مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ دی ۱۳۲۷ نشست ۱۳۰

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پانزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ دی ۱۳۲۷ نشست ۱۳۰

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی

شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶

سال چهارم - شماره ۱۱۳۲

مدیر: سید محمد هاشمی

۳شنبه ۱۴ دیماه ۱۳۲۷

دوره پانزدهم قانونگذاری

شماره مسلسل ۱۶۵۹

مذاکرات مجلس شورای ملی

جلسه ۱۳۰

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه شنبه چهاردهم دی ماه ۱۳۲۷ نشست ۱۳۰

مجلس یک ساعت وپنج دقیقه قبل از ظهر بریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.

فهرست مطالب:

- تصویب صورت مجلس

۱- تصویب صورت مجلس

صورت مجلس جلسه قبل را آقای صدر زاده منشی بشرح زیر قرائت کردند:

یکساعت بظهر روز یکشنبه دوازدهم دی ماه مجلس برریاست آقای رضا حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت شد اسامی غائبین جلسه ی گذشته که ضمن صورتمجلس خوانده شده است

غائبین بااجازه آقایان شادلو سلطانی رحیمیان اورنگ دکتر معظمی گرگانی عبدالرحمن فرامرزی بهار صادقی نیک پور علی وکیلی ضیاء ابراهیمی

غائبین بی اجازه آقایان بیات اشتیانی زاده عامری تولیت کامل ماکوئی اخوان منصف ابوالقاسم بهبهانی امیر تیمور قوامی آصف ناصری یمین اسفندیاری گلبادی حسن مکرم باتمانقلیج صفا امامی

دیرآمدگان بااجازه آقایان امیر نصرت اسکندری کفائی دکتر طبا

دیرآمدگان بی اجازه آقایان مهدی ارباب شریعت زاده شهاب خسروانی ملک پور آقاخان دکتر مصباح زاده اسدی مسعود ثابت نراقی محمد علی مسعودی دهقان خوئیلر

آقای حاذقی راجع بذکر ساعت تشکیل جلسه درصورت مجلس وآقای عباس اسکندری راجع باختیارات مقام ریاست تذکری دادند و صورت مجلس تصویب شد آقای وزیر امور خارجه راجع باساس سیاست دولت ایران در روابط بین المللی واحترام منشور سازمان ملل واختلافاتی که بین جمهوری اندونزی ودولت هلند ایجاد شده شرحی بیان واظهار امیدواری نمودند که تصمیم نهائی شورای امنیت وسیله تضمین استقلال وازادی جمهوری اسیائی ومسلمان اندونزی باشد ضمنا دولایحه مربوط بقرار داد مبارزه باملخ بین ایران وپاکستان وعراق تقدیم داشتند

آقای وزیر دارائی لایحه ای بقید دوفوریت مربوط بتوزیع بکصد تن گندم مجانی بین سیل زدگان مستمند اصفهان تقدیم وتقاضا نمودند لایحه بودجه وزارت جنگ وبخشودگی مالیاتی جزو دستور قرار گیرد لایحه یکصد تن گندم قرائت وفوریت آن مطرح گردید

آقای اقبال مخالف بوده گفتند اصفهان مهمترین ومتمولترین شهرایران است وباید درکمیسیون مربوطه باکمک آقای امین وجلب نظرمتمولین اصفهان تصمیمی اتخاذشود فوریت لایحه تصویب نگردید و

آقای دکتر شفق پیشنهاد نمودند لایحه مربوط بوزارت جنگ مطرح شود وضمن تشریح لوایح فوری وفوتی گفتند لایحه بودجه سال جاری وزارت جنگ فوتی ومقدم برتمام لوایح است

آقای عباس اسکندری باتوضیحی از لوایح مقدم و لزوم رعایت نظم وترتیب معتقد بودند اصلاحات واشکالات باید درخارج حل شود در مجلس موجب تاخیر تصویب لوایح نگردد و بهمان نحو که ائتلاف شده است پس از تصویب چهار دوازدهم باید عمل شود فوریت لایحه تصویب و ماده واحده مطرح گردید آقای مکی مخالف بودند و با بیان وضع پریشان مردم و فقر و تنگدستی عمومی گفتند باید باایجاد عدالت اجتماعی امنیت کشور را درنظر گرفت و سپس بااشاره به بودجه ارتش سویس گفتند بودجه ارتش ایران تقریبا دو برابر انست و نباید صدی پنج مالیاتی هائی که از طبقه فقیر دریافت میشود صرف ارتش گردد ودر باب خرید فشنگ معتقد بودند که با وجود کارخانجات اسلحه سازی ارتش احتیاجی بخرید از خارجه نیست آقای وزیر جنگ درپاسخ اظهارات آقای مکی گفتند که فقط صد بیست بودجه کشور بارتش داده میوشد دربودجه وزارت جنگ نیز صرفه جوئی های بسیار شده است ودرموضوع دومیلیون لیره برای خرید فشنگ اظهار داشتند که قسمتی برای تعمیر کارخانجات اسلحه سازی است

آقای وزیر بهداری اظهار داشتندکه آقای نخست وزیر برای پاسخ سوال آقایان آزاد و حائری زاده ومکی درجلسه سه شنبه حاضر میباشند آقای رضوی شرحی درلزوم حفظ تشکیلات ونیروی ارتش وتامین طرق وشوارع وارامش شهرستانها بیان داشته معتقد بودند وزارت جنگ را نباید ضعیف کرد آقای حاذقی پیشنهاد کفایت مذاکرات نموده توضیح دادند که بطول وتفصیل کلام بای خاتمه داد ودرهمین جلسه تصمیم گرفت وبکارهای فوری دیگر پرداخت آقای تقی زاده تذکری دادند که برده فروشی درایران نیست واگر باشد دولت باید قویا جلو گیری کند

نیم ساعت بظهر جلسه ختم و بروز 3 شنبه دو ساعت و نیم بظهر محول گردید

رئیس - آقای صفوی نیست بصورت مجلس نظری دارید بفرمایید

صفوی - درجلسه ی گذشته نماینده محترم آقای مکی در ضمن مذاکراتیکه فرمودند اشاره فرمودند ونقل قول فرمودند (اقبال - آقا این مربوط بصورت مجلس است) بلی موضوع برده فروشی را فرمودند (مهندس رضوی - آقای صفوی خود بنده توضیحات کافی میدهم) (مکی - کتاب دیدنی ها و شنیدنیهای ایران چاپ شده بگیرید و بخوانید) و بنده لازم میدانم از نقطه نظر اینکه مارا یک ملت غیر رشیدی معرفی میکنند در دنیا این موضوع را توضیحی بدهم توجه بفرمایید آقای مکی درایران هیچوقت برده فروشی نبوده و مخصوصا در زمان اعلیحضرت فقید مرحوم داور که وزیر دادگستری بود قانونی مبنی برمنع برده فروشی در بیست سال قبل بمجلس آورد وحالا این قانون رابرای اطلاع آقا عرض میکنم

رئیس - آقای صفوی فقط درباره اعتراض بصورت مجلس بفرمایید این مربوط باعتراض بصورت مجلس نیست

صفوی - بنده خواستم این را توضیح بدهم که رفع شبهه بشود که برده فروشی درایران بهیچوجه وجود ندارد

رئیس - آقای عباس اسکندری راجع بصورت مجلس است

عباس اسکندری - بنده درموقع صحبت فوریت لایحه وزارتجنگ گفتم باکلیه لوایح دولت ها مخالف بوده ام والبته این لایحه را هم مفید نمی دانم درصورت مفصل مجلس نوشته بود مفید میدانم درصورتی که تمام مذاکرات بنده در اطراف مخالفت باآن بود وپیشنهادی هم دراین باره تقدیم مقام ریاست کرده ام

رئیس - اینجا مخصوصا تند نویسی صورت مذاکرات سر کار را آورد پیش من واز سیاق عبارت واینکه روزنامه های دیگر هم نوشته اند معلوم شد مفید میدانم درست است ولی یک توضیحاتی دیگری درعقبش داده اید آقای مکی نسبت بصورت مجلس نظری دارید

مکی - بنده خواستم توجه آقای صفوی را جلب کنم که این کا ر دروزارت خانه ها هم پرونده دارد

رئیس - دیگر نسبت بصورت مجلس نظری نیست (اظهاری نشد) صورت مجلس بعدا تصویب خواهد شد

اردلان - بنده یک تذکری دارم اجازه بفرمایید

رئیس - مطابق چه ماده ای

اردلان - مطابق فصل هفتم نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی راجع بتقدیم لوایح از طرف دولت بمجلس اجازه بفرمایید عرض کنم

رئیس - بفرمایید

اردلان - عرض کنم که اگر لایحه وزارت جنگ چاپ نشده بود وتوزیع نشده بود بنده این تذکر نظامنامه راعرض نمیکردم ولی چون اینرا چاپ کردند وتوزیع کردند بنده ناچارم این تذکر را بعر ض برسانم دراینجا نوشته شده است که یک میلیارد وهفتصد وهیجده میلیون وپانصد هزار ریال ماتصویب می کنیم وبوزارت جنگ بدهیم (زنگ رئیس)

رئیس - اینکه اخطار نیست اخطارتان را بگویید

اردلان - بنده عرض کردم تذکر است

رئیس - تذکر حالا که موردش نیست

اردلان - اخر حالا میخواهم رای بدهیم

رئیس - این رای بکفایت مذاکرات است شما پیشنهاد بدهید وصحبت بکنید

اردلان - اخر ای پول را ما باید دومرتبه رای بدهیم آقای رئیس حالا اجازه نمی فرمایید بنده اصراری ندارم

رئیس - آقای مهندس رضوی شما نسبت بصورت مجلس نظری دارد

مهندس رضوی - خیر بنده نوبتم است

رئیس - بسیار خوب صورتمجلس جلسه قبل تصویب میشود

- بقیه مذاکره در لایحه تفاوت بودجه ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷ وزارت جنگ

۲- بقیه مذاکره در لایحه تفاوت بودجه ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷ وزارت جنگ

رئیس - در جلسه پیش پیشنهاد کفایت مذاکرات داده شده بود موافق ومخالف صحبت کردند باید رای گرفته شود بکفایت مذاکرات بعد هم پیشنهاداتی رسیده راجع بخروج از دستور ولی چون دررای بودیم بکفایت مذاکرات باید رای گرفته بشود

مهندس رضوی - آقایان موافقت بفرمایید ماصحبت کنیم

رئیس - اگر پس بگیرند اجازه داده می شود

مهندس رضوی - آقای حاذقی ممکن است پس بگیرید حاذقی خیر پس نمیگیرم

رئیس - آقایانیکه باکفایت مذاکرات موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد پس حالا اگر پیشنهاداتی رسیده باشد قرائت میشود آقای ساعد فرمایشی داشتید بفرمایید

- معرفی آقایان سید محمد طباطبائی به سمت معاونت پارلمانی نخست وزیر و محمدعلی بوذری به سمت معاونت وزارت دادگستری

۳- معرفی آقایان سید محمد طباطبائی بسمت معاونت پارلمانی نخست وزیر ومحمد علی بوذری بسمت معاونت وزارت دادگستری

نخست وزیر - آقای نمایندگان محترم دونفر از همکاران خودم را جناب آقای سید محمد طباطبائی که از نمایندگان دوره های اخیر مجلس بوده اند صحیح است و در مطبوعات نیز مورد احترام خاص میباشند بسمت معاونت پارلمانی نخست وزیری معرفی می نمایم صحیح است مبارک است وجناب آقای محمد علی بوذری را که از قضات مجرب وصاحب منصبان لایق وزارت دادگستری هستند بسمت معاونت وزارت دادگستری معرفی میکنم صحیح است مبارک است و تا تعیین وزیر دادگستری بامور وزارتی رسیدگی خواهند کرد صحیح است امیدوارم هر دوآقایان دو مورد اعتماد مجلس شورای ملی واقع و اینجانب صمیمانه همکاری نمایند انشاءالله جواب سوالات آقایان را هم اگر اجازه بدهند حاضرم

بعضی از نمایندگان - حالا لایحه وزارت جنگ مطرح است

رئیس - ایشان میخواهند بفرمایند حاضر هستم برای جواب حالا پیشنهادات قرائت میشود

حاذقی - کار مجلس که تمام شد یکساعت هم برای جواب اختصاص داده میشود

- بقیه مذاکره در لایحه تفاوت بودجه ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷ وزارت جنگ

۴- بقیه مذاکره در لایحه تفاوت بودجه ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷ وزارت جنگ

رئیس - پیشنهاد آقای عباس اسکندری قرائت می‌شود بشرح زیر قرائت شد

• مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنیم لایحه وزارت جنگ راجع بدومیلیون لیره خرید فشنگ از دستور خارج شود

رئیس - آقای عباس اسکندری

عباس اسکندری - قبل ازاین که توضیح بدهم که چرا پیشنهاد می‌کنم این لایحه از دستور خارج بشود باید یک پیامی از مرده‌های سرما زده طهران به هیئت حاکمه ایران که ارتباط کامل هم بااین لایحه دارد بعرض آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی برسانم تهران سواد اعظم این مملکت درظرف چند شب شصت وچند نفر از سرما یخ زده دارد (صحیح است) اینها کسانی هستند که همین هئیت حاکمه دارائی آنها را باسم مالیات از آنها گرفت خانه وزندگی آنها را گرفت انها را بدبخت و دربدر توی کوچه‌ها کرد و آنوقت این هیئت حاکمه سینه اش را می‌دهد جلو و می‌گوید بلی ما رفتیم و این مرده‌ها را از یخی که زده بودن توی کوچه کندیم واین خدمت را کردیم وآنها را بگورستان بردیم بچه‌های آنهار ا دربدر کردیم وماکسانی هستیم که درکناربخاریهایگرم درقصور مشیده می‌نشینیم وپدر مردم این مملکترا را درمی آوریم وآنها را که درپایتخت مملکت جلوی چشم شما توی سرما یخ زده‌اند آنها را می‌گیریم ومیبریم بگورستان وشماها که زنده هستید وصاحب خانه وکاشانه هستید بشما هم وعده می‌دهیم که درآینده نزدیک شما راهم بآنها ملحق می‌کنیم ماهستیم آن هیئت حاکمه‌ای که می آیئیم وهشتصد میلیون تومان پول می‌گیریم از شما برای اینکه شما رادچار این فقر وبدبختی ودربدری بکنیم ودرزیر خاک سرد گورستان پنهان کنیم... (حاذقی - بنشنید برنامه هفت ساله راتصویب بکنید تااینها نمیرند) (صحیح است) (اسلامی - حاجی آقا احسنت) (دهقان - شما یکقدری از زمین هایتان را باینها بدهید تا نمیرند)... باید برای اینکه جلوگیر از اینکار‌ها بکنید دلقکها را بدار بزنید توی این مملکت

دهقان - دزدها و جاسوسها را باید بدار زد (زنگ ممتد رئیس)

رئیس - آقای دهقان بشما اخطار می‌کنم

دهقان - باید بدزدها و جاسوسها اخطار بکنید

رئیس - شما هم از موضوع پیشنهاد خارج نشوید آقای عباس اسکندری

عباس اسکندری - نمی‌شد این مجلس تشکیل شده باشد بنده هم آمده باشم حرف بزنم ودرتهران هم این اتفاق افتاده باشد و من نگویم.

نبود برسر آتش می‌سرم که نسوزم بنده با ادامه این لایحه در دستور مخالفم و صلاح کشور ایران هم را دراین نیست بنده خیال می‌کنم اگر آقایان نمایندگان بآنچه که بنده میدانم واقف نیستند ویقین دارم بعداز این توضیح هم خودآقایان تصدیق خواهند فرمود که مقتضی وصلاح نیست وانتظار داشتم که آقای تقی زاده هم که اطلاعات کافی درآنچه که بنده عرض می‌کنم دارند ایشان بسهم خودشان این استفاده را کرده باشند واین را گفته باشند وحالا بنده می‌گویم که ایشان هم اگر دنباله‌ای لازم دانستند برآن اضافه کنند.

برای این امر لازمست یک مقدمه‌ای عرض کنم که چرا مخالفم بنده خیال می‌کنم که هیچ نماینده‌ای نمی‌خواهد و نباید بخواهد در ۱۹۴۹ قرارداد ۱۹۰۷ تثیبیت بشود این لایحه تثبیت قرارداد ۱۹۰۷ است منتها شکلش را عوض کرده‌اند همهمه ی نمایندگان چرا عجله می‌کنید من الان می‌گویم یکقدری صبر کنید گفتم که شما نمیدانید گوش بکنید تا برایتان بگویم این لایحه بصورت ظاهر خیلی چیز ساده ایست دو میلیون لیره از نفت جنوب بدهند مقداری برای تعمیر کارخانجات و بقیه برای خرید فشنگ و این را از انگلستان می‌خریم و میآوریم ولی اینطور نیست برای اطلاع آقایان عرض می‌کنیم که قرارداد ۱۹۰۷ دارای یک مقدمه و دو ضمیمه و پنج ماده‌است در مقدمه این قرارداد نوشته شده‌است مابرای حفظ استقلال و تمامیت ایران دولت روسیه تزاری و دولت انگلستان تعهد می‌کنیم و ضمانت می‌کنیم آسایش ملت ایران و از این نظر کنترل مالی ایران را لازم میدانم و همچنین مقتضی است بری اینکه بین خودمان هم اختلاف نشود یک یک منطقع نفوذ ارضی هم درست کنیم (اردلان - هیچ مربوط به این موضوع نیست بنده شدیدا اعتراض دارم) یکقدری تامل بفرمایید آقا داداش از فارس بشما می‌نویسند

رئیس - آقای اسکندری اینکه مربوط نیست

عباس اسکندری - نه فرمان مربوط است

رئیس - اخر تشخیص بامن است باید دلائل خروج از دستور رابگویید

عباس اسکندری - بنده می‌گویم که این قرار داد ۱۹۰۷ است

رئیس - چرا

عباس اسکندری - حالا بنده می‌گویم بنده دارم می‌گویم اگر مربوط نبود بنده ده جلسه از مجلس ممنوع باشد حالا ثابت می‌کنم این قرار داد ۱۹۰۷ است روی همین قرارداد هر موقع که دولت ایران می‌خواست پول قرض بکند می‌گفتند دویست هزار لیره از بانک شاهی بگیرید بعد هم اگر لازم بود از بانک استقراضی هم قرض بگیریم چرا برای اینکه هر دوطرف میل داشتند بما محبت بکنند ما چنانکه دراین مجلس گذشت ده میلیون دلار از امریکا اسلحه خریدیم بنده با این خرید اسلحه مخالف بودم و دلائلش راهم گفتم بعدا هم آقای اردلان اخوی آقا که حالا در فارس هستند وخوشبختانه انجا بدرد مردم می‌خورند (حاذقی - بسیار مردم شریفی هستند )بلی ایشان در توضیحی که من خواستم گفتند فقط پانصد هزار دلار خرج بسته بندیش است گفتیم آقا مجلس نباید چشم بسته یک لایحه ای که جنبه مالی دارد رای بدهد بگویید چقدر خرجش می‌شود ایشان گفتند پانصد هزار دلار بعداملاحظه فرمودید شانزده میلیون دلار هم مخارج بسته بندیش شد

رئیس - آقای اسکندری اگر خود موضوع مطرح بودالبته می‌توانستید دراین قسمت حرف بزنید یا پیشنهادی اگر می‌کردید ممکن بود صحبت بکنید ولی خروج از دستور بااین مذاکراتی که می‌کنید مربوط نیست

عباس اسکندری - من می‌خواهم بگویم که چرا از دستور خارج بشود

رئیس - ممکن است شما یکروز برای این کار حرف بزنید ولی مربوط نمی‌شود خواهش می‌کنیم مذاکره تان را تمام بفرمایید

عباس اسکندری - میگویند می‌خواهیم از اانگلستان فشنگ بخریم انگلستان خداوند گار نفت جنوب عواید ما را می‌گیرد طبق قرار دادی که آقای تقی زاده هم فرصت نکردند دراینجا توضیح بدهند انچه که باقی مانده استکه بما می‌دهند همان را هم می‌خواهند باسم خرید فشنگ از ما پس بگیرند صحیح است وحالا دومیلیون لیره یعنی چه یعنی نه میلیون دلار یعنی همان ده میلیون دلاری که از امریکا اسلحه خردیدند بسته بندی اینهم چهار میلیون لیره خواهد شد یعنی همان ۱۶ میلیون دلار چرا برای اینکه امروز انگلستان می‌خواهد باصرار قرار داد ۱۹۰۷را که هیچگاه ازوقتی که که اتحاد جماهیر شوروی این قرار داد را لغو کرد قبول نکرد الغای آن را وحالا می‌خواهد اجرا بکند ومن عقیده دارم که هنوز ممالک متحده امریکای شمالی با این نظر موافق نیست اماانگلستان مایل است که این حق را برای خودش تثبیت بکند مابرایچه فشنگ می‌خریم فشنگ می‌خریم از برای اینکه امنیت بدهیم دراینمملکت شما اسلحه دستی دستی دارید بافراد می‌دهید اگرشما توضیح بدهید که چرا اسلحه می‌دهید بعد قشون کشی بکنید واسلحه را پس بگیرید وقبول می‌کنم شما میگویید که مامیخواهیم فشنگ بخریم شما کارخانجاتتانرا درست بکنید وهمینجا فشنگ تهیه بکنید وقتی که از امریکا اسلحه خریدید همانجا می‌خواستید این فشنگ راهم بخرید چطور شده اگر این مفهوم قرار داد نیست شما از اینجا می‌خرید از آنجا هم می‌خرید این اسلحه راوقتیکه شما ده میلیون دلار اسلحه خرید ید چرا تویش فشنگ نداشت می‌خواستید فشنگ هم بخرید

رئیس - آقای اسکندری دیگر گمان می‌کنم توضیحاتتان کافی شد بفرمایید اسکندری آقا این مطالب خیلی مهم است

رئیس - میدانم مهم است ولی درموقع خودش برای اینکه رعایت نظامنامه از آن بهتر است شما پیشنهاد خروج از دستور کرده‌اید توضیح هم دادید.

عباس اسکندری - بنده مخصوصا میل دارم که آقای تقی زاده هم دراین موضوع توضیحاتی بدهند وتایید بکنند ایننظر من را ومخصوصا این تایید لازم است ودرحقیقت این یک تکذیبی است از اینکه گفته می‌شود که ایندومیلیون لیره یک پااندازی است که برای تشکیل حکومت ایشان یا حکومت حکیمی می‌شود بنده می‌خواستم ایشان بیایند وتکذیب بکنند این را ملت ایران که هر روز نباید پاانداز بدهد برای این وآن که دراین مملکت می‌خواهند حکومت تشکیل بدهند مادومیلیون لیره بدهیم فشنگ بخریم ومردم از گرسنگی دراین مملکت بمیرند (زنگ ممتد رئیس) خوب آقای رئیس که نمی‌گذارند من حرف بزنم

رئیس - پیشنهاد را پس می‌گیرید یارای بگیریم عباس اسکندری باید رای گرفته شود

اردلان - باید مخالف صحبت بکند

رئیس - آقای نبوی

نبوی - در جلسه گذشته لایحه مربوط به مالیاتها بصورت طرحی تنظیم شده بود و بمقام ریاست داده شده بود و توافق کرده بودند که آن لایحه بتصویب رسید بنده هم معتقد بودم که آن لایحه کمال ضرورت رادارد و وضع مالیاتها صحیح نیست و باید آن لایحه دردستور گذارده شود ولی فعلا که این لایحه دردستور گذاشته شده ویک جلسه وقت مجلس صرف این کار شده‌است ورای بکفایت مذاکرات گرفته شده‌است معتقد نیستم که این از دستور خارج بشود صحیح است اگر رویه این باشد که هر کاری که نزدیک باتمام می‌رسد از دستور خارج کنیم ومطلب دیگری راوارد دستور کنیم هیچوقت کاری نمام نخواهد شد (صحیح است) البته بنده حالا هم معتقدم که هرچه زودتر ان لایحه مالیاتی راتصویب کنیم وامیدوارم که بعداز ان موضوع که الان مجلس رای خواهد داد و تکلیفش را معین خواهد کرد آن لایحه مطرح شود وآن لایحه مالیاتی کمال ضرورت را دارد ولی هیچ ملازمه ندارد که الان این موضوع ازدستور خارج شود اگر چند دقیقه دیگر ماصرف وقت کنیم بطور کلی این لایحه تکلیفش تعیین می‌شود که ایا تصویب خواهد شد یا خیر واز مجلس خارج خواهد شد و مامجبور نیستیم دو مرتبه این موضوع را مطرح کنیم مخصوصا مطابق آنچه که جناب آقای وزیرجنگ فرمودند کمال ضرورت را دارد که یک قسمت هائی زودترتصویب بشود وتازمستان تمام نشده احتیاجات فوری وضروری واحد‌های وزارت جنگ رفع بشود صحیح است باینجهت بنده خواهش می‌کنم که این لایحه دردستور باشد ورای داده بشود هرچه زودتر تمام بشود تابتوانیم لایحه مالیاتی رامطرح بکنیم (صحیح است)

رئیس - آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی - در خارج با بعضی از آقایان نمایندگان محترم مذاکره شد یک سوء تفاهمی برای آقایان شده بود که گویا آقای اردلا ن هم درهمین زمینه می‌خواستند توضیح بدهند (اردلان - بلی) و تصور فرمودند که این لایحه وزارت جنگ که مطر است مقصود این است که علاوه بربودجه عادی وزارت جنگ یک میلیارد وهفتصد وهیجده میلیون ریال دیگرتصویب بشود درصورتیکه اینطور نیست اگرآقایان مستحضر باشند این لایحه در موقعی بافوریت تقدیم شده بود که هنوز لایحه چهار دوازدهم تقدیم مجلس نشده بود وبکمیسیون ارجاع نشده بود ولی چون بعدا لایحه چهار دوازدهم بمناسبت فوریتش آمد واز مجلس گذشت ناچارم این قسمت را توضیح عرض کرده باشم خدمت آقایان که مقصود ازاین لایحه که امروز مطرح است اضافات وزارت جنگ است که نسبت بسال گذشته درحدود ۲۳۴ میلیون ریال است

اردلان - پس این مبلغ اصلاح بشود باین مبلغ بهر صورت آنچه که امروز مورد تقاضا است این است

رئیس - آقای وزیر جنگ

وزیر جنگ - بنده خیال میکنم دراطراف اینکه این اعتبار برای اصلاح کارخانجات نهایت طرف اهمیت است ودوثلث آن صرف اصلاح کارخانجات ارتش می‌شود توضیحات کافی عرض کرده‌ام صحیح است دیگر مزاحم نمی‌شوم وحالا هم عرض می‌کنم که دردرجه اول اهمیت اصلاح این کارخانجات است این کارخانجات را ماخراب نکردیم سابق توضیحش راعرض کرده‌ام متفقین خراب کردند وحالا هم اگر اصلاح نکنیم همیشه احتیاج به دنیا داریم وفشنگ باید بخریم ولی اگر درست کردیم مستغنی خواهیم شد ولی آنچه را که آقای اسکندری فرمودند که این فشنگ را از انگلستان می‌خواهند بخرند و چنین و چنان اینطور نیست ما اساسا از انگلستان هیچوقت فشنگ نخریده‌ایم وحالا هم یکدانه فشنگ از انگلستان نمی‌خریم ما فشنگهایمان را از بلژیک می‌خریم واین ایراد ابدا وارد نیست اما اینکه چرا چرا از امریکا که اسلحه خریدیم فشنگ نخریدیم دلیلش اینست که این برنوکه ماداریم درامریکا وجودندارد ومابرای این تفنگهاییکه دردست داریم فنشگ می‌خواهیم واینها فقط در خود کارخانجات ما درست می‌شود در بلژیک ودرجای دیگر یکدانه ازاین فشنگها نیست وامااینکه فرمودند که چرا اسلحه می‌گیرید و چرا اسلحه به اشخاص می‌دهید تصوب می‌کنم بتضویحات مفصلی احتیاج ندارد مااسلحه بدست کسی نمی‌دهیم آقای اسکندری حتی تصدیق بفرمایید که درآن موقع غیر نرمالی که غیر منتظره بود درحقیقت که دوملت قوی ودودولت قوی بما تاختند ومقداری اسلحه مااز دست رفت مااز شهریور ۲۰ باین طرف همه را جمع کردیم و حالا در دست مردم مطلقا اسلحه‌ای وجود ندارد پس بنابراین آنچه اسلحه هست دست ارتش است وباز هم عرض می‌کنم که این مقدار فشنگی راهم که ما میخواهیم بخریم ضمن سایر مسائلی که بسیار مهم است و ضمن سایر توضحیاتی که خدمت آقایان نمایندگان محترم می‌خواهم عرض کنم از نقطه نظر اسرار ارتش این راهم می‌گذارم برای جلسه خصوصی عرض می‌کنم فقط حالا عرض می‌کنم که مطالعات خیلی دقیقی شده ودقتهای زیاد بعمل امده‌است و نهایت درجه ی اهمیت را دارد تمنی می‌کنم این موضوع را تصویب بفرمایید که وقفه ی درکار ارتش بوجود نیاید (صحیح است)

رئیس - رای گرفته می‌شود به پیشنهاد خروج از دستور آقایان موافقین قیام کنند (عده قلیلی برخاستند تصویب نشد) پیشنهادات قرائت می‌شود

اردلان - اجاره بفرمایید سوالات مطرح شود

حاذقی - همین حالا رای دادید (پیشنهاد آقای مهندس رضوی بشرح زیر قرائت شد)

• پیشنهاد می‌کنم از مبلغ اعتبار درخواستی وزارت جنگ ۶ میلیون تومان کسر شود

رئیس - آقای مهندس رضوی

مهندس رضوی - بنده بفوریت طرح لایحه وزارت جنگ رای داده بودم وبعدهم بنام مخالف دراصل لایحه ثبت اسم کرده بودم برای اینکه کفایت مذاکرات رامجلس شورای ملی تصویب فرمودند نوبه بنده همالبته حذف شد ولی البته ازاین جهت گله مندی ندارم دلیل رای فوریت معلوم است هر وزارتخانه‌ای که بعقیده بنده از مجلس شورایملی امری را بفوریت بخواهد بنده موافقم مطرح شود بحث شود قطع شود بنابراین هرچند بعداز قرائت لایحه قدری از تقاضای وزارت جنگ تعجب کردم معذلک بازهم درثانی اگر وزارت جنگ یا وزارت کشور یا وزارت پست وتلگراف لایحه‌ای بیاورد بمجلس بعقیده بنده همینکه وزیر تقاضای فوریت کرد بند که بدولت رای داده‌ام وظیفه‌ام اینست که تقویت بکنم دولت را وباطرح آن موافقت بکنم اما چرا بنده پیشنهاد کرده‌ام که شش میلیون تومان ازمبلغ اعتبار درخواستی وزارت جنگ کم شود دلیل بنده ارقام پیشنهادی دولت است وزارت جنگ درسال ۱۳۱۹ مجموعا ۴۸ میلیون تومان بودجه داشته‌است ۴۸ میلیون تومان مجموعا که عرض می‌کنم برای اینست که درآنموقع بودجه وزارت جنگ وبودجه تفاوت خرید جنس ارتش تفکیکا بمجلس میآمده و تفکیک هم در بودجه منظور میشده‌است در ۱۳۲۰ یعنی همان سال شوم شهریور که سال هنر نمائی پاره‌ای صاحبمنصبان ارشد هم بود ه ودرعین حال سال تاثر و بیچارگی سربازان مملکت هم بود در آن سال بودجه وزارت جنگ ۵۹ میلیون تومان بوده‌است در سال ۲۱ هفتاد میلیون تومان شده‌است در سال ۲۲ صد میلیون تومان شده‌است در سال ۲۶ همین آخرین بودجه‌ای که از تصویب مجلس شورای ملی گذشته ببخشید نگذشته (رضوی - شیرازی - سال ۲۴ را بفرمایید) ندارم ۲۶ که درهر حال از طرف دولت آقای قوام السلطنه تصویب شده ۱۳۷ میلیون تومان بوده‌است (وزیر دارائی - ۱۴۸ میلون) ۱۴۸ میلیون بسیار خوب بنده اطلاع جناب آقای وزیر دارائی را از خودم قوی تر میدانم بالاخره درسال ۲۷ که این بودجه مجلس شورای ملی امده یک بودجه‌ای که همین رقم ۱۷۱ میلیون تومان است قبلا از طرف آقای هژبر بعنوان وزیر دارائی پیشنهاد شد وبعدا باز این ۱۷۱ میلیون تومان از طرف آقای هژبر بعنوان نخست وزیر هم تایید شد ووزیر دارائی چون ایشان هم نخست وزیر وهم وزیر دارائی هر دوبودند ودرهر دوسمن خدمات برجسته‌ای باین مملکت کرده‌اند که خداوند زودتر اثار شوم آن خدمات را از این مملکت از بین ببرد (اردلان - انشاالله)

بهر حال در فاصله وزارت دارائی هژیر و نخست وزیری ایشان دولت حکیم الملک بودجه وزارت جنگ را به ۱۶۵ میلیون تومان قطع کرد اگر توجه بفرمایید رقمی که دولت حکیم الملک و بخصوص وزیر دارائی ایشان آقای نجم الملک پیشنهاد کرده بودند با رقمی که امروز مورد تقاضی است و قبلا هم عرض کردم که از طرف دولت هژیر تایید شده بود تفاوت زیادی ندارد به نسبت ارقام هنگفت این هزینه ولی بازهم این شش میلیون تومان تفاوت بنظر بنده یک طلیعه توجهی بخرج وامور مالی ارتش است یعنی وزیر مالیه که از طرف مجلس شورای ملی و ملت ایران مامور نظارت در کلیه هزینه‌های مملکت است ومتاسفانه نظارت وزرای دارائی درمورد وزارت جنگ بصورت مرتب ولی بامعنای صفر عمل میوشد درآن موقع شش میلیون تومان درواقع از بودجه وزارت جنگ کسر شده وزارت جنگ هم قبول رده بود وآنچه شنیده‌ام یکی از ایراداتی هم که بوزیر جنگ می‌شود این بود که این شش میلیون تومان تفاوت رانتوانسته بود بگیرد بنده هیچ ایرادی هم ندارم که آقای سپهبد امیر احمدی تشخیص بدهند که حتما ۱۷۱ میلیون تومان احتیاج داریم ولی فکر می‌کنم پس از اینکه ایشان تشریف آوردند وبا نهایت انصاف اصلاح طلبی خودشانرا اعلام فرمودند ووعده کردند که اصلاحاتی درارتش بعمل خواهند آورد و در اینجا این بنده بهیچ نیر زنده هم این وعده را طلیعه اصلاحات تلقی کردم منتظر بودم قبل از انکه مداد بردارند ورقم دقیق هزینه‌های وزارت جنگ را تشخیص بدهند واز مجلس شورای ملی با قید یک فوریت تقاضا بکنند اقلا پاره‌ای از این اصلاحات را بمردم ایران نشان می‌دادند بنده هیچوقت نه درجریان مذاکرات مشروحیکه بلطف وتوجه شما اینجا عرض کردم ونه فعلا نظر ندارم براینکه باذکر اسامی وارقام سوء استفاده هائی که تمام اسناد آن یا روی این میز است یادرمنزل من موجب تشنجی بشوم اماعرض می‌کنم چرا باید کاریکه درقلب شما هست وملتی منتظر آنکار است این امر طبیعی وظیفه خودتانرا موکول بزمان بفرمایید وفکر نکنید که امروز دردنیای اشفته بعداز جنگ نه تنها روزیکه ساعت در تاریخ ملل مورد توجه ومورد علاقه‌است

رئیس - آقای مهندس رضوی ماده ۶۳ را هم رعایت بفرمایید

مهندس رضوی - چشم بهر حال بنده چون بهیچوجه نمی‌خواهم با پیشنهاد خودمانع مخارج ضروری وزارت جنگ بشوم اولا بااطمینانی که دارم که بااین کسر شش میلیون تومانی هیچ صدمه‌ای بهیچ فردی دروزارت جنگ وارد نخواهد شد از آقای وزیر جنگ وآقای وزیر دارائی خواهش می‌کنم که این شش میلیون تومان را عجالة تخفیف بدهند ونسبت به بقیه وطرز رسیدگی بآن هم بنده پیشنهادهای دیگری دارم که اگر صلاح میدانند حالا همه توضحیاتش رابدهم یا بعدا

یکنفر از نمایندگان - بعدا

رئیس - نه بعد بفرمایید

مهندس رضوی - پس همین جا خاتمه می‌دهم وباز عرض می‌کنم که منظور بنده این است که ارتش مایک ارتش باشد که آنچه در العلمین لینی دنکرک نرویک استالینگراد پول هارپور اتفاق افتاد اینها رادرنظر بگیرید وبدانید ارقایمکه درخواست می‌کنید وهزینه ایکه بپای حساب این ملت می‌نویسید باید برای چه منظور خرج شود وبچه طریق باید رسیدگی شود بنده بیش ازاین عرضی دراین پیشنهاد ندارم وخیال می‌کنم که مقتضیات مملکت هم ایجاب می‌کند که آقای وزیر جنگ وآقای وزیر دارائی این شش میلیون تومانرا قبول بکنند وتخفیف بدهند شاید یک قدم جلوتر باشیم

رئیس - آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی - صورت ریز اضافات وزارت جنگ اگر مورد توجه آقای مهندس رضوی واقع بشود ملاحظه خواهند فرمود که آن یشنهاد کابینه آقای حکیم الملک باپیشنهاد بعدی یکیست چرا برای اینکه درموقعیکه کابینه آقای حکم الملک پیشنهاد بودجه وزارت جنگ واضافات رابمجلس داده بودند هنوز قرار داد خرید اسلحه از امریکا تصویب نشده بود وارقامیکه اضافه‌است وجزء این ۲۰۳ میلیون تومان است ارقامیکه اضافه شده‌است یکی اعتبار حمل محمولات امریکا است از بندر شاهپور بتهران که برای آن پنجاه میلیون ریال پیش بینی شده‌است واین راهم عرض کنم که این یک پیش بینی است یک اعتبار یست که تمام آن مربوط بامسال نیست هر مقداریش که امسال حمل شد ازاین اعتبار پرداخت می‌شود وهر مقداریش که بسال اتیه رسید ببندر وحمل شد انموقع پرداخت می‌شود ده میلیون ریال هم تفاوت اضافه اعتبار خوراک وپوشاک است که درکابینه آقای حکیمی پیشنهاد شده بود هفتاد وشش میلیون بود دراینجا ۸۶ میلیون است البته تصدیق می‌فرمایید که وضع زندگی وهزینه زندگی دزظرف این چند ماه بالارفته‌است مثلا برنج وروغن وذغال قیمتش بالا رفته‌است این که گفته می‌شود وزارت مالیه درباره وزارت جنگ نظارت نمی‌کند اینطور نیست وزارت مالیه درباره وزارت جنگ وسایر وزارتخانه‌ها یک طور عمل می‌کند جنگ هست یکی از صاحبمنصبان بسیار شریف وزارت دارائی است صحیح است وخیلی هم دقت می‌کند دراین امر بطسوریکه اگر آقای مهندس رضوی توجه ودقت بفرمایند این همان تفاوت بودجه‌ای که هست ازا ین دورقم است واین را هم می‌خواستم خواهش کنم بااین توضیحی که بنده دادم اگر قانع شدند از پیشنهاد خودشان صرف نظر بفرمایند

رئیس - آقای وزیر جنگ

وزیر جنگ - بنده می‌خواستم تمنی بکنم نمایندگان محترم باین توضیحاتی که عرض می‌کنم توجه بفرمایند:

درسال ۱۳۲۶ بموجب امر دولت وزارت جنگ باتمرکز دادن عناصر مالی که از وزارت دارائی دراختیار داشت وعناصر مالی خودش کمیسیونهای مالی متعددی تشکیل دا دبرای تنظیم بودجه سال ۱۳۲۷ رقم برقم قلم بقلم جزء بجزء بانهایت دقت بررسی کردند احتیاجات حتمی ارتش بالغ بر ۱۹۵ میلیون شد این صورت راماآوردیم بدولت ووزارت دارائیگرفت مدت متمادی بررسی کرد بعد آمد بدولت بامذاکرات ومباحثات زیادی که روی هر رقمش بعمل آمد اخر وزیر دارائی ودولت گفتند که بنیه مالی کشور این پول را نمی‌تواند بدهد ما بیش از ۱۶۵ میلیون تومان نمی‌توانیم بدهیم هر کار می‌کنید روی این ۱۶۵ میلیون تومان باید بکنید وزارت جنگ دوباره یکی بررسی‌های دقیقتری کرد حتی یک کمیسیون هائی هم از نقطه نظر ارگانیزه کردن ارتش از مستشارهای امریکائی کرد ژنرال گرو گفت اگر شما این ۱۶۵ میلیوت تومان بودجه را بگیرید تازه دوازده مرتبه زندگی یک سرباز ایرانی باسر باز امریکائی تفاوت دارد واظهار کرد غیر ممکنست که شما بااین بودجه بتوانید ارتش را اداره بکنید بااینحال وزارت جنگ نشست بانهایت دقت وبانهایت کوشش بدون مداخله انها برای اینکه انها که مراقبت نداشتند کوشش کردند سعی کردند ونظر دادند تصمیماتی دادند بزرگترین رقمی که ما خواستیم دراین بودجه تخفیف بدهیم از بابت خوراک سرباز بود که نه ریال تمام شد بنده جزئیات دیگرش را عرض نمی‌کنم یکمرتبه دیگر هم عرض کردم وحالا هم تکرار می‌کنم ملت ایران قائم بالذات است هرتصمیمی که نمایندگان محترم از طرف پانزده میلیون بگیرند از نظر قطعی سعادت کشور است هر ساعتی میل دارند باین بودجه ارتش قوای ارتش تشکیلات ارتش سازمان ارتش بررسی بفرمایند توضیحاتی که لازم دارند وزارت جنگ دراختیارشان می‌گذارد اگر واقعابررسی کردند دیدند اوضاع واحوال کشور بااین عرض وطول کشور واین مرزهای دور ودراز مااحتیاج دارد باکمال میل تصویب خواهند فرمود وهر موقع که دیدند اضافه دارد واحتیاجاتش رامیشود کمتر کرد باکمال میل ارتش استقبال می‌کند ولی چیزیکه درست نیست وچیزی راکه نمی‌شود عمل کرد ان این است که نمی‌شود یک مشت مردم رانگهداشت واحتیاجاتشان رابهشان نداد بنده صددر صد موافقم هرساعت آقایان میل داشته باشند تمام دستگاه ارتش را دراختیارشان می‌گذارم چه از نظر پول وجه از نظر احتیاجات از هر حیث توضیحات کافی می‌دهم هرچه فرمودند که بصلاح مملکت باشد البته صددرصد استقبال می‌کنم واما راجع بفرمایشاتی که آقای مهندس رضوی فرمودند این امار کاملا صحیح است درسال ۱۳۱۹ چهل وهشت میلیون تومان بودجه ارتش بوده‌است اماتمنی می‌کنم توجه بفرمایند ۱۳۱۹ چه وضعیتی کشور ماداشت ماپتورا می‌خریدیم پانزده ریال امروز پتواز کازرونی می‌خریم ۲۵ تومان سی تومان (مهندس رضوی - خیلی هم گران می‌خرید)

نمی‌توانیم اگر رضایت ندهند که نمی‌توانیم بخریم چرا گران می‌خریم مادراول سال جمع می‌کنیم تمرکز می‌دهیم اول سال کوشش می‌کنیم مناقصه می‌دهیم باتمام تشریفات کشور عمل می‌کنیم میکوشیم وقتی که نمی‌دهند گران تمام می‌شود واما راجع باین قسمت که در ۱۳۲۶ بودجه ارتش رابالغ بر ۱۵۰ میلیون تومان فرض کردند رقمی که مادربودجه می‌آوردیم آقا اولا درنظر داشته باشید که ماروی امار می‌گیریم احتیاجات ماپادگانهای ماکه پس از شهریور متلاشی شد مانرفتیم روی سازمان اولیه پول بگیریم مثلا لشکرهای اذربایجان تشکیل شده بود در ۱۳۲۱ حتی بعداکه انچه تکمیل می‌شود تاز ه بودجه انرا می‌دهیم یک رقمی که فرمودند چرا اضافه شده‌است تفاوت کابینه آقای حکیم الملک باکابینه آقای هژبر این است آقا که اداره مرزبانی کشور کمه باوزارت کشور بود (مهندس رضوی - آن جداگانه‌است ) وقتی که من آمدم آوردم جزو وزارت جنگ یا نیروی دریائی اساسا جزوگمرک بود (مهندس رضوی - آن اعتبارش جداگانه‌است واعتبارات لشکرها رادرجای خودشان می‌گیرند) بعدا ضمیمه شد این اضافات که آمده‌است این رقم را تشکیل داده‌است علی ایحال رقم اعتبارات ماهمان است که آقای وزیر دارائی توضیحاتی دادند ومجموع رقم ما همین است که ملاحظه می‌فرمایید چیزی که بنده می‌خواستم عرض کنم این است که این بودجه ی ۱۶۵ میلیونی که بارتش داده میوشد اگر درموقع خودش داده می‌شد شاید البته باین زحمت نمی‌افتادیم اماحالا آقایان توجه می‌فرمایند ماه دهم سال است که هنوز این بودجه اعتبارش بارتش داده نشده‌است در صورتیکه انتظامات کشور از نقطه نظر ارزاقی هم کار ساده‌ای نیست درظرف یکهفته چهل ریال در هر کیلو روغن بالا رفته‌است مااول ماه که می‌گیریم اخر ماه ۱۲۰ هزار جمعیت باید اداره بشود این کار آسانی نیست درهر حال بنده گزارشی دارم از اداره باربری از اداره سررشته داری که دستگاه ارتش بکلی راکد مانده‌است واگر اعتبارات را ندهید وضعیت کارهای ارتش بکلی مختل خواهد شد اگر توضیحات بیشتری لازم دارد بعداز ظهر بعدازاینکه این بودجه ارتش بتصویب رسید هر وقت آقایان بخواهند بفرمایند بنده خودم حاضر می‌شوم وخودم را دراختیار آقایان می‌گذارم وتوضیحات کافی می‌دهم وبازهم تمنی می‌کنم که بایان توضحیات بودجه وزارت جنگ راتصویب بفرمایند ودراین قسمت تشریک مساعی بفرمایند که مادرمضیقه نباشیم وکارهای مااگر تصویب نفرمایند راکه خواهد ماند

رئیس - باید رای گرفته شود عده کافی برای رای نیست اگر عده کافی نشد انوقت سوالات از آقای نخست وزیر مطرح می‌شود امامی اهری آقایان بیرون توی سرسرا نشسته‌اند مقرربفرمایید بیایند

- سوال آقای حائری زاده از آقای نخست‌وزیر

۵- سوال آقای حائری زاده از آقای نخست وزیر

رئیس - گفتم نمی ایند آقایان اگر موافقت می‌فرمایند سوالات از آقای نخست وزیر مطرح می‌شود آقای حائری زاده بفرمایید سوالاتتان را بکنید

حائری زاده - من شانس غریبی دارم موقعیکه نوبت بمن می‌رسد برای صحبت موقعی است که کسالت عارض من شده سرماخوردگی و کسالت هم دارم ولی بااین حال من فرصت را ازدست نمی‌دهم این سوال را تقریبا نوشتم که دیگر حواس مرا باکسالتی که دارم مشوش نکند پرسش من مختصر است ولی لازم است قبلا یک مقدمه‌ای برای این پرسش عرض کنم نمایندگان بفرمایید عرض کردم پرسش من مختصر است ویک مقدمه‌ای برای این پرسش عرض می‌کنم گفته شد اکثریت نیست

رئیس - اکثریت شد بفرمایید

حائری زاده - پرسش من مختصر است ولی لازم است قبلا یکمقدمه‌ای برای این پرسش عرض کنم اولا دراین دوره درمقابل منطق محکم باید تسلیم شد یا آقامه دلیل کرد نه مثل ادوار قبل باچماق تکفیر وهوحریف را از میدان خارج ساخت بعداز اسلام روزی عنوان شاعره ومعتزله بود روزی شیعه و سنی بود بعداخباری واصولی پیش آمد این اواخر صوفی واببی وشیخی وغیره بود چندی درزمان ناصرالدین شاه عنوان جمهوری طلب وقانون خواه برای ازبین بردن شخص یا اشخاص کافی بود بعدازآن مشروطه ومستبد اعتدالی وانقلابی عنوان می‌شود درزمان شاه سابق که قدرت تمرکز یافته بود وشاه همه چیز بود فقط عنوان مخالف اراده ملوکانه کافی بود که دودمانها نیست ونابود شوند از سواحل بحرخزر مردمانی بجزایر وبنادرجنوب کوچ داده می‌شوند یا درمحبس از بین بروند پس از وقایع شهریور ۲۰ عنوان مخالفت با متفقین کافی بود درصورتیکه متفلقین بازور وارد منزل ماشده بودند وقهرا باید وقهرا باید هر ایرانی مخالف آنها باشد صحیح است امروزه دراین مجلس مخالفت قشون وشاه زمینه ی برای هووجنجال شده هنوز کلمه الاالله رانشنیده چماق تکفیربلند است لازم است قبلا بگویم کسی مخالف قشون وشاه نیست خیال همه راحت باشند من که دراین مجلس پیشنهادمیکنم محاکمات نظامی قابل تمیزدریکمرحله‌ای که از دیسیپلین وانضباط نظامی خارج است نه درماهیت امر بلکه درمورد تشریفات قانونی رسیدگی شود برای چیست برای این است که این افسرها ونفرات که برادرها وفر زندان همه ماها هستند باخیال راحت مشغول انجام وظیفه خودباشند وفقط درسایه وحشت ادامه ی خدمت ندهند بلکه بدانند اگر مافوق انها اعمال اغراض خصوصی درباره ی انها کرد تارسیدگی کامل نشود اعدام نخواهند شد آقایان من طرفدار قشون هستم ولی من باکسانیکه بافشار اطفال مردم رااز دهات از عقب گاوآهن می‌گیرند ودرمدت خدمت انها را مثل اشخاصی که محکوم باعمال شاقه شده باشند دررنج وعذاب نگاه می‌دارند ودروقایع شهریور آنها را گرسنه درطهران سرگردان می‌گذارند مخالفم من عقیده دارم درمملکت باید قانون حکومت کند نه شخص بدبختانه ماهمه چیز داریم وهیچ چیز نداریم دردوره بیست ساله مجلس شورای ملی داشتیم اماآیا حقیقت ملت درانتخابات شرکت داشت دولتها درمقابل مجلس مسئول بودند وقوانین ومقررات وامتیاز نامه نفت وعهد نامه‌ها از مجلس می‌گذشت ایا حقیقت نمایندگان ازاد بودند چند نفر از نمایندگان که صبح وکیل بودند شب معلوم نبود برای چه سلب مصونیت ازآنها شده بود ودرمحبس بودند الساعه از همان آقایان درمجلس داریم یکی آقای حاج قائم مقام الملک ودیگری آقایعلی وکیلی وبعضی دیگر تمام این جریانات رابخاطربیاورید پس باز هم عرض می‌کنم ماهمه چیز داریم وهیچ چیز نداریم مازیر این زمین نفت داریم آب داریم سایر معادن ومنابع ثروت داریم با جمعیت کم چند میلیونی دریا داریم مخصوصا دریای گرم که باتمام دنیا می‌توانیم درتمام سال ازاد مسافرت کنیم ولی هیچ چیز نداریم جز فقر وفلاکت جز ظلم وتعدی صحیح است نفت مارا من غیر حق انگلیسها وامریکائیها وسایر ملل می‌برند ولی ما که صاحب ومالک ان هستیم سهم صحیح نداریم روسها خاویار مارامیبرند از موقع جنگ طبق قرار دادی که دولت غالب بملت مغلوب تحمیل کرده بود مقدار زیادی طلا درمسکو داریم هرچه می گوییم ومطالبه می‌کنیم کسی بما جواب نمی‌دهد من معتقدم باید صراحت لهجه داشت ومطالب وحقایق را گفت همین محافظه کاری‌ها شاه را بفرکر دوره پدرش خواهد انداخت روسها رابفکر دوره تزاری انداخته انگلیسها ودیگران رادرمعامله راه اهن وغیره معلوم است بچه فکری انداخته‌است باید درمجلس عوام تمام حقایق باصراحت لهجه گفته شود ودولتها هم متکی بگفتار واظهارات مامطالبه حقوق ملت ایران رابنماید اعلیحضرت همایونی اگر درقانون اساسی اختیاری داشت مصلحت نبوده ونیست که دخالت درامور مملکت داشته باشند فقط باید مقام مقدس سلطنت را که نزد همه ی ایرانیها محترم است داشته باشند کسانیکه اصلاحات مملکتی را از شاه توقع دارند یا نادان یاخائن می‌باشند ابدا مصلحت نیست شاه را وارد دراین قبیل کارها کرد اگرچنانچه خطری برای دولت پیداشد آن دولت استعفا خواهد داد ودولت دیگری متصدی کارخواهد شد ولی مقام سلطنت باید محترم ومحفوظ باشد وابدا نباید دخالت جزئی وکلی درکارهای مملکت داشته باشد اشخاصی که اروز دارند دوره قدرت سابق تجدید شود وخودنمی‌تواند برخی مرا د سوار شوند شاه جوان را اغفال می‌کنند دولت باید شاه را متوجه مضار عمل سازد باید باصراحت لهجه گفت هرچه اختیار مقام سلطنت کمتر باشد احترام این مقام نزد ملت زیادتر وبیشتر خواهد بود اگر شاه اختیار داشته باشدانوقت البته باید مسئول هم باشد قابل عزل ومحاکمه همباشد من بمقام سلطنت علاقه دارم زیرا که درقانون اساسی چند اصل راجع بمقام سلطنت هست وباتغییر قانون اساسی مخالفم وکسانیکه گرد این فکر بگردند درمسلک من خادم این مملکت نیستند البته بی عیب ونقص خداوند عالم است وقانون اساسی چهل ودوسه سال پیش ممکن است نقائصی داشته باشد ولی مصلحت ایران دردخالت دراین قانون نیست کسانی که فکر دالت درقانون اساسی را دارند اگر موفق شوند دوصورت دارد ممکن است خیلی تندتر از امروز بشود وآقایانی که فعلا هیئت حاکمه راتشکیل می‌دهند طبق قانون بعد درمحبس یابالای دار یا درامریکا باشند ممکن است اقتدار قشون وشاه زیاد بشود ودوره بیست ساله شروع بشود ومن باهر دومخالفم ومصلحت ایران را بااوضاع فعلی دنیا دراین قبیل حرفها نمیدانم من معتقدم دولت باید درکاردربار بیشتر دخالت کند طیاره برای شاه خریدن معنی ندارد اساسا طیاره سواری اعلیحضرت بصلاح خودایشان ومملکت نیست اگر یک واقعه نظیر راه کوهرنگ پیش آمد کرد وخطر ی متوجه شاه شد دولت مسئول است شاه مال مملکت است من اگر بگویم صلاح نیست شاه سوار طیاره بشود یا بعملیات اسکی که برای شاه خطر دارد بپردازد روی مصلحت خودایشان ومملکت است دولت نباید فقط درمقابل فرمایشان شاه بله قربان بله قربان بگوباشد بلکه باید باصراحت لهجه مصلحت رابگوید البته اعلیحضرت جوانی است تحصیل کرده پس از تذکر دوست ودشمن خود را تشخیص داده ومصالح مملکت رارعایت خواهند کرد من مخالف شاه وقشون نیستم ومعتقدم باید دراین ملمکت همه صراحت لهجه داشته باشند مخصوصا نمایندگان ملت این حرفهای چه فرمان یزدان چه فرمان شاه مال همان دوره بود که ختم شد وگذشت باید چه فرمان یزدان چه فرمان قانون شعار ماباشد درصد ر اسلام یکی از خلفای بنی امیه که تصور می‌کنم معاویه ابن یزید بود خلیفه شد پس از چندی استعفاداد اورا خلع کردند مثل محمد علی میرزا دوستان اوباوگفتند چرا استعفا دادی گفت میل نداشتم بطریقه وسیره پدر وجد خودعمل کدره باشم یعنی اراده شخصی واستداد راشعار خود قرار دهم لذا استعفا دادم گفتند خوب بود رویه دوره خلافت شیخین را اتخاذ کرده یعنی قانون وعدالت راشعار خودقرار دهی جواب داد بارجال دوره معاویه ویزید نمی‌توان اصول قانون وعدالت دوره شیخین را اجرا کرد جناب آقای ساعد اشخاص چاپلوس ومتملق اگر در اطراف اریکه سلطنت هستند باید انها را خارج کرد واشخاص ناصح وفهیم دراطراف مقام سلطنت جمع شوند تاکارهای مملکت بجریان عادی بیفتد زنگ رئیس

رئیس - این یک نطقی است که می‌کنید ومربوط بسوالی که نوشته‌اید نیست حائری زاده این ده دوازده فقره که عرض کردم کلیاتش دراین مقدمه باید باشد

رئیس - اگر صورتش رادارید بطور سوال بفرمایید

حائری زاده - صورتش رادارم الان عرض می‌کنم دراین موقع مجلس از اکثریت افتاد وپس از چند لحظه اکثریت حاصل شد بدیهی است همه ملتایران مقام سلطنت را محترم می شمارند ووقتی بنام شاه درخارج هرکس مطابق میل شود حرفهائی زد البته ماشین مملکت از جریان خود خارج می‌شود امروز ۱۸ ماه تقریبا از تشکیل مجلس می‌گذرد تمام گرفتار تشنج هستیم این تشنج از طرف احزاب ایجاد شده‌است ابدا آقایان نمایندگان درظرف ۲۴ ساعت تغییر عقیده داده‌اند ابدا برای مثال عرض می‌کنم ی تبصره‌ای پیشنهاد شد که محاکمات قشونی قابلفرجام باشد مجلس هم تصویب کرد یکی از آقایان نمایندگان پیشنهاد کرد فقط شامل حال غیر نظامی‌ها باشد مجلس رد کرد معلوم شد آقایان نمایندگان عالما اعمدا باین تبصره رای داده ودرفاصله قلیلی دولت ماده مربوطه رااسترداد کرد ولایحه‌ای جدیدی باقید دوفوریت بدون تبصره پیشنهاد کرد من مجددا تبصره سابق را پیشنهاد کردم وقبول نشد ایا این دوعمل مخالف عادی بود خیر این قبیل تشنج‌ها از خارج مجلس سرچشمه می‌گیرد حتی امروز کار بزرگ مجلس مقاومت منفی است چرا باید اشخاصی بنام شاه درکارهای مملکتی دخالت کنند این وظیفه دولت است که جلو این جریانات غیر عادی رابگیرد مقصود موهون ساختن قوه مقننه‌است این اعمال بنفع مملکت بلکه اشخاص ومقامات نیست بلی ممکن است چند روزی چند نفر شیاد متملق چاپلوس بمقام واب ونانی برسند ولی مملکت وسلطنت وهمه چیز ماها بخطر خواهد افتاد یکی از دوستان چند روز قبل می‌گفت توکه از طبقه ی حاکمه بمعنی امروزی نیستی اگر خرابی از حد بگذرد خطر برای ده یا پانزده هزار نفر بیشتر نیست ساکت باش بگذار بدست خود قبر خود ودیگران راحفر کنند من تصدیق کردم حر ف اندوست عزیز را ولی گفتم انقلاب روسیه در پهلوی گوش ما وعمر ان واقع شده وبنفع طبقه کارگر رژیم شان عوض شد ایا کارگر روسیه امروزه راحت است یاکارگر امریکایی من امروز چون قبول مسئولیت نمایندگی را کرده‌ام ووظیفه ی خوددانستم که وارد مجلس شده وبنفع ایان مجاهده کنم هیچ خطری رامهم نمی شمارم مگر خطر محافظه کاری را وعقیده دارم باید حقایق را باصراحت گفت زیرا درگفتن اثری است که درنگفتن نیست جناب آقای ساعد من بشما رای ندادم ولی شما وبعضی از وزرای شما از دوستان من می‌باشید علت اینکه رای ندادم این بود که شماها رامحافظه کار میشناسمخداکند برای انجام وظیفه باصراحت لهجه ورشادت وارد اصلاحات بشوید انوقت البته بشما رای خواهم داد ومدافع شماخواهم بود دراینموقع مجلس از اکثریت افتاد

- ختم جلسه بعنوان تنفس

۶- ختم جلسه بعنوان تنفس

رئیس - آقایان اگر موافقت دارید ده دقیقه تنفس داده شود (حاذقی - بنده موافق نیستم) موافق نیستید نمی آیند من خودم اگر میامدند جلسه را بعنوان تنفس تعطیل نمی کردم دراینموقع ده دقیقه بعد از ظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل دیگر تشکیل نگردید

رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت

اخبار مجلس

شماره ۲۶۱۷۳ / ۱۲۸۳۷ ۱۳۲۷/۹/۲۷

آقای حسین ابراهیمی سردفتر اسناد رسمی سابق میانه نظر باینکه محاکمه انتظامی شما منتهی بصدور حکم قطعی به سه ماه انفصال از شغل سردفتری شده چون مدت محکومیت مزبور خاتمه یافته بموجب این ابلاغ رفع تعلیق شما رااز تصدی دفاتر اسناد رسمی وگواهی صحت امضاء اعلام می‌دارد وزیر دادگستری

شماره ۱۲۹۳۰ - ۲۵۷۸۸ ۲۷/۹/۲۹ آقای محمد تقی میر اسکندری سردفتر اسناد رسمی شماره ۱۲۵ تهران بموجب این ابلاغ دفتر شما رادرتهران برای ثبت ازدواج رسمیت می‌دهد وزیر دادگستری شماره ۱۲۹۱۱- ۲۵۸۰۰ ۲۷/۹/۲۹ آقای عبدالرحیم متکلم سردفتر دفتر ازدواج قصبه اردکان شیراز بموجب این ابلاغ بعلت عدم اشتغال بکار رسمیت دفتر شما ملغی می‌شود وزیر دادگستری

شماره ۱۲۹۰۹ - ۲۵۸۱۲ ۲۷/۹/۲۹ آقای حسین غفاری بموجب این ابلاغ دفتر شما رادرقریه حسنخون طالقان برای ثبت ازدواج رسمیت می‌دهد وزیر دادگستری

شماره ۲۵۸۴۰ - ۱۲۸۷۵ ۲۷/۹/۲۹ آقای کشیش اسحاق ساهاک انواریان سردفتر سابق ازدواج ابادان بموجب این ابلاغ مجددا دفتر شما را درشهر ابادان بای ثبت ازدواج وطلاق رسمیت می‌دهد وزیر دادگستری شماره ۲۵۸۲۸-۱۲۸۷۴ ۲۷/۹/۲۹ آقای کشیش فرایط منصوریان سردفترازدواج وطلاق بموجب این ابلاغ استعفای شما از تصدی دفاتر ازدواج وطلاق پذیرفته میشود وزیر دادگستری

شماره ۱۲۹۱۸ - ۲۵۹۲۴ ۲۷/۹/۳۰ آقای جمال الدین موسوی نجف ابادی دفتر یار دفاتر اسناد رسمی نجف اباد اصفهان بموجب این حکم بسمت سردفتری اسناد رسمی درجه دوم نجف اباد منصوب می‌شوید طبق مقررات مشغول انجام وظیفه شوید وزیر دادگستری

شماره ۱۲۸۵۷ - ۲۶۶۰۹ ۲۷/۹/۲۹ آقای محسن منافی سردفتر اسناد رسمی شماره ۸ خوی بموجب این ابلاغ استعفای شما ازتصدی دفتر اسناد رسمی پذیرفته می‌شود وزیر دادگستری

شماره ۲۶۵۸۹ - ۱۲۹۵۷ ۲۷/۹/۲۹ آقای سید جلال مدرس مطلق بموجب این ابلاغ دفاتر شما رادرشهر اصفهان برای ثبت ازدواج وطلاق رسمیت می‌دهد وزیر دادگستری

شماره ۲۶۵۹۷ - ۱۲۸۶۱ ۲۷/۹/۲۹ آقای عبدالحسین هاشمی سردفتر ازدواج وطلاق رانکوه رودسر گیلان بموجب این ابلاغ استعفای شما از تصدی دفتر طلاق پذیرفته می‌شود وزیر دادگستری

شماره ۲۶۶۱۷ - ۱۲۸۷۸ ۲۷/۹/۲۹ آقای جعفر احمد تنکابنی بموجب این حکم بسمت سردفتری اسناد رسمی درجه سوم دهستان نشتارود شهسوار منصوب می‌شوید طبق مقررات مشغول انجام وظیفه شوید وزیر دادگستری

شماره ۲۶۵۹۱- ۱۱۱۶۵ ۲۷/۹/۲۹ آقا ی سید حسن مدرس مطلق سردفتر ازدواج وطلاق اصفهان بموجب این ابلاغ استعفای شما از تصدی دفاتر ازدواج وطلاق پذیرفته می‌شود وزیر دادگستری

شماره ۲۶۵۹۳-۱۲۰۰۵ ۲۷/۹/۲۹ آقای سید حسن غروی بموجب این ابلاغ دفتر شما را درمرودشت شیراز برای ثبت ازدواج رسمیت می‌دهد وزیر دادگستری

شماره ۱۱۵۲۳ - ۲۶۶۰۵ ۲۷/۹/۲۹ آقای اسماعیل انوری سردفتر ازدواج وطلاق سابق تهران بموجب این ابلاغ دفتر شما رادرشهر تهران مجددا برای ثبت طلاق رسمیت می‌دهد وزیر دادگستری

شماره ۲۶۵۹۹ - ۱۲۸۵۶ ۲۷/۹/۲۹ آقای محمد علی ریاحی سردفتر ازدواج دهستان راویز شهر بابک نظر باینکه براثر گزارش واصله تحت تعقیب دادگاه انتظامی سردفتران واقع شده‌اید وزارت دادگستری طبق ماده ۳۹ قانون دفتر اسناد رسمی شما ررا از تصدی دفتر ازدواج معلق می‌نماید وزیر دادگستری