را نکرده بود اسباب زحمت بود ولی چرا باید وضع غله در ایران این طور بشود تا ما مجبور بشویم از خارج بیاوریم بنابراین تقاضا می‌کنم که آقایان با فوریت اول موافقت بفرمایند.
محمدعلی مسعودی- با فوریت دوم هم موافقیم.
سزاوار- بسیار لایحه مفیدی است.
معاون وزارت دارایی (آقای بهنیا)- حالا چون یک فرصتی برای تحصیل اکثریت و رأی گرفتن اینجا هست اجازه می‌خواهم یک توضیحاتی در ظرف چند دقیقه حضور آقایان عرض کنم مطلبی که من
حضور آقایان عرض خواهم کرد سعی می‌کنم که وارد اصل مطلب نشوم چون در موقع مطرح خواهد شد ولی فوریتی که این موضوع دارد از لحاظ این است که در نقاط گرمسیر و جنوب ایران محصول به دست آمده یا در یک فاصله کوتاهی به دست خواهد آمد مأمورینی که از مرکز رفته‌اند یا مأمورین محل متنتظر هستند که یک دستوراتی از مرکز بگیرند و مشغول کار شوند و بنده خدمت آقایان عرض می‌کنم که با تمام آن زحماتی که کشیده شده است نتوانستیم هنوز یک تدابیری اتخاذ کنیم که غله از ایران به طور قاچاق خارج نشود (مکی- چشم شما روشن) (محمدعلی مسعودی- حقیقت را دارند می‌گویند دولتی که حقیقت را می‌گوید عیب نیست مملکت را می‌خواهند یک عده ملاک به قحطی بکشند) چون قیمت غله در خارج ایران خیلی بیشتر است از قیمت داخله ایران هر وسیله‌ای که فراهم می‌شود باز یک مقداری از غله ایران قاچاق می‌شود و برای تأمین مصرف داخله در خود مملکت دچار اشکال می‌شویم بنده از آقایان استدعا می‌کنم که با فوریت لایحه موافقت بفرمایند البته وقتی که خود لایحه مطرح می‌شود توضیحاتی خدمت آقایان عرض خواهم کرد و با فوریت آقایان موافقت بفرمایند که امسال برخلاف سال گذشته که تحصیل اجازه و اختیار از مجلس یک قدری بتأخیر انجامید و دولت نتوانست آن طوری که می‌تواند محصول را جمع‌آوری بکند امسال دچار محظورات سال گذشته نشود از این فرصت هم استفاده می‌کنم و در جواب فرمایشات آقای امیرتیمور و آقای دکتر راجی و سایر آقایان از این نظر اطمینان می‌دهم که جناب آقای وزیر دارایی که مسئول این کار هستند همان طور که خودشان فرمودند هیچگونه تصمیمی که مخالف مصالح این مملکت باشد نخواهد گرفت و تمام این مذاکراتی را که آقایان فرمودند تمام مورد توجه آقای وزیر دارایی هست و آقایان انتظار داشته باشید و اطمینان کامل داشته باشید که چه در موضوع تصفیه‌خانه‌ها، چه در موضوع اشغال ایرانی‌ها و اختیارات ایرانی‌ها و در موضوع عده کارمندان و خانه و مسکن مه موقع اجرا گذاشته خواهد شد (صحیح است) در موضوع کمکی هم که به عشایر شاهسون باید بشود همان طوری که جناب آقای دکتر متین دفتری فرمودند یک کمیسیون شده است و شوری هم به عمل آمده است دولت هم مشغول مطالعه است که بتواند کمکهای بیشتری بکند و به آقایان هم عرض کنم که دولت برای این که بتواند یک کمک بیشتری به عشایر بشود امسال وزارت دارایی تصمیم گرفت که از وصول حق‌المرتعی که می‌بایست از ایل شاهسون گرفته بشود خودداری کند.
قبادیان- در کرمانشاه هم احشام به کلی از بین رفته است.
رئیس- عده برای رأی در بیرون کافی نیست یک لایحه‌ای هم با قید دو فوریت آقای زیر دادگستری آورده‌اند یک پیشنهادی هم با قید دو فوریت شده است که قانون کار مطرح شود و همه اینها محتاج با رأی کافی نیست من تقاضا می‌کنم که کمیسیون آئین‌نامه هم روز شنبه تشکیل شود تا نواقصی که در آئین‌نامه هست مرتفع کنند که روز یکشنبه اولین کاری که می‌کنیم آئین‌نامه را مطرح کنم و از آقای دکتر معظمی که نایب رئیس هستند تمنا می‌کنم که روز شنبه این کار را بکنند که یکشنبه ما بتوانیم آئین‌نامه را مطرح بکنیم که کار مجلس به این وضع نباشد
یمین اسفندیاری- آقای رئیس بفرمایید که کمیسیون هم به اطلاع نمایندگان برساند که چه وقت تشکیل می‌شود.
دکتر فلسفی- اجازه بفرمایید لایحه‌ای که آقای معاون وزارت دارایی دادند طبع و توزیع شود همچنین لایحه‌ای که می‌خواهند آقای وزیر دادگستری بدهند طبع و توزیع شود.
رئیس- این خلاف آئین‌نامه است که دو فوریت داشته باشد طبع و توزیع ندارد.
سزاوار- ماده واحده است و دو سطر بیشتر نمی‌باشد اجازه بفرمایید که خوانده شود.
۴- تقدیم یک فقره لایحه راجع به دادن اختیار به کمیسیون دادگستری از طرف آقای وزیر دادگستری با قید دو فوریت.
رئیس- بسیار خوب آقای وزر دادگستری بفرمایید. وزیر دادگستری (آقای دکتر سجادی) اصلاح کار وزارت دادگستری مورد توجه عموم طبقات مملکت است (صحیح است) و شخص اول مملکت هم چنانچه آقایان استحضار دارند مکرر این مطلب را در بیاناتی که ایراد فرمودند تذکر داده‌اند (صحیح است) وزارت دادگستری برای این نظر ناگزیر است که لوایح در جلسه عمومی مجلس البته با مدت کمی که تا خاتمه دوره است مناسب نخواهد بود (صحیح است) وقت زیاد صرف می‌شود و نتیجه کم خواهد بود از این جهت تقاضا شده است که آقایان موافقت بفرمایند به کمیسیون دادگستری مجلس اجازه داده شود مانند گذشته به لوایح رسیدگی کند و آنچه که مصوبات کمیسیون است ما به موقع اجرا بگذاریم البته به صورت آزمایش و بعداً اگر در عمل به محظور و مشکلی برخوردیم به عنوان نتیجه در مجلس مطرح شود اجازه بفرمایید این لایحه خوانده بشود و تقدیم می‌شود که قرائت شود.
رئیس- ماده واحده قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده- وزارت دادگستری مجاز است لوایح قانونی را که به مجلس شورای ملی پیشنهاد نموده یا می‌نماید پس از تصویب کمیسیون قوتنین دادگستری به موقع اجرا گذارده بعد از آزمایش آنها در عمل چنانچه نواقصی در لوایح مزبور مشود گردید رفع و قوانین مزبور را تکمیل و مجدداً برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید لوایح مذکور در کمیسیون مطرح و پس از شور اول چاپ و پخش خواهد شد تا نمایندگان نظریات خود را در موضوع لایحه در ظرف هشت روز به کمیسیون بدهند و شور دوم پس از گذشتن هشت روز به عمل خواهد آمد (صحیح است) یمین اسفندیاری - مدت آزمایش چند وقت خواهد بود؟
سزاوار- لایتناهی است.
۵ -قرائت عرضیه آقای دکتر مصباح‌زاده راجع به زلزل بندر عباس. رئیس- این دو لایحه هر دو جزء دستور خواهد ماند که بعد از کار آئین‌نامه مجلس مطرح بشود و همان طور که عرض کردم آئین‌نامه روز شنبه در کمیسیون مربوط اصلاح شود که روز یکشنبه بتوانیم مطرح کنیم پیشنهادی هم آقای ملک مدنی کرده‌اند راجع به مالیات‌ها آن هم روز یکشنبه مطرح خواهد شد البته آقایان از زلزله‌ای که در بندرعباس واقع شده و خسارات زیادی رسانده و مردم آن دچار قهر طبیعت شده‌اند مسبوق هستند در این جا آقای دکتر مصباح‌زاده کسالت دارند شرحی نوشته‌اند قرائت می‌شود برای استحضار آقایان و البته از آقایان وزرا هم که در اینجا حضور دارند انتظار دارم که در این موضوع یک اقدام سریعی و جدی بفرمایند برای بهبود حال زلزله زدگان و عین نامه آقای دکتر مصباح‌زاده قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی- خواهشمند است این نامه را در جلسه امروز مجلس امر بقرائت فرمائید. به طوری که خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است اخیراً شهرستان محروم و دور افتاده بندرعباس دستخوش زلزله خانه براندازی گردیده که به کلی مردم آن سامان را به خاک فلاکت انداخته است. کلیه ادارات دولتی منهدم و تمام خانه‌ها ویران گردیده و عده‌ای زخمی و چند تن تلف شده‌اند این سانحه بیشتر از آن جهت دلخراش و مایه تأثر هر ایرانی نوع دوست است که مردم بندرعباس اصولاً از ضروری‌ترین وسائل زندگی محروم می‌باشند. بیاد آورید مردمی که در یک سرزمین سوزان به سر می‌برند و غرق در بیماری‌های جانگداز مانند مالاریا و پیوک و تراخم و حصبه می‌باشند ناگهان گرفتار بزرگترین شکنجه
طبیعت گردند چه حال خواهند داشت؟ شرح تلگراف‌های متواتری که از طرف مردم گرسنه و بدبخت این شهرستان که اکنون در هوای سوزان بی‌ملجأ و پناه با کودکان گریان خود سرگردانند مایه تأثر و ملال می‌گردد بنابر این از ذکر آن خودداری نموده و فقط یادآور می‌شوم که کمتر مردمی محروم و بدبخت دچار چنین وضع غم‌انگیزی گردیده‌اند و اینک هزاران تن از مردم فلکزده آن سامان در زندگی تیره و ظلمانی خویش هیچ نور امیدی جز کمک دولت و ملت ایران که معمولا در این قبیل موارد حس نوع پروری و عاطفه انسان دوستی خویش را چنانچه باید به ثبوت می‌رسانند ندارند اینجانب به محض استحضار از این حادثه دلخراش به حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی شرفیاب شده و شرح این سانحه را به عرض رسانیدم و شاهنشاه محبوب که بی‌نهایت از این پیش آمد متألم گردیدند دستور اکید صادر فرمودند که بی‌درنگ برای نجات مردم فلکزده بندرعباس اقدام عاجل به عمل آید و در این خصوص به دولت و سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی و شیر و خورشید سرخ اوامری صادر فرمودند. چنین انتظار می‌رفت که در اجرای اوامر ذات اقدس ملوکانه اقدامات اساسی و عاجلانه به عمل آید متأسفانه اینجانب با تمام کوشش‌هایی که مبذول داشته‌ام هنوز اطلاع کامل نیافته‌ام که دولت در این راه چه اقدامات مثبتی نموده است. امیدوارم همان طور که سازمان‌های خیریه از قبیل شیر و خورشید سرخ و سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی که در این قبیل موارد مسئولیت بزرگی بگردن دارند اقداماتی نموده‌اند دولت نیز در این مورد مانند همه موارد دیگر وظیفه خود را انجام داده و چنانکه باید به زلزله زدگان بندرعباس مساعدت فوری نماید. پس از شرفیابی به حضور ملوکانه اینجانب مصمم بودم که شرح این داستان غم انگیز و تلگراف‌های استاندار کرمان و فرماندار بندعباس و اهالی را باطلاع نمایندگان محترم نیز برسانم چون استیضاح مطرح بود نخواستم وقت مجلس گرفته شود و عزم داشتم پس از خاتمه استیضاح این مطلب را به عرض آقایان نمایدگان برسانم متأسفانه عارضه کسالت ناگهانی مانع از ادای این فریضه گردید اینک بدین وسیله توجه فوری آقایان نمایندگان محترم مجلس را نسبت به زلزله زدگان بندرعباس جلب نموده و یقین دارم نمایندگان محترم لزوم کمک و مساعدت فوری دولت را تأیید و تصدیق می‌نمایند.
۶ - دستور و تعیین جلسه آینده- ختم جلسه.
رئیس- بنابراین جلسه را ختم می‌کنیم و جلسه آینده روز یکشنبه در وهله اول آئین‌نامه مجلس (پنج دقیقه به ظهر مجلس ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت
شماره ۵۹۰۴ رم رأی شورای عالی ثبت ۱۰-۵-۲۸ در موردی که قسمتی از رأی هیئت نظارت فسخ و قسمتی تأیید شده است.
موجب گزارش ۹۴۷۸- ۱۰-۱۲- ۲۶ثبت کازرون الیاس زند کشکولی شش دانگ مزرعه جورق شماره ۶۰ اصلی واقع در محل مزبور را تقاضای ثبت نموده در آگهی نوبتی اسم مشارالیه الماس چاپ شده و در آگهی تحدید حدود ملک نیز روز تحدید که یکشنبه ۱۵ آذر بوده که اشتباهاً ۶ آذر تعیین شده است. هیئت نظارت هر دو اشتباه را مؤثر تشخیص و دستور داده است آگهی‌ها تجدید شود- ذینفع از رأی مزبور شکایت و تقاضای طرح قضیه را در شورای عالی ثبت نموده بالنتیجه شورای عالی ثبت در جلسه ۲۵/۳/۲۷ به شرح زیر رأی داده است.
نسبت به آگهی نوبتی اشتباه در نوشتن الماس به جای الیاس را با وجود ذکر مشخصات ملک مورد تقاضا و معرفی تقاضا کننده با شهرت محلی نمی‌توان مؤثر شناخت و لذا رأی هیئت نظارت در این قسمت صحیح نبوده و فسخ می‌شود و اما نسبت به آگهی تحدیدی چون اشخاص که در دهات و ایلات زندگی می‌کنند به عدد ماه‌های رسمی زیاد آشنا و مأنوس نستند و ایام هفته در نظر آنان بیشتر مورد توجه است بنابراین آگهی روز جمعه در صورتی که روز یکشنبه موعد عمل بوده و مطابق با ۱۵ آذر بوده اشتباهاً مؤثر شناخته شده می‌شود و رأی هیئت نظارت در این قسمت خالی از اشکال و تأیید می‌شود م- ۲۶۲۰
رئیس اداره امور املاک ثبت کل. شماره ۵۹۰۰ رم رأی شورای عالی ثبت ۱۰-۵-۲۸ مبنی بر فسخ رأی هیئت نظارت.
موجب گزارش ۱۵۳- ۱۶-۱-۲۷ ثبت خرمشهر یک قطعه باغچه نخلستانی پلاک ۲۹۲۶ واقع در محل مزبور از طرف آقای هاشم ربیع زاده آل تون تاش تقاضای ثبت شده در آگهی نوبتی نام خانوادگی مستدعی ثبت اشتباها (آل تون غاش) و مورد تقاضا یک قطعه باغچه و نخلستان چاپ شده هیئت نظارت اشتباهات را مؤثر تشخیص و دستور تجدید آگهی داده است در اثر شکایت متقاضی ثبت و طرح موضوع در جلسه ۲۹/ ۴/ ۲۷ شورای عالی ثبت به شرح زیر اظهار نظر شده است.
اشتباهات مورد نظر هیئت نظارت دو چیز است. شماره ۵۸۹۲ رم
۱۰-۵-۲۸
رأی شورای عالی ثبت. مبنی بر نسخ رأی هیئت نظارت موجب گزارش ۵۱۳۴- ۱۵-۴-۲۷ دائره شمال ثبت املاک تهران قطعه زمینی به پلاک ۷ و ۶۹۱۸ بخش دو تهران به مساحت ۲۸۰۰ متر تقریبی به تقاضای ثبت و به همین ترتیب آگهی و به همین صورت نیز مورد معامله قرار گرفته چون در موقع تعیین حدود مساحت مورد تقاضا ۲۹۱۰ متر تشخیص شده صدور سند مالکیت نسبت به اضافه مساحت مورد اشکال واقع و با تقدیم گزارش کسب تکلیف شده است هیئت نظارت موجب رأی مورخ ۹/ ۶/۲۷ دستور داده است پس از مراجعه خریدار به فروشنده و تحصیل اقرارنامه نسبت به اضافه مساحت اصلاح و سپس اضافه مساحت مزبور با توضیح موضوع آگهی شود ذینفع از رأی مزبور شکایت و موضوع در جلسه ۲۱/۷/۲۷ شورای عالی ثبت طرح و به شرح زیر اظهار نظر شده است. چون مورد تقاضا با مساحت ۲۸۰۰ متر تقریبی تقاضا شده و حدود هم معین بوده رأی هیئت نظارت مبنی بر اصلاح اظهارنامه و آگهی مجدد نسبت به مساحت اضافی (که یکصد و ده متر در موقع تعییین حدود تشخیص مساحت قطعی اضافه شده) صحیح نبوده و فسخ می‌شود.
م- ۲۷۰۰
رئیس اداره امور املاک ثبت کل.
رأی شورای عالی ثبت مبنی بر فسخ رأی هیئت نظارت بر طبق گزارش ۱۳۷۶- ۱۲/ ۱۰/ ۲۷ ثبت ورامین سه دانگ مشاع از ۶ دانگ اعیانی یک باب خانه به پلاک ۸ فرعی از ناحیه محمد و سکینه در تاریخ ۲۳/ ۲/۱۳۱۸ درخواست ثبت شده بعداً با تبدیل پلاک مورد تقاضا به شماره ۵۳ در تاریخ ۲۸/ ۴/ ۱۸ بانو ربابه تاجیک باسناد سند عادی خریداری از محمد و سکینه نسبت به چهار دانگ مشاع و حسن زواره نسبت به دو دانگ مشاع ملک مرقووم تقاضای ثبت کرده‌اند آگهی توبتی اشتباهاً به پلاک ۵۲ فرعی نسبت به شش دانگ مشاع اعیانی مورد تقاضای دو نفر اخیرالذکر منتشر شده است ثبت محل با تذکر به این که شماره پلاک به جای ۵۳ اشتباهاً ۵۲ چاپ شده و ۳ دانگ مورد تقاضای محمد و سکینه هم آگهی نشده و این قسمت هم که چون مجموع سهام مورد تقاضا زائد بر حد نصاب است صدور سند مالکیت موکول به صدور حکم نهایی از دادگاه و رفع اختلاف می‌باشد در آگهی قید نشده کسب تکلیف نموده و ضمناً اضافه نموده است که حسین زواره دو دانگ مشاع اعیانی مورد تقاضای خود را طبق سند رسمی به ربابه تاجیک فروخته و طبق تحقیقات اکنون ۶ دانگ اعیانی در تصرف ربابه نام برده است هیئت نظارت به موجب رأی مورخه ۲۷/ ۵/ ۲۶ اشتباه را مؤثر تشخیص و دستور داده است اظهارنامه با شماره صحیح مورد تقاضا با امضای مالک و متصرف اصلاح و آگهی نوبتی تجدید شود ضمناً با ابطال تقاضای ثبت محمد و سکینه مقرر داشته است بنام بردگان اخطار شود هر گاه اعتراضی دارند در موعد مقرر تقدیم نمایند در اثر شکایت محمد و سکینه از رأی هیئت نظارت موضوع در جلسه ۲۷/ ۹/ ۱۴ در شورای عالی ثبت طرح و به شرح زیر اظهار نظر شده است (شکایت نامبردگان از رأی هیئت نظارت از این جهت که ابطال تقاضانامه ثبت از حدود صلاحیت هیئت نظارت خارج بوده وارد است و رأی صادره نسبت به این قسمت فسخ می‌شود ولی چون به حکایت گزارش ثبت محل محرز گردیده که شاکیان در حین تقاضای ثبت و هم اکنون در خانه مورد تقاضا تصرفی نداشته‌اند به تقاضای ثبت نامبردگان ابطال و مقرر می‌گردد تقاضای ثبتی که از متصرف به عنوان مالکیت پذیرفته شده طبق مقررات جریان یابد.
رئیس اداره امور املاک ثبت کل: م ۲۶۱۹