مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ شهریور ۱۳۲۴ نشست ۱۳۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی دوره ۱۴
جلسه:۱۳۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه سیزدهم شهریور ماه ۱۳۲۴
فهرست مطالب:
۱) قرائت و تصویب صورت مجلس
۲) طرح و تصویب گزارش کمیسون امور خارجه راجع به منشور ملل متحد
۳) مذاکره در لایحه دو دوازدهم بودجه مرداد و شهریور
۴) معرفی آقای احمد فریدونی به معاونت وزارت کشور از طرف آقای نخست وزیر
۵) بقیه شور در لایحه دو دوازدهم بودجه امرداد و شهریور
۶) معرفی آقای وحید تنکابنی به معاونت وزارت فرهنگ از طرف آقای وزیر فرهنگ
۷) بقیه شور در لایحه دو دوازدهم بودجه امرداد و شهریور
۸) ختم جلسه به عنوان تنفس
(مجلس یک ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای سید محمدصادق طباطبایی تشکیل گردید)
۱- قرائت و تصویب صورت مجلس
صورت مجلس روز یکشنبه یازدهم شهریور ماه را آقای (طوسی) منشی به شرح زیر قرائت نمودند.
صورت جلسه روز یکشنبه یازدهم شهریور ماه ۱۳۲۴
مجلس مقارن ظهر به ریاست آقای سید محمدصادق طباطبایی تشکیل و صورت جلسه روز چهارم شهریور خوانده و تصویب شد.
غایبین با اجازه- آقای لنکرانی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: فرمند-امینی- دکتر اعتبار- مؤید ثابتی- مؤید قوامی - کفایی- امیر ابراهیمی- صمصام - منصف- دکتر شفق - رفیعی - قشقایی.
آقای بدر وزیر دارایی لایحه‌ای مشتمل بر یک ماده راجع به پرداخت دو دوازدهم هزینه‌های امرداد و شهریورماه ۱۳۲۴ کل کشور به علاوه چند فقره هزینه‌های ضروری دیگر از قبیل راهسازی و اعتبار سفارت کبرای ایران در آمریکا و کنگره پزشکی و اعزام نمایندگان به سانفرانسیکو به قید یک فوریت تقدیم پس از آن آقای رئیس به مناسبت فوت مرحوم حاج امام‌جمعه خوئی شرحی دائر به ابراز تأسف و تأثر از این فاجعه مؤلمه و تذکار خدمات و فداکاری‌های آن مرحوم در راه آزادی و مشروطیت ایران در ادوار مختلفه نمایندگی و تقدیر ملت و مجلس از مساعی فقید نامبرده طلب مغفرت برای آسایش روح آن مرحوم ایراد و برحسب پیشنهاد ایشان به احترام فقید مزبور عموم حضار یک دقیقه در حال قیام سکوت نموده بعداً نسبت به شور در لایحه تقدیمی آقای وزیر دارایی آقای تهرانچی به عنوان اخطار نظامنامه تذکار دادند چون برنامه دولت قبلاً جزو دستور بوده لایحه تقدیمی باید پس از تعیین تکلیف آن جزو دستور قرار گیرد آقای نقابت بالعکس مطالب فورری را که مورد تصدیق مجلس شورای ملی قرار گیرد موجب مؤثری برای تغییر دستور دانسته و آقای معدل نیز عقیده داشتند برنامه دولت پس از طرح لایحه دو دوازدهم مورد بحث واقع گردد بالأخره فوریت لایحه مطرح و آقای دکتر معظمی با فوریت مخالف و با تذکر به اینکه عمل دولت در مورد پرداخت هزینه‌های مرداد ماه بدون تصویب مجلس شورای ملی برخلاف قانون بوده نسبت به لایحه تقدیمی و اعتبارات اضافی آن از نظر رسیدگی و تدفیق نمایندگان محترم معتقد بودند به کمیسیون بودجه ارجاع و بالفعل از لحاظ متابعت اصول کلی و سوابق پارلمانی برنامه دولت مطرح شده و پس از تعیین تکلیف دولت و وصول گزارش کمیسیون بودجه به موضوع دو دوازدهم و اقلام اضافی آن مورد شور واقع شود.
آقای محمد طباطبایی وظیفه مهم مجلس شورای ملی را علی‌الاصل و مقدم بر هر کار رسیدگی بودجه و امور مالی کشور دانسته و با وضع فعلی عقیده داشتند لایحه دو دوازدهم مطرح و پس از آن بقیه شور در برنامه دولت به عمل آید بالأخره به فوریت لایحه رأی گرفته شده تصویب و ماده واحده قرائت و آقای نقابت به عنوان مخالف از لحاظ تسریع در ساختمان مدارس شهرستان‌ها مخصوصاً نقاط عشایرنشین پیشنهاد نمودند در حدود بودجه پیش‌بینی شده سال جاری هزینه‌های ساختمانی و تعمیرات مدارس شهرستان‌ها پرداخته شود.
آقای وزیر دارایی به نظریه ایشان موافق و پس از بیان توضیحاتی دائر به لزوم تصویب لایحه تقدیمی نسبت به دو دوازدهم هزینه‌های جاری کشور و اعتبارات اضافی نامبرده در لایحه ضرورت تصویب بودجه کل را در موعد قانونی
از طرف مجلس شورای ملی برای امکان اجرای اصلاحات خاطرنشان و ضمناً اظهار نمودند عمل خلاف قانونی در پرداخت بعضی هزینه‌های جاری از طرف دولت انجام نیافته بلکه به عنوان مساعده و علی‌الحساب از اعتبار تنخواه‌گردان مصوب مجلس شورای ملی پرداخته شده است.
آقای مهندس فریور مخالف و معتقد بودند موضوع دو دوازدهم به کمیسیون بودجه مراجعه و پس از تعیین تکلیف برنامه دولت مطرح شده ضمناً عمل و رویه دولت را در جلوگیری از آزادی‌های فردی و پرداخت مخارج بدون اجازه و تصویب مجلس شورای ملی برخلاف مقررات قانون اساسی دانسته و آقای اردلان نیز راجع به مخالفت با استخدام مستخدمین خارجی و پرداخت حقوق آنها بدون تصویب مجلس شورای ملی و موافقت با پرداخت مساعده به مستخدمین به طور علی‌الحساب به مناسبت تعطیل جلسات مجلس و رفع مشکلات دولت مختصری ایراد و آقای سپهبدی وزیر امور خارجه در قبال استعلام اخیر آقای اردلان راجع به خبر منتشر از طرف یکی از آژانس‌های خارجی و انعکاس آن در جراید داخله راجع به ماندن عده‌ای از سربازان نیروی زمینی و هوایی آمریکایی در ایران به عنوان حفظ منافع دولت آمریکا و مخالفت این موضوع با حق حاکمیت و استقلال کامل کشور اظهار نمودند چنین خبری صحت نداشته و فقط عده قلیلی از سربازان آمریکایی تا موقعی که کلیه لوازم و تجهیزات نیروی آمریکا از ایران خارج شود و برای مراقبت در حمل و نقل و تسهیل وسایل در اینجا باقی خواهند ماند و پس از حمل اثاثیه و لوازم این عده نیز فوراً کشور را تخلیه خواهند نمود چون پیشنهاد ختم جلسه شده بود بقیه مذاکرات به دو ساعت و نیم قبل از ظهر روز سه‌شنبه ۱۳ شهریور ماه موکول و مجلس یک ساعت و ربع بعدازظهر ختم شد.
رئیس - آقای یمین اسفندیاری فرمایشی دارید؟
یمین اسفندیاری - بنده همان طور که عرض کردم قبل از دستور عرض دارم اگر اجازه بفرمایید.
رئیس - در صورت مجلس اعتراضی نیست؟ «گفته شد خیر» صورت مجلس تصویب شد چند نفر از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند (بعضی از نمایندگان - فعلاً دستور)
قبادیان - موافقت بفرمایید بنده هم عرضی دارم.
آوانسیان- اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس - آقای ارداشس آوانسیان در آن جلسه چون اظهاراتی شد که ایشان مطابق ماده ۱۰۹ نظامنامه خواستند دفاع کنند و آقای پروین گنابادی هم دفاع کردند (بعضی از نمایندگان- موقع گذشته است) و بعد آن جلسه از اکثریت افتاد و بعد از آن یک چیزی نوشتند که خوانده شود چون در جلسه قبل موقع نشد گمان می‌کنم ایشان راجع به این موضوع صحبتی دارند ولی بنده عقیده دارم که چون خیلی کار داریم بگذارید برای جلسه بعد در هر حال این کاغذ شما پیش بنده است (آوانسیان- در صورتی که حق بنده محفوظ بماند) حق شما محفوظ است شروع می‌کنیم به دستور، پیشنهادی از طرف چند نفر از آقایان شده است، آقای دکتر مصدق و دونفر دیگر که دستور را تصویب منشور ملل متفق قرار بدهیم (صحیح است) پیشنهاد آقایان دکتر مصدق و آقای اقبال و آقای مسعودی قرائت می‌شود.
(آقای هاشمی منشی پیشنهاد را به شرح زیر قرائت نمودند)
۲- طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به منشور ملل متحد
پیشنهاد می‌کنیم که گزارش کمیسیون خارجه راجع به منشور ملل متفق جزو دستور قرار گیرد.
(بعضی از نمایندگان - مخالفی ندارد)
رئیس - چون مخالفی ندارد شروع می‌کنیم ماده واحده را می‌خوانیم چون به یک فوریتش رأی گرفته شده تصویب شده است یک شور دارد.
(گزارش کمیسیون امور خارجه به شرح زیر قرائت شد)
کمیسیون امور خارجه مجلس شورای ملی در تاریخ یکشنبه ۱۱ شهریور ماه ۱۳۲۴ تشکیل گردید و لایحه شماره ۱۰۶۰۴ مورخ ۴/۶/۲۴ دولت را مبنی بر درخواست تصویب منشور ملل متحد مورد مطالعه و دقت قرار داد و به اتفاق آرا تصویب نمود. به طوری که خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است در انجمن سانفرانسیسکو که از پنجم اردیبهشت ماه ۱۳۲۴ آغاز گردیده و تا پنجم تیر ماه ۱۳۲۴ ادامه داشت منشور ملل متحد مشتمل بر یکصد و یازده ماده و همچنین اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری شامل ۷۰ ماده تدوین گشت و به تصویب نمایندگان پنجاه و یک دولت متفق و از جمله نمایندگان دولت ایران رسید.
کمیسیون امور خارجه مجلس شورای ملی با توجه به اهمیت و مرام و اصول این منشور و فوائدی که عضویت چنین سازمان بزرگ جهانی برای ملت ایران در بر دارد و نیز با توجه به این که ملت ایران همواره یکی از طرفداران حقیقی استقرار اصول صلح و سلم در جهان بوده و در جامعه ملل سابق نیز صمیمانه در این راه خدمت کرده است و در طی جنگ اخیر هم در پیروزی ملل متفق سهمی به سزا داشته از آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی تقاضا دارد ماده واحده ذیل را تصویب فرمایند.
ماده واحده- مجلس شورای ملی منشور ملل متحد را که در تاریخ پنجم تیر ماه ۱۳۲۴ مطابق ۲۶ ژوئن ۱۹۴۵ در شهر سانفرانسیسکو به امضا رسیده است تصویب می‌نماید.
مخبر کمیسیون امور خارجه دکتر عبدالله معظمی
فاطمی- به موجب ماده ۳۲ مذاکره لازم نیست.
رئیس - آقای دکتر عبده
بعضی از نمایندگان- مذاکره ندارد
دکتر عبده - عرض کنم بنده سه ماه اینجا نبودم و به اتفاق ۲ نفر از نمایندگان مجلس رفته بودیم برای انجمن سانفرانسیسکو خیال می‌کنم خیلی طبیعی است که راجع به این موضوع توضیحاتی با اجازه آقایان به عرض مجلس شورای ملی برسانم با توجه به این نکته که تمام مسائلی که در آنجا مذاکره شده در متن منشور نیست خیلی از چیزها هست که در گزارش‌ها قید شده گزارش‌هایی که به تصویب نمایندگان ما رسیده است بنده فکر کردم که بی‌مناسبت نباشد که در این موضوع صحبت کنم متأسفانه وقتی که وارد ایران شدم و به آن وضعیت استثنایی و بحرانی مجلس مواجه شدم نتوانستم گزارش مبسوطی را که تهیه کرده بودم به عرضتان برسانم. حالا از آن گزارش مبسوط صرف‌نظر می‌کنم و خلاصه و مختصری راجع به منشور مخصوصاً نقشی که نمایندگان ما در انجمن سانفرانسیسکو داشتند به عرضتان خواهم رساند و خیال می‌کنم که این انجمن سانفرانسیسکو که آقایان این قدر اظهار علاقمندی می‌فرمایند آن قدر هم اهمیت داشته باشد که یک ساعت راجع به آن انجمن عرایضی بکنم (صحیح است) این منشور به نظر بنده مهم‌ترین سند سیاسی عصر حاضر است (صحیح است) دنیا هم تاکنون نظیر آن را نشان نداده و برای تدوین این منشور می‌بایستی شش‌سال تمام ملل دنیا اعم از بزرگ و کوچک به جان یکدیگر بیفتد و با فداکاری های زیادو با تلفاتی که هیچ‌وقت شاید جبران نشود معنی جنگ جدید را بفهمند و بالأخره برای جلوگیری از خطرات جنگ‌های آینده که حتماً مخوف‌تر و موحش‌تر است دور هم جمع شوند و با حسن نیت در محیط آزاد و آرامی صد و یازده ماده منشور و هفتاد ماده دیوان بین‌المللی دادگستری را تنظیم کنند، شاید برخی تصور بکنند که بالعکس در این منشور اختیارات خیلی زیادی به دول معظم داده شده و در حقیقت سرنوشت دنیای آتیه در دست دول معظم است بنده نمی‌خواهم منکر این معنی بشوم برای این که با وسایل و قدرت مادی و معنوی دول معظم به نظر بنده دنیای آتیه در دست دول معظم است منتها ما می‌توانیم منشوری نداشته باشیم و در عین حال قدرت و سرنوشت دنیا در دست آنها باشد یا منشوری درست بکنیم که هم آنها امضا کنند و هم ما و با این منشور لااقل دول معظم را ملزم بکنیم به رعایت مقررات و اصول، بنابراین در هر حال داشتن یک منشور به نفع ما بود به این جهت بود که هئیت نمایندگی ایران از روز اول سعی می‌کرد که کنفرانس سانفرانسیسکو به نتیجه برسد و هر موقعی که می‌دید دارد رشته پاره می‌شود به سهم خودش به موقع خودش کوشش می‌کرد که این رشته را به هم متصل کند و کنفرانس سانفرانسیسکو به یک نتیجه مثبتی برسد، برای این که معلوم شود واقعاً نمایندگان ملل کوچک و متوسط کاری کردند یا نکردند به نظر بنده بهترین راه حل این است که ما طرح دمپارتن- اکس را که منشا و اساس کار بوده است آن را با خود این منشور مقایسه کنیم اگر دیدیم در این منشور نکاتی هست که در طرح دمپارتن‌اکس نیست و این نکات به نفع دول متوسط و کوچک است آن وقت به این نتیجه می‌رسیم که در اثر تماسی که بین نمایندگان دول کوچک و متوسط با نمایندگان دول بزرگ حاصل شده است یک کارهایی به نفع دول متوسط و کوچک انجام شده است شما اگر طرح دمپارتن اکس را مشاهده می‌فرمودید می‌دیدید که در آنجا نظر اصلی دول بیش‌تر متوجه تعیین صلح و امنیت بین‌المللی است و کمتر صحبت از رعایت حقوق بین‌المللی شده و کمتر صحبت از اصول عدالت و حق‌گذاری شده است حتی رعایت استقلال و تمامیت ارضی کشورها را که یکی از اصول محکم حقوقی است و حتی در سازمان و اساسنامه جامعه ملل سابق هم اشاره به آن شده بود راجع به این امور به هیچ وجه اشاره در طرح دمپارتن‌اکس نشده است. پس کار ما خیلی ساده بود ما می‌بایستی کاری بکنیم که ضمن این طرح اصول حقوق بین‌المللی و همچنین رعایت استقلال سیاسی و تمامیت ارضی ملل در منشور ذکر بشود این منظور اولیه بود و همین‌طور در ضمن پیشنهاداتی که کردیم این نظریه اساسی خودمان را تقدیم کنفرانس کردیم و خیلی خوشوقتیم که تا اندازه‌ای موفقیت حاصل شد اگر به قسمت آخرین
ماده یک مراجعه بفرمایید عبارت‌هایی ملاحظه می‌فرمایید که نوشته شده بر طبق اصول عدالت و حقوق بین‌المللی این چیزی است که بنابر پیشنهاد دولت ایران و نمایندگان دول متوسط و کوچک اضافه شد، اگر قسمت چهار ماده ۲ را ملاحظه بفرمایید نوشته شده اعضای سازمان در روابط بین‌المللی خود از توسل به تهدید و یا استعمال قوه خواه و ضد تمامیت ارضی و یا استقلال سیاسی هر مملکت و خواه به هر نحو دیگری که با مرام‌های ملل متحده متمایز باشد خودداری می‌نمایند.
این ماده قسمت عمده‌اش و مخصوصاً قسمتی که راجع به استقلال و تمامیت ارضی دول است بنا بر پیشنهاد نماینده ایران و اصرار هئیت نمایندگی ایران در آنجا گذارده شده ما در سازمان ملل متحد دو رکن اساسی داریم یکی مجمع عمومی یکی شورای امنیت.
مجمع عمومی مرکب از نمایندگان کلیه دول است. شورای امنیت مرکب از نمایندگان یازده دولت است و پنج دولت معظم و شش دولت دیگر که به تناوب در شورای امنیت برای دوسال انتخاب می‌شوند. در آنجا یک اختلافی از روز اول بین دول معظم و دول کوچک و متوسط بوده و آن این بود که دول کوچک سعی می‌کردند که حتی‌الامکان اختیارات مجمع عمومی زیاد شود ولی دول معظم می‌گفتند خیر ما که مسئولیت حفظ صلح و آرامش و امنیت دنیا را در عهده گرفتیم برای این است که ما دارای قدرت مادی و معنوی بیش‌تر هستیم و به علاوه نماینده یک میلیارد جمعیت و نفوس دنیا هستیم و به این جهت ما می‌بایستی تحمل این وظایف و این مسئولیت‌ها را بکنیم. ما بعد از کنفرانس‌ها و مساعی زیاد به این نتیجه رسیدیم که در مجمع عمومی به موجب ماده ۱۰ همین اساسنامه که ملاحظه می‌فرمایید اختیارات زیادی قائل شده‌اند به موجب این ماده ۱۰ مجمع عمومی می‌تواند در بحث تمام مسائل و اموری که در حدود این منشور بوده یا به اختیارات و مشاغل یکی از ارکانی که در این منشور پیش‌بینی شده‌اند مربوط باشد وارد شود و با رعایت قید ماده ۱۲ در مورد این مسائل و امور به اعضای سازمان ملل متحد یا به شورای امنیت یا به اعضای سازمان و به شورای امنیت توصیه‌هایی به نماینده این برای ما یک پیشرفت بزرگی بود برای این که به موجب این ماده بعدها برای هر دولتی که مورد تعدی واقع شود کاملاً ممکن است که برود در مجمع عموی و صدای خودش را به گوش جهانیان برساند که افکار عمومی دنیا را خودش تجهیز کند و فراموش هم نکنیم که این افکار عمومی دنیا بی‌تأثیر نیست و کمال تأثیر را دارد و اگر ببنیم که حکومت نازی را افکار عمومی دنیا تا اندازه‌ای از بین برد این افکار بود. شورای امنیت حق و قدرت فوق‌العاده دارد وو به موجب مواد ۴۴و ۴۶ می‌تواند متوسل شود به نیروی مسلحانه که کلیه دول متعهدند در دسترس شورای امنیت بگذارند و یک کمیته ستادی هم در دسترس شورای امنیت هست و تفاوت عمده این سازمان با سازمان جامعه ملل در همین عنوان است در سازمان جامعه ملل خیال می‌کردند که با توصیه تنها ممکن است که دولت متجاوزی را به جای خودش بنشاندند ولی تجربه ثابت کرد که در مقابل یک دولت متجاوز جز توسل به نیرو هیچ چاره نیست این نکته است که در سازمان جدید کاملاً بهش پی برده‌اند و یکی از امیدواری‌های ما در دنیای آینده همین است که با توسل به این نیرو که مسلماً در دسترس عدالت و حق‌گذاری گذاشته می‌شود شخصیت و حاکمیت و استقلال کلیه ملل محفوظ می‌ماند. از این که بگذریم می‌رسیم به یک شورای اقتصادی که برای بالا بردن سطح زندگانی و برای جلوگیری از بیکاری و احترام حقوق اشخاص و افراد درست شده و ما امیدواری داریم که با توسل به این شورای اقتصادی می‌توانیم خدمات اجتماعی و اقتصادی به نفع تمام افراد این کشور انجام بدهیم. از این هم که بگذریم می‌رسیم به دیوان بین‌المللی دادگستری که به منزله قوه قضاییه این سازمان است ما میل داشتیم که به طور کلی اختلافات قضایی به این دیوان مراجعه شود بدون این که محتاج به تراضی قبلی باشد و برای رسیدن به این مقصود خیلی کار کردیم خیلی اقدام کردیم متأسفانه موفق نشدیم برای این که بعضی از دول معظم گفتند که اگر شما اصرار بکنید ما از سازمان کنار می‌رویم و ما هم احتیاج داشتیم به تشریک مساعی آنها این بود که از آن صرف‌نظر کردیم ولی در عین حال نمایندگی ایران پیشنهادی کرد که به موجب قسمت ۲ ماده ۳۶ اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری دول هر چه زودتر صلاحیت قضاوت اجباری و الزامی دیوان بین‌المللی دادگستری را قبول کنند این پیشنهاد مورد قبول واقع شد وما امیدواریم که با قبول قضاوت اجباری یعنی با قبول این مطلب که اختلافات قضایی بدون هیچ شک و تردیدی به دیوان بین‌المللی احاله شود که اختلافات قضایی دنیا براساس عدالت و حق‌گویی مستحکم شود. این خلاصه‌ای بود از تشکیلات سازمان بین‌المللی ومسلماً با این سازمان قدم مهمی در راه صلح وامنیت بین‌المللی برداشته شده ولی پرواضح است که این منشور یک کاغذی بیش‌تر نیست این کاغذ محتاج به روح است برای این که این کاغذ روح پیدا کند بایستی که کلیه ملل عضو سازمان با اراده راسخ و با حسن‌نیت مقررات این منشور را به موقع اجرا بگذارند اگر واقعاً دول جهان مخصوصاً دول معظم این اراده راسخ و این حسن‌نیت را در اجرای مقررات این منشور از خودشان نشان بدهند مسلماً دنیای آتیه روی جنگ را نخواهد دید ولی اگر بخواهند از روی خودخواهی از این منشور استفاده کنند آن وقت من یقین دارم که سازمان ملل متحد به همان سرنوشتی محکوم خواهد شد که سازمان جامعه ملل شد یعنی یک عده کناره‌گیری خواهند کرد و این سازمان محکوم به فنا خواهد بود. اینجا هم بی‌مناسبت نیست که یک چند کلمه راجع به کناره‌گیری عرض کنم راجع به کناره‌گیری شما چیزی در این منشور نمی‌بینید ولی در گزارش نهایی کنفرانس این نکته قید شده است که دولت‌ها حق دارند از این سازمان بر طبق اصل حاکمیتی که دارند کناره‌گیری کند گفته شده است که البته سعی خواهیم کرد در نگاهداری صلح بین‌المللی همه با هم همکاری کنند و اگر اتفاقاً دولتی خواست از این سازمان کناره‌گیری کنند سایرین او را مجبور به همکاری نمی‌کنند و اگر این سازمان در گزارش‌اش مخصوصاً قید شده در حفظ صلح و آرامش و امنیت خودش را عاجز به ببند یا این که بخواهد صلح و امنیت رابه قیمت پایمال کردن حقوق ملل ضعیف پایدار کند این سازمان محکوم به فنا است بدیهی است یا از طریق کناره‌گیری دول یا از طریق دیگر این سازمان از بین خواهد رفت ولی خوب ما دلایلی در دست داریم که حق داریم نسبت به آینده جهان امیدوار باشیم همان روز پایان کنفرانس مستر ترومن رئیس‌جمهوری آمریکا نطقی کرد، کسانی که این نطق را شنیده باشند و با دقت مظمون این نطق را دیده باشند به آینده دنیا امیدوارند قسمتی از نطقش را بنده عرض می‌کنم می‌گوید: مسلماً پس از این جنگ عده‌ای از ملل دارای ارتش قوی و کارآموزده خواهند بود، آنها باید بدانند که این ارتش برای مسلط شدن به دنیا درست نشده آنها باید پیشوایی جهانیان را در راه صلح عهده‌دار بشوند به همین جهت ما در این منشور حل کردیم که زور و قدرت برای پیروزی در جنگ نیست بلکه برای این است که دنیا را در صلح نگاه داشته و از وحشت جنگ برهانیم (نمایندگان - احسنت)، ما وقتی که این کلمات قرص و محکم را از زبان پیشوای بزرگ آمریکا می‌شنویم، وقتی مذاکراتی که پیشوای بزرگ آمریکا با وزیر مختار ما در واشنگتن کرده راجع به تخلیه ایران می‌بینیم خوب حق داریم نسبت به آتیه دنیا امیدوار باشیم، وقتی ما نطق مهیج ارنست بوین وزیر امور خارجه انگلستان را می‌شنویم وقتی می‌بینیم وزیر امور خارجه سابق انگلستان آنتونی ایدن با کمال صراحت تأیید می‌کند هم خدمات ایران را به صلح و هم تخلیه ایران را از قوای اجنبی و در عین حال با کمال شجاعت و شهامت سیاست خارجی دولت بریتانیای کبیر را از طرف نسل گذشته در ایران تقبیح می‌کند و ملامت می‌کند ما حق داریم نسبت به آتیه امیدوار باشیم (صحیح است) ولی خوب بنده متأسفانه در عین حال امروز در کشورمان مداخلاتی از مأمورین همسایه شمالی‌مان (برای این که درست تعبیر کرده باشیم) می‌بینیم که این مداخلات کاملاً برخلاف آن منشوری است که چند روز پیش دولت شوروی آن را امضا کرده و امروز هم رسمیت پیدا کرد (نمایندگان - صحیح است) وقتی ما می‌شنویم که مأمورین همسایه شمالی ما از اعزام قوای ژاندارم به شمال. ژاندارمی که برای استقرار امنیت شمال می‌رود جلوگیری می‌کنند متأثر می‌شویم و متحیر می‌شویم و به خودمان می‌گوییم که ما برای چه سه ماه رفتیم در سانفرانسیسکو، برای چه سایر نمایندگان دول وقت خودشان را تلف کردند در آنجا برای این که این منشور را درست کنند اگر مقررات این منشور قابل اجرا نیست: (صحیح است) وقتی که ما می‌شنویم از پرواز هواپیمای ما که برای استقرار امنیت به خرامان می‌رود جلوگیری می‌کنند ما متحریم و متعجبیم، و وقتی می‌بینیم که از حمل دو کامیون و جیپی که افسران فراری در محل جا گذاشته بودند جلوگیری می‌شود تعجب می‌کنم و از خودمان می‌پرسیم که واقعاً این همه صدماتی که بشر در طی این جنگ شش ساله تحمل کرده است برای چیست؟ (روحی - خود ما چقدر تحمل کردیم؟) من شنیدم به مأمورین ما می‌گویند در مقابل مهاجمین تیراندازی بکنید. این واقعاً چیز عجیبی است مأمورین که می‌بایستی انتظام را حفظ بکنند آیا در مقابل مهاجمین بایستی ساکت باشند. در هر حال ما در تیره‌ترین ایام جنگ به شهادت پیشوایان معظم دنیا که اعلامیه تهران را امضا کردند به دولت اتحاد جماهیر شوروی کمک کردیم (صحیح است) و از صمیم قلب هم کمک کردیم (صحیح است) برای این که ما معتقد بودیم که با این کمک و مساعدتی که می‌کنیم برای ابد استبداد و دیکتاتوری و بالأخره زورگویی را با این کمک رفع
می‌کنیم (صحیح است) و من یقین دارم که دولت شوروی از اقدامات مأمورین خودش در شمال مطلع نیست. برای این که معنی ندارد معنی ندارد دولتی که پیشوای آن دولت همیشه بر علیه متجاوز بر علیه زورگویی حرف زده مأمورین آن دولت مرتکب زورگویی بشوند و آن دولت ساکت بنشیند و حرفی نزند (صحیح است) عجب در این است: واقعاً گاهی انسان متأسف می‌شود که با تمام این محرومیت‌هایی که ما تحمل کردیم و بالأخره گفتند ایران پل پیروزی است نتیجه‌اش این شد که این پل پیروزی که برای دیگران موجب خوشبختی و فتح و پیروزی است برای ما تاکنون جز نکبت و ادبار چیزی پیش نیست (صحیح است) ما یک انتظار داریم از دولت شوروی و از سایر همسایگان خودمان و آن هم این است که پیمان سه‌گانه اعلامیه تهران همین منشور را که به نفع ما است رعایت نمایند بنده قسمت چهار ماده دو را می‌خوانم: اعضای سازمان در روابط بین‌المللی خود از توسل به تهدید و یا استعمال قوه خواه بر ضد تمامیت ارضی و یا استقلال سیاسی هر مملکت و خواه به هر نحو دیگری که با مرام‌های ملل متحد متباین باشد خودداری می‌نمایند در ماده دیگر مخصوصاً با اصرار نمایندگان ملل کوچک قید شد که تعهدات ناشی از این منشور می‌بایستی از روی حسن نیت به موقع اجرا گذارده شود ما یک انتظار داریم و امیدواریم که انتظارمان بالأخره عملی خواهد شد برای این که به صلح دوستی و عدالت‌خواهی دولت شوروی ما اطمینان داریم (صحیح است) ما یقین داریم که بالأخره دولت شوروی در ظرف مدت شش ماهی که در پیمان ما پیش‌بینی شده است (بعضی از نمایندگان - آقا زودتر) بلکه زودتر قوای خودشان را از ایران خواهند برد (صحیح است) و اگر خدای نکرده این کار نشود ممکن است به استقلال ما لطمه وارد شود و این را هم باید پیش‌بینی کرد که فصل غم‌انگیزی بر فصول تاریک دنیا اضافه نشود (صحیح است) برای مافرق نمی‌کند چه دولت شوروی چه دولت انگلستان چه دولت آمریکا هر کس احترام استقلال و تمامیت ارضی ما را بکند پیش ما عزیز است (صحیح است) ما به آنها محبت داریم احساسات ما با آنها دوستانه است ما به دولت شوروی و انگلستان و آمریکا علاقمندیم از روی صمیم قلب و هر عملی که از طرف مأمورین یکی از این سه دولت برخلاف استقلال ما بشود قلب ما جریحه‌دار می‌شود (صحیح است) ما نمی‌توانیم احساسات خودمان را نسبت به آنها نشان بدهیم به هیمن جهت صاف عرض می‌کنم همان مطلبی را که چند روز پییش آقای اردلان گفتند راجع به بقای قوای دولت آمریکا در ایران بنده خیال می‌کنم که این خبر مربوط به آمریکا نباشد؛ این خبر یک خبری است که همین طوری منتشر شده است و اگر راست باشد که واقعاً یک عده‌ای از قوای آمریکا می‌خواهند به ماننداین برخلاف اصول است مخصوصاً این نکته را تذکر می‌دهم که ما با آمریکا تاکنون هیچ قراردادی نداریم (وزیر خارجه - جواب دادم) خوشبختانه من یقین دارم مذاکراتی که رئیس جمهوری آمریکا با نماینده ما در واشنگتن کرده است مؤید نظر ما است و بنده یقین دارم که این خبر کاملاً دروغ است و اگر راست باشد همان احساسات و نظریه را نسبت به آمریکا هم داریم (صحیح است، صحیح است) و همین‌طوری که وزیر خارجه انگلستان گفته است گذشته سیاست انگلستان در ایران خوب نبوده است و موجب نفرت بوده است و هیچ جای انکار نیست و همین طور هم بوده است و برای این که گفتار وزیر خارجه سابق آن دولت آقای آنتونی ایدن برای ما حجت است و ما امیدواریم که مأمورین انگلستان در ایران اعمال گذشته را تجدید نکنند و کاری نکنند که ایرانی نسبت به آنها کوچک‌ترین نفرت را پیدا کند این را هم باید عرض کنم که اگر همسایگان شمالی و جنوبی ما برای مداخله در ایران با هم مسابقه بگذارند د راین مسابقه ممکن است به استقلال و حاکمیت ما خلل برسد ولی همان طوری که یکی از نویسندگان اروپایی می‌نویسد شرق نزدیک در حکم یک انبار باروت است، امیدواریم که هیچ کدام از دوستان ما میل نکنند که در این انبار حتی یک جرقه هم روشن بشود. موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم راجع به تشکیل شورای وزرای خارجه است در ماه سپتامبر که گویا راجع به تخلیه ایران تشکیل می‌شود، بنده می‌خواستم یک نکته را که البته خودشان هم اطلاع دارند به جناب آقای وزیر خارجه تذکراً عرض کنم و آن این است که شورای وزرای خارجه در اساس تخلیه ایران صحبت نمی‌کنند (صحیح است) زیرا اساس تخلیه ایران یک چیزی است که به موجب قراردادها کاملاً محرز است و آن چیزی که در آنجا صحبت می‌شود راجع به برنامه تخلیه قوای اجانب است در ایران (صحیح است) در هر حال زیاد وقتتان را گرفتم معذرت می‌خواهم با این مقدمات ما به این نتیجه می‌رسیم که منشور ملل متحده با تمام محاسنی که دارد برای تأمین امنیت ایران کافی نیست، امنیت ایران وقتی تأمین می‌شود که این مملکت را اجانب برای خود ما بگذارند (صحیح است) و در کارهای ما اساساً دخالت نکنند (صحیح است) و برای این کار خود ما هم یک وظیفه داریم یک وظیفه مقدسی، یک وظیفه‌ای که از چپ و راست برای همه ایرانیان هر کس که افتخار ایرانیت دارد و خون ایرانی در عروقش جاری است این وظیفه مقدس را باید در نظر بگیرد و آن این است که در مقام سیاست خارجی و در مقام منافع عالیه کشور از چپ تا راست همه وحدت زبان و وحدت دل و قلبی داشته باشند (صحیح است).
ایرج اسکندری- راجع به حکومت نظامی هم بفرمایید در منشور چیزی قید شده است؟
دکتر عبده - ما با این مبارزه پست به این مبارزه‌ای که ننگ ایرانی شمرده می‌شود و به اسم مبارزه شمالی و جنوبی است باید خاتمه بدهیم و دولتی که سر کار می‌آید باید با کمال بی‌طرفی طوری رفتار بکند که اجانب تصور نکنند که از طرف دیگری اغوا شده بایستی صاف و راست و بی‌آلایش حرفهامان را بزنیم ولی در عین حال مجال بهانه‌جویی و سوءظن به هیچ کس ندهیم یک چنین دولتی بایستی مصدر امور کشور باشد (بعضی از نمایندگان- هست) (ایرج اسکندری- واقعاً هست این دولت هم جز منشور است؟) اگر غیر از این بکنیم و متکی بشویم به سیاست‌های مرموز و مشکوک که مدت یک قرن مملکت ما را در جمود و رکود و بدبختی نگاهداشته و ما را از سیر به طرف ترقی بازداشته می‌داند جلو که نمی‌رویم هیچ بلکه احیاناً سیر قهقرایی هم خواهیم داشت (صحیح است) همکاران محترم با تمام این اشکالات با وجود این که در افق مغرب و شمال و جنوب بعضی مشکلات دیده می‌شود معذلک امیدوار باشید اوضاع آتیه دنیا پشتیبان شما است (صحیح است) دنیای آتیه اجازه نمی‌دهد که به دول ضعیف تجاوز شود برای این که همه می‌دانند یک تجاوز تجاوز دیگر را موجب خواهد شد تجاوز مسری است (صحیح است) و بالأخره از دول ضعیف ممکن است به دول معظم سرایت کند (صحیح است) این منشور را با کمال رشادت و از صمیم قلب تصویب کنید و امیدوار باشید و یقین داشته باشید که افکار عمومی دنیا اقتضا می‌کند که دیر یا زود روابط بین‌المللی جهان براساس حق و عدالت استوار باشد (صحیح است- احسنت)
رئیس - جمعی از آقایان اجازه خواسته‌اند (بعضی از نمایندگان - رأی بگیرید- مذاکره ندارد) رأی می‌گیریم به ماده واحده گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به منشور که خوانده شد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عموم نمایندگان قیام نمودند) به اتفاق آرا تصویب شد. آقای وزیر امور خارجه فرمایش دارید؟
وزیر امور خارجه (آقای سپهبدی) - به طوری که خاطر محترم مجلس شورای ملی استحضار دارد نمایندگان ایران در کنفرانس سانفرانسیسکو مقام ارجمندی پیدا کرده‌اند و در کمیسیون‌های مهم کنفرانس شرکت داشته و در پیشرفت منظور کنفرانس که منافع عموم ملل را تأمین می‌کرد مساعی خود را به کار بردند و به مقصود خود نیز به قدر امکان رسیدند و آنچه را که می‌توانستند کردند و همراه خود سازمانی را آورده‌اند که امروز به تصویب مجلس شورای ملی رسیده بنده از این تصمیم امروز مجلس که ایران را جز اولین دولی نموده است که این منشور را تصویب نموده تشکر می‌کنم و امیدوارم همان طور که امروز نماینده ما در کمیته اجرائیه لندن حاضر است پس از این به موقع خود به عضویت شورای امنیت انتخاب شده با سیار دول صلح دوست ومتفق که در شورای امنیت عضویت خواهند داشت به صلح و آرامش عالم کمک نماید (صحیح است).
۳- شور در لایحه دو دوازدهم مرداد و شهریور ماه
جمعی از نمایندگان- دستور
رئیس - لایحه دو دوازدهم بودجه مطرح است بعضی از آقایان در جلسه قبل اجازه خواسته بودند ولی نوبت به ایشان نرسید اگر می‌خواهند صحبت کنند بایستی امروز مجدداً اجازه بخواهند. آقای محمد طباطبایی.
دکتر رادمنش- نوبه بنده است آقا
رئیس - در جلسه گذشته نوبه شما بود ولی چون آن جلسه تمام شد امروز باید اجازه بگیرید
دکتر زادمنش- در یک لایحه که نمی‌شود هر جلسه اجازه گرفت همان اجازه اول کافی است.
محمد طباطبایی- عرض کنم آن دفعه هم من اجازه خواسته بودم و خاطر آقایان را متوجه می‌کنم که اجازه دوجور هست یکی آن اجازه‌ها، که در خارج گرفته می‌شود و در ورقه ثبت می‌شود که محفوظ می‌ماند و یکی هم اجازه‌هایی است که معمولاً در داخل مجلس گرفته می‌شود وقتی که جلسه تمام شد آن اجازه‌ها هم با آن جلسه تمام می‌شود و در جلسه آتیه
هر که زودتر اجازه گرفت آن اجازه مال او است (دکتر رادمنش - این طور نیست) اجازه بفرمایید. عرض کردم اجازه‌هایی که محفوظ می‌ماند اجازه‌ای است که در ورقه ثبت می‌شود.
دکتر رادمنش- در لایحه‌ای که با فوریت باشد اجازه‌ها در ورقه ثبت نمی‌شود. در جلسه گذشته ما مخصوصاً متذکر شدیم و از آقای هاشمی پرسیدم فرمودند اجازه‌ها محفوظ است (هاشمی - صحیح است).
محمد طباطبایی- در جلسه گذشته آقای مهندس فریور فرمودند که دولت مورد اعتماد نیست و علیهذا نمی‌شود...
رئیس- اجازه‌هایی پریروز از بین رفته است حالا بسته است به نظر مجلس.
محمد طباطبایی- این موضوع تمام شد من دارم صحبت می‌کنم.
دکتر کشاورز- آقای رئیس دارند صحبت می‌کنند اجازه بدهید ببنیم چه می‌گویند
محمد طباطبایی- به من اجازه داده شده است و دارم صحبت می‌کنم عرض کنم در جلسه گذشته آقا فرمودند که دولت مورد اعتماد نیست و با علیهذا نمی‌شود امور مالی را به یک دولتی مورد اعتماد نیست سپرد دلیل هم فرمودند که در قانون اساسی هست که باید به دولت رأی اعتماد گرفته شود (مهندس فریور- ما نگفتیم که در قانون اساسی هست) تمام روزنامه‌ها چاپ کردند (مهندس فریور - روزنامه‌های خودی گفتند) اگر هم نگفته باشید مانعی ندارد که برای رفع شبهه از افکار عمومی برای یک مرتبه این موضوع را اینجا توضیح داده باشیم که از اول قانون اساسی تا آخر قانون اساسی و متمم قانون اساسی و نظامنامه داخلی مجلس به هیچ وجه من‌الوجوه اسمی و کلمه از رأی اعتماد نیست و پروگرام دولت هم از لحاظ قانونی معنی ندارد و همچو عنوانی در هیچ کجا نیست چیزی که در قانون اساسی هست (دکتر رادمنش- پرداخت بدون اجازه مجلس؟) گوش کنید آقا. چیزی که در قانون اساسی است که الان برای آقا می‌خوانم؛ اصل ۴۶ عزل و نصب وزرا به موجب فرمان همایون پادشاه است یعنی همین که فرمان همایونی نسبت به نخست‌وزیری کسی صادر شد آن کس رئیس‌الوزرای صحیح قانونی است (دکتر کشاورز- این‌طور نیست آقا) (دکتر رادمنش- پس مجلس هیچ حقی ندارد؟) (دشتی- مجلس حق رد دارد) عرض می‌کنم این قانون اساسی است که من برای آقا خواندم. عرض کنم حضور عالی که بعد یک رسمی پیدا شده و آن این است که رئیس‌الوزرا که به موجب فرمان پادشاه معین شد و هئیت دولت را تشکیل داد می‌آید به مجلس و این رسمی را که ملاحظه می‌فرمایید چندین دوره است معمول شده چرا؟ برای این که منظور از انتخاب یک نفر نخست‌وزیری نخست‌وزیر شدن که نیست. برای این است که حکومت بکند، برای این است که چرخ‌های مملکت را او بگرداند و البته در حکومت مشروطه دولت باید با مجلس کار بکند، لوایحش باید به تصویب مجلس برسد، پرداخت‌ها باید به تصویب مجلس برسد (دکتر رادمنش - پرداخت بدون اجازه؟) بنابراین چون دولت با مجلس کار دارد، این یک استمزاجی است که در بدو کار دولت می‌کند از مجلس و می‌گوید که من انتخاب شده‌ام و یک رسم دیگر هم اضافه شده است که یک پروگرامی هم از طرف دولت داده می‌شود به مجلس شورای ملی و می‌گوید که نظر من، مرام من، آرزوی من، این طور است اینجا چند روزی معمولاً برنامه دولت مطرح می‌شود و دو سه مرتبه هم بنده اینجا عرض کرده‌ام که برنامه دولت قانون نیست نه از طرف مجلس رد می‌شود نه قبول می‌شود یک کلیاتی است محفوظ پیش همه بعد آن وقت چون دولت باید در آینده با مجلس کار بکند استمزاجاً معمول شده که یک رأی از مجلس می‌خواهد و اسمش را هم گذاشته‌اند رأی اعتماد و حالا اگر دولتی پیدا شد که نخواست این کار را بکند برخلاف قانون رفتار نکرده است و یک رأی تمایل هم هست که قبلاً گرفته می‌شود و به عرض شاه می‌رسانند بعد فرمان نخست‌وزیری صادر می‌شود چرا؟ برای این که ممکن است فرمان پادشاه راجع به نخست‌وزیری یک کسی صادر بشود و دولت تشکیل بشود و آن دولت بیاید به مجلس و مجلس با آن دولت نتواند کار بکند و موافقت نکند و اگر موافقت نکرد از لحاظ صلاح مملکت آن دولت می‌رود استعفا می‌دهد برای این که جلوگیری از این جریان بشود و یک خلاف نزاکتی هم نشده باشد این رسم هم معمول شده است بنابراین گفته شد دولت مورد اعتماد ملت نیست و خیال هم کردید که خوب البته خودتان را مظهر ملت می‌دانید و چون مورد اعتماد شما نیست مورد اعتماد ملت هم نیست خیر این طور نیست و این فرمایش آقا برخلاف قانون است و اما در خود لایحه بودجه در خود مطلب مخالفتی نفرمودید و وقتی که واضح شد که دولت یک دولت قانونی است و این اشکالات و این انتشارات از لحاظ قانونی مورد ندارد و بلکه برخلاف قانون است بعد هم لایحه صحیح و قانونی به مجلس آمد عرض کردم ماه مرداد گذشته و یک پرداخت‌هایی علی‌الحساب و در وجه یک عده از مستخدمین به عمل آمده و حالا باید پرداخت‌ها تکمیل بشود حالا هم اواسط شهریور است تا ما بخواهیم در برنامه دولت صحبت کنیم و منجر به رأی مجلس بشود ممکن است یکی دو هفته طول بکشد آن وقت آخر ماه مصادف خواهیم شد با آن حسابی که آقا اشاره فرمودند و این پرداخت‌هایی که به یک عده از مستخدمین که باید با مسرت زندگی کنند می‌شود مواجه خواهد شد با همان اعتراضات و برای احتراز از همان حساب آخرماه بود که آقایان همه به گوش ما کشیدند که یک کاری کنید که به آخر ماه نرسد ما هم یک کاری می‌خواهیم بکنیم که به آخر ماه نرسد یعنی به دولت گفتیم که پول مردم را بپردازید در وقتی که دو ماه است، سه ماه است مجلس تعطیل شده و در اطراف و اکناف مملکت این صداهای ناهنجار بلند است و در تهران هم به ما اشاره می‌کنند که آخر ماه به آخر ماه پول مردم و طلب مردم را بپردازید و البته اقدامی ازاین بهتر و وطن‌پرستانه‌تر از این کاری نیست (صحیح است) پس وقتی که بودجه دولت را مجلس یا یک عده‌ای خواستند گرو بکشند وظیفه دولت است که باید فوری پول مردم را بپردازد عرض کردم علاوه بر حقوق وزارتخانه‌ها یک مؤسسات و بنگاه‌هایی ما داریم که نمی‌توانیم مخارج آنها را معطل بگذاریم مثلاً درمریضخانه‌ها به مریض‌ها نمی‌شود گفت که شیر و دوا و غذا به او ندهید برای این که مجلس تشکیل نشد، و بودجه تصویب نشده است (دکتر کشاورز- در مریضخانه‌ها به مریرض شیر نمی‌دهند پول شیر را می‌دزدند) آن یک امر علیحده‌ای است شما طبیب هستید بهتر اطلاع دارید (دکتر کشاورز- البته من طبیب هستم و در مریضخانه هستم اطلاع دارم (رئیس- این صحبت‌ها موضوع ندارد) (دکتر معظمی-آقای طباطبایی برای یک غرض شخصی اختیارات مجلس را کم نکنید این حرف‌ها را نزنید) شما ما را مجبور می‌کنید وقتی می‌گویید اینجا که دولت مورد اعتماد ملت نیست به دلیل این که ما اعتماد نداریم و عمل دولت برخلاف قانون اساسی است ناچار باید این مطلب را یک مرتبه گفت خودتان باید رعایت کنید که یک مطلبی را که خیلی خوشتان نمی‌آید اینجا گفته شود وقتی که که گفته می‌شود از لحاظ قانون و از لحاظ قانون اساسی ما باید تکلیف را روشن کنیم. شما دو ماه است، سه ماه است که می‌نویسید و منتشر می‌کنید که دولتی که آمده است دولت قانونی نیست چرا؟ برای این که ما رأی اعتماد به دولت نداده‌ایم و عمل دولت برخلاف قانون است این حرف‌ها باید جواب داده شود (تهرانچی- تمام سوابق این مملکت را آقای طباطبایی نگذارید کنار) سابقه غیر از قانون است (تهرانچی- می‌دانید من به جنابعالی ارادت دارم ولی تقاضا می‌کنم اصول را رعایت بفرمایید) مرحمت دارید ولی خودتان باعث شده‌اید که ما این حرف‌ها را بزنیم. علی‌ای‌حال من خواستم از آقایان خواهش بکنم برای مقصودی که دارند یعنی وارد شدن در پرگرام دولت و تسریع در تعیین تکلیف دولت خود آقایان بایستی این موضوع را استنباط کرده باشند بنابراین خوب است موافقت بفرمایند مساعدت بفرمایند که زودتر این لایحه بگذرد که اگر هم دولت عملی که کرده است بی‌مورد بوده یا به‌مورد که پرداخت‌هایی بکند مطابق موازین قانونی باشد و بعد بلافاصله وارد در پروگرام دولت می‌شویم و تکلیف دولت را معین می‌کنیم (صحیح است) و ضمناً بنده یک عرایضی داشتم که چون آقای دکتر عبده با بیان کافی خودشان یک توضیحات کافی دادند و اشاراتی به مشکلات فعلی مملکت کردند این است که بنده دیگر عرضی نمی‌کنم و می‌خواستم از آقای نخست وزیر خواهش کنم که راجع به این قضایای تأسف‌آور و عجیب و غریب که در نواحی مختلفه شرق و شمال شرق رخ داده تا جایی که مطلع هستند و تا حدی که مصلحت است، مقتضی است توضیحاتی به عرض مجلس برسانند.
۴- معرفی آقای فریدونی به معاونت وزارت کشور از طرف آقای نخست وزیر
نخست وزیر (آقای صدر) - البته چون موضوع بودجه مطرح است و تا اندازه احتیاجات عمومی و مملکتی مقدم است بنده خواستم جواب‌هایی به آقایان بدهم و اطلاعاتی را از وقایع عرض عرض کنم بنده این را می‌گذارم برای بعد شاید در همین جلسه هم موفق شوم که عرض کنم ولی عجالتاً آقای احمد فریدونی را که سوابق‌شان بر همه آقایان معلوم است به سمت معاونت وزارت کشور معرفی می‌کنم (بعضی از نمایندگان - مبارک است)
۵- بقیه شور در لایحه دو دوازدهم بودجه مرداد و شهریور
رئیس- آقای دکتر رادمنش
دکتر رادمنش- بنده و اعضای فراکسیونمان تصمیم گرفته بودیم که راجع به دولت حاضر صحبتی نکنیم تا موقعی که موضوع رأی اعتماد مطرح می‌شود ما بیاییم در اینجا و رأی خودمان را در اینجا بدهیم البته آقا این نمایندگان از این تشنجی که در این چند ماهه اخیر در محیط مجلس شورای ملی به وجود
آمده است اطلاع دارند بنده نمی خواهم وارد این مبحث بشوم و عرض کنم که مسئول تشنج کی بوده است ولی این طوری که قرار شد که نمایندگان اقلیت آمدند به مجلس این طور بناشد که راجع به برنامه دولت فوراً مذاکرات کافی شود و تکلیف دولت قبل از هر چیز معلوم شود (معدل - شما هم جزو اقلیت هستید؟) کی این حرف را زد؟ (معدل- بنده گفتم) این حرف آقای معدل مربوط به شما نیست (خنده نمایندگان) ما که درمجلس حضور پیدا کردیم به این خیال بودیم که راجع به کفایت مذاکرات رأی گرفته می شود و تکلیف دولت معلوم می شود همه آقایان صحبت کردند که وضع کشور بد است و اوضاع مملکت رو به بحران است باعث تمام این جریانات وجود خود دولت است حالا که مسئله دو دوازدهم مطرح شده است ما لازم می‌دانیم که نظر خودمان را راجع به این لایحه به عرض مجلس شورای ملی برسانیم دولت به نظر بنده و به نظر رفقای بنده در آوردن این لایحه سه نظر داشته است نظر اولش این است که چون لایحه دو دوازدهم است و حقوق یک عده از کارمندان دولت مطرح است بنابراین عده زیادی از نمایندگان چه موافق و چه مخالف به این لایحه رأی خواهند داد و آن وقت این رأی را در خارج دولت این طور نشان خواهند داد که من این قدر رأی در مجلس شورای ملی دارم دلیل دوم آوردن این لایحه در مجلس این است که عمل خلاف قانونی دولت مرتکب شده است و می‌خواهد با تصویب این لایحه عمل خلاف قانون خود را از بین ببرد و آن پرداخت حقوق است بر طبق قانون اساسی هیچ پولی را بدون اجازه مجلس شورای ملی نمی‌شود پرداخت (طباطبایی- اگر مجلس باشد) مجلس تعطیل نشده است آقای طباطبایی مجلس همیشه دائر بوده است بدون اجازه مجلس شورای ملی هیچ پولی را نمی‌شود پرداخت ولی دولت حاضر این پول را پرداخته است و گفته است که از محل تنخواه‌گردان پرداختیم من نمی‌دانم که چقدر تنخواه‌گردان در خزانه ما موجود است که این پول را از آن محل پرداخته‌اند (دکتر طاهری- پنجاه میلیون) به نظر بنده این عمل دولت برخلاف قانون اساسی است و حتی اطلاع دارم که یک عده از قضات عالی رتبه کشور از قبول این پول امتناع کرده‌اند و گفته‌اند که این عمل به منزله یک اختلاس است (یمین اسفندیاری- اینها داشتند که بخورند) (دکتر کشاورز- شما که ندارید) (یمین اسفندیاری - به شما مربوط نیست، خنده نمایندگان) اگر مجلس این لایحه را تصویب بکنند نشانه این است که این عمل خلاف قانون را تلویحاً تصدیق کرده است و آن وقت این عمل باعث خواهد شد که دولت‌های بعد هم از همین قبیل سوءاستفاده‌ها بکنند حالا با تصویب این لایحه نه تنها از دولت حاضر بازخواست نمی‌کنیم بلکه یک دستی هم بر سروصورتش می‌مالیم و می‌گوییم بارک‌الله همان طور که آقای طباطبایی هم گفتند منظور دیگر دولت از آوردن این لایحه این است که دولت م یخواهد تا دو ماه دیگر از شر مجلس راحت باشد (دکتر معاون- مجلس شری ندارد) و خلاصه بعد از تصویب این لایحه دولت سوار باشد و ما پیاده (هاشمی - من آن قدر ضعف را از طرف شما نسبت به مجلس انتظار نداشتم آقای دکتر آن قدر ضعف نشان می‌دهید از طرف مجلس) هر وقت یک لایحه مالی به مجلس شورای ملی آوردند همیشه دلسوزی از کارمندان جزء و بینوایان و شیر مریضخانه‌ها شده است آن وقت در ضمن دلسوزی از این کارمندان و کمک به بینوایان و شیر بیماران پول‌های هنگفتی به تصویب می‌رسد از جمله دلسوزی‌هایی که در این لایحه شده است مسئله بیکاری است گویا دولت تصمیم گرفته است که راه بین شهریار و ورامین را بسازد و برای این راه هم در حدود سه میلیون ریال پیش‌بینی کرده است و این طور خیال کرده‌اند که با ساختن این راه بین شهریار و ورامین مسئله بیکاری را از بین خواهند برد ما می دانیم که عده بیکار در این مملکت زیاد است مخصوصاً بیکاران فنی در راه‌آهن و در کارخانه‌جات تسلیحات که در زمان جنگ این همه مصائب را تحمل کردند حتی کوچک‌ترین اعتراضی نکردند و کوچک‌ترین اعتصابی نکردند که مبادا به منافع متفقین ما ضرری وارد شود ولی به محض این که جنگ تمام شد این کارگران که با این زحمات خودشان وسیله پیروزی متفقین ما شدند دست اینها را می‌گیریم هزار تا هزار از کارخانه‌جات بیرون می‌کنیم البته این کارگران راه‌آهن و کارگران تسلیحات اینها کارگران فنی هستند و نمی‌توانند بروند راه بین شهریار و ورامین را بسازند عده زیادی ازکارگران راه آهن بیکار شده‌اند عده زیادی از کارکنان تسلیحات بیکار شده‌اند البته در دستگاه دولتی هم عده زیادی را بیکار کرده‌اند آن وقت با این عده زیاد ساختن راه ورامین و شهریار که چاره نخواهد کرد بسیاری از معادن ما تعطیل شده است و همیشه کارگران آن شکایت می‌کنند که تکلیف ما چیست از کجا نان بخوریم البته با این فقر و گرسنگی که در این مملکت هست اگر ما این کارگران را که چندین سال بود مشغول کار بودند اینها را بیکار بکنیم البته نتیجه‌اش خیلی بد خواهد بود البته یک هرج و مرج عجیبی در این مملکت به وجود خواهد آمد که ما موظف‌ایم قبل از وقوع این هرج و مرج را جلوگیری کنیم مسئله دیگری که بنده می‌خواهم متذکر شوم مسئله بهداری است همه آقایان می‌دانند که یک مخارجی هنگفتی در وزارت بهداری شده است برای اعزام بیمارستان‌های سیار به ولایات نتیجه این اقدام و این خرج‌ها به نظر من جز تظاهر چیز دیگری نبوده است (دکتر معاون- آقا اشتباه می‌کنید بسیار کار خوبی بوده و بنده ثابت می‌کنم و جواب می‌دهم) آقای دکتر معاون اجازه می‌فرمایید آخر بنده هم آن قدر شعور دارم که بتوانم تشریح کنم.
طباطبایی - تردید دارند.
دکتر رادمنش - برای خودتان تردید داشته باشید.
طباطبایی - ایشان را گفتم.
دکتر کشاورز - اینجا دارد از صورت مجلسی خارج می‌شود آقای طباطبایی کار مسخره را انجام می‌دهد آقا مجلس مسخره لازم ندارد آقای رئیس چرا جلوگیری نمی‌فرمایید؟
دکتر رادمنش - مجلس جای مسخره‌گی نیست من ده برابر تو معلومات دارم احترام مجلس را خودتان باید داشته باشید.
محمد طباطبایی - از حرف زدن شما معلوم است که لایحه را لاحیه می‌گویید.
دکتر رادمنش - این زبان بنده است عیب بنده نیست.
دکتر کشاورز - آقای طباطبایی اگر شما سبزواری نیستید ایشان اهل لاهیجان هستند و لهجه‌شان لاهیجی است.
رئیس - خطاب به آقای سید محمد طباطبایی، آقای سید محمد طباطبایی خواهش می‌کنم مراعات نظم مجلس را بفرمایید.
دکتر رادمنش - بنده خیلی از این اطبایی را که رفته بودند به ولایات دیدم مثلاً یک منطقه یک میلیون جمعیتی را که طبیب سیار فرستادند آن وقت چند تا سرنگ به اینها دادند، سه تا چهار تا سرنگ که به هم نمی‌خورد و وقتی که رفته بودند به محل از آن سرنگ‌هایی که از تهران با خودشان برده بودند نمی‌توانستند استفاده کنند آقای دکتر معاون، دستوراتی که به اینها داده شده بود مثل این بود که در عرض یکی دوماه دسته‌جاتی که حرکت کرده بودند مأمور بودند که در تمام ایران تخم مرض را از بین بردارند و نتیجه‌اش را دیدیم که هیچ کار مثبتی نبوده است جز تشریفات و تظاهر (دکترکشاورز- و کرایه‌کشی اتومبیل‌ها) دکتر معاون واکسیناسیون کردند.
دکتر رادمنش - ..... سرنگ نداشتند که واکسیناسیون بکنند. آقا ما در این کشور یک آسایشگاه داریم، آسایشگاه شاه‌آباد که ۱۲۰ تختخواب دارد از خود آقای دکتر معاون می‌پرسم که چند نفر مسلول در خود شهر تهران هستند خوب است این پول‌هایی که حیف ومیل می‌شود صرف این کار می‌شد نه صرف آن تظاهرات (دکتر معاون - تظاهر نیست) بنده دو سال است تقاضا کرده‌ام که یک پزشک به یک بلوکی که ۳۲ هزار نفر جمعیت دارد بفرستد به عمارلو که یک بلوکی است و علاوه بر ۱۰دفعه که پهلوی آقای وزیر بهداری رفتم حتی در مجلس هم چند دفعه متذکر شدم و در این مدت به غیر از یکی دو ماه همه‌اش وزیر بهداری همین آقای دکتر لقمان‌الملک بوده است و در این مدت حاضر نشده‌اند یک طبیب آنجا بفرستند یک دفعه تلگراف عمارلو پر شده است از تیفوئید یک نفر طبیب بفرستید طبیب هم رفت آنجا و بعد از یک هفته یک گزارش بالا بلند فرستاد که آقا اینجا یک طبیب دایم می‌خواهد در این دهات کوچک هر ساله در حدود ۲۰۰ سیصد تا بچه می‌میرند بالأخره این بچه‌ها اولاد این مملکت هستند اگر ما یک ناحیه به این عظیمی را همین طور چشم بپوشیم آن وقت یک خرج‌های تشریفاتی بکنیم این کمال بی انصافی است آقا آنها هم حق دارند آنها هم مالیات می‌دهند و باید از حقوق خود استفاده کنند، آنجا نه طبیب هست نه دوا و شاید تا به حال رنگ طبیب را هم ندیده‌اند بنده طرفدار کنگره پزشکی هستم من دلم می‌خواهد بزرگ‌ترین کنگره‌های علمی در مملکت ماتشکیل شود ولی قبل از همه اینها یک مخارج ضروری است که بایستی به درد مردم رسید و باید خرج آنها کرد. این خرج‌های گزاف هیچ مورد ندارد ما پول نداریم و الان در زحمت هستیم و آن یک شاهی را که می‌خواهیم خرج کنیم باید اقلاً سر جایش خرج کنیم بنده یکی دو دفعه در این اواخر هم به آقای وزیر بهداری عرض کردم گفتند آقا بنده اختیارات ندارم که این کار را بکنم من نمی‌دانم معنی اختیارات چیست قریب دو سال است همین آقای وزیر بهداری در وزارت بهداری هستند دیگر اختیارات از این بالاتر نیست و هر کاری که می‌خواستید بکنند باید تا حالا کرده باشند امروز تمام مریضخانه‌ها و تمام بهداری‌ها بی‌دوا هستند عده‌ای از این بهداری‌های شهرداری حقوق ندارند و دوا هم ندارند درها را بسته‌اند و رفته‌اند.
فیروزآبادی- مال ما که یک مریضخانه است تماماً داده می‌شود.
(دکتر کشاورز- بلی مال شما دارد) (خنده نمایندگان)
دکتر رادمنش - ... اما حالا ببنیم که وضع اقتصادی مردم چطور است بنده راجع به وضع حوزه انتخابیه خودم عرض می‌کنم تا محصولاتی را که در حوزه خودمان داریم یکی چای است یکی نوغان است یعنی ابریشم، یک برنج است، هر ساله دولت در حدود ۲۵۰۰ تن تا ۳۰۰۰ تن چای از ما می‌خرید حالا که آخر سال است و تقریباً محصول چای برداشته شده است تاکنون بیش از سیصد چهارصدتن چای خریدرای نشده است در صورتی که چایی که از بیرون می‌آید هزار هزار تن است آقا چندین صد هزار نفر از این محصول باید زندگی کنند این همه اشکالات برای محصول داخلی به هیچ وجه به صلاح اوضاع اقتصادی کشور نیست یکی پیله‌ای است که در سال گذشته هر کیلو پیله را از ما خریدند به ۵ تومان و هفت قران و امسال خریدند سه تومان در صورتی که قیمت تخم نوغان را هم جعبه سه چهار تومان اضافه کردند با وجود این که قیمت تخم نوغان را اضافه کرده‌اند چرا قیمت پیله را یک دفعه تقریباً نصف تعیین کرده‌اند تمام اهالی گیلان شکایت کرده‌اند و عده زیادی در تلگرافخانه‌ها بیش از یک ماه متحصن شده‌اند کسی به دادشان نرسید البته با این رویه که دولت نسبت به محصولات داخلی دارد نتیجه‌اش این می‌شود که کم‌کم مردم دلسرد بشوند و اصلاً تولید نکنند و آن وقت ما برای چای خودمان هم برای برنج خودمان هم برای پیله خودمان هم مجبور باشیم از خارج وارد کنیم من نمی‌دانم قدرت مالی این مملکت چقدر است و تا چه اندازه می‌توانند از خارج چیز وارد بکنند، اینها نکات اساسی بود که بنده می‌خواستم از طرح لایحه بودجه استفاده بکنم و به عرض مجلس شورای ملی برسانم بنده پیشنهادم این است که بایستی هر چه زودتر به این اوضاع فعلی خاتمه داد برای این که دنیا به یک راه جدیدی وارد شده است و هر کشوری به وضع داخلی و سیاست خارجی خودش یک سر و صورتی داده است (صحیح است) ولی ما به طوری غوطه‌وریم که هیچ در فکر این نیستیم که ببینیم در دنیا چه خبر است و عوض این که یک قدم‌هایی جلوتر برویم صدها قدم عقب می‌رویم حتی شاید در توکیو حکومت نظامی نیست ولی هفتصد هزار نفر مردم تهران باید شب ساعت ۱۱ بروند منزل و آزاد نباشندهر روزی هفت هشت روزنامه توقیف می‌شود راجع به این منشور ملل متفق که آقای دکتر عبده اینجا اظهار فرمودند من انتظار داشتم که راجع به حقوق بشر هم که ماده اول این منشور است ذکری می‌کردند راجع به آزادی‌های فردی و ارزش اشخاص، ارزش بشر حق کار که در آنجا ذکر شده است آنها را هم در اینجا متذکر می‌شدند اینها است که به یک ملت وسایل استقلال می‌دهد این زمینه را باید تهیه کرد یک ملتی که فقیر باشد مریض باشد تحت اسارت و زیر زنجیر استبداد باشد همیشه گرفتار حکومت نظامی و تهدید مطبوعات باشد البته از این ملت چه توقعی می‌توان داشت؟
رئیس - آقای وزیر بهداری
وزیر بهداری - بنده خیلی تعجب می‌کنم از آقای نماینده محترم که بدون مطالعه فرمایشاتی فرمودند به جهت این که اگر ایشان نمی‌دانم در حقوق یا در رشته دیگر تخصص دارند بنده هم می‌توانم ادعا بکنم که در شغل خودم تخصص دارم و بهتر از ایشان درد مردم را می‌دانم اطبای سیاری که به ولایات فرستاده شده است بدون مطالعه نبوده است (دکتر رادمنش - گزارش همین اطبا را بخوانید) این موضوع سال‌ها است که مطالعه شده بود قبل از این که آقا در این مجلس مبعوث بشوید رئیس کل بهداری بودم و می‌آمدم مجلس همین جایی که ملاحظه می‌فرمایید امروز می‌نشینم همین جا می‌نشستم این صحبت بیست سال قبل است از همان وقت این کار عملی شده بود و نتیجه خوب داده بود و امروز هم نتیجه خوب داده است بهترین دلیلش هم این است که ۱۰۶ هزار نفر بیمار را در عرض ۴ ماه معالجه کرده‌اند از ۱۰۶ هزار نفر دستگیری کرده‌اند، کمک کرده‌اند، دوای مجانی داده‌اند جاهایی رفته‌اند که هیچ رنگ طبیب ندیده بود مردم را واکسیناسیون کرده‌اند بر ضد تیفوئید بر ضد تیفوس، بر ضد آبله اینها کار نبوده است؟ اگر چنانچه چهار نفر هوچی جمع شدند با آن که فرض کنید یک درمانگاه سیار آن طوری که باید و شاید به وظیفه خودش رفتار نکرده است نباید تمام کارها را گفت که بد بوده است آقا اجر مردم را نباید این طور داد، این اطبا زحمت کشیده‌اند (صحیح است) با وجود این که مملکت‌تان به قدر کافی طبیب ندارد و عده اطبا موجود برای ۱۵ میلیون جمعیت کافی نیست و همه‌اش شما دو هزار طبیب در مملکت دارید چطور می‌خواهید در هر قصبه و در هر قریه‌ای حیدر عمارلوی شما طبیب باشد، شما یک مرتبه می‌گویید طبیب نفرستادید بعد هم می‌فرمایید که طبیب را فرستادید رفت و برگشت، اگر طبیب رفته است چرا می‌فرمایید نرفته است؟ و اگر رفته است که رفته است دیگر پس چرا می‌فرمایید نرفته است من کدام یک این حرف‌ها را قبول کنم (خنده نمایندگان) در هر حال آسایشگاهی را که می‌فرمایید برای ۱۵۰ نفر بوده است برای ۲۶۰نفر که نبوده است (دکتر رادمنش- در تهران ۱۰ هزار نفر مسلول است)... بنده نمی‌گویم نیست (دکتر رادمنش- شما وزیر بهداری هستید باید جلویش را بگیرند)... عده تختخواب‌هایی که برای پذیرایی مسلولین است ۱۵۰ تختخواب است و بودجه ۱۵۰ تختخواب را داده‌اند و بنده مجبورم که این ۱۵۰ تا را به ۲۶۰ نفر تقسیم کنم آیا شما بودجه را به من دادید که من نداده‌ام به آنها؟ بودجه‌ای که الان چندین ماه است آمده است در مجلس منتظر است و هنوز تصویب نشده است وزارت بهداری از کجا می‌تواند این خرج را بکند؟
دکتر رادمنش - از همان جا که این خرج‌ها را می‌فرمایید.
وزیر بهداری - این خرج قبلاً تصویب شده بود در بودجه به علاوه مبلغی از مرحمتی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بوده است که حسابش هم حاضر است و صورت آن هم برای وزارت دربار فرستاده شده است اگر میل دارید تشریف بیاورید در وزارتخانه حسابش را ببینید بنده مخصوصاً از ذات مقدس اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تشکر م یکنم که این مساعدت را به مردم این مملکت کرده اند در وزارت بهداری پول حیف و میل نمی‌شود اگر حیف و میل می‌شود مدرک و سند بیاورید نشان بدهید بنده آن شخص را تعقیب خواهم کرد به حد اکمل و اشمل فرمودید که بنده مدت زیادی بوده است که در وزارت بهداری هستم. بله هستم متأسفانه متناوباً نه متوالیاً اگر متوالیاً بودم این طور نمی شد و آقا هم نمی‌توانستند تنقید کنند از درمانگاه سیار یا از سیار مؤسسات وزارت بهداری بنده می‌آیم یک شالوده‌ای را می‌گذارم دیگری می‌آید توجهی نمی‌کند و شالوده را بر هم می‌زند و از بین می‌رود آن وقت آقا می‌فرمایند بد شده بد نبوده از اولش خوب بوده است منتها توجه نفرمودند و بنده هم دائماً آنجا نبودم که این کارها ادامه پیدا کند. انشاالله بعد از این اگر بودم (دکتر کشاورز-انشاالله همیشه باشید) و بودجه را از مجلس گذارندید و تصویب کردید و بنده توانستم اختیار بودجه‌ام را داشته باشم آن وقت طوری خواهد شد که آقا بپسندند (احسنت)
رئیس - آقای نخست وزیر
نخست وزیر - اگر چه خیلی متأثرم و درست نمی‌توانم مکنونات خودم را بیان بکنم (یک نفر از نمایندگان - بلندتر) اینجا بیش‌تر یک توهین خیلی زیادی به من و دولت من می‌شود و گفته می‌شود به اینکه دولت حیله گر است و می‌خواهد حیله بکند و به وسیله تصویب لایحه بودجه حیله بکند و رأی اعتماد برای خودش بگیرد این طور نیست آقا اشتباه است خیلی هم اشتباه است (صحیح است) بنده عرض می‌کنم که به هیچ وجه مایل نیستم که در این کار بمانم الا این که وضع و تکلیف مرا نگه داشته است و هر وقت تکلیف اقتضا کرد فوراً کنار می‌روم هوسناک هم نیستم آدم بی‌علاقه‌ای هم به مملکتم نیستم گذشته از این موضوع آقای طباطبایی یک اطلاعاتی خواستند بنده قبل از آن به مقتضای مذاکراتی که شده و بیاناتی که کرده‌ام خدمت آقایان عرض می‌کنم بعد از آن هم وقایعی که اتفاق افتاده است آنچه را که به ما خبر رسیده است و جنبه رسمی دارد عرض خواهم کرد در دنباله همین عرض اول عرض می‌کنم محرک من در قبول این مقام و قبول این مسئولیت خطیر فقط و فقط محرک من علاقه به کشور آن هم در چنین موقعی که مشکلات گوناگون برای پیشرفت امور وجود دارد فقط و فقط این امید بود که بتوانم موفق به خدمات شایسته برای وطن عزیز بشوم و خدا را هم به شهادت می‌گیرم که دروغ نمی‌گویم و آنچه را که می‌گویم از روی عقیده و قلب صاف است و به گفته‌ام هم صادق هستم (صحیح است، صحیح است) این امیدواری و بعد از اعتماد به توفیق خداوند متعال به صدق نیت خود در خدمتگزاری که مبرا از هرگونه غرض و هوس جاهلانه است بوده و تصور می‌کردم که با ابراز حسن نیت و اقدام به اموری که مجلس شوری و ملت از دولت متوقع است تا حدی که در حیطه قدرت و توانایی دولت باشد بتوانم اعتماد همه آقایان نمایندگان محترم را به دولت خود جلب و با پشتیبانی کامل آقایان نمایندگان و همکاری صمیمانه همکاران محترم خود یعنی آقایان وزرا بر مشکلات فائق آییم متأسفانه برخلاف انتظار این طور پیش آمد که از ابتدا مواجه با مخالفت شدیدی از طرف عده آقایان نمایندگان شدیم در حالی که نه هنوز دولت برنامه خود را داده و نه شروع به اقدام و عملی کرده بود که بتوان گفت صالح است یا غیرصالح و نه منطق و دلیلی برای عدم صلاحیت این دولت اظهار شد تا اگر دلایل مخالف قوی باشد اکثریت طرفدار دولت متقاعد شده و از طرفداری خودداری کند و نه مجال جوابی به دولت یا آقایان نمایندگان موافق داده شد که شاید رفع شبهه از خاطر آقایان نمایندگان مخالف بشود و بالنتیجه مدتی از اوقات گرانبهای مجلس و دولت تضییع شد و
کارهای مهمی که می‌بایست به سرعت بگذرد عقب افتاد و بعد از مدتی هم که توفیق معرفی دولت به مجلس حاصل و برنامه دولت تقدیم شد متأسفانه باز عمل ابسترکسیون تجدید و کارهای دولت دچار تعویق گردید.
حالا که بحمدالله این مشکل رفع شده موضوع این است که رأی مجلس نسبت به دولت معلوم و تکلیف روشن بشود لازم می‌دانم که تشخیصات خود را صادقانه به عرض مجلس برسانم من هیچ وقت مدعی نبوده و نیستم و هیچ کس هم نمی‌تواند این ادعا را بکند که بدون پشتیبانی و موافقت کامل اکثریت و شرط متابعت اقلیت از اصول پارلمانی قادر است که امور کشور را به نحو مطلوب اداره کند خصوصاً با آشفتگی‌هایی که در این مدت جنگ جهانسوز نصیب کشور ما هم شده و بر اثر آن اختلال‌هایی علاوه بر اوضاع سابق در ادارات دولتی ما حادث گشته است که برای رفع آن به مراتب بیش‌تر از مواقع عادی به اتفاق و پیوستگی کامل مجلس و دولت نیازمندیم.
اینجانب به شهادت اغلب آقایان نمایندگان که از سوابق زندگانی من مطلع و به روحیه من آشنا هستند یک شخص هوسناک و بی‌فکر و بی‌علاقه به مصالح کشور نیستم و اهل بندوبست و سازش با اشخاص برای نیل به مقامی نبوده‌ام و حالا هم اشتیاق نفسانی به این مقام ندارم و سنگینی بار مسئولیت را هم به خوبی احساس می‌کنم و بی‌نهایت متأثر و ملولم که به واسطه این مخالفت نوظهور که هیچ سابقه نداشته و راه جریان امور و مطالب دولت در مجلس بسته شده، با وجود صرف اوقات شبب و روز هنوز دولت موفق به انجام امور مهمی که منظور نظر و مورد انتظار ملت بوده است نگردیده و بدون دلیل و انتظار برخلاف رویه مدتی مجلس و جلسات آن تعطیل شد حالا که به حمدالله راه باز شده امیدوارم که به زودی تکلیف دولت معلوم شود که وضعیت مملکت دیگر دچار تعویق نشود بنده حالا از بقیه بیانات خودم صرف‌نظر می‌کنم همین قدر می‌خواهم عرض کنم که با این مقدمه که عرض شد و با این اوضاعی که امروز پیش آمده است و آقایان هم قدری مسبوق هستند و حالا بنده هم شمه‌ای از آن وقایع را عرض می‌کنم امروز دیگر جا ندارد که یک اختلاف زیادی برسر دولت باشد و اگر این اختلاف حقیقت برای این دولت و بر سر من است من حاضرم که زود کنار بروم در صورتی که آقایان نمایندگان هم البته موظف هستند، من نمی‌توانم تکلیف معین کنم تکلیف‌شان را بهتر می‌دانند که باید یک دولتی باشد که پشتیبانی کنند از او تا بتواند یک کارهایی در این مملکت پیش ببرد اوضاع ما خوب نیست آقایان هم مسبوق هستند و من هم شمه‌ای از آن را عرض می‌کنم البته آقایان شنیده‌اند ولی چون خواسته اند عرض می‌کنم اینها یادداشت‌هایی است که در این تلگرافات چند روزه خلاصه مخابراتی است که راجع به اوضاع شاهی در این چند روزه اتفاق افتاده بود.
خلاصه مخابرات حضوری و جریان واقعه شاهی.
روز ۷ ماه جاری در اثر انتشاراتی تشویش‌آمیز دکاکین شاهی بسته شده بخشدار رئیس دادگاه و رؤسای ژاندارمری و شهربانی در صدد چاره‌جویی بر می‌آیند. قضیه از این قرار بوده است عده از اهالی قادی‌کلا و دهات اطراف و کوچک‌سرا در حدود چهار هزار نفر در صدد حمله به شاهی بر علیه کارگران بر آمده ابتدا به ترک محله حمله در نتیجه زد و خورد چند نفر مقتول و مجروح به محض وصول خبر عده ژاندارم و پاسبان از ساری و غیره به شاهی اعزام کارگران نیز در صدد دفاع بر آمده و ممکن است عواقب وخیمی داشته باشد مأمورین دولت نیز مورد تهدید و مستلزم اعزام نیروی کمکی از مرکز است بعداً نیز خبر رسیده که عده از کارگران سایر شهرها به کمک کارگران شاهی در حرکت هستند. از فرمانداری پرسیده شد مهاجم کدام دسته بوده‌اند اقدامم برای اعزام فوراً در جریان است به هر صورت باید انتظامات را به عده فعلی محفوظ نگاه دارند پاسخ رسیده حاکی است مهاجمین از حزب اراده ملی، بوده و کار آسان نیست اعزام قوا فوریت دارد رئیس ژاندارمری به رشت رفته کارگران متوقع هستند قوای شوروی غائله را مرتفع کنند بخشدار شاهی در مضیقه است شوروی‌ها می‌گویند نقل و انتقال قوا از نقطه به نقطه دیگر مورد ندارد پاسخ داده شد به مقامات شوروی متذکر شوند که اعزام قوا از نقاط نزدیک ایجاب شده با عده قلیل نمی‌توان از مهاجمین جلوگیری کرد مداخله نیروی شوروی پسندیده نیست خودتان کوشش کنید نظم برقرار شود مرتکبین از هر دسته که باشد باید تعقیب شوند خودتان با رئیس شهربانی و قائم مقام فرمانده ژاندارمری به محل رفته با پند و اندرز و تذکر عواقب وخیم آنها را آرام کنید تا نتیجه اقداماتی که برای اعزام قوا شده برسد- بر اثر همین جریان و وقایع بعدی ساری بوده که فوراً دستور اعزام یک عده ژاندارم صادر و اقدام شد و متأسفانه با ممانعت مأمورین شوروی در فیروزکوه مواجه گردید که شرح آن در خلاصه جداگانه ذکر است.
تلگراف مورخ ۱۱/۶ فرماندار ساری حاکی است کارخانه‌های شاهی تعطیل رؤسای آنها به تهران رفته اتحادیه کارگران قطعنامه اعتصاب صادر که در حوزه استان دوم اجرا شود روز ۱۱ نیز شروع و حتی کارگران راه‌آهن به استثنای آنها که برای حمل‌ونقل ضرورت دارد در حال اعتصاب و اظهار عقیده کرده است که مأمورین فوق‌العاده به اتفاق آقای ایرج اسکندری برای حل قضایا یا اعزام شوند هر دسته که می‌خواهد مأمورین دولت را آلت قرار دهد به این جهت کارها پیشرفت ندارد فرمانداری و سایر مأمورین در مضیقه استدعای بذل توجه در رفع عائله دارد- گزارش تلگرافی ۱۱ و ۶ شاهی نیز حاکی است وضعیت شهر فعلاً عادی و دکاکین و کارخانه‌ها تعطیل از طرف حزب توده در خیابان‌ها و دروازه‌ها مأمور گماشته شده حتی در پست و تلگراف و راه‌آهن هم مأمور گذاشته‌اند.
غروب ۱۲ فرماندار ساری اطلاع دادند هئیت اعزامی وارد ولی نماینده دادگستری هنوز نیامده شنیده شده است آقای ایرج اسکندری فردا به مازندران می‌آیند انتظار ورود ایشان را دارم.
«خلاصه مخابره حضوری ۸ و ۶ با ساری و فیروزکوه و گزارش جریان اقدامات.»
بر اثر اطلاعاتی که از منابع مختلفه راجع به اوضاع شاهی و غیره می‌رسید اوضاع آنجا از آقای شایان فرماندار پرسیده شد پاسخ داده‌اند، شب هشتم پس از مراجعت از ایستگاه اطلاع رسید یک عده به کلوپ توده حمله تابلو را شکسته دفاتر را بیرون ریخته‌اند فوراً مأمورین به محل اعزام و در حفظ انتظام اقدام شد بعدازظهر امروز (۸و۶) عده ازمردم ساری چند نفر از حزب توده را مضروب و قصد داشتند منزل دکتر سجادی و محل روزنامه صفا را مورد حمله قرار دهند جلوگیری شد در این اثنا خبر رسید پنجاه نفر از حزب توده شاهی با ترن به ساری وارد و به کلوپ توده رفته‌اند این خبر باعث شدت عمل و زد و خورد شد چند تیر از طرف توده شلیک و چند نفر با چوب مجروح شدند با وجود ازدحام زیاد و قلت مأمورین جمعیت متفرق و افراد حزب توده که محصور بودند نجات داده با کامیون ژاندارمری به شاهی عودت داده و آرامش برقرار گردید به قرار اطلاع در بابل نیز نظیر این حادثه پیش آمده برای استقرار امنیت احتیاج به اعزام قوای مکفی می‌باشد.
در پاسخ از اقدامات فرمانداری ژاندارمری و شهربانی در رفع غائله و آزادی محصورین حزب توده اظهار رضایت شده و دستور داده شد در حفظ انتظامات مراقبت نمایند تا اقداماتی که برای رفع جلوگیری از اعزام کمک به عمل آمده نتیجه برسد. پاسخ تلگراف کردند فعلاً آرامش برقرار لیکن تا دستگیری مسبین بیم اغتشاش می‌رود الساعه نیز از نکا خبر رسید زد و خوردی بین اهالی و حزب توده روی داده فوراً ژاندارم با کامیون روانه شد که جلوگیری کنند شش نفر را که از جمله فصیح خلعتبری است شوروی‌ها بازداشت کرده‌اند یک ساعت پیش کنسول و ژنرال فرمانده نیروی سرخ به استانداری آمده مشغول مذاکره برای همکاری بودیم و وعده همه‌گونه مساعدت دادند ولی مایل نیستند خودشان مداخله کنند و انتظار دارند مأمورین انتظامی ایران نظم را برقرار سازند راجع به اعزام قوا از مرکز و ممانعت از آنها در فیروزکوه مذاکره کرده و گفتند باید از مقامات مافوق به ژنرال دستور برسد هنوز نرسیده راجع به شش نفر بازداشت شدگان گفتند چون اسلحه داشته و بر ضد شوروی عملیاتی می‌کردند دستگیر شده پس از بازجویی به شما تحویل می‌دهیم که قانوناً تعقیب شوند ضمناً کنسول اظهار کرد در حادثه گنبد یک نفر سرباز شوروی تیر خورده ممکن است فوت کند به دو سرباز شوروی هم در ساری از طرف اهالی اهانت شده است البته برای حفظ نظم اقدامات لازم به عمل می‌آید ولی انتظامات قطعی موکول به اقدام مرکز است که مأمورین بتوانند انجام وظیفه کنند و الا آرامش موقتی است پاسخ داده شد نظر دولت نیز تعقیب مسببین است و باید فوراً اقدام نمایید راجع به شش نفر بازداشتی‌ها بهتر بود متذکر می‌شدند باید به وسیله فرمانداری اقدام می‌کردند راجع به اعزام عده کمک بگویید برای تعقیب مرتکبین است به مقامات بالاتر گزارش دهند که زودتر موافقت شود تا وصول کمک با عده موجوده در حفظ انتظامات مراقبت فرمایید.
شرح جلوگیری از رفتن ژاندارم‌ها به قرار زیر است پس از استحضار از وضعیت مازندران چون نیروی انتظامی کافی نبود فوراً دو گرروهان ژاندارم تجهیز و روانه گردید از فیروزکوه اطلاع دادند که پاسگاه شوروی از عزیمت آنها مانع است مراتب به وسیله تلگراف حضوری از بخشدار محل استعلام شد خلاصه پاسخ حضوری مورخه ۹/۶ به شرح زیر است:
سروان بیداربخت با عده ژاندارم اعزامی بر اثر تأکید شوروی‌ها به سمت مرکز حرکت امروز بعد از ظهر یک عده افسر شوروی از مازندران آمده در پاسگاه خودشان متوقف هستند به محض ورود مأمورین ژاندارم و وقوع جلوگیری با مسئول پاسگاه
شوروی مذاکره جواب داده منتظر دستور مازندران است سپس دوازده شب گذشته گفتند دستور رسیده باید به تهران برگردند مراتب صورت مجلس شده که عیناً از سروان بیداربخت است از نتیجه اقدامات وزارت خارجه هنوز اطلاعی نرسیده است خلاصه گزارش تلگرافی در صفحه بعد ۱۳/۶/۲۴ گزارش تلگرافی ۱۲/۶۱۲۴ ساری حاکی است.
۱- کمیته توده مازندران بیانیه راجع به قضایای اخیر و این که پیروزی با ما خواهد بود منتشر کرده است.
۲- احسان طبری رئیس حزب توده که فرار کرده بود امروز با عده زیادی نزد فرماندار آمد مذاکرات نامعلوم است.
۳- تانک و نیروی شوروی به کمک توده دخالت می‌کند.
۴- فصیح خلعتبری و شش نفر بازداشت شدگان را از بابل به ساری آورده تحویل شهربانی داده‌اند.
۵- اهالی در تشویش هستند.
۶- سرهنگ شریف رازی فرماندار نظامی راهها وارد و مشغول کار شده‌اند هفت و نیم روز ۱۲/۶.
خلاصه مخابرات حضوری ۳۰/۵ گنبدکاوس و اقداماتی که به عمل آمده و مخابرات ۱۳/۶ در اثر استعلام چگونگی ورود افسران متمرد خراسان سرگرد پولادین و کفیل فرمانداری گرگان اطلاع می‌دهند طبق گزارش ژاندارمری گنبد افسران و سربازان فراری ساعت ۱۲ روز ۲۹/۵ به گنبد وارد ساعت چهار و نیم ژاندارمری آنجا و آنها را گرفته و در نتیجه زد و خورد شروع شش افسر با سرگرد اسکندانی مقتول دو نفر مجروح بقیه متواری شده یک نفر ژاندارم نیز مقتول شده است دو کامیون اسلحه و مهمات از متمردین گرفته شده و در شهربانی موجود است تا ترتیب حمل آن داده شود ولی کماندان شوروی گرگان از احضار و اعزام نفرات برای کمک ممانعت و موکول به اجازه مقامات شوروی مرکز نموده در پاسخ با اظهار رضایت از اقدام افسران و نفرات ژاندارم و وعده توجه دولت گفته شد راجع به جلب موافقت مقامات شوروی برای اعزام کمک به وزارت امور خارجه مراجعه شده و باید متواریان تعقیب و حتماً به دست آیند بعداً نیز تلگرافاتی رسیده که اولاً شوروی‌ها کمکی که برای ژاندارمری گنبد آمده بوده عودت داده‌اند و به قوای انتظامی آنجا نیز قدغن کرده‌اند که از تیراندازی خودداری نمایند از حمل کامیون‌های اسلحه و مهمات نیز ممانعت می‌کنند در اثر وصول این اطلاعات و جلوگیری پاسگاه شوروی فیروزکوه از عزیمت دو گروهان ژاندارم به مازندران ضمن چند نامه خیلی فوریت به وزارت امور خارجه نوشته شده است که اولاً آزادی عمل مأمورین را تأمین نمایند و به مأمورین شوروی تذکر دهند که در موقعی که ایجاب می‌شود از تیراندازی نفرات ممانعت نکنند، ثالثاً از اعزام کمک برای گنبد ممانعت نشود رابعاً اجازه حمل کامیون‌های اسلحه و مهمات را بدهند که مبادا بر اثر حمله تراکمه به دست آنها بیفتد در عین حال برای سرعت عمل به تیمسار سرتیپ مقتدر نیز مراتب با تلفن اعلام و مسائل لازمه نیز به وزارت جنگ نوشته شد که با آنان نظامی مذاکره فرمایند.
با نتیجه دیروز با تلفن اطلاع دادند که از حمل اسلحه و مهمات رفع ممانعت شده که فوراً مراتب به فرمانداری گرگان تلگراف شد. اینک خلاصه مخابرات حضوری امروز ۱۲/۶/۲۴، از گنبدکاوس به امضا سرگرد پولادین بخشدار و کفیل شهربانی مخابره شده که خلاصه آن به قرار زیر است موضوعاتی که عرض می‌شود مهم و مستلزم صدور اوامر قطعی است.
۱- کماندان دیروز سرگرد پولادین را خواسته و گفته است اسلحه مهمات باید در ظرف ۲۴ ساعت حمل شود گفته‌اند راننده نداریم جواب داده به من امر شده است و باید حتماً حمل گردد.
۲- شایع است و قرائن نشان می‌دهد تراکمه قصد دارند اسلحه و مهمات را در گنبد یا در راه غارت کنند و افراد ژاندارم و پاسبان ترکمن نیز به آنها تیراندازی نخواهد کرد.
۳- سروان ارم به عنوان نداشتن پروانه از طرف کماندان شوروی به گرگان مماودت داده شد جوایز را قسمتی در گنبد و قسمتی در گرگان تقسیم نموده ولی نفرات ژاندارم مأمور حفظ گروهان و پاسبان‌ها که جایزه نگرفته‌اند دلسرد و عدم رضایت نشان داده شایعات نیز به این موضوع دامن می‌زند.
۴- شنیده می‌شود افسران فراری ۲۰ نفر و در اویه‌های ترکمن مشغول تبلیغات شدید هستند اجازه خواسته شده سرگرد فولادین یا افسر ارشد دیگری سریعاً به آن حدود رفته جلوگیری نماید.
۵- البته سرگردی که با لباس عادی در معیت سروان ارم بوده جریان را به عرض رسانده مخصوصاً راجع به حمل مهمات تکلیف فوری تعیین شود کماندان مجدداً هم نتیجه حمل را خواستار و گفته است باید اسلحه و مهمات را مشاهده نماید از تلگرافخانه شاهرود اطلاع می‌دهند که فرماندار نظامی راننده فرستاده ولی راجع به بدرقه چیزی اظهار نشده است در این باب سرگرد پولادین با تیمسار سرلشگر ارفع هم مخابره حضوری کرده است و تیمسار پاسخ داده‌اندبه کماندان اظهار شود چون اشرار تراکمه کمین کرده و در نظر دارند اسلحه و مهمات را به ربایند تا اسکورت برسد حمل آن میسر نیست یا آن که خود آنها از منطقه خطر عبور دهند، سرگرد پولادین می‌گوید به عذر عدم مداخله جواب سربالا می‌دهند اگر برای اسلحه و مهمات فشار آوردند تکلیف چیست؟ ضمناً شنیده می‌شود قرار است تراکمه امشب یا فردا شب به کنبد حمله نمایند و شوروی ها هم تیراندازی را قدغن کرده‌اند آخرین تلگراف سرگرد پولادین حاکی است مجدداً با کماندان راجع به عدم امکان حمل اسلحه مذاکره پاسخ دادند چون تراکمه از وجود اسلحه اطلاع حاصل کرده‌اند و ما شب و روز عده خود را برای حفظ شهر گمارده‌ایم از این ساعت عده را جمع و مسئول شهر نیستیم تقاضا شد موافقت کند از ژاندارم‌های نزدیک کمک خواسته شود مثل سابق نظر مساعدشان ندادند عجالتاً خواهش شد گشتی آنها در شهر باشد تا از مرکز کسب دستور شود بالأخره قبول کردند فقط تا فردا صبح گشتی‌ها را باقی بگذارند و تقاضای تعیین تکلیف فوری کرده است دستور داده شد در صورت حمله از طرف تراکمه در حفظ اسلحه و مهمات کوشش و در مقابل مهاجمین اسلحه استعمال نموده تا آخرین دقیقه دفاع نمایند سرگرد پولادین مجدداً تلگراف کرد که صراحتاً به کماندان گفته است که تا عده کافی بدرقه نرسد حمل اسلحه امکان‌پذیر نیست و تذکر داده شده است که اگر اشخاصی برای غارت و خلع سلاح اقدام نمایند مأمورین ژاندارم و پاسبان مجبور به استعمال اسلحه خواهد بود و البته به همین ترتیب عمل می‌شود ولی عده تراکمه زیاد و نیروی انتظامی منحصر به ۳۵ ژاندارم و ۱۷ پاسبان است و اگر مهاجمین ترکمن باشند به این افراد نیز اطمینانی نخواهد بود.
جواد مسعودی - قدری بلندتر
نخست وزیر - بلی اینها گزارش‌هایی است که وزارت کشور می‌نویسد مقصود این است که از طرف وزارت خارجه هم نوشته شده است و آقای وزیر امور خارجه توضیح می‌دهند.
فولادوند - بالأخره اقدام دولت برای اعزام دویست نفر به کجا رسیده است؟
نخست وزیر- آقای وزیر امور خارجه اقداماتی کرده‌اند ولی هنوز نتیجه نرسیده است البته آقای وزیر امور خارجه توضیح خواهند داد ۱۲/۶/۲۴ گزارش‌های اخیری که که راجع به چالوس رسیده حاکی است از دیروز عده مأمور شوروی که ظاهراَ ترکمن هستند سر راه را گرفته شدیداً بازرسی می‌کنند بازپرسی شهربانی را هم مفصلاً بازجویی کردند عده سوار نظام شوروی نیز به کلاردشت و بین راه اعزام وقایع شاهی در آنجا تأثیر زیادی کرده و از ساعت ۱۳ روز ۱۱ سوت خطر کارخانه کشیده شد و کارگران اعتصاب کرده و می‌گویند در تمام حوزه شمال کارگران بر علیه دولت اعتصاب کرده‌اندهئیت بازرسی با سران توده ملاقات ولی از عهده اقدامی برنمی‌آیند توده‌ها گفته‌اند مخابره تلگراف رمز ممنوع است کشف را هم بعد از بازرسی می‌توانند مخابره کنند از دفتر تلگراف نوشهر نیز خبر رسیده که کمیته حزب توده مانع مخابرات است فرمانداری تقویت امنیه چالوس را خواسته که مفسده‌جویان را دور و از پیشامدهای غیرمنتظره جلوگیری نماید. ژاندارمری گزارش می‌دهد، اهالی کلاردشت اجتماع نموده درصدد تظاهرات و توطئه و تهدید ادارات و اشغال کارخانه چالوس هستند و تقاضای اعزام عده و وسائل موتوری جهت حفظ انتظامات آنجا کرده‌اند از طرفی مأمورین شوروی از نقل و انتقال ژاندارم‌ها مانع حتی پنج نفر ژاندارم که در معیت فرمانده هنگ به گرگان می‌رفته‌اند به کماندانی برده و پس از مذاکرات و زحمات زیاد مرخص کرده‌اند و بالنتیجه مجدداً تقاضای اقدام برای آزادی عمل و نقل و انتقال ژاندارم‌ها مانع حتی پنج نفر ژاندارم که در معیت فرمانده هنگ به گرگان می‌رفته‌اند به کماندانی برده و پس از مذاکرات و زحمات زیاد مرخص کرده‌اند و بالنتیجه مجدداً تقاضای اقدام برای آزادی عمل و نقل و انتقال افراد ژاندارم را به وسیله وزارت امور خارجه کرده‌اند.
فرماندار شهسوار نیز ضمن شرح اعتصاب کارگران و بازرسی مأمورین شوروی تلگرافاً گزارش می‌دهد سران توده تسلط کامل پیدا کرده با این که عده آنها بیش از سیصد نفر نیست بر هزار و سیصد کارگر فلک‌زده دیگر حکومت می‌کنند ظلم و فشار به مردم فقط از طریق حمایت بیگانگان است و اجازه می‌خواهند اگر دولت اقدامی نمی‌کند خودشان در حفظ جان و مال خود اقدام نمایند مردم کجور و کلارستاق در عصبانیت باقی ممکن است به شهسوار بریزند تکلیف چیست؟ اگر اجازه داده می‌شود سرهنگ اشرفی رئیس نظام وظیفه به فرمانداری نظامی منصوب و مقررات حکومت نظامی در شهسوار اعلام و خود فرماندار برای عرض گزارش حضوری تهران بیایند حزب توده چالوس می‌گویند قصد از اعتصاب کنار رفتن دولت فعلی و تعقیب آقای یمین اسفندیاری است که مسبب وقایع شاهی است هئیت اعزامی فردا از طریق رشت عازم تهران مستدعی صدور دستور قطعی است. هئیت اعزامی که از تهران فرستاده شده است راه ندادند.
سیف‌پور فاطمی- از مراغه چه خبر هست؟
خلاصه مخابرات ۸/۶/۲۴ با گنبدکاوس از سرگرد پولادین بخشدار و کفیل شهربانی راجع به شایعاتی که شهربانی گزارش داده و اظهار داشته تراکمه قصد هجوم دارند چگونگی و صحت و سقم قضیه استعلام شده پاسخ می‌دهند عجالتاً به ظاهر آرامش برقرار ولی شایعات زیاد است اهالی غیر ترکمن به شاهرود و گرگان کوچ کرده رئیس دارایی و رئیس آمار به گرگان رفته‌اند پاسخ داده شد با کمال قدرت انجام وظیفه کنند و لازم بود به رئیس دارایی و آمار متذکر می‌شدند که چرا در این موقع مسافرت کرده و موجب وحشت اهالی می‌شوند جواب داده‌اند البته به همین ترتیب اقدام می‌شود و تقاضای تقویت قوای انتظامی را کرده‌اند و ضمناً اظهار داشته‌اند بعضی متواریان به طرف گمیشان بندرشاه و میان طوایف ترکمن رفته‌اند برای تعقیب آنها آزادی عمل لازم است مقامات شوروی تیراندازی را در گنبد قدغن کرده و افراد کمکی که آمده بودند به عمل خود مراجعت داده‌اند رئیس دارایی و رئیس آمار بدون اطلاع قبلی رفته‌اند. پاسخ داده شد برای حمل مهمات و پروانه عبور نیروی کمکی و تأمین آزادی عمل مأمورین انتظامی اقداماتی به عمل آمده از نتیجه مستحضر خواهید شد.
سیف‌پور - از مراغه عرض کردم چه خبر رسیده است؟
نخست وزیر - از مراغه آن اطلاعی که رسیده بود بدواً این را عرض کنم که امروز آقای فریدونی که آمده بود اینجا به من اطلاع داد که چند نفر از نمایندگان حزب توده رفته‌اند به مازندران اصلاحاتی شده است و قرار شده است که کارخانه‌جات باز بشود و از فردا کارخانه‌جات کار بکنند این خبر حالا رسید و ایشان حالا رفته‌اند به تلگرافخانه و باز حالا گویا راجع به خوی است اما راجع به مراغه خبرهایی که بسیار موجب اطمینان دولت شده و بیانات آقای سفیر کبیر شوروی که مشروحاً به وزارت خارجه نوشته‌اند به عرض مجلس خواهدد رسید در اثر آن دولت مقتضی دید که اوضاع چون خیلی مغشوش بود حکومت نظامی در آنجا برقرار نماید فرماندار نظامی آنجا حکومت را به دست گرفته است و آن کبیری که سفیر کبیر شوروی نسبت به او اظهار تبری کرده است و من هم شنیدم که سران حزب توده هم نسبت به او اظهار تنفر کرده‌اند (دکتر کشاورز- اخراج شده) او را گرفته‌اند به محض این که گرفته است کماندان شوروی آمده است او را آزاد کرده است و خود فرماندار نظامی را دوازده ساعت توقیف کرده است (حاذقی- این معنی استقلال و معنی منشور آتلانتیک متفقین در سانفرانسیسکو است؟) (یک نفر از نمایندگان - گوش کنید آقا) در سربازخانه هم عده‌ای سرباز شوروی گذاشته‌اند بعد دیگر از مراغه خبری ندارم شاید امروز الان مشغول مخابره هستند که یک اطلاعاتی هم از آنجا برسد! ما بنده می‌خواهم یک چیزی عرض بکنم البته مشکلات ما خیلی زیاد است و در یک موقع خیلی بدی هم واقع شده‌ایم اعم از این که کار رسمی داشته باشم یا نداشته باشم یا جزو افراد عادی ایرانی باشم عقیده‌ام این است که باید همیشه مشکلات را با خونسرئی تلقی کنیم والا چاره نیست عصبانی‌شدن نتیجه‌ای برای ما ندارد ما ناچار هستیم که با دولت شوروی مناسبات دوستانه داشته باشیم و البته هم خواهیم داشت (یمین اسفندیاری - ناچار نیستیم آقا علاقمند هستیم) گله‌ای که داریم از مأمورین فعلی آنجا است متأسفانه حالا هم سفیر کبیر شوروی نیست که طرف صحبت و حرف و حل مشکل باشد و مأمورین دیگر هم اختیار ندارند و یا این که مماطله شده است نمی‌دانم آن قسمت‌ها را این را آقای وزیر امور خارجه توضیح خواهند داد و بنده همین قدر عرض می‌کنم که این دولت سر مویی از بی‌طرفی خارج نشده است اگر کسانی اخلال کرده باشند به عرض یا دشمنی این دولت به هیچ وجه نسبت به مأمورین شوروی، به منافع شوروی و به قوای شوروی حاضر نشده است و راضی نشده است که کوچک‌ترین خللی و کوچک‌ترین بی‌احترامی بشود و به هیچ وجه هم نبوده است (صحیح است) اولاً می‌خواهم عرض کنم که شوروی‌ها نسبت به ما هیچ احتیاجی نداشته‌اند گله‌ای که از ما می‌کردند نسبت به بعضی از روزنامه‌ها بود که اشاره یا تصریح می‌کردند بنده اول کاری که کردم این بود که از همان روزنامه‌های دست راست و طرفدار دولت را دادم جگومت انتظامی توقیف کرده است و مقصود آنها را فوراً انجام داده است برای این که کوچک‌ترین بهانه‌ای به دست نیاید این را هم عرض کنم که اینها رفتار مأمورین جزو دولت شوروی در ایران است ومن هم مدیر آقایان نمایندگان عقیده دارم مأمورین عالی‌رتبه آن دولت و مقامات مسکو از این رفتار مأمورین خود بی‌اطلاع‌اند و باز هم بنده می‌گویم و از آقایان نمایندگان خواهش می‌کنم که مجلس تکلیف بنده و دولت و مملکت را زودتر روشن نماید (صحیح است)
یمین اسفندیاری - بنده اجازه می‌خواستم که قبل از دستور حرف بزنم اجازه داده نشد و حالا هم از این گزارش‌هایی که آقای نخست‌وزیر خواندند یک اسم هم از من برده شد استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید بنده یک توضیحاتی به عرض مجلس برسانم.
رئیس - مسئله مطرح نیست
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیردارایی - عرض کنم که چون لایحه دو دوازدهم مطرح است بنده می‌خواستم اولاً استدعا کنم که تکلیف این لایحه را معلوم بفرمایید و در ثانی یک چند مطلبی را که آقای دکتر رادمنش اظهار کردند یک جوابی خدمتشان آقای وزیر بهداری جواب دادند یک چند نکته هم بود که می‌خواستم بنده جواب عرض کنم اولاً این که تصور کردند که ما می‌خواستیم با آوردن این لایحه یک عمل بی‌قانونی را صورت قانونی بدهیم گمان می‌کنم اشتباه کرده باشید پس بنابراین ما روی منطق ایشان هیچ وقت نباید لایحه یک دوازدهم بیاوریم برای این که همیشه همین فکر ایشان پیش می‌آید و ما هم هیچ‌وقت به مستخدمین حقوق نباید بدهیم این لایحه را قبل از جلسه قبل یعنی شاید قبل از شهریور بنده فرستاده بودم به مجلس متأسفانه مجلس نبود که آن وقت مطرح شود والا این لایحه به موقع خودش یعنی در ۲۴ و ۲۵ امرداد به مجلس آمده و چون مجلسی نبود تا حالا مانده است و به همین جهت دولت هیچ وقت همچو نظری نداشته است که چیزی را که در ۲۵ امرداد فرستاده شده امروز مطرح شود و این حقوقی هم که برسم مساعده داده شده از محل تنخواه‌گردان است که میزانش ۵۰ میلیون است و از آن ۵۰ میلیون مقداری به عنوان مساعده داده شده است و این پول هم برای همین کار به تصویب مجلس رسیده است.
دکتر معظمی - در صورتی که اعتبارش تصویب شده باشد.
وزیر دارایی - در چند سال قبل برای انتظام پرداخت‌های دولتی...
دکتر معظمی - اصل کلی است که باید اعتباری به تصویب رسیده باشد.
وزیر دارایی - اصل کلی را چه عرض کنم اعتباری را که مجلس تصویب کرده است نوشته است برای انتظام پرداخت‌های دولتی بعد هم قوانینی که آمده هی یکی‌یکی زیاد کرده تا وقتی که رسیده است به ۵۰ میلیون (تهرانچی- پرداخت بدون تصویب نمی‌شود) اولاً در کارهای انجام یافته اجازه بفرمایید اگر امروز مجلس شورای ملی نظر داشته باشد که در ماه آینده به مستخدمین دولت نباید پول داد امروز باید گفت اینها را بیرون کنید دولت تعهدی را که کرده است نمی‌تواند به آن عمل نکند باید پول آنها را بهشان داد در قبال خدمت باید حقشان را داد هر دقیقه‌ای که نمی‌خواهید بگویید بیرونشان بکنند تا دیگر پول ندهند...
تهرانچی - بدون تصویب مجلس نمی‌شود اشتباه نکنید مجلس هیچ وقت نمی‌گوید به کسی پول ندهند.
وزیر دارایی - مساعده بوده از اعتبار قانونی بوده (تهرانچی- اعتبار تصویب نشده) و این لایحه هم قبل از شهریور آمده است دولت مسئول نیست اما راجع به این که فرمودند برای بیکاری و کارهای عام‌المنفعه یک پول‌هایی می‌آورید بعد مبالغ گزافی برای کارهای دیگر می‌گذارید سیصد میلیون نبوده و ۳۰ میلیون بوده است برای شش‌ماه اخیر آن هم برای دو هزار نفر جمعیتی که در تهران از امیرآباد و غیره آنها را بیرون کرده بودند دولت نمی‌خواست برای آنها یک کاری درست کند.
اگر آقایان خودشان طرفداری از بیکاران می‌کنند این نمونه‌اش است آقا پس‌فردا اگر یک لایحه دولت بیاورد هزار میلیون صد میلیون آن وقت چه می‌کنید برای سه میلیون ریال این اشکالات را می‌تراشید و می‌فرمایید مبالغ گزاف آن وقت چه خواهد شد بنده چه عرض کنم که راجع به بیرون کردن از معادن یک نفر کارگر از معادن بیرون نشده است این توضیحی است که آقای وزیر پیشه و هنر الان به بنده دادند و به هیچ وجه من‌الوجوه یک نفر آدم از معادن بیرون نشده و من نفهمیدم این اشخاصی که از معادن دارند بیرون می‌کنند کجا هستند؟ اما راجع به تخم نوغان تخم نوغان امسال بیش‌تر از هر سال جمع‌آوری شده است آنچه که بنده اطلاع دارم این دلیل بر این است که مردم هم راضی هستند چند روز قبل که رئیس مربوطه‌اش پیش بنده بود اظهار می‌داشت که امسال بیش از هر سال تخم نوغان جمع‌آوری شده است و در موقع خودش آقای وزیر پیشه و هنر توضیح خواهند فرمود قیمتی هم که تعیین شده است آن‌قدر خارج از انصاف نبوده است به این دلیل که اگر جنس خریداری قیمتش مناسب باشد خوب عرضه می‌شود و اگر مناسب نباشد بد عرضه می‌شود دلیل این که امسال قیمتش مناسب بوده این است که امسال بیش‌تر از هر سال خریداری شده و مردم هم راضی هستند راجع به خرید چای تا به حال آنچه بنده اطلاع دارم این است که هر مقدار که عرضه شده است خریداری شده است بنده تصور می‌کنم که چای ایران هر وقت عرضه شده خریداری شده چون همیشه موقعی که عرضه می‌شود مأمورینی آنجا هستند پول همم دارند و دستور داده شده که بخرند اگر نقطه را ایشان سراغ دارند که این کار نشده به بنده اصطلاع بدهند در خاتمه فقط تمنای بنده این است که چند روز است که مذاکره می‌شود روی دو دوازدهم و مذاکراتی هم شده خارج از دو دوازدهم امروز تکلیف این دو دوازدهم را آقایان معلوم بفرمایند تا
دولت و مردم بدانند درد آتیه چه باید بکنند.
عده از نمایندگان - مذاکرات کافی است.
نقابت- خود دولت مانع کار خودش می‌شود.
۶- معرفی آقای تنکابنی به معاونت وزارت فرهنگ از طرف آقای وزیر فرهنگ
رئیس- آقای وزیر فرهنگ خواستند معاون‌شان را معرفی بکنند.
وزیر فرهنگ- (آقای رهنما) عرض بنده خیلی مختصر است و وقت را نمی‌گیرد که مانع تصویب بودجه شود چون الان شنیدم گفته شد که دولت نمی‌گذارد خودش بودجه‌اش بگذرد فقط می‌خواستم جناب آقای وحید تنکابنی را به معاونت وزارت فرهنگ معرفی کنم (مبارک است)
۷-بقیه شور در لایحه دو دوازدهم بودجه مرداد و شهریور
رئیس- عرض کنم که عده از آقایان اسامی‌شان مانده است ولی پیشنهاد کفایت مذاکرات هم شده.
تهرانچی- بنده با کفایت مذاکرات مخالفم.
رئیس- بفرمایید
تهرانچی- بنده تعجب می‌کنم که آقایان اکثریت یعنی به عقیده بنده اکثریت ادعایی چرا نمی‌گذارند صحبت بشود روی قضایا اما این که عرض کردم اکثریت ادعایی برای این است که اگر حقیقتاً اکثریت داشتند گذاشته بودند که تا به حال به این دولت رأی داده شده بود حالا کاری به این کارها ندارم مجلس باید بالاخص بداند که از چه درآمدی این وجوه پرداخته می‌شود یکی از آقایان ندیدم که وارد این بحث بشود از کجا و چه محل این پول‌ها را باید داد این قانون اساسی که آقای طباطبایی می‌خوانند به مواد دیگرش هیچ مراجعه نکرده‌اند که تمام عواید هر سال با تصویب مجلس باید اصلاً وصول بشود و هنوز بودجه‌اش به مجلس نیامده آن وقت در اطراف یک لایحه دو دوازدهم و اضافه آن چندین میلیون اعتبار خواستن که حتی به تصویب کمیسیون بودجه هم نرسیده است موضوع ندارد آقایان تعجیل می‌فرمایند که بدون مطالعه یک لایحه بگذرد نمی‌دانم که آقایان برای خرج منزل خودشان هم این‌طور رفتار می‌کنند که برای مملکت رفتار می‌کنند، اجازه نمی‌دهید کسی صحبت کند در خارج می گویید چرا نمی‌آیید در مجلس صحبت کنید اینها را پس بدانید آقایان که از خارج این اظهاراتی که می‌کنید که بیایید صحبت بکنید اینجا اصلاً مجال نمی‌دهید که کسی بیاید صحبت بکند پس چه تعجیلی دارید اولاً پرداختی برخلاف قانون شده است و کار معطل نمانده است و حالا هم آمده اید این لایحه را تقدیم کرده‌اید در هیچ عصر و زمانی سابقه نداشته چرا نمی‌گذارید ما صحبت کنیم حالا می‌فرمایید کافی است کافی است بنده نمی‌دانم اگر آقایان میل دارند اجازه بفرمایند بنده صحبتم را عرض بکنم.
دشتی- کفایت مذاکرات پیشنهاد شده است یک مخالفت صحبت کرد حالا باید یک موافق صحبت کند و بنده موافقم و باید جواب بدهم بهترین دلیل برای این که اکثریت ادعایی نیست آقای تهرانچی این است که شما ابستروکسیون گردید اگر شما اکثریت داشتید می‌آمدید مجلس می‌نشستید و رأی می‌دادید (تهرانچی- حالا شما ابستروکسیون گردید) من میل ندارم مذاکرات شخصی و خصوصی را بیاورند به مجلس شما می‌گویید اکثریت ادعایی شما بیایید لایحه را رد کنید (تهرانچی-بودجه غیر از این است) اجازه بفرمایید بنده حرفم را بزنم عرض کنم که بهترین دلیل که اکثریت صحیح است و ادعایی نیست این است که اگر شما اکثریت داشتید و مخالف بودید پس چرا جرأت نمی‌کنید به مجلس بیایید حالا یک چیز دیگر به شما بگویم و آن بودجه است به بودجه رأی ندهید بگذارید دولت با بودجه بیفتد (تهرانچی- نمی‌افتد).
دکتر معظمی- این طور نیست.
دشتی- اجازه بدهید اجازه بدهید راجع به مریضخانه شما الان می‌گفتید.
دکتر معظمی- شما برنامه دولت را بیاورید چرا نمی‌آوردید.
دشتی- من تعجب می‌کنم یک کسی که نایب رئیس مجلس است برخلاف نص قانون هی وسط حرف من حرف می‌زند (محمد طباطبایی- تقصیر شماها است که انتخابش کردید) هر چه بگندد نمکش می‌زنند وای به وقتی که بگندد نمک) اگر شما تأکید پارلمانی و ادب سیاسی داشتید وسط حرف من حرف نمی‌زدید عرض می‌کنم که شما می گویید چرا ما عجله می‌کنیم در بودجه برای این که ما عجله داریم که برنامه زودتر مطرح شود یعنی بودجه زودتر بگذرد و پروگرام مطرح شود پس ما به صرفه شما کار می‌کنیم شما که می‌خواهید دولت را بیندازید اگر بودجه دو سه روز بیش‌تر بماند به ضرر شما است چون دولت هم بیش‌تر می‌ماند شما اگر می‌خواهید دولت زودتر بیفتد بعدش عصری بودجه را به شکل طرح قانونی تصویب کنید بفرمایید اگر می‌خواهید همین الان رأی بگیرید تا معلوم شود اکثریت ندارید و ماجراجویی می‌کنید این اولاً، دوم این که می گویید این دولت را نمی‌خواهید نگاه دارید زودتر این بودجه را بگذرانید و فردا صبح مجلس را تشکیل بدهید و نسبت به کابینه رأی بدهید این مضحک است که ما هر چه موافق فکر شما حرف می‌زنیم شما مخالفت می‌کنید هر چه به شما میدان می‌دهیم صحبت کنید ماجراجویی می‌کنید. ممکن است شما الان به بودجه رأی ندهید تا دولت بیفتد اگر می‌ترسید مملکت بدن بودجه بماند بی بودجه نمی‌ماند ممکن است همین امروز عصر جلسه را تشکیل بدهیم و طرحی برای بودجه تهیه کنیم و به تصویب برسد. همین الان ممکن است مذاکرات کافی بشود به بودجه رأی گرفته شود تا معلوم شود شما اکثریت دارید یا ندارید همین ۲ ماه ابستروکسیون دلیل بر این بود که اکثریت نداشتند و اگر بگویید اکثریت دارید همین حالا به بودجه رأی ندهید تا دولت بیفتد (تهرانچی - نیفتد) این که به نفع شما است که ما می‌گوییم امروز کار بودجه را تمام کنیم و فردا صبح برنامه دولت مطرح شود و نسبت به دولت رأی بگیرید اگر اکثریت داشت می‌ماند و اگر نداشت می‌رود. شما خیال می‌کنید اگر این دولتت برود ما سوبلمه می‌خوریم؟ خیر! ما می‌خواهیم مطابق موازین پارلمانی عمل شود نه این که برخلاف موازین پارلمانی و مثل بچه‌ها که از ننه‌شان قهر می‌کنند بروند در خانه‌شان بنشینند.
(در این موقع آقای طوسی پس از زدن مداد روی میز (خطاب به آقای دشتی) چرا توهین می‌کنی؟)
دشتی- تو دیگر با این قد و قامت چیه هی تق تق می‌کنی بگیر بنشین.
سید ضیاالدین- (خطاب به آقای طوسی)
بنشین - بنشین
دشتی- شما مزدور را جانب هستید این دزدی و خیانت است وقیح...
طوسی- من مزدور نیستم وضع زندگی امروز می‌فهماند که مزدور تو هستی.
مهندس پناهی- (در میان همهمه حضار) (خطاب به آقای دشتی) چرا توهین می‌کنی؟ این که وضع مجلس نیست.
دشتی- شما که ابستروکسیون می‌کند مزدور اجانب هستید.
دکتر معظمی- (در میان هیاهوی حضار) آقای رئیس چرا جلوگیری نمی‌کنید ایشان به آقای طوسی دزد حطاب می‌کنند و به همه توهین می‌کنند این که وضع نمی‌شود.
دکتر کشاورز- (در بین همهمه حضار) (خطاب به آقای دشتی) دشتی سند مزدوری تو که جاسوس شهربانی هستی پیش ما است. اصل کاغذها وارد محفوظ است.
(۸- ختم جلسه به عنوان تنفس)
(در این موقع یک ساعت و بیست دقیقه بعد از ظهر به مناسبت همهمه شدید آقای رئیس صندلی ریاست را ترک و جلسه به عنوان تنفس ختم و دیگر تشکیل نگردید.
رئیس مجلس شورای ملی - سید محمدصادق طباطبایی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اخبار دربار شاهنشاهی
کوهدشت
قصر سلطنتی پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی با کمال افتخار معروض می‌دارد استماع ارتکاب و اقدام مسلحانه یک عده از افسران لشگر ۸ که در نتیجه به حیثیت افسران پاکدامن و ارتش لطمه وارد آورده و پشت پا به سوگند وفاداری برای حفظ تاج و تخت و عظمت میهن عزیز زده‌اند و خاطر خطیر ملوکانه را مکدر کرده‌اند عمومی افسران ستون اعزامی به طرهان این عمل را خائنانه تصور و جداً نفرت و انزجار خود را از عمل خائنانه و بی‌شرفانه و بی‌شرمانه یک عده معدود ابراز می‌دارند اگر چه دست قادر خدا و طبیعت خائنین به کشور و تاج و تخت را به زودی به کیفر اعمال ناشایسته خود رسانیده و یک عده از آنها مقتول مجروح و متواری شده‌اند امید است که بقیه در سایه فداکاری افسران علاقمند به حیثیت ملت و کشور وارثی و تاج و تخت به زودی به کیفر اعمال خود برسند چاکر از طرف عموم افسران ستون طرهان اعزامی از لشگرگاه با اتکا و ایمان به سوگند وفاداری و علاقه نسبت به شعائر ملی خود در موقع اخذ سردوشی به منظور حفظ استقلال کشور و پایداری تاج و تخت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی صمیمانه و در هر مرحله از خدمت حاضر برای جانبازی و فداکاری در راه حفظ تاج و تخت اعلیحضرت محبوب همایون شاهنشاهی و استقلال کشور می‌باشیم و امیدواریم به زودی دسته‌های خائنین که مرتکب این نوع عمل می‌شوند به مجازات حقیقی برسند.
از کوهدشت از طرف عموم افسران ستون اعزامی طرهان سرگرد ستاد نصراللهی.
تلگراف از کازرون
تهران پیشگاه مقدس اعلیحضرت اقدس همایونی ارواحنا فداه - رونوشت لشگر ۶ فارس این جان‌نثار و تمام افسران تیپ کازرون از عملیات خیانتکاران بعضی از افسران لشگر ۸ خراسان متنفر و انزجار شدید خود را به این وسیله معروض و به موجب و حکم سوگندهایی که دائر بر فداکاری و جان‌فشانی در راه ملوکانه یاد نموده‌ایم در راه حفظ استقلال کشور و اعلیحضرت همایونی از هرگونه جانبارزی کوتاهی نخواهیم کرد. شعار تیپ کازرون این است زنده باد شاه زنده باد میهن زنده باد ارتش.
گناوه فرمانده تیپ کازرون سرهنگ افشار اغلو.
به پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی رفتار شرم‌آور چند نفر افسران متمرد و فراری لشگر ۸ خراسان حس تنفر و انزجار شدید در افسران نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی تولید نموده اینک با کمال افتخار به پیشگاه اعلیحضرت همایونی معروض می‌دارد افسران نیروی هوایی طبق سوگند وفاداری که نسبت به میهن عزیز و شاهنشاه محبوب خود یاد نموده‌اند پیوسته حاضرند وظیفه سربازی خود را در راه استقلال و تمامیت کشور ایران انجام داده و جان خود را در اجرای اوامر شاهانه و برای رسیدن به این منظور مقدس فدا نمایند.
رئیس اداره هواپیمایی سرتیپ خسروانی
پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی مفتخراً به پیشگاه مبارک شاهنشاهی معروض می‌دارد نقض سوگند و وفاداری عده از افسران لشگر خراسان قلب افسران این تیپ را جریحه‌دار نموده و عموماً افسران و افراد تیپ مراتب فداکاری خود را به پیشگاه شاهنشاه معظم و محبوب خود تقدیم و با ابراز خدمت صادقانه و بزرگ‌ترین فداکاری و همه‌گونه جان نثاری ولو این که با ایثار آخرین قطره خون خود باشد حاضر و ارجاع هر نوع اوامر مطاع مبارک را استدعا می‌نمایند. از طرف عموم افسران تیپ رضاییه می‌نمایند. از طرف عموم افسران تیپ رضائیه
سرهنگ ستاد زنگنه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
انتصابات و احکام
شماره ۱۲۷۹ وزارت دادگستری ۳/۶/۲۴
۱- آقای اسدالله طباطبایی دیبا، کارمند اداره حقوقی به سمت ریاست قسمت مشاوره حقوقی.
۲- آقای فضل‌الله کاسمی، کارمند کارگزینی به سمتت ریاست دبیرخانه اداره دفتر کل وزارتی.
۳- آقای حسین ضیاپور لیسانسیه حقوق به سمت کارمندی علی‌البدل دادگستری گرگان.
۴- آقای محمدرضا جلالی نائینی کارمند اداره حقوقی نظر به مقضیات اداری منتظر خدمت.
۵- علی‌اصغر فراز، دادیار دادسرای تبریز به سمت بازپرسی شعبه ۳ دادسرای تبریز.
۶- علی صدیق‌ساوجی، بازپرس شعبه اول دادگستری قزوین نظر به مقتضیات اداری منتظر خدمت.
۷- آقای حسین دانش‌خواه، مستشار دادگاه استان ۱ و ۲ نظر به مقتضیات اداری منتظر خدمت.
۸- آقای محمد شایگان، کارمند جانشین دادگاه املاک واگذاری آمل به سمت کارمند جانشین دادگاه املاک واگذاری ساری.
۹- آقای علی اکبر بیگدلی، بازپرس دادگستری قم به سمت بازپرسی شعبه اول دادگستری قزوین.
۱۰- آقای محمد برهان کاشانی، بازپرس دادگستری اراک به سمت ریاست دادگستری ساوه.
۱۱- علی حسن‌خانی، معاون بازپرسی دیوان کیفر به سمت کارمندی علی‌البدل دادگاه بخش گروس.
۱۲- آقای جمال تجملی، کارمند اداره تصفیه به سمت کارمندی دادگاه املاک واگذاری ساری.
۱۳- آقای سیدرضای عارفی، لیسانسیه حقوق به سمت کارمندی علی‌البدل دادگستری قم.
۱۴- آقای علی نراقی، کارمند علی‌البدل دادگستری قم به سمت کارمندی اداره حقوقی.
۱۵- آقای جواد تقوی، بازپرس شعبه ۲ دادگستری رشت به سمت بازپرسی دادگستری قم.
۱۶- آقای عبدالله ملک محمدی، دادستان شهرستان قزوین بنا بر مقتضیات اداری منتظر خدمت.
۱۷- علی نراقی، کارمند اداره حقوقی به سمت بازرسی دفتر بازرسی و سازمان وکلا.
۱۸- تقی‌زاده، لیسانسیه حقوق به سمت کارمندی علی‌البدل دادگاه بخش قزوین.
۱۹- آقای محمدحسین بیگدلی حقگو، کارمند علی‌البدل دادگاه بخش قزوین نظر به مقتضیات اداری منتظر خدمت.
۲۰- آقای مهدی صدوقی، لیسانسیه حقوق به سمت دادیاری دادسرای شهرستان شاهرود.
۲۱- آقای کریم خاله‌اوغلی صمیمی، لیسانسیه حقوق به سمت امانت دادگاه بخش سراب.
۲۲- آقای محمد بدیهی، کارمند منتظر خدمت به سمت امانت دادگاه بخش ۲ رضائیه.
۲۳- آقای عبدالرسول پوئید، امین دادگاه بخش شهسوار به سمت امانت دادگاه بخش چهارم.
۲۴- آقای حسین عسگری شیرازی، بازپرس شعبه اول دادسرای اهواز به سمت امانت دادگاه بخش شهرداری اهواز.
۲۵- آقای پرویز واهی، بازپرس دادسرای دیوان کیفر موقتاً به سمت بازپرسی دادسرای شهرستان تبریز.
۲۶- محمدتقی طباطبایی، امین دادگاه بخش محلات به سمت بازپرسی دادسرای شهرستان اهواز.
آقای غلام‌علی صبور، رئیس دفتر فرمانداری شهرضا از تاریخ ۴/۶/۲۴ به سمت بخشدار اردستان منتقل گردیدند.