مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ اردیبهشت ۱۳۲۷ نشست ۶۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
سال چهارم - شماره ۹۳۷
مدیر: سید محمد هاشمی
شنبه ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۳۲۷
دوره پانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۱۵۷۳
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه ۶۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه شنبه چهاردهم اردیبهشت ماه ۱۳۲۷ نشست ۶۳
مجلس ساعت نه و 45 دقیقه صبح بریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
فهرست مطالب:
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
صورتمجلس روز یکشنبه دوازدهم اردیبهشت ماه را آقای فولادوند (منشی) به شرح زیر قرائت کردند
دوساعت و نیم بظهر روز یکشنبه دوازدهم مجلس بریاست آقای امیر حسین ایلخان ظفر بختیار تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت و تصویب گردید اسامی غائبین جلسه سابق که ضمن صورت مجلس خوانده شده‌است:
غائبین با اجازه – آقایان: محمد علی دادور – آقاخان بختیار. حسین وکیل. عباس اسلامی. شریف زاده. سلمان اسدی. حسن مکرم. عباس اسکندری.
غائبین بی‌اجازه – آقایان: محمد حسین صولت قشقائی. ابوالفضل تولیت. سلطانی. ابوالقاسم بهبهانی. عبدالرحمن فرامرزی. محمد علی مسعودی. محمد تقی بهار. شریعت زاده. یمین اسفندیاری. منوچهر گلبادی. سالار بهزادی. محمد عباسی. صفا امامی. کهبد
دیرآمدگان با اجازه – آقایان: مهدی ارباب مهندس رصوی. قهرمان. کشاورز. صدر. غضنفری. اورنگ. منصف. امیر حسین ظفر بختیار. دکتر طبا و سزاوار. امیر تیمور. دکتر عبده.
دیرآمدگان بی‌اجازه – آقایان: عزت‌الله بیات حسن اکبر. دکتر اعتبار. معتمد دماوندی. مسعد ثابتی. ساعد مراغه. بوداغیان. خوئی لر. باتمان‌قلیچ. برای نظارت در انتخاب دو نفر ناظر بانک آقایان محسن گنابادی، فتحعلی افشار و آشتیانی زاده بقرعه معین و از ۹۷ ورقه آراء مأخوذه آقایان نراقی و دکتر معظمی به عضویت هیئت نظارت اندوخته اسکناس انتخاب شده‌اند، همچنین برای نظارت در انتخاب اعضای کمیسیونها آقایان ضیاء ابراهیمی، دکتر مصباح زاده، پالیزی، هراتی و نورالدین امامی بحکم قرعه تعیین و برای کمیسیونهای دارائی، دادگستری، کشور، فرهنگ، بازرگانی، کشاورزی، خارجه هریک ۱۸ نفر و کمیسیونهای راه، بهداری، نظام ۱۲نفر و کمیسیون پست و تلگراف شش نفر اخذ رأی بعمل آمد
آقای وزیر دادگستری سه لایحه راجع بقوانین ثبت اسناد و ضرر و زیانی که یاشخاص وارد می‌شود و دعاوی حقوقی که بلباس کیفری تعقیب می‌گردد تقدیم و اظهار داشتند برای جواب سؤال آقایان نمایندگان آماده هستند. آقای دکتر معظمی در موضوع اراضی اطراف طهران که با عملیات متقلبانه به ثبت رسیده و به تصرف اشخاص درآمده و بقیمت‌های گزاف به فروش می‌رسد سؤال و تقاضا نمودند اسامی مالکین عمده این اراضی بعرض مجلس برسد. آقای وزیر دادگستری اقدامات ثبت طهران را در ثبت اراضی توضیح دادند و اسامی کسانیکه اراضی اطراف دروازه دولت و شمیران را تقاضای ثبت کرده‌اند قرائت نمودند. آقای وکیلی ضمن سؤال از وضع زندانیان تقاضا نمودند صورت اسامی کسانیکه بموجب احکام توقیف شده‌اند بمجلس تقدیم شود. درباب جمعیت حمایت زندانیان نیز از وزیر دادگستری توضیح خواستند.
آقای مهدی ارباب درباب اراضی خارج شهر که به ثبت داده‌اند توضیحاتی دادند آقای وزیر دادگستری راجع ببازداشت شدگان درپاسخ آقای وکیلی اظهار نمودند که دستور تهیه اسامی آنها داده شده و آئین‌نامه جمعیت حمایت زندانیان نیز تکمیل شده و قریباً هیئت مدیره شروع بعمل خواهد کرد. آقای حاذقی با اشاره به غیبت آقایان نمایندگان در جلسات و تعویق امور کشور اظهار نمودند هر قدر مقامات قضائی در احقاق حق متظلمین کوشش کنند همانقدر جرائم و جنایات تقلیل خواهد یافت و در باب ضرب و جرحی که بآقای شهاب خسروانی وارد شده همچنین موضوع قتل محمد مسعود سؤال نمودند که چه اقدامی بعمل آمده‌است.
آقای وزیر دادگستری گفتند قسمت عمده مربوط بنواقص قوانین است و تقاضا نمودند لوایحی که در رفع این نواقص تقدیم شده زودتر به تصویب رسد و نسبت به مضارب آقای شهاب خسروانی توضیح دادند که تعقیب لازم بعمل آمده‌است آقای ملک مدنی برای حفظ نظم مجلس تقاضا نمودند اسامی کسانی که از جلسات غیبت می‌کنند در جلسه قرائت شود. آقای دکتر راجی راجع بمسائل مربوط به خوزستان و تجدید نظر در حکمیت ورثه خزعل با قرائت تلگراف تشکرآمیز اهالی تقاضا نمودند از خالصجات نقاط دیگر با املاک ورثه تعویض شود، همچنین معتقد بودند نخیلات بمتصرفین فعلی واگذار و جریان ثبت آنها انجام گردد و در تقسیم اراضی بین زارعین آنسامان دولت اقدام سریع نماید، سپس در باب ساختمان خانه‌های کارگری شرکت نفت و وسایل زندگی و دستمزد آنها و تعلیم و تربیت فنی کار گران ایرانی و لزوم کمک شرکت بیمه در ایجاد وسایل بهداشت بیمه شدگان در شهر آبادان و ساختمان راه شوسه خر مشهر و تهیه وسایل حمل واحدهای نیروی دریائی ازانگلستان به تفصیل ایراد سخن نموده گفتند با اراضی و آب فراوان خوزستان باید از کمکهای اقتصادی آمریکا و دول بزرگ دیگر بنفع کشور استفاده کرد. مقارن ظهر مجلس خاتمه یافت و بروز ۳ شنبه موقع مقرر موکول گردید
رئیس – آقای دکتر راجی نسبت بصورتمجلس اعتراضی داشتید؟ بفرمائید.
دکتر راجی – بنده می‌خواستم برای رفع ابهامی که در خارج نسبت ببعضی از عرایض بنده پیش آمده بود توضیحاتی عرض کنم. اعتراض بر ثبت نخیلات هم از طرف وکلای ورثه خزعل است که ۴۶۰۰ فقره بعمل آمده و هم متأسفانه از طرف وزارت دارائی است بنظر بنده قسمتی را که دولت اعتراض کرده با گرفتن مالیات مزروعی دیگر موردی ندارد و قسمتی را که ورثه خزعل بتوسط وکلایشان اعتراض کرده‌اند تقاضا می‌کنم که در دیوان کشور بیک ترتیبی حل شود زیرا با این اعتراضات بکلی مالکیت فلاحین متزلزل شده و ایجاد نارضایتی در خرمشهر و آبادان می‌کند.
رئیس – آقای دکتر راجی این مربوط باعتراض بصورتمجلس نیست این یک تذکری است علیحده حالا فرمایشاتتان تمام نشد؟
دکتر راجی – دوکلمه دیگر مانده‌است اگر اجازه بفرمائید.
رئیس – بفرمائید.
دکتر راجی – تقاضا می‌کنم باین موضوع رسیدگی بشود و راه حلی اتخاذ بکنند که اعتراضات ورثه خزعل مورد توجه قرار بگیرد و آنها بتوانند در صادرات خرما از ایران بیشتر کمک کنند.
رئیس – دیگر نظری نسبت بصورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس روز یکشنبه دوازدهم تصویب شد، یکعده از آقایان نمایندگان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند
مهندس رضوی - دستور چیست آقا؟
وزیر دارائی – بنده لایحه‌ای داشتم.
اردلان – اجازه بفرمائید بنده دوکلمه عرض داشتم.
- بیانات قبل از دستور آقای اقبال
۲- بیانات قبل از دستور آقای اقبال
رئیس – نوبت آقای اقبال است بفرمائید آقا.
اقبال – بنده متأسفم که آقای عباس اسکندری در اینجا تشریف ندارند (گویا بواسطه کسالتی که دارند) تا این تذکر را با حضور خود ایشان عرض بکنم، در ضمن استیضاحی که از دولت جناب آقای حکیمی کردند و در ضمن صحبتی که می‌کردند فرمودند «که اگر آقای حکیمی متعهد بشوند در موضوع بحرین، در باب بحرین و در باب قرارداد نفت جنوب اقدامی بکنند من بدولت آقای حکیمی رأی موافق می‌دهم» بنده متأسفم که ایشان چرا در ضمن صحبتشان صحبتی از فیروزه و مطالبات ما از دولت شوروی نکردند: (صحیح است) دولت شوروی و دولت انگلستان دو همسایه مقتدر و قوی ما هستند و ما باید با کمال مراقبت و با کمال حسن نیت با هردو آنها روابط صحیح داشته باشیم (صحیح است) (حاذقی – آنها باید با ما داشته باشند) ما هم باید داشته باشیم باینجهت بنده عقیده‌ام اینست که دولت در هردوی این مسائل باید اقدام بکند یعنی هم در باب بحرین و هم نفت جنوب نسبت بهمسایه جنوبی و هم در باب استعداد فیروزه و تصفیه محاسبات ما با همسایه شمالی (صحیح است) باید اقدام بکنند و ضمناً این طور فکر می‌کنم که حالا که محسوس است یک قدری روابط همسایه بزگ ما دولت شوروی با ما رو باصلاح و آرامش و مساعدت می‌رود و آثارش هم محسوس است سفیر کبیر شوروی هم ملاقاتهائی با نخست وزیر و وزیر خارجه کرده امروز هم خواندم که در یک ضیافتی که در وزارت خارجه بوده ایشان هم بودند و این اسباب خوشوقتی است دولت هم بنظر من باید اقداماتی در این باب بکند یعنی در باب جدید روابط اقتصای و تجارتی ما با دولت شوروی وارد مذاکره بشود و در این باب هم اقدام بکند، ملاحظه بفرمائید که دولت آمریکا یا دولت انگلستان با تمام مخالفتهائی که با دولت شوروی متأسفانه دارند و در نتیجه این مخالفتها وضع دنیا و ممالک کوچک همیشه آشفته و ناراحت است با وجود این در باب مسائل اقتصادی اقدام می‌کنند بنظرمن دولت ما هم باید با کمال حسن نیت از این رفتار یک قدری دوستانه دولت شوروی که با ما شروع کرده‌اند حسن استفاده بکند و در باب تجدید روابط اقتصادی ما با دولت شوروی اقدامی بکند، این روابط هم روابطی است که ناگزیر باید باشد برای اینکه دولت شوروی همسایه ما است و ما در یک مسافت زیادی با آنها هم سرحد هستیم و سابقاً هم روابط تجارتی از قدیم داشته‌ایم و باید این روابط را تجدید بکنیم، این یک عرض بنده.
کاغذی از بندرعباس بنده داشتم از طرف زندانیان آذربایجانی تبعیدی به زندان بندرعباس تصور می‌کنم که آقای گنجه همچنین کاغذی داشتند (آشتیانی زاده – همه دارند) بسیار خوب در این کاغذ می‌نویسید «امضاء کنندگان زیر یک بک عده پنجاه نفری از صدها زندانیانی هستند که در دادگاههای نظامی آذربایجان به جرم همکاری با متجاسرین محکوم به حبس و در شش ماه قبل بدون مستند قانونی به بد آب و هوا ترین مناطق ایران یعنی بندر عباس تبعید گردیده و به سبب عدم اعتیاد به شرایط نامساعد طبیعی محلی بوضع رقت آوری از بدو ورود بزندان این شهر بدون استثناء به بیماری‌ها و تبهائی که فقط زائیده نامساعد بودن کیفیت طبیعی این سامان می‌باشد گرفتار و بحدی در ظرف همین مدت قلیل قوای جسمانی خود را از دست داده‌اند که اصولاً مأمورین اداره شهربانی و اداره بهداری شهرستان هم با بذل دلسوزی قادر به جلوگیری از این وضع وخیم و بیماری مداوم فدویان نشده‌اند چنانچه اگر اقدام عاجلی در این خصوص بعمل نیاید در این فصل گرما محققاً مخاطرات جانی در انتظار ما خواهد بود این نفی بلد جنبه مقرراتی ندارد زیرا تصدیق میفرمائید که تبعید محبوس یا باید بموجب رأی محکمه انجام پذیرد یا باستناد حکم کمیسیون تشدید مجازات و آن هم در مورد زندانیانی که از حدود مقررات داخلی زندان تجاوز نموده و مرتکب شرارت شوند و بنا بر پرونده متشکله کمیسیون تشدید مجازات بموجب ماده واحده برای آنان رأی تبعید صادر نماید ولی فدویان نه در محکمه محکوم به تبعید و نه بعلت شرارت محکوم کمیسیون تشدید مجازات شده‌اند گذشته از این اکنون صدها زندانی آذربایجانی که مانند ما بتفاوت از سه سال تا ابد محکوم بحبس و هیچگونه تفاوتی بافدویان ندارد در شهرهای مختلف آذربایجان و نواحی خوش آب و هوای کشور بسر می‌برند (القای شبهه نشود) منظور ما از ذکر تبعیض این نیست که زندانیان دیگر مثل فدویان بر خلاف قانون در معرض بیماری و اعدام یا شکنجه تدریجی قرار گیرند بلکه قصد این بود که بعدم تناسب تبعید مزبور اشاره شده باشد اینک ۵۰نفر زندانی یعنی کسانیکه هیچگونه وسیله‌ای جهت احقاق حق خویش در دست نداشته و محدودترین عناصر اجتماع بشمار می‌روند و از تقدیم ۳۴ فقره درخواستهای کتبی و تلگرافی خویش حتی بأخذ یک پاسخ منفی هم نائل نیامده جز توسل بقانون چاره‌ای نداریم باعطف توجه بمعروضات فوق استدعا داریم امر و مقرر فرمایند اگر ما را مطابق قانون بحوزه قصائی مربوط بمحل محکومیت هم نمی‌فرستند لااقل بنقطه خوش آب و هوای دیگر منتقل و الا مستند قانونی تبعید مزبور را ابلاغ نمایند. تمام امضاء‌ها هست، البته اشخاصی در آذربایجان با متجاسرین همکاری کرده‌اند که باید شدیدا هم مجازات بشوند وبموجب حکم محکمه محکومیتهائی هم پیدا کرده‌اند خود آنهد هم نوشته‌اند که ما محکوم شده‌ایم ولی همانظور که نوشته‌اند تبعید هم باید بموجب حکم محکمه باشد بخصوص مردم آذربایجان که عادت دارند و در آن هوای خنک پرورده شده‌اند خیلی مشکل است که آنها را در بندرعباس نگهدارند و بنظر من این یک نوع اعدامی است، یک نوع اعدام تدریجی، و من خواهش می‌کنم که دولت در این باب موافقت کند و اگر ممکن نیست که اینها را در آذربایجان ببرند در یک منطقه خوش آب و هوای مملکت نگهدارند، در یک نقطه‌ای از مملکت که آب و هوایش مثل آذربایجان باشد نه بندرعباس ولی اگر این تبعید بموجب حکم محکمه‌است باید احکام آنرا ابلاغ بکنند که از این بلاتکلیفی خارج شوند.
عرض کنم که در جلسه یکشنبه ۲۴ اسفند بنده اینجا صحبتی کردم در دو موضوع یکی راجع بوضعیت تبلیغات بود یکی هم راجع به نمایشنامه حرم ناصرالدین شاه و بنده اینجا وعده کردم که اگر این اظهارات صادقانه من را حمل بر غرض نکنید و توجیهات ناواردی بر آنها نکنید من در پشت این تریبون باز در این باب صحبت می‌کنم و حالا آمده‌ام که بوعده خودم وفا کنم آقایان میدانند که البته من در اینجا اول راجع بتبلیغات صحبت کردم و بعدراجع بحرم ناصرالدین شاه و حالا هم در همین دو قسمت صحبت می‌کنم. تبلیغات با این بودجه سنگینی که دارد یکی از وسایل تبلیغ کشور است که باید بنفع کشور و با کمال بیطرفی وظیفه خودش را انجام دهد (صحیح است) تبلیغات مال مردم است یعنی آن کسی که صبح پیچ رادیو را باز می‌کند باید خبری که از آنجا می‌شنود این خبر حتما درست باشد و باور بکند و با این کیفیت مردم یک حس اعتماد و اطمینانی بدستگاه تبلیغات خودشان باید داشته باشند و در هر موضوعی که تردیدی دارند وقتی خبر رادیو را می‌شنوند آنرا حجت بدانندو بدانند که صحیح است وراست است (آشتیانی زاده – وراه کج نروند) اجازه بفرمائید متاسفانه تبلیغات ما از اول هم واقعا بوظیفه خودش رفتار نکرده و در این اوقات بدترین وضع خودش را دارد ادامه می‌دهد بنده ضمن آن نظقم گفتم که تبلیغات چرا اقدام نمیکندو چرا مراقبت نمی‌کند که خبرهای ناصحیحی که بضرر کشور ما هم هست اینها منتشر بشودالبته مقصود من این نبودکه اگر در یک رادیو خارجی یک خبری را بگویندتبلیغات آنرا کنترل کند برای اینکه آن قابل کنترل نیست و هر کس که در منزلش یک دستگاه رادیو داشته باشداین خبر خارجی را میگیردولی من گفتم که چرا چیزهائی که بضرر کشور است تبلیغات اجازه می‌دهد که دست و پا شکسته و گاهی هم برخلاف حقیقت و با اشکال مختلف اینها را در رادیو بگویند من غیر از این چیزی نگفتم، من نگفتم که این خبریعنی خبر آمدن فلان کشتی امریکائی بخلیج فارس و آن حرفهائی که بود، اینها را اداره رادیو منتشر کرده من همچو چیزی نگفتم آنوقت آقای پاینده در روزنامه کیهان شماره ۱۴۹۲ مورخه کی همان مورخه چهارم جمادی الاول ۱۳۶۸ یک نامه‌ای نوشته‌است که در روزنامه چاپ شده نوشته‌است ((نامه اداره تبلیغات، اداره روزنامه کیهان در جلسه روزیکشنبه بیست و سوم اسفند آقای اقبال نماینده محترم مجلس شورای ملی در ضمن نطق خود شایعه ورود ناو هواپیمابر امریکائی را بآبهای ایران یادآوری نموده و از طرز کار اداره تبلیغات انتقاد فرمودند که چرا این شایعه در روزنامه‌ها منتشر شده و اظهارداشتند که این خبر در رادیو پخش شده این نکته قابل توجه‌است که شایعه مذکور توسط رادیوهای خارجی پخش شده و یکی از روزنامه‌ها آنرا از رادیوگرفته منتشر کرده و بلافاصله اداره تبلیغات از مقامات صلاحیتدار کسب اطلاع نموده و شایعه بی اساس تکذیب شد و تکذیب آن در رادیو انتشار یافت))، خلاصه نوشته‌است که ((فلانکس یعنی من گفته‌ام که چرااین خبر در رادیو پخش شد))در صورتیکه من همچو چیزی نگفته‌ام شاهد من همین صورت جلسه مجلس است و نطق منهم مفصل نوشته شده‌است، آقایان هم بگیرند ملاحظه بفرمایند که راجع باین مطلبی که خیلی کوچک هم هست و چیز مهمی نیست با وجود این بدون مطالعه و ملاحظه یک نوشته ایرا امضاء می‌کنند که همه اش کذب است و همچو خبری نیست اداره تبلیغات باید که در تمام نوشتجات و در تمام گفتارهایش نهایت دقت را بکند و طوری صحبت بکند که واقعا صحبت و پروپاگاندا بنفع همه باشد، آقایان میدانند که من در جلسه خصوصی و مکرر در پشت این تریبون مراتب احترام و علاقه خود را بسلطنت مشروطه ایران و شخص اعلیحضرت محمد رضا شاه پهلوی اظهار کردم و گفتم که اعلیحضرت محمدرضا شاه بواسطه آن طبع دموکراسی که شخصا دارند مورد احترام و علاقه تمام ملت ایران هستند (صحیح است) این امری نیست که پنهان باشد ولی متاسفانه باید گفت که یک مشت افراد بی شخصیت، باید بگویم بی شخصیت، اینها همانطور که تمام مقدسات و مقامات مهم مملکت را بواسطه آن حرکات خلاف رویه شان گاهی خراب و حتی موهن میکنندباز هم توی این مملکت ما هستند، شما آقایان رضا شاه را چطور آدمی می‌دانستید؟ بنظر من رضا شاه کسی بود که هر چه آثار خوب در این مملکت می‌بینید از آن مرد بزرگ بود (صحیح است) (رحیمیان – هیچ مرد بزرگ نبود، دیکتاتور بود) (زنگ رئیس) این تریبون در اختیار شما است، عرض کنم که رضا شاه ابدا روز اولی که آمدآن نبود که روز آخر شد. من برای آقایان یک حکایتی را نقل می‌کنم که ناقلش آقای عمادالسلطنه فاطمی است که الان الحمدالله زنده و حی حاضر هستنذ ایشان می‌گفتند ((درزمانی که رضا شاه رئیس الوزراء بود یکروزی من در منزل خودم باتفاق جمعی از دوستانم که تصور می‌کنم نصرت الدوله و تیمورتاش و دبیر اعظم بهرامی بودند نشسته بودیم و صحبت می‌کردیم در این ضمن آقای سرلشگر انصاری که آنوقت یا وزیر کشور بودند و یا حاکم نظامی طهران ایشان وارد شدند و خیلی حالت خوشی داشتند فوق العاده بشاش بودند بایشان گفتم آقا کجا بودید که اینقدر بشاش و خوشحال هستیدگفتند بلی واقعا خوشحالم وآمدم اینجا که با شما یک چای بخورم پرسیدم حالا ممکن است که بفرمائید که چرا اینقدر بشاش هستید؟ گفتند بلی حضرت اشرف یعنی رضا خان آنوقت، سردارسپه آنوقت مرا احضار کرده بود و قباله ۳ دانک از یک پارچه ملکی را که تازه خریده بود بمن نشان داد چون ایشان یعنی آقای سرلشگرانصاری آدم فاضلی است و خیلی آدم خوبی هم هست و علوم قدیمه را هم خیلی خوب میداندقباله را بایشان نشان داده بود که ببینند که این قباله از نظر ارکان معامله درست هست یا خیرایشان گفتند که بلی من این قباله را گرفتم و دیدم که این قباله صحیبح است ولی من یک عرضی داشتم حضرت اشرف گفت بگو گفتم که طبع انسان قانع نیست اگر من می‌دانستم که حضرت اشرف با داشتن یک پارچه ملک قناعت می‌کنند من می‌رفتم و تمام مایملک خودم را می‌فروختم و نصف دیگر آنرا می‌خریدم و بشما تقدیم می‌کردم ولی طبع انسان اینطور نیست طبع انسان قانع نیست انسان وقتی این یک ملک را خرید ملک پهلویش را می‌خواهد آنرا هم که خریدملک آنطرف تر را و قس علیهذاو من از اینکار می‌ترسم که شما از خدمت باین مملکت باز بمانید می‌گفت که حضرت اشرف قباله را گرفت و پاره کرد و گفت حق با تواست)) آقایان ممکن است سؤال کنیداز آقای دبیر اعظم سرلشگرانصاری مقصود این است که این رضا شاه اولش اینطور بود رضا شاه را کی بآنروز آخر نشاند؟ همین متملقین(صحیح است) همین متملقین که امروز هم هستند (صحیح است) عرض کنم که من آقای رحیمیان بشما عرض می‌کنم شما خودتان امسال درمسافرت جنوب تشریف داشتید با هم بودیم از اولین نقطه شمال تا آخرین نقطه جنوب و شرق و غرب هر کجا که شما یکقدم اصلاحی می‌بینید مال رصا شاه‌است این قابل انکار نیست اجازه بفرمائیدآنکه شما می‌خواهید بگوئیدمن خودم می‌گویم این تاسیساتی که توی این مملکت هست این راهها، این بانک ملی، اصلاح امور، الغاء کاپیتولاسیون، (مکی – قتل مدرس) نمیدانم تمام این ساختمانها، راه شوسه، تونل تمام اینها در نتیجه شخصیت رضا شاه‌است، اما من هم با شما عقیده‌ام که رضا شاه را خرابش کردند من بشما یک عرضی می‌کنم من اصلا نمیدانم که تمام این خدماتی که رضا شاه برای این مملکت کردبقدر اینکه یک مباشر املاک مازندران یک زن را بیاورد بعنوان عمله برای کارکردن وآن زن درحین کار وضع حمل بکندو او تماشا بکند ارزش دارد یا خیر؟این مشکل است تشخیصش اینها را باید گفت. باید واقعا انصاف داد چیزهای خوب را باید گفت و چیزهای بدرا هم بدون ملاحظه باید گفت امروز اگر ما ملاحظه داشته باشیم فردا گرفتار همینگونه پیش آمدها نمی‌شویم اینطور پیش آمدها مثل مرض سرطان است، مرض سرطان بمحض اینکه طلوع کردباید آنرا از بیخ و بن قطعش کرداگر شما نکنید او شما را قطع می‌کند، چاره‌ای نیست ملاحظه بفرمائید رادیو چه اخبار مبتذل و چه اخبار دروغی می‌گوید.
من در اهواز شنیدم که رادیو می‌گوید اعلیحصرت همایونی تشریف آوردند بطهران و طیاره همایونی، طیاره حامل اعلیحصرت با وقار و طمانینه مخصوصی بر زمین نشست، من از شما می‌پرسم طیاره یکجور بر زمین می‌نشیند آقای رئیس تبلیغات بگوئید طیاره اعلیحصرت بر زمین نشست اعلیحصرت همایونی با وقار تشریف آوردند این را ملت قبول می‌کند، این را ملت روی سرش می‌گذارد اما وقتی شما این خبر دروغ و تملق آمیزرا می‌دهی ابدا ملت قبول نمی‌کند (صحیح است) عرض کنم که از محل عواید آستانه قدس رضوی املاکی برای آستانه قدس رضوی خریداری شد مبلغش هم اینجا ۲۵ میلیون تومان است بنظر من هزار برابر است برای اینکه املاکی که خریده شده هزارها میلیون ارزش دارد و این املاکی است که واقعا در هیچ جای ایران پیدا نمیشوداینها در زمان رضا شاه پهلوی در نتیجه قدرتی که او داشت از عوائی آستانه خریداری شد سند مالکیت هم باسم آستانه صادر شد خوب دیگر جای حرفی نیست بنظر من اداره تبلیغات باید بگویدکه اعلیحصرت همایونی شاهنشاهی در مسافرت خودشان بخراسان املاکی را که باین کیفیت خریده شده بودو ملک طلق آستانه بود باقتضای اسلام پروری و مسلمانی که دارند بوظیفه خودشان عمل کردند و وقف کردنداما چرا این حرف را می‌زنند که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ۲۵ میلیون تومان املاک شخصی خودشان را باستانه اهداء کردند این حرفها را برای کی می‌زنند این حرفها را همه مردم میدانند که دروغ است. شاه را تجلیل کنید، شاه را احترام کنید، شاه را بوظایف قانونی خودش با کمال احترام آشنا کنید (صفوی – آشنا هستند آقا)منهم میدانم آشنا هستند اگر بگذارند (صفوی – نخیر می‌گذارند آقا) من عقیده‌ام اینست که مملکت ایران مملکت مشروطه‌است ما بسلطنت مشروطه ایران نهایت علاقمندی را داریم (صحیح است) ما در پشت این تریبون بحفظ سلطنت مشروطه ایران قسم خوردیم (صحیح است) و باید با خون خودمان حفظ کنیم (صحیح است) ولی تمام مطالب حتی گاهی بعضی مظالب با کمال ادب و صداقت نه از راه تملق و استفاده کردن بعرض اعلیحضرت همایون شاهنشاه تاجدارمان برسانیم. انسان وقتیکه این اداره تبلیغات را می‌بیند که دو تا روزنامه موافق دولت را از سر تا پا می‌خواند، اگر واقعا شما مندرجات روزنامه‌های موافق دولت را می‌خوانید لااقل دو تا هم باید از روزنامه‌های مخالفش را بخوانید یا اصلا نباید بخوانید، رادیو را چه به این کارها، رادیو مال مردم است در رادیو باید درس اخلاق حسنه ترویج بشود (صحیح است) و مطالب راست گفته بشود حکایات دینی، مسائل دینی اینها گفته بشود نه اینکه مرتب صفحه (تو رفتی و عهد خود شکستی) و چیزهای دیگری از این رادیو بیرون می‌آید که می‌شنوید اینها را گوش بکنید خواهش می‌کنم در ساعات مختلف چیزهای عجیب نمیدانم یک چیزهائیکه واقعا مهوع است، ما اینجا هم تا یک حرفی می‌زنیم میگویند آقا این کار دولت سابق است، دولت سابق هم بدمیکرد اگر دولت سابق خوب کار می‌کرد که نمی‌افتاد شما کار بد نکنید کار بد هر کس که کرده‌است، دولت سابق، دولت لاحق، قوام السلطنه، حکیم الملک، هژیر و غیره کار خوب همیشه باید شروع کرد. عرض کنم که در چند جلسه پیش وقتی که محاکمه سروان خسرو روزبه مطرح بود آقای حائری زاده نماینده محترم سؤالی از وزیر جنگ کردند عرض کنم حضورتان سؤالی که آقای حائری زاده کردند برای این بود که یک افکار و صحبتهای زیادی در آن دو سه روز اول توقیف روزبه بین مردم شایع بود بی ربط و بیموضوع نمی دانم این را میخواهند بکشند، کی اعمال زور می‌کند، کی اعمال نظر می‌کند از این حرفها و آقای حائری زاده هم در این باب سؤال کردند و متاسفانه ایشان تشریف نیاوردند (وزیر راه ـ آمدند اینجا خودشان نخواستند) و بعد هم حکم محکمه در بار روزبه صادر شد که شاید همه آقایان هم مسبوقند. بنده خواستم عرض کنم که منهم مثل سایرمردم و مثل سایر آقایان چیزهائی راجع بخسرو روزبه شنیده بودم و می‌شنیدم، این نمیدانم افسری است با متجاسرین چکار کرده، کی را فرار داده، خیانت بمملکت کرده بدیهی است که هر کس که خیانت بمملکت بکند و واقعا اقدام در تجزیه ایران و لطمه باستقلال ایران بزند جزایش چوبه دار است این محل تردید نیست و مطابق قوانین باید محاکمه بشودو بعد از صدور حکم بمجازات خودش برسد این محل تردید نیست ولی از وقتیکه این محاکمه او علنی شد و دفاع او را در روزنامه‌ها می‌خواندم همه آقایان هم دفاع آن را خواندند واقعا من اینطور فهمیدم که آقای روزبه آدم بسیار فهمیده ایست (صحیح است) شما روزنامه را بخوانید دفاع اورا ببینید واقعا جنبه علمی – قضائی – فلسفی دارد و بسیار بسیار من خوشوقتم که برخلاف آن شایعات بیربط و بی موضوعی که منتشر شده بود که نمیدانم این را دستور داده‌اند مقامات عالیه اعدامش کنند و از این مهملات معلوم شد که هیچ اینطور نیست و با کمال آزادی از خودش دفاع کرده بود وبسیار هم خوب دفاع کرده بود بسیار منطقی و مدلل و بالاخره بچهار سال حبس هم محک. م شد و من می‌گویم که یک همچو آدمی که حالا هم در قشون نیست گویا اخراج شده واقعا از مواردی است که باید مورد عفو قرار گیرد برای اینکه این شخص با این فهم آدمیکه ۱۵ جلد کتاب در علوم مختلفه تالیف کرده‌است و این طور از حق خودش دفاع می‌کند و اینطورواقعا بقانون و اینها آشنا است حقیقتا یک آدمی است که برای این مملکت ممکنست مفید واقع بشود. عرض آخر بنده راجع بآقای دهقان است یعنی روزنامه تهران مصور بنده بازهم یکبار دیگر تاکید و تایید می‌کنم که من با آقای دهقان جز سابقه دوستی چیزی ندارم و از ایشان نهایت تشکر و امتنان را هم دارم که همیشه ایشان نسبت بمن اظهار دوستی کرده‌اند و صحبت آن نبود، آن نسبت هم تصور می‌کنم که صحبت ناروائی بودو من از ایشان خواهش کردم که شما در تماشاخانه تهران نمایشنامه شاه عباس کبیر را نشان دادید و نمایشنامه نادرشاه را هم نشان دادید اتفاقا آن دو نمایشنامه بقدری خوب بود و بقدری مهیج بود و احساسات وطن پرستیرا تهییج و تحریک می‌کرد که حد نداشت و محل حرف نبود (صحیح است)من بشما با کمال ادب، با کمال دوستی و ارادت عرض کردم که چه لزومی دارد که نسبت به یک سلسله که ۱۵۰ سال در این مملکت سلطنت کرده‌اند مثل تمام سلسله‌ها پادشاه خوب داشته‌اند پادشاه بد هم داشته‌اند اهانتی بشود چون آن نمایشنامه خیلی اهانت آمیز بود(دهقان – آقای اقبال اهانت آمیز نبود بنده آنروز عرض کردم که اهانت آمیز نبود) در یک سنی نشان می‌داد یک زنی را با شلیته، شلیته را همه آقایان میدانند و یک شلوار کشی و یک چارقد ایشان معشوقه جدید ناصرالدین شاه بود روی میز هم چند تا انار و پرتقال و چند تا دایره و تنبک زن هم بودند این سن ناصرالدین شاه بود حالا من نمیدانم که این موهن است یا نه؟ و این ناصرالدین شاه هم جلو همه این مردم دست می‌کرد توی پستان آن خانم در حضور تمام این مردم حالا این موهن است یا نه من هم نمیدانم!و او هم می‌گفت نکنید قربان و آقای نمیدانم خواجه باشی و چی چی الحرم هم با هم صحبت می‌کردند که بهترین جای عشقبازی برای آدم توی دربار است و از این حرفها من می‌گویم اگر یک همچو چیزی هم باشد ضرورت ندارد…
رئیس – آقا تامل بفرمائید عده کافی نیست. بفرمائید آقا
اقبال - …در سلسله قاجاریه واقعا پادشاه مستبد و منفوری نظیر محمد علی شاه هم داشتیم که ملت و مملکت اورا از سلطنت عزل کرد و برای سرش جایزه قرار گذاشت هیچوقت هم در این مملکت کسی اسم اورا به نیکی نمی‌برد محل حرف نیست ولی خوب یک مظفرالدین شاهی هم داشتیم که این مشروطیت ناقصی هم که امروز داریم از برکت وجود اوست و این عدل مظفری هم که بر سر درب مجلس می‌بینیم این نمونه‌ای از اوست احمد شاه هم شاهی بود که بسیار مشروطه طلب و قانون دان حوادث او را از سلطنت دور کرد اصلا لزومی ندارد که واردجزئیات بشویم آقای دهقان در مقابل این اظهارات دوشتانه و مؤدب من اولا شرحی در تهران مصور نوشته بودند که آنهم خیلی مهم نبود ولی بعد شنیدم که یک پیش پرده‌ای بافتخار من در تماشاخانه تهران درست کردند من خودم آن پیش پرده را ندیدم و خبلی خوشوقت می‌شدم که مرا هم دعوت میکردندو می‌رفتم آنجا می‌دیدم (بهادری – یک جلسه دیگر) بلی یک جلسه دیگر لابد یک پیش پرده دیگری درست می‌کنند و ما را هم دعوت می‌کنند که برویم آنجا بعد دو تا از رفقای خارج از مجلس از ایشان پرسیده بودند که این چکاری است و این چه چیزی است گفته بودند که من می‌خواهم یک قدری قلقلکش بدهم. چون میدانند که بنده از خنده و قلقلک خوشم می‌آید میخواهند بنده را قلقلک بدهند من از قلقلک خوب بدم نمی‌آید امیدوارم که ملت ایران و طبقه منور این مملکت آنقدر رشد پیدا بکنند که یک روز همه را قلقلک بدهند تمام آنهائیکه بحقوقشان تجاوز می‌کنند مقاماتشان را از روی عنف گرفته‌اند آنها را قلقلک بدهند آن روز باز ما هم داخل قلقلک خواهیم بود. عرض می‌کنم که آقای دهقان امروز در ردیف نمایندگان آذربایجان در ردیف امثال آقایان: ساعد – مامقانی – امیر نصرت و سایر آقایان محترم نمایندگان آذربایجان تکیه بر جای مدرس و مؤتمن الملک زده‌اند و چون اعتبار نامه ایشانهم از تصویب مجلس گذشته‌است وکیل مجلس هستند آقای دهقان سوابق زیادی در فن تآتر و هنر پیشگی دارند و خوب تماشاخانه تهران هم شاهد این قضایا است مسلم آقای دهقان روزنامه هفتگی تهران مصور را در اختیار دارند مقصود اینست که تمام اینها را برای دفاع از خودشان و حمله به اشخاص در اختیار دارند یکی می‌تواند فحش بدهد یکی می‌تواند پیش پرده بسازد اما ما بیچاره هائی که جائی جز تریبون نداریم و باید بیائیم اینجا دفاع بکنیم و حرفهایمان را بزنیم. بنده ناچار باور کنید که هیچ دلم نمی‌خواست ولی این شرح را می‌خوانم که این ملت ایران این روزنامه نویسها این را یادداشت کنند و بعد هم هیچ صحبت نمی‌کنم نقل از شماره ۲۲ تهران مصور (دهقان – کی نقل کرده) بنده نمیدانم،
رئیس – آقایان توجه نمی‌کنند این تابلو را باید نگاه بکنند بعد بروند بیرون (نمایندگان – صحیح است)بفرمائید آقا.
اقبال - پرسش. آقا توجه بفرمائید آقای مدیر محترم دوشیزه‌ای هستم زیبا…
رئیس – آقا این را نخوانید من باید حفظ نظم را بکنم نظم مجلس را باید رعایت کرددوشیزه و اینها و این حرفها چیست. ؟؟
امامی – چرا بمجلس توهین می‌کنید.
اقبال – بمجلس توهین می‌کنم؟ بمجلس وقتی توهین می‌شود که اشخاص ناباب می‌آیند توی مجلس.
دهقان – خجالت بکشید آقا تو خودت را بکشی نیابت تولیت را بتو نمی‌دهند.
اقبال – در باب نیابت تولیت هم الان صحبت می‌کنم.
رئیس – آقا چند دقیقه تنفس می‌دهم.(در این موقع ساعت ده و نیم تنفس داده شد و در ساعت یازده و ربع مجلس مجددا تشکیل شد)
رئیس – آقای اقبال.
نمایندگان – دستور – دستور (همهمه نمایندگان).
حاذقی – آقای اقبال لطفا صحبتتان را تمام کنید که من پیشنهاد ورود بدستور کردم.
اقبال – مطابق نظامنامه نطق ناطق را نمی‌شود قطع کرد و اگر در صحبت ناطق یکی از وکلا احساس بکند که اهانتی شده‌است باو مطابق ماده ۱۰۹ باید اجازه بگیرد و بعد از اینکه صحبت او تمام شداز حق خودش دفاع بکند (حاذقی … امیدوارم که اهانتی نشود) بهر حال بنده از این تشنجی که در مجلس پیدا شد البته متاسفم ولی می‌خواهم عرض بکنم که من یک آدم زنده‌ای هستم و تمام صحبت هائیکه کردم بمسئولیت خودم کردم و پشت کلمه بکلمه اینها ایستاده‌ام من باور کنید که ابدا قصد اهانتی بآقای دهقان نداشته و ندارم اگر ایشان این صحبت ساده من که از روی کمال دوستی بایشان عرض کردم اگر آن کارهائیرا که کردندنمیکردند من چکاری دارم حالا هم بایشان عرض می‌کنم بنده باز با ایشان غیر از دوستی چیز دیگری ندارم البته صحبت هائی در خارج کردند که ممکن بود منهم جوابهائی بدهم ولی باز اینکار را نکردم، قضاوت صحبتهای من آن چیزی است که ملت ایران و مردم فهمیده ایران بکنند و هر کسی را هم مردم می‌شناسند خیلی بد است اگر من بیایم اینجا یک تهمتی بزنم یا بایشان اهانتی بکنم من آنچه گفتم متکی بدلیل و باز هم عرض می‌کنم تمام اینها بمسئولیت خودم حاضرم بنابر این من دیگر عرضی نمی‌کنم ولی باز هم تکرار می‌کنم که اگر در این باب‌ها صحبتی بشود من از ماده ۱۰۹ استفاده می‌کنم و آن چیزهائی که نگفته‌ام اینجا خواهم گفت.
دهقان – بنده مطابق ماده ۱۰۹ اجازه می‌خواهم..
رئیس – بفرمائید.
دهقان - … ولی استدعا می‌کنم آقای وزیر دارائی را اجازه شان بدهید که لایحه شان را بدهند
نمایندگان – احسنت
- تقدیم پنج فقره لایحه از طرف آقای وزیر دارایی برنامه هفت ساله اقتصادی و تصویب یک فوریت آن -اصلاح مالیات بر درآمد و تصویب دو فوریت – دو لایحه استخدامی راجع باستخدام دو نفر اتباع خارجه برای دخانیات و ساختمان – لایحه برای تکمیل لایحه سابق راجع بمازاد غله
۳- تقدیم پنج فقره لایحه از طرف آقای وزیر دارائی: برنامه هفت ساله اقتصادی و تصویب یک فوریت آن -اصلاح مالیات بر درآمد و تصویب دو فوریت – دو لایحه استخدامی راجع باستخدام دو نفر اتباع خارجه برای دخانیات و ساختمان – لایحه برای تکمیل لایحه سابق راجع بمازاد غله.
رئیس – حق شما محفوظ است آقای وزیر دارائی بفرمائید
وزیر دارائی – بنده قبلا می‌خواستم از آقایان نمایندگان مجلس و مخصوصا از آقایان اعضاء محترم کمیسیون بودجه استدعا بکنم یک توجهی بامر پرداخت این ماه و ماههای بعد بفرمایند (صحیح است) خود آقایان بیشتر از من متوجه هستند و بیشتر از من علاقه دارند که یکی از اصول پرداخت حقوق مستخدمین است (صحیح است) ماه گذشته خیلی بد شدبنده اینجا حضور آقایان عرض می‌کنم چون آخر ماه بود تا کارها را مرتب کردند برای پرداخت ۷ روز ۸ روز ده روز شاید شهرهای دور بیشتر و نقاط خیلی خیلی دور زیادتر از این طول کشید و خیلی اسباب خجلت بنده شد استدعا می‌کنم هر تصمیمی که نیبت بپرداخت حقوق مستخدمین دارید راجع بتمام سال یعنی این ۱۱ ماه راجع به ۵ ماه راجع بدو ماه، راجع بسه ماه هر تصمیمی داریداجرا بفرمائید که مستخدمی که حقوقش را می‌گیرد شاید آقایان خودشان با بعضی قسمتها ارتباط دارندهم با کارگر، هم با کارمند مثلا دفتر تجارتی دفتر دارالوکاله، کارخانه یا بعضی جاهای دیگر هستند متوجه هستند که بعضی جاها وسط ماه حقوق تا آخر ماه را می‌دهند، بعضی جاها هفته بهفته میدهندحالا ما عادتمان این بود که حقوق را ماه بماه مال ماه گذشته را می‌دهیم اینکه بیفتر هر ماه به ده روز بعد ۱۵ روز بعد این را عرض کردم که اسباب خجلت و زحمت فوق العاده بنده‌است و این استدعا را خواستم از آقایان کرده باشم (حاذقی – باید کمیسیون بودجه زودتر لایحه را بدهد) خوب ۱۵ روز دیگر بیشتر نداریم نمیدانم چطور میشودعرض کنم یک مطلب مهم دیگری که مورد توجه آقایان بوده و همیشه یادآوری می‌فرمودید و درباره او صحبت‌ها فرمودید در موقع بحث راجع به پرداخت حقوق و بودجه و اینها تاکید راجع بآن فرمودید آن اقداماتی است که برای آبادی و عمران کشور باید بشود و بواسطه همین یادآوریها و تاکیداتی که فرمودید ملاحظه فرمودید در بودجه امسال یک قیمتی را برای اینکار گذاردیم و بنده هم استدعا کردم و عرض کردم که آنقسمت را لااقل پیشنهاد بفرمائید یکساله تصویب بشود که زودتر بشود اینکار را کرد البته یک قسمت و یک نقشه بزرگتری برای اینکار طرح شده که باستحضار آقایان رسیده‌است و آن این برنامه ایست که برای امور اقتصادی و اداری مملکت وامور صنعتی مملکت برای مدت کافی تهیه شده‌است این برنامه برای ۷ سال است و بفصولی تقسیم شده‌است فصلی راجع بکشاورزی که بیشتر از همه بآن اهمیت داده شده‌است و بعد فصلی راجع بصنایع که بعد از کشاورزی بآن اهمیت داده شده و بعد راهها، راه آهن، راه شوسه و مسئله نفت که مورد توجه آقایان بوده‌است یعنی اکتشاف و استخراج نفت و همینطور اصلاحات دیگری که باید در امر اداری و فرهنگی بعمل آید و چیزیکه اساس تمام اینها است نقشه برداری و آمار صحیح است که باید از مملکت بعمل بیاید برای اینکار یک برنامه‌ای تهیه شده‌است و تمام جزئیاتش معین شده‌است و عجاله یک لایحه‌ای تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود و نظر دولت هم این بود که بواسطه اهمیتی که اینکار دارد و توجهی که خود آقایان باین کار دارند این را با قید فوریت تقدیم بکنم و استدعای تصویبش را بکنم و لی چون گاهی مشاهده شده‌است که آقایان می‌فرمایند اگر خیلی لوایح فوری نباشد بطور عادی تقدیم شود این لایحه بطور عادی تقدیم میشودولیکن استدعا می‌کنم که هم نسبت باین لایحه و هم نسبت بلایحه مالیاتها که یک قیسمتش در کمیسیون قوانین دارائی دوره پیش مطرح بود استدعا دارم توجه بفرمایند که هر دو قسمت زودتر در کمیسیون مطرح شود و گزارش آن بمجلس تقدیم شود
کشاورز صدر- تقاضای یک فوریت شده‌است،
اردلان – دولت باید تقاضا بکند.
رئیس – وقتی که گزارش کمیسیون آمد می‌توانند تقاضای فوریت کنند (نمایندگانن – صحیح است) وقتی که لایحه آمد و گزارش آن مطرح شد هر یک از نمایندگان حق دارند تقاضای فوریت بکنند
صفوی - نمی‌شود برخلاف نظامنامه‌است
وزیر دارائی - … یک مطلب دیگری که می‌خواستم بعرض آقایان برسانم این است که گویا بعضی از آقایان هم سابقه دارند باین مطلب که عرض می‌کنم برای اینکه لایحه که تقدیم می‌کنم مورد توجه قرار دهند بنده استدعای دو فوریت کردم و آن موضوع این است بطوریکه آقایان مستحضرند مطابق مقررات فعلی که در وزارت دارائی است ومقرراتیکه در سال گذشته هم بوده‌است راجع بمالیات بر درآمد بعد از آنکه مامور مالیه تشخیص مالیات را دادو طرف این تشخیص را قبول نکرد این اختلاف در یک کمیسیونی با توافق حل می‌شود، این توافق در مورد مالیاتهای عادی اهمیتی ندارد برای اینکه اگر یک چیزی تحمیل شد بآن مالیات دهنده یا کمتر گرفته شد بالاخره باید حل اختلاف بشود و اینطور فکر کردند که حل اختلاف با توافق بشود گاهی البته توافق حاصل نمی‌شود به محکمه می‌رود: محکمه هم دو درجه دارد دو مرحله دارد وقتی که در مرحله آخر گذشت دیگر هرچه هست بایستی که اجرا کرد، بنده این اواخر یعنی در اواخر سال گذشته از بعضی مأمورین وزارت دارائی و از بعضی آشنایان و دوستان در خارج و شاید هم در بین آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی و گاهی هم در جراید یک اطلاعاتی دیدم و خواندم که بعضی اشخاص که باید مالیاتهای خیلی گزاف بدهند اینها در نتیجه توافق از آن مالیاتهای گزاف فرار کرده‌اند (صحیح است) بنده مراجعه کردم، گفتم خوب حالا که ما رسیدگی می‌کنیم ببینیم بلکه آن را پورت‌دهنده‌ها یا آنچه که در بعضی از روزنامه‌ها نوشته شده از روی تحقیق نبوده گفتیم دیگر جای رسیدگی باقی نمانده بجهت اینکه وقتی با توافق گذشت دیگر مطلب تمام شده (برزین – مختومه‌است) بلی مختومه‌است این موارد موارد خیلی خیلی مهم است اگر صد تومان بود هزار تومان بود، ده هزار تومان بود ما اهمیت نمی‌دادیم، گزارش می‌رسد که ۶۰ میلیون تومان باید مالیات بدهند سی میلیون تومان ۲۰میلیون تومان باید بدهند این اصلاً قابل تحمل نیست و قابل گذشت نیست و بنده هم نمی‌توانم تحمل بکنم (صحیح است) (حاذقی – قابل تحمل نیست) بنده این ماده واحده را که پیشنهاد کرده‌اند و استدعای تصویب آنرا با قید دو فوریت کرده‌اند آنست که نسبت به پرونده‌هائی که اختلاف مالیاتی زاید بر ۵۰۰ هزار ریال است (صحیح است) با پانصد هزار ریال هم کاری نداریم اگر زاید بر ۵۰۰ هزار ریال شد آنچه که شده کان لم یکن است کارها باید از مجرای محکمه بگذرد (صحیح است بسیار خوب است. احسنت) عرض کنم که یک مختصر عرض دیگری هم دارم وآن راجع باستخدام دو نفر خارجی است آقایان خاطرشان مستحضر است که سابقاً در کارخانه‌ها در بعضی از مؤسسات و بنگاهها بعضی تکنسینها یا معمار، مهندس احتیاج داشتند اینها را بعنوان روزمزد استخدام می‌کردند.
بموجب ماده واحدهای که در چهارم مهرماه ۱۳۲۴ برای تصویب ۲ دوازدهم پرداخت مرداد و شهریور آن سال گذشت اینهم از دولت سلب شد، یعنی هیچ مستخدم خارجی هیچ آدم اجنبی و خارجی در هیچ جا اعم از بنگاهها غیر بنگاه جای آزاد، غیر آزاد نمی‌شود نگاهداشت مگر با تصویب مجلس شورای ملی (صحیح است) دو نفر ما داریم که فعلاً مورد احتیاج مان است و اینها در دوره فطرت با تصویبنامه ادامه خدمتشان تصویب شده‌است حالا یکی از اینها که در دخانیات است یکی دیگر هم در قسمت ساختمان است ایندو لایحه هم برای تصویب ادامه خدمت این دو نفر است تقدیم می‌کنم بنده چند جلسه قبل یک لایحه‌ای آنهم برحسب توجه و تأکید خود آقایان این جا باقید دو فوریت بمجلس شورای ملی تقدیم کرده‌ام و استدعای تصویبش را هم کردم آن لایحه راجع باختیاراتی است که همیشه دولتها بموجب قانون داشته‌اند برای تأمین نان مملکت، چون اساس زندگیمان روی نان است (صحیح است) و این نان وقتی که گندم فراوان باشد البته دولت کاری ندارد آنکه گندم دارد می‌فروشد آن نانوا هم می‌خرد اما گاهی که برحسب اتفاق یا بموجب یک حوادثی گندم و قله کم می‌شود باید دولت یک اختیاراتی داشته باشد بجهت اینکه دولت مسؤل است و از دولت میخواهند که چرا نان فلان شهر یا پایتخت کم شده و بد شده‌است، این اختیار را باید دولت در سه مورد داشته باشد، یکی در موردی که کسی گندم دارد یکمقدارش که زیادی است نباید مختار باشد بگوید که هرجا می‌خواهم میفروشم بهر کجا که می‌خواهم میبرم، البته باید بفروشم به بک اداره که مسؤل نان است به یک قیمت عادلانه‌ای، یکی هم در مورد نانوا است، برای نانوا هم باید مقرراتی باشد که آن آردی که از دولت می‌گیرد یا از آسیا می‌گیرد در آن حیف و میل نشود چیزی مخلوطش نشود، جائی که ضرورت ندارد ایجاد تأسیس نانوائی نکند، و جائی که ضرورت دارد با دستور دولت ایجاد و تأسیس نانوائی بکنند، یکی هم مسئله آسیا‌ها است آنهم باید تحت نظر دولت باشد البته بدون اینکه دولت بخواهد دردرآمد و هزینه او دخالتی بکند باید به بیند این گندمی که وارد آسیا می‌شود بچه ترتیبی بنانواداده می‌شود که نانوا بمردم بدهد این ماده واحدهای که تقدیم کرده بود راجع باین سه امر بود برای این که در موقع تصویب برای آقایان سهم باشد اوراهم باین ترتیب تقاضا می‌کند که تصویب بفرمایند (لایحه را تقدیم کردند)
رئیس – تقاضای فوریت نسبت به لایحه برنامه ۷ ساله مطابق ماده ۷۴شده (صحیح است) یک فوریت است و بعد البته به کمیسیونهای مربوطه که پیشه و هنر و راه و کشاورزی و غیره باشد، فرستاده می‌شود (بعضی از نمایندگان قرائت بشود) خود برنامه قرائت شود یا پیشنهاد فوریت، شده‌است بعد می‌رود به کمیسیون در مجلس مطرح نمی‌شود. پیشنهاد قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای دکتر عبده به شرح زیر قرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم لایحه قانونی برنامه ۷ ساله بقید یک فوریت مطرح شود. (بعضی از نمایندگان – لایحه قرائت بشود)
رئیس – لایحه قرائت می‌شود.
- مجلس شورای ملی خاطر نمایندگان محترم متوجه بدی اوضاع اقتصادی کشور بوده و همیشه نظر دولتهای وقت را بسوی آن جمع کرده‌اند. دولتها نیز متوجه این نقصها بوده و همه وقت لزوم اصلاحات اقتصادی را جزو برنامه‌های خود قرار داده‌اند و اگر تابحال در این مقصود موفقیت نیافته‌اند بدین جهت بوده که در طرز اصلاحات لازم دقت و مطالعه کافی نشده و بطور مسلم معلوم نبوده‌است اینکه اصلاحات چگونه و از کجا آغاز شود بنابراین لازم بود قبل از شروع بهر اقدامی تحقیقات کافی در اطراف این نقصها بعمل آید. خوشبختانه انجام این تحقیقات از چندی باین طرف به بک عده از اشخاص کاردان و مجرب کشور رجوع شده و این اشخاص توانسته‌اند در نتیجه مطالعات خود بعلل عمده خرابی اوضاع اقتصادی و اجتماعی این کشور پی برده و برای رفع آنها پیشنهادهای مفید بنمایند. مسائلی که ذیلا بطور اختصار بیان می‌شود تا حدی علل مزبور را روشن می‌سازد.
- ۱- کشور ایران در قرون متمادی از ترقیاتیکه در سایر کشورهای راقی جهان که انجام گرفته‌است بی‌بهره مانده و در دوره اعلیحضرت شاهنشاه فقید نیز برای اصلاحات اقتصادی و اجتماعی قدمهای سریع برداشته میشده کشور ما مواجه با بعضی از مصائب جنگ عالمگیر دوم گردیده و بالنتیجه نه فقط از سیر در شاه راه ترقی بازمانده بلکه دچار وضعی شده که موجبات فقر اخلاقی و اقتصادی را بیشتر فراهم نمود.
- ۲- یک قسمت از مفاسد اجتماعی از قبیل جهل و بیماری و ارتکاب بعضی جرائم زائیده فقر اقتصادی است و اگر بمنظور بهبودی در دستگاههای اقتصادی و تهیه کار و وسائل تولید ثروت و اقدامات مؤثر بعمل نیاید این مفاسد اجتماعی فابل علاج نخواهد بود.
- ۳- اصلاحات باید تواماً در تمام رشته‌های اقتصادی و اجتماعی آغاز شود زیرا اقدام در یک رشته و عدم توجه به رشته‌های دیگر مانع خواهد بود که از سرمایه و وسایل و مساعی که بکار می‌رود استفاده مطلوب حاصل گردد.
- ۴- فقر وسلئل کشور بقدری است که دولت بدون همکاری مردم و مردم بدون همکاری دولت نمی‌توانند حداقل احتیاجاتی را که به اصطلاحات داریم فراهم کنند و حتماً باید وسائل تشریک مساعی و همکاری بین دولت و مردم فراهم گردد.
- ۵- استطاعت مالی کشور کافی نیست که تمام احتیاجات مبرم ما باصلاحات اقتصادی و اجتماعی صرفاً از منابع درآمد و ثروت ملی بدون استعانت از سرمایه خارجی انجام گرد.
- ۶- جلب همکاری افراد با دولت از یک طرف و تحصیل کمک از سرمایه خارجی از طرف دیگر مقدور نخواهد بود مگر اینکه نقشه صحیحی تنظیم و در آن معین شود که در مدت معین چه نوع کار و با چه وسائلی انجام خواهد گرفت.
پس با در نظر گرفتن نکات فوق لازم بود برنامه عملی صحیحی تنظیم گشته و آن برنامه بصورت قانون درآید تا تغییرات متوالی که متأسفانه لاینقطع برای دولتها پیش می‌آید و اجرای بر نامه اقتصادی مؤثر نشده و آن برنامه را هر دولتی که زمام امور را بدست گیرد بموقع اجرا درآورد. با توجه به نکات معروض لایحه قانونی منضم را تقدیم و تقاضای تصویب آنرا می‌نماید.
دکتر طبا – این چاپ بشود و بعد طبع و توزیع بشود.
رئیس – هفت صفحه دیگر مانده‌است البته وقتی که بکمیسیون رفت طبع و توزیع می‌شود
اردلان – بنده با فوریت مخالفم
دکتر عبده – بنده پیشنهاد کرده‌ام اجازه بفرمائید توضیح بدهم
رئیس – آقای دکتر عبده بفرمائید.
دکتر عبده – عرض کنم بنده و یک عده‌ای از رفقای مجلس تقاضای یک فوریت کردیم نسبت به لایحه اقتصادی، برای اینکه ما خیال می‌کنیم که شاید یکی از مفیدترین لوایحی باشد که از طرف دولت فعلی تقدیم مجلس شورای ملی شده یعنی از طرف دولت سابق مقدمات کار فراهم شده بود و دولت فعلی هم خوشبختانه برخلاف معمول بکارهایی که در زمان دولت سابق شده بود ادامه دادند و بالاخره برنامه ۷ ساله تقدیم مجلس شده‌است (صحیح است) بنظر بنده ما محتاج به توضیح زیادی نیستیم، این مملکت احتیاج دارد باصلاحات اقتصادی، برای دست زدن به اصلاحات اقتصادی ما هم نقشه لازم است هم کار و هم سرمایه و این لایحه با سوابقی که داریم متضمن تمام این کلیات است اما چرا ما پیشنهاد یک فوریت را کردیم، این هم از دو جهت است اولا برای اینکه آقایان مستحضر هستند که در دو سال اخیر در اطراف برنامه ۷ ساله از طرف عده‌ای کاردان و مجرب و یک عده متخصیص خارجی باندازه کافی مطالعه و بررسی شده‌است و این کار هم به نظر بنده بیشتر جنبه فنی دارد، مجلس هم از نظر اصول فقط وارد رسیدگی در این لایحه خواهد شد و چون به اندازه کافی در اطراف این برنامه مطالعه شده‌است، بررسی شده بنظر من ما چیزی گم نمی‌کنیم اگر به قیدیکه فوریت این لایحه را مطرح کنیم (صحیح است) البته این لایحه در هر حال به کمیسیون خواهد رفت و آقایان وقت خواهند داشت نظراتی را که دارند به کمیسیون مربوطه بدهند کمیسیون مربوطه هم با توجه به نظریاتی که داده شده تصمیمی اتخاذ خواهد کرد نکته دیگری که باید عرض بکنم این است که آقایان مسبوق هستند که طرز کار مجلس ما متأسفانه از لحاظ نقیصه‌ای که در نظامنامه‌است سریع نیست و اغلب لوایحیکه مطرح می‌شود کمتر به نتیجه می‌رسد و اگر ما بخواهیم واقعاً این لایحه زودتر بگذرد به نظر من چاره‌ای نداریم، جز اینکه این لایحه را به قید یک فوریت تصویب بکنیم، بنده خیال می‌کنم با تصویب این لایحه هم مجلس شورای ملی و هم دولت بزرگترین خدمت را برای آبادی و عمران کشور کرده‌اند (صحیح است - احسنت).
رئیس- مخالفت هم مورد ندارد آقای اردلان باید به مجلس رأی بدهند.
اردلان- برای بنده مشکل است رأی بدهم به یک فوریتش برای اینکه این لایحه خوانده نشد و مسبوق نشدیم که چه هست ولی جناب آقای وزیر دارایی در ضمن بیاناتشان اشاره فرمودند که قسمت اولش مربوط به کشاورزی است و قسمت دومش مربوط به صنعتی است (وزیر دارایی - چند فصل است) عرض کنم از این چند کلمه که آقای وزیر دارایی فرمودند در ذهن بنده این موضوع پیش آمد که بنده اینجا عرض می‌کنم اگر جواب بنده را فرمودند بنده با کمال میل به فوریتش رأی می‌دهم و اگر جواب ندادند شاید سایر آقایان هم رأی ندهند، بنده می‌گویم که مملکت ما یک مملکتی نیست که بتواند صنعتی بشود بنا بر این اگر شما در ضمن یک برنامه هفت ساله ایکه برای مملکت تقدیم می‌کنید اسم می‌برید از صنعتی کردن ایران، بنظر من ما یک مملکت داریم در حدود فرض بفرمائید سه کرور نفر جمعیت دارد، البته ما آمار حسابی نداریم (یک نفر از نمایندگان - چرا، ۱۶ میلیون) جمعیت ایران در این چند سال چیزی اضافه نمی‌شود، بنا بر این شما اگر بخواهید مملکت را صنعتی بکنید، لازمه اش این است که یک نفر کشاورز را از پشت گاو آهن بردارید ببرید توی کارخانه، این است که بنده عقیده دارم که ما اگر بخواهیم به فوریت این لایحه رأی بدهیم بگذاریم در خود کمیسیون شاید اصلا قسمت صنعتی کردن ایران پس از مطالعه در این خصوص حذف بشود و صرفاً تمام قوای مملکت را جمع بکنیم که کشاورزی ایران را ترقی بدهیم این عقیده بنده‌است. نمایندگان – رأی، رأی. رئیس- آقایانیکه با این فوریت موافقند قیام کنند (اکثر برخواستند) تصویب شد حالا در طرز اینکه به چه کمیسیونی برود سه پیشنهاد رسیده مشابه که از هر شعبه‌ای دو نفر انتخاب بشوند (دکتر طبا - بنده هم پیشنهاد کرده‌ام) سه نفر پیشنهاد کرده‌اند که بترتیب قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای نبوی بشرح زیر قرائت شد) پیشنهادمی کنم برنامه هفت ساله به کمیسیون مخصوصی که از شعب انتخاب می‌شود ارجاع گردد. (پیشنهاد آقای حائری زاده به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم در کمیسیون خاصی مرکب از ۱۲ نفر از شعب لایحه اصلاحات هفت ساله مطرح شود،
فولادوند - عین این پیشنهاد راهم آقای احمد رضوی کرده‌اند.
دکتر طبا – پیشنهاد بنده را هم بخوانید.
رئیس – این مطابق ماده ۲۱ نظامنامه‌است ماده ۲۱ نظامنامه قرائت می‌شود. (ماده ۲۱ بشرح زیر قرائت شد)
- ماده ۲۱ – مجلس به ملاحظه اهمیت طرح یا لایحه قانونی می‌تواند رأی بدهد که از هر شعبه یک یا دو یا سه نفر برای عضویت کمیسیون مخصوص آن طرح یا لایحه انتخاب می‌شوند.
رئیس – آقای نبوی.
نبوی – عرض کنم که نظر همه آقایان این است که این لایحه بسرعت بگذرد همان طور که آقای دکتر عبده فرمودند در اطراف این لایحه مطالعات لازم شده اگر به طور عادی بخواهیم جریان به لایحه بدهیم باید به چندین کمیسیون برود و این نظر تأمین نخواهد شد یعنی باید بکمیسیون راه برود بکمیسیون دارایی بکمیسیون اقتصاد ملی و این مخالف نظر آقایان است این است که بنده استدعا می‌کنم کمیسیون مخصوصی برای این کار انتخاب بشود و از هر شعبه دو نفر برای این کار نماینده تعیین کنند و این موضوع را در آن کمیسیون رسیدگی کنند، با تصویب پیشنهاد بنده این برنامه به یک کمیسیون خواهد رفت (صحیح است) ولی اگر بطور عادی جریان پیدا کند به چندین کمیسیون می‌رود.
یک نفر از نمایندگان - از هر کمیسیون سه نفر
رضوی - مخالفم.
رئیس – مخالفتی ندارد پیشنهادی است، مجلس یا رأی می‌دهد یا نه.
دکتر طبا - اجازه بفرمایید پیشنهاد بنده را بخوانند شاید آقای نبوی هم موافقت بفرمایند.
رئیس – پیشنهاد شما با نظامنامه تطبیق نمی‌کند و اگر هم قرائت شود لایحه به کمیسیونها می‌رود. (پیشنهاد آقای دکتر طبا بشرح زیر قرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم برای مطالعه برنامه ۷ ساله کمیسیونی مرکب از نمایندگان کمیسیونهای بودجه دارائی، بهداری، کشاورزی، راه، اقتصاد ملی، فرهنگ، از هر کمیسیونی دو نفر تشکیل و گزارش لازم تقدیم مجلس بشود.
رضوی - من توضیح دارم مخالفم.
رئیس – پس از هر شعبه‌ای سه نفر رأی گرفته می‌شود (رضوی - توضیح دارم که مخالفم، مخالفت که می‌شود کرد) آقای ملک مدنی.
ملک مدنی - عرض کنم حضرتعالی که فرمودید صحیح است بشرطی که مخالفت نشود اگر مخالفت شد مخالف باید عقیده اش را اظهار کند و بعد مقام ریاست رأی بگیرند پس از اینکه رأی داده شد که کمیسیون خاصی تشکیل بشود طبق آن رأی باید کمیسیون تشکیل گردد ولی چون مخالف پیدا شد باید اجازه بفرمایید مخالف عقیده اش را اظهار بکند این است که بکمیسیونهای بودجه و اقتصاد ملی که هر دوی این کمیسیونها سابقه دارند ارجاع شود و بهتر این است که کمیسیونهای مربوطه رسیدگی کنند زیرا کمیسیون خاصی که از شعب انتخاب بشوند بنده صلاحیت کمیسیونهای مربوطه رسیدگی کنند زیرا کمیسیون خاصی که از شعب انتخاب بشود بنده صلاحیت کمیسینونهای منتخب مجلس را از آن بهتر می دانم و عقیده شخصی من این است که بهتر وظیفه خود را انجام می‌دهند تا این که از هر شعب انتخاب بشوند حالا بسته‌است بنظر مجلس و نظر مجلس قاطع است.
رئیس – آقای تقی زاده پیشنهادی در همین موضوع کرده‌اند و سه نفر پیشنها کرده‌اند بعنوان کمیسیون دائمی که این اشخاص اعضاء کمیسیون دائمی باشند، پیشنهاد ایشان قرائت می‌شود و بعد رأی گرفته می‌شود. پیشنهاد می‌کنم لایحه برنامه کمیسیون مخصوصی مرکب از سه نفر از هر کمیسیونی دائمی مراجعه شود.
حاذقی – از هر شعبه.
رئیس – مقصودشان شعبه‌است – آقای تقی زاده.
تقی زاده – مقصودم شعبه نیست، مقصودم این است که کمیسیون مخصوصی تشکیل بشود از کمیسیونهای موجوده مجلس که از هر کمیسیون سه نفر انتخاب شوند، و روی این لایحه مطالعه کنند، از قبیل کمیسیونهای صناعت، کشاورزی و غیره در این صورت لازم است که از کمیسیونها انتخاب بشوند.
رئیس – رأی گرفته می‌شود بر طبق ماده ۲۱ پیشنهاد آقای نبوی راجع به این که از هر شعبه‌ای سه نفر انتخاب بشوند، آقایانی یکه موافقند قیام کنند (اکثر برخواستند) تصویب شد، بنابر این تمنی دارم آقایان شعب را زودتر تشکیل بدهند و از هر شعبه‌ای سه نفر بعنوان کمیسیون خاصی برای برنامه ۷ ساله معین کنند، ضمناً خواستم تقاضا کنم که مهمترین وظیفه نمایندگان نظارت در جمع و خرج بودجه مملکت است، کمیسیون بودجه دو جلسه‌است تشکیل نشده‌است تمنی دارم متوالیاً هر روز آقایان اعضاء کمیسیون بودجه توجهی بفرمائید کمیسیون تشکیل بشود و بودجه مملکت را هر چه زودتر به مجلس تقدیم کنید (صحیح است)
- قرائت اسامی اعضای منتخبه برای دیوان محاسبات
۴- قرائت اسامی اعضاء منتخبه برای دیوان محاسبات
رئیس- گزارشی است راجع به اعضای دیوان محاسبات که قرائت می‌شود (به شرح ذیل قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی هیئت نظارت استخراج آراء اعضاء دیوان محاسبات در تاریخ یک شنبه ۲۷/۲/۱۲ با حضور آقایان دکتر بقائی- ضیاء ابراهیمی- حاج امین صدرزاده تشکیل و آراء منتخبین را استخراج نموده و اینک نتیجه را به عرض مجلس شورای ملی می رساند توضیح آنکه کلیه آراء ۸۷ بوده که سه رأی آن سفید بوده‌است و آقایان زیر به ترتیب دارای رأی بوده‌اند:
- ۱-آقای حسن مشیری
- ۲-ابوالقاسم همایونفر
- ۳- ابولحسن مستوفی
- ۴- علی رضا حکیم خسروی
- ۵- احمد زنجانی
- ۶- سید حسن الهی
- ۷- محمد علی گرگانی
- ۸- ابراهیم مصلی
- ۹- محمود انوری
- ۱۰- علی اکبر وثیقی
- ۱۱- جعفر الهی
- ۱۲- محمود عرفان
- ۱۳- محمد علی آق اولی
- ۱۴- اسمعیل میرسپاسی
- ۱۵- هاشم مفخم
- ۱۶- علی حق نویس
- ۱۷- رضا تاج بخش
- ۱۸- فدائی علوی
- ۱۹- عبدالله خرسند
- ۲۰- ناصر شهنواز
- ۲۱- علی روحی
- ۲۲- نصرالله صبا عبدالله
- ۲۳- درخشان
- ۲۴- مهدی صدیق وزیری
- ۲۵- مهدی وثوق
- ۲۶- حسین افضلی
- ۲۷- عبدالعظیم فروغان.
رئیس – بنابراین ۲۷ نفر اکثریت داشته‌اند و بوزرات دارائی نوشته می‌شود و سه نفر دیگر کسر بوده باید انتخاب بشوند، در جلسه آتیه در اولین فرصت انتخاب می‌شوند.
دکتر اعتبار – یک لوایحی است که باید قرائت بشود.
رئیس – لوایح بعداً. آقای دهقان طبق ماده ۱۰۹ تذکری دارند بفرمائید.
دهقان - حفظ حیثیت مجلس یکی از وظایف اساسی است و بنده به رعایت این اصل مقدس از ذکر بسیاری از مطالب راجع به آقای اقبال خودداری می‌کنم ولی نه از لحاظ این که فرمودند که اگر این جا مطالبی گفته شود من هم مطالبی می‌گویم و از ترس این که مبادا ایشان مطالبی بگویند و بیانی بکنند، فقط به لحاظ دستور دوستان وحفظ حیثیت مجلس و جلوگیری از تشنج عرض نمی‌کنم (صحیح است)، همین قدر عرض می‌کنم که مجلس جای حل و عقد امور مهمه مملکت است و جای گله خصوصی و مسائل بسیار جزئی که با مذاکره طرفین ممکن است حل بشود نیست بنده در جلسه قبل هم عرض کردم با اینکه فرمایشات آقای اقبال هیچگونه اساسی ندارد بهتر بود به جای اینکه وقت مجلس را بگیرند مطالبی اگر بود به خود بنده می‌گفتند تا اگر پایه و اساسی دارد برای ایشان اجرا کنم، اگر هم ندارد ایشان را قانع بکنم حالا هم به عقیده خودم باقی هستم و البته یک حملات خصوصی هم به بنده کردند و می‌خواهم عرض کنم که بنده در زندگانی اجتماعی و سیاسی خودم هیچ نقطه ضعفی ندارم و افتخار می‌کنم که در مواقع حساس و بسیار باریک وظایف اجتماعی خودم را با کمال پاکدامنی انجام داده‌ام و امروز هم که آقای اقبال میخواهند اینجا ایرادی از من بگیرند یک مدرکی پیدا می‌کنند که مربوط به یک روزنامه دیگری است و جعل کرده بنام تهران مصور لذا نقطه تاریک دیگری از من پیدا نمی‌کنند که اینجا بگویند این است که افتخار می‌کنم اگر در ردیف نمایندگان آذربایجان قرار گرفته‌ام روی لطف و محبت مردم آذربایجان است و روی آن خدمتی است که به آنجا کرده‌ام و این مهر و محبت هم همیشه شامل حال بنده بوده و هست و امیدوارم همیشه این افتخار را داشته باشم که محبتشان را حفظ کنم (انشاءالله) و به همان اصلی که عرض کردم مطالب لازم را در اینجا عرض نمی‌کنم و در تهران مصور خدمت آقای اقبال خواهم رسید (حاذقی - آنجا هم رعایت نزاکت را بفرمایید) این قسمت را به آقای اقبال دوستتان بفرمایید.
رئیس – یکی از آن لوایحی که آقای وزیر دارائی دادند با قید دو فوریت است و قرائت می‌شود. بشرح زیر قرائت شد.
- مجلس شورای ملی - در اواسط سال ۳۲۵ بعلت فشارهای مختلف و شکایات مؤدیان مالیات بر درآمد از سنگینی نرخ ۸۰ و مالیات و غیره مصالح دولت وقت ایجاب نموده‌است که مالیات سنواتی مؤدیان به نحو کدخدامنشی و از طریق توافق مؤدی با دارایی تصفیه گردد. بعلاوه وزارت دارائی توهم نموده بود که اگر قرار باشد وصول مالیات با اعمال مقررات قانونی و با طی تشریفات مقرره در قوانین مالی انجام شود وصول مالیات به تأخیر می‌افتد و بالنتیجه در تصویب نامه شماره ۲۶۱۹۰ هیئت وزیران مقرر گردیده‌است ادارات دارایی بامؤدیان مالیاتی داخل مذاکره اصلاحی و توافق شده و با توجه به پیشینه مالیاتی و بارعایت اوضاع و احوال اختلافات خود را با مؤدیان فیصله دهند و اگر چه این امر در مورد مؤدیانیکه مشمول مالیات عمده نبوده‌اند مفید بوده و برای تسهیل وصول مالیات هم بی اثر نبوده‌است ولی چون علی الظاهر قسمت مهمی از پرونده‌های مالیاتی که بر طبق تشخیص ادارات دارائی مالیات مربوط به مبالغ بالنسیه معتنابهی بالغ بوده در اجراء این مقررات به مبالغ نامتناسبی ممکن است تصفیه شده باشد و بطوریکه از مطبوعات کشور هم استنباط می‌شود این توهم موجب نگرانی افکار عمومی شده گردیده و از طرفی علی القاعده تصفیه اینگونه مالیاتها که با ارقام درشت بالغ است از طریق طی کلیه مراحل اداری و قضائی بیشتر مقرون به صرفه و صلاح دولت و مؤدیان است اقتضا دارد که تصفیه نهایی اینگونه مالیاتها در مراجع قضایی و در خارج از سازمان وصول مالیات مورد رسیدگی قرار گیرد علیهذا ماده واحده زیر را با قید دو فوریت پیشنهاد و تقاضای تصویب آنرا دارد.
- ماده واحده - نسبت به پرونده هائیکه اختلاف مالیاتی زاید بر پانصد هزار ریال بوده و در اجراء مقررات موضوعه مالیاتهای مربوطه تا این تاریخ از طریق توافق تصفیه شده وزارت دارائی می‌تواند که تا پایان سال ۳۲۷ نسبت به پرونده‌های مزبور تجدید رسیدگی نموده و هر کدام را که مقتضی بداند برای رسیدگی (بهر نحو و در هر مرحله که توافق انجام یافته باشد) مجدداً به دادگاه تجدید نظر دیوان دادرسی احاله دهد.
رئیس – فوریت اول مطرح است، آقای ملک مدنی مخالفید با فوریت؟
ملک مدنی – بلی.
رئیس – بفرمایید.
ملک مدنی – بنده خودم یکی از اشخاصی بودم که همیشه به دستگاه وصول مالیات بر درآمد ایراد و اعتراض داشتم و تأیید می‌کنم بیان آقای وزیر دارائی را که فرمودند در این کمیسیونی که برای حل اختلاف تشکیل شده‌است ممکن است سوءاستفاده‌هایی شده باشد و اشخاصی هم که بایستی مالیاتهای سنگین فرار کرده‌اند برای اینکه همانطور که ایشان فرمودند این موضوع در جراید در افکار بعضی‌ها و حتی در مجلس هم منتشر شده بود و این مطلبی را هم که ایشان اظهار کردند صحیح بود بنده هم تأیید می‌کنم فرمایشات جنابعالی را علت این که بنده بنام مخالف آمدم اینجا قصدم یک تذکراتی بود بحضرت عالی که لازم بود گفته شود و توجه بفرمائید چیزیکه امروز موجب نگرانی مردم این کشور است این است که تعادل زندگی بین افراد متأسفانه از بین رفته‌است (صحیح است) این یک امری است که گمان می‌کنم مورد قبول همه باشد برای چه؟ برای اینکه امروز در دنیا یک اصولی ایجاد شده‌است که آن اصول اصول تساوی است، از نقطه نظر احتیاجات اولیه زندگی مردم در زندگانی اولیه مردم هر کشوری دولت و هیئت مدیره کشور که مجلس و قوه مقننه باشد به امور اجرائیه و قوه قضاییه باید توجه داشته باشند که آسایش مردم را فراهم کنند، چند روز پیش در پشت این تریبون عرض کردم که مردم در این مملکت بیکار هستند کار میخواهند باید یک فکری کرد که این مردم مشغول کار بشوند، خوشبختانه مجلس یک اعتباری به وزارت راه داد الان چند روز است که هر چه دهاتی و بیکار می‌آید ما می‌فرستیم می رود به وزارت راه و مشغول کار می‌شوند بنده هم موافق هستم در اینکه اشخاصی که درآمد زیادی داشته‌اند و مالیات بر در آمد مشمول آنها بوده‌است و باید پرداخت کنند باید تعقیب بشوند و جدی هم باید تعقیب بشوند ولی متأسفانه آقای وزیر دارائی من نگرانیم از این است که تا یک قانونی را بگذرانیم و نتیجه اش باز هیچ باشد برای چه؟ برای اینکه دستگاه اجرائی باید صلاحیت داشته باشد، اینجا ما اختیار دادیم که تا آخر سال ۱۳۲۷ آن پرونده‌هایی که مورد نظر است و مورد اختلاف است پیش بینی کنیم چون از پانصد هزار ریال به بالا یک ارقام زیادی است باید مورد توجه باشد ولی برای آن محکمه تجدید نظر باید فکری کنید، اشخاصی که درآن محکمه هستند باید طوری رفتار کنند که حقوق دولت و حقوق ملت را تضییع نکنند (صحیح است) اشخاصی نروند آنجا و عهده دار این عمل بشوند که نتیجه اش این بشود که خدای نکرده فعل و انفعالهایی واقع بشود بنده اصولاً با این نظر موافقم و حالا که شما تصمیم دارید همچو کاری بشود اول باید دستگاه اجرائی این کار را درست کنید و اگر درست نکنید نتیجه اش این می‌شود که یک مشت پول در جیب این اشخاص ریخته می‌شود و به جیب دولت هم چیزی عاید نمی‌شود (صحیح است) این نکته را باید کاملا توجه داشته باشید، بنابراین بنده معتقدم برای اینکه این موضوع پیش بینی بشود اگر موافقت بفرمائید به کمیسیون برود که کمیسیونهای بودجه و قوانین دارائی یک چیزی پیش بینی بکنند که شما هم بتوانید به وسیله قوانینی که در آن کمیسیون پیش بینی می‌شود دستگاه اجرائی خودتان را تأمین کنید.
رئیس – آقای وزیر دارایی.
وزیر دارائی – اینجا دو مطلب فرمودید لازم دیدم راجع به هر کدام عرض کنم یکی راجع به موضوع دیوان دادرسی دارائی است که خیلی اهمیت دارد و بنده از این قسمت دادرسی کمال رضایت را دارم و همه اشخاص درست و امینی هستند و قضات هم که در دادگاه هستند و علاوه بر دادگاه در دادسرا هم اشخاصیکه مشغول کار هستند اشخاص مورد اعتماد کاملی هستند، ضمناً البته عرض کردم یک گزارشهایی به بنده رسیده راجع به این امر یعنی گزارشهای واضح روشنی راجع به شخصی در ضمن همان پرونده‌ها ولی وسیله رسیدگی نداریم و یک مطلب دیگری هست و آن این است که علاقمند هستم این لایحه با قید دو فوریت حتماً بگذرد برای چه؟ برای اینکه لایحه راجع به مالیاتها از اصول اولیه کار یک مملکت است و از اصول کارهای مجلس شورای ملی است که چند ماه‌است که مانده‌است، از یک طرف ایراد می‌شود که چرا مالیات‌هایی که مجلس شورای ملی تصویب کرده‌است گرفته نمی‌شود، عرض می‌کنم که آن مالیاتها به موجب تصمیم خود مجلس شورای ملی لغو شده، برای دوره جنگ بوده و چون بعد از آن موقعی که مقرر شده بود مجلس شورای ملی نبوده و تصویب نامه صادر شده‌است، بعد دولت لایحه آن را تقدیم کرده تقاضای رسیدگی و دقت آنرا می‌کند وقتی که اینطور است بنده چطور می‌توانم بگذارم یک همچو چیزی را مردم، افکار عمومی، جراید، مطبوعات، خود آقایان علاقه دارید همینطور در کمیسیون یکی دو ماه بماند بنده استدعا می‌کنم اگر اساسش را الان معتقد هستید که باید تجدید رسیدگی بشود به آنها این خیلی ساده‌است به قید دو فوریت اجازه بدهید که در مواردی که مالیات از این مبلغ بالاتر است به هر مرحله‌ای که آن مالیات گذشته باشد، اعم از محکمه اعم از آن کمیسیون در پرونده آنها تجدید نظر بشود مدتش هم در سال ۱۳۲۷ است و دادگاه و دادسرا هم بنده به آنها اطمینان دارم و امیدوار هم نیستم که اگر تجدید رسیدگی شد یک چیزهایی حتماً پیدا خواهد شد، شاید آن راپورتها خلاف حقیقت بوده‌است، بنده ملزم نیستم که یک کسی را به زور و چه ملزم بکنم که اضافه مالیات بدهم، بنده امروز سوء ظن دارم و می‌خواهم این سوءظن رفع بشود جمعی از نمایندگان – رأی. رئیس- عده برای رأی کافی نیست، آقایر رضوی- عرض کنم بنده در هر جریان فوریتی مخالف بودم ولی چیزی که هست در این مورد به خصوص تصادفاً بعکس معتقدم که فوریت دارد کار (صحیح است) زیرا طبقه‌ای که معترضند غالبشان قوی و مقتدر و توانا هستند و به هیچ وجه من الوجوه کسانی که تصور می‌کنند حقوقشان ضایع می‌شود نیست (صحیح است) و این کار و این معنی واقعیت دارد، آن طبقه‌ای که باید مالیات بدهند نمی‌دهند و تمام این مالیاتها را طبقه ضعیف می‌دهند آن هم که درش بحثی نیست پس بنابراین بنده هم از آقایان تقاضا دارم که با قلب آرام و مطمئنی این فوریت را موافقت بفرمایید هر محکمه‌ای که خیلی توانا باشد می‌توانند یک مفاصا حساب دیگر بدهد به دست اشخاص.
بعضی از نمایندگان – رأی.
رئیس – رأی می‌گیریم به فوریت اول لایحه، آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد، فوریت دوم مطرح است، آقای کشاورز صدر.
کشاورز صدر- بنده موافقم.
رئیس – آقای فولادوند بفرمایید.
فولادوند – همانطور که به آقای وزیر دارائی اطمینان داریم به همان ترتیب هم به دستگاه وصول مالیات بی اعتماد هستیم، دلیلش را هم عرض می‌کنم، دیروز که از مجلس می‌رفتم آقای کوهی کرمانی را که همه آقایان می‌شناسند به بنده گفتند اگر دولت آقای حکیمی نبود الان می‌رفتم دست بیقه می‌شدم با آن اعضاء اداره مالیات بر در آمد، برای چه شش هزارو پانصد تومان برای من مالیات معین کرده‌اند، کوهی کرمانی اصلا شش تومان و نیم این مرد در تمام سال عایدات ندارد (صحیح است) رفیق همه آقایان است، بی چیزی که عیب نیست الفقر فخری، البته صحیح است که آنهایی که پانصد هزار تومان درآمد دارند مورد نظرند ولی برای اشخاص مالیات خیلی و دروغی معین می‌کنند، بنده البته معتقدم که هر کسی باید مالیات خودش را بدهد و هر کس که نداد با نهایت فشار و تمام اعمال قانونی را ازش بگیرند ولی اینجا لایحه‌ای را با فوریت هر چه تمام تر تمام کنیم و به این دستگاه بدهیم پیش خود و خدا ما ظلم به اهالی ایران کردیم، خود دانید.
رئیس - آقای وکیلی موافقید؟
علی وکیلی - بنده هم مخالفم.
رئیس - آقای کشاورز صدر، موافقید بفرمائید.
کشاورز صدر - عرض کنم که آقای رضوی استدلال بسیار بسیار خوبی کردند که دیگر محتاج نیست اضافه بر آن چیزی عرض کنم فقط عرض می‌کنم که اگر در این کار مسامحه و تأخیر بشود مخصوصاً حالا که آقای وزیر دارائی عنوان کردند آن شخصی که ۶ میلیون تومان نمیدانم ۶۰ میلیون تومان باید مالیات بدهد مراقب است الان از این جا که خبر منعکس شد در مقام محو دلایل و قراین بر میایند و قضیه را از بین می‌برند (صحیح است) و به تحقیق اگر این موضوع به کمیسیون برود نتیجه گرفته نمی‌شود، بنابراین من معتقدم که آقایان موافقت بفرمائید این موضوع را امتحان کنید و ببینید که آیا به این اغنیای متمول ملیاردر ضرر می‌رسد یا خیر، و پیش از این عرضی نمی‌کنم فقط استدعا دارم که زودتر تصویب بفرمائید. (احسنت)
جمعی از نمایندگان - رأی.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به فوریت دوم.
علی وکیلی - من مخالفم. این به ضرر مملکت است.
بعضی از نمایندگان - به ضرر مملکت نیست.
علی وکیلی - من با دلایل می‌گویم که این به ضرر مملکت است، می‌بینید حالا. رئیس پیشنهادی رسیده‌است که با ورقه رأی گرفته شود و قرائت می‌شود.
- پیشنهاد می‌کنم به فوریت دوم با ورقه رأی گرفته شود. رضوی - دکتر بقائی - دکتر طبا - احمد رضوی. فولادوند - یک نفر دیگر هم هست که خوانده نمی‌شود.
مکی - بنده قبول می‌کنم.
رئیس - بسیار خوب آقایان بفرمائید با ورقه رأی گرفته می‌شود. (اخذ و استخراج آراء به عمل آمد نتیجه به قرار زیر حاصل شد)
عده حضار ۸۶ نفر موافقین ۶۲ اسامی رأی دهندگان - آقایان: نبوی - نورالدین امامی - دکتر اعتبار - صادقی - معین زاده - قوامی - حاذقی - محمد ذوالفقاری - دکترمعظمی - حسین مکی - دکتر مجتهدی - موسوی - اردلان - ابوالحسن رضوی - مهندس هدایت - فتحعلی افشار - کشاورز صدر - شکر الله صفوی - قبادیان - مهدی مشایخی - بهادری - ساعد - مسعود ثابتی - نراقی - ضیاء ابراهیمی - منصف - لاهوتی - گنابادی - دکتر فلسفی - تقی زاده - حبیب الله امین - بیات - فاضلی - ظفری - ناصر ذوالفقاری - دکتر راجی - نواب یزدی - غضنفری - رحیمیان - دکتر عبده - گیو - احمد فرامرزی - ملک مدنی - امیر نصرت اسکندری - دکتر بقائی - صاحب دیوانی - دکتر طبا - دکتر شفق - ممقانی - عرب شیبانی - حسن اکبر - حائری زاده - دکتر ملکی - احمد رضوی - دهقان - کفائی - امامی اهری - برزین - نیک پور - گنجه - دکتر آشتیانی - عباس مسعودی
رئیس - از ۸۶ نفر عده حاضر با ۶۲ رأی موافق تصویب شد، حالا ماده واحده مطرح است آقای مکی بفرمائید.
مکی – بنده البته با طرح این لایحه کمال موافقت را داشتم و دارم، در طرح و تصویب آن هر دو
موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
۵- موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه.
بعضی از نمایندگان – اکثریت نیست آقا (تا چند دقیقه هم اکثریت برای مذاکره حاصل نشد)
رئیس – جلسه را ختم می‌کنم برای پس فردا جلسه معین می‌شود. آقایان دائم مجلس را از اکثریت می‌اندازند این طرز کار نیست. (مجلس بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد) رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت.