مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ دی ۱۳۱۰ نشست ۶۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هشتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ دی ۱۳۱۰ نشست ۶۱
مشروح مذاكرات مجلس ملى، دوره۸
جلسه: ۶۱
صورت مجلس روز سه‌شنبه ۱۴ دی ماه ۱۳۱۰ (۲۶ شعبان ۱۳۵۰)
فهرست مذاكرات:
۱. تصویب صورت مجلس
۲. سؤال آقای اسفندیاری و جواب آقای وزیر امور خارجه
۳. بیانات آقایان نمایندگان كردستان در تكمیل سؤال و جواب مزبور
۴. تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر داخله
۵. تصویب الحاق ایران به قراردادهای بین‌المللی حمایت زنان و كودكان
۶. تقدیم چند فقره لایحه از طرف آقای وزیر مالیه
۷. شور و تصویب لایحه اعتبار خرید ملزومات
۸. شور اول لایحه معافیت وسائط نقلیه بلدی
۹. شور ثانی و تصویب لایحه تعیین تكلیف بقایای مالیاتی
۱۰. موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یك ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشكیل گردید.
صورت مجلس روز سه‌شنبه هشتم دی ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند.
(اسامی غایبین كه ضمن صورت مجلس خوانده شده است:
غایبین بااجازه: آقایان تیمورتاش - میرزا مهدی خان فاطمی - ایزدی - آشتیانی - بختیار - دكتر لقمان - مصدق جهانشاهی - عدل - عبدالحسین خان دیبا - اقبال
غایبین بی‌اجازه: آقایان حاج میرزا حبیب‌الله امین - دكتر احتشام - اعظم زنگنه - تهرانچی - بروجردی - حاج غلامحسین ملك
دیرآمدگان بااجازه: آقایان دشتی - مسعود ثابتی
دیرآمدگان بی‌اجازه: آقایان دكتر امیر اعلم - مرتضی قلی خان بیات)
(۱- تصویب صورت مجلس)
رئیس – آقای اسفندیاری
اسفندیاری – بنده سؤالی دارم
رئیس – در صورت مجلس نظری نیست. (گفتند – خیر)
رئیس – صورت مجلس تصویب شد آقای اسفندیاری
(۲- سؤال آقای اسفندیاری و جواب آقای وزیر امور خارجه)
حاج میرزا حسن خان اسفندیاری – حضور آقای وزیر امور خارجه را بنده مغتنم می شمارم که چند کلمه بعرضشان برسانم در یکی از مجالس سابق یکی از آقایان نمایندگان بمناسبتی راجع به اکراد مذاکره کردند که بنده تصور کردم شاید به بعضی بربخورد و چون اطلاعات حدودی داشتم و باسلسله اکراد در آذربایجان و کردستان مشافهتاً و مکاتبتاً طرف بودم و از عقاید آنها مستحضر بودم که بکلی خودشان را ایرانی می دانند و علاقه مفرطی به این آب و خاک دارند و نظری جز به ایران بجائی ندارند (عموم نمایندگان – صحیح است) یک
مذاکراتی در آن روز در این جا کردم که رفع این سوء تفاهم بشود این روز‌ها هم چه در بعضی افواه و چه در بعضی جراید خبری شنیدم که بنظر بنده آمد چند کلمة عرض کنم خاصه که آقایان وزراء مخصوصاً حضرت آقای وزیر امور خارجه هم تشریف دارند این مسئله روشن بشود. همه کس میداند که ایران از سلسله‌ها و طوائف و تیره‌های مختلف تشکیل شده است و همة این سلسله‌ها خودشان را ایرانی می دانند و مثل اولاد یک خانواده می دانند (صحیح است) و دولت هم از آن طرف همیشه خاصه امروز که البته مقام عالی را داراست به این اولاد بنظر واحد نگاه کرده است (صحیح است) فرقی میانه این اولاد نداده و البته یک خانوادة که تشکیل شد این خانواده اولی چیزی را که آرزومند است امنیت و آسایش است (نمایندگان – صحیح است) رئیس خانواده هم مسلماً اول فکری که برای حفظ این خانواده باید بکند تدارک اساس امنیت آنها است (صحیح است) و از روی انصاف بدون هیچ تملقی بنده می‌توانم عرض کنم که این خدمتی که دولت امروز در سایه اعلیحضرت همایونی نسبت به این مملکت کرده است از حیث امنیت و آسایش و از حیث این که اسلحه را از دست افراد مختلف گرفته بدست سرباز داده خدمتی است که نظیر ندارد (صحیح است) و هر کسی بایستی قدر این مسئله را بداند یعنی بدیهی است انسان یعنی هر کسی که از مال خودش و از دسترنج خودش می‌خواهد استفاده بکند مایل نمی‌شود که تفنگ در دست افراد باشد و آرزومند است که تفنگ در دست قوه نظامی باشد و افراد بکار شخصی خودشان مشغول باشند و آن اشخاصی که می‌خواهند از مال مردم استفاده کرده باشند آنها آدمهائی هستند که می‌خواهند تفنگ در دست خودشات باشد و بجان و مال مردم بیفتند و اکراد ما هم مثل سایر اولاد وطن همین نظر را دارند بنده خوب می دانم و در آن حدود که بوده‌ام و از اخلاقشان مستحضرم که همگی در واقع با نظر ایران دوستی مایلند باین که خدمات ملی خودشان را در ایران مثل سایرین انجام بدهند و هیچ نظری غیر از این ندارند که از یک امنیت و آسایش عمومی استفاده کنند و بوظائف خودشان مشغول باشند و بدیهی است اکراد ما هم مثل سایر طبقات ایرانی عبارت هستند از اعیان و اشراف و علماء و ملاکین و تجار و فلاح و این طبقات هیچوقت نمی‌خواهند در مملکت یک نا امنی و یک بی آسایشی باشد مایل هستند بواسطه یک امنیت مطلقه که حکمفرما باشد بتوانند وظائف خودشانرا انجام بدهند پس اگر در یک گوشه و کناری یک مذاکراتی شنیده می‌شود که فلان شریر فلان حرکت را کرد یا فلان دزد فلان جنایت را کرد ربطی بتمام آن هیئت جامعه ندارد مسلماً خود اکراد هم از هر طبقه که باشند از این افراد متنفرند و برای دفع و قلع و قمع آنها از هر کسی حاضرتر و مایل ترند این جا در این اواخر یک مذاکره از مسئله جعفر سلطان بمیان آمده است اگر چه بنده تعجب می‌کنم که اشخاص این مملکت و یا اشرار این مملکت می‌بینند که عزم ثابت همایونی و اهتمامات دولت و قوای منظم دولت درختهای خیلی کهن فساد را بآسانی کنده است و یک اشراری یک نفر یا دو نفر اگر بخواهند در یک جائی مقاومت بکنند غیر از این که آنها را درکمال سهولت قلع و قمع بکنند هیچ نتیجه نخواهد داشت چنانکه کرده‌اند من جرب المجرب حلت به الندامت باز یک مسائلی اتفاق می‌افتد که اسباب نگرانی (یعنی نگرانی که نیست) شاید اسباب یک تأملی می‌شود تصور می‌کنم بطوری که شنیدم این شخص بمناسبت این که مثلاً در سرحدی که هست و در آن نقطة که واقع شده است یک مقداری محلش سخت است بغرور آن محل خواسته است یک اقداماتی کرده باشد ولی از آنطرف بمجرد این که قوای دولت به آنجا نزدیک شده است البته تاب مقاومت نیاورده و فرار کرده است (کازرونی – مقاومتی نمی‌تواند بکند) و از آن طرف شنیدم که بخاک عراق رفته است مسلم است دولت ایران با روابطی که از حیث خاک و از حیث مجاورت و از حیث دوستی و از حیث هزار مناسبات قدیمة که با دولت عراق دارد اطمینان و استظهار مردم بر این است که دولت عراق در این مواقع
که یقین دارم از مواقعی باشد که برای خود دولت عراق هم صرفه در این باشد که مساعدت کند و در امثال این وقایع در قلع ماده فساد موافقت نماید با آن همه روابطی که بین دولت عراق با ایران هست نمی‌شود که برخلاف این اقدام اقدامی بکنند ولی چون این مسئله در افواه و السنه یک مقدار کمی مورد صحبت شده هر چند قابل مذاکره نبوده و اهمیتی ندارد ولی چون بنده شنیدم و در روزنامه هم دیدم بخاک عراق فرار کرده است خواستم که اگر آقای وزیر امور خارجه (که تشریف دارند) مصلحت میدانند در این باب یک توضیحی بفرمایند که نتیجة این کار به چه و به کجا رسیده است و مسئله بکجا ختم شده است شاید اسباب تشکر شود و اگر هم مصلحت نمیدانند اظهاری بفرمایند مختارند (نمایندگان – صحیح است)
وزیر امور خارجه – بطوریکه آقای نماینده محترم اینجا اظهار فرمودند جعفر سلطان نه خودش و نه دستگاهش و نه قضیه اش هیچ مسئلة مهمی نیست. در نتیجه همان سیاست محکم عالی که اظهار فرمودند که دولت حالیه دارد باینکه باید در مملکت موافق اصولی که در تمام دنیا مسلم است قوه و اسلحه در دست کسی نباشد مگر در دست قوة دولت مشروع مملکت و خارج از اینها در دست هر کس که باشد اسباب اختلال امنیت و نظم مملکت می‌شود و امنیت هم که بزرگترین نعمت‌ها و ضروریترین چیزهاست از برای یک جامعة که بخواهد زندگانی متمدن بکند. پس دولت حالیه این مسئله را در ظرف چند سال اخیر با کمال جدیت تعقیب کرد و الحمدلله موفقیت تامه حاصل شده باینکه عشایر و قبایل را که عمده مسلح و اسباب عدم امنیت مملکت بودند خلع اسلحه بکند و در تحت تمیکین دولت در بیاورد این مسئله تقریباً انجام گرفته است و حالا فقط یک جزئیاتی خورده ریزهائی باقی مانده در بعضی اطراف مملکت که دولت مصمم است آنرا هم تمام و بکلی قلع ماده بکند من جمله از این خورده ریزها این قبیل جعفر سلطانهاست جعفر سلطان هیچ اهمیت نداشت و مسلم بود بمحض اینکه دولت اراده بکند باینکه او را هم خلع اسلحه بکند این ارادة دولت انجام می‌گرفت فقط چیزی که بود همان نکته بود که این آدم چرا بخیال خودش خطور داده که با دولت مقاومت بکند نکتة کار هم اطمینانی بود که موقعیت خودش داشت یعنی در نزدیکی سرحد در کوهستان جا داشت و با اینکه می‌دانست که نمی‌تواند مقاومت کند از آنجائی که خوی بد در طبیعتی که نشست نرود تا بروز مرگ از دست دیگر بی اختیار و با طبیعتی که این اشخاص دارند برای تمکین و تسلیم اسلحه حاضر نشد بعد از آن هم که باندک حرکتی از طرف دولت عاجز و مستأصل شد رفت به آن طرف و جائی که البته موافق قوانین بین المللی دولت ایران او را نمی‌توانست تعقیب بکند فقط مطلب همین بود البته دولت ایران همانطور که نمایندة محترم اشاره فرمودند برحسب تکلیف و وظیفه خود چون این مسئله را پیش بینی می‌کرد با دولت عراق قبل از وقت و در حین قضیه و بعداً حالا مشغول مذاکره بوده و هستند برای اینکه در اینکار یک دولت دوست همسایة ما که از جهات عدیده با ما مناسبات دارد بلکه شاید مناسبات یک جهتی او با ما بیش از همة همسایه‌های دیگر باید باشد در این امر جزئی که محل ابتلاء ما شده موافقت ومساعدت کند نه اینکه دولت ایران از برای دفع جعفر سلطان کمکی لازم داشته خیر جعفر سلطان اهمیتی نداشته است و چنانکه عرض کردم دولت در داخلة خود محتاج بکمک کسی نبوده چنانکه بمحض ارادة دولت باستعمال قوة قهریه خودش فراری شد و اتباعش سر تسلیم پیش آوردند لکن نظر باینکه او در آن طرف سر حد در خاک عراق اعوان و انصاری داشت که ما نمی‌توانستیم نسبت به آنها عملیاتی بکنیم و توقع داشته و داریم که در آن قسمت دولت عراق عملیات بکند یعنی مانع بشود اولاً از اینکه جعفر سلطان به آن طرف برود و ملجاء و ملاذی در خاک عراق پیدا کند و ثانیاً آن کسانی که در خاک عراق از جنس او و از شرار هستند و البته همانطور که امثال اینها در خاک ما از برای ما اسباب زحمت اند آنهائی هم که خاک عراق هستند از برای خود دولت عراق هم اسباب زحمت می‌شوند آنها را
ممانعت و جلوگیری بکند از اینکه با او همراهی و مساعدتی بکنند که بعدها هم ممکن باشد که یک جعفر سلطانی خودش یا اشخاص دیگری مثل او بتوانند ما را یا دولت عراق را بزحمت بیندازند زیرا این قبیل عناصر هر قدر هم بی اهمیت و بی قدرت باشند همینقدر که باشند و اسلحه در دستشان باشد دولت مجبور است همیشه مراقبت هائی بکند و از کارهای دیگری که خیلی لازمتر و مفید تر است باز بماند اولیای دولت عراق البته بعد از مذکرات اولیه که شاید چندان باهمیت و ضرورت موافقت ومساعدت با دولت ایران در این قضیه پی نبرده بودند و نداشتن قوه و مستعد نبودن برای کار را عذر قرار می‌دادند بالاخره متوجه شدند و قول و وعدة صریح و جدی دادند ولیکن عملیات هنوز تا کنون آن طوری که از برای دولت ایران رضایت بخش باید باشد نبوده است چنانکه جعفر سلطان که ابتدا دویست سیصد قبضه تفنگ بیشتر نداشت بالاخره دارای هزار قبضه تفنگ شد و عاقبت هم بواسطة مجاورت با سرحد توانست متواری شود و اکنون درست معلوم نیست کجاست و چه می‌کند در نظایر این قضایا که اتفاقاً از برای خود دولت عراق پیش آمده و محتاج بمساعدت دولت ایران شده است ما هیچ قسم از بذل هر گونه مساعی و مجاهدت فروگذار نکردیم و وسیلة موفقت را فراهم کردیم البته نظر بدوستی و همجواری و همچنین نظر باشتراک منافع حالا هم ما همان رفتار را از دولت عراق متوقع هستیم و انتظار داریم همانطور که ما در قضایای مهمتری بوظیفة دوستی عمل کردیم دولت عراق هم بوظیفة دوستی خودش عمل کند همان طوری که ما مشترک بودن منافع خودمان را در آن قضایا با دولت عراق حس کردیم و لازم دانستیم که با آن دولت همکاری بکنیم آن دولت هم در این مسئلة جزئی که مبتلا به ماست اشتراک منافع را حس کرده و بلوازم آن عمل کند پس اگر تا کنون آن اندازه که ما متوقع بودیم کاری نشده و نتیجه بدست نیامده باز مأیوس نیستیم و نمی‌خواهیم تصور بکنیم که دولت عراق نمی‌خواهد آن کاری را که باید بکند و امیدواریم بکند منتهی اینکه اگر احیاناً برخلاف ترقب ما شد و آنچه که ما انتظار داریم ویقین داریم که برای دولت عراق هم میسر است انجام نگرفت دولت ایران بقوة شخصی خودش البته مقصود را حاصل خواهد کرد ولیکن در آن صورت رویة دولت عراق البته در روابط دولتین و احساسات دولت و ملت ایران نسبت بعراق تأثیراتی دارد که حاجت به بیان نیست (صحیح است) خود جعفر سلطان الان معلوم نیست کجاست شخص او هم چنانکه مذکور شد اهمیت ندارد حتی بیک روایت گفته می‌شود در خاک ایران است و بعضی هم معتقدند در خاک عراق است هر چه باشد مسئلة نیست ونگرانی ندارد ولی فقط یک نکتة دیگری را می‌خواستم عرض کنم که اگرچه نمایندة محترم خوب بیان فرمودند و چه چیزی برای بنده در این خصوص باقی نگذاشتند ولی البته آقایان همه متوجهند که قضیه همینطوریکه گفته شده است قضیة دفع شر اشرار و قلع مادة فساد است یعنی گرفتن اسلحه از اشخاص مسلح که بدزدی و غارتگری و این نوع اعمال در مملکت اقدام می‌کنند و مخل امنیت مملکت و زندگانی تمدنی اهل این مملکتند می‌باشد (صحیح است) قضیة اینکه یک طایفه بر ضد یک طایفة دیگر یا اینکه دولتی بر علیه جماعتی نظر خاص داشته باشد از قبیل کرد و غیر کرد در بین نیست آقایان می دانند که از چندین سال گذشته نسبت بتمام این قبیل عناصر دولت این اقدامات را کرده است همچنانکه نسبت بشاهسون وقشقائی و لر و ترکمن وغیره اقدام شده نسبت بهر کس که تفنگی در دست بگیرد و بخواهد مخل زندگانی مردم باشد بدون ملاحظة اینکه آن شخص اصلاً ایرانی نژاد هست یا نیست اقدام خواهد کرد و شر اشرار را از سر مردمان آرام صالح کوتاه خواهد نمود از این گذشته این نظریات در باب اکراد موضوع ندارد زیرا که کرد یکی از عناصر اصل ایرانی است (صحیح است) و هیچ جای اینکه بعضی محملها برای این اقدامات دولت ببندند نیست.
۳- بیانات آقایان نمایندگان کردستان در تکمیل سؤال و جواب مزبور
فرج الله خان (آصف) – نظر به این که آقای اسفندیاری یک سئوالی فرمودند و در واقع یک
چیزهائی را این جا فرمودند و استفساری کردند و آقای وزیر محترم امور خارجه هم جوابی فرمودند ولی از آن جائی که بنده خودم هم کرد هستم و هم نمایندة کردستان ایران خودم را مکلف میدانم که یک توضیحی را عرض کنم که هم خاطر نمانیدگان محترم مستحضر باشد و هم اگر خدای نکرده یک سوء تفاهمی در افواه عوام افتاده رفع آن سوء تفاهم بشود. قبل از این که وارد شوم در این مسئله کوچک جعفر سلطان می‌خواهم یک نکاتی را عرض کم که آن عبارت از این است که اکراد ساکنین خاک ایران سنوات قبل بلکه قبل از سلطنت اعلیحضرت پهلوی که دولت ایران هم نسبت به امروزه این اقتدارات را نداشت همیشه خودشان را جزء خادمین حقیقی این آب و خاک محسوب می‌کردند (صحیح است) و امتحانات کامل در مقابل اهالی مملکتشان داده‌اند مبرزین اکراد و تودة کرد هیچ خودشات را با خراسان و اصفهان و طهران جدا نمی دانند (صحیح است) علی الخصوص امروزه که بیرق سعادت ایران در دست یک سلطان عظیم الشأن و رعیت پروری است که حقیقتاً هم خودش را صرف آسایش عموم کرده است و غالباً در مسافرتها قسمت عمده اش بصفحات ما اکراد ایران نشین بوده و ما خیلی خوشوقت و متشکریم از وضعیات حکومت حاضره ولی چه بسا می‌شود در خیلی از ممالک متمدنه هم یک نفر پیدا می‌شود که از روی هوای نفس یا برای توسعه دادن بشرارت خودش اقداماتی بکند این را نباید چسباند بدامن کرد خیر بنده عرض می‌کنم این مسائل دارای اهمیت نیست همان طوری که اهمیت هم نداشته و از توده کردستان هم جز تنفر چیزی مشهود نشد خود آن شخص هم ملاحظه شد که در مقابل قشون نیرومند دولت ده روز نتوانست استقامت بکند پس معلوم می‌شود که یک نفر بوده است والا در موقعی که اظهار شد چون کلیة افراد و ایلات سرحدی خلع اسلحه شده‌اند شما هم تفنگتان را بدهید آنهائی که حقیقتاً آشوب طلب نیستند و امنیت طلبند و می‌خواهند در لواء این امنیت استفاده بکنند با کمال میل و رغبت تفنگ‌ها را بوسیدند و دادند به قشون دولت قشون دولتی هم که برادرهای ما هستند زحمت می‌کشند و ما از نعمت امنیت استفاده می‌کنیم ولی یک چیزی هست که یک قدری باعث تأثر بنده است این است که نسبت می‌دهند که در کردستان یک نفر کرد پیدا شده است و همچو حرکتی می‌کند بنده عرض می‌کنم این آدم هم بواسطة بدبختی خودش دچار این عمل شده است یعنی از آن موقعیتی که محل سکنای او است و فصل زمستان استفاده کرده است والا دارای این اهمیت نبود و باین فکر هم شاید نبوده است و شاید بعدها هم پشیمان و بدولت متبوعة خودش ملتجی شود که از سر تقصیرش بگذرد آقای اسفندیاری هم هیچ نگرانی نداشته باشند و بعلاوه از این توضیحات کاملی هم که آقای وزیر امور خارجه دادند بنده عرض می‌کنم که در همه موقع امتحانات خودمان را ملت کرد بسکنه و خاک ایران داده‌ایم و حالا هم ایرانی هستیم و کاملاً برای خدمت حاضریم و سابقاً هم امتحانات خودمان را داده‌ایم (صحیح است) و اگر چنانچه جعفر سلطان یا نوع او یک اقدامی کرده و حالا متوسل شده است بیک دولت خارجی بنده هیچ مأیوس نیستم نظر بروابط حسنة که ما با دولت عراق داریم دولت همجوارمان هم آنچه وظیفه اوست اجرا کند و عرض می‌کنم که ما ایرانی هستیم و پهلوی پرست (صحیح است) یعنی جز آن مقاصدی که دولت حاضره امروزه دارد برای آسایش عمومی ما هیچ نظری نداریم و نخواهیم داشت و امیدواریم این مسائل هم همانطور که تقریباً مرتفع شده بکلی خاتمه پیدا کند
(صحیح است)
رئیس – آقای مفتی
مفتی – بنده هم بنوبت خودم برحسب وظیفه که عهده دار هستم از طرف اهالی کردستان که افتخار سمت نمایندگی اهالی کردستان را دارم در این پیشگاه چون مسئلة یک قسمتش مربوط باهالی کردستان می‌شود در تأئید بیانات حضرت آقای وزیر محترم امور خارجه یک شمه از اخلاق اهالی کردستان و وضع تاریخی و جغرافیائی سکنة کردستان و نسبت آنها را با ایران و با ایرانیت می‌خواهم عرض کنم این مسئله در تواریخ عالم
معلوم است و تواریخ تمام عالم بما نشان داده است و خاطر محترم آقایان نمایندگان همه مستحضر است که نسبت کرد بایران چه بوده است که همیشه مثل یک دست قوی برای دولت ایران ومملکت ایران بوده است در عضویت او و جزویت او یعنی قطعه کردستان و اهالی کردستان برای مملکت ایران و ملت ایران هیچ تردیدی نیست و تمام تواریخ هم نشان می‌دهد. بنده اجمالاً می‌خواهم این جا چون یک شایعات خیلی مختصری در نقاط سرحدی پیدا شده است و شاید این در بدو نظر یک تردیدی یک سوء تفاهمی نسبت بجامعه و اهالی کردستان پیدا کند می‌خواهم با سمت نمایندگی که از طرف اهالی کردستان دارم و باید عقاید و نیات آنها را در این جا در پیشگاه ملت بعرض برسانم عرض کنم: اهالی کردستان یعنی جامعه کرد ایران دارای دو فطرت هستند یک فطرت اصلی و خلقی و نژادی که آن عبارت است از فطرت ایرانیت که از بدو خلقت آنها ایرانی بوده‌اند و با ایرانیت زندگانی کرده‌اند و با ایرانیت هم زندگانی خواهند کرد.(صحیح است) حیات آنها در سایه ایرانیت بوده است منها خلقناکم و منها نعیدکم ومنها نخرجکم تارتاً اخری. این در حق اهالی کردستان و جامعه کردستان صادق است که هم از ایران نشئت کرده و هم از ایران نشئت خواهد کرد و هم در ایران خواهد مرد. جامعه کرد بهیچ شکل و رنگ دیگری در نمی‌آید. فقط از بدو خلقت تا امروز و تا وقتی که هست باشکل ایرانیت و با حقیقت ایرانیت زندگانی خواهد کرد (صحیح است) و این یک خلقت نژادی است که از آنها سلب نخواهد شد. یک فطرت دیگر فطرت ثانوی آنها است که عبارت از فطرت مذهبی و عقیدة آنهاست که این فطرت ثانوی اهالی کردستان عبارت است از فرضیت اطاعت کردن بسلطان عادل که خداوند امر فرموده است: اطیعوالله و اطیعوالرسول و اولی الامر منکم. جامعه کردستان امروز شاهنشاه مملکت شاهنشاه پهلوی را یک سلطان اولی الامر میداند که اطاعت اوامر ایشان را برخود فرض می داند (صحیح است) این عقیده جامعه کردستان است پس بحکم این دو فطرت (که یکی فطرت اصلی و یکی فطرت مذهبی است و این دو فطرت از اهالی کردستان سلب نمی‌شود و نخواهد شد یعنی هیچ قوة نمی‌تواند این فطرت را از اهالی کردستان سلب کند) بحکم این دو فطرت جامعه کرد ایران اهالی کردستان ایرانی هستند و از ایرانیت منحرف نخواهد شد یعنی هیچگونه دسیسه و انتریکی در حسن عقیدة آنها و در فطرت آنها اثر نخواهد کرد. همچنانکه بتازگی انتقلاباتی که در نظر آقایان است در جنگ بین المللی عمومی که آنوقت اقتدارات دولت امروز نبود و سیل قشون اجانب بخاک کردستان هجوم کرد و تقریباً یک ثلث از اهالی کردستان محو و نابود شدند باز از ایرانیت خودشان دست نکشیدند و استقامت کردند و بهمان حال باقی ماندند (صحیح است) و امروز با این اقتدارات دولت شاهنشاهی که بحمدالله در دنیای امروز مملکت ما عظمت دارد استقلال بمعنی تام دارد در امروز چطور ممکن است و متصور است که اهالی کردستان یک تغییر جزئی در عقیده شان بدهند؟ این غیرممکن است هیچگونه خیالی در مغز آنها پرورش نمی‌یابد وهیچگونه تغییری در عقیده آنها حاصل نمی‌شود. اینکه بنده عرض می‌کنم این عقیدة جامعه اهالی کردستان است از علماء و اعیان و اشراف و طبقات صلحاء و اگر اتفاقاً یک اشخاصی پیدا می‌شوند در سرحد که دور از مرکز هستند و دور از تمدن هستند بواسطة نادانی و بواسطه جهالت از این موقع نمی‌خواهند استفاده کنند و بدبختی به آنها راه راه نمی‌دهد که از این نعمت امنیت و سعادت استفاده کنند اینها مصدر یک خطایائی می‌شوند و برخلاف این فطرت اصلیه یک اقداماتی می‌کنند البته تصدیق می فرمائید که این لکة بعقیدة جامعة کردستان وارد نمی‌کند در هر قوم وملتی یک عناصر فاسدة پیدا می‌شوند ولی بنده صراحتاً عرض می‌کنم که خود جامعه کردستان از آن جور افراد متنفرند و خود اینها برای دفع آنها حاضرند و آنها را لکه خودشان میدانند اینها را اشخاص پستی میدانند که لطمه بحیثیت و شرافت آنها وارد می‌کنند واز یک طرف دیگر اگر درست ملاحظه بکنید آن اشخاص هم
که مصدر این جور خطایا می‌شوند این بحکم فطرت نیست نه فطرت اصلی نه فطرت عقیده و مذهبی بلکه بطوریکه عرض کردم اینها چون دور از تمدن هستند و در سر حد واقع شده‌اند شاید بعضی اوقات در تحت تاثیر انتریک و دسیسه دیگران آنهائی که می‌خواهند آلت اغراض درست کنند شاید اینها در تحت آن تاثیرات واقع بشوند واگر قلوب آنها را هم بشکافند همان افرادی که مصدر تمرد و شرارت می‌شوند بواسطه بدبختی اگر قلوب آنها را هم بشکافند بنده با اطمینان عرض می‌کنم که آنها هم ایرانی هستند که اینها هم دارای این عقیده هستند و بالاخره البته از بدبختی خودشان آنها هم ملتفت می‌شوند و مستحضر می‌شوند و باز روی فطرت اصلی و عقیده مذهبی خودشان رفتار خواهند کرد بالاخره خلاصه مقصود بنده همین است که جامعه کردستان ایرانی و ایران خواه شاه دوست و ملت دوست و وطن دوست هستند و هیچگونه خللی در عقاید آنها نیست و تا هستند جامعه کردستان دارای این عقیده هستند و خواهند بود و امیدوار هستیم که انشاء الله بتوجهات اعلیحضرت همایونی و اقدامات دولت شاهنشاهی روز بروز اهالی کردستان هم مثل سایر افراد ملت ایران رو بترقی بروند و این اشخاص نادان و جاهلی هم که در سرحد پیدا می‌شوند اینها هم به بهترین وجهی دفع شوند و این لکه از جامعه کرد برداشته شود و هیچ یک نفر شرور هم در کردستان پیدا نشود این مختصری بود که بنده عرض کردم
رئیس – آقای حیدری
حیدری – اگر چه رفیق محترم بنده آقای مفتی در اثبات ایرانیت اکراد آن چه لازم بود بعرض آقایان رساندند و مفصلاً هم بیان کردند بنده هم می‌خواهم مختصری مصدی بشوم عرض کنم که یکی از دلائل اثبات ایرانیت اکراد این است که عرض می‌کنم هر وقت یک صدمه خواسته است بایران وارد بیاید اول اکراد ایرانی سینه خود را برای بلا سپر کردند چنانکه در موقع هجوم و حمله اسمعیل آقا اول کسی که غارت شد و اول جائی که صدمه دید ساوجبلاغ مکری بود پس در اینصورت معلوم می‌شود که همیشه اکراد ایرانی و ایران خواه و ایران پرست و شاه پرست بوده‌اند واگر بعضی گفتگو‌های مزخرف از بعضی افواه شنیده می‌شود بکلی بی اصل و اساس است و ما وکلای کردستان در حضور آقایان عرض می‌کنم که نباید بهیچ وجه باین مزخرفات که در افواه هست اعتنا کرد و گوش داد (صحیح است) بنده که یکی از افراد کرد هستم عرض می‌کنم که هر وقت یک نفر شرور از طایفه کرد پیدا می‌شود بکلی اهالی کردستان منزجر و متنفر از او هستند ولی دولت ما امروزه بحمدالله تعالی قدرت کافی دارد و نمی‌خواهد استعانت از سایر عشایر و اکراد بکند (صحیح است) والا ملت کرد و عشایر کرد در همچو مواقعی آرزو دارند که اگر یک نفر از اشرار در میانشان پیدا می‌شود او را خودشان تنبیه کنند (صحیح است) و این است که خود دولت بحمد الله محتاج بکمک و مساعدت آنها نیست و چون آقای مفتی کاملاً در این خصوص بیاناتی کردند و تشریح کردند این است که بنده بطور مختصر و مجمل عرض کردم که ما ملت کردستان بکلی از همچو اشراری بری هستیم و او را هیچ داخل در موجودات نمی دانیم زیاده عرضی ندارم (صحیح است)
رئیس – آقای میرزا محمد خان وکیل
وکیل – اگر چه آقایان در قسمتهای مختلفه آنچه باید و شاید گفتند و بعرض مجلس رساندند بنده دیگر در آن قسمت‌ها چیزی عرض نمی‌کنم فقط توضیح چند کلمه است که لازم میدانم بعرض مجلس برسانم اهالی کردستان عقیده شان این است که بنده عرض می‌کنم الان آنها خودشان را از صمیمی ترین افراد ایرانی میدانند بطوریکه وقتی حرف می‌زنند می گویند اگر زبان فارسی ایرانی گم بشود در میان ما باید پیدا شود و الان اگر کلمات فرس قدیم را می‌خواهید بدانید باید بروید در کردستان و از آنجا پیدا کنید (صحیح است) آقای ارباب کیخسرو الان حاضرند این جا و میدانند که کلمات فرس قدیم را اگر بخواهید در کردستان است و در آنجا گم نشده است و هنوز باقی
است. اهالی کردستان بشهادت تاریخ یک اقداماتی نسبت بایران و ایرانیت خودشان کرده‌اند که بنده تصور می‌کنم بیش از سایر قسمتهای ایران خدمت و اقدام کرده‌اند (صحیح است) چنانچه در قبل از موقع و عصر اعلیحضرت پهلوی که ایران هم مثل سایر قسمتهای دنیا هرج و مرج بود در اثر جنگ بین المللی که اجانب تا این جاها هم آمده بودند که در آن موقع جنگ بین المللی قدرت دولت در آنجاها نبود قشون نداشتیم اسلحه نداشتیم خود کردستان مسلح شد و در مقابل حدود کردستان دفاع از قشون خارجی کرد. (صحیح است) و افتخاری که داشتند پادشاهان ایران این بود که می‌گفتند حدود کردستان را ما از هر کجای ایران مطمئن تر هستیم زیرا از حیث عقیده مذهبی اولوالامری پادشاه را بر هر چیزی مقدم می‌دارند و ترجیح می‌دهند حالا اگر در افواه و جرائد یک شایعاتی جسته و گریخته یک چیزهائی ما دیدیم و می‌شنویم بنده از طرف اهالی کردستان مخصوصاً از طرف اعیان علماء و مشایخ و تجار و سایر طبقات و همچنین حدود تمام کردستان اطمینان می‌دهم که آنها خودشان را از صمیمی ترین افراد ایرانی میدانند (صحیح است) و برای هر گونه دفاعی از برای مملکت حاضرند (صحیح است) و اگر حرفهائی در ماوراء ایران گفته می‌شود یک نفر خارجی در یک نقطه از اطراف و خارج حرفی بزند این بماچه مربوط است بایران چه مربوط است؟ (صحیح است) قضایای جزئی هم مرتفع می‌شود (صحیح است) همانطور که آقای وزیر امور خارجه فرمودند دولت وقتی که قشون را تکمیل کرد و قدرت خود را اعمال نمود خواست اسلحه را از میان افراد بردارد کاملاً هم موفق شد یک نفر دو نفر سه نفر چهار نفر در این سرحد و آن سرحد پیدا شدند و مختصر مقاومتی کردند آن افراد هم تنبیه شدند (صحیح است) حالا هم جعفر سلطان پیدا شده بنده عقیده‌ام این است که بر اثر جهالت و گمراهی بوده است ولی حالا هم عقیده‌ام این است که اوهم ایرانی است و او هم پشیمان از این کارش است و امیدواریم بزودی نتیجه عرایض بنده بر آقایان و مجلس شورای ملی معلوم بشود و بیش از این بنده دیگر توضیح نمی‌دهم (صحیح است)
(۴- تقدیم دو فقره لایحته از طرف آقای وزیر داخله)
رئیس – آقای وزیر داخله فرمایشی داشتید؟
وزیر داخله (آقای منصور)- دو لایحه است که تقدیم می‌کنم یکی راجع است بترتیب استخدام صاحب منصبان و وکلاء نظمیه که در مدارس اختصاصی نظمیه تحصیل می‌کنند و تربیت می‌شوند برطبق موازین قانونی یک ترتیبی برای آنها معین و پیشنهاد شده است یک لایحهت دیگمر هم راجع است بتاسیس یک دوره تحصیل اختصاصی برای مستخدمین وزارت داخله که بجهت انجام وظایف بخوبی تربیت بشوند این دو لایحه است که تقدیم می‌کنم (تقدیم مقام ریاست نمودند)
(۵ – تصویب الحاق دولت ایران به قرار داد حمایت از زنان و کودکان)
رئیس – خبر کمیسیون امور خارجه راجع بقراردادها که شور اولش گذشته است قرائت می‌شود:
خبر کمیسیون
کمیسیون امور خارجه روز ۴ دیماه ۱۳۱۰ با حضور آقای وزیر امور خارجه تشکیل گردید ثانیاً قراردادهای بین المللی حمایت نسوان و کودکان را مورد مطالعه قرارداد و پیشنهادهای آقای طباطبائی دیبا را نیز تحت شور قرارداده و با آنها موافقت ننمود و عین ماده واحده تقدیمی سابق را که مجلس شورای ملی در جلسه ۷ دی تصویب نموده است ثانیاً تصویب نموده و اینک برای شور ثانی عین آن تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌شود.
رئیس – خاطر آقای دیبا مسبوق باشد که تصحیح قسمت تاریخ و روز و ماه در کمیسیون درست شده است ماده واحده قرائت می‌شود و رأی می‌گیریم:
ماده واحده – مجلس شورای ملی اولاً الحاق قطعی دولت ایران را بمقاوله نامه بین المللی ۱۸ ماه مه ۱۹۰۴ مطابق ۲۷ اردیبهشت ۱۲۸۳ که مشتمل بر ۹ ماده و در پاریس برای جلوگیری از رفتار خلاف اخلاق و جنایت آمیز نسبت بزنان و کودکان با مضاء
رسیده است و همچنین قرارداد بین المللی پاریس که در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۲۸۹ (مطابق ۴ مه ۱۹۱۰)راجع بهمان مقصود مذکوره در فوق که در پاریس امضاء شده است بدولت ایران اجازه می‌دهد.
ثانیاً قرارداد بین المللی الغاء خرید تو فروش زنان و کودکان مشتمل بر ۱۴ ماده را که در تاریخ ۳۰ سپتامبر ۱۹۲۱ مطابق با ۷ مهر ماه ۱۳۰۰ در ژنو بامضاء رسیده است تصویب و بدولت اجازه می‌دهد فسخ صحه شده آن را بدار الانشاء جامعه ملل تسلیم نماید.
رئیس – آقایانی که با ماده واحده موافقت دارند قیام فرمایند (اغلب قیان نمودند) تصویب شد. آقای وزیر مالیه فرمایشی داشتید؟
(۶ – تقدیم چند فقره لایحه از طرف آقای وزیر مالیه)
وزیر مالیه (آقای تقی زاده)- دو سه تا لایحه دارم که بمجلس تقدیم می‌کنم: یکی راجع است بمروارید. آقایان شاید خاطرشان مسبوق است که سابقاً هم لایحه بمجلس آمده بوده است و در کمیسیون هم بحث شده بود ولی چون مجلس دوره اش منقضی شد همینطور ماند و حالا تقدیم می‌کنم برای سهولت صدور مروارید آزاد بودنش از عوارض گمرکی و حقوق و غیره آزاد باشد یکی دیگر راجع است به اصلاحی در بودجه اداره تجارت لایحه سوم راجع بدخانیاتی است که برای نمایندگان خارجه وارد می‌شود و در قانون انحصار دخانیات معافیت آنها پیش بینی نشده است.
(۷- شور و تصویب لایحه اعتبار خرید ملزومات)
رئیس – خبر کمیسیون بودجه راجع بخریداری ملزومات مطرح است.
خبر کمیسیون
کمیسیون بودجه لایحه نمره ۴۱۸۱۵ دولت را مطرح و عیناً آنرا تصویب نموده خبر آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
رئیس – ماده واحده قرائت می‌شود:
ماده واحده – وزیر مالیه مجاز است برای تهیه قسمتی از لوازم دفتری و مطبوعات و غیره که باید در اول سال جدید بودجه حاضر باشد و تاخیر تهیه آن بانتظار تصویب بودجته سال آینده موجب اختلال موثری در جریانعمومی امور اداری می‌شود تا حدود دویست هزار تومان از محل عایدات جاری ۱۳۱۰ برای مخارج اداری که اعتبار آن در بودجه‌های سال ۱۳۱۱ پیش بینی خواهد شد تادیه نماید و نیز بوزیر مالیه اجازه داده می‌شود تا حدود مبلغ سیصد هزار تومان برسم علی الحساب از محل مذکور بارعایت شرایط ذیل بپردازد:
اولاً – در صورتیکه عدم اعطاء وجوه علی الحساب موجب خسارت یا مخارج زیادی برای دولت بشود.
ثانیاً – در صورتیکه اطمینان کامل حاصل شود که اعتبارات مربوطه در بودجه سال آینده تصویب خواهد شد.
مسلم است که وجوه علی الحساب باید باسرع وقت از محل اعتبارات مصوبه مربوطه مسترد شود.
رئیس – ماده واحده مطرح است. اشکالی نیست (گفته شد – خیر) بنده قبل از اینکه رأی بگیریم توجته آقایان را بیک مسئله مبرماً جلب می‌کنم و آن این است که سابقاً مشکوک بود که برای حد نصاب چه قدر عده می‌خواهیم مذاکره کنیم و آیا عده مطلوب حاضر است یا نه یکی هم برای رأی که باز لازم بود که ما حد نصاب را بدانیم مثلاً بعضی اوقات بنده بیرون می‌رفتم بخیال اینکه حدنصاب حاصل است و بعد معلوم می‌شد که نیست ولی حالا که تابلوی با این وضوح در طرفین آقایان وجود دارد یکی حدنصاب برای مذاکره و رأی یکی هم آنکه عده حاضر در مجلس را شماره و تعیین می‌کند و بنده برای همیشه یادآوری می‌کنم که در پیش رفقا باید معهود باشد که قبل از تشریف بردن بخارج بدواً تابلو را ملاحظه کنند اگر عده باقلیت نمی‌رسد تشریف
ببرند. (صحیح است) آقایان موافقین ورقه سفید خواهندداد.
(اخذ واستخراج آراء بعمل آمده و ۸۰ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس – عده حاضره در موقع اعلام رأی ۹۶ نفر باکثریت ۸۰ رأی تصویب شد.
(۸- شور اول لایحه معافیت وسائط نقلیه بلدی)
رئیس – خبر قوانین مالیه راجع به معافیت ماشینهای آب پاشی وسائط نقلیه بلدیه قرائت می‌شود:
خبر کمیسیون
خبر از کمیسیون قوانین مالیه به مجلس شورای ملی
کمیسیون قوانین مالیه لایحه نمره ۲۳۱۶۱ دولت را راجع به معافیت وسائط نقلیه بلدیه از تادیه مالیات حق الثبت باحضور نماینده دولت تحت شور ومداقه قرار داده و در تنیجه ماده واحده ذیل باکثریت تصویب شد:
ماده واحده – ماشینهای آب پاشی واطفائیه و جاده کوب و سنگ شکن و اسفالت ریزی وحماله مخصوص ساختمان خیابانها خریداری بلدیه و همچنین ارابه‌های بلدی که زباله می‌برند مطابق تشخیص وزارت مالیه از تاریخ اول فروردین ۱۳۱۰ از تادیه مالیات حق الثبت معاف خواهند بود.
رئیس – شور اول ماده واحده مطرح است. آقای روحی
روحی – عرض کنم بنده حقیقتاً از این خدمات و زحماتی که کارکنان اداره بلدیه در این شهر کشیده‌اند و از این پیشرفتهای مهمی که در این چندساله در این شهر طهران و غالب شهرهای این مملکت حاصل شده است تشکر می‌کنم بنوبه خودم ولی ناگزیرم اگر یک نواقصی هم در ضمن عمل ماها می‌بینیم تذکر بدهیم بدولت تا آن نواقص را در ضمن عمل مرتفع کنند بلدیه طهران امروز تکمیل است حقیقتاً وسائط نقلیه و اطفائیه اش وسائل دیگرش قسمتهای مهمش را اداره کرده است ولی چیزی که هست خیلی باعث زحمت مردم شده است این ارابه‌های خاک روبه کش و زباله کش اینها شاید چهار صد پانصد ارابه است و در موقع حرکت واقعاً در خیابانها زلزله راه می‌اندازند واقعاً اگر یک نفر ناخوش در یک خانه باشد شاید بسرسام مبتلا شود و این متناسب با عصر حاضر نیست کل یوم هو فی شأن اگر بلدیه چهار تا یا هشت تا اتومبیل بار کش بخرد می‌تواند بکافوه بکند با این چهار صد پانصد چرخ هم خرجش کمتر است و هم نفعش بیشتر است و ممکن است این چهار صد نفر را هم بکارهای دیگر برای تسطیح خیابانها وادارند بنده بطوریکه حدس می‌زنم هشت تا اتومبیل کفایت می‌کند این همه چرخها را واین همه صدای چرخ و اسباب زحمت مردم کمتر می‌شود و البته ما هم اگر عرضی کنیم از نظر خیر وصلاح اندیشی است و کمک و مساعدت بدولت است خدا میداند مقصودی دیگری هم نداریم یکی دیگر هم مسئله آب این شهر است آب این شهر حقیقتاً خیلی بد شده است وبجهت اینکه غالب امراض ساریه و رو بازد یاد می‌گذارد بلدیه باید برای این کار یکی از دو کار را بکند یا آب کرج را موکل
مخصوصی بگمارد تا در این مجاری که می‌آید مراقبت بکند و نگذارند آبی که از لوازم اصلی زندگی ما است و اهم چیز ما را تامین می‌کند آلوده بکثافات شود بنده یقین دارم همه کارکنان دولت مخصوصاً وزارت جلیله داخله در این قسمت جدیت می‌فرمایند و همینطور که وسائل راحتی مردم را از هر جهت فراهم کرده‌اند از حیث آب هم آسایش آنها را تامین خواهند کرد (صحیح است)
وزیر داخله – در قسمت وسائط نقلیه البته بنده خیلی تحسین می‌کنم نظر آقای روحی را که می‌خواهند از ارابه‌های حیوانی کار را ترقی بدهند به وسائط نقلیه جدید ولی یک چیزی را عرض می‌کنم و آن این است که ما یک دفعه نمی‌توانیم اینها را تبدیل کنیم به وسائط نقلیه جدید ملاحظه خرجش و قضایای ورود و ترتیبات اقتصادی آن را هم باید بنظر آورد بعلاوه در این کوچه‌های تنگ که این ارابه‌ها می‌روند اتوبوس‌های جدید نمی‌روند (صحیح است) بنابراین ممکن است که حد وسط را بگیریم و بتدریج پیش برویم که جمع بین هر دو باشد در یک قسمت بگوئیم چرخ لازم است و در یک قسمت اتومبیل و در قسمت آب هم که فرمودند البته مطلب اساسی است و تحت توجه و دقت است و مخصوصاً این اواخر جداً این مسئله مورد مطالعه است که یک ترتیبی که مطابق اصول صحی باشد ترتیب تنظیم آب طهران داده شود و من امیدوارم در آتیه نزدیکی نتیجه بگیریم و این را هم عرض کنم که راجع به مجرای آب کرج کمال مراقبت می‌شود و مامورین مخصوص گذاشته شده است که نقاط عرض راه را که آب عبور می‌کند در همه جا مراقبت کنند برای اینکه حتی الامکان کمتر آلوده به کثافات شود و با اینکه روی مجاری پوشیده نیست مراقبت کامل می‌شود و امیدوارم در آتیه نزدیکی مطابق اصول جدید ترتیب آب طهران داده شود که البته یک اهمیت و اساس صحی دارد (صحیح است).
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس – آقای دکتر طاهری در عدم کفایت مذاکرات فرمایش دارید؟
دکتر طاهری – چون هنوز در لایحه کاملاً مذاکره نشده است با اینکه خیال می‌کنم کسی مخالفتی ندارد ولی بهتر است یک توضیحاتی داده شود (صحیح است) از این جهت بنده عرضی که داشتم این بود که خواستم توضیح بخواهم که معین بشود این مال کدام بلدیه است تمام بلدیه‌ها مقصود است یا بلدیه طهران منظور است در لایحه چیزی اسم برده نشده خوب است توضیح داده شود که کدام بلدیه منظور است (صحیح است) و البته مقصود تمام بلدیه‌ها است و اگر غیر از این است بنده آنوقت عرض دارم.
وزیر مالیه – خیر مقصود تمام بلدیه‌ها است
رئیس – آقایانی که مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس – معلوم شد کافی است پیشنهادی از آقای مؤید احمدی رسیده است آقای مؤید احمدی بفرمایند.
مؤید احمدی – پیشنهاد بنده این است که این جمله (و همچنین ارابه‌های بلدی) از اینجا برداشته شود بعلت اینکه عرض کنم در قانون حق الثبت که گذراندیم مطالعه بفرمائید جزو استثناآتی که شده دو چرخه‌های یک اسبه معاف است با اینکه معاف هست اینجا باز نوشته‌ایم که معاف است بنده می‌ترسم که سوء تعبیربشود در اینجا که این معافیت منحصر به آنها است و آن قانون را نقض کند از این جهت ذکر اینها در اینجا به عقیده بنده لازم نبود (صحیح است)
وزیر داخله – عرض کنم چون شاید یک ارابه هائی باشدکه دو اسب داشته باشد و بعقیده بنده قید معافیتش اینجا لازم است که در عمل هیچ اشکالی نداشته باشد چون اینجا که قید نشده است دواسبه یا یک اسبه و ممکن است بعضی ارابه‌های بلدیه دو اسب داشته باشد و آنوقت آنها مشمول معافیت نخواهند شد و اسباب اشکال می‌شود.
مؤید احمدی – بسیار خوب
رئیس – پیشنهادی از آقای دکتر طاهری رسیده است قرائت می‌شود:
مقام منیع ریاست دامت عظمته پیشنهاد می‌کنم کلمه (ها) بر بلدیه اضافه شود یعنی اینطور اصلاح شود بلدیه‌ها.
رئیس – رأی می‌گیریم بورود در شور دوم. آقایانی که باورود در شور دوم موافقت دارند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
(۸- شور ثانی و تصویب لایحه تعین تلکیف بقایای مالیاتی)
رئیس – خبر کمیسیون قوانین مالیه مربوط به بقایای مالیاتی مطرح است. ماده اول قرائت می‌شود:
ماده اول – وزارت مالیه مکلف است بقایای مالیاتی املاک مزروعی و باغات و طواحین و ایلات و مستغلات سنوات قبل از ۱۳۰۲ را باستثنا ء سه فقره که در ذیل این ماده ذکر شده از دفاتر مالیاتی دولتی حذف و مدیونین را از پرداخت آن معاف نماید.
بقایای مؤدیاتی که مالیات سالیانه آنها از بیست تومان تجاوز نمی‌نماید تا آخر ۱۳۰۴ معاف و از دفاتر مالیاتی حذف خواهد شد. موارد سه گانه مستثنی از قرار ذیل است.
۱- مالیاتهائی که ابوابجمی اشخاص بوده و محاسبه خود را تصفیه ننموده‌اند.
ب- مالیاتهائی که اشخاص در مقابل آن دعوی مطالباتی داشته و تاکنون محاسبه آنها خاتمه نیافته
ج- بقایائی که بموجب قرار دادهای مخصوص منعقده بین ادارات مالیه و مؤدیان ترتیب تصفیه و استهلاک آن داده شده – استثنای فوق شامل بقایای مالیاتی قبل از ۱۲۹۰ شمسی که بطور کلی و بلا استثناء معاف می‌شود نخواهد بود.
رئیس – آقای ملک مدنی
ملک مدنی – عرض کنم بنده یک تذکری را می‌خواهم بدهم با آقای وزیر مالیه هم مذاکره کرده‌ام ولی خواستم در صورت مذاکرات مجلس باشد که در موقع اجرای لایحه و قانون در وزارت مالیه سوء تفاهمی نشود و این است که در بعضی نقاط که در سال گذشته و امسال مامورین مالیه از مؤدیان مالیاتی که حسابهای آنها را رسیدگی کردند و بقایای قبل از ۱۳۰۲ آنها را با بقایای بعد از ۳۰۲ از آنها گرفته‌اند و بعد در آنجا قید کرده‌اند اگر چنانچه تحفیفی دولت راجع به بقایای مالیاتی از ۱۳۰۲ به آن طرف داد آنها هم از آن تحفیف استفاده کرده باشند اگر چه طبق این لایحه و این قانون آنها هم استفاده می‌کنند ولی بنده خواستم این را بطور تذکر در مجلس عرض کرده باشم و عقیده آقای وزیر مالیه را نسبت باین مطلب استعلام کرده باشم و یک سابقه باشد که در موقع عمل و اجراء مامورین مالیه یک اشخاصی که این طور حقوق را پرداخت کرده‌اند قسمت قبل از ۳۰۲ را موضوع کنند و بعد از ۳۰۲ را وصول کنند که حالا وزارت مالیه و مخصوصاً شخص آقای وزیر مالیه حسن مراقبتی دارند و توجه و مساعدت می‌کنند و یک تخفیف و مراعاتی برای آن اشخاص قائل شده‌اند این طبقه هم استفاده کرده باشند.
وزیر مالیه – قبل از اینکه این قانون تصویب شود مطابق دستور العملهائی که داده‌ایم و همینطور هم رفتار می‌کنند و اگر تصفیه محاسباتی در میانه مؤدیان مالیات و مامورین مالیه شده است و اسناد کتبی گرفته‌اند تصریح شده است که اگر دولت تخفیفی لازم بداند خواهد داد ولی اگر بقایائی قبل از این قانون گرفته شده یا عملش خاتمه داده شده باید بدون قید باشد و دیگر آن چیزها را نمی‌شود دوباره برگرداندند و رد کرد.
رئیس – آقای ناصری
ناصری – بنده در دو قسمت از ماده اول اصلاح مختصری بنظرم می‌رسد که حالا عرض می‌کنم. نوشته است (بقایای مؤدیانی که مالیات سالیانه آنها را بیست تومان تجاوز نمی‌نماید) باید این جا اینطور نوشته شود مؤدیانی که مطالبات سالیانه آنها از بیست تومان تجاوز نمی‌نماید تا آخر ۱۳۰۴ معاف و از دفاتر دولتی حذف خواهد شد. عبارت باید اینجا تمام شود و قسمت مواد استثنائی هم سر سطر باید نوشته شود. همینطور در قسمت (ج) بعد از آن عبارت که می‌نویسد بقایائی که بموجب
قراردادهای منعقد بین ادارات مالیه و مؤدیان ترتیب تصفیه و استهلاک آن داده شده این جا هم عبارت باید خاتمه پیدا کند و آن قسمت استثنای فوق سر سطر باید بیاید والا مربوط می‌شود بقسمت (ج)
وزیرمالیه – آقای ناصری قبل از جلسه هم این را به بنده تذکر دادند و بنظر بنده هم صحیح است و باید جمله استثنای فوق سر سطر نوشته شود تا همه را شامل گردد.
رئیس – آقای قشقائی
قشقائی – عرض بنده در این است که این قانون که حالا می‌خواهد بگذرد باید خیلی روشن و واضح باشد بطوریکه هر کس تکلیفش را بداند توده ملت ایران هنوز آن قسم عالم و تحصیل کرده نیستند که اطلاع از قانون پیدا کنند و بفهمند اینجا نوشته است کسی که قراردادی با دولت بسته است باید بقایاشان را بدهند و همچنین افرادی که بقایای آنها از بیست تومان تجاوز نکند نباید گرفته شود یکی بدهی ملک شخصی دارد این بدهی را باید داد یکی است که تعهد می‌کند بگیرد بدهد یعنی از محل از بلوک و این قرار را بشرط می‌کند حالا در این قسمت نوشته می‌شود که کسی که قرار بسته است مجرم که نیست و اینهم عادلانه نیست استدعای بنده این است که معین شود از همه باید گرفته شود و اگر غیر از این است و همه را باید به بخشند آنرا هم به بخشند کسی که قرار بسته است مجرم نیست آنوقت نتوانسته است بگیرد حالا از خودش بدهد؟ این خوب نیست و عادلانه نیست این عرض بنده استدعا می‌کنم این قسمت اصلاح شود.
وزیر مالیه – این مسئله یکدفعه اینجا صحبت شد و تذکر داده شد و بنده عرض کردم که بهیچوجه برای ما قابل قبول نیست برای اینکه این مسئله را که تعهد کرده است هیچ معمول دولت نبود که این قراردادها بشرط باشد این نظیر آن است که ما یک قهوه خانة داریم خودمان عمل می‌کنیم بعد یک کسی می‌آید میگوید این قهوه خانه را بمن بدهید من می‌خواهم این قهوه خانه را دائر کنم ماهی صد تومان هم از من بگیرید و امید این را هم دارد که این قهوه خانه ممکن است ماهی پانصد تومان فایده کند. بعد از یک سال که اجاره از او باید گرفته شود میگوید که بعضی‌ها آمده‌اند چای خورده‌اند و پولش را نداده‌اند بگذارید من بگیرم و بشما بدهم خوب بمن چه که تو پول چای را نگرفتة همینطور سابقاً که رؤسای عشایر و ایلات اینها یک املاکی داشتند و یک جزو جمعی هائی هم داشتند که شاید دو برابر سه برابر پنج برابر جزو جمع هم وصول می کرده‌اند ولی اینها البته بموجب قراری که با دولت داشته‌اند باید مالیات جزو جمعی شان را بدهند حالا فرضاً اگر یکنفر از افراد ایل هم مالیات خود را نداده باشد و اقرار هم بکند که نداده است خوب البته آن کسیکه مالیات جمعی او بوده است در موقع می‌خواست بگیرد و در موقعش بدهد حالا که در موقعش نداده است باید خیلی هم متشکر باشد که ازش فرع نمی‌خواهند.
رئیس – آقای مؤید احمدی.
مؤید احمدی – در شور اول یک پیشنهادی بنده و آقای افسر امضا کردیم در قسمت (الف) و قابل قبول هم شد لکن در کمیسیون که رفته است هیچ اعتنائی به آن نکرده‌اند و معلوم می‌شود که در کمیسیون رد شده ولی رفع اشکال ما نشده خوبست رفع اشکال ما را بفرمایند و آن این است یکی همین مثلی که فرمودند (مثل قهوه خانه) که شخصی اجاره کرده است و باید مال الاجاره اش را بدهد آمده است و یک قراردادی با وزارت مالیه کرده که از این محل که جزو جمعش هم معین بوده است باید بدهد لیکن بنده در قسمت (الف) حرف دارم که ابوابجمعی دارد غیر از آن شخصی است که مالیات بدهی دارد شما مالیات یک بلوکی را جمع گذارده‌اید بر یک نفر سی هزار تومان حالا میگوید در فلان سنه آفت رسیده دو تا ده او را ملخ خورده و من مالیات آنجا را نمی‌توانم بگیرم این شکایات در وزارت
مالیات هست دوسیه اش هم موجود است این جا بقایای قبل از ۳۰۲ را که از بیست تومان کمتر است می‌بخشیم آنوقت از آن شخص می‌خواهیم بگیریم در صورتی که این غیر از آن موضوعی است که فرمودند که یک کسی یک جمعی را قرارداد کرده است و البته باید بدهد لیکن یک چیزهای دیگری داریم در وزارت مالیه در وزارت مالیه متصدی وصول می‌آید و به این کدخدا این آدم میگوید این مالیات را برو وصول کن بیا آخر سال هم آمده است گفته است اینقدر وصول شده و این قدر هم بواسطة آفت زدگی وصول نشده حالا هم رسیدگی می‌کنند می بینند آن آفت رسیده بوده آنوقت مطابق قانون هم او را بخشیده‌اید ولی مطابق این قانون از او مطالبه می‌کنید بنابراین پیشنهاد بنده و آقای افسر در همین زمینه بود مقصود ما بر این بود که اگر این شخص بواسطه آفت زدگی نتوانسته است آن سال را وصول کند و همان وقت هم شکایت کرده باشد وزارت مالیه از او هم صرف نظر بکند.
کازرونی (مخبر کمیسیون)- در شور اول هم بنده جواب دادم از طرف دولت هم جواب داده شد که این نظریه در مادة هشت تأمین شده که اگر موردی پیدا شد مطابق آن نظر که فرمودید دولت یعنی وزارت مالیه مجاز است که تخفیفی که مقتضی میداند بدهد لیکن چون نظائرش خیلی زیاد است و اوصاف آن نظائر هم یکی نیست از این جهت ما نمی‌توانیم در تحت یک عنوان مخصوصی این نظریه خاص جنابعالی را قید بکنیم بطور کلی اجازه بدولت داده شده هر موردی که پیدا شد البته دولت که نظر خصومتی بمردم ندارد و روی ارفاق و مساعدت با مردم این لایحه را آورده است که تخقیفاتی بمردم بدهد و البته همان تخفیفی هم که منظور جنابعالی است خواهد داد.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – موافقین با ماده اول قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود
ماده سوم – بقایای جنسی هر سنه بنرخ متوسط سه ماهه محلی خرمن همان سنه مسعراً دریافت می‌شود و در صورتی که نرخ مزبور از نرخی که کمیسیون در تبدیل مالیات جنسی بنقد تشخیص داده بیشتر باشد بنرخ مشخصه کمیسیون تنزل داده خواهد شد و در نقاطی که نرخ کمیسیون از نظر احتیاج ارزاقی تعیین نشده باشد حداکثر تسعیر نرخ آزاد متوسط پنجسال بدون آفت قبل از ۱۳۱۰ که کمیسیونی مطابق ترتیب منظور در قانون معین نماید خواهد بود.
رئیس – موافقین با ماده ۳ قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
رئیس – تصویب شد. ماده ۶ قرائت می‌شود:
ماده ۶ - مالکین خالصجات انتقالی مکلفند بقایای سنواتی املاک خالصة انتقالی را از سال ۱۳۰۲ لغایت ۱۳۰۶ بقرار جمع معمولی سابق تا صدی پنجاه عایدات خالص مالکانه که در نتیجة ممیزی قانونی تشخیص داده شده بپردازد و اقساط بقایا در هر سال معادل صدی پنجاه عایدات خالص مالکانه اخذ می‌شود و املاک مزبور از سنه ۱۳۰۷ ببعد تابع مقررات قانون خالصجات انتقالی مصوب ۲۰ اسفند ماه سنه ۱۳۰۶ و قانون متمم آن مصوب ۵ اردیبهشت ماه ۱۳۱۰ خواهد بود و مأخذ تسعیر بقایای جنسی خالصجات انتقالی در قسمت املاک کسر و شکست دار مطابق ماده ۴ و در غیر آن بر طبق ماده ۳ خواهد بود.
بقایای بعد از سنه ۱۳۰۷ املاکی که در نتیجه رأی حکمیت مطابق قانون خالصجات انتقالی اربابی شده یا وزارت مالیه در نتیجه رسیدگی تصدیق باربابی بودن آنها را نموده یا بنماید مطابق مالیات املاک اربابی محسوب و اخذ خواهد شد.
رئیس- موافقین با ماده ۶ قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. ماده دهم قرائت می‌شود
ماده دهم – چنانچه مالیات جزو جمعی و منال خالصگی املاکی که قسمتی از مالیات سنوات ماضیه آنها پرداخت شده است و در نتیجه اجرای این قانون مأخذ بدهی آنها
در سنوات ماضیه تنزل نماید ولی مبلغ و مقدار پرداخت شده از مالیات ومنال جزو جمعی سابق تجاوز ننماید محاسبه بقایای آن سنوات تصفیه شده محسوب خواهد شد.
رئیس - موافقین با ماده دهم قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس -تصویب شد. ماده یازدهم قرائت می‌شود
ماده ۱۱- کلیه بدهی زارعین و رعایای خالصجات دولتی که در دهات خالصه ساکن بوده یا مشغول زراعت هستند از بابت بذر و مساعده و مال الاجاره‌های نقدی و جنسی که مربوط بسنوات تا آخر ۱۳۰۴ باشد معاف و از سال ۱۳۰۵ به بعد وزارت مالیه مجاز است با ملاحظه وضعیت و استطاعت آنها رعایتهای متقضی را منظور و محاسبه سنواتی را بطوریکه صلاح بداند تصفیه کند بقایای جنسی زارعین مطابق مادة سوم این قانون مسعراً مأخوذ خواهد شد.
رئیس - پیشنهادی از آقای دهستانی راجع بماده ۱۱ رسیده است.
پیشنهاد آقای دهستانی
مقام منیع ریاست معظم مجلس شورای ملی دامت عظمه بنده پیشنهاد می‌کنم در ماة ۱۱ جمله اینکه در دهات خالصه ساکن بوده حذف شود.
رئیس - آقای دهستانی
دهستانی ـبنده سابقاً بطور مفصل شرح دارم مقصود دولت رعایتی است در حق زارعین خالصجات ممکن است زارع خالصه در ده خالصه زارعت داشته باشد و در قسمت اربابی ساکن باشد و یا اینکه زارع بوده و امروز در اثر یک پیش آمدهائی از هستی ساقط شده و در طهران مشغول فعلگی است پس ما سکونت را در اینجا شرط بدانیم این تبعیض می‌شود و اسباب زحمت آن زارع می‌شود تقاضا دارم آقای وزیر مالیه موافقت بفرمایند که این جمله حذف شود.
وزیر مالیه - بدبختانه این پیشنهاد را ما نمی‌توانیم در لایحه بگنجانیم اگر خوب توجه بفرمائید ما می‌خواهیم در حق زارعین خودمان یک ارفاقی قائل شویم آنکه در آنجاست و زراعت می‌کند و در این ده هم ما از وجودش منفعت خواهیم برداشت والا ممکن است یک کسی چند ماه بیاید در اراضی خالصه بماند و یک قدری هم مساعده بگیرد و بعد برود این هیچ ثمری ندارد این را همانطور که بنده سابقاً یک مثلی آوردم حالا هم یک مثلی برای سر کار می‌آورم جنابعالی چند نفر نوکر دارید و بعضی‌هاشان با سر کار مربوط هم هستند آنوقت شب عید که می‌شود باینها مساعده هائی می‌دهید انعام می‌دهید بعد از چند ماه یکی از اینها می‌رود آن وقت اگر شما بخواهید این را از بدهی خودش معاف کنید سایرین هم همین توقع را دارند بنابراین این ممکن نیست و اسباب زحمت می‌شود.
رئیس - آقای فاطمی
فاطمی - بنده یک نکتة را می‌خواستم در جواب آقای دهستانی بعرض برسانم که اصولاً چه شده است که این لایحه آمده است بمجلس البته در نتیجه یک فشاری نبوده است که ما آقای وزیر مالیه را وادار کرده باشیم واین لایحه را بمجلس آورده باشند این لایحه با فکر خودشان تهیه شده است و آمده است بمجلس چندین جلسه در کمیسیون قوانین مالیه تحت شور واقع شده و هر چه مقدور و ممکن بوده است در اطرافش مباحثه شده چانه هائی که باید بزنیم زده‌ایم تا این لایحه باین صورت در آمده است که بنفع مردم و عامه است از این قبیل لوایح امیدواریم باز هم بمجلس بیاورند که بکلی این تحمیلاتی که بر مردم می‌شود رفع شود این است که بنده تقاضا می‌کنم در همین حدودی که عجالتاً لایحه تنظیم شده است موافقت بفرمایند و یقین هم داشته باشید که یک مواردی اگر پیش آمد بکند که یک نفر واقعاً پریشان باشد و مستأصل باشد و نتواند بپردازد از او مالیات نخواهد گرفت و رعایت او را خواهند کرد.
رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای دهستانی آقایان موافقین قیام فرمایند
(چند نفری قیام نمودند)
رئیس - قابل توجه نشد. پیشنهاد دیگر آقای دهستانی
پیشنهاد می‌کنم ماده یازده بطریق ذیل اصلاح شود:
ماده ۱۱- کلیه بدهی و بقایای زارعین خالصجات که در دهات خالصجات مشغول زراعت بوده و هستند و مربوط بمعاملات سال ۳۰۴ باشد نقداً و جنساً معاف و از تاریخ ۱۳۰۵ به بعد وزارت مالیه مجاز است با مراعات وضعیت و استطاعت آنها رعایتهای مقتضی را منظور و محاسبات سنواتی را بطوریکه مصلحت بداند تصفیه کند.
رئیس – آقای دهستانی
دهستانی – عرض می‌کنم که آقای وزیر مالیه بعرض بنده توجه نفرمودند تقاضا می‌کنم توجه بفرمایند تا مقصود بنده را ملتفت شوند بنده عرض می‌کنم شما رعایت در حق همان رعیتی که فعلاً مشغول زراعت است می‌خواهید بکنید یک رعیتی که مشغول زراعت است در ده مجاور هم ساکن است و چون علاقه و خانة در خالصه ندارد و استطاعت هم نداشته که در آنجا خانه بسازد و در خانه دیگری که در قراء مجاور آن ده است نشسته است ولی اساساً رعیت شماست پس وقتی که سکونت را از برای او قائل بشوید و قائل شوید که مخصوصاً در دهات خالصه باشد این بنظر خوب نمی‌آید این قسمت پیشنهاد اولیه بنده بود اما راجع باین پیشنهاد منظور آقا این بود که آن کسی را می‌خواهید رعایت بفرمائید که مشغول زراعت شماست بنده هم اینجا پیشنهاد کردم که آن کسی که مشغول زراعت آنجا هم هست در این صورت گمان می‌کنم این پیشنهاد با نظریه آقا فرقی نداشته باشد تمنا می‌کنم توجهی بفرمایند که اشخاصی هم که آنجا سکونت ندارند و مشغول زراعت بوده و هستند آنها هم محروم نباشند از این استفاده.
کازرونی (مخبر کمیسیون)- بنده خیلی میل داشتم که آقای دهستانی موارد این جور مطالب را ذکر می‌کردند که چند نفر هستند که شامل این نظر هستند البته ممکن است اشخاص منفرد مختلف یک عده زیادی از این معافیت محروم بشوند یعنی شما می‌خواهید ما یک قانونی بیاوریم که شامل تمام افراد مردم شود این ممکن نیست در اطراف پیشنهاد جنابعالی تا اندازه که ممکن بود ما مذاکره کردیم و مساعدت هم شد اما اینکه میفرمائید که این پیشنهاد با لایحه فرقی ندارد پس چرا کار بیمورد کردید فرق ندارد می‌خواستید بزحمت خودتان و زحمت مجلس راضی نشوید باین جهت مطابق همین توضیحشان بنده استدعا می‌کنم مسترد بدارند.
رئیس – آقایانی که پیشنهاد دیگر آقای دهستانی را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(چند نفری قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه نشد رأی می‌گیریم بماده ۱۱ موافقین قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
رئیس – تصویب شد. ماده دوازدهم قرائت می‌شود:
ماده ۱۲- مالیات املاک کسر و شکست دار که قبل از ممیزی قانونی از طرف وزارت مالیه باز دید شده در صورتیکه مأخذ مالیات ممیزی قانونی بیشتر از بازدید وزارت مالیه باشد بقایای این قبیل املاک از مأخذ بازدید تصدیق شده وزارت مالیه تصفیه می‌شود.
رئیس – آقای ناصری
ناصری – این ترتیبی که در اینجا نوشته شده تاریخ محاسبه این بقایا از مأخذ بازدید وزارت مالیه معین نمی‌شود باین جهت بنده عقیده‌ام بعد از کلمه املاک نوشته شود (آنچه مربوط به قبل از ممیزی است)
وزیر مالیه – بله صحیح است قبول دارم در آنچه که راجع به قبل از ممیزی است.
رئیس – کجاست پیشنهاد شما؟
ناصری – می‌نویسم تقدیم می‌کنم.
رئیس – پیشنهادی از آقای وثوق رسیده است قرائت می‌شود:
مقام عالی ریاست مجلس شورای ملی – در آخر ماده دوازده بجای کلمة تصدیق شده پیشنهاد می‌نمایم کلمه عمل شده الحاق شود.
وثوق – متأسفانه بنده در آن جلسه کسل بودم و حاضر نبودم ولی منظور خود را به بعضی از آقایان عرض کرده بودم گویا توجه نفرمودند ما در قزوین سه بلوک داریم که از سنه تخاقوی ئیل ببعد بکلی شکسته و خراب شده است در نتیجه بارندگیهای زیاد و خود
دولت هم از سنة تخاقوی ئیل ببعد تا سنه ۱۳۰۵ که ممیزی قانونی شروع شده است همه ساله ممیز فرستاده است و این دهات را ممیزی کرده است و هر مقداری که بازدید کرده است مطابق استعداد آن محل مالیات وصول کرده است حالا مطابق ماده چهار مالیات اینها بقایای اینها از روی قانون ممیزی جدید اخذ خواهد شد مثلاً یک ملکی را بازدید کرده‌اند دو خروار و در این سنوات اخیر در نتیجه زحمات مالکش آباد کرده است در نتیجه ممیزی جدید مالیاتش شده است ده خروار روی این ماده ۴ آن سالی که استعدادش دو خروار بوده است یعنی سنه ۳۰۴ و ۳۰۵ حالا باید هشت خروار تفاوت را مطابق این ماده بدهد بنده در کمیسیون در ماده دوازده پیشنهادی کردم خیلی تشکر می‌کنم که با حسن نیت آقای وزیر مالیه و معاون ایشان قبول شد ولی یک کلمه در آخر دارد که می‌نویسد (مالیات املاک کسر و شکست دار که قبل از ممیزی قانونی از طرف وزارت مالیه بازدید شده در صورتیکه مأخذ مالیات ممیزی قانونی بیشتر از بازدید وزارت مالیه باشد بقایای این قبیل املاک از مأخذ بازدید تصدیق شده) این کلمه تصدیق شده را عقیده‌ام این است (عمل شده) بشود کلمه تصدیق شده ممکن است که وزارت مالیه بگوید این بازدیدهائی که شده است تصدیق ندارم باز همان نتیجه و همان ترتیبی که بنده عرض کردم پیش می‌آید لذا بنده استدعا کردم که آقای وزیر مالیه قبول بفرمایند این املاک را آن مقداری که بازدید کرده‌اند و به بازدید هم عمل کرده‌اند اگر بقایائی دارد از روی همان بازدید رفتار نمایند که در عمل دچار اشکال نشود.
وزیر مالیه – باین ماده اگر دقت بفرمائید بقدری کامل و دقیق نوشته شده است که اگر هر جایش را دست بزنید بدتر می‌شود اینکه اینجا گفته شده است که اگر آن ممیزی بیش از مأخذ بازدید باشد مأخذ بازدید را ملاک قرار بدهند و بازدید یک چیز دائمی است بازدید املاک آفت دار و شکست دار همان سال ممیز می‌رود و بازدید می‌کند و مطابق همان بازدید وزارت مالیه تصدیق بازدید او را می‌کند جریان کار همیشه بر این بوده است که ممیز می رفته است و بازدید میکرده است و بعد اگر تصدیق نمی‌کرد در وزارت مالیه البته آن امر مأخذ عمل نمی‌شد اینکه شما می فرمائید که در یک سالی در یک جا رفته‌اند ممیزی کرده‌اند و بعد وزارت مالیه آن را تصدیق نکرده و سال‌های بعد هم یک قسمتش را نداده‌اند آنوقت شما آن را می فرمائید عمل کرده‌اند؟ خیر عمل آن است که بطور موافقت و رضایت عمل کرده باشیم والا تمام بقایائی را که شما ملاحظه می فرمائید ما عمل کرده‌ایم یعنی نصفش را گرفته‌ایم و نصفش مانده مقصود آن موقعی است که آن چیزیکه باقی مانده ما تصدیق کرده باشیم که نباید بدهد والا اگر وزارت مالیه تصدیق نکرده باشد آن باقیمانده را باید بدهد چون جریان عمل همیشه بر این جاری بوده است در این صورت یک چیزی هم که تصدیق شده باشد دوباره از سر بگیریم مقتضی نیست لهذا بهمین صورتی که نوشته است خیلی خوبست.
وثوق – بنده پس می‌گیرم.
پیشنهاد آقای ناصری
پیشنهاد می‌کنم در ماده دوازده بعد از کلمه این قبیل املاک در سطر سوم ماده کلمات ذیل: در آنچه مربوط به قبل از ممیزی است اضافه شود.
وزیر مالیه – صحیح است.
رئیس – نظر آقای مخبر؟
مخبر – بنده قبول می‌کنم.
رئیس – آقایانیکه با ماده دوازده بطوری که اصلاح شده موافقند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. ماده الحاقیة از طرف آقای شریعت زاده رسیده است قرائت می‌شود:
ماده الحاقیه – مقررات قانون مرور زمان راجع باموال منقول در مورد دعاوی دولت بر افراد بعنوان بقایای مالیاتی مجری خواهد بود.
رئیس – آقای شریعت زاده
شریعت زاده – اساساً باید تصدیق کرد که دعاوی دولت بر افراد و بالعکس همینکه دولت طرف شد
در مقابل قانون نباید تفاوتی قائل شد بنابراین ممکن است فرض کرد در یک مواردی اصل دعوی مشمول قانون مرور زمان است و مطابق قوانین عمومی نباید تعقیب شود ولی این قانون کلیه دعاوی را از یک مدتی باینطرف تجویز می‌کند و برای توضیح مطلب بنده عرض می‌کنم که این جا از ۱۲۹۰ ببعد را تجویز کردیم در مستثنیات در صورتیکه در مستثنیات هم اگر مطالبه نشده باشد و امر مشمول قانون مرور زمان باشد مطالبه اش ممنوع است و دلیلی ندارد که بالخصوص در مورد قضایای مالیاتی این ماده عمومی شمول نداشته باشد و بنده یقین دارم که آقای وزیر مالیه هم با بنده موافقت خواهند کرد حالا دیگر بسته است بنظر ایشان.
وزیر مالیه – اینکه آقای شریعت زاده بواسطه کمال تعلق و علاقمندی بامور قضائی در هر مطلبی ذهنشان متوجه امور قضائی و حقوقی و کار عدلیه می‌شود و البته خیلی جای تمجید و تحسین است و البته ما هم می‌خواهیم بعدالت و مطابق قوانین عدلیه رفتار کنیم ولی آن دفعه هم عرض کردم که این کار را اگر تا این اندازه بالا ببرید و بسط بدهید که بمالیات مملکتی هم تعلق بگیرد این کار درست در نمی‌آید که برای مالیات هم با مردم برویم روی قوانین عدلیه و محاکم و به بینیم ترتیبش چیست کجای دنیا در قسمت مالیات مرور زمان پیش می‌آید و شامل آن می‌شود آن در قسمت دعاوی افراد با یکدیگر و دعاوی دولت بر افراد بر دولت است و آن هم باز دعاوی شخصی و حقوقی است یعنی آنچه را که باصطلاع معروف ناشی از تصدی بشود یعنی اجاره داری کند یا مستأجر یا مؤجر باشد آن هم حکم سایر افراد مردم را دارد اما اگر دولت گمرک می‌گیرد از یک قالی و آن مال رفت و گمرکش را نگرفتند خود دولت نظامنامه می‌گذارد قانون می‌گذارد. البته اگر ما این قانون را این جا نیاورده بودیم مال ۱۲۶۰ را هم می‌توانستیم بگیریم. ما خودمان یک حدی برایش قائل شدیم که قبل از آن را شامل نشود ولی اینکه قوانین عمومی و قضائی شامل این قبیل قضایا بشود این هیچ نظیر ندارد و امیدوارم که بعد از توجه مخصوص باین نکته خودشان استرداد خواهند کرد و مجلس شورای ملی یکی از وظائف عمده اش همین است که مراقبت در قوانین مالیاتی بکند و برای هر کدام یک قانون و ترتیب مخصوص قرار می‌گذارد که آن را اداره کنند و محتاج بمرافعه و دعوا بین مالیات گیرنده و مؤدی مالیات نشود که تابع آن قوانین باشد.
شریعت زاده – اجازه میفرمائید
رئیس – چون پیشنهاد است بیش از یک باز نمی‌شود توضیح داد. می‌خواهید استرداد بفرمائید؟
شریعت زاده – توضیحی می‌خواهم عرض کنم چون اشتباهی شده است.
رئیس – بفرمائید
شریعت زاده – گویا آقای وزیر مالیه تصور کردند یعنی مدلول عبارات پیشنهاد بنده را ناظر بیک معنای مدلولی دانستند و اینطور خیال کردند که بنده موردی را پیشنهاد می‌کنم که مشمول قانون مرور زمان شود که قانون ممنوع است در صورتیکه پیشنهاد بنده بزیان واضح و فارسی نوشته شده است و تصریح شده است که اگر دولت هم دعوائی داشته باشد و مربوط بمنقول باشد مشمول قوانین مرور زمان می‌شود خواستم این را عرض کنم که راجع بتأثیر قانون هیچ مؤثر نیست می‌خواهد طرف ومطالبه این جهتش اعمال حاکمیت باشد یا تصدی در قانون این یک اصلی است که در تمام ممالک هیچ فرقی ندارد البته ممکن است محکمه و مرجعش جا باشد ولیکن راجع باصل قانون تصول نمی‌کنم این طور باشد یعنی به آن ترتیبی که آقای وزیر مالیه فرمودند بلکه برعکس بایستی که قوانین عمومی در مورد مردم و دولت حتی طلبی که ناشی از تصدی یا حاکمیت باشد رعایت بشود باین جهت این که بنده پیشنهاد خودم را مسترد نمی‌دارم.
رئیس – آقایانیکه پیشنهاد آقای شریعت زاده قابل توجه میدانند قیام فرمایند.
(عدة قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه نشد. پیشنهادی از آقای
ناصری رسیده است قرائت می‌شود.
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی
ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد می‌کنم:
مادة الحاقیه –اشخاصیکه نسبت بکلیه مطالبات قبل از ۱۳۰۲ خود سند ترک دعوی بوزارت مالیه تسلیم نمایند مشمول معافیت از پرداخت کلیه بقایای قبل از سنه مزبوره خواهند بود که در ماده یک این قانون مندرج است.
رئیس – بفرمائید
ناصری – پیشنهاد بنده ر که آقای وزیر مالیه موافقت فرمودند برای این است که اگر کسی صرفنظر کند از مبطالبات خودش مشمول این معافیت شود و این یک ارفاقی است برای مردم و هیچ ضرری برای دولت ندارد.
وزیر مالیه – نظر آقای ناصری را بنده ملتفت شدم چه بود منظور از فقره (پ) این بود که در ماده اول گفته شده آنها که طلب دارند و محاساب آنها تسویه بنده مشمول نمی‌شود همینطور کسیکه از طلبش صرف نظر کرده باشد مثل آنهائی است که طلب ندارند ظاهراً صحیح است بنظر بنده.
رئیس – آقای مخبر
مخبر – بنده قبول می‌کنم
رئیس – آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی – بنده تصور می‌کنم آن قصدی را که آقای ناصری داشتند غیر از این توضیحی بود که آقای وزیر مالیه دادند (ناصری – همان بود که آقای وزیر مالیه فرموند) ماده دوم معافیت را تصریح کرده است دیگر این عبارت را نمی‌خواهد عبارت را بخوانید عبارت خوبی نیست.
یک نفر از نمایندگان – یک مرتبه دیگر قرائت بفرمایند:
(این طور خوانده شد)
ماده الحاقیه – اشخاصیکه نسبت بکلیه مطالبات قبل از ۱۳۰۲ خود سند ترک دعوی بوزارت مالیه تسلیم نمایند مشمول معافیت از پرداخت کلیه بقایای قبل از سنه مزبوره خواهند بود که در ماده یک این قانون مندرج است.
وزیر مالیه – عرض می‌شود همانطوریکه آقای مؤید احمدی توضیح دادند مقصود بنده این بود که اگر کسی طلب نداشته باشد می‌شود در حکم بی طلب‌ها ایشان منظورشان این بود که اگر کسی از طلبش صرف نظر کرد این نکته صحیح است اگر آقایان کافی میدانند بنده اصل نظر را موافقم اگر تصور میفرمائید که خود عبارت همین را می رساند که اگر کسی از طلبش صرفنظر کرده باشد مثل آنها است دیگر ماده الحاقیه لازم نیست و اگر لازم میدانند که حتماً تصریح شود بنده مخالف نیستم.
بیات – یکدفعه دیگر قرائت شود:
ماده الحاقیه – اشخاصی که نسبت بکلیه مطالبات قبل از ۱۳۰۲ خود سند ترک دعوی بوزارت مالیه تسلیم نمایند مشمول معافیت از پرداخت کلیه بقایای قبل از سنه مزبوره خواهند بود که در ماده یک این قانون مندرج است.
رئیس – آقای شریعت زاده
شریعت زاده – بنظر بنده این پیشنهاد یک عیب دارد و آن این است که نظر دولت در این پیشنهاد این است که کسیکه بادعای طلب از تأدیة دینی امتناع کرده است این معنی اقرار او است باین که از بابت مالیات بدهی دارد و باین جهت هیچ مرور زمانی او را منع نمی‌کند بنابراین معلوم می‌شود این آدم همیشه اعتراف داشته و بواسطه اقرار صریح خودش مرور زمان به آن شمول حاصل نکرده است
رئیس – آقای فاطمی
فاطمی – این عبارتی که آقای ناصری پیشنهاد کرده‌اند این مقصود را نمی فهماند و این عبارت اگر در این قانون گذارده شود فردا در ادارات مالیه هر جا یک جور تعبیر می‌شود و اسباب زحمتی برای مردم فراهم می‌شود این عبارت ابداً مقصود را نمی رساند عرض می‌کنم در این لایحه می‌نویسد در ماده یک اگر اشخاص بقایا داشته باشند از قبل از سنه ۱۳۰۲ معافند بنابراین اگر بنده بدهی داشته باشم یا جنابعالی داشته باشید. بنده اگر از طرفی هم طلب داشته باشم تصفیه حساب من
باید مطابق قانون رسیدگی شود چرا برای این که وزارت مالیه نظارت دارد و مجری این قانون ادارات مالیه هستند و چون من سابقه شکایت دارم و گفته‌ام که من طلب دارم باید بابت بقایا بروم سند بیاورم وکیل معین کنم رسیدگی بکنند بعد مطابق قانون تصدیق بکنند وزارت مالیه مطابق اینقانون مجاز است که بگوید من صرف نظر کردم چون سابقه دارد. بنده عرض می‌کنم اگر کسی از طلب خودش صرفنظر کرد این آدم در ردیف اشخاصی است که اصلاً مطالبه طلب از دولت نکرده‌اند آقای وزیر مالیه اصولاً موافقت کردند منتهی گفته‌اند که این معافیت باید اطلاق پیدا کند بانچه که در ماده (۱) ما قائل شده‌ایم یعنی آنچه که در آخر یک مطرح است عبارت فارسی و روشن است بنده صرف نظر می‌کنم از طلبم و در ردیف اشخاصی هستم که هیچ مطالبه نکرده‌ام.
رئیس – اولاً ماده الحاقیه جزو قانون است.
ناصری – مخبر هم قبول کردند
رئیس – میدانم موافقین با ماده الحاقیه قیام فرمایند
(عده قیام نمودند)
رئیس – رد شد. مذاکره در کلیات ثانی است مخالفی نیست؟
افسر – بنده عرضی دارم
رئیس – بفرمائید
افسر – چون بر اثر مذاکرات و پیشنهاد آقای شریعت زاده که رد شد سوء تفاهمی حاصل شد بنده توضیحی می‌خواستم بدهم قوانین مرور زمان که راجع بخالصجات گذاشته است اینطور که آقای وزیر مالیه فرمودند که سابقه در دنیا ندارد گمان می‌کنم که آنها متزلزل شود اگر از این توضیح آقای وزیر مالیه لطمه بقانون مرور زمان واردمی آید با اینکه این قانون آسایش مردم را در بردارد نمی‌ارزد باین که قوانین مرور زمان را بر هم بزنیم اگر اینطور است که ما مخالف هستیم
وزیر مالیه – مطلب بقدری بدیهی بوده که بنده تصور نمی‌کردم سئوال شود آن قانون مرور زمان در خودش تصریح شده است ما چطور می‌توانیم قانونی که از مجلس گذشته است بااین حرفی که اینجا زده می‌شود از بین ببریم بنده عرض می‌کنم آنچه لازم بوده است خود قانون معین کرده است دعاوی که بین دولت و مردم باشد خود قانون معین کرده یکی را ده سال گفته یکی را پنج سال یکی را چهل سال اینها را چطور می‌شود متزلزل کرد مقصود این بود که واضح باشد و دچار اشکال نباشد.
رئیس – آقای قشقائی
اسمعیل خان قشقائی – عرضی که بنده کردم و آقای وزیر مالیه جواب دادند که اگر قهوه چی چای بفروشد و پول چای را نداده باشند اگر اجاره اش سر رفته باشد آن قهوه چی بده کار است تو باید مال الاجاره را بدهد عرض می‌کنم عرض بنده مسئله قهوه خانه و قهوه چی نبوده عرض بنده راجع بعمال و مباشرین دولت است وانگهی قهوه چی اجاره می‌کند ششماه قهوه خانه را جمعی هم آنجا نشسته‌اند چای می‌خورند مامور بیاید قهوه چی را بیرون کند آن وقت پول چای را از قهوه چی بخواهند این نمی‌شود بایدخورنده چای پول چای را بدهد عرض بنده این بوده است بنده عرض می‌کنم عمال باید بگیرند وبدهند در صورتیکه عمال نگرفته‌اند و بخواهند از آنها بگیرند البته این عدالت و عادلانه نخواهد بود عرض بنده این بود
رئیس – موافقین با مجموع قانون ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و استخراج آراء بعمل آمده ۷۴ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس – عده حاضر در موقع اعلام رأی نود و یک نفر باکثریت ۷۴ رأی قانون بقایای مالیاتی تصویب شد.
(۹- موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه)
رئیس – آقای افسر یاد آوری و تقاضا می‌کنند که جلسه آینده روز شنبه ۱۸ دی ماه باشد که آخرین روز شعبان است. جلسه آینده شنبه هیجدهم دیماه سه ساعت قبل از ظهر دستور لوایح مالی.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
قانون
اجازه الحاق دولت ایران بقراردادهای بین المللی پاریس و ژنو راجع بجلوگیری از رفتار حنایت آمیز نسبت بزنان و کودکان.
ماده واحده- مجلس شورای ملی اولاً الحاق قطعی دولت ایران را بمقاوله نامه بین المللی ۱۸ مه ۱۹۰۴ مطابق ۲۷ اردیبهشت ۱۲۸۳ که مشتمل بر۹ ماده در پاریس برای جلوگیری از رفتار خلاف اخلاق و جنایت آمیز نسبت بزنان و کودکان بامضا رسیده است و همچنین قرارداد بین المللی پاریس ۱۲ اردیبهشت ۱۲۸۹ (مطابق ۴ مه ۱۹۱۰) راجع بهمان مقصود مذکور در فوق که در پاریس امضا شده است بدولت ایران اجازه می‌دهد.
ثانیاً قرارداد بین المللی الغاء خرید و فروش زنان و کودکان مشتمل بر ۱۴ ماده را که در تاریخ ۳۰ سپتامبر ۱۹۲۱ (مطابق با ۷ مهر ماه ۱۳۰۰) در ژنو بامضا رسیده است تصویب و بدولت اجازه می‌دهد نسخ صحه شده آن را بدار الانشاء جامعه ملل تسلیم نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه ۱۴ دی ماه یکهزار و سیصد و ده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
قانون
اعطای اعتبار برای تهیه قسمتی از لوازم دفتری و مطبوعات سال ۱۳۱۱
ماده واحده – وزیر مالیه مجاز است برای تهیه قسمتی از لوازم دفتری و مطبوعات و غیره که باید در اول سال جدید بودجه‌ای حاضر باشد و تأخیر تهیه آن بانتظار تصویب بودجه سال آینده موجب اختلال مؤثری در جریان عمومی امور اداری می‌شود تا حدود دویست هزار تومان از محل عایدات جاری ۱۳۱۰ برای مخارج اداری که اعتبار آن در بودجه‌های سال ۱۳۱۱ پیش بینی خواهد شد تأدیه نماید و نیز بوزیر مالیه اجازه داده می‌شود تا حدودی مبلغ سیصد هزار تومان برسم علی الحساب از محل مذکور با رعایت شرایط ذیل بپردازد:
اولاً – در صورتیکه عدم اعطاء وجوه علی الحساب موجب خسارت یا مخارج زیادی برای دولت بشود
ثانیاً – در صورتیکه اطمینان کامل حاصل شود که اعتبارات مربوطه در بودجه سال آینده تصویب خواهد شد. مسلم است که وجوه علی الحساب باید یا سرع وقت از محل اعتبارات مصوبه مربوطه مسترد شود.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه چهاردهم دی ماه یکهزار و سیصد و ده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
قانون
راجع به بقایای مالیاتی
ماده اول – وزارت مالیه مکلف است بقایای مالیاتی املاک مزروعی و باغات و طواحین و ایلات و مستغلات سنوات قبل از ۱۳۰۲ را باستثناء سه فقره که در ذیل این ماده ذکر شده از دفاتر مالیاتی دولتی حذف و مدیونین را از پرداخت آن معاف نماید بقایای مؤدیانی که مالیات سالیانه آنها از بیست تومان تجاوز نمی‌نماید تا آخر ۱۳۰۴
معاف و از دفاتر مالیاتی حذف خواهد شد موارد سه گانه مستثنی از قرار ذیل است:
۱- مالیاتهائی که ابوابجمعی اشخاص بوده و محاسبة خود را تصفیه ننموده‌اند.
ب- مالیاتهائی که اشخاص در مقابل آن دعوی مطالباتی داشته و تا کنون محاسبة آنها خاتمه نیافته.
ج- بقایائی که بموجب قراردادهای مخصوص منعقده بین ادارات مالیه و مؤدیان ترتیب تصفیه و استهلاک آن داده شده استثنای فوق شامل بقایای مالیاتی قبل از ۱۲۹۰ شمسی که بطور کلی و بلااستثناء معاف می‌شود نخواهد بود
ماده دوم – مؤدیات مخیرند بقایای از سال ۱۳۰۲ باینطرف املاک اربابی را تا سالی که ممیزی ملک آنها اجرا شده مطابق مالیات معمولی سابق یا از مأخذ نتیجه ممیزی قانونی تصفیه نمایند.
ماده سوم – بقایای جنسی هر سنه بنرخ متوسط سه ماهه محلی خرمن همان سنه مسعراً دریافت می‌شود در صورت که نرخ مزبور از نرخی که کمیسیون در تبدیل مالیات جنسی به نقد تشخیص داده بیشتر باشد بنرخ مشخصة کمیسیون تنزل داده خواهد شد و در نقاطی که نرخ کمیسیون از نظر احتیاج ارزاقی تعیین نشده باشد حداکثر تسعیر نرخ آزاد متوسط پنجسال بدون آفت قبل از ۱۳۱۰ که کمیسیونی مطابق منظور در قانون معین نماید خواهد بود.
ماده چهارم – بقایای مالیاتی املاک مخروبه و شکسته که کسر ملک مورد تصدیق وزارت مالیه واقع باشد از مأخذ مالیات نتیجه ممیزی قانونی تصفیه و بقایای جنسی این قبیل املاک بنرخ روز پرداخت مسعراً مأخوذ خواهد شد.
ماده پنجم – بقایای مالیاتی در هر سنه معادل یک برابر مالیات جاری همان سال از قرار اقساط مقرره در قانون متمم ممیزی وصول می‌شود و از حیث جرائم تأخیر تابع مقررات قانون مزبور خواهد بود.
طریقه وصول بقایا از مستنکفین بر طبق مقرراتی خواهد بود که قانون متمم ممیزی برای وصول مالیات جاری مقرر داشته است.
ماده ششم – مالکین خالصجات انتقالی مکلفند بقایای سنواتی املاک خالصة انتقالی را از سال ۱۳۰۲ لغایت ۱۳۰۶ بقرار جمع معمولی سابق یا صدی پنجاه عایدات خالص مالکانه که در نتیجه ممیزی قانونی تشخیص داده شده بپردازد و اقساط بقایا در هر سال معادل صدی پنجاه عایدات خالص مالکانه اخذ می‌شود املاک مزبور از سنه ۱۳۰۷ به بعد تابع مقررات قانون خالصجات انتقالی مصوب ۲۰ اسفند ماه ۱۳۰۶ و قانون متمم آن مصوب پنجم اردیبهشت ماه ۱۳۱۰ خواهد بود و مأخذ تسعیر بقایای جنسی خالصجات انتقالی در قسمت املاک کسر و شکست دار مطابق ماده ۴ و در غیر آن بر طبق ماده ۳ خواهد بود.
بقایای بعد از سنه ۱۳۰۷ املاکی که در نتیجة رأی حکمیت مطابق قانون خالصجات انتقالی اربابی شده یا وزارت مالیه در نتیجه رسیدگی تصدیق به اربابی بودن آنها را نموده یا می‌نماید مطابق مالیات املاک اربابی محسوب و اخذ خواهد شد.
ماده هفتم – بقایای مالیاتی (اعم از اربابی و خالصه انتقالی) املاکی که بعد از تصویب این قانون نقل و انتقالی می‌شود از عایدات مالکانه دریافت خواهد شد ولی بقایای املاکی که قبل از این قانون نقل و انتقال شده باشد بر عهده مالکی خواهد بود که در موقع خود مالیات را نپرداخته است.
ماده هشتم – بقایای سنواتی افراد تا آخر ۱۳۰۱ به تخفیف منظور خواهد شد.
نسبت به بقایای از سنه ۱۳۰۲ به بعد ایلات و هم چنین نسبت به بدهی صاحبجمعان ایلات و املاک اعم ا ز بقایای قبل یا بعد از ۱۳۰۲ وزارت مالیه مجاز است با ملاحظه وضعیت افراد ایل و صاحب جمعان رعایت مقتضی را از حیث اعطاء تخفیف و امهال بعمل آورده محاسبه سنواتی را تصفیه نماید.
ماده نهم – وزارت مالیه مجاز است بقایای سنواتی اشخاصی را که در مقابل بدهی خود دعوی مطالباتی از
دولت دارند پس از رسیدگی و تصدیق صحت آن معادل مطالبات آنها از بدهی که دارند کسر و بقیه را بارعایت مواد این قانون وصول و محاسبه آنها را تصفیه نماید.
ماده دهم – چنانچه مالیات جزء جمعی و منال خالصگی املاکی که قسمتی از مالیات سنوات ماضیه آنها پرداخت شده است و در نتیجه اجرای این قانون مأخذ بدهی انها در سنوات ماضیه تنزل نماید ولی مبلغ و مقدار پرداخت شده در مالیات و منال و جزء جمعی سابق تجاوز ننماید محاسبه بقایای آن سنوات تصفیه شده محسوب خواهد شد.
ماده یازدهم – کلیه بدهی زارعین و رعایای خالصجات دولتی که در دهات خالصه ساکن بوده یا مشغول زراعت هستند از بابت بذر و مساعده و مال الاجاره‌های نقدی و جنسی که مربوط بسنوات تا آخر ۱۳۰۴ باشد معاف و از سال ۱۳۰۵ به بعدوزارت مالیه مجاز است با ملاحظه وضعیت و استطاعت آنهارعایتهای مقتضی را منظور و محاسبه سنواتی را بطوریکه صلاح بداند تصفیه کند. بقایای جنسی زارعین مطابق ماده سوم این قانون مسعراً مأخوذ خواهدشد.
ماده دوازدهم – مالیات املاک کسر و شکست دار که قبل از ممیزی قانونی از طرف وزارت مالیه بازدید شده در صورتیکه مأخذ مالیات ممیزی قانونی بیشتر از بازدید وزارت مالیه باشد بقایای این قبیل املاک در آنچه مربوط به قبل از ممیزی است از مأخذ بازدید تصدیق شده وزارت مالیه تصفیه می‌شود.
این قانون که مشتمل بر دوازده ماده است در جلسه چهاردهم دی ماه یکهزار و سیصد و ده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید. رئیس مجلس شورای ملی - دادگر