مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ شهریور ۱۳۰۹ نشست ۱۴۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ شهریور ۱۳۰۹ نشست ۱۴۳
[۱ـ تصویب صورت مجلس]
صورت مجلس روز یکشنبه نهم شهریورماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند
رئیس ـ آقای طلوع.
طلوع ـ قبل از دستور.
رئیس ـ در صورت مجلس نظری نیست؟ (نمایندگان ـ خیر) صورت مجلس تصویب شد.
[۲ـ انتخاب کسری اعضاء کمیسیون‌های اقتصاد
ملی و قوانین مالیه]
رئیس ـ بطوریکه خاطر آقایان نمایندگان مستحضر است در جلسه قبل گفتیم که وزارت اقتصاد ملی کارهای نافعی دارد و لازم است که کمیسیون‌های مربوطه به آن آماده باشد. چند نفر از آقایان مسافرت کرده‌اند و چون یادآوری شد که سرعت کار در نظر است از عضویت کمیسیون استعفاء کرده‌اند که کمیسیون معطل نماند. اینک لازم است بجای آن آقایان انتخاب کنیم که منظور (یعنی سرعت مسائل مربوطه) تأمین و حاصل شود لهذا شروع می‌کنیم به انتخاب سه نفر کسری کمیسیون اقتصاد ملی می‌بایستی مطابق مادة ۹۳ پنج نفر نظار برای این کار معین کنیم و فعلاً شروع می‌کنیم به انتخاب این پنج نفر.
(اقتراع بعمل آمده آقایان ذیل معین شدند)
آقایان: آشتیانی‌ـ جلائی‌ـ میرزا محمودخان ناصری‌ـ دکتر مهدی‌خان ملک‌زاده‌ـ خواجوی.
رئیس ـ منشی هم که برای این کار معین می‌کنیم آقای فرهمند هستند که ضمیمه می‌شوند به آقایان و استخراج می‌کنند ـ عده حاضرین ۸۰ نفر
(اوراق رأی توزیع و اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس ـ در کمیسیون قوانین مالیه هم دو نفر آقای فتوحی و آقای فرشی استعفاء داده‌اند و کمیسیون قوانین مالیه هم محل احتیاج است و برای تکمیل عده باید انتخاب کنیم ولی در همان حین که مترصد اعلان انتخاب بودیم آقای مرآت اسفندیاری هم بواسطه کسالت مزاج استعفاء داده‌اند راهنمائی می‌کنند که خوب است آقای ناصری که بصارت در امور مالیه دارند بجای ایشان انتخاب شوند این است که شروع می‌کنیم به انتخاب سه نفر برای اعضاء کمیسیون قوانین مالیه عده حاضرین ۷۵ نفر
(اوراق رأی توزیع و اخذ آراء بعمل آمد)
[۳ـ طرح و تصویب لایحه استخدام متخصصین چایکاری از هلاند]
رئیس ـ خبر کمیسیون بودجه راجع به استخدام دو نفر متخصص چایکاری از هلاند مطرح است.
خبر کمیسیون
لایحه نمره ۶۱۰۷ و ۳۲۶۲ راجع به استخدام دو نفر متخصص چای‌کار از هلاند در کمیسیون بودجه با حضور آقای وزیر امور خارجه و کفیل وزارت اقتصاد ملی مطرح و بالاخره با مواد ذیل موافقت شده اینک برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید
مادة ۱ـ مجلس شورای ملی به وزارت اقتصاد ملی اجازه می‌دهد دو نفر متخصص جهت مطالعه و توسعه و تکمیل فلاحت چای و امور مربوطه به چایکاری از اتباع دولت هلاند برای مدتی که حداکثر آن متجاوز از شش ماه نباشد استخدام نماید
مادة ۲ـ وزارت مالیه مجاز است تا دوازده هزار تومان برای پرداخت حقوق و مخارج مسافرت و غیره از اعتبار مؤسسات اقتصادی برای مصارف فوق به اختیار وزارت اقتصاد ملی بگذارد
مادة ۳ـ سایر شرایط استخدام متخصصین فوق مطابق مقررات قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ خواهد بود.
رئیس ـ راپورت کمیسیون خارجه در این موضوع قرائت می‌شود.
خبر کمیسیون
مقام مقدس مجلس شورای ملی ـ کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۳ شهریورماه ۱۳۰۹ لایحه نمره ۳۲۶۲ دولت راجع به استخدام دو نفر متخصص هلندی برای تکمیل مطالعه چایکاری در ایران مطالعه و با آن موافقت نمود
رئیس ـ مذاکره در کلیات است. آقای وثوق
وثوق ـ بنده با اصل لایحه مخالف نیستم ولی چون مذاکره در کلیات است حضرت آقای کفیل وزارت اقتصاد تشریف دارند یک مطالبی است که تذکراً بعرضشان می‌رسانم البته جلب متخصص خارجی از برای چیزهائی است که امروز در مملکت درجه اول اهمیت را حائز است و البته از وجود آنها هم بطوریکه نظارت دارد استفاده هم شده است ولی کلام در این است که مردم هیچ جور اطلاعی از این استفاده‌ای که از وجود آنها شده است ندارند ـ فرض کنید متخصص وارد می‌کنند یک نفر ایرانی با یک ذوق و شوقی در اقصای بلاد ایران می‌شنود که دولت متخصص برای زراعت چای آورده و شاید مدت شش ماه یک سال دو سال بعد از آن همان ایرانی مترصد است که بخواند و بفهمد که عملیات این متخصص در این مدتی که مشغول کار بوده است در ایران چه بوده است متأسفانه این نشده و اگر دولت در این باب یک تصمیمی اتخاذ نماید عملیات کلیه متخصصین خارجی اصلاً طبع و نشر بشود و مردم بدانند که دولت چه استفاده از وجود اینها کرده هم برای خود آنها مفید است برای اینکه وقتی دانستند که عملیاتشان طبع و نشر می‌شود بهتر و از روی دلسوزی کار می‌کنند و همچنین خدمات و زحمات دولت هم در مقابل افکار عامه معلوم می‌شود چه زحماتی را دولت متحمل شده است در جلب متخصص و عملیات متخصص هم در این مدت چه بوده و دیگر آنکه می‌خواستم تذکری بدهم به اینکه پنبه‌کاری امروز در ایران در درجه اول
اهمیت است ممکن است دولت از برای زراعت پنبه یک متخصص جلب بکند به ایران زیرا پنبه‌کای روی یک اصولی است در ایران که حقیقتاً زارع و فلاح به همان اصول قدیمه که در پنبه‌کاری داشتند امروز همان را دارند اجراء می‌کنند هم آب خراب می‌شود هم زمین خراب می‌شود هم محصول آنطوریکه باید بدست بیاید نیست مثلاً در بعضی جاهای ایران ممکن است تخم پنبه آمریکائی خوب عمل بیاید. در بعضی جاها خوب نشود بعضی جاها باید تخم پنبه عوض بشود مطابق آب و هوای آنجا اینها یک چیزهائی است که متخصصین می‌توانند تشخیص بدهند که در کجای ایران چه قسم پنبه عمل می‌آید و همچنین ما یک حاصل‌هائی داریم که به خودتان هم چندین مرتبه تذکر دادیم مثلاً در قزوین الآن هفت سال است که قریب یک کرور درخت پسته دارد که دچار افت است و آنچه که به وزارت سابق که وزارت فواید عامه بود طرق و شوارع بود فلاحت و تجارت بود و یکی دوتا اداره عریض و طویل هر چه می‌نوشتیم جواب نمی‌داد ـ ولی بحمدالله حالا که یک وزارت اقتصاد ملی برای اقتصادیات مملکت تشکیل شده در این باب البته باید توجه بفرمایند. هفت سال است که یک کرور درخت پسته در قزوین دچار آفت شده است اساساً آن پیرزنی که دارای چهل درخت و پنجاه درخت است نمی‌داند آفت این درخت چه چیز است این را باید یک نفر متخصص عالم بداند مکرر هم بنده به دولت عرض کردم که آقا مخارج این را خود اهالی حاضرند بدهند آن کسی که ۵۰ تا درخت پسته دارد که بالاخره چهار خروار پنج خروار هر سال باید پسته از این درخت استفاده کند و خرواری دویست تومان بفروشد حاضر است خرواری بیست تومان سی تومان بدهد و این آفت از این درخت مرتفع شود و تا به‌حال نشده است بنده از وزارت اقتصاد ملی تمنا می‌کنم که در این باب یک مطالعاتی بفرمایند یعنی یک قسمت هم اگر در ایران دارند دارند اگر ندارند یک متخصص هم برای این چیزها که الآن در ایران هست و به صادرات مملکت و همچنین به اهالی قزوین زیاد خسارت وارد می‌شود جبران می‌شود
مخبر کمیسیون بودجه (آقای یاسائی)ـ خلاصه فرمایشات آقای وثوق این بود که خوب است دولت نتیجه‌ای که از متخصصین می‌گیرد و خلاصه عملیات آنها را بطور راپورت منتشر کند که آقا و سایرین مستحضر باشند این نظر بدی نیست ولی تصور نمی‌کنم که دولت بتواند متعهد بشود برای هر کسی که عنوان متخصصی دارد عملیاتشان را منتشر کند برای اینکه اگر بخواهد تبعیض کند که عملیات بعضی را منتشر کند و بعضی را نکند البته خوب نیست و مورد اعتراض است اگر بخواهد راجع به همه را منتشر کند شاید مصلحت نباشد و بالاخره غالباً در فاصله و مدت کنتراتشان کنتراتشان الغاء می‌شود جهاتش را بخواهد ذکر کند و منتشر کند شاید مصلحت نباشد و بالاخره برای بنده و جنابعالی و امثال ماها که هیچ مانعی نیست اگر بخواهیم از عملیات متخصصین مستحضر بشویم طرق باز است و خیلی آسان است که مستحضر شویم و همچنین برای مطبوعات اینقدرها مشکل نیست که تحقیقات بکنند غالباً متخصصین در مرکز هستند از عملیات آنها مستحضر می‌شوند و بالاخره متخصصینی که در این سنوات آمده‌اند در این مملکت همه می‌دانیم که کدام خوب کار کرده‌اند و کدام آنطوریکه لازم بوده است در کار خود لیاقت بخرج نداده‌اند و بالاخره دولت هم که سوءنیت ندارد و با حسن‌نیت اینها را استخدام کرده است می‌فرمائید برای پنبه و پشم متخصص بیاورد بنده خیال نمی‌کنم که اینقدرها لزوم داشته باشد که متخصص برای پنبه بیاوریم زیرا زراعت پنبه از سالیان دراز در ایران عمل می‌آید و در بعضی نقاط نمی‌شود و بالاخره انصافاً تجربیات و عملیات خود ایرانیها در این قسمت خوب است منتهی اگر نتیجه زراعت پنبه آنطوریکه باید باشد نیست منوط به طرز زراعت است مربوط به خود عمل فلاح نیست (کازرونی ـ آلات و ادوات است) بنده اتفاقاً
نماینده قسمتی هستم که دو قسمت است یکی سمنان یکی دامغان آقایان بهتر می‌دانند که در دامغان زراعت پنبه می‌شود ولی خیلی بد است در سمنان زراعت پنبه و بعضی چیزها می‌شود و خیلی خوب عمل آمده است علتش این است که آنجا چون خرده مالک هستند و دلشان بیشتر می‌سوزد زحمت بیشتر می‌کشند عمل بیشتر می‌کنند و آب فراوان‌تر است و پنبه یک زراعتی است که آب خیلی می‌خواهد لکن در بعضی جاها زمین را آنطوریکه باید شخم بکنند نمی‌کنند و طرز مخصوص می‌خواهد آنطوریکه باید عمل کنند نمی‌کنند و می‌بایستی زمین را خیلی کود داد اینها چیزهائی است که بالاخره اگر بخواهید این کار را بکنید خیلی خوب است زراعت پنبه در اصفهان، یزد، سبزوار اینجاها خیلی خوب است به اعلی درجه اگر بعضی جاها خوب نیست بواسطه طرز مزارعه است. در خوار هم که شروع شده است و یکی دو سال است که خوب ترقی کرده است و راجع به عوض‌کردن تخم پنبه و تبدیل به تخم آمریکائی و سایر جاهای دیگر این چند ساله اتفاقاً دولت یک توجهاتی کرده است و تخم پنبه در خیلی جاها عوض شده است و احتیاجی به آوردن متخصص در این قسمت به عقیده بنده نیست. راجع به پسته هم خود حضرتعالی می‌دانید که متأسفانه یک متخصصی در اروپا نیست برای اینکه در آنجاها پسته عمل نمی‌آید و بالاخره پسته یک مرضی دارد که موسوم است به شفت یا شته که هر هفت سال شش سال یک مرتبه این مرض پیدا می‌شود و هر جا که پسته هست اینطور است ولی اخیراً فهمیده‌اند که بواسطه آب آهک و بعضی چیزهای دیگر با تلمبه‌های کوچک که درست می‌کنند درخت پسته را می‌شویند و به این وسیله می‌شود از شته حفظ کرد و اتفاقاً در دامغان این عمل را کرده‌اند و مفید واقع شده است و خوب هم پسته می‌دهد و خواهش می‌کنم شما هم به قزوینی‌ها اطلاع بدهید که آنها هم شروع کنند و پسته را شست‌وشو کنند و رفع مرض می‌شود (صحیح است)
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
رئیس ـ رأی می‌گیریم به ورود در شور مواد موافقین قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. مادة اول قرائت می‌شود:
مادة ۱ـ مجلس شورای ملی به وزارت اقتصاد ملی اجازه می‌دهد دو نفر متخصص جهت مطالعه و توسعه و تکمیل چای و امور مربوطه به چایکاری از اتباع دولت هلاند برای مدتی که حداکثر آن متجاوز از شش ماه نباشد استخدام نماید.
رئیس ـ آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی ـ بنده کاملاً با این لایحه موافقم و یکی از قدمهای بسیار خوبی است که دولت برداشته است برای توسعه زراعت چای که محل احتیاج عمومی است لکن آنچه تا حالا دیده شده است چون در محل لاهیجان درخت چای از سابق بعمل آورده‌اند تمام توجه دولت به آن نقطه است و به نقاط دیگر مملکت توجهی نکرده‌اند که در جاهای دیگر مملکت هم چای بعمل می‌آید یا نمی‌آید شاید یک نقاطی داشته باشیم که بهتر از لاهیجان باشد و محصول چای بهتر بشود چون این دو نفر فقط برای مطالعه می‌آیند و مطالعه می‌کنند در امور چایکاری بنده فقط غرضم این بود که تذکر بدهم به دولت که درنظر بگیرند این دو نفر که آمدند مأمورشان بکنند که یک گردشی در اطراف ایران بکنند شاید نقاط دیگری باشد برای چای و مخصوصاً محل توجه قرار دهند که در قطعات کرمان در حدود بم، نرماشیر، جیرفت، رودبار، ارزوئیه، بلوچستان، خبیص اینها نقاطی است که ممکن است چای بهتر از لاهیجان بشود و اینها را فقط مأمور نکنند به قسمت لاهیجان و قسمت شمال که یک مطالعاتی بکنند اینها را به جنوب هم مأمور بکنند و ممکن است یکی را طرف شمال مأمور بکنند و یکی را طرف جنوب که مطالعاتی بکنند و به وزارت اقتصاد ملی راپورت بدهند.
غرض بنده این تذکر بود.
مخبر ـ بنده در این قسمت اطلاعت زیادی ندارم ولی آنچه می‌شنوم از اشخاصی که اطلاعات بیشتر دارند مخصوصاً در سفری که خود بنده به لاهیجان رفته بودم و تحقیقات کردم معلوم شد که در جاهائی که هوایش خشک است چای بعمل نمی‌آید بالاخره در آن جاهائی می‌شود که هوای نمناک و مرطوب داشته باشد و خوشبختانه ما یک نقاطی داریم در این مملکت که آب و هوایش مستعد است از قبیل گیلان و مازندران و استرآباد (کازرونی ـ بنادر) بنادر هم شاید دولت هم نظر مخصوصی ندارد که حتماً این متخصصین را به این سه نقطه که بنده عرض کردم بفرستد البته اگر معلوم شد که در سایر قطعات این مملکت هم یک نقاطی هست که استعداد آن برای زراعت چای مهیا است ممکن است از وزارت اقتصاد ملی تقاضا بکنند و دولت هم دریغ نمی‌کند از اینکه این متخصصین را امر بکند که یک مسافرتی بکند و یک مطالعه‌ای بکند. در هر صورت بسته است به اینکه در هر موقعی که این متخصصین وارد شدند خود جنابعالی یا اشخاص دیگری که اطلاعات بیشتری دارند از قطعات جنوب تقاضا بکنند و دولت هم حتماً موافقت می‌کند.
بعضی از نمایندگان ـ کافی است مذاکرات.
آقا سید یعقوب ـ بنده عرض دارم.
رئیس ـ بفرمائید.
آقا سید یعقوب ـ مجلس برای این است که نظریات گفته شود در یک ماده‌ای که آن ماده خیلی تأثیر دارد برای مملکت مثلاً بعد از آنکه بنده بعرض مجلس برسانم که در ایران سالی دوازده کرور پول داده می‌شود برای چای و چای یک امری است که خیلی در اقتصاد ما مدخلیت دارد بواسطه اینکه در اقتصادیات ما مدخلیت دارد بنده عقیده ندارم که دو نفر متخصص بیاید و ببیند که می‌شود یا نمی‌شود عقیده بنده این است که وزارت اقتصاد ملی در مدرسه فلاحت مخصوصاً یک کلاسی برای تأسیس چایکاری و درس گفتن تشکیل بشود والا از این دو نفر که بیایند و شش ماه هم که بیشتر وقت برایشان نیست و بخواهند مطالعه کنند و بر فرض هم که خیلی سریع‌السیر باشند سواحل بحر خزر را می‌شود گردش کرد و همینجور که آقای مؤید احمدی اظهار کردند در طرف فارس و کرمان جاهای مرطوب هست نه این است که منحصر به جای خشک باشد بلکه جاهای مرطوبی هم دارد در طرف خوزستان مخصوصاً جاهای مرطوبی هست که این متخصصین می‌توانند مسافرت بکنند و اراضی که ممکن است در آنجا زراعت چای کرد ببینند عقیده بنده این است که اگر آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی پیشنهاد بنده را قبول بفرمایند که عوض آوردن دو نفر متخصص که همیشه به اسم متخصص ما می‌آوریم درست است که در کمیسیون هم فرمودند که ما بعد از این تعقیب می‌کنیم و انتفاع می‌گیریم از متخصصین ولی این متخصصین را می‌آوریم و پول هم می‌دهیم و نتیجه نمی‌گیریم چون دلیل بر این است که ما عاشق اصلاحاتیم دولت و مجلس شورای ملی با یک عشق وافری می‌آید و رأی می‌دهد به علت اینکه تشنه اصلاحاتیم ولی او که می‌آید کار نمی‌کند می‌گویند آقا کار کن می‌رود در جراید آلمان چیز می‌نویسد پس بهتر این است که آقای وزیر اقتصاد ملی تصمیم بهتری برای این مسئله بگیرند و از برای چایکاری یک کلاس مخصوصی در مدرسه فلاحت درست کنند درست است که دو سال، سه سال عقب می‌افتد ولی این را بنده مقدم می‌دانم ولی شاگرد در آنجا تربیت و تهیه می‌شود و همانجوری که در آن مدرسه زراعت پنبه تدریس می‌شود غرس اشجار تدریس می‌شود یک کلاس هم برای زراعت چای تأسیس بشود و یک موضوعی را هم آقای وزیر امور خارجه به عنوان کفالت وزارت اقتصاد ملی مکرر عنوان فرمودند بنده خواستم به آقای وثوق عرض کنم که وزارت اقتصاد ملی به عنوان ندادادن ملت است بطرف اقتصاد باید سعی کند همراهی کند این کار کار ملی است
وزارت اقتصاد ملی تشکیل شد که معلوم شود دولت نهایت اهتمام را به این مسئله دارد و عمل‌کردن در این کار و جوش و خروش این کار با ملت است احزاب اقتصادی باید تشکیل بدهیم، حزب اقتصادی عوض آن حزب‌های دروغی که در سابق بود خوب است احزاب اقتصادی تشکیل بدهیم تا از این فقر و از این تنبلی نجات پیدا کنیم وزارت اقتصاد ملی چه می‌تواند بکند یک مسائلی که راجع به ما است و راجع به خود وزارت هم مسائلی هست. راجع به خود وزارت به عقیده بنده در اینجا تشکیل‌دادن کلاس است نه آوردن متخصص و ما در شش ماه نتیجه نمی‌گیریم.
کفیل وزارت اقتصاد ملی ـ بنده تذکراتی که آقایان می‌دهند خیلی مغتنم می‌شمارم و استفاده می‌کنم و زیاد هم نمی‌خواهم مصدع بشوم و فقط می‌خواهم این تذکر را خدمت آقایان بدهم اینکه می‌فرمایند کلاس درست کنیم از برای اینکه متخصص درست کنیم بسیار خوبست … بسیار صحیح است می‌کنیم کرده‌ایم همه. مدرسه فلاحت این کار را می‌کند لابد مزرعه‌های نمونه که در پرگرام وزارت اقتصاد گذاشته شده است از برای تجربه‌کردن ملاحظه فرموده‌اند یک قسمت از عملیات مزرعه‌های نمونه این است که تجربه کنیم در ولایات مختلفه که این مزرعه‌ها را باید تأسیس بکنیم برای زراعت‌های مختلفه که آیا چای مثلاً در بعضی نقاط فارس خوب عمل می‌آید یا نمی‌آید. مستعد هست یا مستعد نیست. همینطور در خراسان همینطور در کرمان همینطور در جاهای دیگر. اگر مستعد هست چه باید کرد که خوب بشود و اگر نیست که منصرف بشویم و به خودمان صدمه نزنیم اینها یک کارهائی است که می‌کنیم و باید بکنیم و در مزرعه‌های نمونه خواهیم کرد و باید بشود و چایکاری هم جزء آن است و از برای این هم مزرعه نمونه تهیه خواهیم کرد ولی اینها یک چیزهائی است که نتیجه او در زمان و طول مدت حاصل می‌شود. تربیت‌کردن این جوانهائی که ما در فلاحت داریم تجربه و بعمل‌آوردن در آن مزرعه‌های نمونه اینها یک چیزهائی است که نتیجه‌اش بعد از پنج سال هفت سال ده سال حاصل می‌شود بطوریکه آقایان متوجه شدند زراعت چای بنظر می‌آید که یک قسمت مهم از اقتصادیات ما را تشکیل می‌دهد و امیدواریم از زراعت چای یک مقدار زیادی از واردات خودمان را کم کنیم و مشغول این عمل هم شده‌ایم یک مقداری از سرمایه و زحمت این مردم مصروف چایکاری شده است حالا هم است می‌خواهیم یک قدری این را بهتر و سریعتر کنیم به این که این متخصصین چایکاری را بیاوریم این دو نفر یکی‌شان متخصص زراعت چای است یکی هم متخصص شیمیائی است که جمعاً دو نفری آنها هر کدام مطالعاتشان را در قسمت خودشان بکنند و بعد جمع کنند و یک راپورتی به ما بدهند برای این است که الآن این کاری را که ما شروع کرده‌ایم ببینیم معایبی دارد نواقصی دارد یا ندارد. این محل همانطوریکه می‌فرمایند لاهیجان آیا لاهیجان بهترین محل بوده است از برای انتخاب چایکاری یا اینکه جاهای بهتری داریم. اگر داریم که البته به ما توجه بدهند و معطوف کنیم توجه خودمان را به آن اگر نداریم که بسیار خوب خیالمان در هرحال راحت بشود که باید چایکاری را در گیلان کرد یا در مازندران یا در خراسان یا در فلان‌جا و آن کاری هم که می‌کنیم خوب می‌کنیم یا بد می‌کنیم این تخمهائی که ما آورده‌ایم از جاهای خوب آورده‌ایم یا از جاهای بد و تخم بهتر از این هم هست یا نیست و تخم را چطور باید آورد در کجا باید نگاهداشت چطور باید عمل آورد از حیث خاک از حیث آب از حیث هوا و از حیث این جهات مختلفه که در چایکاری ملحوظ است اینها را خود آن آدم گفته حتی او گفته است که من در ظرف چهار ماه تصور می‌کنم بتوانم این نظریات را به شما بگویم حالا ما احتیاطاً شش ماه
می‌کنیم. این مستخدم نیست درواقع این یک آدمی است که ما مقاطعه می‌کنیم بیاید و این نظریات را به ما بدهد مطالعاتی را برای ما بکند و نتیجه مطالعاتش را بگوید و برود ولی شاید وقتی که او می‌آید (مملکت ما که الحمدلله وسیع است و آب و هوای مختلف دارد) مدت چهار ماه کافی نباشد شش ماه هم کافی نباشد و ما هم اگر فهمیدیم و موافقت حاصل کردیم بعد می‌آئیم و از مجلس شورای ملی اجازه می‌گیریم که یک شش ماه دیگر هم به این ضمیمه بکنیم ولی بنده تصور نمی‌کنم که به این جاها برسد این مرد رجال عامی است فلاح نیست. معلم است می‌آید اینجا آن نظریات و نکات دقیقه‌ای که در چایکاری است اگر ما خوب می‌کردیم به ما خواهد گفت که این رویه را تعقیب کنیم و به ما اطمینان می‌دهد. اگر هم بد کردیم نواقص را رفع کنیم و آن رویه را دنبال نکنیم و از آنطرف هم البته در این مملکت ما باید اشخاصی را که علم فلاحت داشته باشند درضمن چایکاری را هم بلد باشند تربیت بکنیم البته باید تربیت بکنیم مشغول هم هستیم ولی این دو نفر را فعلاً می‌آوریم که یک قدری ترقی چایکاری ما را سریعتر بکند و بهبودی بدهند
عده‌ای از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
رئیس ـ رأی می‌گیریم به مادة اول …
مخبر کمیسیون بودجه (یاسائی)ـ در مادة اول بنده به آقای منشی هم تذکر دادم که در سطر دوم (واو) باید حذف شود بعد از مطالعه.
رئیس ـ حذف خواهد شد. رأی می‌گیریم به مادة اول آقایانی که موافقند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. مادة دوم قرائت می‌شود:
مادة دوم ـ وزارت مالیه مجاز است تا دوازده هزار تومان برای پرداخت حقوق و مخارج مسافرت و غیره از اعتبار مؤسسات اقتصادی برای مصارف فوق به اختیار وزارت اقتصاد ملی بگذارد.
رئیس ـ آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی ـ بنده خیلی اولاً اظهار قدردانی از دولت می‌کنم که درصدد برآمده است توسعه یک اموری که خیلی لازم است در این مملکت داده شود بدهند ولی از آنجائی که ما هر وقت از اروپائی متخصص آوردیم یک نتیجه‌ای هم که خودمان داشتیم از دستمان رفت می‌گوئید نه هر جائی که از اروپائی استفاده بردیم بفرمائید. خدا رحمت کند کاشف‌السلطنه را آدمی بود ایرانی و اول در این صدد برآمد و با یک ترتیباتی آمد و یک مؤسساتی را تشکیل داد ولی از آنجا که ما بدبختیم باید زود از دست ما برود. رفت و از برای ما چهار نفر متخصص چینی آورد و یک عملیاتی را هم مشغول شدند نتایجی هم گرفتیم حالا می‌خواهند متخصص اروپائی بیاورند از آنجائی که بنده خیلی از اروپائی می‌ترسم به تجربه معلوم شده است که وقتی می‌آیند کاری جهت ما نمی‌کنند بلکه می‌آیند و در اخلاق و عادات ما هم تصادفاتی می‌کنند و اخلاق ما را خراب می‌کنند فاسد می‌کنند چیزهای خوب را بنظر ما بد جلوه می‌دهند و چیزهای بد را بنظر ما خوب جلوه می‌دهند ما هم از آنجائی که ذهن ساده داریم زود قبول می‌کنیم. این نتیجه را ما از اروپائی‌ها برده‌ایم. من گمان می‌کنم این چایکاری که در رشت و در لاهیجان الآن شروع شده بسیار خوبست و اگر هم می‌خواهند متخصص بیاورند بنده خیلی مایلم از چین بیاورند چون بالاخره منشاء چای از چین است می‌گویند چای چینی چای خوب از چین می‌آید باز هم از همانجا بیاورند آنها آسیائی هستند و نظر بدی ندارند بنده این عقیده را دارم که این چهار نفر هم خوب بود عملیاتشان شرح داده می‌شد ما می‌فهمیدیم چه نقصی در عملیاتشان هست که ما از روی بصیرت آنوقت رأی بدهیم یا خودمان را محتاج ببینیم به دو نفر اروپائی یا محتاج نبینیم بنده به این ملاحظه مخالفم یکی با مدت شش ماه مگر اینکه بیاید اینجا و گردش بکنند در ایران و ایران
را ببینند و برود و افسوس بخورند به حال ما و شش ماه هم کفایت نمی‌کند مگر اینکه بخواهند گردش بکنند والا اگر با یک نظریه بی‌غرضی وارد مملکت ما بشوند و بخواهند یک غرض خوبی بخرج ما بدهند ضرری ندارد اما چون این ترتیبات از اروپا نسبت به مملکت ما دیده نشده است بنده باز نظرم به همان چینی‌ها است و از همان چین متخصص بیاورند بهتر از اروپائی است.
کفیل وزارت اقتصاد ملی ـ اولاً بنده از آقا تمنا می‌کنم که در مقام مبالغه کار را بجائی نرسانند که بی‌انصافی بشود ما از اروپائی‌ها هم خیلی استفاده کرده‌ایم و مستخدمین اروپائی خوب هم داشته‌ایم و برای ما کارهای خوب هم کرده‌اند ولی در میان همه مردم دنیا هم مردم خوب پیدا می‌شود هم بد پیدا می‌شود ولی نباید بدیهای یک نفر را توجه داد به سایرین این را هم اجازه بدهید که عرض کنم البته چینی‌ها چون آسیائی هستند خودمان هم چون آسیائی هستیم به آنها محبت زیادتری باید داشته باشیم ولی این را هم باید عرض کنم که چینی هم خارجی است هلندی هم خارجی است وقتی که خارجی شد نسبت به مملکت ما اینقدرها فرق ندارد و تفاوت نمی‌کند و اما درخصوص اینکه از چین بیاوریم یا از هلاند شاید تصور می‌کنم بیاناتی که من کردم توجه نفرمودند. چینی‌هائی که ما می‌آوریم این اشخاص کارگرند اشخاصی هستند که در چین چون چایکاری می‌شود در باب زراعت چای بصیرت دارند همانطور که فلاح اصفهانی در باب خربزه‌کاری بصیرت دارد همانطوری که مثلاً در گلابی و هلو در خراسان و تبریز و اصفهان عملاً بصیرت دارند این غیر از بصیرت عامی است که یک نفر متخصص عالم دارد این دو نفر را که می‌آوریم دو نفری که استخدام می‌کنیم این اشخاص فلاح نیستند دهاتی نیستند ـ عرض کردم معلم هستند اهل علم هستند علم فلاحت را دارند و می‌دانند که خاک چطور باید باشد آب چطور باید باشد هوا چطور باید باشد مقتضیات طبیعی چه باید باشد چه عملیات مصنوعی هم در آنجا می‌کند و به چه شکل باید باشد تا اینکه چائی خوب بشود آن چینی که خودش چائی می‌کارد و عملیات هم می‌کند چائی خوب هم عمل می‌آورد بقدر آن آدم نکات و دقائق مطلب را متوجه نیست مثل اینکه اینجا صحبت شد در اروپا پسته نیست ولی در ایران پسته فراوان است اما در مسئله کشت همانطور که یکی از نمایندگان تذکر دادند شاید بالاخره ما مجبور شویم که برای پسته‌کاشتن هم متخصص بیاوریم نه اینکه اروپائی خوب بلد است پسته عمل بیاورد یا درخت پسته را خوب بکارند برای خاطر این است کسی که اهل علم شد، عالم که شد مطالعات می‌کند نگاه می‌کند شاید هیچ درخت پسته هم در عمرش ندیده باشد ولی بعد از مطالعات و تأمل در تربیت ممکن است کشف کند که این مرض که برای این درخت پیدا شده چیست چنانچه در کمیسیون هم عرض کردم مثال زدم که در پنجاه سال پیش از این در فرانسه (چون در فرانسه انگورکاری خیلی زیاد است و انگور بسیار می‌کارند استفاده زیاد هم می‌برند) یک وقتی یک بلائی به تاک وارد شد که تمام تاک‌های فرانسه خراب شد و میلیونها به مملکت فرانسه خسارت وارد شد فریاد و ضجه بلند شد که چه باید کرد یک مدتی مردم سرگردان و حیران بودند که چه باید کرد بالاخره دولت فرانسه یک نفر اهل علم داشت این را مأمور کرد این آدم اصلاً به کار انگور و تاک و اینها توجه نکرده بود ولی اهل علم بود رفت و نگاه کرد و مطالعه کرد و با ذره‌بین نگاه کرد و بالاخره کشف کرد که یک حیوان کوچکی است در بدنه تاک که آن را خراب می‌کند آن را کشف کرد وسیله رفع او را هم پیدا کردند و آن آفت بکلی از بین رفت این را عرض کردم برای اینکه بدانید چرا از چین نمی‌آورند و از هلاند می‌آورند. تفاوت متخصص هلاندی با چینی همین است که عرض کردم منتهی اینکه البته اینجا مذاکره شد و بنده هم در ذهنم گذشته بود که یک وقت مناسب عرض کنم چنانچه آقای یاسائی فرمودند البته استفاده را باید استفاده‌کن باشد (صحیح است) … شعر بخوانم
گفت طبیب عشق … چو درد در تو نباشد که را دوا بکند؟! درد باید در تو باشد، احساس درد را بکنی، درصدد برآئی آنوقت طبیب بیاوری. اگر طبیب نیاوردی، یا اگر آوردی بهش بی‌احترامی کردی یا نسخه داد و عمل نکنی یا بعد بگوئی خیر بیخود گفت من خودم بهتر می‌دانستم البته استفاده نمی‌کنید. یک وقتی بود که در مملکت خودمان وقتی که فلان آفت پیدا می‌شد به زراعت یا به چیز دیگر مردم گمان می‌کردند که این بلا است و بلائی است که خدا فرستاده باید دعا کرد که رفع شود. البته دعا خیلی خوب است. باید هم در موقعش دعا کرد. ولی با توکل زانوی اشتر ببند. در عین اینکه شترمان را می‌سپاریم به خدا باید عقالش هم بکنیم که فرار نکند. در عین اینکه باید دعا کرد که خدا حفظ کند باید فهمید و متوجه بود که بلیات طبیعی همه‌اش لاعلاج نیست. وقتی که تاک یک آفتی پیدا می‌کند باید رفت عقبش و دید که این مرض چیست شاید راه علاج داشته باشد. چنانچه رفتند و کردند مردم ما هم وقتی پسته‌شان آفت می‌زند فقط یک نفر نماینده‌شان اینجا بلند می‌شود و در مجلس شورای ملی خاطر دولت را متوجه می‌کند بر اینکه این مردم حاضرند خودشان که پول بدهند، خوب آقا. این مردم که حاضرند پول بدهند یک متخصص هم بیاورند و خودشان درست بکنند همه کار را منتظرند؟! حالا چیزی که هست (یک ترقی ما کرده‌ایم) و آن این است که باز متوجه شده‌ایم به اینکه وقتی یک بلائی می‌رسد باید درصدد رفع آن برآمد باز این خوب است و اسباب خوشوقتی است حالا بنده نمی‌دانم که بالاخره در باب پسته محتاج خواهیم شد به اینکه متخصص بیاوریم یا نه؟ شاید امیدواریم محتاج نشویم ولی اگر محتاج شدیم البته خواهیم آورد ولیکن این متخصص هلندی برای این نمی‌آید که اینجا مستخدم ما بشود و پشت میز کار کند برای این می‌آید که دو سه ماه مطالعه کند و ببیند که این کارهائی که ما می‌کنیم خوب است یا بد است اگر عیب دارد عیبش کجا است این را می‌گوید و می‌رود (کافی است)
رئیس ـ موافقین با مادة سوم قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. مذاکرات در کلیات ثانی است. مخالفی هست؟
آقا سید یعقوب ـ بنده عرضی دارم
رئیس ـ بفرمائید.
آقا سید یعقوب ـ در اینجا بنده و آقای فیروزآبادی همیشه مته به خشخاش می‌گذاریم اینجا نوشته است (دوازده هزار تومان برای شش ماه این دو نفر) یقین دارم هر چه آقای وزیر امور خارجه بخواهند مته به خشخاش بگذارند این دوازده هزار تومان باز از جیب درمی‌رود. شما چرا برای هر یک از این دو نفر ماهی هزار تومان مواجب قرار می‌دهید؟؛ ـ درواقع این دو نفر شش ماه که در اینجا خواهند بود ماهی هزار تومان هر کدام می‌گیرند. ما متخصص چینی را آوردیم با ماهی بیست و پنج تومان. سی تومان، چهل تومان حالا می‌فرمائید نیست؟ خدا شاهد است این می‌آید می‌رود در باغ می‌نشیند و هر وقت که بخواهد اتومبیل سوار می‌شود آن اتومبیل «رویس» را برای او فراهم می‌کنند (خنده نمایندگان) بعد از شش ماه هم که مدت او تمام می‌شود و مخارج می‌کند می‌گویند آقای مسیو به سلامت مشرف. بنده این خرج را زیاد می‌دانم و در کمیسیون هم عرض کردم که چرا آمدید و دوازده هزار تومان برای این دو نفر معین کردید که بیایند و مطالعه کنند. بنده مخالفم و تعجب می‌کنم
کفیل وزارت اقتصاد ملی ـ آقا تعجب نفرمائید یک وقتی مسیو گازلسکی را آوردند در تهران برای ظل‌السلطان دولت هم بود ظل‌السلطان هم بود و از پول‌دادن زیاد هم خوشش نمی‌آمد و می‌خواست که چشم او را معالجه کند این دکتر از اروپا آمد چندی در تهران و چند روزی در اصفهان بالاخره دو سه ماه هم در اینجا بیشتر نماند و مقدار زیادی (چندین هزار تومان) هم پول گرفت و برگشت آخرش هم گفت چشم شما معالجه نمی‌شود این شخصی است هلندی و معلم است
شاید در خود هلند هم ده نفر مثل او پیدا نمی‌شود. این آدم می‌گوید اگر شما می‌خواهید من بیایم و برای شما یک مطالعاتی بکنم و نتیجه نظریه خودم را راجع به چای بگویم اینقدر پول می‌گیرم این دوازده هزار تومان هم نیست ما احتیاطاً نوشته‌ایم تقریباً حساب کردیم به شخص خود این آدم شش هزار تومان می‌رسد یک نفر شیمیست هم همراه دارد به آن شیمیست هم اینقدر نمی‌دهیم کمتر می‌دهیم خرج سفر هم از اروپا به اینجا و از اینجا به اروپا دارد در خود مملکت هم باید مسافرت کند و خرج دارد، این دوازده هزار تومان را برای مخارج آمدن و مطالعه‌کردن منظور کردیم، من نخواستم آقایان را اغفال کنم و نگفتم به آقایان که می‌آید اینجا و در ظرف این شش ماه اگر فرضاً ما حالا صد هزار تومان در چای عاید ما می‌شود در ظرف شش ماه یکمرتبه دو میلیون خواهد شد، خیر ممکن است وقتی هم که آمد بگوید این کاری که شما می‌کنید خیلی خوب است و من نظر تازه‌ای ندارم ولی بنظر ما اینطور آمد که این کار خوب خواهد بود و گمان می‌کنم که اگر ما دوازده هزار تومان خرج کنیم برای اینکه یک موضوعی را که خودتان فرمودید شش میلیون تومان در سال وارد این مملکت می‌شود این را بکلی مرتفع کنیم خیلی خوب است.
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است.
کازرونی ـ بنده مخالفم
رئیس ـ آقای کازرونی
کازرونی ـ البته بنده با این قانون و این متخصص کاملاً موافقم و خیلی هم دولت را تحسین و تشویق می‌کنم و هر قدر هم پول در راه اقتصادیات مملکت خرج کنیم زیاد نخواهد بود (همهمه) بنده راجع به کفایت مذاکرات عرض می‌کنم اجازه بدهید …
دشتی ـ در اصل منظور بفرمائید
کازرونی ـ در این باب بنده فقط خواستم اگر آقایان اجازه می‌دهند راجع به عدم کفایت مذاکرات با بنده مساعدت کنند تا بنده تذکراتی به آقای وزیر بدهم که قسمت جنوب ایران را از نظر دور ندارند زیرا که مکرر بنده کتباً تقاضا کردم که یک نفر از این متخصصین را بدهند که بنده به خرج خودم بفرستم به جنوب برای تشخیص با بنده مساعدت نشده است می‌ترسم این آدم که بیاید باز هم می‌ترسم مساعدت نشود این است که بنده مخالفم با کفایت مذاکرات برای دادن این تذکرات
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
رئیس ـ موافقین با کفایت مذاکرات قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. رأی می‌گیریم با ورقه موافقین ورقه سفید خواهند داد
(اخذ و استخراج آراء بعمل آمد ۷۰ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس ـ عده حاضرین ۷۸ به اکثریت ۷۰ رأی تصویب شد
[۴ـ ختم جلسه و تعیین موقع جلسه بعد]
رئیس ـ اظهار می‌شود که وقت گذشته است اگر موافقت می‌فرمائید جلسه را ختم کنیم جلسه آینده یکشنبه شانزدهم شهریورماه سه ساعت قبل از ظهر
[مجلس یکربع ساعت بعد از ظهر ختم شد]
رئیس مجلس شورای ملی ـ دادگر
قانون
اجازه استخدام دو نفر متخصص چای‌کار از هلاند
مادة اول ـ مجلس شورای ملی به وزارت اقتصاد ملی اجازه می‌دهد دو نفر متخصص جهت مطالعه توسعه و تکمیل فلاحت چای و امور مربوطه به چایکاری از اتباع دولت هلاند برای مدتی که حداکثر آن متجاوز از شش ماه نباشد استخدام نماید
مادة دوم ـ وزارت مالیه مجاز است تا دوازده هزار تومان برای پرداخت حقوق و مخارج مسافرت و غیره از اعتبار مؤسسات اقتصادی برای مصارف فوق به اختیار وزارت اقتصاد ملی بگذارد
مادة سوم ـ سایر شرایط استخدام متخصصین فوق مطابق مقررات قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ خواهد بود
این قانون که مشتمل بر سه ماده است در جلسه سیزدهم شهریورماه ۱۳۰۹ شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی ـ دادگر