مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ آذر ۱۳۴۹ نشست ۲۱۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۵ آذر ۱۳۴۹ نشست ۲۱۵
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۲
جلسه: ۲۱۵
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی‌غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: حی- دکتر خزایلی- مؤیدامینی
۳- تصویب صورت‌جلسه
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای گودرزی معاون وزارت امور خارجه
۵- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به لایحه پروتکل‌الحاقی به موافقت‌نامه حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۲ دسامبر ۱۹۵۴ برابر یازدهم آذر ماه ۱۳۳۳ در مورد تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان و ابلاغ به دولت
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به معافیت شرکت‌های نفتی و سفارتخانه‌ها و مأمورین سیاسی خارجی و بین‌المللی از پرداخت مالیات مربوط به اتومبیل‌های ساخت کارخانه‌جات داخلی و ارسال به مجلس سنا
۷- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون اقتصاد راجع به لایحه‌الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی حمل و نقل بین‌المللی کالا در جاده‌ها و ارسال به مجلس سنا
۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارایی راجع به لایحه معافیت از حقوق و عوارض گمرکی کالاهایی که به منظور استفاده و مصرف و فروش وارد بعضی از جزایر خلیج فارس می‌شود
۹- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات
۱۰- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز یک شنبه (۱۵) آذر ماه ۱۳۴۹
| مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای دکتر جواد سعید (نائب رئیس) تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
نائب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان دکتر طالع- بهادری- شاهنده- دکتر گاگیک- دکتر خسروی- کردستانی- مهندس امیر قاسم معینی- مهندس قادرپناه- آموزگار- دکتر رفعت- دکتر بهبهانی- انشاء- دکتر رضوانی- محسنی- پزشکپور- دکتر بقائی یزدی- دکتر رشتی- ملک افضلی- دکتر رهنوردی- سرتیپ پور- صادق سمیعی- دکتر رفیعی- مرندی- مرتضوی-. مهندس معینی زند.
غائبین مریض
- آقایان فولادوند- ضیائی احمدی- دکتر فربود- پرویزی- پزشکی - سلیمانی کاشانی - پروفسور مخبر فرهمند- مروتی- مهرزاد.
- بیانات قبل از دستور- آقایان: حی- دکتر خزائلی- مؤید امینی
۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: حی- دکتر خزائلی- مؤید امینی
نائب رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای حی تشریف بیاورید.
لطف الله حی- به طوری که نمایندگان محترم اطلاع دارند روز چهار شنبه گذشته در معیت جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی وعده‌ای از نمایندگان محترم به دعوت جناب آقای دکتر اقبال رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران جهت بازدید تأسیسات نفتی و مجتمع‌های پتروشیمی‌شاهپور به جزیره لاوان، ماه شهر- بندر شاهپور و آبادان رفتیم.
در دی ماه سال ۱۳۴۳ بین شرکت ملی نفت ایران که طرف اول و سه شرکت دیگر ایطالیائی- آمریکا و هندی که مجتمعاً طرف دوم را تشکیل می‌دهند قراردادی امضاء شد که به موجب مفاد آن عملیات اکتشافی و استخراج نفت در مساحت تقریبی ۸۰۰۰ کیلومتر مربع به شرکت غیر انتفاعی به نام شرکت نفت بین‌المللی دریائی ایران که اختصاراً ایمنوکو نامیده می‌شود واگذار گردید.
پس از یک سلسله مطالعات لرزه نگاری و با استفاده از روش آکواپولز که تازه‌ترین روش مطالعات لرزه نگاری است عملیات اکتشافی و حفاری تا سال ۱۳۴۸ ادامه داشت.
بالاخره با استفاده از سکوهای مجهز و مضاعف حفاری که در ردیف مجهزترین و بزرگترین سکوهای دنیا می‌باشند یک خطوط لوله نفت از میدان‌های رستم و رخش به قطر ۱۸ اینچ و به طول ۱۰۹ کیلومتر به جزیره لاوان کشیده شد و شرکت دیگری به نام شرکت نفت لاوان با ایجاد ۲ خط لوله ۴۲ اینچی نفت را از مخازن شرکت ایمنوکو به اسکله برای بارگیری و تحویل به نفت کش‌ها می‌رساند.
پیش بینی می‌شود کهتا سال دیگر محصول تأسیسات لاوان روزانه ۱۵۰۰۰۰ بشکه برسد.
علاوه بر تأسیسات فنی که از نظر اقتصادی فوق‌العاده جالب توجه است موضوع مهم دیگری که جلب نظر را می‌نمود تشکیلات مربوط به زندگی کارگران و کارمندان این صنعت است در قسمتی که به نام دهکده سبز برای اهالی بومی‌و کارگران ایجاد شده تشکیلات خانه انصاف و مدرسه‌ای که توسط سپاهیان دانش اداره می‌شود و سایر تأسیسات لازم وجود دارد.
شب جناب آقای مسعودی فروغی قائم مقام رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران دعوتی به شام از هیئت به عمل آوردند ضمن این سفر از بندر ماه شهر و بندر شاهپور نیز بازدید به عمل آمد از آن جائی که احتیاج به مواد شیمیائی که توسط شرکت سهامی شیمیائی شاهپور تهیه می‌گردد دارای اهمیت فوق‌العاده اقتصادی است بازدید از تأسیسات این شرکت که به آخرین روش علمی‌و صنعتی ساخته شده است همه ما را بسیار تحت تأثیر قرار داد.
بدون شک صنعت پتروشیمی‌مخصوصاً از نظر اهمیتی که در تهیه کودهای شیمیائی دارد صنعتی است که بازار فروش جالب توجه و روزافزونی دارد که در توسعه اقتصادی ایران دارای اهمیت بسیار زیادی است. کشور ایران هم اکنون مقادیر زیادی کودهای شیمیائی برای بالابردن بازده زمین‌های زراعی همه ساله وارد می‌کند و احتیاج به این مواد سال به سال بیشتر می‌شود.
صنعت پتروشیمی شاهپور در آینده احتیاجات را برطرف خواهد کرد و ضمناً اگر با بازده کامل کار کند مقدار زیادی مواد شیمیائی مختلف نیز می‌تواند به کشورهای دیگر صادر نماید.
از آن جا که صنعت پتروشیمی‌بندر شاهپور در سطح مترقی ترین صنایع نظیر خود از لحاظ جهانی قرار دارد و از نظر سایر مواد شیمیائی این امید هست که کشور ایران در آینده یکی از کشورهائی باشد که صنعت پتروشیمی‌به عنوان یکی از صنایع شاخص آن شناخته شود و همان طور که هر کشور صنعتی دارای صنایع مخصوصی است که در آن تخصص و شهرت دارد، پتروشیمی‌به عنوان یک صنعت تخصصی ایران شناخته شود.
ضمناً امیدواریم در عین حال کشاورزی- صنعت- مدارس حرفه‌ای و غیره نیز که با پتروشیمی وابستگی دارند به تدریج در سطح این صنعت قرار گیرند تا هماهنگی لازم ایجاد شود. چون با ایجاد تأسیسات مربوط به شرکت سهامی شیمیائی شاهپور که با همکاری کمپانی آلاید کمیکال امریکا یکی از بزرگترین تولید کنندگان مواد شیمیائی جهان است به وجود آمده امکانات برای ایجاد دیگر صنایع وابسته در همان منطقه وجود دارد- سه سال قبل که این جانب در معیت یک هیئت پارلمانی از ماه شهر بازدید نمودم تازه کارها شروع شده و مشغول نصب پایه‌های فلزی در داخل زمین‌های سست کنار دریا بودند تا بعداً تأسیسات را روی آن مستقر نمایند و امروز بعد از سه سال این تأسیسات عظیم در این منطقه به وجود آمده است که واقعاً این همه کار به بهترین وجه در این مدت کوتاه سبب شگفت و باعث مباهات است.
مسلماً با آن چه دیدیم می‌توانیم مطمئن باشیم که سایر ترقیات چه در مورد صنایع و وظائف دیگر که به این صنعت ارتباط دارند و چه در مورد بازاریابی به خوبی انجام خواهد داد گرفت، زنجیرهای مربوط به پتروشیمی‌فوق‌العاده زیاد و از هر جهت قابل گسترش است با امکاناتی که از نظر تهیه فرآورده‌های مختلف وجود دارد کشور ایران می‌تواند در این زمینه ترقی زیادی نماید.
در این منطقه که مورد بازدید هیئت قرار گرفت واحدهائی که به کار می‌رود و اکنون واحدهائی مانند اینچ- فوت- مایل و غیره است که از نظر تطبیق با قانون استانداردهای کشور بایستی در آینده تغییر یابد.
تأسیسات نفتی جزیره لاوان و مجتمع شیمیائی شاهپور نمونه بارزی از ثمرات انقلاب ایران است و به خوبی نشان می‌دهد که کشور ایران تحت رهبری اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر به ترقیات اقتصادی قابل توجهی نائل شده و خواهد شد و بدین ترتیب وصول به هدف‌ها و آرمان‌های ملی که قرار گرفتن کشور ایران در سطح کشورهای مترقی جهان است برای هر کس که از کم و کیف این تأسیسات عظیم اطلاع حاصل کند امری بدیهی و قطعی است.
مسلم آن چه این جا گفته می‌شود به هیچ وجه نمی‌تواند عظمت کاری را که انجام شده است بیان کند برای این که اهمیت تأسیسات اعجاب آور صنعت پتروشیمی شاهپور را درک کنیم و برای این که بدانیم چگونه انقلاب سفید ایران آرزوهای ملی ما را برآورده خواهد کرد بجاست آن چه رهبر عالی قدر ما در کتاب انقلاب سفید مرقوم داشته بیاد آوریم.
«صنایع پتروشیمی‌از حیث کمیت به قدری وسیع و متنوع است که حقاً باید آن را صنعت آینده دنیا لقب داد» (احسنت).
نائب رئیس- آقای دکتر خزائلی بفرمائید.
دکتر خزائلی- با اجازه مقام ریاست و همکاران گرامی، بسیار خوشحال هستم که نوبت گفتگوی من در روزی است که اولین جلسه را پس از گذشتن عید مقدس رمضان برگزار می‌کنیم و عید رمضان عید کسانی است که با ریاضت بدنی با بخشش مال و تصفیه قلب خود را مهذب ساخته‌اند و پایه ایمان خود را به وسیله دستورهای اسلامی محکم و استوار کرده‌اند روی همین جریان هم بنده سخنرانی خودم را شروع می‌کنم می‌دانید که دین ما به حمدالله دینی است اجتماعی که به معنویات بیش از هر چیز اهمیت داده و مادیات را طفیل معویات گرفته است یعنی ثابت کرده است که اگر ما اصول معنوی را حفظ کنیم می‌توانیم ترقیات و پیشرفت‌های بسیار بزرگی داشته باشیم ابتدا آئین ما شروع شد با عده معدودی در بیابان عربستان که جز ریگ و مار چیزی در آن نبود اما در نتبجه تعلیمات اسلامی‌و پیروی از معنویات توانست پرچم اسلام شرق و غرب عالم را بپوشاند روی این اصل اصیل است که ما در ایجاد این همه جنبه‌های اجتماعی و معنوی را در نظر داریم مسلماً مردم مؤمن ما که نماز عید را گذرانده‌اند به خوبی می‌دانند که بعد از سوره فاتحه این سوره را قرائت کرده‌اند:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
سبح اسم ربک الاعلی الذی خلق فسوی والذی قدر فهدی والذی اخرج المرعی ... در این سوره مبارکه صفات الهی شمرده شده البته شمردن صفات الهی برای آن نیست که خداوند وصف‌ها را برای ما بیان کند زیرا که مردم از دو حال بیرون نیستند یا منکرند که با شنیدن اوصاف الهی از انکار خود دست نخواهند برداشت یا مؤمنند که با نور قلب به همه این صفات راهنمائی شده‌اند و از زبان پیغمبر گرامی‌شنیده‌اند و خودشان از راه دل به آن پی برده‌اند شنیدن این صفات برای این است که ما تشبه پیدا کنیم و همانندی پیدا کنیم به صفات الهی و هر کس که بیشتر به صفات الهی خودش را موصوف بکند آن بیشتر پیروی کرده است از قرآن مجید و به همین جهت من رهبر بزرگ ایران را بزرگترین پیرو قرآن مجید می‌دانم چرا؟ برای این که همین صفات الهی را خوب مطالعه کرده‌اند و ایشان در حدود قدرت پیروی فرموده‌اند در سوره می‌فرماید خلق ایشان برای ملت خود ثروت ایجاد کرده‌اند از عدم، ثروت و سرمایه‌ای به‌وجود آورده‌اند گازی که به هر هدر می‌رفت نفتی که در زیر زمین نهفته بود این‌ها سرمایه معدوم برای ما به حساب می‌آمد دست ابداع شاهنشاهی آن را به صورت یک سرمایه حاصل خیز و ثمر بخشی برای ما فراهم ساخت فسوی یعنی اعتدال را حفظ بکنید پادشاه ما در تمام شئون اعتدال اجزاء را حفظ می‌کنند پادشاه بزرگ و رهبر عالی قدر ما در همه شئون اعتدال و تصفیه اجزاء را حفظ فرموده‌اند چه از طرفی تنها به مادیات توجه نفرموده‌اند و به همه سفارش می‌شود که به معنویات توجه تام و کامل داشته باشیم از جانب دیگر وقتی که یک ابداع مادی به وجود می‌آورند و می‌خواهند از آن استفاده کنند از جهات متعدده از جهات مالیاتی و از جهت استخراج حفظ تمام جهات را می‌کنند والذی قدر معنی دیگر این است که باید برنامه‌ریزی داشت و بایستی در تمام شئون کشور به اندازه‌ای از ثروت‌های ملی استفاده بشود رهبر عالی قدر ما این برنامه را در تمام شئون ملحوظ فرموده‌اند کما این که امروز نوبت فرهنگ است و کارخانه کاغذ سازی افتتاح می‌شود که مکمل پیکار با بی سوادی است فهدی و هدایت می‌فرمایند راهنمائی می‌کنند که این برنامه‌ها چگونه اجرا شود و به حمدالله دولت را بیدار دل داریم که قبول هدایت می‌کند و هرگز حاضر نیست مردمی‌سرگشته و سرگردان بمانند بلکه هر برنامه‌ای را به موقع خود انجام می‌دهد هر یک از ما مردم اگر خدای ناکرده از راه هدایت منحرف بشویم و برای جوانان و توده مردم تولید سرگردانی بکنیم مسلماً هم پیروی حق نکردیم و هم مورد توجه رهبر عالی قدر خود نبوده‌ایم و بعد می‌فرمایند والذی اخرج المرعی بایستی از این محصول به وجود آورد باید نتیجه گیری نمود و نعمت فراوان نصیب ملت کرد و از جمله صفات این است که یعلم الجهر و ما یخفی و آن این است که رهبر بزرگ ما با دقت تمام هم به آشکار ما توجه دارد و هم اعمال خفیه از نظر ایشان نهفته نیست ما در این سوره برخورد می‌کنیم به تکلیف دادن زکات و خواندن نماز و در ضمن نماز در قنوت ما ۹ مرتبه می‌گوئیم اللهم انی اسئلک ان تدخلنی فی کل خیر ادخلت فیه محمداً و آل محمد (ص) از خداوند درخواست می‌کنیم در هر خیر و سعادتی که محمد و آل محمد (ص) را وارد کردی ما را وارد کنی به همین مناسبت من می‌خواهم از دعای ارشادی استفاده کنم و برای همه مردم شهر خودم و مردم شاهدوست اراک و برای طبقه روشندل خیر و سعادت‌ها را بخواهم که دیگران دارا هستند و در مرحله اول خیر و سعادتی که مردم شهر من امیدوار هستند و از خدمتگزار خواسته‌اند که به وسیله ساحت مقدس مجلس شورای ملی درخواست کنم این است که مفتخر بشوند به درک زیارت شاهنشاه و شهبانوی گرامی‌در شهر اراک همه می‌داینم اراک شهری بوده است که در نهایت شدت فئودالیزم به سر می‌برده و این زنجیرها را تازه از هم گسسته و کاملاًخود را منطبق با انقلاب کرده است در انتخابات انجمن شهر فقط ۶ یا ۷ هزار نفر شرکت کرده بودند در حالی که در انتخاب شهرستان در حدود ۱۶ هزار نفر مردم یعنی تقریباً تمام کسانی که حق رأی دادن داشته‌اند شرکت کرده‌اند این‌ها این قدر انقلابی بوده‌اند و فکر می‌کنم تنها شهری است که چهار نفر از بانوان را انتخاب کرده‌اند به عنوان عضو انجمن شهرستان مردم این اندازه بیدار شده‌اند و در راه انقلاب قدم برمی‌دارند اولین درخواستشان نیل به این سعادت عظمی‌است که تقاضا شد و بعد درخواست دیگری دارند و آن در مورد بیمارستان است که از این حیث در مضیقه هستند ثانیاً دو جاده خیلی کوتاه که اگر درست شود موجب می‌شود یک یا چند ناحیه بزرگی جزء شهر بشود و مردم از رفاه کاملاً بهره‌مند گردند و دو سه کیلومتر بیشتر اسفالت نمی‌خواهد و آن را سده است که اصلاً از نظر آثار باستانی هم اهمیت دارد و دیگر راهی است که به مشهد مغان یعنی مشهد برادر حضرت رضا (ع) که مردم برای زیارت به آن جا می‌روند و از حیث گرد و خاک ناراحت هستند دیگر این که می‌خواهند مرکزیت اراک که الان دارای ۴۰۰ هزار جمعیت است و نسبت به شهرهای اطراف خودش موقعیت خاصی دارد کاملاً محفوظ و منظور بشود احتیاج دیگر مسئله آب است که چند دفعه این جا متذکر شدم که احتیاج به تصفیه شیمیائی یا حداقل تصفیه فیزیکی دارد در غیر این صورت مردم به سنگ کلیه و عوارض دیگر مبتلا خواهند شد اما قسمت آخر که می‌خواهم برای طبقه و هم سرنوشتان خودم تقاضا کنم این است که با ارشاد شهبانوی عزیز ما یک سازمان به نام سازمان ملی رفاه نابینایان تشکیل شد که البته وزیر محترم کار با نهایت کوشش و مراقبت مسئول اجرای برنامه‌های آن هستند اما چیزی که من می‌خواستم توجه بدهم این است که مجلس محترم توجه داشته باشند که آموزش نابینایان سنگین است و احتیاج به بودجه زیادی دارد و این بودجه وقتی که صرف شد در همان سال اول نتیجه می‌دهد یعنی اگر برای هر نابینائی از نظر آموزش پنج شش هزار تومان صرف بکنیم سال دیگر او مقامی‌را اشغال خواهد کرد در اجتماع که حداقل ماهی شش صد، هفت صد تومان استفاده خواهد داشت و به این ترتیب بیش از آن چه که خرج شده نتیجه می‌دهد این است که از دولت علیه هویدا و همکاران عزیز خواهشمند است در این کار کمک بفرمایند و یک بودجه‌ای تصویب بفرمایند که بتوانیم حداقل در سال آینده هزار نفر نابینا را در خدمت خلق بگماریم از فرصتی که به من دادید بسیار متشکرم و همین طور از همکاران عزیز که گوش فرا داشتند بسیار متشکرم (احسنت- احسنت).
نائب رئیس- آقای داود مؤید امینی بفرمائید.
مؤید امینی- بانوان و آقایان همکاران محترم مطلبی که به دنبال اظهارات آقای حی بنده می‌خواستم به عرض همکاران محترم برسانم بازدیدی است که به اتفاق آقای رئیس مجلس شورای ملی از تأسیسات نفت جنوب و جزیره لاوان به عمل آمد آقای حی در تعریف جزیره لاوان چیزی نفرمودند لاوان جزیره‌ای است به طول ۲۶ کیلومتر و به عرض پنج یا شش کیلومتر و به موازات ساحل قرار گرفته و در حدود ۷۴۰ نفر جمعیت بومی‌دارد گو این که اغلب آن‌ها در اثر تابش آفتاب و مجاورت آب دریا رنگشان سیاه سوخته است ولی ایرانی‌الاصل هستند و مدت‌ها در آن جا سکونت داشته‌اند (رضوی- رنگشان سبزه است) سبزه که چه عرض کنم، تا ده سال پیش نام این جزیره شیخ شعیب بوده است و همان وضع اولش را داشته ولی از ده سال پیش به این طرف در نتیجه ارشاد و رهنمائی‌های رهبر عالی قدر ایران شرکت امریکائی و ایتالیائی و هندی تشکیل گردید و در آن شرایط بسیار سخت این جزیره دارای فعالیت زیادی شده است که بسیار دیدنی است البته گروه دوم و سوم همکاران تشریف خواهند برد و مشاهده خواهند فرمود که کارهائی که انجام شده در نوع خودش بسیار حیرت آور است چون تا به حال در این جزیره ۲۵ چاه نفت رسیده و ۱۱ چاه در دست حفاری است که به طور قطع با بررسی‌هائی که شده به نفت خواهد رسید تأسیسات بسیار مدرنی برای انتقال نفت از دریا به خود جزیره ایجاد شده که همه اتوماتیک است و مخازن بسیار بزرگی که در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار بشکه ظرفیت دارند درست کرده‌اند و کشتی‌هائی که برای بارگیری می‌آیند و کشتی‌های خیلی عظیمی‌هستند به علت این که این جا دریا عمقش بسیار زیاد است و کشتی‌های ۱۸۰هزار تن و ۲۰۰ و ۲۵۰ هزار تن می‌توانند بارگیری کنند از مزایائی که بنده دیدم با این که در این جزیره ایتالیائی‌ها و امریکائی‌ها هستند ولی اغلب کارکنان و مهندسین ایرانی هستند کارها را اداره می‌کنند و رئیس هیئت مدیره هم آقای مهندس فرهی است که با نهایت علاقه کار خودش را انجام می‌دهد و این جا مرکز شرکت نفت دریائی بین‌المللی ایران است در این جزیره برای بچه‌ها مدرسه خیلی خوبی تهیه کرده‌اند و یک سپاهی دانش را هم آن جا دیدم که مشغول تدریس بود و کلاس ۱ و ۲ و ۳ آن جا دایر شده و مردم در نهایت رفاه هستند و حداقل مزدی که در این جزیره به کارگران داده می‌شود ۱۴ تومان و هفت قران است و حداکثر مزد پنجاه و ۶۰ تومان و به هر صورت وضعی که در این جزیره به وجود آمده بسیار تازگی دارد و چند سالی بیشتر نیست بنده خیال می‌کنم آتیه بسیار خوبی جزیره لاوان خواهد داشت و چون وسعت آن زیاد است ترقی و آبادی بسیار محسوس در خودش خواهد دید. الان یک دهکده سبز تهیه می‌شود با این که تهیه آب شیرین در آن جا خیلی گران تمام می‌شود آب دریا را می‌گیرند و آب شیرین درست می‌کنند و به همین ترتیب درخت کاری شده و نوعی درخت که پان نامیده می‌شود و درخت‌هائی که از هوا رطوبت می‌گیرد کاشته می‌شود که تا حدی این جزیره سبز و خرم بشود راجع به این جزیره توضیحات بسیار مفصلی از طرف مسئولان به هیئت پارلمانی داده شد و پس از پذیرائی که از ما کردند بعد از ظهر به طرف آبادان حرکت کردیم و شب آن جا در هتل بودیم و شام یک پذیرائی از طرف آقای فروغی شد و فردای آن روز ما مجتمع پتروشیمی شاهپور و تأسیسات ماه شهر را بازدید کردیم کارهائی که شده از نظر خودش کاری بسیار ارزنده و عالی است چه از نظر تهیه ارز چه از نظر تهیه کود شیمیائی و این نشانه این است که از هر جهت در آتیه کود شیمیائی مدرن توسعه پیدا می‌کند تا احتیاج به کود از خارج نداشته باشیم در مورد انتقال نفت از آبادان به بندر ماه شهر به شکل خوبی تهیه شده و اطاق‌های کنترل بسیار جالب بود برای این که با دستگاه‌های الکترونیک کار می‌کند و جزئیات حرکت نفت از آبادان به بندر ماه شهر و انتقال آن‌ها و نوع نفتی که از آن جا می‌آید سبک سنگین، بنزین هواپیما، بنزین اتومبیل، همه را می‌توانند از یک فاصله پنج و ۶ کیلومتری مخازن از این اطاق‌های کنترل، کنترل و تفکیک کنند و بعد اجازه بدهند وارد مخازن بشود و از این لحاظ واقعاً این دستگاه‌ها بسیار بسیار دستگاه‌های دقیقی است و دو سه نفر متخصص می‌توانند آن‌ها را اداره کنند و این کار خیلی سرعت عمل ایجاد کرده است و جلوی تراکم را گرفته است و در کمترین مدت می‌تواند کشتی‌های ۶۵ هزار تنی، ۵۰ هزار تنی را که به این بندر وارد می‌شوند پر کنند و معطل نشوند و از نظر اقتصادی برای کشتی هم بسیار لازم است و از نظر ما که می‌رویم و می‌بینیم و وارد جزئیات فنون کار نیستیم واقعاً این کارها حیرت آور است برای این که می‌بینیم با فشار یک دکمه هزاران کار انجام می‌شود و به کار خودشان بسیار وارد هستند و محصول ما هم به سرعت می‌تواند به بازارهای دنیا عرضه شود به هر حال وضعی که ما آن جا دیدیم ترقی و تعالی مملکت ماست که با ارشاد و راهنمائی رهبر عالی قدر ایران عملی شده و بنده امیدوارم و می‌توانم این عرض را کنم که ایران از این راه می‌تواند یعنی از درآمد آن مراکز نفت می‌تواند به پیشرفت‌های زیادی نایل بشود مطلب دیگر که خواستم به عرض برسانم و به مناسبت ماه آذر است شاید هم زود باشد چون امروز ۱۵ آذر است و آن راجع به ۲۱ آذر و وقایعی است که پیش آمد بنده سال پیش هم مطالبی به عرض رساندم ۲۵ سال پیش در آذربایجان وقایعی پیش آمد وقتی این مطالب را عرض می‌کنم تا حدی متأثر می‌شوم چون منظره شهادت برادرم پیش چشمم مجسم می‌شود ولی از یک لحاظ بسیار خوشوقتم چون ما آن موقع همیشه روز شماری می‌کردیم و دققیه شماری می‌کردیم که آن وضع ننگین که دامان آذربایجان را لکه دار کرده بود یعنی اشغال آذربایجان به آن شکل به چه تمهیدی بر طرف خواهد شد و این خواست خدا بود که به همت والای شاهنشاه آریامهر که شب و روز در این فکر بودند خوشبختانه در روز ۲۱ آذر آرزوی همه عملی شده آن موقع بنده به نمایندگی از طرف اداره کل تبلیغات به اتفاق آقای دکتر اقبال که وزیر بهداری وقت بودند به آذربایجان رفتم و زمستان بسیار سردی بود و مردم بسیار مستأصل و پریشان و ناراحت بودند برای این که همه چیزشان را از دست داده بودند ولی از فردای آن روزی که اعلیحضرت همایونی به آذربایجان تشریف فرما شدند و باز هم بنده در التزام رکاب بودم مردم واقعاً خیلی خوشحال و مسرور شدند که شاهنشاه تشریف فرما شده و به دردشان می‌رسند و واقعاً در آن مسافرت شاهنشاه آریامهر نهایت محبت را نسبت به مردم شهرها فرمودند عطایائی تقسیم شد، برای کارهای ورزشی و فرهنگی، به هر حال می‌خواستم عرض کنم که نجات آذربایجان در آن موقع فقط به همت ولای شخص شخیص شاهنشاه عملی شده واقعاً ایشان شب و روز نخوابیدند تا این بدبختی را رفع کردند و بنده عقیده‌ام بر این است که یاد شهدای آذربایجان را گرامی‌بداریم و بر روان پاک آن‌ها همیشه درود بفرستیم و سپاسگزار رهبر عالی قدری باشیم که این لطف و محبت و عنایت را به مردم آذربایجان داشته‌اند (احسنت- احسنت).
- تصویب صورت جلسه
۳- تصویب صورت جلسه
نائب رئیس- نسبت به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای گودرزی معاون وزارت امور خارجه
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای گودرزی معاون وزارت امور خارجه
نائب رئیس- وارد دستور می‌شویم، آقای گودرزی فرمایشی دارید بفرمائید.
گودرزی (معاون وزارت امور خارجه)- نمایندگان محترم استحضار دارند که موافقت نامه همکاری علمی‌و فنی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ایتالیا در تاریخ ۲۶ شهریور ماه ۱۳۴۹ به هنگام مسافرت آقای آلدومورو وزیر امور خارجه ایتالیا در تهران به امضاء رسید.
این موافقت‌نامه مشتمل بر یک مقدمه و هشت ماده است و ضمن آن همکاری بین دو دولت به منظور تحقق برنامه‌های علمی‌و فنی پیش‌بینی شده و به موجب آن دولت ایتالیا اعطای بورس‌های تحصیلی و کارآموزی تخصصی و اعزام کارشناس و تکنسین و داوطلب خدمات شهری و بالجمله هر نوع همکاری علمی‌و فنی دیگر را که مورد توافق طرفین باشد تعهد نموده است تا بدین وسیله در پیشبرد هدف‌های عمران اقتصادی و اجتماعی ایران همکاری لازم به عمل آید.
ضمناً به استحضار می‌رساند که در موافقت‌نامه منعقده مزایا و معافیت‌هائی که برای کارشناسان ایتالیائی اعزامی‌به ایران در نظر گرفته شده است در حدود مقررات آئین‌نامه قانونی ناظر بر مزایا و معافیت‌های کارشناسان خارجی مورخ ۲۳ تیر ماه ۱۳۴۵ بوده و چیزی زائد بر آن برای کارشناسان مزبور مقرر نگردیده است.
اینک ماده واحده مربوط به این موافقت‌نامه تقدیم و استدعای تصویب آن را دارد.
نائب رئیس- لایحه مربوط به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به لایحه پروتکل الحاقی به موافقت نامه حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۲ دسامبر ۱۹۵۴ برابر یازدهم آذر ماه ۱۳۳۳ در مورد تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان و ابلاغ به دولت
۵- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به لایحه پروتکل الحاقی به موافقت نامه حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۲ دسامبر ۱۹۵۴ برابر یازدهم آذر ماه ۱۳۳۳ در مورد تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان و ابلاغ به دولت
نائب رئیس- گزارش شور دوم پروتکل الحاقی به موافقت نامه حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه روز دوشنبه نهم آذر ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای گودرزی معاون وزارت امور خارجه لایحه شماره ۶۶۷۸- ۱۴ /۴ /۱۳۴۹ ارسالی از مجلس سنا در مورد پروتکل الحاقی به موافقت نامه راجع به حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۴۴۹ چاپ گردیده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهاد رسیده مصوبه شور اول را عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- پروتکل الحاقی به موافقت نامه راجع به حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ دوم دسامبر ۱۹۵۴ برابر یازدهم آذر ماه ۱۳۳۳ در مورد تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان مشتمل بر یک مقدمه و ده ماده و دو نقشه ضمیمه که در تاریخ هفده اردیبهشت ماه ۱۳۴۹ برابر با هفتم مه ۱۹۷۰ بین نمایندگان مختار ایران و شوروی در مسکو به امضاء رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.
مخبر کمیسیون امور خارجه- فتح الله مافی.
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه روز دوشنبه نهم آذر ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای گودرزی معاون وزارت امور خارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا در مورد پروتکل الحاقی به موافقت نامه راجع به حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون امور خارجه را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور- کلانتر هرمزی.
نائب رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به معافیت شرکت‌های نفتی و سفارتخانه‌ها و مأمورین سیاسی خارجی و بین‌المللی از پرداخت مالیات مربوط به اتومبیل‌های ساخت کارخانجات داخلی و ارسال به مجلس سنا
۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به معافیت شرکت‌های نفتی و سفارتخانه‌ها و مأمورین سیاسی خارجی و بین‌المللی از پرداخت مالیات مربوط به اتومبیل‌های ساخت کارخانجات داخلی و ارسال به مجلس سنا
نائب رئیس- گزارش شور دوم معافیت شرکت‌های نفتی و سفارتخانه‌ها و مأمورین سیاسی خارجی و بین‌المللی از پرداخت مالیات مربوط به اتومبیل‌های ساخت کارخانجات داخلی مطرح است، قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۲۸ آبان ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه شماره ۷۸۷۸- ۱۳ /۵ /۱۳۴۹ راجع به معافیت شرکت‌های نفتی و سفارتخانه‌ها و مأمورین سیاسی خارجی و بین‌المللی از پرداخت مالیات مربوط به اتومبیل‌های ساخت کارخانجات داخلی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۴۰۷ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهادهای واصله مصوبه شور اول را عیناًتصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده – شرکت‌ها و مؤسسات و سازمان‌هائی که به موجب قوانین خاص مجاز به ورود اتومبیل جهت انجام عملیات خود با معافیت از حقوق و عوارض گمرکی می‌باشند و هم چنین سفارتخانه‌ها و مأمورین سیاسی خارجی و بین‌المللی که به موجب قوانین مربوط از این قبیل معافیت‌ها استفاده می‌کنند، در صورتی که وسائط نقلیه مورد نیاز برای انجام عملیات خود را از اتومبیل‌های ساخت کارخانجات داخلی تهیه نمایند از پرداخت مالیات موضوع قانون اخذ مالیات از اتومبیل‌های سواری و صفحات گرامافون مصوب اسفند ماه ۱۳۴۵ معاف خواهند بود. ولی هرگاه اتومبیل به شخص دیگری که مشمول معافیت فوق‌الذکر نباشد انتقال داده شود و در تاریخ انتقال پنج سال تمام از سال ساخت (مدل) آن نگذشته باشد منتقل الیه نسبت مدت باقی مانده به قرار هر سال بیست درصد مشمول مالیات مزبور خواهد بود و پس از انقضاء پنج سال مشمول مالیات نخواهد بود.
وزارت دارائی مکلف به اجرای این قانون می‌باشد.
مخبر کمیسیون دارائی- دانشمند.
نائب رئیس- ماده واحده مطرح است، آقای پروفسور فرهمند بفرمائید.
پروفسور فرهمند- بنده می‌خواستم به عرض برسانم با وجود این که این لایحه در شور دوم است مثل این که یک طبقه از اشخاص در آن مراعات نشده‌اند و با اضافه کردن یک کلمه ممکن است این نقیصه رفع شود و آن آقایان محصلینی هستند که از خارج می‌آیند و اتومبیل می‌آورند و به موجب آئین‌نامه‌هائی که هست یک معافیت‌هائی دارند و اگر توجهی بشود و این آقایان را هم جزو این طبقات که از این معافیت استفاده می‌کنند وارد بکنید دو حسن دارد یکی این که اولاً یک مقداری ارز به خارج نمی‌رود که دیگر این آقایان اتومبیل از خارج بخرند ثانیاً وقتی که آمدند به ایران یک تسهیلاتی بر ایشان قائل شده‌اید که می‌توانند از آن وسیله نقلیه استفاده کنند و رفع آن نقیصه شده است و این را ممکن است در سطر سوم اضافه کنید بعد از «و سفارتخانه‌ها و مأمورین سیاسی خارجی و بین‌المللی و غیره» اگر این و غیره اضافه بشود آن نقیصه بر طرف می‌شود.
نائب رئیس- آقای خواجه نوری بفرمایید.
خواجه نوری- باید دید منظور از تصویب این قانون چه بوده است، منظور این بوده است که این اشخاص که مطابق قانون قبلی معافیت‌ها اگر اتومبیلی از خارج وارد می‌کردند از پرداخت عوارض گمرکی و سود بازرگانی معاف بودند این‌ها برایشان اگر امکان داشته باشد از محصولات داخل کشور استفاده کنند به همین دلیل بوده است که این معافیت‌ها را تعمیم دادند و گفتند سفارتخانه‌ها و شرکت‌های نفتی که هر کدام به موجب مقررات خاص، یعنی سفارتخانه‌ها به موجب قرارداد وین و شرکت‌های نفتی به موجب قرارداد استخراج نفت و بهره برداری از منابع نفتی معافیت‌هائی داده شده به این مؤسسات اجازه داده می‌شود که از اتومبیل‌های ساخت داخل کشور استفاده کنند بدون پرداخت آن عوارض و سود بازرگانی که دولت از اتومبیل‌ها می‌گیرد و این تنها وسیله‌ای است که این‌ها تشویق بشوند که به جای وارد کردن اتومبیل‌های ساخت خارج از اتومبیل ساخت ایران استفاده کنند اما در مورد محصلین، علتی که آن معافیت را برای محصلین قائل شدند برای این بود که محصلینی که در خارج از کشور مشغول تحصیل هستند اتومبیل‌های مستعمل دارند اگر اتومبیلشان را خارج بفروشند آن وقت دچار ضرر و زیان می‌شوند در صورتی که بهشان اجازه داده شود به ایران بیاورند به نفعشان است و این در واقع برای این است که تشویق بشوند محصلین از اتومبیل خارجی که دارند استفاده بکنند و برای این است که اتومبیل مستعمل خودشان را به ایران بیاورند بنابراین نمی‌شود با اتومبیلی که چندین سال در خارج از کشور استفاده می‌گردند با آن به ایران نیایند بنابراین در این جا نمی‌شود عین این را به مأمورین وزارت خارجه و محصلینی که از خارج می‌آیند معافیت قائل شد این قانون به مؤسساتی که از معافیت گمرکی در داخل کشور استفاده می‌کنند اجازه می‌دهد که با استفاده از معافیت گمرکی از محصول داخل کشور استفاده کنند و تصور می‌کنم با این توضیحی که دادم موضوع روشن شده باشد خیلی متشکرم.
نائب رئیس- آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.
دکتر اسفندیاری- آن چه که من باید به عرض هم مسلک عزیزم برسانم این است که مطالبی را که ایشان فرمودند غیر از چیزی است که در لایحه مطرح است در مورد این لایحه باید به عرضشان برسانم شرکت‌هائی مطرح است که می‌خواهند از اتومبیل‌های داخلی استفاده کنند و این معافیت‌ها برای آن است که تسهیلی در کارشان پیدا شود و برای رواج کالای داخله ایران این لایحه را آورده‌اند و ما در این جا مشغول بررسی این لایحه هستیم در صورتی که آن توضیحی که جناب عالی دادید در قانون دیگری است که این مربوط به آن اشخاصی است که از اتومبیل‌های خارجی در ایران استفاده می‌کنند یعنی اتومبیل‌های خارجی را بیاورند و در داخل ایران استفاده کنند آن‌ها اتومبیل خارج را می‌آورند داخل ایران و ۵ سال استفاده می‌کنند در این جا به عکس است اتومبیل‌های داخله را در داخل کشور استفاده می‌کنند ولی موضوع دیگری را که خودم اضافه می‌کنم این است که قبل از این که این لایحه در کمیسیون دارائی مطرح بشود در شور اول البته یک اشکالی برای من پیش آمده بود و الان هم وجود دارد و بنده استدعا می‌کنم آقای دانشمند که این جا حضور دارند یا آقای معاون وزارت دارائی این جا توضیح بفرمایند در عنوان لایحه قید شده این معافیت مخصوص شرکت‌های نفتی و سفارتخانه‌ها و مأمورین سیاسی و بین‌المللی است ولی در متن لایحه اسمی از شرکت‌های نفتی برده نشده فقط در عنوان اسم شرکت‌های نفتی ذکر شده پیشنهادی داده بودم ولی گویا با آن موافقت نشده بود مجدداً پیشنهاد را تکرار می‌کنم که یا شرکت‌های نفتی را از عنوان حذف کنید و یا در متن لایحه هم بیاورید این را استدعا می‌کنم آقای دانشمند رویش دقت کنند این است که در ماده واحده باید اسم این شرکت‌های نفتی هم آورده شود البته کلمه شرکت‌ها کلمه اعم است ولی وقتی نفتی را ذکر کردید در عنوان لایحه آن طور که ذکر شده وافی به مقصود خواهد بود و اگر در متن لایحه یک چیزی را قید کنید اما در عنوان لایحه قید نشود این یک غلط روشنی است که باید به یک صورتی اصلاح شود خواستم حضورتان عرض کنم آقایان اگر دلیل دارند که این اصلاح را در کمیسیون مطرح نکردند بنده را روشن کنند و اگر دلیلی نیست یا از عنوان ماده واحده حذف شود یا در متن لایحه اضافه شود.
نائب رئیس- جناب آقای دکتر اسفندیاری تا آن جا که بنده اطلاع دارم موقعی که پیشنهادتان در کمیسیون مطرح می‌شد تشریف نداشته‌اید بنابراین پیشنهاد مطرح نشده است حالا نمی‌شود مطرح کرد آقای قوام صدری توضیح می‌فرمائید؟
دکتر اسفندیاری- آقای اهری به من گفتند که پیشنهاد مطرح شده و بحث هم شده بسته به نظر جناب عالی است.
قوام صدری (معاون وزارت دارایئ)- اگر آقای رئیس می‌فرمایند پیشنهاد ایشان مطرح نیست من عرضی ندارم.
نائب رئیس- در ماده واحده نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون اقتصاد راجع به لایحه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی حمل و نقل بین‌المللی کالا در جاده‌ها و ارسال به مجلس سنا
۷- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون اقتصاد راجع به لایحه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی حمل و نقل بین‌المللی کالا در جاده‌ها و ارسال به مجلس سنا
نائب رئیس- گزارش شور دوم الحاقی دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی حمل و نقل بین‌المللی کالا در جاده‌ها مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاد در جلسه شنبه ۲۶ /۸ /۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۶۳۸۲- ۹ /۴ /۱۳۴۹ راجع به الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی حمل و نقل بین‌المللی کالا در جاده‌ها را که گزارش شور اول آن را به شماره ۱۴۰۶ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول را تصویب کرد.
اینک گزارش آن بشرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
ماده واحده- دولت محاز است الحاق خود را به کنوانسیون گمرکی مربوط به حمل و نقل بین‌المللی کالا در جاده‌ها (معروف به TIR) منعقده در ژنو به تاریخ ۱۵ ژانویه ۱۹۵۹ با اصلاحاتی که در سنوات ۱۹۳۶ و ۱۹۶۶ در آن به عمل آمده و جمعاً مشتمل بر یک مقدمه و ۵۱ ماده و ۹ ضمیمه و یک پروتکل امضاء می‌باشد اعلام دارد.
- تبصرۀ ۱- به اطاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با توجه به مفاد بند ۱ مادۀ ۵ کنوانسیون گمرکی مربوط به حمل و نقل بین‌المللی کالا در جاده‌ها (معروف به TIR) اجازه داده می‌شود که بر اساس شرایط و ضمانت نامه‌های مقرر در کنوانیسیون به عنوان مؤسسه ضامن عمل نموده و دفترچه‌های کار نه را صادر نماید.
- تبصرۀ ۲- اطاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران می‌تواند تضمینات لازم جهت انجام تعهدات ناشی از کنوانسیون را از مؤسسات حمل و نقلی که به عضویت آن اطاق به عنوان مؤسسه ضامن در می‌آیند مطالبه و وصول نماید.
مخبر کمیسیون اقتصاد- مهندس معتمدی.
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه مورخ ۲۸ /۸ /۴۹ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه مربوط به الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی حمل و نقل بین‌المللی کالا در جاده‌ها را برای شور دوم مورد رسیدگی و مصوبه شور اول را تصویب کرد. اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
مخبر کمیسیون دارائی- دانشمند.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه روز یک شنبه اول آذر ماه ۱۳۴۹ با حضور نماینده دولت لایحه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی حمل و نقل بین‌المللی کالا در جاده‌ها را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول را تصویب کرد. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون امور خارجه- فتح الله مافی.
نائب رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا ارسال می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه معافیت از حقوق و عوارض گمرکی کالاهائی که به منظور استفاده و مصرف و فروش وارد بعضی از جزایر خلیج فارس می‌شود
۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه معافیت از حقوق و عوارض گمرکی کالاهائی که به منظور استفاده و مصرف و فروش وارد بعضی از جزایر خلیج فارس می‌شود
نائب رئیس- گزارش شور اول معافیت گمرکی کالاهائی که به منظور استفاده و مصرف و فروش وارد بعضی از جزایر خلیج فارس می‌شود مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۲۸ آبان ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه شماره ۳۴۹۰۸- ۱۳ /۸ /۱۳۴۹ دولت راجع به معافیت گمرکی کالاهائی که به منظور استفاده و مصرف و فروش وارد بعضی از جزایر خلیج فارس می‌شود را که به شماره ۱۴۱۳ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شوای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود در هر یک از جزایر خلیج فارس که مقتضی تشخیص دهد کلیه کالاهائی که به منظور مصرف و استفاده و فروش در فروش گاه‌ها وارد جزایر مذکور می‌شود از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی و حق انحصار و عوارض مختلف و حق ثبت سفارش (به استثنای هزینه خدمات بندری و باربری) معاف نماید.
ورود کالاهایئ که بر اساس قوانین مربوطه ممنوع می‌باشد مشمول مقررات خاص آن خواهد بود.
- تبصرۀ ۱- هر گاه کالای وارداتی از این جزایر به نقاط دیگر کشور حمل گردد وهم چنین کالای صادراتی ازا این جزایر به خارج از کشور مشمول کلیه مقررات مربوط به صادرات و واردات خواهد بود.
- تبصرۀ ۲- کالاهای همراه مسافرین ایرانی که از این جزایر به نقاط دیگر کشور مراجعت می‌نمایند مشمول مقررات مربوط به مسافرین وارده به کشور می‌باشد.
- تبصرۀ ۳- موارد و موضوعاتی که در این ماده پیش‌بینی نشده تابع مقررات و قوانین گمرکی و مقررات صادرات و واردات کشور می‌باشد.
نائب رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر یگانگی بفرمائید.
دکتر اسفندیار یگانگی- همان طور که خاطر محترم نمایندگان مستحضر است به پیروی از توجهات مخصوص و اراده مطاع شاهنشاه آریامهر منطقه مرزی آب‌های جنوب ایران که یکی از پر برکت ترین و ثروتمندترین منابع ملی ما است مورد توجه قرار گرفته و این لایحه هم یکی از لوایح بسیار مفیدی است که تقدیم مجلس شورای ملی شده است جنوب ایران در حدود ۱۵۰۰ کیلومتر مرز دریائی دارد که به سه چهارم دنیا متصل است ما در گذشته کمتر توجه به منطقه جنوب داشتیم و چون خداوند یک منابع عظیم نفتی در این منطقه به ما داده که باعث یک درآمد سرشاری است که امروز باعث تمام کارهای عمرانی ما است این است که کمتر توجه به منابع دیگر این قسمت داشته‌ایم هر وجب از مرزهای جنوبی ایران به نظر من ارزش خیلی خیلی زیادی دارد که بایستی از این به بعد به خصوص حالا که کشور ما به پیروی از اراده شاهنشاه آریامهر به طرف صنعت می‌رود باید توجه به این قسمت بکنیم در صنایع ایران همان طور که می‌دانید توجه به این است که در خارج از حوزه مرکز مستقر بشود تا جمعیت در تهران متمرکز نشود، جزایر ایران به علت عدم یک سیاست صحیحی راجع به امور جزایر همیشه خالی از سکنه بوده و مرکز فقر و مهاجرت بوده و اهالی همیشه مهاجزت می‌کردند برای این که این‌ها تابع یک مقررات سخت داخل مملکت بودند و نمی‌توانستند با جزایر مشابه در خارج رقابت بکنند نه می‌توانستند تجارتی بکنند و نه صنایعی را به وجود بیاورند و همیشه خالی ازسکنه بود و گریبانگیر فقر و استیصال بودند و بنابراین ترک تابعیت می‌کردند و به مناطق دیگر می‌رفتند که بتوانند کاری بکنند علت دیگر عدم استطاعت و توانائی برای مبارزه با بدی آب و هوا بود که امروز بدی آب و هوا مسئله مهمی‌نیست و این علت منتفی است برای این که صنایعی هست که مبارزه می‌کند با بدی آب و هوا که همین صنایع تهویه، یخ سازی، دیسالیناسیون و امثال این‌ها است موضوع دیگر مسئله آب بوده چون آب‌های آن مناطق شور است مردم مواجه با بی آبی بوده‌اند که امروز آن مسئله هم دیگر مطرح نیست و علم این مشکل را حل کرده به وسیله دی سالیناسیون یعنی شیرین کردن آب شور بعد از این جزایر به نظر بنده بیشتر بنادر جنوب ایران مرزهای جنوب ایران دچار فقر و بدبختی و نقصان جمعیت شده‌اند و مهاجرت کرده‌اند و یکی از این بنادر بندر بو شهر است که بنده شخصاً در این ۵ سال اخیر دیدم واقعاً وقتی آدم در سابق وارد آن جا می‌شد متأثر می‌شد برای این که هیچ گونه صنعت در آن جا نبود با این که دوازه یکی از استان‌های بزرگ ایران که استان فارس باشد هست معهذا یک بندری بودکه توجهی به آن نشده بود اخیراً شخص شخیص شاهنشاه آریامهر علاوه بر تمام بنادر جنوبی ایران به این منطقه توجه فرموده‌اند و پایگاه‌های لازم را به وجود آورده‌اند و این قسمت مورد توجه واقع شد به نظر من این بندر باید جزو آن بنادری باشد که برای مدت کوتاهی هم شده بندر آزاد باشد بنده با مذاکره‌ای که با آقای بوشهری کردم یک پیشنهادی در این خصوص داریم که این بندر یک بندر آزاد بشود برای این که یک صنعتی را بشود با همکاری یکی از دوستان دیرین این جانب به نام مستر کلمانت برای ساخت و ساز کشتی به وجود بیاوریم که یک آئینه درخشانی را برای ما این شهر کوچک نوید می‌دهد ولی یک مشکلاتی هست برای این بندر از نظر مقررات تعمیر، برای صنایعی که تعمیر می‌کند مثلاً تعمیرات کشتی و بلم برای این صنایع قوانین و مقرراتی نداریم ولی اگر بندر آزاد باشد این کشتی‌هائی که برای تعمیر به خارج می‌رود و یا برای ساخت این کشتی‌ها، این بخشودگی‌ها با یک فورمالیته‌های سختی مواجه است که کار را فلج می‌کند و اگر این بندر آزاد باشد صنایع دیگری که مربوط به کشتی‌سازی است و صنایع دریائی و هزاران مسئله‌ای که در آن جا تلفیق می‌شود و صنایعی که در کشتی است پلی تکنیکی است همه این صنایع را می‌توانیم در بنادر آزاد به وجود بیاوریم و با کشورهای دیگر رقابت بکنیم و به خصوص در این اواخر که ما صحبت می‌کردیم حتی در این بنادر به علت وجود نفت می‌شود سکوهای دریائی ایجاد نمود که می‌تواند در دریا حفر چاه بکند و صنایعی به وجود بیاوریم که جلوگیری از فقر بکند چون مردم این ناحیه فقیر و بی چاره هستند و همه دارند مهاجرت می‌کنند و اگر این بندر را ولو آزمایشی هم که باشد برای مدت کوتاهی هم که شده چهار، پنج سال آزاد بگذارند بسیار مفید خواهد بود برای این که الان تمام صنایعی که در این قسمت به وجود می‌آید بخشوده هستند و ما می‌توانیم صنایع دیگری را هم به‌وجود بیاوریم و صادر کنیم مثلاً یک جنسی را که از تهران برود آن جا برابر این است که ما از بندر بوشهر بفرستیم به نیویورک بنابراین اگر به عنوان آزمایشی هم که شده اجازه بدهید به دولت که آن را مطالعه بکنندو اگر صلاح بدانند برای مدت موقتی هم که شده است این بندر را آزاد اعلام کند پیشنهادی که بنده و جناب آقای بوشهری در این مورد داریم تقدیم می‌کنیم.
نائب رئیس- آقای دکتر کیان فرمایشی دارید.
دکتر کیان- بنده می‌خواستم خواهش کنم توضیحی بفرمایند که چه ضابطه‌ای برای کنترل ورود این کالاها هست که عدم تعادل ایجاد نکند.
نائب رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (معاون وزارت دارائی)- نگرانی جناب دکتر کیان تصور می‌کنم با تبصره‌ای که ذیل ماده به نظر شما می‌رسد رفع بشود می‌گوئید «هر گاه کالاهای وارداتی از این جزایر به نقاط دیگر کشور حمل گردد و هم چنین کالای صادراتی از این جزایر به خارج از کشور مشمول کلیه مقررات مربوط به صادرات و واردات خواهد بود» از لحاظ واردات این بندری که آزاد اعلام می‌شود یا جزایری که مشمول اجرای این قانون قرار می‌گیرند در واقع خارج از کشور محسوب می‌شوند و از لحاظ صادراتی داخل کشور محسوب می‌شوند به طوری که هر نوع کالائی از خارج وارد این جزیره بشود آزاد است ولی اگر کالائی بخواهد به خارج از کشور صادر بشود مثل این است که از سایر بنادر صادر می‌شود ولی اگر کالای وارداتی بخواهد از این جزیره داخل کشور بشود عیناً مشمول کلیه مقررات گمرکی خواهد بود بنابراین آن نگرانی را که ابراز فرمودید که احیاناً ممکن است مورد سوء استفاده قرار بگیرد پیش بینی لازم شده است و امید کامل است که چنین پیش آمدی نکند و همان نظارتی که در مورد ورود کالا از خارج از کشور می‌شود در مورد این بنادر هم به عمل بیاید.
نائب رئیس- در کلیات لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید در ماده واحده لایحه قانون معافیت از حقوق و عوارض گمرکی شماره ۱۴۱۳- ۲۰ /۸ /۴۹ اصلاحات زیر به عمل آید.
۱- در سطر دوم ماده واحده بعد از تشخیص دهد اضافه شود «و هم چنین بندر بوشهر».
۲- در سطر سوم ماده واحده بعد از جزایر مذکور اضافه شود «یا بندر بوشهر».
۳- در تبصره یک بعد از جزایر (سطر اول) اضافه شود «یا بندر بوشهر».
۴- در تبصره ۲- سطر اول بعد از جزایر اضافه شود «یا بندر بوشهر».
با تقدیم احترامات- اسفندیار یگانگی- باقر بوشهری.
محترماً پیشنهاد می‌نماید:
- در لایحه قانون معافیت از حقوق و عوارض گمرکی کالاهائی که به منظور استفاده و مصرف و فروش وارد بعضی از جزایر خلیج فارس می‌شود.
- در سطر چهارم ماده واحده پس از جمله به استثنای هزینه خدمات بندری و باربری اضافه شود و صدی یک و نیم شیر و خورشید سرخ ایران.
با تقدیم احترام- محمد ولی قراچورلو.
پیشنهاد می‌کنم ماده واحده به صورت زیر اصلاح گردد.
ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود در بندر عباس و هر یک از جزایر خلیج فارس و بحر عمان که مقتضی تشخیص دهد .... الی آخر
دکتر اسفندیاری.
نائب رئیس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین آلات
۹- اعلام وصول و قرائت نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین آلات
نائب رئیس- نامه از دولت رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
با رعایت ماده واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرح‌های مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقت‌نامه اعتباری به منظور تأمین ۸۵ درصد هزینه‌های ارزی دیسپاک چینگ منطقه‌ای تهران که جمع کل هزینه ارزی آن بالغ بر ۴۵۱۹۲۷۴ فرانک سوئیس است با شرکت براون باوری در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۴۹ منعقد گردیده است. اعتبار مذکور در بیست قسط متساوی و متوالی شش ماهه به صورت سفته بازپرداخت می‌گردد و به مانده اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار ۹ /۵ درصد در سال تعلق خواهد گرفت و سر رسید اولین قسط اصل ۶ ماه پس از حمل ۳۰ درصد مبلغ موافقت‌نامه می‌باشد.
این گزارش در اجرای تبصرۀ (۲) ماده واحده فوق‌الذکر تقدیم می‌گردد.
امیر عباس هویدا.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
۱۰- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
نائب رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
- ۱- گزارش شور دوم بخشودگی بقیه بدهی عشایر فارس بابت شکر و بهره و خسارت. شماره چاپ ۱۴۶۸.
- ۲- گزارش شور اول استفاده مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی از معافیت‌های گمرکی دانشگاه‌ها. شماره چاپ ۱۴۶۷.
نایب رئیس- به اضافه لایحه‌ای که از دستور امروز باقی مانده است. با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه‌شنبه خواهد بود.
نایب رئیس مجلس شورای ملی - دکتر جواد سعید.