مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ آبان ۱۳۰۹ نشست ۱۷۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ آبان ۱۳۰۹ نشست ۱۷۴
صورت مشروح مجلس روز چهارشنبه چهاردهم آبان‌ماه ۱۳۰۹ (۱۳ جمادی‌الاخری ۱۳۴۹)
مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید
- تصویب صورت مجلس
[۱ـ تصویب صورت مجلس]
صورت مجلس سه‌شنبه سیزدهم آبان‌ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند
رئیس ـ آقای دشتی
دشتی ـ قبل از دستور
رئیس ـ بعد از دستور آقای یاسائی
یاسائی ـ قبل از دستور
رئیس ـ بعد از دستور. آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی ـ قبل از دستور.
رئیس ـ یعنی بعد از دستور. در صورت مجلس نظری نیست؟ (نمایندگان ـ خیر) صورت مجلس تصویب شد
- نطق آقای رئیس
[۲ـ نطق آقای رئیس]
رئیس ـ شکر خدا را که مجلس هفتم بدون تظاهر و خودنمائی با متانت و آرامش ـ با اجرای وظیفه و احترام به تکلیف به پایان رسید و خدای توانا ما را قادر ساخت که تکالیف خودمان را صادقانه به وطن خودمان ایفاء نمائیم (نمایندگان ـ صحیح است).
از کلمات آرامش و متانت مفهوم مخالفی را در نظر ندارم و بنظر بنده مجالس گذشته و آن هیاهو و مجلس کنونی و این متانت هر دو طبیعی و متناسب با زمان و عصر خود بوده است (صحیح است) در ادوار گذشته کاری نمی‌شد و عناصر اصلاح‌طلب را به مطالبه و معارضه می‌کشانید و وضعیت و ترقیات امروزی ما را ببرد باری و وقار دعوت می‌کند ـ درواقع مجلس مظهر ملت است ـ سابقاً ملت منقلب و از زمامداران خود نگران بود مجلس هم مشوش و هراسان ـ امروز ملت مطمئن و راضی است مجلس هم متین و موقر (صحیح است) معنی نداشت وقتی که مملکت بی‌تظاهر و جنجال بطرف اصلاح می‌رفت (بانک ملی ـ بانک فلاحتی ـ انتظام قشون و فتوحات متوالیه آن ـ تغییر واحد پول از نقره به طلا ـ تأسیس کارخانجات ـ الغاء کاپیتولاسیون ـ انعقاد قراردادهای متقابله شریفانه ـ ساختن راه‌آهن ـ پرداختن راههای شوسه ـ تشکیل وزارت اقتصاد انجام می‌شد) ما به تقلید عصری که تمام این ترقیات متوقف بود حرارت و خشونت نشان بدهیم (صحیح است)
برای چه فریاد کنیم؟ برای اصلاحات؟ این تحصیل حاصل بود زیرا کارها بدون مانع و انتقاد بطرف مقصود می‌رفت و ما هر روز به یک طرزی کامیاب و در یک معرکه مظفر بودیم (صحیح است) نهلیت قائد و پیشوای ما اعلیحضرت پهلوی که مجموع این ترقیات را به عزم خستگی‌ناپذیر ایشان مقروضیم (صحیح است ـ صحیح است) به ما نصیحت می‌کردند که در کار و عمل ساکت و بی‌خودنمائی باشیم و آنقدر از زمان را که می‌خواهیم به شماره بهبودی اوضاع و گفتن موفقیتها صرف کنیم آن را هم صرف عمل و کار نمائیم (صحیح است) ـ موفقیت و پیشرفت در عمل بخودی‌خود تمام فوایدی را که تبلیغات و گفتن‌ها می‌تواند به ما عاید سازد عاید خواهد ساخت (صحیح است) ـ بر اثر این نصایح بزرگانه بود که نظم و ترتیب محکم و سریعی را برقرار ساخته در فراکسیون معضلات مملکتی را با مشارکت دولت و با هدایت و راهنمائی همکار محترم خودمان آقای تیمور تاش نماینده معظم که در سیاست عملاً ورزش و مطالعه می‌کردند و آن مطالعات را در معرض اطلاع ما می‌گذاشتند حل و تسویه می‌نمودیم (صحیح است) و خلاصه و حاصل آن را در مجلس به قالب قانون می‌ریختیم (صحیح است) شاید گفتن این مختصر از همکاری آقای تیمور تاش برخلاف میل و رضای ایشان باشد زیرا کراراً به ما می‌گفتند که ایشان برای خود هیچ انانیت و شخصیت مستقلی قائل نبوده تمام این روشنائیها را از شاهنشاه ما عاریه گرفته به ما می‌دهند ـ ولی مظهر اراده چنین شاهنشاهی بودن و همین مقصود را از عهده برآمدن کار کوچکی نبود که ما با اهمال از آن بگذریم (صحیح است)
تدوین و اجرای قوانین مدنی و حقوقی و جزائی ـ تشکیلات وسیع ثبت اسناد و منضبط‌ساختن معاملات و بالنتیجه نمودن اینکه ما به وجه احسن برازنده کارهای خودمان هستیم ناشی از کمیسیون پرکار و بااراده قوانین عدلیه و ثمره فعالیت و پشتکار وزیر دانشمند عدلیه است (صحیح است) ـ کمیسیون‌های دیگر بالاخص کمیسیون بودجه کارهای مجلس ما را به بهترین شکل آماده و روبراه کرد (صحیح است) چون ما مواجه با یک دولت ثابت و پاینده بودیم کارهای ما دچار وقفه و تعطیل نشده است و مانند دوره چهارم که پنج کابینه تغییر یافته و ادوار پنجم و ششم که شش کابینه ساقط شده روبرو با بحرانهای پی‌درپی که از لوازم آن تعطیل و مفلوج‌ساختن است کار است نشده‌ایم.
و برای آگاهی آقایان از جریان امور پارلمانی دوره هفتم تقنینیه مختصر توضیحاتی داده و برای اینکه بهتر بتوان وضعیت این دوره را نسبت به ادوار گذشته سنجید امور پارلمانی ادوار گذشته را از دوره چهارم به بعد با یکدیگر مطابقه و مقایسه می‌کنیم.
در دوره چهارم عده جلسات ۲۹۴ و عده مجموع قوانین مصوبه ۱۹۹ و عهدنامه ۷ و قوانین عدلیه ۷ و لوایح مالی ۱۰۹ ـ در دوره پنجم عده جلسات ۲۵۳ و مجموع قوانین مصوبه ۱۴۳ مقاوله‌نامه ۲ قوانین عدلیه ۷ و لوایح مالی ۷۳ ـ در دوره ششم عده جلسات ۲۷۶ قوانین مصوبه ۲۱۹ عهدنامه ۶ قوانین عدلیه ۱۷ لوایح مالی ۱۰۴ ـ در دوره هفتم عده جلسات ۱۷۴ مجموع قوانین مصوبه ۲۴۱ عهدنامه ۳۱ قوانین عدلیه ۴۴ و لوایح مالی ۶۶ فقره بوده است.
از ارقام مذکوره نتیجه اینطور حاصل می‌شود که عده جلسات دوره هفتم نسبت به دوره چهارم ۱۲۱ و نسبت به دوره پنجم ۸۰ و نسبت به دوره ششم ۱۰۳ جلسه کمتر و بالعکس عده مجموع قوانین مصوبه نسبت به دوره چهارم ۴۲ و نسبت به دوره پنجم ۹۸ و نسبت به دوره ششم ۲۲ فقره بیشتر و همچنین عهدنامه‌های مصوبه نسبت به دوره چهارم ۲۴ و نسبت به دوره پنجم ۲۹ و نسبت به دوره ششم ۲۵ و نیز قوانین عدلیه نسبت به دوره چهارم و پنجم هر یک ۳۷ و نسبت به دوره ششم ۲۷ فقره بیشتر بوده است و به مناسبت تنظیم کامل بودجه بموقع خود لوایح قانونی مالی هم علاوه براین که آنچه در دوره هفتم به تصویب رسیده برای امور مفیده جدیدالابداع بوده و مربوط به محاسبات گذشته یا مخارج غیرمهم نبوده است معهذا نسبت به دوره چهارم ۴۳ و نسبت به دوره پنجم ۷ و نسبت به دوره ششم ۳۸ فقره کمتر بوده است.
احصائیه و ارقام فوق نشان می‌دهد که مجلس هفتم مجلس عمل و کار بوده (صحیح است) ـ خطابه و حماسه در آن کمتر راه داشته و یگانه منظورش استوارساختن اصلاحات و محکم‌کردن بنیان ترقی مملکت بوده چون عقیده دارم با تعلق خاطر اعلیحضرت همایونی به تقویت مشروطیت (صحیح است) و به رعایت احتیاج دائم قوای مقننه و مجریه به یکدیگر قریباً امر ملوکانه به افتتاح مجلس هشتم شرف صدور خواهد یافت.
تکمیل خدمات صادقانه خودمان را نسبت به مملکت از مجلس آینده انتظار می‌بریم.
و امیدواریم آقایان نمایندگان موافقت فرمایند که کارهای مباشرت و مراقبت بر وضعیات مالی و حفظ ابنیه و اثاثیه مجلس را کما فی‌السابق آقای ارباب کیخسرو (صحیح است) که در دوره خدمات خودشان به ما اثبات صداقت و لیاقت کرده‌اند در فاصله بین‌المجلسین عهده‌دار باشند (صحیح است)
- بیانات آقای رئیس‌الوزراء
[۳ـ بیانات آقای رئیس‌الوزراء]
رئیس‌الوزراء ـ بنده فکر می‌کردم که در تقدیر مساعی مجلس در مصاحبت با اقدامات دولت در زیر سایه اعلیحضرت پهلوی بیاناتی را بعرض برسانم ولی تمام آن مطالب و موضوعاتی را که ممکن بود بنده موضوع تشکرات دولت قرار بدهم همه آنها را با حسن بیان آقای رئیس ذکر کردند (صحیح است) اگر بنده بخواهم همانها را باز ذکر بکنم مکرر خواهد شد لهذا با کمال صمیمیت از طرف دولت مساعی مجلس را که در همه آن موضوعاتی که مذکور شد با دولت در پیشرفت کارهای مملکتی کرده‌اند تشکر می‌کنم و انشاءالله امیدواریم که تمام این کارهائی که بدست و اهتمام هیئت دولت و مجلس اقدام شده است و لوایحش گذشته است و البته بعضی‌ها هم انجام گرفته و بعضی را منتظریم که با حسن وجه انجام بگیرد با مساعی جمیلة مجلس آتیه و مراقبت دولتی که در وقت خواهد بود در زیر سایه اعلیحضرت همایونی با حسن وجه انجام بگیرد (صحیح است) و این یک لایحه را از بین لوایح که روی تاریخ طبیعی هم که دوره‌های مختلف بوده است: دوره احجار، دوره مس، دوره آهن، دوره هر چیز این مجلس دوره طلائی بوده است و لایحه طلا که در این مجلس تصویب شده است کمال امیدواری را داریم که در مجلس آتیه عملی شود (جمعی از نمایندگان ـ صحیح است ـ احسنت.)
رئیس ـ آقای دشتی.
- نطق آقای دشتی
[۴ـ نطق آقای دشتی]
دشتی ـ بیانات آقای رئیس محترم مجلس از بیانات خیلی شافی و کافی بود که حقیقتاً یک تاریخچه خیلی مختصر ولی مفید و مدلل به احصائیه بود. از وضع دوره هفتم و مقایسه بود با ادوار چهار و پنج و شش البته بنده در این باب عرضی ندارم و فقط یک چیزی را آقای رئیس یا غفلت کردند یا اینکه مقتضی ندیدند بگویند بنده جزء وظایف خودم می‌دانم این را عرض بکنم و با اغلب رفقا که صحبت کردیم همه آنها با ما شریک بودند و آن خدمات خود آقای رئیس مجلس است (صحیح است) عرض می‌کنم وظیفه رئیس مجلس حقیقتاً یکی از وظایف خیلی دشوار است که هم حوائج دولت را در نظر داشته باشد و هم حوائج مملکت را و هم روحیات مجلس را در دست داشته باشد و بتواند اینها را با هم تطبیق بکند و از وظایف خود هم بقدر سر سوزنی تخلف نکند (صحیح است) و حفظ بی‌طرفی کامل را هم داشته باشد (صحیح است) آقای رئیس مجلس این انصاف را باید داد که از اول دوره هفتم تا به‌حال تمام این نکات را کاملاً مراعات کرده‌اند (صحیح است) یعنی همه روزه دو ساعت سه ساعت قبل از وقت مقرر به مجلس آمده و کارهای تقنینیه را با کمال دقت و مواظبت انجام داده‌اند بعد هم مجلس را با کمال بی‌طرفی و با مراعات نظامنامه و قوانین جاریه اداره کردند (صحیح است) از این جهت بنده از طرف خودم و از طرف عده زیادی از رفقا (نمایندگان ـ از طرف همه از طرف تمام نمایندگان) تشکر می‌کنم و از ایشان می‌خواستم استدعا بکنم در فاصله بین دو مجلس کما فی‌السابق بطوری که همیشه رؤسای مجلس عهده‌دار کارهای مجلس بوده‌اند ایشان هم مواظبت خودشان را در کارهای مجلس دریغ نفرمایند.
عموم نمایندگان ـ (صحیح است)
رئیس ـ آقای یاسائی.
- بیانات آقای یاسائی
[۵ ـ بیانات آقای یاسائی]
یاسائی ـ بنده مزیدی بر آنچه آقایان محترم فرمودند چیزی در نظر ندارم که بعرض آقایان برسانم غیر از این که همانطوری که آقای رئیس فرمودند جریان امور پارلمانی دوره هفتم از نقطه‌نظر سعی و عمل بطوری رضایت‌بخش بود، بطرزی مفید و سودمند بود که امیدوار هستم در ادوار آتیه هم همین رویه سرمشق ما باشد و در گذراندن طرحها و لوایح مفیده تسریعات بیشتری بشود.
گرچه قوانین زیادی که از مجلس گذشته است شاید بنظر بیاید که از نقطه‌نظر اجراء برای مردم قدری شاق باشد ولی هر وقت ملت ایران بخواهد اعمال خودش را منظم کند هر وقت ایرانیان بخواهند اعوجاجات گذشته را مستقیم کنند قهراً باید تن دردهند و خرده‌خرده معتاد بشوند و انس بگیرند به یک وضعیت منظم قانونی که قانون هم عمل دولت را منظم می‌کند و هم اعمال ملت را چند سالی لازم است تا انس و عادت به این قوانین گذشته و آن چیزهائی که بعد وضع می‌شود عادت بگیرند و انس پیدا کنند به قول یکی از رفقا بهترین قانون طبیعی قانون مرور زمان است. چنانچه ما دیده‌ایم به مرور زمان ملت ایران خیلی اطوار و رفتارش را در این چند ساله اخیر عوض کرده و باز هم خواهد کرد. چیزهائی که بیشتر بنده را خرسند و مشعوف دارد همین نکاتی است که بعرض آقایان می‌رسانم و انتظار هم دارم همانطوری که نمایندگان انتظار دارند و مردم بیشتر این که دولت کنونی خودش را مجهز کند برای تهیه یک لوایح مفیدتری برای دوره هشتم. مخصوصاً توجه بیشتری به مسئله اقتصادیات و استخراج معادن، برای اینکه در تمام مسائل سیاسی و اجتماعی و اقتصادی اقداماتی از طرف دولت شده است و یک قوانینی از مجلس گذشته است بعضی تکمیل شده است در اجراء و عمل و بعضی در شرف اقدام و در دست عمل است ولی آن چیزی که بحال این کار است مسئله استخراج معادن است (فیروزآبادی ـ صحیح است) و بنده شاید برخلاف عقیده بعضی از رفقا اینقدر به فلاحت ایران امیدوار نیستم تا به معادن ایران و در هرحال من‌باب تذکر خواستم به آقایان وزراء عرض کنم و خواهش کنم و تقاضا کنم که یک توجه بیشتری به مسئله معادن بکنند و در خاتمه بطوری که آقای دشتی همکار محترم بنده فرمودند بنده هم چون افتخار عضویت هیئت رئیسه مجلس را داشتم و بالمشاهده دیده‌ام خواستم برای یک مرتبه دیگر از عملیات و طرز کار و انتظاماتی که در کارهای رئیس محترم مجلس بوده است تشکر بکنم (صحیح است) و همچنین خودداری نمی‌کنم از این که از خدمات مستخدمین اداری مجلس که با یک صداقت و صمیمیتی انجام وظیفه کرده‌اند و می‌کنند نیز تشکر کنم (صحیح است) و همانطور که آقای دشتی فرمودند بنده هم می‌خواهم تأیید بکنم فرمایش ایشان را که در فترت بین‌المجلسین چنانچه معمول بوده است در ادوار سابقه آقای دادگر هم وظیفه اداره‌کردن امور اداری مجلس را عهده‌دار باشند (صحیح است) و موجبات افتتاح مجلس آتیه را آنقدر که مربوط است به قسمت اداری و تقنینیه مجلس عهده‌دار باشند تا انشاءالله در تحت توجهات اعلیحضرت پهلوی بزودی که امیدواریم از ماه بهمن تأخیر نیفتد مجلس آتیه مفتوح شود
(نمایندگان ـ صحیح است)
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است. ختم جلسه.
- ختم جلسه
[۶ ـ ختم جلسه]
رئیس ـ مجلس را به سلامتی ختم می‌کنیم به امید آینده (صحیح است)
(مجلس یک ساعت قبل از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ دادگر