مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ مهر ۱۲۸۹ نشست ۱۵۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۱۳ مهر ۱۲۸۹ نشست ۱۵۱
جلسه۱۵۱
صورت مشروح رزوپنجشنبه دویم شهرشوال المکرم ۱۳۸۲
مجلس دوساعت ونیم قبل ازغروب آفتاب درتحت ریاست آقای ذکاءالملک تشکیل شد.
صورت مجلس روز ۳شنبه ۲۹ شهر رمضان راآقای معاضدالملک قرائت نمود.
رئیس - درباب صورت مجلس اگرملاحظاتی هست؟بفرمائید.
ناصرالسلام - درجزواسامی غائبین بی اجازه چندروزاست می بینیم که اسم آقا سیدعلی آقاخوانده میشودمیخواستم ازآقای رئیس سئوال کنم که آیاآقای آقاسیدعلی آقاقبول وکالت راکرده اندیانکرده اند درصورتیکه قبول وکالت ایشان محرزباشد باید در جزء غائبین بی اجازه نوشته شود واگرقبولشان معین نشده است باید نوشته شودواگراستعفاداده اند که معین شودتااینکه عوض ایشانرامجلس انتخاب نماید.
رئیس_ازطرف هیئت رئیسه بایشان اخطار شده است ولی ازطرف ایشان هنوز جوابی نرسیده است.
دکترعلی خان_ چندین مرتبه است که درآخرمجلس درخصوص مستخدمین نظمیه که وزراءمستردداشتندتااینکه رای خودشان رادرظرف۴۸ساعت بمجلس اظهاربدارندوتابحال چهل روزگذشته است وابداًاثری بظهورنرسیده بنده یادآوری کرده ام وحالا هم میخواستم عرض کنم که آیامانعی برای اینکارپیداشده است واگرمانعی پیدا نشده بی جهت چرا این مطلب بتاخیر افتاده است.
رئیس_ البته بی جهت بک مطلبی را بعهده تعویق نمیگذارند.
حاج عزالممالک _ .ود جلسه است که در خصوص کسری اعضاءکمیسیون تفتیش مالیه مذاکره شده وقرارشدکه در یکی از جلسات کسراعضاءآن انتخاب شود خوب است امروز آن انتخاب بعمل بیاید بااینکه اگرمجلس صلاح بداند درجزء دستورجلسه آتیه گذارده شود.
رئیس_اگربخواهندانتخاب میشودولی بعقیده بنده اگربگذاریم برای جلسات بعدبهتراست برای اینکه درهفته آتیه تمام کمیسیون ها تجدیدمیشوداین کمیسیون نیزتجدید خواهدشد
(دیگر اظهاری نشده رئیس صورت مجلس راامضاء نمود)
ارباب کیخسرو _ درابتدای تشکیل کابینه جدید دراینجاقرار شدکه درهر جلسه یکی از وزراء یا معاونین آنها حاضرباشندبرای بعضی مذاکرات قانونی وبعضی سوالات که جواب بدهند مدتی است خیلی سئوالات لازم شده وبعضی امورات مملکت مختل مانده وهیچ وزراءبرای جواب حاضر نمی شوند ومدتی هم گذشته است که وزیر داخله نداریم وقبل ازاینکه استعفا بدهد معاون آن وزارتخانه رامعرفی نکرده است وهیچ نمیدانم امورواقع مملکت درتحت مسئولیت کی میگرددازاین جهت خواستم تقاضا کنم که مقررشود یاوزرا یا معاونین آنها یاآقای رئیس الوزراءحاضرشوند که بعضی سئوالاتی که شده است جواب بدهند وبعضی امورات مملکت مختل مانده اصلاح شود.
رئیس _ یادآوری میکنم بهیئت وزراءکه حاضرشوند.
(راپورت کمیسیون عرایض ومرخصی راآقای مرتضی قلیخان قرائت نمود که دراین هفته چهارجلسه منعقد ومشغول انجام وظایف بودآقای نیرالسلطان واسطه بودن درکمیسیون قوانین مالیه درچهارجلسه غائب بود ونیزازمجلس استدعا کرده بود که بوزارت خانه ها اخطارکه جواب عرایض راکه محتاج بتحقیق خارج ازمرکزنیست وبیش ازده روز وسایدعرایض رابیش ازچهل روزبعهده تعویق نیندازد ونیزآقای نوبری تلگرافا تقاضای یکماهه تجدیداجازه مرخصی خودراازمجلس نموده بودکمیسیون بواسطه این که حضور ایشان رادرپارلمان اهمیت میدادتصویب نکرده بود.)
کاشف _ بنده گمان میکنم که دراول هم مجلس درباب مرخصی آقای نوبری رای نداد که حالاتجدید نمایدوبعلاوه ایراددارم بآقایان اعضاءکمیسیون عرایض که بنده مدتی است اجازه مرخصی خواسته ام ونیز راپورت آن بمجلس داده نشده بنده میخواهم مثل سایرین بی اجازه غیبت کرده یامثلاُ که بعدرای گرفته شود از این جهه ازآقایان استدعا میکنم که زودتر درین باب دقت نظر نموده راپورت یدهند که ردیا قبول آن معلوم شود.
رئیس_جنابعالی که مکرراین رامیفرمائید خوبست خودتان خصوصاً این رابا آقایان اعضاء کمیسیون عرایض مذاکره فرمائیدکه زودتر راپورت آن رابمجلس بدهند.
کاشف_مکررگفته ام وبداً ثمری نکره است.
بهجت_اینکه آقای کاشف درخصوص مرخصی خودشان اصرار دارند ومکرراظهارمیکنندحقیقه کمیسیون عرایض دراین باب نمیداند که تکلیف اوچیست بعضی ازنمایندگان تقاضای اجازه مرخصی مینمایند کمیسیون اگرتصویب نکند اسباب فکروکدورت ودلتنگی آن آقایان خواهدشد واگرتصویب نمایند مخالف وظیفه نمایندگی ماست برای اینکه ملت مارا خواسته است ازبرای اینکه کارکنیم نه اینکه مرخصی بگیریم وبرویم باطراف ودرباره آقا میرزا اسدالله خان باآن موانعی که داشت کمیسیون که تصویب نمود موردایراد است تعجب کردیدبنابراین کمیسیون درباره اجازه آقایان هیچ رای ندارد.
افتخارالواعظین _ بنده عرض دیگری داشتم برلفظ مرخصی نیست اگراجازه میدهید عرض کنم می خواستم عرض کنم بعضی سئوالات ازوزرا شده است که خیلی مهم است وابداً میبینم که برای جواب...
رئیس_این مطلب از موضوع خارج است اخطارمیکنم بهیئت وزرا که برای جواب حاضر شوند.
ارباب کیخسرو _اولا درجواب آقای بهجت که فرمودندبعضی ها ازکمیسیون فکرمیکنند وکمیسیون تکلیف خودرانمیداند که جه باید بکند عرض میکنم اگردلایل صحیحه دارند که تصویب نمایدوالاردکندهیچکس حق ندارد که بکمیسیون اعتراض کندواگراعتراضی بکند بهیئت مجلس کرده اند ودراین باب که آقای نوبری تقاضای تجدید مرخصی کرده اند ماهیچ نمیدانیم که موجب این تقاضا وعلت آن چیست اگرآقای رئیس میدانند خوب است اظهار بفرمایند که سایرین مسبوق شوندوبتوانندرای بدهند.
رئیس_عرض میکنم بنده هیچ اطلاعی ندارم ازاول هم که ایشان می خواستند بروند آمدنددرهیئت رئیسه واظهارکردند که ازولایات برای کار فوری مرا خواسته اند وباندازه فوری است که نمی توانم مسامحه کنم حتی این اندازه هم مجال ندارم که صبرکنم ازمجلس مرخصی داده شود این بود که بموجب نظامنامه اذن دادم وحالا باز مجدداًاجازه خواسته اند واظهار کرده اند که بعضی از کارهای مهمه دراینجادارم که مجبورم یکماه دیگر دراینجا باشم وازمجلس اجازه خواسته است حالا بسته به رای مجلس است که تصویب یا رد نماید.
حاجی سیدابراهیم_بلی همینطوری که أقای ارباب کیخسروفرمودند گمان میکنم که کمیسیون عرایض هم درهر موردی همانطورعمل کرده است ودرهر موردی که تقاضای مرخصی کرده اند نظریات خودش راکرده است ودرصورت عدم لزوم ردکرده است مثلاًدرباب اقای نوبری کمیسیون بعداز دقت نظر چون دلیل ایشانراموجه ندیدردنمود.
ارباب کیخسرو_میخواهم عرض کنم وقتی که کسی اجازه میخواهد خوبست عریضه اورا هم با راپورت بخوانند که نمایندگان هم ازان دلائل مسبوق شوند حالا هم خوبست تلگراف أقای نوبری خوانده شودکه رای مجلس دران خصوص معلوم شود
حاج سیدابراهیم_علاوه برعرایض سابق خودم عرض میکنم که یک علت راکمیسیون این مسئله این بود که کلیه وکلا یک مدتی را اجازه میگیرند ومیروند بعد که ان مدت تمام شدیکماه دیگر اجازه میخواهند والان اگر ملاحظه کنید عده اشخاصی که اجازه گرفته اند والان مدت اجازه ایشان منقضی شده وبایدحاضرشوند وحاضرنشده اندخیلی هستنداز این جهت کمیسیون نمی تواند تصویب کند ودیگراینکه درتلگرافی که کرده اند همینقدر نوشته اند که بواسطه کارهای مهمی که دارم یکماه دیگر مرخصی میخواهم واین اظهار کمیسیون رامتقاعدنکرد حالااگرنمایندگان تصویب کنند ربطی بکمیسیون ندارد کمیسیون که اینها را تصویب نمیکنندبرای اینکه فتح باب خواهدشدبرای اینکه منبعد هرکس که مرخصی خواست بعداز انقضا تقاضای تجدیدخواهدکرد.
هشترودی_اقای اقا میرزا اسمعیل نوبری خودش ادم کاری است واز پنج سال باینطرف که اینکار شروع شده همه وقت کارکرده است خصوصاً برای اینکه پارلمان باشد ودراینجا درمصالح عامه صحبت کند حاضر است ویقیناً برای اینکه بیکارباشد ودرخارج ننشیند اجازه نخواسته است والبته یک کار مهمی داردمثل اینکه دراینمورد بنده اطلاعی دارم که خیلی کارهای بزرگ داردبا اهمیت است واگراقایان یک جلسه خصوصی بکنندحاضرم عرض کنم عجالتاً انکارها است وباین واسطه اجازه خواسته است حالارای مجلس دراین خصوص متبع است ولاعتقاد بنده انکارها بهتراست برای ملت ازاینکه درمجلس حاضر شود.
حاج شیخ اسدالله_بنده هیچکار مهمی راگمان نمیکنم که جهت مرخصی بتوانیم قرار بدهیم مگرخدای نکرده کسی ناخوش ومریض باشد که نتواند حاضر شود وماازان روز تابحال هرچه کردیم یابصحبت یا بغلط رای دادیم ویک عده رفتند وفعلا میبینیم دراکثرمجالس عده برای اخذ رای کافی نمیشود بنا وجوداین هریک ازنمایندگان اجازه میخواهندوماهم تصویب میکنیم مثل اینکه پریروز درخصوص مرخصی اقای میرزا اسدالله خان خودبنده رای دادم والان اذعان میکنم که خطا کرده ام وحالامیگویندکارمهم لازم بنده عرض میکنم تعیین وکیل برای این است که درمجلس حاضرشود وکارکندوهیچکاری برای وکیل مهمترازوظیفه اوکه کارکردن درمجلس بشدنیست.
رئیس_این مسئله چندان قابل مذاکره نیست خوبست رای بگیریم که زودتر ختم شود.
لسان الحکما_بنده عرض میکنم اقای هشترودی فرمودند که این تقاضای اقای نوبری برای انجام یک کارمهمی است که من اطلاعد دارم ودرجلسه خصوصی حاضرم اظهارنمایم بنده عرض میکنم شاید ان کاری راکه ایشان میگویند خیلی مهم باشدوان دلائل رااگربشنویم متقاعدشویم والاچطور میشود رای داد مثلاً شخص بنده الان نمیدانم چه بکنم وهیچ رای ندارم.
رئیس_اینراهم ممکن است بکنیم یعنی رای گرفتن رافعلا تاخیربیندازیم ودرجلسه اتیه بگیریم که اقایان هم ازاظهارات اقای هشترودی درخارج مسبوق شوند.
حاج آقا_من ابداً مطلب راقابل اینقدر مذاکره نمی دانستم وعرض میکنم هیچوقت نشده است که یک عریضه درخصوص مرخصی نماینده مجلس ننمایندوعینا این مذاکرات تکرارشود ووقت راتلف مینمایدمثل اینکه الان قریب یک ساعت است وقت مجلس راصرف مکررات کرده ایم بنده عرض می کنم نماینده اگردرخارج ازطرف مجلس ماموریتی داشته باشد البته وظیفه اوست که ان کارانجام بدهد والبته اگردربین انجام آن کارمانعی پیداشد با اینکه اصلا مانعی برای حضوراودرجلسات پیدا شدآنوقت البته باید مجلس تصویب نماید واین که تصویب نمی شودبعقیده بنده که ایرادی بکمیسیون عرایض میشود گرفت نه بمجلس هریک ازنمایندگان که میخواهد اجازه مرخصی بگیردخوب است درخارج عذر خودرابنمایندگان اظهارنمایدآنوقت اگر عذراومسموع شد پذیرفته خواهد شد وحالا دراین خصوص بعقیده من رای بگیرید یا نگیریدتفاوتی ندارد درهرحال برای اینکه بیش ازاین تضیع وقت مجلس رانکرده باشیم خوب است رای گرفته شود که تکلیف معلوم شده مذاکره این مطلب تمام شود
رئیس_پس رای میگیریم کمیسیون عرایض بطوری که درراپورت خودنوشته است تقاضای آقای نوبری رادرخصوص مرخصی یکماهه تصویب نکرده است حالااولا رای میگیریم برراپورت کمیسیون عرایض هرکس موافقت است بااین راپورت که مرخصی آقای نوبری راتصویب نکرده است قیام نماید(اغلب قیام کردندوباکثریت تصویب شد)شروع شوراول دربقیه مواد لایحه قانون ثبت اسنادشده آقای آقا میرزا ابراهیم خان مواد ذیل رامرتباً قرائت نمود
- رماده (۱۶)و(۱۷)پیشنهادوزیر که مطابق بود باماده (۱۵)و(۱۶)راپورت کمیسیون عدلیه ونیزدرماده (۱۸)وپیشنهادوزیر که مطابق بود باماده(۱۷)و(۱۸)راپورت کمیسیون مذاکرات شده دربین شور درماده(۱۷)آقای حاج شیخعلی اخطارنمود که عده برای مذاکره کافی نیست وهشت نفرکم است آقای حاج آقا اظهارنمودند خیلی تعجب میکنم که درنظامنامه داخلی داردتعیین عده با هیئت رئیسه است وماهم دراین باب اظهار هیئت رئیسه معتبربمقر می دانم حالا میبینم که از طرف آقای حاج شیخعلی اخطار مینماید
معاضدالملک_اینجا یک اخطاری شد درباب کافی نبودن عده برای مذاکرات وبنده لازم میدانم که اصل متمم قانون اساسی رابخوانم تاتوضیح شود اصل هفتم قانون اساسی مینویسدکه درموقع شروع بمذاکرات بایدعده اقلا کمتر ازدوثلث نباشدباینواسطه فقط درموقع شروع اینمطلب رعایت میشود ودراین خصوص ازطرف هیئت رئیسه غفلت نشده است درماده (۱۹)پیشنهادوزیر وراپورت کمیسیون شوراول بعمل آمد.
معززالملک_چون راپورت کمیسیون قوانین مالیه راجع مستخدمین خارجه جزءدستورامروز است خواهش میکنم اجازه بدهید چون وزرا هم حاضر میشوند آنرا مطرح شور قرار بدهیم ومذاکره دربقیه این قانون رابجلسه دیگر میگذاریم.
وزیرعدلیه_وزیرمالیه که معلوم نیست اطلاع داشته باشند وحاضرشوند.
رئیس_قبل ازجلسه بایشان اطلاع داده شد که تشریف بیاورند وخواهدتشریف آورد.
وزیر عدلیه_بنده زمانی که میامدم ایشانرا ملاقات کردم گفتند بمن اطلاع نداده اندونمیایم حالا حضرتعالی این قسم میفرمائید شایدبعداز ایشان اطلاع رسیده است درهر صورت حالا که اینمطلب شروع شده است وایشان هم تشریف میاورندوآن مسئله مطرحشوددرماده(۲۰)(۲۱)و(۲۲)(۲۳)پیشنهادوزیرراپورت کمیسیون نیزشوراول بعمل آمدکمیسیون ازماده(۲۴)تا(۳۷) پیشنهادوزیرراچون موادقانونیه ندانسته ومتعلق بنظامات داخلی اداره میدانست حذف نموده ودرعوض تمام موادمخدوفه یکماده درآخرالحاق نموده بود.
بتصویب اگرازنمایندگان شروع بشوردرمواد مخدوفه شده مواد(۲۴)و(۲۵)و(۲۶)(۲۷)(۲۸)
- 3
این اشخاصی که می خواهیم بیاوریم کسانی باشندکه درادارات کارکرده باشندوازکارهای اداره مسبوق باشند کسانی نباشندکه بعدازآنی که آنها راآوردیم ویک مخارجی زیادکردیم آنوقت معلوم شودکه آن اشخاصی راکه مامی خواهیم نیستندویک اشتباه بزرگی می نمائیم ومیگویم که اینها قابل اینکارنیستندبرای این مطلب بعضی میگویند درلایحه نوشته شده است فالن قدروبعضی پیشنهاد می کنند یکنفروبعضی دونفربنده نم فهمم که مقصودازاین پیشنهادی درامورمالیه نوشته است بنده عرض می کنم که(مسیوبیزو)نقطه نظر دیگری داشت که هفت نفررا خواست واین کابینه جدیدهم اظهارکرده اندکه هفت نفرباشداین یک مطلبی است مقصودازاین پیشنهادوزراءودولت نقطه نظرومقصودشان تفتیش تسجیل است مقصودازتسجیل ۱دفتریست که تاسیس میشود برای ثبت اسناد خارجی واسناددیگرومرادازثبت اسناد اصالت نیست که درآن ثبت شود بنده عرض می کنم که این اداره ثبت اسناد اصالت را نمی کندثبت اسناداصالت را یک اداره دیگری می کندکه مشهوراست()که تعیین میکند وفقط عمده شان مایات است یعنی اینکه مالیات مخصوص وضع میکنند که بعضی ازآن مالیات مستقیم است وبعضی غیرمستقیم نسبت نقطه نظربعضی است ولی اغلب مالیات تسجیل غیرمستقیم است آنطرحی که دروقت تسجیل مستقیم میشودبردو قسم است این ازیک قبیل نیست وآن راجع میشود بهمان اداره وازبرای مملکت ما مقتضی نیست اگرمقصودتعدیل مالیات است بنده تصورمی کنم که دراین خصوص نمیتوانیم مذاکره نمائیم یعنی امروزه مانمیتوانیم موفق شویم وامابه تجربیات ظاهری همچومعلوم میشودکه فقط برای این است که تاسیس میشود برای آن ادراتی تاسیس کنیم یک دستگاهی راه بیندازیم باید ملاحظه منافع راکردوهمان ملاحظاتی که سایرین کرده اندوازآن منافع برده اند وبایدیک طوری این اداره رامرتب نمودکه بامقتضیات مملکت آن منافع راببریم وازاین حیث عقیده بنده این استکه مااداره تفتیش راکه تشکیل نداده ایم اداره تسجیل لازم نداریم این اداره تسجیل که درلایحه نوشته شده است تصورمی کنم غیرازآن اداره ایست که درفرانسه معمول است مثلاعقیده بعضی آقایان نمایندگان اداره تسجیل فرانسه است گمان میکنم که بامقتضیات مملکت ماامروز مقتضی نباشدوبایدملاحظات مملکتی رانمودوقتیکه مایک مالیاتی وضع نمودیم مردم بایدمجری آن قانون باشند یعنی باکمال رغبت وشوق آنرابپذیرند وبدهنددرصورتی که اولین وظیفه دولت مشروطه انتظام امورعدلیه وانتظام امورمالیه مملکت است میخواهیم بدانیم که مقصوداز پیشنهاد وزراء که تسجیل نوشته اندچه چیزاست ودراین باب آیا فکرکرده اندوازروی بصیرت ملاحظات خودشانرا نموده اندیا خیرفردا آندونفرکه آمدندآیا چه کارخواهندکردکاراداده تحریرراخواهندکردیا اداره تفتیش را موافق مقتضیات وقت آنها رابایدمعین کردباید آنرا ملاحظه کردکه این اداره تسجیل داشته است یااینکه اداره تسجیل اینجا چه ترتیب است تمامش رابایدنظرکردومانبایدبگوئیم بعدازاین که مااینهارابرای اداره تسجیل خواستیم وبعدبگوئیم که حالااداره تسجیل مقتضی نیست درهرصورت تمام این ملاحظات رااول بایدکرد.
فهیم الملک_اداره تسجیل که اینجا ذکرمیشود فقط برای کارتسجیل است که اصالت است اسناد باین کاررابطوریکه معین است درعدلیه رسیدگی میکنندفقط این تسجیل که ذکر شده است راجع بمالیه است بجهت اینکه درعدلیه اداره تسجیل هست که راجع است به تمبرواملاک وثبت واسنادوغیره که بعمل می آیدواین تسجیل راجع بمالیه است راجع به اشخاصیکه مالیات برآنها تحمیل میشود زیادترازآن چیزی که ازآنها گرفته میشدگرفته نشودوزایدتربآنها ضرروخسارت وارد نیاید وهمچنین اسنادودستورالعمل وقوانین آنها است که بایدتهیه کنندوقانونی که لازم میشودکه اسباب سهولت مالیات بده است فراهم نمایندواین راجع باین مسئله است این اداره رابرای این کارخواسته اند این مطلبی که فرمودنداینمستخدمینی که بایدبیاورندبایدچطورباشند وزراقبل از وقت لایحه خودشان راپیشنهاد کرده اندبمجلس ولی مجلس برای این رای دادکه ازآمریکا بیاورندکه درآنجا ثبت اسنادنیست یعنی درقوانین آنها ثبت اسنادنیست مثل سایرممالک خارجه که راجع باملاک وغیره دیگراینکه اداره املاک که یکی ازادارات دولتی باشدنیست وآن وسعت وبسط راندارددراینجانهایت چون وزراءاینمسئله رادرنظرداشتند ونمی خواستندیک همچواداره تاسیس شوددرضمن خواهش خودشان خواسته اندکه این اشخاص رابرای این اداره بیاورندشایدآنها هم مقصودی داشتندبتوسط آن اشخاص بعمل بیاید
حاجی فاتح الملک_ازابتدای افتتاح مجلس تاحال مذاکره دراین مسئله است وتمام نمایندگان هم خیلی جددارندکه بگذردوزراءهم پیشنهادخودشان رابمجلس آوردندومجلس هم رجوع بکمیسیون نمودکمیسیون مجدداًراپورت داده است بازامروز عده اشخاصیکه برای مالیه خواسته ایم باز مانده ایم دراین کارکه چه بکنیم واعتقادبنده اینست که اگرزیاده ازاین مذاکره نمائیم گمان میکنم که این مسئله بدون نتیجه ماندومدتها طول بکشدومدتی است که مذاکره میشودکه آیاچهارنفربیاوریم یا۵نفریاسه نفرفرق اینها دونفریاسه نفر است همانطوریکه آقای وکیل التجارفرمودندامروزماخیلی محتاج هستیم ومنافع وعا بدات مازیادترمیشودازاینکه دراین عده مذاکره نمائیم حالا اگرمیگویندتسجیل لازم نیست آن پنجنفردیگررامعین کنید وآن دونفری هم که از برای نظمیه می خواهیم وهنوز نگذشته است اوراهم معین نمایندکه از مجلس بگذرداقلاء وزرامشغول مذاکره باشندوخوداین هم مدتی وقت لازم داردکه قراردادآنها رابدهندوحاضرخدمت باشندبنده تصورمیکنم هرچه زودتربگذردبازدبراست.
فهیم الملک_ خوب بودرعایت مذاکرات میشداین اگربطورکلی مااین مذاکرات رابکنیم تصورمیکنم عاقبت بجائی نرسیم ونتیجه حاصل نشود خوب است برای هریک ازاین ادارات جداگانه رای گرفته شودهرکدام راتصویب می کنندرای بدهند
رئیس_این ترتیب صحیحی است اگربخواهیم نتیجه بگیریم همینطوربایدعملکردکه مستخدم برای این ادارات میخواهیم یاخیردرباب این ادارات بایدیکی یکی رای بگیریم.
میرزاابراهیم خان_بنده عرض میکنم که این رای بهیچوجه راجع مسئولیت وزیرمالیه نیست وقتیکه وزبرمالیه رامسئول تنظیمات ادارات کردیم برای اداره وداخلی خودش هرقدراجزاکه بگویندو راجع باصلاحات وزارتخانه باشدتصدیق کنیم اگربخواهیم مایک مالیه بسلیقه خودمان تشکیل بدهیم ورای وزیر مالیه مخالف بارای وزیر مالیه مخالف با رای ماباشدهیچوقت موافق نخواهدشد.
فهیم الملک_این هم اشتباه است اگرفرضاً بیکی ازاینها مارای ندهیم می گوئیم که وزارت مالیه مااجزاءلازم نداردمابایدمستخدم بیاوریم یایک اداره اش را شروع کنیم یا سه اداره یاچند اداره البته باید این ادارات دایرشودکه حالا بایدداشت که عجالتاچه لازم است معنیش این نیست این تاسیس راهم که دارندلازم نیست ونبایدباشدمعنیش اینست که حالا یکی ازآنها رایادوتاازآنها راشروع نمائیم وتاسیس نمائیم وهیچ منافاتی نداردباپیشنهادوزیرمالیه.
رئیس_توضیح این مسئله هیچ منافاتی باپیشنهادوزیرمالیه وباترتیب اداره نداردگفتگوئی دراین است که آیا مستخدم برای این ادارات بیاوریم یاخیراگربنا نیست که مجلس رای بدهد پس این همه مذاکره برای چیست حالابایدعده اش رامعین کردگفتگواینجاست امااین که محل اختلاف است که آیا مابایدتصویب کنیم که برای فلان اداره مستخدم ازخارجه بیاوریم یاخیردراین باب رای مجلس معلوم شود.
حاج آقا_بنده تمام این مذاکرات رازیاد می دانم بدبختانه ازبرای مردم این ادارات همین طوری که این گفته می شودبایدلزوم این رادراینجا بیان کنند ما میبینیم نکته نظروزیرمالیه همان هفت نفراست بجهه اینکه آقای معاون بیان می کندکه (مسیوبیزو)اینطورصلاح مملکت مارادیده است وتعیین نموده است اگرچه بنده عرض کردم واعتقادخودم راگفتم که بایدازبرای وزارت مالیه مستخدم بیاوریم ازطرف مالیه اظهاری نشده است واجتهادی دراینبابنداشته اندفقط پیشنهادی است که ازطرف مسیوبیزوشده است خودشان هیچ ملاحظه ومقتضیات امروزه رانکرده اند که آیا امروزه چقدر اعضاء برای اداره مالیه لازم است من که یک نفروکیل هستم همچنین سایر وکلاءهم تصدیق خواهندکردوقتی که یک لایحه ازطرف وزیر می آیدبمجلس بایدخودآن وزیر بیایداینجا بنشیندولزوم پیشنهاد خودش راودلل بداردتا منبفهمم بدانم که دراداره دولتی این عده لازم است رای بدهد اگربناشودهم لزومش وهم ترتیبش مهم آوردن ونیاوردنش راامروزدراینجامذاکره کنیم ورای بدهیم بنده خیلی تعجب میکنم که آنرا ازطرف پارلمان این بایدمعلوم شوددیگراینکه هرچه مسامحه شودخواهیم دیدبعدازاین کمال
- 5
چیزدیگری مقصورندارم وای یک نفرکه رئیس است باشدواگرغیراین باشدگمان میکنم که آنطورکه بایدخزانه مرتب ومنظم شودممکن نباشدوحالابسته برای مجلس است.رئیس_رای میگیریم درباب پیشنهادآقای معزالملک
حیدرمیرزا_بنده درباب رای عرضی دارم اگراجازه می فرمائیدعرض کنم عرض میکنم درصورتیکه هیچ یک ازمانیست که درامورمالیه اطلاع داشته باشدونمیدانم که اداره مالیه بچه قدرآدم فعلا محتاج است چگونه میتوانیم درعده کم وزیادکنیم یااینکه درمقام آنها مذاکره کنیم برفرض بگوئیم که این شخص مقام رئیس یانایب رئیس رابایدداشته باشدشایدآنها که آمدند بگویندخیرترتیب غیرازاین است پس بعقیده بنده بایدیک نفررااولا بخواهیم بیایددرامورمالیه رسیدگی کندوببیندچه قدرآدم لازم داردآنوقت هرچه قدروبهرمقامی که پیشنهادکردماهم رای بدهیم والااینطورنمی شوددراین موضوع رای داد.
رئیس_حضرت عالی فرمودیددرباب رای اظهاردارم وفرمایش شما دراصل موضوع بودازاین گذشته یکنفرآمده است اینجاوتصویب کرده است که این عده لازم است هیئت وزراء همینطور پیشنهاد کرده اند معاون وزارت مالیهنیزدرکمیسیون هم رای بوده واین عده رالازم دانسته واگرهم موافق این مسلک نیستیدکه آن مطلبی است حالااگرآن رای دادیدکه واقع شده است علیحده حالابرای اینکه بیش ازاین دراینخصوص مذاکره نشودرای میگیریم براینکه مطابق پیپنهادوزراءوراپورت کمیسیون برای اداره خزانه لازم است مستخدم بیاوریم یاخیرهرکس موفق است قیام نماید.
(اغلب قیام نمودندوباکثریت تصویب شد)
رئیس_حالارای میگیریم به پیشنهادآقای معززالملک کهبجای مدیررئیس بیاوریم هرکس تصویب میکندکه رئیس بیاوریم قیام نماید(اغلب قیام نمودندتصویب شد)
رئیس_حالارای میگیریم درباب عده این مستخدمین(بعضی ازنمایندگان اجازه نطق خواستند)
رئیس_پس رای میگیریم دراینکه مذاکره راختم بکنیم یاخیر.
کسانیکه ختم مذاکرات رادرباب مستخدمین خزانه تصویب مینایندقیام کنند(اکثرقیام کردندوتصویب شد)
رئیس_حالارای میگیریم در باب عده این مستخدمین که چقدرخواهدبودآقای کاشف پیشنهادکردند برای این اداره یک نفرخواسته شودهرکس تصویب میکندقیام نماید(جزمعدودی کس قیام نکرد)
رئیس_آقای حاج سیدابراهیم ودکتراسمعیل خان پیشنهادکرده اند که برای این اداره دونفرمستخدم جلب شودهرکس تصویب می نمایدقیام نماید.
(نیزجزمعدودی کسی قیام نکرد)
(دراین موقع آقای حاج شیخعلی خراسانی ازمجلس خارج شدوباین واسطه عده برای اخذرای کافی نبود)
وکیل التجار_بنده عرض میکنم وقتیکه کارازمجلس نمیگذردودرروزنامه ها می نویسندوسوءظن پیدامیکنندخوب است اشخاصیکه درموقع اخذرای بیرون میروندمخصوصا اسمشان رادرروزنامه هابدهیدبنویسندکه مردم ببینندکیست که اسباب تعطیل کارمی شود یک نفراززمین برمیخزدوبیرون میرودوسایرین رابدنام میکنددرصورتیکه این امریک امرمهمی است وتمام ازخارج وداخل متفق هستیم که این امرمهم است وبایدزودترازمجلس بگذردبازمابرای رای گرفتن اینجااینقدرمعطل شویم این چه زندگی است(آقای حاج شیخعلی مراجعت کردندوگفتندمن مخصوصاًازمجلس خارج شدم چون دیدم که مدتی است که عده کافی نیست وباوجوداین رای گرفته می شود)
معاضدالملک_مطابق قانون اساسین(۶۷)نفربایددرموقع اخذرای حاضرباشندوحالا(۶۷)نفرحضوردارند.
رئیس_پیشنهادآقاردشدحالارای میگیریم به راپورت کمیسیون قوانین مالیه که برای اداره سه نفرتصویب کرده است هرکس موافق است قیام کند(اکثرقیام کردند)
رئیس_حالادرباب اداره مالیات مستقیم بایدرای گرفت اولا بایدرای گرفت که مجلس تصویب میکندکه برای این اداره مستخدم جلب شودیاخیر
صنیع الدوله_بنده چون مذاکره ورای گرفتن دراینخصوص راغلط میدانم وراضی نیستم که یکچیزی ازاین مجلس بگذردبرخلاف عقل ووجدان باشدمخصوصاًبیرون میروم که عده ازکفایت خارج شودورای گرفته نشود(خارج شدند)
رئیس_درهرصورت بایداین مطلب معلوم شودوچیزیکه بمجلس آمدیابایدتصویب شودیارداینکه رای گرفته شودفایده ندارد اگرمخالفی هست بایددلائل وبراهین خودش رابگوشد_ازمجلس خارج شدن چه نتیجه دارد(آقای صنیع الدوله مراجعت کردند)
حاج سیدنصرالله_بنده درمقابل فرمایش آقای صنیع الدوله عرض میکنم که لابدهرمطلبی که درمجلس میشودهروکیلی که رایش مساعدوموافق نیست آن مخالف بایددلائل وخالفت خودش راذکرمیکنداگرمجلس دلائل وبراهین اوراقبول کردومتقاعدشدکه تغییر رای خواهددادوموافق خواهدشدباآن مخالف ودرصورتیکه مجلس دلایل اورانپذیرفت تکلیف آن مخالف این است که دلائل خودرابابلغ بیان درمجلس بگویداگرمجلس پذیرفت که فبها والا ساکت بنشیندمنتهی ازرای دادن امتناع نمایدنه اینکه کوشش کندکه مجلس ازاکثریت بیفتدبرای آنکه آن رای راغلط میداند خودبنده بسیارهست که یک مسئله راغلط میدانم معذلک خارج نمی شوم که اکثریت مجلس راناقص نمایم اکثریت حائز صلاح ومملکت است اعم ازاینکه آن اکثریت صحیح باشدیاغلط
صنیع الدوله_بنده اجازه خواستم که دلایل خودراعرض کنم چون مجلس مذاکرات راختم نموداجازه داده نشد.
رئیس_دریک موضوع بخصوصیکه مذاکرات طول کشیدوزیاد شدبنده ازمجلس درختم آنموضوع رای گرفتم وتصویب شدآنموقع هم گذشت وتمام شدحالا این موضوع دیگری است ودرصورتی که درآنخصوص اظهاراتی داشته باشیدممکن است بفرمائید.
صنیع الدوله_بنده عرض میکنم که درخصوص سه اداره اینجا مستخدم خواسته اند یکی خزانه که بنده خیلی موافق هستم که برای خزانه داری فوراًمستخدم بخوانیدوبکارشروع کنندمنتهی درعده اش بنده میگفتم که دونفرباشدوسه نفرتصویب شدامادواداره دیگراینجا میخواهندتاسیس کنندیکی اداره مالیه مستقیم یکی تسجیل نمیدانم نمایندگان هیچ میدانندکه تسجیل چه چیزاست ومقصودازتسجیل چیست یاخیربعدازآنی که فهمیدند رای خواهند دادکه همچومالیاتی درمملکت وضع شوداین رابایدفهمیدکه ماآنجور تسجیل که ان ادم درنظر داشته است خواهیم درمملکت وضع کردوآنوقت میرویم مستخدم را می آوریم یااینکه خیربعدازآنکه فهمیدیم ماهنورمسئله مالیات رانگذرانده ایم دولت که نمی تواندمالیات وضع کنداین بایدبتصویب مجلس شورایملی باشد شاید بعد از اینکه آمد پیش شماقبول نکردیدبجهت اینکه تحقیق وبجهت پیشنهادکردن یک لایحه برای کلیه این مالیاتها که شایدوضع کنیم بخواهیم بجهت اینکه ماهنوزدراینجا مالیات وضع نکرده ایم پس نباید اجزای بیخودبرای اینکارآوردوحالاآمدیم برسرمالیات های مستقیم اینجا آقای وکیل التجارشرحی گفتندکه اگراشخاصی داشته باشیم که بیاینداینجا مالیاتمادوبرابرمی شودمااگرعددنفوس را جلوخودمان بگذاریم میبینیم که امکان ندارد این مالیات مستقیم شماکه امروز۱۲کروراست دوبرابرشود۲۴کروربایداین مالیات رایکعده خیلی قلیلی بدهندهمین پنج شش نفرحالاپنج شش نفرمن فرض میکنم پنجاه شصت نفربگویندبهرنفری شصت هزار تومان مالیات به اوتعلق بگیردکوهمچومحلی که درمملکت مانیست این مامورینی که خواهندآمدوقتیکه مامورولایات شدندمردم خواهندگفت مالیات دادنی رازیادتر می دهیم یکقدری بما تخفیف بدهیدودوازده کرورمی شود هشت کرورواگراینکه یک عده خیلی قلیلی درمملکت هستندکه آنها میتوانستدمالیات تازه بشمابدهند بجهه آن نمیشودکه اینجابیخودیک سرباری بیاوریم بگردن خودمان بیندازیم وهیچ فایده ازوجوداونبریم بلی یکنفرعالم بجهت اینکارهای تازه بیاوریم که اویک رهنمائی ویک پیشنهادی بمابکندبلی بنده هم اوراتصویب میکنم ولی اینکه حالابعنوان اداره یک اشخاصی رابیاوریم اینجا این را تصویب نمیکنم واین راهم درآخرعرض
- 7
مایک اشخاصی میخواهیم که فوراًداخل عملیات بشوندواین۲۴کروررابمابرسانند از برای اینمطلب ۲ نفر کافی است هزار نفر لازم نیست مابایدیکهزارنفررابیاوریم ازبرای اینکه اینها بروندمالیات بگیرندواگریکنفرایرانی باشدآن ۲۴کروررابآن یکنفرایرانی نخواهندپرداخت پس این فرمایش راکه فرمودند ازاین اداره برخواسته نخواهدشداگرمقصودشان این باشدکه اخذمالیات دردست اشخاصی باشدکه تفریط نکندپسبرای اینکاریکدفتری میخواهدبایدیکعده دیگری فراهم کردواشخاص رابیاوریم بفرستیم اطراف وآن خیلی وقت لازم داردتاموفق شویم.
مدرسی_این ازثروتهاای دولت وملت که خودش رامستحق میداندوهمچنین مالیات مستقیم است وواقعاًاین مالیاتهائی که درایران وضع شده است بزوراست حالاما نمیتوانیم اینرامختل کنیم یک مالیات مستقیم ویک مالیات غیرمستقیم معین کنیم مسلماًاین رابگذاریم برای وقت دیگراگر مسلماًمختل است این اداره مرتب ومنظم نیست پس تنظیم وترتیب لازم است نه این است که مختل است یعنی ازهر محلی معلوم است که چقدراخذمیشودترتیبش مختل است برای اینکه لازم است که ما مستخدم بیاوریم امااینکه میفرمایند ما باید هزار نفر بیاوریم اشتباه نکنیدکه هراداره میرودبولایات شعب آنهاهم میرودبولایات والبته هزارنفرهم لازم داردهیچ اشکالی نداردبایداجزاءبگیردوآن کسی که آنجا رااداره میکند مسلماً مواظب دارد که یکنفر مستخدم خارجی و مابقی داخلی باشد یا کسانی که درخارجه تحصیل کرده اندآنها راهم ممکن است برای ادارت خودمان معین کنیم مخصوصااززردشتی هائی هم که درخارجه تحصیل کرده اندبسیاربجااست دیگراینکه بایدفکرکردکه درصورتی که خزانه باشدودونفربیاوریم آیا برای مالیات مستقیم هم بایداعضاءآوردیاخیریااینکه برای مالیات مستقیم اعضاءآوردیم آنوقت اداره خزانه برای چیست برای جمع مالیات وقتی که گفتیم مالیات اورابگیریم پس این اهم است ازاداره خزانه وبایدبرای اوهم مستخدم خواست ومسلماًدونفرلازم است که یکی مدیرباشدبرای خزانه ویکنفرمفتش همانطوری که بنده پیشنهادکرده ام رای بگیریددیگرمذاکرات لازم ندارد.
رئیس_پس رای میگیریم اول درپیشنهادآقای صنیع الدوله که یکنفراول بیاوریم که ملاحظه نمایدادارات ماچندنفراعضاءلازم داردکسانی که تصویب میکنندقیام نمایند(اکثریت نشدوردشد)
رئیس_بپیشنهاد آقای صنیع الدوله رای گرفته شدردشد
رئیس_پیشنهادی آقای معززالملک کرده اندکه برای خزانه دونفربیاوریم وآقای ادیب التجارهم مطابق پیشنهادآقای معززالملک پیشنهادی کرده اندعبارت هردویکی است حالا رای گرفته میشود.
معززالملک_مقصودازمطالعات اصلاحات غرض ازکلیه مالیات بودکه این دونفربیایندببینندچه مالیاتی دراین مملکت صلاح است ونواقص مالیه ماچیست وچه منابع ثروتی ممکن است که دراین مملکت بشودیاچنداداره مالیاتی ممکن است دراین مملکت تاسیس شودمعلوم نماینداگرچنانچه برای یک شعبه وزارت مستخدم بخواهیم شایدسایرشعبه ادارت دیگرمالنگ بماند ودچاراشکالات شویم باین جهه بنده این پیشنهادراکردم حالابسته برای مجلس است.
ادیب التجار_عرض میکنم دردونفربودن اوبندهم همین دونفرراپیشنهادکرده ام اما لفظ مطالعه راکه جناب عالی نوشته اید بنده رااقناع نمیکندپیشنهادبنده واضحتروروشن تراست استدعادارم پیشنهادبنده رای گرفته شود
معززالملک_بنده تقاضامیکنم که درپیشنهادآقای ادیب التجاررای گرفته شودبواسطه اینکه توضیحات آقای ادیب التجاربنده رامتقاعدکرد
رئیس_کسانی که پیشنهادهای ادیب التجارراتصویب میکنندقیام نمایند(ردشد)
رئیس_این پیشنهادهاردشدحالامابایدبرراپورت کمیسیون رای گرفت کسانی که موافقندبه راپورت کمیسیون مالیه درخصوص مالیات مستقیم قیام نمایند(تصویب شد)
رئیس_ باکثریت تصویب شدحالادرباب تسجیل اگرآقایان وکلاء ملاحظاتی دارندبفرمایند.
افتخارالواعظین_ازقراری که اینجا مذاکره شددرباب تسجیل گویاوزیرمالیه درپیشنهادخودشان معلوم کرده است که یکی ازعایدات دولت ومنابع ثروتی مملکت ازراه تسجیل خواهدبودکه بعضی تمبرهاایجادخواهندکردوبعضی اسنادرااینجاثبت خواهندکردوبعضی اسنادرااینجا ثبت خواهندکردوآن وجهی که ازغبرگزفته میشودیکی ازراهنمای منابع مملکتی است وازقراری هم که بعضی آقایان نمایندگان توضیح دادندهمچومعلوم میشودکه دردولت فرانسه یکی ازعایدات ورشته عایدی دولت همین رشته عایدی تمبراست که آن ثبت اسنادمردم است که درمقابل آن تمبرمی چسبانندویک فایده مالیه خواهدداشت اگراین است شاید بنده وبعضی ازآقایان نمایندگان رای بدهندکه این دونفررابیاوریم ولی گویا در امریکا تاسیس این اداره برای انتفاع دولتی و گرفتن وجه نیست فقط برای تصحیح اسناداست که می برند در آنجا ثبت می کنند برای صحت اسنادوقبالجات ومالیات است حتی اینکه فرمودندآن اداره جات مجانی است که آن اسنادراثبت می کنند حالا تمبر میزنند یا نمیزنندبنده نمیدانم ولی ازصاحب اسنادچیزی گرفته نمی شوداینجانظروزیرمالیه این بودمه این اداره یک رشته ازمالیات عایدات دولت باشدبنده عرض می کنم اگرچنانچه باین اداره میتوان برعایدات مملکت افزوده بایدتاسیس شودکه این خودش یکی ازرشته هاو منابعثروتی باشدویکی ازمبنای مالیاتی مادولت باشدشایدبنده وبعضی ازآقایان رای بدهندکه این دونفرخواسته شوداگر چنانچه برای این است که قبالجات واسنادراثبت کنند ودرمقابل برای دولت فایده نداشته باشدگمان میکنم که هیچکس ارآقایان رای ندهندکه ما بعلاوه ازعایدات خودمان برداریم بدهیم بدون اینکه فایده ازایشان برده باشیم بنده شخصاًرای نمی دهم که این اشخاص رابیاورندومثل امریکا مجاناًکاربکنید.یعنی فقط ثبت کردن قبالجات باشدتاسیسیش رابنده هم تصویب نمیکنم.
معاون وزیرمالیه_بنده نهایت تشکررادارم ازاینکه دواداره مهم مالیه راکه ممکن نبودبدون مستخدم اروپائی تصحیح شودمجلس رای دادولی درباب تسجیل بنده تقاضامی کنم که این ماده بمجلس تقدیم شودچنانچه اجازه میفرمایند بهترخواهدبود.
رئیس_همانطوریکه آقای معاون تقاضاکردنداین موادرجوع میشودبوزارت مالیه که نظریات خودشان رانموده مستردنمایند.
منتصرالسلطان_بنده مختصرعرضی داشتم راجع بمقاله که امروز درروزنامه نسبت بنمایندگان نوشته است وبنده دراین مجلس رسمی ازآقای ارباب کیخسروکه اداره مباشرت باایشان است سوال میکنم که تاکنون من که یکی ازنمایندگان هستم ازوظایف مقرره درنظامنامه داخلی وقانون اساسی مخالفت نکرده ام وهمه روزه تاامروزسروقت درمجلس حاضربوده ام جزیک روزکه ناخوش بودم وقبل ازوقت بمجلس نوشتم که مریض هستک و یکی دوروزهم که باآذربایجان مخابرات خصوصی داشتم وحالادراین روزنامه امروزمیبینم که بدون استثناءنمایندگان را تماماًبخیانت نسبت داده است چون بنده هم داخل این عموم هستم ونسبت بخودم نهایت مطمئنم که تابحال درانجام وظایف خودمسامحه نکرده ام درخلاف نظامنامه داخلی وقانون اساسی رفتارنکرده ام ازمدیراین روزنامه خواهشمندم که این نسبت راببنده تکذیب نمایدوسایرنمایندگان وظیفه ایشان این است که هریک برخیزندواین نسبت راتکذیب نمایدواگرمیل هم داشته باشیدیک جمله این مقاله رابرای استحضارخاطرحضرات وسایر نمایندگان بخوانم واگرچنانچه برخلاف اظهارات خودم تابحال مخالف نظام نامه داخلی رفتارکرده ام وبدون جهه ازسروقت دیرآمده ام ازآقای ارباب کیخسرو استدعامیکنم که دراینجااظهاربدارندکه بنده جزیک روزکه ناخوش بودم ویکی دوروزکه درتلگرافخانه بوده ام تکلیف خودعمل نکرده و سر وقت حاضرنشده ام سایرنمایندگان هم اگرخودرادارای این نسبت میدانندکه درحقیقت نسیت بایشان درست نوشته است وحقشان ات والا مثل بنده برخیزندوتکذیب کنند(گفتندصحیح است)
ارباب کیخسرو- بنده یک مطلب قانونی داشته که بایدعرض کنم که فرداچهاردهم میزان است وفرداجون جمعه وتعطیل است ومجلس منعقدنمیشودولی روزشنبه که مجلس منعقد خواهد شد باید هیئت رئیسه انتخاب شودخوب است بآقایان اطلاع داده شودکه حاضر شوندنه اینکه بازتشریف نیاورندوبازروزشنبه عده برای اخذرای کافی نشود
رئیس_این دستورمجلس است وحالااولاعده برای مذاکره کافی نیست وثانیاًروزشنبه یک دستورمعینی داردکه چنانچه گفته شدتغییرناپذیراست وآن انتخاب هیئت رئیسه است.
حاجی آقا_تمام نمایندگان این روزنامه راخوانده اندوبنده منتظربودم که آقای منتصرالسلطان ازطرف تمام نمایندگان تکذیب کندواینطورکه ایشان اظهارفرمودندمعلوم میشودکه دردیگران خیانتی سراغ دارندبنده میخواهم عرض کنم این وظیفه وزارت معارف است مایک قانون انطباعاتی نوشته ایم وداده ایم یا که وزارتخانه که باید مطابق آن عمل نمایندوبدبختانه میبینیم که مدتی است وزارت علوم مامرده است ووزیرمعارف نداریم وامروزبزرگترین وزارتخانه مامعلوم نیست وهیچیک ازقوانینی که دراین مجلس نوشته میشودمجری نمیشوددراین صورت البته هرکس دلش هرچی میخواهد مینویسدوجلوگیری نداردوبنده جداًمندرجات این روزنامه راتکذیب مینمایم اگرچه میدانم که تکذیب فایده نداردآقامیرزااحمد_اینکه آقای حاج آقافرمودندکه وزارت معارف نداریم این مطلب راجع بوزارت داخله ونظمیه است که بایداقدام نمایندکه اینگونه مطالباتیکه ابداًماخذندارددرجریده شان انتشارمیدهندبنده درهمین خصوص چندروز قبل دیدم دریک مقاله نوشته بودونسبت به بعضی ازوکلاءتبعیت داده بودبآنهائیکه نسبت تبعیت داده بودکجا مظنون است واین نسبت بسردارمنصوربوده است وکاغذجاتی ازامیرمکرم گرفته شده است ونیست آن کاغذراببعضی ازوکلاکه درمجلس هستندداده است ازرئیس که تشریف دارندبایدپرسیداگرهمچوکاغذی هست بیرون بیاورندوالاتکذیب کنندکه این چیزهارابوکلانسبت ندهند
محمدهاشم میرزا_آنچه ازاوایل مجلس بنظربنده میرسد اینست که آنچه مخالفین قانون راهی راکه برای خودشان مستمسک قرارداده اند اینست که اسباب اتهام را در باب وکلاء فراهم بیاورند و مردم را با وکلا بد نمایند و اگر حرکات خوبی هم ازوکلا میشوددرنظرآنها بدجلوه میدهدکه بنظرمردم بدبنظرآیندوقوانینی هم که ازمجلس میگذردومردم آنطوریکه بایداستقبال نمایدنمیکنندوابنهاهیچ جهتی نداردمگراینکه مخالفین درمیان مردم افتاده اندواذهان مردم رامعشوش میکنندوبعضی نسبت هامی گوینداگرچه حسیات اینگونه مطالب رانسبت بملت نمی دهم وکسی را مخالف قواتین موضوعه نمیبینم ولی همین روزنامه درسه روزقبل ازاین درقسمتی ازروزنامه اش نوشته است که فسمتی ازوکلاءماکنسرواتورهستندونمیدانندکنسروتورایعنی چه وبنده که مدتی است اینجاهستم وابدابکنسرواتورلعنت میکنم وبرانقلاب هم لعنت میکنم حالاهرکسی که کنسرواتوراست برخیزدبیایداینجابگویدگاهی کنسروتورامیگویندگاهی انقلاب میگویندگاهی اعتدال میگویندازیک طرف دیرآمدنشان وازیک طرف مینویسندکه یک وکیل بشمیران رفته است تقصیر بنده چیست که هیچ جائی نرفته ام وتفریحی نکرده ام عقیده بنده این است که بایدفهمیدکه اینها میگویندراست است یادروغ اگرراست جلوگیری شودواگردروغ این نسبت هاداده میشودآیابایددانست که مسئول اینگونه کارهاراجع بچه اداره است چراجلوگیری نمیشودوبایدرسماًازطرف مجلس اینمطلب رابروزنامه هااخطار نمودوتکذیب نمودکه کنسراتورکذب است ودیگراینکه میگویندیک کاغذی آورده اند بوکلاءداده اندمعلوم شودکه آن کاغذرابکه داده اندوآن کاغذچه بوده است اگرهم نیست یک نفر برخیزد بگویدوحرفی بزندوطوری مدلل بدارکه بنده بدانم آن چیزهائی که خدای نکرده که درباره آقای حاج وکیل الرعایاگفته اندبی انصابی است تکذیب بشودواین بدترین دردی است برای وکلاء که درباره ایشان بنویسندهمانطورکه درباره حاج وکیل الرعایا نوشتندوهمانطورکه درباره آن کمیسیون شش نفری هم بدنوشتندآخرملاحظه عاقبت اینکاررابکننداگرملاحظات این کارها نشودتایکسال یاششماه دیگرکه مامیخواهیم وضع قانون نمائیم چطورپیشرفت خواهدکردچه اعتنا و وقعی براین حرفها وکارهای ماخواهندگذاشت.
رئیس_عده برای مذاکرات هم کافی نیست(مجلس دوساعت وربع کم ازشب گذشته ختم گردید)