مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ تیر ۱۳۳۶ نشست ۱۰۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهیهای رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۱۳ تیر ۱۳۳۶ نشست ۱۰۷
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه: ۱۰۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه سیزدهم تیر ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تقدیم دو فقره شکایت و چهار فقره سؤال به وسیله آقایان بهبهانی و قنات آبادی و هدی
۳- بیانات آقای نایب رئیس دایر به ابراز تأثر از وقوع زلزله و تلفات و خسارات آن
۴- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر بینا. عمیدی نوری. فضایلی. استخر. کدیور. ارباب و معاون نخست وزیر
۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای مشار
۶- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به ترتیب نشر آگهیهای دولتی
۷- مذاکره در کلیّات شور اوّل گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به معاونین دائمی وزارتخانه‌ها و نخست وزیر
۸- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر پیرنیا
۹- بقیه مذاکره در کلیّات گزارش شور اوّل کمیسیون امور استخدام راجع به معاونین دائمی وزارتخانه‌ها و نخست وزیر
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه بعد-ختم جلسه
مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای عماد تربتی (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱) تصویب صورت مجلس
رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد)
غائبین بااجازه ـ آقایان، دکترآهی. سراج حجازی. کشکولی. حشمتی. قریشی ـ فضائلی ـ دهقان ـ زنگنه ـ خرازی ـ اردلان ـ امیدسالار ـ خزیمه علم ـ اسفندیاری ـ بزرگ ابراهیمی ـ بزرگ نیاـ مسعودی ـ سنندجی ـ اورنک ـ عامری ـ دکترشاهکار ـ معین زاده ـ دکترهدایتی ـ کیکاوسی ـ مهندس هدایت ـ مهندس بهبودی ـ ابتهاج ـ امامی خوئی ـ صادق بوشهری ـ مهندس ظفر غائبین بی اجازه ـ آقایان: رامبدـ دکترنفیسی ـ قراگزلوـ دکترطاهری ـ صراف زاده دیرآمدگان وزودرفتگان بااجازه ـ آقایان: دکترسیدامامی ـ مهندس اردبیلی ـ بوربورـ پرفسوراعلم ـ فرود ـ ثقه الاسلام ـ دکتردادفرـ غضنفری ـ مهندس فروهرـ باقربوشهری ـ مهندس فروغی ـ دکترپیرنیاـ مهندس شیبانی ـ اریه ـ دادگرـ ساگینیان ـ مسعودی ـ دکترامین ـ صارمی ـ مهدوی ـتیمورتاش ـ مهندس جفرودی ـ دکتراصلان افشارـ جلیلی ـ سعیدی ـ دکترحسن افشارـ دکترعمیدـ دکترسعید حکمت
نایب رئیس ـ اعتراضی بصورت جلسه نیست؟ آقای افخمی افخمیـ بنده درجلسه گذشته نسبت بلایحه اعتبار برای ساختمان نمایندگی هایکمرتبه رأی دادم و درصورت جلسه دو مرتبه اسم بنده را نوشته خواهش می‌کنم بفرمائید اصلاح کنند. نایب رئیسـ بسیارخوب اصلاح میشوددرصورت مجلس دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود ۲ـتقدیم دوفقره شکایت وچهارفقره سؤال بوسیله آقایان بهبهانی وقنات آبادی وهدی
نایب رئیس ـ آقای بهبهانی بهبهانی ـ بنده امروزبرای نطق قبل ازدستورآمدم ولی متأسفانه آقایان قبل ازبنده وقت گرفته بودند فعلابرای اینکه تأخیری نشوددوشکایت است یکی ازشورای برزنهاویکی هم ازیخچالهای طبیعی تقدیم مقام ریاست می‌کنم استدعا می‌کنم امربفرمائید بکمیسیون عرایض ارجاع شودنایب رئیسـ بکمیسیون ارجاع می‌شود، آقای قنات آبادی قنات آبادیـ سه سؤال است تقدیم می‌کنم نایب رئیسـ بجریان گذاشته می شودآقای هدی هدیـ سؤالی است ازوزارت فرهنگ راجع بساختمان دبیرستان تقدیم می‌کنم ۳ـ بیانات آقای نایب رئیس دائر بابرازتأثر ازوقوع زلزله وتلفات وخسارات آن نایب رئیس ـ آقایان محترم استحضاردارندکه زلزله مهیب دوروز قبل بیش ازحدتصور خانمان براندازبوده است جمع زیادی ازهموطنان عزیز مادچار خشم وقهروغضب طبیعت شده‌اند عده بالغ برچندصدنفرباوضع بسیاراسفناکی جان سپرده اندوعدة بیشماری زخمی وبی خانمان وباحال پریشان ورقت باری بانهایت دردمندی وحرمان اززندگی درماتم عزیزان ازدست رفته خودسوگوار هستند (صحیح است) مجلس شورای ملی ازاین فاجعه بزرگ تأثرات بسیارعمیق دارد (صحیح است) آقایان نمایندگان محترم کمال تأسف راازاین بلای ناگهانی دارند (صحیح است) ازعطوفت هم میهنان عزیز ونوع پروری ومراتب انسانیت مردم انتظار می‌رود که ازهیچ نوع کمک ومعاضدت خودداری نکرده هرفردی بشکرانه سلامت خودبآسیب دیدگان همراهی ومحبت نماید (صحیح است) شایدعطوفت هم وطنان عزیزاندکی بآلام آسیب دیدگان تسکین دهد (انشاءالله) اقداماتی که تاکنون ازطرف شیروخورشیدسرخ شده قابل تقدیس وتقدیراست (صحیح است) وازمؤسسات صلیب سرخ ومؤسسه بین المللی صلیب احمر که بی درنگ درمقام نوع پروری وکمک برآمده اندسپاسگذاری می‌شود (صحیح است) امیدواریم دیگر چنین پیش آمدسوئی راخداوندمقدرنفرموده باشد (انشاءالله) واین پیش آمدهم باتوجهات مردمان خیرخواه ونوع پرور جبران گردد
+۴ـ بیانات قبل ازدستور آقایان :دکتربیناـ عمیدی نوری ـ فضائلی ـ استخرـ کدیورـ ارباب ـ ومعاون نخست وزیر نایب رئیسـ نطق قبل ازدستور شروع می‌شود، آقای دکتربینا دکتربیناـ بنده تصمیم داشتم حتی الامکان صحبت نکنم تامباداحمل بر مخالفت گرددولی جریاناتی پیش می‌آید که انسان رابی نهایت متأثرمیکندومجبورمیشودتذکراتی ازپشت این تریبون بدهد، آقایان دادشاه یاغی وصادق کردة جانی باوسایل وتجهیزاتی که دردست داریم وباتشکیلات عریض وطویلی که داریم دستگیرنمیشوند، لابددلیل برضعف ماست، کوره پزهاوکله پزها بتحریک کارفرمایان صدی شانزده دستمزدکارگران رامیخواهنداضاقه کنندبرای اینکه کارفرمایان پنجاه درصدقیمت محصولاتشان رابالاببرند مسئولین امرازاوضاع آگاهی ندارند واقدام نمی‌کنند زلزله شمال راباخاک یکسان می‌کند (خنده نمایندگان) ازطرف دولت هنوز دوتاآمبولانس بمحل نرفته است معاون نخست وزیر (ذوالفقاری)ـ رفته آقا
دکتربیناـ اگرشیروخورشیدسرخ نبودمن نمیدانم وضع مردم شمال درچه حال بود. آقایان تمام اینها ستیزه طبیعت وقهرطبیعت است و ما نمی‌توانیم با آن مبارزه کنیم و جزصبر وشکیبائی وتحمل چاره‌ای نداریم ولی ازشماآقایان می‌پرسم افتادن یک اتومبیلی که دوشیزگان رابرای رامسرمیبردودرنتیجه تعلل ومسامحه وبیفکری مسئولین امر (همهمه نمایندگان) گوش کنیدبعدبیائیداینجاصحبت کنید، بقعردره افتاده ودوشیزة بیست سالهای ازبین رفته وچندین نفررامصدوم وزخمی کرده آنهم قابل تحمل است (همهمه نمایندگان) اجازه بدهیدآقایان اطلاع داریدکه املاک پهلوی چندین سال است درتابستان اردودرست میکندودانش آموزان ودانشجویان دبیرستانهاودانشکده هاراکه درایام سال تحصیل میکنندتحلیل میرودمیبرنددرکناردریای خزرباتجدیدقواکنندو استراحت کنند، این کار راچندین سال است که املاک پهلوی میکندوتاکنون کمترین وکوچکترین اتفاقی رخ نداده بودتااولیای دانش آموزان و دانشجویان وخودآنهاراناراحت کند (قنات آبادی ـخوب تاخودآقای علاء هم سرکاربودزلزله نیامد.) متأسفانه خواهیدگفت که اینهم تصادفست که اتوبوس بقعردره رفته نخیرتصادف نیست برای اینکه این کاررااملاک پهلوی می‌کرد ودانش آموزان راباترن حمل میکردازتهران تاشاهی وازآنجااتوبوس می‌گرفت دوتاجیپ هم ازاینهاسرپرستی میکردوازاینهامواظبت میکردتارانندگان بی انظباطی نکنندوسبقت نگیرندواین اتفاقات نیفتد. آقایان! پدران ومادرانی که دختران خودرااولادخودرابرای گردش بکناردریامیفرستد اولاد خودشان راازدست می‌دهند ببینیدچه می‌گذرد، این درنتیجه سهل انگاری وعدم مواظبت مأمورین دولت بوده که خانواده‌های بیچاره راداغدارکرده است. بنده ازپشت این تریبون استدعامیکنم وازدولت می‌خواهم که این کارراشدیدا رسیدگی کندوخاطیان راشدیدا تعقیب کندتاجان وزندگی ومقدرات بچه‌های مردم رااینطورموردملعبه قرارندهند (احسنت) بقیه وقتم رابآقای عمیدی نوری می‌دهم.
نایب رئیس ـ آقای عمیدی نوری ازچنددقیقه وقت باقیمانده ایشان می‌توانیداستفاده کنید
عمیدی نوری ـ ازجناب آقای دکتر بینا تشکرمیکنم که بقیه وقتشان رابه بنده لطف فرمودندوازجناب آقای پردلی هم تشکرمیکنم که چنددقیقه وقتشان راایشان هم ببنده لطف کردند. عرایض بنده راجع باین فاجعه عظیمی است که درسراسرشمال بصورت خاصی پیش آمده باتحقیقاتی که تا ساعت ۹دیشب بنده ازشمال کردم خواستم بعرض آقایان برسانم البته درروزاول درروزنامه اطلاعات یک آمارزیادی راجع بشهرهای شمال مخصوصا شهربابل نوشته بودکه بعدتحقیق کردیم درشهرهای شمال درشهرهای کناره درهیچ نقطه‌ای خوشبختانه کسی کشته نشده ازاینجهت جای تشکراست (قنات آبادی ـ تشکر اززلزله) ولی البته شکاف هائی دربسیاری ازعمارات پیداشده و مخصوصا عمارات پست وتلگراف وعمارات دولتی شکاف برداشته ومردم هم درچادرزندگی می‌کنند ولی خوشبختانه درشهرهای کناره کسی کشته نشده ولی باعکس چون تابستان است واغلب سکنه شمال درییلاقات هستندووضع مازندران هم طوری است که ازیک میلیون، یک ونیم میلیون جمعیت شایدبیش ازیکصدوپنجاه هزارنفرآن درتابستان درشهرهازندگی نکنندبقیه شایددرکوه پایه هاودهات زندگی کننداین فاجعه درکوهپایه هاودهات اثرش بی اندازه شدیدبوده است وخیلی زیادترازآنچه تابحال منعکس شده است اثرداشته است آخرین خبری که بنده دیشب داشتم تنهاازبندپی که بلوکی است دراطراف بابل هزارنعش تادیروزاززیرخاک درآمده است ومأمورین شیروخورشیدسرخ بابل که رفته اندومصدومین زیادی راآورده اندودربیمارستان‌های بابل وآمل بستری کرده‌اند پیش بینی میکنندبین سه الی هفت هزارنفرتنهاازبلوک بندیی ازبین رفته باشندوهمینطوردرلاریجان که ازآبعلی تانزدیک آمل دهات پراکنده‌ای متجاوزازهفتاد ده است ازقبیل شاهین دشت نیاک ـ اسک ـ امیری وازناکه البته اسامیش رادرروزنامه‌ها قرائت فرمودید اینها دهاتی است پراکنده درشکاف کوه باخانه‌های گلی کشاورزان وبرادران وخواهران بدبخت مادروضع بسیار بدی تلفات دادندومجروح دادندوزندگی شان بکلی ازبین رفته است و علت اینکه انعکاس کاملی در تهران نبخشد برای این است که دهات، بلوک و قراء ما ارتباط با تهران ندارد (صحیح است) نه وسایل مخابراتی نه راه آقایان این کوه ریزش کرده و این مردم محصور هستند در این کوه پایه و هیچ وسیله اعاشه و زندگی ندارند، بنده تشکر می‌کنم از جمعیت شیر و خورشید سرخ که فورا شروع باقدام کرده است ولی بعقیده بنده کاقی نیست این یک ماتم عمومی است که در دهات و سراسر کوه پایه‌های شمال پیش آمده و بنده تقاضا دارم جمعیت شیر و خورشید سرخ برعکس آنچه دیروز اعلامیه دادند که ما احتیاج به کمک نداریم کمک بسیار لازمی از ملت ایران و تمام منابع خیریه برای این مردم لازم است، آقایان بنده معتقدم که شاید سی و چهل هزار نفر الان مصیبت زده هستند در این دهات شمال چند هزار نفر کشته شده‌اند و عده بسیار زیادی بیخانمان، بی زندگی، بی آذوقه، بی راه شده‌اند، باید یک فکر اساسی کرد برای اینها، بنده چون اطلاعاتی پیدا کردم و بنظر بنده موثق است چون از جمعیت‌های شیر و خورشید سرخ بابل و آمل دیشب تا ساعت ۹ و ۱۰ شنیدم، این بود که خواستم بعرض آقایان رساندم و از جناب آقای ذولافقاری تقاضا می‌کنم که این موضوع را بعرض جناب آقای نخست وزیر برسانند و یک فکر اساسی کلی و عمومی باید برای این مصیبت بزرگ کرد، علت اینکه عرض کردم که این واقعه در لاهیجان و بند پی و کوهپایه‌ها خیلی هولناک است برای اینست که کوه ریزش کرده. کوه برگشته و این قرائی که در زیر و دامنه کوه است با ساکنین آن از بین رفته مثلا در بند پی که کوهپایه است در یکجا کوه برگشته و دویست نفر را مدفون کرده والا زلزله به آن صورتی که آمد و همه ما متوجه شدیم در سراسر شمال در شهرها همانطور بوده و خوشبختانه تلفاتی نداده ولی در دهات کشاورزان ما، آن طبقه‌ای که بار مملکت بدوش آنها است و بدون راه و بدون کمک و بدون خبر و ارتباط با مرکز خودشان هستند تلفات مادی داشته من استغاثه و ناله آن مظلومین را در چنین زمانی بسمع نمایندگان محترم میرسانم و تقاضای کمک فوری از مجلس شورای ملی و دولت می‌نمایم.
نایب رئیس ـ آقای فضائلی فضائلی ـ بنده در صدر عرایضم می‌خواهم از اظهار تأسف و تأثر بی شائبه‌ای که از طرف آقایان نمایندگان محترم و مقام نیابت ریاست مجلس شورای ملی در مورد فاجعه بسیار عظیمی که متوجه مردم مازندران شده است و اظهار همدردی و تأثر فرمودند حقیقتا صمیمانه تشکر کنم
(دکتر دادفر ـ اظهار تأثر به چه درد می‌خورد پول بدهند) خسارات جانی و مالی که زلزله در قراء و قصبات و شهرهای مازندران وارد ساخته چندین برابر ارقامی است که در اخبار رسمی انتشار یافته است شیر و خورشید سرخ مرکزی این حادثه را بزرگترین مصیبتی میداند که از تاریخ تشکیل با آن مواجه گشته است. سیلی که در سالهای گذشته جاری شده بود البته خساراتی بی اندازه بجان و مال عده کثیری از هموطنان وارد آورد که هنوز مملکت دچار عقبات آن هست آقا میزان تلفات و زخمی‌ها و وضع منطقه و اشکالاتی که در رساندن کمک بنواحی کوهستانی مازندران هست، طوری است که شیر و خورشید سرخ آنرا بزرگترین حادثه در تاریخ فعالیت خود میداند بنابر قرائنی که در دست است زلزله در بسیاری از قراء صدماتی وارد آورده ولی چون راه آن قراء صعب العبور بود و اکنون بر اثر زلزله و افتادن سنگهای گران بکلی مسدود شده از وضع فعلی آنها خبر ندارند و بهمین جهت شیر و خورشید سرخ ایران از وزارت جنگ استمداد نمود که اکیپ‌های اکتشافی بقراء مذکور بفرستند تا راهها را باز کنند و ارسال کمک و رسیدگی برای ستمدیدگان و آسیب دیدگان را میسر سازند بنابر اخباری که تا دیشب به شیر و خورشید سرخ رسیده بود و با توجه به وسعت منطقه آسیب دیده و ساعت وقوع زلزله متأسفانه حدس زده می‌شود که میزان تلفات به هزار تن و تعداد مجروحین و مصدومین به پنجهزار تن بالغ می‌گردد و شمارره افراد بیخانمان از پنجاه هزار افزون می‌باشد. همانطور که جناب آقای عمیدی نوری خوشبختانه توانستند وقتی بگیرند و وضع را با بیان کافی و شافی بیان کنند وبا تماسهائی که بنده شخصا تا ساعت ۱۰ شب با جناب آقای ارسلان خلعتبری با نواحی محل داشتیم اطلاع پیدا کردم که فقط در بند پی تا حال هزار نعش بیرون آمده است و این یک مصیبتی است که واقعا تاکنون نظیر نداشته است و امیدوارم که هرگز نظیر پیدا نکند، با توجه به اوضاعی که عرض کردم و ارقامی که البته تقریبی است و خود همین روند بودن شیفر نشان می‌دهد که ارقام قطعی نیست و باین زودی هم نمی‌شود ارقام صحیحی بدست آورد، اما عظمت موضوع را نشان می‌دهد و همینطور اگر راههای دشورا و مشکلات طبیعی آن حدود را در موقع بروز اینگونه سوانح بخاطر بیاوریم می‌توانیم تا اندازه‌ای عظمت
+حادثه ناگوار را در خاطر مجسم بسازیم کی ازمشکلات بزرگ اینستکه رطوبت زمین وهواوبارندگی اجازه نمیدادکه مردم آسیب دیده وبیخانمان درهوای آزاد ودرخارج ازساختمان وچادربیتوته کنندودرعین حال باجراحات ووحشت ومرض وبی غذائی ناچارزیرباران وروی زمین پرآب ومرطوب مازندران بحالتی افتاده اندکه قابل وصف نیست. البته پیام تسلی بخش واوامرملوگانه بدولت وشیروخورشید سرخ الحق مایه آرامش خاطر مردم بی پناه وزلزله زده است وشک نیست که خاطرخطیر شاهانه که اکنون برای معالجه واستراحت پس ازچندین سال کارجان وتن فرسای شبانه روزی درخارج تشریف دارندازاین خبرموحش قرین تأثروتأسف است، والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی درامتثال امربرادرتاجدار خودوبحکم عواطف عالیه که درنهاد این شاهدخت وجودداردهمه گونه توجه فرموده اندوانشاءالله فردا باهیأتی جهت بازدید نقاط آسیب دیده ورسیدگی به نتیجه عملیات امدادی مأمورین شیروخورشیدشخصا بمازندران تشریف فرماخواهندشد، اماافسوس که هیچگونه وسیله برای بازدیدمحلهائی که خسارت فراوان دیده وجودندارد و والا حضرت باهمه اشتیاقی که دارندامگان نداردکه این محلهاراازنزدیک مشاهده کنند. بنده دیروزبمنظور استفاده ازیک مرخصی در خارج شهربودم، وقتی ازجریان مستحضرشدم بتهران بازگشتم بشیروخورشیدسرخ مراجعه کردم ودرآنجاکوشش وفعالیتی برای ارسال غذاودارووچادرواعزام پزشک دیدم که حقیقتا موجب تشکربنده گردیده است. درهمین دوروزه (۱۰۰۰)دستگاه چادروپنج هزارپتوو۱۲آمبولانس داروباپزشک ارسال شده است همین دیشب شیروخورشیدسرخ اصفهان بوسیله آقای شهرداراصفهان که بنمایندگی بتهران آمده بودندتعهدارسال هزارتن آردازکومکهای قبلی شیروخورشیدمرکزی نموده اندودستورحمل پانصدتن آنرا صادرکردندکه حقیقتا وقلبا بنده اظهارتشکر می‌کنم وامیداست تاسه روز دیگر چندکامیون بمحل‌های آسیب دیده برسد. موضوع قابل توجه این بود که تادیرگاه شب گذشته که بنده درشیروخورشیدسرخ مرکزی حضورداشتم کامیونهای امدادی بتدریج مهیا میشدوحرکت می‌کرد آقای دکترخطیبی مدیرعامل وسایرکارکنان شیروخورشیدسرخ بایک علاقه ودلسوزی مشغول فعالیت وکار بودندواین کمکها قطع نمی‌شد ووالا حضرت شاهدخت شمس پهلوی چندین بارباتلفن ازجریان کاراستفسارمی فرمودند اما، کشته ازبسکه فزونست کفن نتوان کردودرواقع، این فاجعه یک ماتم وعزای ملی بزرگی است که مردم مازندران دوچارآن شدند، تعداد تلفات ومجروحین وبی خانمانهاوصعوبت راه آنقدرزیاداست که کومکهای شیروخورشیدسرخ که حقیقه درآخرین حدامکان این مؤسسه است، کافی نخواهدبودوالبته بایدهمه هموطنان ومتمکنین دراین راه کومک کنندوبدیهی است که متمکنین مازندران بایددر این مورد پیشقدم باشندواشخاص خیرمانندآقای دریانی که درحادثه سیل گذشته سهم خودرادروطن پرستی وعلاقه بهموطنان ادا کردند وسایرثروتمندان ودردرجه اول متمکنین مازندران همین راه ورسم نیکوراپیش گیرندودولت نیز درجلب کومکهای داخلی وخارجی کوشش کافی نماید. بنده درآثارواخباراولیاءدین خوانده یاشنیده‌ام که فرموده اندحسن نیت زمامداران واولیاء اموردر گرداندن بلایا وجبران صدمات ناشی ازحوادث بسیار مؤثراست وبهمین جهت درموقعیکه ازخداوندمتعال تسلای خاطر و رفع مشکلات مردم ولایات خودرامسألت می‌نمایم آرزومی کنم باولیاء امورنیزحسن نیتی بیشتروافزونترعطافرمایدوقطعا نشانه این حسن نیت کومکهای فوری وعملی است که نسبت بآسیب دیدگان ازطرف دولت ازطریق رساندن غذاودارووپزشک وتهیه مسکن بشودو مخصوصا انتظاردارم هرچه زودترازطرف دولت اطلاعاتی دراین باب ودرمیزان وکیفیت کومکهائی که خواهدنمودبعرض نمایندگان محترم برسد.
نایب رئیس ـ آقای استخراستخرـ شنیدن این اخبارناگواربنده می‌بینم طوری روحیه مجلس را واقعا متأثر کرده (صحیح است) که من نمی‌توانم ونمیدانم چه جوروباچه بیانی چهارکلمه صحبت کنم وخلاصه این بحث راادامه بدهم کارمشکلی است واگر چنانچه وقت دیگری به بنده داده می شدواقعا میل داشتم بااین بیاناتی که شده است ازعرض مطالب خودفعلا معذرت بخواهم، علی ای حال بنده بمناسبت این قضایای ناگوارکه غالب آنهاازاختیاربشرخارج است ونمیشوددولت رامقصردانست یااینکه این پیش آمدها رامتوجه مقام خاصی کرد، دنیامنقلب است اختصاص بایران ندارد، امریکاباآن تجهیزات بااین سیلهای بنیان کن چه می‌کند؟ نقاط دیگری که این حوادث جوی که معلوم نیست معلول چه عللی است وچه برسرنوع بشرمی آورد، البته ملتی مثل ماکه فاقد وسایل کامل امروزی هستیم معلوم است ازچنین پیش آمدی چقدربرماخسارت جانی ومالی واردمیشود وبیشترتأسف من اینستکه این ملتی که حقیقت تعدادش ازلحاظ تکثیرنسل وافرادنسبت بعرض وطول مملکت قابل مقایسه نیست اینطورمفت وبه رایگان این افرادملت ازکف مامیروند، نهایت موجب تأسف است ولی برای اینکه آقایان محترم همکاران محترم بنده توجهی بعرایض بنده بکننداجازه بدهیدکه یک حدیثی نقل کنم، بنده یک آدم فناتیکی نیستم ولی خوب معتقداتم راهم نمی‌توانم فراموش کنم ویقین دارم که همه آقایان دراین قبیل نیات وعقایدبابنده موافقندچون همه مسلمانیم همه شیعه هستنم همه بخداووحدانیت خداوقرآن وپیشوایان دین البته ایمان وعقیده داریم یک سؤالی است میکندشخصی ازحضرت امیرالمؤمنین علیه السلام که اگر فرض کنیم افلاک کمان بشودوزمین تیربشود، فرشتگان تیرآورشوندوتیراندازخداباشد، هدف هم این بنی آدم باشدکه وسط گیرکرده باشدتکلیف این بنی آدم چیست؟ کجابرود؟فرمودندبازهم بایدبروددرپناه خدا، علاجی آقایان غیرازاین نیست که ماازاین قبیل حوادث واقعادرپناه خدا برویم خلاصه، خداسفینه مارامگر بردبنجات وگرنه چاره این ورطه ناخدانکندـ چون صحبت جلسه گذشته بنده، چنانچه آقایان محترم درخاطردارندناتمام ماندوبنده اجازه می‌خواهم که دنباله آن مطلب راچندکلمه بعرض آقایان برسانم وبرای اینکه زمینه مطلب تقریبا تاحدی راجع به دستگاه دولت وقصوراولیای دولتست، این نکته رابنده من باب رفع هر گونه توهمی بایستی بعرض آقایان برسانم که چنین تواهمی نشود بنده دردوسفرمتوالی دردوسال بعتبات عالیات مشرف شدم ودر آنجا دوخبرشنیدم که نقل کردندسال اول خبرکناره گیری سپهبدزاهدی بودوسرکارآمدن آقای علاء این خبررابنده درنجف شنیدم، حالاقضایاگذشته ولی حقیقتا خیلی نگران شدم، ناراحت شدم چرا؟
برای نماینده ی خیال نمی‌کنم مقتضی باشد که نسبت بخدمات یک شخص فداکاری وخادمی تقدیرکندوفراموش نکند، بنده ازسی سال پیش باسپهبدزاهدی درشیرازتماس ودوستی داشتم وخدمات این مردرادردوره شاهنشاه فقیدمیدانستم یک سربازی که نسبت بدوشاه یک پدرویک پسر صمیمانه خدمت کرده است و فداکاری کرده است ودرسخت ترین مواقع بفریادمملکت رسیده است البته اگر ازاوتقدیری بشودوازکناررفتنش شخص نگران بشودالبته جای ایرادنیست، بعدآمدم تهران، البته باآن تأثری که داشتم شایدمیخواستم اینجاصحبت کنم ولی دیدم البته رموز مملکت خویش خسروان دانندمصلحتی درکاربوده که بایدآقای سپهبدبروندوآقای علاء بیایندوشاید بنظر بنده موضوع پاکت بغدادوپیمان بغداد دراثرفکر سیاسی وروح دیپلماسی آقای علاء بوده وچه بسا مصلحت هم بوده که ایشان ِآنموقع سرکاربیایندوچون فعلاایشان کناررفته‌اند وبنده پشت این تریبون نسبت بایشان اظهارعقیده‌ای کردم که شایدبدتعبیر شده بودبایدازاین خدمات تاریخی ایشان هم اظهارقدردانی کردکه درسیاست خارجی مملکت مارادریک صف قراردادوبراثرراهنمائی شاهیشاه معظم تکلیف مارادردنیای امروز روشن کردوامروزمامی بینیم خاورمیانه چه حال وانقلابی پیداکرده که مابحمدالله راحت هستیم ازاین قضایادراثرهمین فکر عاقلانه‌ای است که ازدماغ شاهنشاه تراوش کردوبدست آقای علاء انجام یافت باری مطلب دراین جابودبنده امسال هم درایام فروردین بعتبات مشرف بودم روز ۱۴فروردین ازنجف می‌خواستم حرکت کنم صاحب منزل ببنده اطلاع دادکه آقای علاء بطوریکه دررادیو شنیدم کناررفته اندوآقای دکتراقبال متصدی شده اندبامراعلیحضرت همایون شاهیشاهی فوق العاده ازاین خبرخوشحال شدم ازچندجهت یکی اینکه تقریبا زمام کاربدست تیپ جوان وخلاصه یک طبقه‌ای افتاده که نمیشودآنهاراجزو اشراف ومرتجعین شناخت، چون فاضل تحصیل کرده وامتحان داده که هم درموقع دیاست دانشگاه حقیقه نهایت قدرت ولیاقت خودشرابمنصه ظهور رسانده (صحیح است) من ازاین خبر خوشحال شدم بعدکه آمدم بغداددرمنزل آقای باتمانقلبچ سفیرکبیرایران اسامی هیئت وزرارادر آنجاخواندم که چه اشخاصی باقی مانده اندسرکاروچه اشخاصی ازکارکناررفته اندوبجای آنها دیگران واردشده اندبنابراین بنده من باب رفع هرگونه سوء تعبیری اینرامیخواستم مقدمه عرض کنم که من نسبت بشخص آقای دکتراقبال کمال علاقه مندی وارادت را دارم تابجائی که خدای نخواسته اگر ادست این مردهم کاری ساخته بشودوفکری برای مملکت نکندیک تحولی برای مملکت ایجادنکندمن واقعافکرم اینست که چکاربایدکردودنبال کی بایدرفت، ازچه تیپی بایدسرکاربیایدبهرحال بایدتازمانی که مقدرهست تازمانی که بکرونیروی اعلیحضرت همایونی وعنایت ایشان پشتیبان این مردهست مجلس شورای ملی چنانچه تاکنون هم این مطلب رارعایت کرده ازایشان بایدپشتی بانی کند تقویت کندبلکه موفق شود یک تحولی دراین مملکت ایجادکند، این مقدمه عرض بنده بودبرای رفع سوء تفاهم بازخواهش می‌کنم آقایان اجازه بدهیدحالا که فرصتی بدست آمده بنده یک خبرتازه‌ای نقل کنم، البته آقایان غالبا اطلاع دارند وشنیده اندکه ناطقی درنطق خودش میگویدفلان فیلسوف بطورتمثیل اینطورگفته وتمثیلی میآوردویااینکه ولتر اینجورمثلا حرف زده روسواینجورمثلا اظهارعقیده
+کرده کارل مارمس اینطورمثلادستورداده وامثال اینها، حالا چه ضرر دارد که درپشت این تریبون گاهی هم گفته شودکه خدااینطورگفته، پیغمبرخدااینطورفرموده عیبی که ندارد (صدرزاده ـ بسیارهم خوبست) آقای ذوالفقاری خواهش می‌کنم توجه بفرمائید، توجه شما مؤثراست من شمارابیشترمی بینم وبیشتر می‌خواهم متوجه باشیدخاصه وقتی قرآن خوانده میشودامرهست واذ قری القرآن فاستمعواله واعصتوا خاموش باشید وگوش برهیدعرض کنم که بنده عادت دارم صبحها (ازشماچه پنهان) یکی دوصفحه قرآن می‌خوانم نه تنهاقرآن رامیخوانم بلکه مطالعه می‌کنم زیراقرآن کتاب آفرینش است کتاب حکمت ایت کتاب فلسفه است کتاب تاریخی است پندواندرزونصیحت وحکمت واخلاق است لارطبو لایابس الا فی کتاب مبین هیچ تروخشکی نیست که دراین سی جزوجمع نشده باشد این عقیده مااست البته کتابی که بایدبماندوبشرراکمک وهدایت کندوخاتم تمام کتب باشد بایدهم جامع باشدنمی شودناقص باشداگر این ناقص شدخاتمیت محمدصلی الله علیهواله هم ناقص است چون اومسلم خاتم الانبیاء است این هم باید خاتم الکتب باشدچون خاتم الکتب هست هرچه دراین کتاب آمده همه فلسفه است وهمه حکمت است خلاصه بنده همینطورکه عرض کردم درسوره انعام که یکی ازسورمفصل قرآن است وامیدوارم آقایان محترم اینقدرفراموش کارنباشند وخوانده‌اند میدانندوبنده الان آن آیه سوره انعام راعرض می‌کنم گوش کنید. ولاتطردالذین یدعون ربهم بالغدواه والعشی.
یریدون رجهه ماعلیک من حسابهم من شئی ومامن حسابک علیهم من شئی فتطردهم فتکون من الظالمین. اجازه بدهیدقبلامعنی ظاهراین آیه قرآن رابگویم کتاب پیغمبراست میگویدکه کسانی که صبح وعصرخدارامیخواننداینهانزدیکنداینها راازخودت میازار اینهاراازخودت دورمکن اینهاصبح وشام خدارامیخوانندفقط وجهالله یعنی فقط برای خاطرخدانه توبااینهاحسابی داری ونه آنهاحسابی باتودارندیعنی حساب آنها بامن است یعنی باخدااگر اینهاراازخودت طردکنی ازستمکاران هستی نایب رئیسـ جناب آقای استخر ازوقت جنابعالی چیزی باقی نمانده بنابراین خاتمه بدهیداستخرـ بازهم مطالب بنده ناتمام می‌ماند خوب اگر کاری ندارید که اجازه بدهیدتمام کنم. نایب رئیسـ دستورآئین نامه است نمی شودخلاف آن عمل کرداگر آقای پردلی موافقت کنندمی‌توانید ازوقت ایشان استفاده کنید. اربابـ آقای پردلی قبلاازوقتشان به بنده داده‌اند. استخرـ عرض زیادی نمی‌کنم تمام می‌کنم.
بنده یک قرآنی دارم که خدانصیب همه قرآن خوانهابکنداین قرآن معروف است بقرآن حسن که جدپدری بانوی محترم آقای سردار فاخر، مرحوم حاج میرزاحسن رئیس الاطباء جدمادری میرزاعلی اصغرخان حکمت وپدرآقای مهذب الدوله که دودوره اینجا وکیل بودند این مرددواثربزرگ ازخودش باقی گذاشته که یکی این قرآن است ویکی هم فارسنامه ناصری است که بایدهمه آقایان دیده باشندیک ابتکاری این مرددرمورداین قرآن کرده ازچهارتفسیروچهارلغت برداشته درحاشیه قرآن ازاین چهارتفسیراستفاده کرده که خواننده قرآن دیگر احتیاج مراجعه نه بلغت ونه بتفسیرقرآن نداردبنده خوشبختانه این قرآن رادارم باین آیه که رسیدم دیدم که شأن نزولی داردسلمان خودمان فارسی می‌گوید که این آیه درشأن مانازل شدیعنی من واباذرمقدادوعماروصهیب وبلال این گداو گشنه هاواین پابرهنه‌ها دوروبرپیغمبر نشسته بودیم یک جماعتی ازاشراف واردشدند، ناواردشدندبه پیغمبراعتراض کردنداینها کیستند که اینجانشسته انداگر می‌خواهی که مابیائیم این جازانو بزانوی گداهابزنیم وبنشینیم پیغمبر برای مصلحت قبول کرد گفتند باین قانع نیستیم بایدیک معاهده‌ای بنویسیم بین ماوتوکه هروقت بتوواردمیشویم آنها بایدبیرون بروندپیغمبرفرمودعلی بیاوکاغذو قلمی بیاورودواتی بیاورومعاهده بنویس تاعلی رفت کاغذوقلم بدست گرفت برای نوشتن معاهده که جبرئیل نازل شدچکارمیکنی؟
کجاهستی ؟بروندگم شونداین اشخاص اینهاکی هستنددوروبرتو. توبرای این آمده‌ای که گردن گردن کلفتها راخردکنی یااینکه آنها رابیک نوائی وبیک جائی برسانی برای چه می‌خواهی که اینهاراترک کنی اگرآنها میل دارندومنت دارند که بیایندباهمین‌ها یکجا بنشینندوهم زانوبشوندبیایندواگر میل ندارندبروندوگم بشوند واین آیه نازل شدآنروزعرض کردم که فاصله هارابایدبرداریم باملت نزدیک بشویم ملت رابخودمان نزدیک کنیم آنروز می‌خواستم توسل باین آیه بجویم که وقت وفرصت نشدحالاهم چون وقت باقی نیست بنده بیش ازاین عرضی ندارم (احسنت) رئیسـ آقای پردلی پردلیـ آقای وزیربهداری درجلسه قبل فرمودندکه اکیپی می‌فرستیم بکرمان وبلوچستان برای واکسینه کردن ضدسل البته این بسیارعمل خوبی است نه تنهادرکرمان بلکه بایددرتمام خاک ایران این عمل بشودولی به سیستان بیشتر ازهمه جابایدکمک بشودبرای اینکه دهاتش نزدیک بهم است وجمعیتش نسبت بخاکش خیلی زیاداست (دکترشفیع امین ـ متأسفانه سل درهمه جای ایران هست) وضع هوای آنجاطوری است که درظرف دوساعت خاک راازشمال می‌برد بجنوب واغلب خانه‌ها سرپوشیده نیست مردم هم وضع بهداشتشان هم نسبتا خوب نیست مراعات هم نمی‌کنند وگویاصدی ده سل درآنجاهست وداردپیشرفت هم میکندسیستان بابلوچستان وکرمان هم مرز است امروزکه اکیپی به بلوچستان و کرمان میرودواکسینه میکندبه سیستان هم برودبرای اینکه بااین جریانات معلوم نیست کسی وقتوفرصت پیداخواهدکرد که اکیپی مستقلا برای آنجابرودنمیدانم روی چه اصلی است که فعلااین تصمیم گرفته شده وخیال می‌کنم این تصمیم جناب آقای وزیر بهداری است برای اینکه اینکارهاخلاف قانون که نیست چون اگر خلاف قانون بودتابحال یک خلاف کار مجازات میشدپس بوسیله آقای ذوالفقاری ازآقای وزیربهداری بایستی تقاضابشودکه تجدیدنظری دراین اراده شان بفرمایند ووجدانا این ظلم رادرباره مانکنند. راجع بکشاورزی سیستان آقایان میدانندسیستان انبارغله ایران بوده ازتصدق سرکشاورزی ودزدهای آنهامردم سیستان برای اینکه بنان خودشان برسنددویست هزارنفرتابحال ازسیستان رفته اندوجلای وطن کرده اندوخیلی ازاین افرادجانشان راهم دراین راه ازدست داده اندوتابحال هم نگذاشته‌اند مردم برگردندآقایان این زلزله‌ای که شده ازطرف خداآمده این اگر علاجی نداردولی این چیزهاعلاج داردچرااینهاراجلوگیری نمی کننداگر چندنفردزدوخلافکارمجازات بشوندازاین دزدیهاواین زلزله هائی که ازطرف مأمورین برای ماهست واین زلزله‌های غیرآسمانی جلوگیری خواهدشد (صحیح است) آقایان ملاحظه فرموده ایدآقای نماینده سازمان برنامه باآن تشکیلاتش برای دوسال کارچهارماه مارامعطل می‌کند وزارت راه باآن عرایضی که کردم می‌آید درمحضر آقایان درمحضرمجلس حرفهائی میزندکه ملاحظه فرمودیددیگر اینکه آقایان شکایاتی رسیده تابحال هرچه مراجعه می‌کنیم باین وزارت خانه هاجواب سردداده میشودویااصلارسیدگی نمی شودچون مجازاتی دربین نیست من هم مانده‌ام معطل آقای ذوالفقاری این شکایات راچکاربکنیم تکلیف چیست؟ بااین وضع نمیشودکاری کردوهیچ دادوفریادمردم بجائی نمی رسداین است وضعیت سیستان نمی دانم آقایان جاهای دیگر چه جوراست که بعرضتان رسانیده اندازبقیه وقت بنده ۳دقیقه آقای کدیوراستفاده می‌کنند و اگر ماند۳دقیقه هم آقای ارباب.
نایب رئیس ـ آقای کدیور۳دقیقه ازوقت آقای پردلی می‌توانیداستفاده بکنیدبفرمائید. کدیورـ ینده از مرحمت جناب آقای پردلی که وقتشان راببنده التفات فرمودندتشکرمیکنم ودراین دوسه دقیقه مزاحم آقایان برای عرض یک کار خیری می‌شوم وامیدوارم جناب آقای ذوالفقاری اظهارمحبت خواهندفرمود و توجه مخصوصی می‌فرمایند بطوریکه آقایان محترم استحضار دارند در اوایل سال جاری راه آهن مشهد به دست مبارک اعلیحضرت همایونی وبا حضور آقایان افتتاح شد در آنموقع اعلیحضرت همایونی مقرر فرمودند برای رفاهیت حال مردم و زوار وزارت راه رفاهیتی قائل بشود و وسایل آسایش و راحتی مردم را فراهم کند (صحیح است) اخیرا بر اثر کثرت جمعیت و مسافرینی که بطرف مشهد شروع برفتن و آمدن کرده‌اند خرید و فروش بلیط راه آهن در مشهد و در تهران اسباب زحمت شده بنحوی که بازار سیاه پیدا کرده (صحیح است) و چندین روز مردم در مشهد و در تهران برای خرید بلیط باید منتظر بمانند و در زحمت هستند در این خصوص بنده چند روز قبل یادداشتی به آقای مهندس مشایخی تسلیم کردم که یکی دوتا قطار فوق العاده تعیین کنند که مردم از این مضیقه مخصوصا در این ایام ماه محرم خلاص شوند و براحتی بیایند و بروند (تیمورتاش ـ از روز شنبه اینکار می‌شود) و جلوی بازار سیاه را باید گرفت و از بازار سیاه جز بوسیله تهیه و راه انداختن یکی دو قطار فوق العاده با چیز دیگری نمی‌شود جلوگیری کرد بنده فکر نمی‌کنم وزارت راه شخصا در این قسمت نظری داشته باشد ولی البته یک عده‌ای که بیکار هستند صبح تا شام دم گیشه‌ها بلیط می‌خرند و به اشخاص می‌فروشند تنها راه جلوگیری در این قسمت این است که چند تا قطار را اضافه بکنند و رفع احتیاج مردم را بکنند بنده نظر دولت را در این مورد جلب می‌کنم خصوصا در ماه محرم آقایان کاملا استحضار دارند که زائرین زیاد رفت و آمد دارند و در شهر مشهد هم نگهداری این عده برای ده بیست روز کار مشکلی است و اگر مردم مراجعت نتوانند بکنند مسلما موجب ناراحتی آن شهر خواهد شد امیدواریم که دولت توجه خواهد کرد بیش از این عرضی ندارم (احسنت) نایب رئیس ـ آقای ارباب از باقی وقت آقای پردلی می‌توانید استفاده کنید
+ارباب ـ بنده بعلت کسالتی که عارض شده بود بمجلس دیر آمدم وحالاتوجه شدم در موضوعی که می‌خواستم بعرض آقایان برسانم دراینجا فعلا هم یک تذکری داده شده وآن این است که درتمام دنیاحتی درافغانستان وکشورهای مشابه آن آنقدرکه ترمز درایران می‌برد درهیچیک ازاین کشورهانمیبرد هرماه وهرروزعده زیادی نفوس بی گناه دراین کشور تلف میشودهرروزترمز کامیون می‌برد وتوی مغازه میرودمغازه خراب می‌کند ودرپیاده رو آدم میکشدتااینکه بنده درجراید دیشب خواندم وخیلی متأثرشدم که یک دختر بیگناهی هم شهیدبریده شدن ترمز شده است والله بالله ترمز اینقدرنمی برد این ازبی احتیاطی است بایستی یک توجه بیشتری کرداگر دولت بعدکفایت قانون ندارد قانون بیاوردماتصویب می‌کنیم
(صدرزاده ـ قانون دارداجرابایدبکند) آقایان اگر دارد پس اجرابکندوتعقیب بکنداینکه بنده عرض می‌کنم راننده، تنهاآن راننده تاکسی یاکامیون نیست بنده هم راننده هستم اگر بنده هم اهمال کردم بی احتیاطی کردم بایدمجازاتم کنند آقایان تامجازات نباشداین تلفات روزافزون است استدعامیکنم آقای معاون پارلمانی نخست وزیر این موضوع راتوجه کنند ویک راهی برای جلوگیری ازاتلاف نفوس درپیش بگیرندمسئله دیگری که همه مردم گرفتارنداختلافی است بین دادگستری واداره آگاهی هرشب دزدی میشودودزدهای پیشینه دارهم معلوم هستنداموال مردم راهم میبرندآگاهی میگویدآنطورکه من می‌خواهم تعقیب کنم چون نماینده دادسرادستم راگرفته ونمیگذارد من تعقیب نمی‌کنم نماینده دادسرامیگویددزدرانمیگیرند یک کس دیگر رامیگیرنداستدعامیکنم مخصوصا ازمقام ریاست تمنادارم رئیس شهربانی کفیل وزارت دادگستری دادستان واین عوامل مربوطه درمجلس دعوت کنندودورهم بنشینندومطالعه کنندوتکلیفی برای مردم معلوم کنندتاتقصیررابگردن یکدیگرنیندازندواین صلب امنیتی است که بوجودآمده بامنیت تبدیل کنند دولت دولت صالحی است مردمان یاکی درآن هستندامامتأسفانه دستگاهها هماهنگ نیستندوباهم نمی خوانندمردم درمضیقه‌اند مبتلاهستند استدعای بذل توجه دارم (صحیح است)
نایب رئیس ـ آقای معاون نخست وزیربیاناتی داریدبفرمائید معاون نخست وزیر (ناصر ذوالفقاری)ـ بنده بااجازه نمایندگان محترم خواستم راجع باین حادثه تأسف انگیزی که اتفاق افتاده درموضوع زلزله وزلزله زدگان وکمکی که ازطرف شیروخورشیدسرخ ودولت شده است مختصری بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم اولاخواستم عرض کنم که این موضوع مستقیما تحت نظرشخص آقای نخست وزیراست وهرروز خودشان شخصا باین کار رسیدگی میکنندودستورات لازم راصادرمیفرمایندوامیدواریم که دراین ۴۸ساعت آینده کمک‌های مؤثری که خواهدشدبیایم دراینجاخدمت آقایان وبعرضشان برسانم درعرض این ۴۸ساعتی که ازاین حادثه گذشته درحدوددویست تن خواروبارتهیه وفرستاده شده درحال حاضرازطرف شیر وخورشیدسرخ ۱۵دستگاه آمبولانس باطبیب وداروفرستاده شده دوسرویس بهداری مجهز ارتش فرستاده شده است وسه سرویس ازطرف بیمه‌های اجتماعی درتمام مراکزی که این حادثه اتفاق افتاده پست‌های امدادی گذاشته شده وخواربارفرستاده شده هم چنین مقدارهزارتن آردکه ازطرف شیروخورشیدسرخ اصفهان اهداشده است وچون ارتباط برقرارنبودازدستگاه آرتش تقاضاشدو بلافاصله ازامروز تعداد زیادی وسایل بی سیم درتمام نقاط زلزله زده گذاشته شده وباشیروخورشیدسرخ دائما درتماس هستندو اطلاعات رامستقیما بعرض جناب آقای نخست وزیرمیرسانندوامیدوارم همانطورکه عرض کردم کمک‌های بیشتری که درآتیه خواهدشدبعرض آقایان برسانم (احسنت)۵ـ تقدیم دوفقره سؤال بوسیله آقای مشار نایب رئیس ـ آقای مشار مشارـ دوسؤال است ازوزارت راه که یکی ازآنهامربوط است براه آهن که وضعش بسیاربداست تقدیم می‌کنم ۶ـ شوردوم وتصویب گزارش کمیسیون کشورراجع بترتیب نشر آگهیهای دولتی نایب رئیس ـ مجلس وارددستورمیشود لایحه ارسالی ازمجلس سنا راجع به نشرآگهی‌های دولتی مطرح است شوردوم لایحه است وپیشنهادهادرشوردوم قابل قبول نیست بحث درکلیات هم نداردماده اول مطرح است ماده اول لایحه قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد) ماده اول ـ ازتاریخ تصویب این لایحه قانونی وزارتخانه‌ها و سازمان برنامه وبنگاه راه آهن وبانک هاوسایر بنگاه‌های دولتی ومؤسسات وشرکتهائی که به سرمایه دولت اداره میشودمکلفند کلیه آگهیهای دولتی را برای درج در جراید مستقیما باداره کل انتشارات وتبلیغات ارسال دارند وهم چنین آگهی هائی که بهزینه اشخاص بایدبوسیله دولت منتشرشودنایب رئیس ـ آقای دکترپیرنیامخالف هستید؟ دکترپیرنیاـ خیر نایب رئیسـ مخالفی نیست؟ آقایانیکه باماده اول لایحه نشر آگهیهای دولتی موافقندقیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شدماده دوم قرائت می‌شود (بشرح زیر خوانده شد) ماده دوم ـ دوائر ومؤسسات دولتی در شهرستانها مکلفند آگهیهای دولتی را برای اطلاع فرماندار ارسال دارند تا کمیسیونی مرکب ازفرماندارـ رئیس دادگستری ـ رئیس دارائی یا قائم مقام آنها آن قسمت ازآگهی‌ها که نشرآن درجراید مرکز ضروری باشدباداره کل انتشارات وتبلیغات ارسال وبقیه که بایددرجرایدمحل درج گرددبرطبق نظرکمیسیون مزبوربین روزنامه‌های کثیرالانتشارمحلی تقسیم شود.
نایب رئیس ـ نسبت به ماده ۲ مخالفی نیست؟ (گفته شدـ خیر) آقایان موافقین قیام فرمایند (عده بیشتری برخاستند) تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد) ماده سوم ـ وزارت دادگستری مکلف است یک نسخه ازآگهی‌های ثبتی و دادگستری را که در مجله رسمی نیز باید درج شود برای نشردر روزنامه کثیرالانتشار مستقیما باداره کل انتشارات وتبلیغات ارسال دارندودرشهرستانهانیزطبق ماده دوم عمل شود
نایب رئیس ـ نسبت بماده سوم مخالفتی نیست؟ آقایانی که باماده سوم موافقندقیام فرمایند (عده بیشتری برخاستند) تصویب شدماده چهارم قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد) ماده چهارم ـ وزارتخانه هاـ اداره کل انتشارات وتبلیغات وکلیه مؤسسات بنگاه‌های دولتی مأموراجرای این لایحه قانونی می‌باشند
نایب رئیس ـ نسبت بماده چهارم مخالفی نیست؟ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شددرکلیات آخرمخالفی نیست؟ چون کسی اجازه صحبت نخواسته رأی گرفته میشودبمجموع موادآقایانیکه بامجموع مواد این لایحه موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شدچون ازمجلس سناآمده است ودوشورآن هم تمام است اصلاحاتی هم نسبت بآنچه ازمجلس سناگذشته نشده است بنابراین برای اجرا بدولت ابلاغ می‌شود۷ـ مذاکره درکلیات شوراول گزارش کمیسیون اموراستخدام راجع بمعاونین دائمی وزارتخانه هاونخست وزیر
نایب رئیس ـ لایحه تعیین معاونین دائمی وزارتخانه هاومعاون دائمی نخست وزیرمطرح است گزارش آن قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد) گزارش ازکمیسیون اموراستخدام بمجلس شورای ملی کمیسیون اموراستخدام لایحه شماره ۵۲۹۳۵- ۲۰ر۱۰ر۳۵دولت راجع به مقررات تعیین معاونین دائمی وزارتخانه هاومعاون دائم نخست وزیروحدود اختیارات آنهادرجلسات عدیده باحضورآقای وزیردارائی وآقای ناصرذوالفقاری معاون پارلمانی نخست وزیرموردرسیدگی وبحث قرارداده وبالنتیجه بااصلاحاتی بشرح زیرتصویب واینک گزارش آنراتقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید. ماده ۱ـ بمنظورایجاد ثبات ودوام بیشتردراموراداری وفراهم ساختن موجبات بررسی وتحقیق وسنجش کافی درباره مسائل مربوط بتشکیلات اداری وهمچنین برقرارنمودن سازمان بهتروروش وطریق مؤثرتری درهروزارتخانه معاون دائمی اداری برای عهده داربودن اموروتشکیلات اداری تعیین خواهدگردید. معاون دائم اداری برای مدت پنجسال انتخاب میشودوتجدید انتخاب وی بلامانع است.
ماده ۲ـ معاون دائم اداری ازبین طبقات ذیل باپیشنهادوزیروتصویب هیئت دولت انتخاب وبفرمان همایونی منصوب می‌شود: الف ـ ازبین اشخاصی که دروزارت خانه خودسمت معاونت پیداکرده‌اند.
ب ـ ازبین مدیران کل هروزارتخانه که لااقل سه سال سمت مدیرکلی وده سال سابقه خدمت درآن وزارتخانه راداشته باشند. ج ـ ازبین کارمندان عالیمقام دولت که لااقل ده سال سابقه خدمت دردستگاه دولت داشته که پنجسال آن دروزارتخانه مربوطه باشد.
تبصره ۱ـ برای اشخاصیکه دارای دیپلم علوم اداری هستندوشورای عالی فرهنگ آن رامافوق لیسانس بشناسندازنظراین ماده ۸ سال سابقه خدمت کافی است تبصره ۲ درانتخاب معاون دائم اداری وزارت بازرگانی ووزارت صنایع ومعادن سابقه خدمت دروزارت اقتصاد وپیشه وهنرووزارت انحصارات وگمرکات دروزارت دارائی ملحوظ خواهدشد ماده ۳ـ معاون دائم اداری وظائف
+ذیل راطبق اصول مندرج درماده یک تحت تعلیمات کلی وزیرمربوطه انجام خواهد داد. الف ـ اتخاذ تصمیم درباره استخدام اضافه ـ ترفیع ـ انتقال ـ انتصاب ـ عزل ـ تعقیب اداری ـ مرخصی ـ معذوریت ـ مأموریت پاداش ـ تشویق ـ بازنشستگی وتهیه کادروخلاصه آنچه مربوط باموراستخدامی کارمندان وزارتخانه است. تبصره ـ انتصاب مدیران کل ورؤسای ادارات تهران وشهرستانهاومشاغل همردیف آنان باوزیرخواهدبود که ازبین سه تاپنج نفر کارمندان واجد صلاحیت که ازطرف معاون دائمی برای هرمقامی پیشنهاد میشودانتخاب خواهدنمود.
تبصره ۲ـ معاون دائم اداری مکلف است که برای اجرای وظائفی که دربندالف این ماده بوی محول شده است بلافاصله پس ازتصویب این قانون شورایعالی استخدامی تشکیل دهدکه آئین نامه آن ازطرف وزیر مربوطه تهیه وبتصویب هیئت وزیران خواهدرسید. ب ـ تهیه وتنظیم بودجه
ج ـ هرگونه تغییرو کسرواضافه که درسازمان وزارتخانه انجام میشودبایدموافقت ونظر معاون دائم اداری انجام گیرد. د ـ بازرسی ونظارت بامور اداری ومالی وحسابداری تمام مؤسسات وادارات وبنگاههای تابعه وزارتخانه درمرکز وشهرستانها. هـ تهیه گزارش ششماهه ازاقداماتی که بعمل آمده است تبصره ـ ریاست شوراهای امور اداری ومالی با معاون دائمی اداری خواهد بود ماده ۴ـ معاون دائم اداری نمی‌تواند سمت معاونت پارلمانی راداشته باشد ماده۵ـ هرگاه دروزارتخانه‌ای چندین معاون وجودداشته باشدمعاون دائم اداری درانجام امور مربوط به هرمعاون بایدنظر موافقتی آن معاون راجلب نماید. ماده ۶ـ برکناری معاون دائم اداری فقط باتصویب هیئت وزیران امکان پذیرخواهدبود. هرگاه وزیری ازمعاون دائم اداری خودرضایت نداشته باشدموضوع رادرهیئت وزیران مطرح خواهدنمودوهیئت وزیران پس از رسیدگی درصورتیکه دلائل راکافی بداندمعاون دائمی اداری راتغییر خواهدداد ماده ۷ـ معاون دائم اداری نباید بهیچوجه درهیچ جمعیت وحزبی شرکت داشته وعضویت آنراقبول کند.
شرکت وعضویت معاون دائم اداری درهردسته وجمعیت و حزبی چنانچه ثابت شودبمنزله استعفای اوازمقام معاونت دائم اداری خواهدبود. ماده ۸ ـ بمنظورمراقبت درهم آهنگی بین اقدامات وزارت خانه هاوتأمین استمرار وثبات درامور جاری کشورسازمان مخصوصی زیرنظرمعاون دائمی اداری نخست وزیرقرارداده می‌شود که آئین نامه تشکیلات آن بتصویب هیئت وزیران خواهدرسید. ماده ۹ـ معاون دائمی اداری نخست وزیربرای مدت پنج سال ازبین کارمندان عالیرتبه دولت که دارای لیاقت وکاردانی وتجربه کافی واطلاعات عمومی بوده وده سال سابقه خدمت داشته باشدو لااقل بمقام معاونت وزارت یامعاونت نخست وزیررسیده باشدازطرف نخست وزیر باتصویب هیئت وزیران وفرمان ملوکانه انتخاب میشودوتجدید انتخاب اوبلامانع است ماده ۱۰ـ وظائف معاون دائم اداری نخست وزیر بقرارذیل است: الف ـ اداره نمودن سازمان اداری نخست وزیری طبق وظائفی که درماده ۳برای معاونین دائمی اداری وزارتخانه‌ها تعیین شده است ب ـ هم آهنگ نمودن امور اداری وزارتخانه هابوسیله شورای عالی معاونین دائمی اداری
ماده ۱۱ـ شورای عالی مرکب ازمعاونین اداری وزارتخانه هابریاست معاون دائمی اداری نخست وزیربرای اجرای این قانون تشکیل می‌شودـ وظایف این شوری وروش آن دربهبوداموراداری وایجادوحدت درکاروزارتخانه هابتصویب هیئت وزیران خواهدرسید ماده۱۲ـ معاون دائمی اداری نخست وزیرحق شرکت در هیچ حزب سیاسی راندارد. شرکت وعضویت معاون دائم درهردسته وجمعیت وحزبی پس ازثبوت بمنزله استعفای اوازمعاونت دائم اداری خواهدبود. ماده ۱۳ـ تغییرمعاون دائمی اداری نخست وزیر برطبق نظرنخست وزیروتصویب هیئت وزیران صورت می‌گیرد ماده۱۴ـ هیئت وزیران مأموراجرای این قانون است مخبرکمیسیون اموراستخدام ـ احمدمهراننایب رئیسـ کلیات مطرح است آقای ارباب مخالف هستید؟ بفرمائید؟
ارباب ـ بنده بااصل انتصاب معاونین دائمی مخالف نیستم این یک اصلی است که درتمام کشور‌های مترقی جهان رایج است ومعاون دائمی اموریک دستگاه راباسوابق ممتدی که دارداداره می‌کند، وزرائی که می‌آیند و می‌روند سیاست دستگاه راحفظ میکنندوحسن جریان امور مربوطه به قائم بودن همین اصل است امادراین لایحه یک چیزهائی داردکه این منظورآقایان راتأمین نمیکنداولا سوابقی که درخدمت همان دستگاه دراین لایحه ذکرشده است بعقیده بنده تنهاآن کافی نیست خیلی اشخاص هستندکه آزمایش کرده‌ایم دارای همین مدت سوابقی هستندولی یک چیزرا فاقدهستندوآن کفایت وشهامت است که کشورماگرفتاراین است، بطوراختصارعرض وکنم کفایت اشخاص وآزمایش‌های قبلی درعمل هم دراین قانون باید مورد ملاحظه قراربگیردومخصوصا تصریح گردددرقسمت رجحانی که برای لیسانسیه ذکرشده آنهم دراموراداری اشخاص مجربی هستند که شایدبهترازیک لیسانسیه که خیلی هم تحصیل کرده وعالم وفاضل هم هست بتوانندامور آن اداره راباسوابق وتجارب کافی که دارنداداره کنندواین رجحان هم دراین جابنظربنده زائداست اماماده ۶ناقض این مدعااست ماده شش برکناری معاون دائم ادارای فقط باتصویب هنئت وزیران مطرح خواهدنمودوهیئت وزیران پس ازرسیدگی درصورتیکه دلایل راکافی بداندمعاون دائمی اداری راتغییر خواهدداد. اینهم بعقیده بنده ممکن است یک معاون دائمی لایق وکافی باشدولی منویات یک وزیری راآنطوری که خود وزیرمیخواهدومربوط باموراداری نیست اجرانکند وزیر طبعا ناراضی میشودتقاضای تغییراوزاخواهدکردبنابراین اینهم باعنوان دائم مغایراست وبنده بااین ماده هم مخالف هستم البته سایرآقایان که بیشترازبنده واردهستنددرسایرموادتوضیحاتی خواهندداد
نایب رئیس ـ آقای دکتردادفر موافق هستید (دکتردادفرـ بلی) بفرمائید
دکتردادفرـ آقایان محترم استحضاردارندکه یکی ازابتلاآت مهم بلکه اولیه کشورمااین هرج ومرج سازمانهای اداری وبطورخلاصه دستگاه دولتی است ازنظر سازمان اداری آقایان باز نظرمحترمشان هست که بکرات چه درمجلس وچه درپیشگاه اعلیحضرت همایونی وچه دردولت راجع باصلاح وضع ادارات صحبت شده است بعضی اودولت‌ها آمده اندتصورکرده اندکه بااخراج یک عده ازکارمندان بعنوان کارمندزایدوباتصفیه یااقدامات حادی ازاین قبیل می‌شود یک ترتیبی برای اصلاح امور ادارات قایل شدولی تمام این قبیل اقدامات درعمل بنتیجه نرسیدبالاخره اخیراآقایان استحضار دارند که یک لایحه استخدام تدوین شدوبمجلس سناتقدیم شده وبعدازاینکه این لایحه تصویب بشود وبموردرسیدگی گذاشته بشود ممکن است که دستگاههای اداری ماسروصورتی بگیرداماباتصویب این لایحه وتاآمدن یک طرح اساسی برای سازمان امور اداری کشوراین مسئله رانباید ازنظر دورداشت که علت العلل خرابی دستگاههای اداری ماناشی ازاعمال حب وبغض هائی است که معمولا دراین دستگاهها می شودآقایان میدانندکه هیچ مقررات وپایه واساسی دروزارتخانه‌های مابرای عزل ونصب وانتظار خدمت واین حرفهابطورکلی وجودندارد (صحیح است) یک وزیری که منصوب می شودالبته درمرحله اول حق هم هست اینکار را بکندبرای اینکه دروزات خانه هادسته بندی شده است وسعی میکندازبین رفقاوکسانیکه بآنها اعتماددارددستگاه این وزارت خانه را تشکیل بدهدوقتی این دستگاه مدیره وزارتخانه راازبین اشخاص مورداعتمادخودتشکیل دادیک شخصی که رئیس اداره بودمثلا می شودمدیرکل وفردااگر یک وزیردیگری آمدواین آقای مدیرکل راعزب کرددیگر این آقای مدیرکل حاضرنیست که برودرئیس اداره بشود
(صدرزاده ـ اینکارهارامعاون دائمی نخواهدکرد؟)عرض کنم درنتیجه این آقامیشودمشاورعالی، وابسته وبازرس عالی وازاین حرفهااین چرااینطورمیشود؟ برای اینکه الان قسمت اعظم وقت وزاری ماصرف همین امورعزل ونصب وانتصاب وانتظار خدمت می شوددرحالیکه وزیروهیئت دولت بایدبکارهای مهمتری رسیدگی بکنندلایحه‌ای که آورده‌اند مربوط باین است که این امور اداری تحت نظر یک معاون دائمی باشدکه دارای صلاحیت اداری باسدوده پانزده سال درآنجاخدمت کرده باشدوتمام مأمورین را بشناسد وصالح وطالح راتشخیص داده باشدوبتواند درآنجا بطوردائم باشد واین قسمت انتصابات وانتخابات طبق یک اصولی باشد البته این برای ایجادیک ثباتی است دردستگاه دولت. دراینجابنظربعضی ازآقایان رسیدکه انتخاب معاون دائم بااین ترتیب ممکن است بااصل مسئولیت وزراء مغایر باشداینجاراهم ماده ۶خوشبختانه بنحوخوبی حل کرده اگرچنانچه احیانا ازنظراداره کلی سیاست وزارتخانه یک معاونی باوزیر تباین نظروواختلاف عقیده داشت راه حلش این است که یک مرجعی هست، مرجعش هیئت وزراء است که مسئول اداره عمومی سیاست کشوراست اگر هیئت وزیران تشخیص دادند که این معاون کاربی جائی کرده است البته تغییرش می دهندوبرش می‌دارند، تاماثبات درکاراداری ایجادنکنیم وتایک کارمندی که آنجااست مطمئن نباشدکه فلان وزیراورا بدون جهت تغییروتبدیل نخواهددادوتنزیل مقام وترفیع مقام نخواهددادکارنمیکندالان هررئیس وزیری که آمدآنشخصی که رئیس دفترش است میگویدشایدمن فردانباشم اگر این کابینه عوض بشودودیگر سراینکارنباشم باین ترتیب خوداین عدم ثبات تولید فساد می‌کند باید یک ثباتی در کار باشدوبعقیده بنده این لایحه تولید ثبات خواهد کرداما بطوری که درمقدمه عرایضم عرض کردم این لایحه بتنهائی کافی برای سروصورت دادن بسازمانهای دولتی نیست
+دولت بایدبطورکلی بوضع مستخدمیش فکراساسی بکند (صحیح است) الان وضع مستخدمین دریک مرحله ایست که واقعا طاقت فرساشده است وقابل تحمل نیست اخیرا راجع بلیسانسیه هاطرحی تنظیم شده بودومحلی دردولت سابق دربودجه حتی یک محلی هم پیشنهادشده بودودرکمیسیون استخدام باوجوداینکه بنده پیشنهاددادم که دولت تاتأمین اعتباراین حق رابرای آن هابشناسد این رانشناخت اینها مأیوس می‌شوند (مهندس فروهرـ برای دلسردکردن این طبقه بود) بنده مجددا استدعا می‌کنم ازآقای معاون نخست وزیرکه درهیئت دولت یادآوری کنندباین موضوع توجه کنندیک روزی جناب آقای دکترجهانشاهی درپشت این تریبون فرمودند که شایدایران تنهامملکتی باشدکه درآن اختلاف حداقل حقوق وحداکثرحقوق ۲۰برابر است (پرفسوراعلم ـ صدبرابراست) یکی ۹۰تومان ودیگری ۱۵هزارتومان حقوق می‌گیرد
پرفسور اعلم ـ بمعاون چه مربوط است) البته اینهاراجع بوضع استخدامی است (صحیح است) اگردولت بخواهدتصمیم بگیرد بایدوضع مستخدمین رابابودجه فعلی روبراه کندراهش هم این است که تمام بودجه مملکت ودستگاههای وابسته به دولت راهمینطورازقبیل شرکت ملی نفت وسازمان برنامه همه حقوقهارابریزدرویهم بداندچقدر کارمند دارد ویک حداقل ویک حداکثری تعیین کندوتقسیم بکندیکقدری شهامت وجرأت ویک قدری دقت ومطالعه می‌خواهد، البته کارمشکلی هم است ولی باید این کاررایکروزی کرد، الان یک وضع عجیبی درکاروزارتخانه هست، کارمندان هم مستأصل هستندبایدیک فکراساسی کردکه یک ثباتی دروضع استخدام کارمندان داده شود که لااقل مثل توپ فوتبال هرروز آن ورواین ورپاس نشودبنابراین تصورمیکنم این لایحه ازنظراینکه یک ثبات وآرامش ولواینکه موقتی باشد دروزارتخانه هاایجادمیکندلایحه مفیدی است دیگر عرضی ندارم.(صحیح است)
نایب رئیس ـ آقای دکتررضائی مخالف هستید؟ دکتررضائی ـ بنده موافق هستم نایب رئیسـ آقای پرفسورجمشیداعلم مخالف هستیدبفرمائید پرفسور جمشیداعلمـ عرض کنم که بنظربنده تمام کارهای این مملکت درست شده است فقط قسمت معاونین مانده که آنراهم انشاءالله باید درست کنیم این لایحه خیلی باعجله تنظیم شده است سرتاپایش تناقض است، هرماده اش راکه ببینیدیک چیزهائی درش نوشته شده که بامفهوم خودش متناقض است مثلامی گویدکه معاون دائمی انتخاب می‌شود، بعدجای دیگر میگویدپنج سال، اگرپنج سال است چرادائمی میگوئید؟ اگر دائم است چراپنج سال میگوئید؟(دکترجهانشاهی ـ ابدیت یعنی موقت)
(موسوی ـ این تفسیر سابقه دارد) بعقیده بنده بایستی این لایحه دومرتبه برگرددبکمیسیون ودرش دقت بشودوبصورت بهتری اینجابرگردد وماتصویبش کنیم، روح مطلب درست وصحیح است بایستی ثباتی درکارباشد، بایستی دوامی درکارباشدبایستی هرج ومرج ازبین برود، آنارشی نباشدولی بااین لایحه تعقیده بنده آنارشی وهرج ومرج بیشترمیشودچرا؟ برای اینکه شمادرهروزارتخانه‌ای نه فقط یک وزیر خواهیدداشت، یک معاون هم خواهیدداشت که ازوزیر مهمتراست، یک عده میرونددووزیر یک عده میرونددورمعاون یک وضع بدی بوجودمیآورد وزیر هم هیچ اختیاری ندارد واین معاون هم درمقابل هیچ دستگاهی مسئول نیست، معاون پارلمانی هم نیست، معاون پارلمانی درمقابل پارلمان مسئول است ولی این آقای معاون دائمی درمقابل پارلمان مسئول است ؟نه، درمقابل وزیرمسئول است ؟نه، وزیرنمی‌تواند کاری بکنددراین لایحه گفته شده، اگر وزیربخواهداین معاون راعوض کند بایدبروددرهیأت وزراء، آقاخیلی افکاردراین مملکت بوده که بسیاربسیاردرتئوری خوب بوده ولی وقتی واردعمل شده بسیاربدازآب درآمده، من هیچ نظری نسبت بهیچکس ندارم، این عرضی که می‌کنم توجه بفرمائیدممکن است که پیش بیایدفرض بفرمائیدیک وزیری ازمعاون دائمیش راضی نیست میرودشکایت میکندبکجا؟ خودش که نمی‌تواندعوض بکند، میرودبهیأت دولت شکایت می‌کند، هیأت دولت هم میخواهدآن وزیررایک انگلولکش بکند (چندنفرازنمایندگان ـ چرا؟)چرا، نداردبرای اینکه معاون دائم است آنوقت معاون میگویدتومیروی برو، من می‌مانم، وقتی که این اختیارراباودادیداین وزیرمیرودبهئیت دولت شکایت میکندبفرض محال، فرض محال رامیگیریم، انشاءالله همه دولتهاهمه باهم بسیاربسیارخوب هستندوتفاهم دارندوزراء باهم تفاهم دارند، خیلی خوب بمحض اینکه وزیربگویدکه عوضش نمی‌کنند، ممکن است یک همچواتفاقی بیفتدکه بخواهندیک وزیری راانگلولکش کنندناچاربمعاون میگویندکه هرچه وزیرمیگوید مخالفت کن، هرچه میگویدگوش مکن وزیرمی بیندکه کارش لنک است هرچه شکایت می‌کند، دولت میگویدنه، شمادلائل کافی برای عوض کردن این معاون نداریدآنوقت این وزیر چه بکند؟
(عمیدی نوری ـ استعفابدهد) پس یک معاون دائم وزیررامجبورمیکندکه استعفابدهد (عمیدی نوری ـ استعفابدهد، چطورمیشود؟)این درست نیست، این آنارشی است، درهیچ جای دنیااین کاردرست نیست وزیری که شماگذاشته ایدکه درمقابل مجلس مسئولیت دارداین اگر معاونش کارخلافی کردشمایقه وزیررامی چسبیدکه مسئولیت دارداین نقض غرض است، آقااین درست نیست اصلاکاروزارتخانه هامغشوش می‌شود (مهندس فروغی ـ قرارهم نیست اصلاح بشود) خوب اگر قرارنیست اصلاح بشودخوب همینطورکه هست بگذاریدباشدچرااین لایحه رامیآورید؟ این لایحه راشمامیآوریدکه مرتب بکندیک معاونی که بدانددرمقابل هیچ فردی، هیچ شخصی مسئول نیست، آخراین رابمن بگوییدکه درمقابل کی مسئول است ؟(چندنفرازنمایندگان ـ درمقابل وزیر) آخروزیری که نمی‌تواندعوضش بکندچه مسئولیت دارد؟(یکنفرازنمایندگان ـ درمقابل هیئت وزیران) نمی‌تواند، آقاعجب حکایتی است
!(معاون نخست وزیرـ ماده۶رابخوانید) بنده ماده۶رامیخوانم ‹‹ماده ۶ـ برکناری معاون دائم اداری فقط باتصویب هیأت وزیران امگان پذیرخواهدبود، هرگاه وزیری ازمعاون دائمی اداری خودرضایت نداشته باشدممکن است اتفاق بیفتدچون پیش بینی کرده‌ایم، موضوع رادرهیأت وزیران مطرح خواهدکردوهیأت وزیران پس ازرسیدگی درصورتیکه دلائل راکافی بداندیعنی چه؟ یعنی ممکن هم هست دلائل راکافی نداندمعاون دائمی اداری راتغییر میدهداگر کافی ندانست وتغییر نداد چه می‌شود؟ وزیربایدبرود (عمیدی نوری ـ برود) اجازه بفرمائید. بااین برود، برودکه شمامیفرمائیداصلامعلوم می شودکه می‌خواهید بروداگر می خواهیدبرودپس رأی بدهیدبرود. چراقانون می‌آورید؟ پس شمامی خواهید وزیرراانگولکش بکنیداسباب زحمتش را فراهم کنیدواداره راخراب کنیداین چه بساطی است، چه حرکتی است اصلادرانتخاب این معاون هم بعقیده بندة یک معاونی که شمااینقدرباوقدرت میدهیدکه می‌تواندوزیرراازجای خودش تکان بدهداین معاون رابایدیک شرائط بسیارسنگینی برای اتنخابش قائل بشویدشمایک شرائطی گذاشته ایدکه امروزهرعضوکوچکی که ده سال سابقه داشته باشدمی‌تواندمعاون بشود، آنوقت تمام اعضاء ادارات می خواهندمعاون بشونداین قانون نیست، بلاست، بدترازاین زلزله است شمانمی دانیدچطوراین قانون ادارات شمارا خراب خواهدکرداین اتومبیل بدون ترمزاست، اصلایک آنتریک، یک بلبشوئی ایجادخواهدکردکه ندانیدچکاربکنید، خوب عاقل چرا بایدکاری بکندکه بازآردپشیمانی (صفاری ـ اساسش خوب است) اساسش خوب است بنده عرض نکردم بداست ولی یک شرائط سنگینی برای معاون شدن بگذارید.(یکی ازنمایندگان ـ شرطش سواداست) خوب اعضاء ادارات که اغلب سواددارندبنده وشماهم داریم شرائطش راسنگین کنیدودرضمن بگوئید، این آقای معاون که شمامیگذاریداینجادرمقابل کی مسئول است؟ درمقابل هیچکس مسئول نیست (چندنفرازنمایندگان ـ درمقابل دولت مسئول است) مسئول کدام دولت است؟ همین دولتی که سرکاراست؟ مسئول نیست، مسئول کدام دولت است؟ دولت وزیراست اوکه درمقابل وزیرش مسئولیت ندارد،(صفاری ـ پیشنهاداصلاحی بفرمائید) وزیر نمی‌تواندمعاون دائمیش راعوض کند، آقااصلابدنوشته‌اند، بقدری بدنوشته اندکه قابل اصلاح نیست والله هرچه من فکرکردم که نتوانستم یشنهادتهیه کنم، بقدری خراب است که نمیشودپیشنهادداد، وزیری بمعاونش می گویدکه این کاررابکن معاون می گویدکه تونمی فهمی، من نمی‌کنم، نمیکنندآقاشمااورادائمی کردیدکه نکندوقتی شمااورادائمی کردیدریشش ازدست شمادرآمده، دائمی که شد دیگرریشش دست کسی نیست، وقتی باین طریق شمامعاون دائمی انتخاب کردیددیگراختیارش دردست شمانیست وهرکارکه دلش بخواهدمی کند، بنده استدعامیکنم آقایان اجازه بفرمایندکه این لایحه دومربته برگرددبکمیسیون که درآنجاطوری اصلاح شودکه قابل اجرا باشد.
نایب رئیس ـ آقای مخبر بفرمائید
مخبرکمیسیون استخدام ـ (احمدمهران)ـ عرض کنم قریب یکسال قبل یعنی ازاوائل تشکیل دوره نوزدهم قانونگذاری دولت لایحه‌ای تنظیم کرد راجع بمعاونین دائمی وزارت خانه‌ها و بمجلس شورای ملی تقدیم کرد: این لایحه بحسب طبع قضیه به کمیسیون استخدام که بنده هم افتخار عضویتش را داشتم ارجاع شد و جناب آقای دکتر پیرنیا که ریاست کمیسیون را عهده دار بودند در سال گذشته و سپس آقای دکتر جهانشاهی که فعلا ریاست آن را بعهده دارند و با اعضاء کمیسیون استخدام این لایحه دولت را مطالعه کردند آن لایحه خیلی مفصلتر از این بود از دولت خواهش کردند که یک قدری باختصار بپردازد چون فکر می‌کنم که آن لایحه قبلی اگر مطرح شده بود خیلی بیشتر با اشکالات مواجه می‌شد اعضاء کمیسیون استخدام دقیقا در لایحه امعان نظر کردند و لایحه ثانوی دولت را با کمال دقت در جلسات عدیده یعنی شاید متجاوز از ده جلسه در اطراف این لایحه صحبت شد و آنچه که
+تراوش فکری اعضاء کمیسیون مجلس مبتنی بر لایحه دولت است اینست که آقایان دراین قانون ملاحظه مفرمائید (پرفسورجمشید اعلم ـ همین است اینکه چیز خوبی نیست) عرض کنم بنده درست توجه کردم که ببینم چه مطالبی درفرمایشات آقایان مخالفین هست که بطوراختصار صریحا جواب عرض کنم وآنچه که بنظرم می‌رسد بعرض برسانم آقای ارباب فرمودندمن اصولامخالف نیستم وسوابق خدمتی که پیشنهادشده است کافی نیست ممکن است ایشان پیشنهادبفرمایندسوابق خدمت وشروطش رابالاتر ببرند لایحه برمیگرددبکمیسیون ودرکمیسیون درشوردوم مطالعه می‌شود، چون این شوراول لایحه است راجع برجحان لیسانسیه‌ها فرمودند، فقط گفته شده است که اگر کسی درعلوم اداری تحصیلاتش فوق لیسانس باشد دو سال سابقه خدمت راکم کرده‌اند اینرا هم اگر پیشنهادبفرمایندکه اینطورنباشداینهم مطالعه میشودپس اینهاعلل موجهی برای رداین لایحه نیست نسبت بماده شش هم فرمودندکه ممکن است معاون منویات وزیررااجرانکنددراینصورت بایدخدمتشان عرض کنم که آفتاب آمددلیل آفتاب ماده شش برای این تنظیم شده است که اگر معاون منویات وزیررااجرانکردوزیربتواندتغییرش بدهد.
(پرفسورجمشیداعلم ـ نمی‌تواند) حالا عرض می‌کنم آقای پرفسورمطالبی که فرمودیدآنهارایادداشت کرده‌ام خلاصه ماده شش پیش بینی کرده که وزیربتواندمعاون اداری راتغییر بدهدآقای دکتردادفرمطالبی فرمودندراجع بثبات دردستگاههای دولتی که بنده هیچ لزومی نداردتکرارکنم ولی دراینجابنده عقیده شخصیم راعرض می‌کنم همکاران محترمی که دردستگاههای دولت تشریف داشته‌اند میدانندواقعا سازمان اداری ماطوری است که اینقدربرای وزیرکارمعین شده است که نمیرسدبکارها، دیدن یک وزیرکارمشکلی است وآدم هم اگر بتواندکارمدتوم انجام بدهدنمی‌تواندکارش رااداره کندخلاصه بایدمقدارکاری درروزبرایش تهیه وتأمین بشودکه از جنبه یکنفرآدم انجامش خارج نباشد چون وزیرهم بایدغذابخوردوزیرهم بایداستراحت کندوزیرهم بایدموقع کارش برودسرکارش ولی اگر شمابخواهیدازیک وزیرانتظار داشته باشیدروزی چهارساعت بخوابدیک روز ممکنست اینکاررابکندولی برای روزدوم از کارمیافتددروزارتخانه هاوتشکیلات ماآقایان برای این فکربفرمائید، روی این تزفکربفرمائیدکه این تمرکزکاردراین مملکت تکلیفش چیست؟ ملاحظه بفرمائیدهرکاری راالان میگویندکه تاآقای وزیرننویسندتاآقای وزیردستورندهندانجامش ممکن نیست، پس بایدیک راه حلی برای این درست بکنیداینقدرکارپیش وزرامتمرکز است که هیچ وزیری نمی‌تواندبگویدبهمه این کارهامیرسم.
آقای پرفسور اعلم، کارهایی رامیبرندتوی خانه وزیربعدازدوهفته دیگر ازمنزل وزیربیرون می‌آید، ملاحظه میفرمائیدپس بایدچاره‌ای اندیشیدکه تمرکز ازبین برود (پرفسورجمشیداعلم ـ این نیست چاره) اگر توجه بعرضم نمائیدبنده عرض می‌کنم این عقیده شخصی من است وعرض می‌کنم کار یک حقیقتی دارد یک سیاستی هرکار اینطور است (صدرزاده ـ مگر وزراء الان معاون ندارند؟)دارندولی آقای صدرزاده می دانید چه جورمعاون دارند، معاونی دارندکه ثابت نیست تصمیم مخالف میل بنده مثلانمی‌تواندبگیردمعاونی دارندکه هر روز روی صندلی اش می‌لرزد اینجور معاونی دارند (پرفسوراعلم ـ آسپرین بخوردقرص می‌شود) اینهاچاره اندیشی نیست باید مجلس شورای ملی چاره اندیشی کند اگر توجه بفرمائید عرض کردم که کار یک حقیقتی دارد و یک سیاستی دردنیا وزراء دنبال سیاست کارشان هستند، اصل کارکه کی رئیس راه تویسرکان باشدوکی فرض بفرمائیدرئیس قندوشکرنیست این کاروزیر است انتخاب معاونین مدیران کل، رؤسای ادارات آنهائی که در سیاست وزارتخانه مؤثرند انتخابش با وزیراست والبته در وزارت کشور بخشدارسروستان فارس کی باشداین بنظربنده کاریک معاونی است آن چنان معاونی که اعضاء آن وزارتخانه رابشناسدمعاون آن چنانکه باندازه کافی نفوذدراعضاء وزارتخانه داشته باشد (پرفسورجمشیداعلم ـ که پدروزیر رادربیاورد) نه آقای پرفسوراتفاقا در کمیسیون آقایان اعضاء کمیسیون خیلی دقت کردندکه این لایحه مخالف قانون اساسی ومسئولیت وزراء بتاشد (پرفسوراعلم ـ این مخالف قانون اساسی است) آقای پرفسورباین سهولت نمی شودگفت که این مخالف قانون اساسی است اگر مخالف قانون بود اعضاء کمیسیون بآن رأی نمی‌دادند
(دکتربیناـ زیادمحکمشان نکنیدحال که محکم نیست اینطوراست وقتی که محکم بشونددیگر چه جورکارمی کنند) اجازه بفرمائیدبنده یکی یکی جواب عرض می‌کنم بالاخره بایداین معاون ثابت باشدکه بتواندکاربکند آقایان هر نظریاتی که داریدبفرمائیدمیروددرکمیسیون درآنجا بازمطالعه میشودالبته ماهم انتظار نداریم که این لایحه باتصویب فوری مجلس تمام بشود این البته مسئله مهمی است میفرماینددراین قانون تناقض است درحالی که هیچ تناقضی نیست اگر مسائلی لازم باشدکه اضافه شودبفرمائید اضافه کنندآقای پرفسوراعلم فرمودندیکی ازتناقضات مسئله پنج سال است ولی اسم معاون راگذاشته‌ایم معاون دائم پنج سال خیلی هم دائم است ملاحظه بفرمائیدبرای آنکه شمادرتمام عمرکشورایران یک معاون نشان بدهیدکه پنج سال روی صندلی اش نشسته باشد (پرفسوراعلم ـ همین آقای ذوالفقاری)
(چند نفر از نمایندگان ـ آقای انواری) این آقای ذوالفقاری هم پنج سال نیست که نشسته‌اند اگر آقای ذوالفقاری هستند چه عیب دارد یکی ازآن معاونین دائم باشند فرمودند این لایحه بهرج ومرج اضافه می‌کند بنده حضورشان عرض می‌کنم هرچیز را می‌شود از دوجنبه نگاه کرد یکی اینطوریکه آقای پرفسور نگاه کرده اندولی ماازنظرصلاحدیدوصوابدیدوانتظام کاروزارتخانه‌ها این رانگاه کرده‌ایم وآورده‌ایم اینجابنابراین اگر اصلاحی لازم دارد بفرمائید و هیچ منظوراینکه بهرج ومرج اضافه بکندنبوده بلکه خواستیم ازاین تمرکز بکاهیم راجع بوزیرمعاون ومسئولیت فرمودند، مسئول مسلما وزیراست، آقای معاون دائم یعنی کسی که امورحساب داری، امورکارپردازی وامورکارگزینی وکارهائی راانجام میدهدکه مربوط بداخله وزارت خانه باشدومربوط بامورکلی وزارت خانه نیست که شمامیفرمائیدمسئولیت وزیرازبین می‌رود، بنظربنده مسئولیت وزیرازبین نمی رودواگر مابخواهیم اینطورعمل کنیم معاون غیردائم حالاهم هرکسی درهروزارت خانه‌ای معاون است می‌تواندمدام مزاحم آقای وزیربشودوبجای اینکه باری ازدوش وزیربرداردباری بدوشش می گذاردولی اگر بخواهیم همکاری و محبت داشته باشیم معاون دائمی بزرگ ترین بارهاراازدوش وزیربرمیدارد، خلاصه بنده باین نتیجه رسیدم یکی ثبات ویکی کم کردن شارژ وبارکاروزیرعلی ای حال هرراه حلی هست بفرمائیدیک ترتیبی داده بشود که وضع مملکت ازاین تمرکز خارج بشود ونسبت باین لایحه که دولت آورده ماکه این راخلق نکردنم مانشسته این راکه دولت آورده تجزیه وتحلیل کردیم وخودمان یک طرح تازه ننوشتیم آنچه که دولت نوشته اصلاحاتی کردیم آمده است بمجلس تمنی می‌کنم امعان نظربفرمائید واساسا این لایحه برای این بمجلس آمده که شوربشودونظریات جدیدی که هست واردبشودوچون این شوراولش هست ولایحه مجددابرمی گردد بکمیسیون تقاضامی کنم که پیشنهاداصلاحی بفرمائیدوباماکمک فکری بفرمائید
نایب رئیس ـ آقای دکتررضائی دکتررضائیـ علاقه مفرطی که سروران گرامی من باین لایحه نشان می دهندخودحاکی ازاین است که تاچه حد وضع اداری مااحتیاج بثبات بیشتری دارد (صحیح است) عرض می‌کنم که هرچه اجتماعات پیچیده ترمیشوندطبیعی است که وظایف دولتهامشکل تروپراهمیت ترخواهد بود، هرچه احتیاج بشری بیشترمیشودوگسترده ترمیشودوظایف دولتهابیشتر میشودوآنهاوظیفه دارندکه احتیاجات مردم رامرتفع کنند همانطوری که عرض کردم این احتیاجات زیادشده است ودرنتیجه دولتهامجبورهستنددستگاهشان راتوسعه بدهند (پرفسوراعلم ـ یعنی معاون زیادکنند؟)هنگامی که دستگاه توسعه یافت طبیعی است که دولت وآن قوه مجریه دولت بمعنای دولت نمی‌تواندبتمام جزئیات رسیدگی بکنندودربسیاری ازمواردناگزیراست که اجرای امورادرحقیقت بدستگاه اداری واگذارکند، یکی ازنویسندگان علوم اداری است که میگویداصولاامروزدیگر تفکیک قوای یک مملکت بسه قوه مقننه ومجریه وقضائیه صحیح نیست وامروزه وضع اجتماعات ماطوری است که مادرحقیقت چهارقوه داریم یکی قوه مقننه یکی قوه مجریه یکی قوه قضائیه وچهارم دستگاه اداره کنندکه این نویسنده نامش رابزبان انگلیسی آدنیستریشن می گذاردمی گویداین یک قوه چهارمی است که بوجودآمده است منظور این نویسنده از این امر این است که حالا وضع اجتماعات ماطوریست که دیگر قوه مجریه درحقیقت اجرا کنند، قانون نیست و منظورش ازاین مبالغه این است که قوه مقننه یک کلیاتی رابتصویب میرساند این کلیات رابرای اجرابقوه مجریه ابلاغ می کندوچون وضع اجتماعات واحتیاجات ماطوریست که قوه مجریه یعنی آن دستگاه حاکمه بالانمی‌تواند بجزئیات برسداین قوه مجریه ناگزیر است ازیک قوه چهارمی که آدنیستراسیون ودستگاه اداره کننده باشداستفاده بکندودرحقیقت مجری قوانین این دستگاه اداره کننده است، یکی ازنویسندگان می گویدکه هرقانونی راکه شمامی خواهیدبجگذرانیدولی اجرایش رابمن واگذارکنیدمن آنچه که مطلوبم هست انجام خواهم داد، اجرای قانون امروزاهمیت شایانی پیداکرده ودلیل این امراحتیاجات بشری استوپیچیده شدن اجتماعات. منظوربنده ازاین مقدمه این بودکه خدمت آقایان محترم که البته همه مسبوق هست عرض کنم که امروز درایران هم که احتیاجات مازیادشده است اجتماع یاپیچیده ترشده است دستگاه اداره کننده مااهمیت بی اندازه زیادی داردومااحیتاج داریم که این دستگاه اداره کننده راتابآن جائی که ممکن است برایش یک ثباتی بوجودمیآوریم، ملاحظه بفرمائید هرچه اجتماعات جلورفته اندمتخصص بیشترشده است وچون متخصص بیشترشده است در
+حقیقت آن متخصصین هستندکه می‌توانندقوانین رابنحوی که میل خودشان هست اجرابکنندملاحظه فرمودید، این مطلب راازاین نقطه نظرعرض می‌کنم که بازتأکیدکنم که تاچه حددستگاه اداره کننده ما شایان اهمیت است ومن بسیارخوشوقتم که آقایان محترم سروران گرام من یک علاقه مفرطی باین امرنشان می‌دهند، روح این لایحه واصولامنظوراین لایحه برای بوجودآوردن یک وضعیتی است که شخصی که دررأس دستگاه اداری قرارگرفته است برخلاف آنچه که دوست گرامی من جناب آقای ارباب فرمودندیک شهامتی داشته باشد، یک ایستادگی داشته باشد (دکترپیرنیاـ استقلال داشته باشد) امروزه چرامعاونین ماآنطوریکه مطلوب مااست وظایفشان رادربعضی موارداستثنائا خوب انجام نمیدهندچرا؟ برای اینکه دربسیاری ازمواردتحت تأثیر عوامل سیاسی قرارمی گیرند، هراس این را دارند که هر آینه بمیل وزیر مربوطه رفتار نکنند سبب نارضایتی وزیر مربوطه بشودووزیرمربوطه باقدرتی که دارداورابایک امضاء ازکاربرکناربکند، روح این لایحه اصل این لایحه برای ازبین بردن این قضیه است، این لایحه راآورده اندبرای این که معاون دائم اداری شهامت پیدابکندهمانطوری که سرور گرامم جناب آقای دکتر پیرنیا فرمودنداستقلال پیدابکند، هنگامی که میخواهدتصمیمی اتخاذبکندوفلان کارمندی راکه شایددوستان زیادی داردشایدبتواند بمقامات عالیه متشبث بشودبرکناربکندترس نداشته باشد، استقلال داشته باشدوشهامت داشته باشداین کارراانجام بدهدومصالح وزارت خانه اش رادرنظربگیرد.(صحیح است) این اصل البته همانطوری که جناب آقای پرفسوراعلم فرمودنداصلی است که بایستی بااصل مسئولیت وزیردروزارت خانه تناقض نداشته باشد، یعنی درحقیقت اشکال اصلی این لایحه وآنچه که مادرکمیسیون باآن مواجه بودنم وآنچه که دولت درتنظیم این لایحه باآن مواجه بودتلفیق بین این دواصل بود، اصل مسئولیت وزیرودیگری اصل تفویض استقلال بمعاون دائمی برای اینکه شهامت کسب بکند، تلفیق این دواصل بودکه بی اندازه مشکل بودولازم بودفرمولی پیدا بشودکه این دواصل تلفیق بشودومطلوب حاصل بشودوخوشبختانه بنده بایستی عرض کنم که من اطمینان دارم که هنگامیکه مواد دراینجا مطرح بشودوتوضیحات لازم ازطرف مخبر ورئیس کمیسیون وامضاء کمیسیون وآقایان محترم دیگر داده بشودآن اشکالاتی راهم که آقایان دراینجاپیش بینی کردندیامرتفع بشودیاباپیشنهاداتی که خودآقایان خواهندداداین لایحه بنحو مطلوب اصلاح بشود ولی قدرمسلم این است که مافعلادرکلیات این لایحه داریم بحث می‌کنیم، من حس می‌کنم که درکلیات این لایحه ودراصل این لایحه هیچکدام ازآقایان مخالفتی ندارندوهمه آقایان محترم تصدیق فرمودندکه این اصل اصل لازمی است حالاموادی که دراینجا گنجانیده شده است این منظور اصلی رابنحواحسن تأمین میکندیاخیربنده الساعه درآن قضاوت نمی‌کنم وقتی که موادمطرح شد آقایان محترم نظریاتشان رامیفرمایندوآقای مخبرنظریات خودشان رامیفرمایندوآقای مخبرنظریات خودشان رامیفرمایندبنده هم اگر نظری داشتم خدمت آقایان عرض خواهم کرد هرآینه اشکالی بودمرتفع می‌کنم برای اینکه منظوروهدف اصلی ونهائی مایعنی برقراری ثبات دروزارتخانه‌های مربوطه حاصل بشودبادرنظرگرفتن این مطالب وبادرنظرگرفتن اینکه مخصوصا هنگامی که مواد مطرح بشودآقایان نمایندگان علاقمندهستندکه نظریات خودشان رادرموادمختلف ابرازکنند، من ازآقایان محترم تقاضامیکنم که اجازه بفرمایندبحث درموردکلیات خاتمه پیداکندواردشوردرموادبشویم وفرصت بیشتری برای مداقه وبحث درموادمختلف که بایستی منظورنهائی ماراتأمین کندداشته باشیم. من فکرمیکنم آقایان محترم بااین نظرموافق هستیدکه واردموادبشویم (احسنت)۸ـ تقدیم یک فقره سؤال بوسیله آقای دکترپیرنیا
نایب رئیس ـ آقای دکترپیرنیا دکترپیرنیاـ یک سؤالی است ازوزارت کارراجع بحساب کارگران که تقدیم می‌کنم
نایب رئیس ـ بسیارخوب بجریان گذاشته می‌شود، این سؤالات بایددراول جلسه وآخرجلسه داده شود.
۹ـ بقیه مذاکره درکلیات شوراول گزارش کمیسیون اموراستخدام راجع بمعاونین دائمی وزارتخانها ومعاون دائمی نخست وزیر صدرزاده ـ بنده هم مخالف نیستم تقاضای صحبت می‌کنم.
عمیدی نوری ـ بنده هم تقاضاکرده‌ام. نایب رئیسـ یادداشت پیش من است جنابعالی یازدهم هستید، آقای بهبهانی بفرمائید. بهبهانی ـ عرض کنم که البته همه آقایان معتقدهستیدکه ثبات بهتر از تزلزل است وثبات دریک مملکتی موجبات ترقی وپیشرفت راازهرجهت فراهم می کندولی مابایدببینیم که این لایحه که بعنوان لایحه تثبیت معاون دائمی باینجاآمده است این منظورغائی ونهائی ماراکه عبارت ازثبات دروزارتخانه هاباشدتأمین میکندیانمیکند؟ بنظربنده موافقین و مخالفینی که دراینجا صحبت کردند همه اش تعریف ثبات درمقابل تزلزل بود وگفتند که ثبات خوبست منتهی بعضی عقیده داشتندکه این لایحه موجبات ثبات کارمندان وزارتخانه هاراتأمین نمی کندآقای دکتررضائی دوست عزیز من که اینجا فرمودند متذکر شدند که ثبات بسیارخوبست، البته همه ما معتقد هستیم که ثبات خوبست.
آقایان همه بفرنک تشریف برده‌اند مخصوصادرممالک ومناطق شمالی آدم وقتی واردمیشودیک راحتی حس میکندیعنی وقتی که شمامیخواهیدبرویددردکان بقالی جنسی بخریدمیدانیدکه آن بقال جنس رابهمان قیمتی میفروشدکه بهمان محلی می‌فروشد، میرویددردکان جوراب فروشی می خواهیدجوراب بخریدمی دانیدکه جوراب فروش هم درخیال کلاه گذاشتن وتقلب نیست درهریک ازشئون که مراجعه می‌کنید می بینیدکه یک ثباتی هست ونتیجه آن ثبات است که انسان راراحت میکنداماردمملکت مااین ثبات نیست؟ آیاچه کسی تکلیفش توی این مملکت روشن است؟ آیاوزیریایک معاون که دریک وزارتخانه‌ای می آیدواینقدرقلب وانقلاب بکارمندان آن وزارتخانه می دهدآیاروی حق وحقیقت است؟ خیرهمه میدانیم نیست امروزاین وزیرمی آیدقلب وانقلاب میدهدفردامعاون اینکاررا می‌کند پس شمااول بایدیک مقرراتی اول وضع کنیدکه طبق این مقررات وزیرومعاون رفتارکنندآنوقت است که می‌توانیداینکارراعملی کنید (صفاری ـ اول بایدلایحه استخدام رابیاورند) صحیح است اول بایدلایحه استخدام رابیاوریدکه یک مدیرکل لیسانسیه باشد۵ سال درس خوانده باشداگر چنانچه پرونده جزائی نداشته باشدآنوقت است که نمی‌توانیداوراتغییرش بدهیدآنوقت بدهیددست معاون دائمی که این رااجرا کندوزیرهم نمی‌تواندباوبگویدکه چرااین رابرداشتی ویاچرااورابرداشتی ماالان می‌بینیم که یک کارمند اداره تکلیفش رانمی داندنمی داندچه جورکارکند ناچاربایدبمیل وزیررفتارکندبنده معتقدم برای اینکه بخواهیم ثبات درمملکت ایجاد کنیم وازشئون اداری شروع کنیم بایداول قانون استخدام بمجلس بیایدووقتی که آن قانون گذشت بگوئیم که حالالایحه معاون اداری دائمی رابیاوریدواساس ثبات کاربقول دوست عزیزم جناب آقای صفاری دراین است وبنظربنده همانطورکه اینجا فرمودندغیرازاینکه موجبات اختلاف بین وزیرومعاون ومدیرکل ایجادکندچیزدیگری نیست وحالاکه مادریک وزارتخانه یک نفرآمر داریم بمحض تصویب این قانون ۲۵آمردرست می‌کنیم وبجان هم می افتندودسته بندی می شودوکارمندمی رودطرف معاون دائمی آقای دکتررضائی ازکجامی دانیم که معاون بهترازوزیراست ومعاون کارمندصالح رابرجای خودش می گذاردووزیرکارمند صالح رابرمی دارددرصورتی که وزیردرمقابل مجلس مسئول است ولی معاون دائمی که برای ۲سال آمده است مسئول هم نیست بنده معتقدم معاون دائمی بسیارخوبست وثبات هم بسیارخوبست، هیچ ایرادی هم نداردولی این لایحه منظورماراتأمین نمی کنداین لایحه بایدبرگرددبکمیسیون پس ازاینکه تکلیف کارمندان وزارتخانه هامعلوم شدویک وزیرنتوانست بمیل خودش یک کارمندرا بردارد ورفیق خودش یادوست خودش رابگذاردآنوقت مامی‌توانیم بگوئیم که معاون دائمی می‌تواندبوظایف خودش عمل کند. نایب رئیسـ آقای صدرزاده مخالفید؟
صدرزاده ـ بلی
نایب رئیس ـ چون دومخالف نمی‌تواندصحبت کندبایدموافق صحبت کند آقای عمیدی نوری بفرمائید. عمیدی نوریـ خوشبختانه آنچه دراینجا اعم ازمخالف وموافق بحث شددراساس این فکری که بایدیک ثبات ودوامی درکاروزارتخانه هاباشددراین راه هیچ اختلاف نظری نیست منتهی بحث مخالفین مخصوصا جناب آقای پرفسورجمشید اعلم همکار عزیزم بیشتر روی دلسوزی ازوزراء بودواگر خاطرمبارک آقایان باشدهمه اش اینجااستدلال کردند که آخراین وزیرچکاره است اتفاقابنده عقیده‌ام این است که این لایحه واین فکرازهمین جهت خوبست که وزیرچکاره است آخرآقا وزیراست که مسئولیت مشترک مقابل قوه مجریه وقوه مقننه داردآقاوزیرنبایدبمیل خودش بایک ابلاغ دوسطری هروقت دلش بخواهدکارمندان رابرکنارکندبگویدبنابرمقتضیات اداری بروبخانه ات بنشین (طباطبائی قمی ـ مگرمعاون دائمی نمی‌کند) احسنت معاون دائمی می‌تواندتغییرش بدهداگر حناب آقای طباطبائی اشکالی دیدیداساس اسن است که مامعتقدهستیم این اختیارراکه آقای وزیرباین کیفیت بخواهدانجام بدهداین کارمخالف بااصل بقاء وثبات واستقلال مأمورین دولتی نباشد، فرمودندکه ممکن است اختلاف بین وزیرومعاون دائمی بوجودبیایداین موضوع راکمیسیون استخدام ودولت درلایحه بسیارخوب حل کرده اندبرای اینکه همانطورکه گفته شدمتناقض بین دواصل است یکی استقلالی که مابکارمندان خودمان می‌خواهیم بدهیم واین استقلال بود، بنده خاطرم هست قبل ازاینکه دکتر
+میلسپو در دوره اول بیاید باین مملکت و قانون استخدام بیاورد و خیلی خیلی بدتر از وضع فعلی بود که هر جور می‌خواستند می‌توانستند تغییرشان بدهند و قانون استخدامی که بعد از سفر اول دکتر میلسپو وضع شد یک ماده داشت که هیچ مأموری هیچ کارمند دولتی را جناب آقای طباطبائی بدون محاکمه اداری و ثبوت تقصیر نمی‌توان منتظر خدمت کرد این ماده ۱ دوام و ثباتی بکارمندان و مأمورین دولت داد و بهمین جهت تا قبل از شهریور کارمندان دولت یک استحکامی داشتند که بمیل وزراء قابل تغییر نبودند بعد از شهریور اوضاع عوض شد الان بسیاری از نامه‌های اغلب همکاران ما که نسبت بوزراء از پشت همین تریبون اظهار می‌دارند این است که افراد صالح را بمیل خورشان برکنار کردند و افراد دیگری را برخلاف استحقاق آورده‌اند و مخصوصا اغلب شکایات و ایرادات از وزارت دارائی که جناب آقای دیهیم و جناب آقای خرازی راجع به مأمورین ممیزی گرفتند از چه جهت بود؟ برای این بود که حرف وزیر مربوطه را گوش ندادند فوری منتظر خدمت کردند و یک کس دیگری را آوردند بعدش هم یک شایعاتی غلط و صحیح پشت سرش گفته شد که ماد نمی دانیم، ما نمی‌خواهیم که وضعیت دستگاه اداری ما متزلزل باشد تا هر روزی آن شایعات یک سوژه‌ها و یک اوضاعی پیش بیاید که افکار مردم را بیش از این خراب کند بنابراین وجود یک معاون دائمی یا یک چیز دیگر اصلش را درست کنید مدت ۵ سال کم است، درستش کنید هرچه هست اصلش صحیح است، باید باشد و بنده یک پیشنهادی داده‌ام در یکی از مواد که این آقای معاون دائمی حق ندارد بدون ثبوت تقصیر کارمندی را عوض کند تا همان ایرادی را که آقایان دارند که ممکن است بدون تقصیر باشد و معاون هم مثل یک وزیر عمل کند جلوگیری بشود تا یک معاون دائمی که درست کردیم نتواند دیکتاتور باشد بجای وزیر (صفاری ـ محاکمه اداری در قانون فعلی هم هست) جناب آقای صفاری همینطور که فرمودید ما یک ماده زتده‌ای داریم نه مرده و الان روی آن عمل می‌شود بنابراین بایستی معاون دائمی هم محدود بحدودی باشد که او هم نتواند قائم مقام وزیر در تغییر مأمورین بمیل خودش باشد تناقضی هم که ممکن است یعنی تضادی که بین استقلال معاون دائمی با وزیر مسئول پیدا می‌شود آن ماده ۶ جلوگیری کرده چطور؟
اگر این آقای وزیر یک روزی خیلی ساده بمیل خودش خواست اشخاص را عوض کند معاون قبول نکرد خوب محکمه اش هیأت وزیران است و اگر هیأت وزیران قضاوت کرد حق بجانب وزیر داد معاون برود و اگر حق بجانب معاون داد آقای وزیر تشریف ببرند چه اشکالی دارد؟ می‌گویند آن وزیر کنفت می‌شود چه کنفتی مگر وزرای ما وقتی یک عقیده‌ای دارند یا عقیده شان را بکرسی می نشانند و یا اگر دیدند که عقیده شان خریدار ندارد خوب وزیر باید کنار برود بنده اتفاقا حسنی که در این اصل استقلال معاون و اصل مسئولیت وزیر پیش می‌آید در همین ماده ۶ می دانم این است که بنده معتقد هستم بطور کلی این قانون از نظر اصول و از نظر کلیات بسیار لایحه خوبی است بنابراین باید در موادش وارد بشویم هر اصلاحی بنظر آقایان می‌رسد اگر نواقصی هست بفرمائید و این آزادی عمل معاون دائمی را جناب آقای صدرزاده باید محدود بکنیم که نظر جنابعالی را هم تأمین بشود. این آقای معاون دائمی بجای وزیر آن کارهائی که فرمودند نکند این قسمت را در یکی از مواد محدودش بکنیم که تا حدی جلوی این کار گرفته بشود و این نکته هم که جناب آقای بهبهانی فرمودند تا سازمان صحیح نباشد جناب آقای بهبهانی ما که الان قانون استخدام داریم آن بجای خود اگر قانون استخدام نواقصی دارد بعد اصلاح می‌شود اینکار ارتباطی با آن ندارد همچو نیست که ما بدون مطالعه کاری کرده باشیم این است که بعقیده بنده بهتر است آقایان اجازه بفرمایند وارد مواد بشویم و هر اصلاحی بنظر آقایان رسید بدهند، بنده هم خودم چندتا پیشنهاد داده‌ام (پرفسور جمشید اعلم ـ البته بکمیسیون می‌رود) البته این شور اولش است و بکمیسیون می‌رود اگر پیشنهاداتی دارید بدهید و یا در کمیسیون تشریف بیاورید اصلاح می‌شود.
پرفسور جمشید اعلم ـ باز می‌آید در مجلس شأن مجلس نیست. نایب رئیس ـ بعضی از آقایان تصور می‌فرمایند که همینطور می‌شود وارد بحث در مواد شد در صورتیکه تا پیشنهاد کفایت مذاکرات داده نشود نمی‌توانیم وارد مواد بشویم زیرا که آقایان عده زیادی اسم نوشته‌اند آقای صدرزاده بفرمایند. صدرزاده ـ غالب مسائلی که ما اقتباس می‌کنیم، در اینجا برای توجیه او می گوئیم در اروپا یا آمریکا این کارمند اول است بنده هم قبول دارم در ممالک متمدنه بمرور زمان مطالعاتی کرده‌اند و بر وفق اوضاع و احوال و زمان خودشان فکرهائی کرده‌اند اما در تطبیق این اوضاع و احوال دو مطلب را ما باید رعایت بکنیم مطلب اول تطبیق آن با اوضاع و احوال خودمان است و مطلب دوم ازوم و عدم لزوم است، (صحیح است) الا هم فالا هم در مملکتی که اینقدر مشکلات و سختی هاست و ما باید هزار نوع فعالیت بکنیم و اسباب آسایش مردم را فراهم بکنیم خیلی پرواضح است اگر حالا بیائیم یک معاون دائمی برای وزارت خانه‌ها درست کنیم یک پستی علاوه بر پستها یک سردردی علاوه بر سردردها برای مردم درست می‌کنیم (صحیح است) آخر چه عجله‌ای داریم من خیلی تعجب می‌کنم در بین اینهمه کارهای مشکلی که در این مملکت وجود دارد این حوادثی که رخ می‌دهد همین حوادث مازندران که امروز جناب آقای عمیدی نوری بیان کردند و بسیار رقت بار بود باید تمام حواس خودمان را متوجه کنیم برای آسایش این مردمی که الان این گرفتاری نصیبشان شده است حالا آمده‌ایم می‌خواهیم پست معاون دائمی درست کنیم می فرمائید این کار برای ثبات مأمورین است این فکر ثبات را بنده از طرفدارانش هستم بسیار صحیح است چون در کار قضائی هستم و همیشه طرفدار استقلال قضات هستم طبعا طرفدار استقلال کارمندان دولت نیز خواهم بود اما این قانون آن استقلال را تأمین نمی‌کند این قانون یک پستی برای یک آدمی بعنوان معاونت درست می‌کند و آن کاری را که آقای وزیر می‌کردند این آقای معاون باید بکند با این تفاوت که آن وزیر با یک استیضاح مجلس شورای ملی ممکن است رفع زحمتش بشود ولی این آقای معاون اصلا با مجلس شورای ملی سروکاری ندارد در مقابل پارلمان هم مسئولیتی نخواهد داشت (یکنفر از نمایندگان ـ با قانون هم نمی‌شود بیرونش کرد) پس بنابراین اگر مقصود اینست که ما یک ثباتی برای کارمندان دولت قرار بدهیم آن در جای خودش بسیار صحیح و مستحسن است و منهم طرفدار آن تز هستم اول بیائیم قانون استخدام را مطرح کنیم که این مستخدم دولت در یک چهار حصاری قانون قرار بگیرد که هیچ قوه‌ای نتواند بدون دلیل و منطق او را از روی صندلی خودش بردارد خواه معاون دائمی باشد خواه وزیر غیر دائمی این تفاوت نمی‌کند پس نیائید استدلال بکنید باینکه این قانون برای مستخدم دولت است نه با این قانون فقط برای ایجاد یک پست بعنوان معاون دائمی در وزارتخانه‌ها علاوه بر پست‌های موجود است یعنی این آقای معاون یک طوری هست که از برکت این قانون نمی‌توانند تغییرش بدهند در صورتی که همان کارهائی را که ممکن بود آقای وزیر بکنند این آقای معاون می‌کند پس بنابراین صلاح در اینست که این قانون برگردد به کمیسیون در کمیسیون با عنایت باین مطالبی که آقایان مذاکره کرده‌اند این قانون را بیک نحو مطلوبی دربیاودند که آن نظر حقیقی یعنی ثبات مستخدمین دولت درش منظور بشود و ما با کمال افتخار به آن رأی می‌دهیم اما یک قانونی که بوسیله آن یک پستی درست بکنیم برای مملکت و آنهم مستلزم یک مخارجی در بودجه مملکت باشد
(پرفسور اعلم ـ اسباب زحمت می‌شود) بنده نظرم می‌آید در شیراز رفقا و دوستان ما صحبتی می‌کردند می گفتند ما در کارهایمان با دولت خیلی گرفتاری داریم از لحاظ شهرستان خورمان و مراجعات مردم با مرکز چه کار کنیم؟ گفتند فکر می‌کنیم که اگر یک نماینده‌ای همیشه در مرکز در ادارات دولتی باشد و کارهای شهرستان‌های مربوطه را با وزراء صحبت کنند وزدتر انجام می‌شود، شاید در تشکیلات سابق چنین چیزی هم بوده گفتم آقا خواهش می‌کنم که این نظر اصلاحیت را بگذارید کنار گفتند چطور؟ گفتم آنوقت صحبت وزارت ارتباطات بمیان می‌آید و بار آن بدوش مردم اضافه می‌شود حالا حکایت این قانون است ما در این قانون داریم پست درست می‌کنیم نمی دانم آقایان بتبصره ۲ مراجعه فرموده‌اند یا خیر می‌نویسد: معاون دائمی اداری مکلف است که برای اجرای وظایفی که در بند الف این ماده بوی محول شده بلافاصله پس از تصویب این قانون شورای عالی استخدامی تشکیل دهد که آئین نامه آن از طرف وزیر مربوطه تهیه وبه تصویب هیئت وزیران خواهدرسید.
این نه تنهایک معاون دائمی درست میشودوبلکه یک شورای عالی هم درست می‌شود ولابد آن شورایعالی هم بعدهایک چیزهای دیگری درست خواهدکردپس بنابراین این بنظربنده اگر آن قانون استخدام یک نقصی دارد نقصش رامرتفع کنید واگر نقصی نداردبرای ثبات یک مقامی هم اگر لازم باشدبایدوظایف ومسئولیت‌های آنرامعین کرده آنوقت قانون آنرابیاوریدبه مجلس والابااینهمه مشکلات وگرفتاری واینهمه کارهای مسلمی که دراین مملکت وجودداردهمه اینکارهارا بگذاریم زمین وبیائیم یک پست معاونت دائمی درست کنیم بنظربنده اینکارخیلی لازم وواجبی نیست بنده این آقای انواری معاون وزارت دارائی رامی بینم که سالهاست دروزارت دارائی هستندمورداعتماد همه ماهم هستندبسیارشخص شریفی است هیچکس هم تغییرنداده است حالااین شخص رابنده بیاددارم شایدیک شخصی هم بوده است که سی سال درپست خودش کارمیکرده کسی هم کارش نداشت، غرض بنده این نکته بودکه فعلااین قانون بااین انتقاداتی که هست ماهم که نظرخصوصی نداریم، غرضی نداریم، مرضی نداریم، این موضوع بایستی برودبه کمیسیون آقایان اعضاء محترم کمیسیون هم توجه بکنندکه به اعتراضات ونظریات همکاران خودشان تااین قانون رابوضع خوبی تنظیم کنندودوباره بیایند به مجلس بنده خواستم این نکته رابازتذکر بدهم که دربند الف ماده ۳می‌گوید:اتخاذتصمیم درباره استخدام، اضافه، ترفیع، انتقال، انفصال، انتصاب وعزل بامعاون اداری است اگر
+یک روزی یک وزیری ممکن بود آنرا تغییرش بدهد و تغییر بیجائی بود لااقل وکیلی در مجلس ممکن بود سؤال کند که چرا این تغییر بیجا را می‌دهی چرا این مرد را بی سامان کردی حالا این اجازه را بدهیم به یک معاونی که رتبه اش، درجاتش بمراتب از وزیر پائین تر است و هیچوقت با مجلس شورایملی مواجه نمی‌شود بعلاوه برای جناب وزیر هم که مواجه با مجلس است یک عذری خواهد بود و خواهد گفت بموجب این قانونی که خودتان گذراندید اختیار این کار را دادید بجناب آقای معاون و جناب آقای معاون هم این اختیار را داشته و این کار را کرده بنده دیگر عرضی ندارم. نایب رئیس ـ چند نفر دیگر از آقایان هستند که در کلیات اجازه خواسته‌اند ولی پیشنهاداتی مبنی بر کفایت مذاکرات رسیده است که قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم مذاکرات در اطراف لایحه معاون دائمی کافی باشد، دکتر سید امامی. پیشنهاد می‌نمایم مذاکرات در کلیات کافی است، عمیدی نوری. نایب رئیس ـ آقای دکتر سید امامی بفرمائید. دکتر سید امامی ـ بنده هم مثل آقایان معتقدم که وضع ادارات ما خراب است ما تشکیلات و سازمان حسابی نداریم، بالاخره باید یک قدم پیش برویم، (یکنفر از نمایندگان ـ با معاون دائمی تشکیلات درست نمی‌شود) لااقل با انتخاب یک معاون دائمی از این نقطه نظر که وزیر بطور کلی از نظر سیاست وزارتخانه را اداره می‌کند برای او اینقدر تشریفات و زحمت قائل می‌شوند که وزیر بیچاره وقت رسیدگی به تمام کارها را ندارد کار بجائی است و وزیر وقت بیشتری خواهد داشت، معاون را هم اگر بخواهد بطور دلخواه همیشه عوض بکند وضع ادارات ما بدتر از این می‌شود بنده راجع به ادارات خیلی حرف دارم که در نطق قبل از دستور عرایض خودم را عرض خواهم کرد و این لایحه‌ای است که در اطراف آن صحبت شده و بکمیسیون رفته و برگشته خیال می‌کنم ما به این ترتیب برای اصلاح ادارات یک قدم به پیش رفته‌ایم بنابراین گمان می‌کنم مذاکرات کافی باشد. نایب رئیس ـ آقای بهبهانی مخالف هستید بفرمائید.
بهبهانی ـ بنده خیال می‌کنم که دلایل مخالفین را آقایان موافقین تا یک اندازه‌ای قبول دارند و خودشان تصدیق فرمودند نظریاتی که، عرض کردیم موافق منطق و مصلحت مملکت است (عمیدی نوری ـ شما هم عقیده ما را قبول فرمودید) همه قبول دارند که ثبات لازم است و این منظوری که ما داریم و ثبات در کادر دولت است تأمین نمی‌کند از این جهت ینده خیال می‌کنم که آقایان اجازه بفرمایند تمام آقایان که اجازه صحبت خواسته‌اند مطالب خودشان را در این جا بیان بفرمایند لایح جرح و تعدیل بشود فوریتی هم که این کار لازم ندارد برگردد بکمیسیون و نظریات آقایان در کمیسیون منعکس بشود تا وقتی برای شور دوم میاید در مجلس با یک نظر روشنی این لایحه تصویب بشود. نایب رئیس ـ آقای دکتر بینا موافق هستید؟ دکتر بینا ـ بنده مخالف هستم نایب رئیس ـ پس باید یک موافق صحبت کند پرفسور جمشید اعلم ـ بنده مخالفم
نایب رئیس ـ آقای دیهیم موافق پیشنهاد کفایت مذاکرات هستید؟
دیهیم ـ بنده با اصل عنوانی لایحه موافق هستم. علامه وحیدی ـ بنده در اصل لایحه مخالف هستم نایب رئیس ـ پیشنهاد کفایت مذاکرات مطرح است یک مخالف صحبت کرده جنابعالی با این پیشنهاد کفایت مذاکرات موافق هستید؟
علامه وحیدی ـ بنده با اصل عنوانی آن مخالفم حالا علتش را عرض می‌کنم
نایب رئیس ـ اصل مطرح نیست آقای عمیدی نوری موافقید بفرمائید عمیدی نوری ـ نظر آقایان مخالفین کلا این بود که بیشتر مطالعه بشود و به کمیسیون برود اصلاح بشود ما موافقین هم عین این عقیده را داریم، حالا شور اول لایحه است بحث کلی هم ناطقین محترم هم زیاد فرمودند، بنابراین در مواد که مطرح می‌شود آقایان هر پیشنهادی که دارند لطف می‌فرمایند این پیشنهادات می‌رود بکمیسیون ممکن است خود آقایان هم تشریف بیاورند آنجا تا این مطلب حل بشود و البته یک لایحه‌ای که مربوط به عموم مملکت و کشور است اینجا این قسمت را هم به آقایان توضیح می‌دهم که بحث اقلیت و اکثریت و مخالفت و موافقت با دولت نیست (احسنت) خواستم این قسمت را آقایان توجه بفرمائید پرفسور جمشید اعلم ـ این لایحه که مال دولت این نیست نایب رئیس ـ یک موافق و یک مخالف در اطراف پیشنهاد کفایت مذاکرات صحبت کرده است پس دیگر کسی نمی‌تواند مطلبی بگوید باید رأی بگیریم بکفایت مذاکرات در کلیات، آقایانی که با پیشنهاد کفایت مذاکرات موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد با ۳۱ نفر از ۵۱ نفر تصویب شد رأی می‌گیریم به ورود در مواد آقایانی که با ورود در مواد موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ۱۰ـ تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه نایب رئیس ـ فعلا چون وقت گذشته جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یک شنبه خواهد بود دستور هم بقیه همین لایحه.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ عماد تربتی