مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ بهمن ۱۳۴۲ نشست ۳۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۳ بهمن ۱۳۴۲ نشست ۳۶
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۳۶
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر صاحب‌قلم
۳- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر مهذب طباطبایی
۴-اخطار آیین‌نامه آقایان: منصور و طباطبایی
۵- بیانات قبل از دستور آقای سرلشگر نکوزاد
۶- بیانات آقای بدرصلحیان راجع به مسکوت گذاشتن سؤال خود از وزارت کشور
۷- سؤال آقای دکتر پورهاشمی راجع به خرابی ساختمان وزارت پست و تلگراف در جاده شمیران و جواب آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن
۸- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اصلاح قانون انتخابات مربوط به شرکت بانوان در انتخابات و ارسال به مجلس سنا
۹- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اجازه تمدید قانون اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات و ارسال به مجلس سنا
۱۰- تقدیم لایحه راجع به تقویم اراضی مربوط به سدهای لار و لتیان به وسیله آقای وزیر کشور
۱۱- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اجازه واگذاری سه هزار متر زمین اراضی شهرداری سمنان به سازمان امنیت و ارسال به مجلس سنا
۱۲- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون نظام راجع به مقررات مستری وراث افزارمندان کارخانجات ارتش و ارسال به مجلس سنا
۱۳- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به برقراری مستمری در باره حسن پزشکزاد و ارجاع به مجلس سنا
۱۴- طرح و تصویب یک فوریت لایحه طرز تقویم اراضی مربوط به سدهای لار و لتیان
۱۵- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به اعطای اعتبار جهت پرداخت مطالبات معوقه شرکت‌های فرانسوی و انگلیسی و ارسال به مجلس سنا
۱۶- اعلام دستور و موقع جلسه بعد - ختم جلسه
| مجلس دو ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس.
رئیس - اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه-
- آقایان مهرزاد- آقایان مهندس آصفی- رامبد- علی مرادی- مهندس کیا- احتشامی- مهندس آراسته- رهبر- مهندس زنجانچی - مهندس معینی زند- دکتر مصباح‌زاده.
غائبینی بی اجازه -
- آقایان میرافضل- مهندس مجید عدل- دکتر سام- پرویزی.
رئیس - راجع به صورت جلسه قبل نظری نیست؟ آقای بدرصالحیان بفرمایید.
بدرصالحیان - بنده در مور آفت مرکبات شمال اظهاراتی کردم راجع به جهرم که در صورت جلسه به اسم آقای حاذقی نوشته شده است.
رئیس- اصلاح می‌شود، آقای دکتر مهذب بفرمایید.
دکتر مهذب- آقای دکتر سام مریض و بستری هستند و اجازه خواسته‌اند خواستم عرض کنم چون در صورت‌جلسه بدون اجازه نوشته شده است.
رئیس - چون اعتراضی نیست صورت‌جلسه قبل تصویب می‌شود آقای دکتر صاحب‌قلم بفرمایید.
- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر صاحب‌قلم
۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر صاحب‌قلم
دکتر صاحب‌قلم - سؤالی است از وزارت راه راجع به پروژه دریاچه رضائیه که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس - بسیار خوب آقای دکتر رهنوردی بفرمایید.
دکتر رهنموردی - قربان ۱۵ نفر از کشاورزان دهکده قرق آمده‌اند برای دادخواهی به تهران دیروز آمده بودند به خانه من بنده نوشتم که امروز بیایند مجلس شورای ملی دم در مجلس شورای ملی پنج نفر از آنها را راه دادند به داخل و ده نفر دیگر را در این سرمای سخت زمستان و این باران در جلوی مجلس نگهداشته‌اند اینجا خانه ملت است و خانه کشاورزان باید بیایند در مجلس و دادخواهی کنند، استدعا می‌کنم دستور بفرمایید به بازرسی که دیگر جلو کشاورزان را نگیرند برای این که من نوشته‌ام که اینها بیایند در مجلس و دادخواهی کنند اداره بازرسی فقط پنج نفرشان را راه داده و ده نفرشان در این سرما جلو مجلس مانده‌اند و در ضمن این نامه‌ای که نوشته‌اند و استدعا کردهاند که بنده تقدیم کنم رسیدگی به شود همچنین از جناب آقای سرتیپ‌پور استدعا می‌کنم که به عرایض این اشخاص برسند، اینها باز مورد ظلم یک عده ارباب قدیم و مالک جدید قرار گرفته‌اند استدعا می‌کنم که رسیدگی بفرمایید.
رئیس - آقای سرهنگ حسینی بفرمایید.
سرهنگ حسینی - دو شکایت رسیده است یکی از طرف یک پاسبان و دیگری از طرف اهالی قریه هارونی از قراء تابعه شهر کرد چهارمحال بختیاری که تقاضا کردهاند درمانگاه در آنجا ایجاد به شود که عیناً بنده تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر مهذب و طباطبایی
۳- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر مهذب و طباطبایی
رئیس - نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای دکتر مهذب بفرمایید.
دکتر مهذب- به طوری که همه آقایان و خانم‌ها مطلع هستید این هفته، هفته عزای علی (ع) است هفته‌ای است که در یکی از روزهای آن پیشوای شیعیان جهان شهید شد، علی (ع) پیشوای مکتب رشادت و شجاعت و مردانگی و مبارز راه حق بود (احسنت)، علی معلم حقیقی بود که بعد از پیغمبر اسلام با فصحت و بلاغت بی‌نظیری دنیای اسلام را به سوی تکامل رهبری فرمود (احسنت) امیدوارم رشادت و حقیقت او سرمشق همه ما قرار گیرد و خداوند متعال بزرگ ما را در راه انجام خدمت صادقانه خود موفق فرماید (انشاءالله) من این مصیب بزرگ را به تمام شیعیان جهان و بخصوص شیعیان ایران (یک نفر از نمایندگان - مسلمین بفرمایید) ببخشید مسلمین تسلیت عرض می‌کنم، عرض دیگر بنده راجع به مشکلاتی است که این زمستان و این برف و بوران برای بسیاری از مردم مملکت ما بوجود آورده، البته باران و برفی که آمده رحمت خداند است و همه ما از این برف و باران به درگاه خداوند شاکریم ولی در عین حال مشکلاتی برای مردم بوجود آمده، مشکل بند آمدن راه‌ها و سرما برای آنهایی که در بین راه‌ها گرفتار شده‌اند بسیار زیاد است و آن طوری که همکار محترم بنده آقای دکتر معتمد وزیری در جلسه گذشته فرمودند مأمورین وزارت راه با رشادت و فداکاری در باز کردن راه‌ها کوشیده‌اند و از این لحاظ جای سپاسگزاری باقی است سازمانی که اشهدبالله خیلی بیش از همه در این راه کوشش کرد و فداکاری نمود ارتش شاهنشاهی است، ارتش مملکت ما همه آقایان می‌دانید که حافظ حدود و ثغور مملکت ما است، حافظ امنیت و آسایش ملت ما است (صحیح است) در تمام مصائب و مشکلاتی که با آن روبرو بودیم ارتش ما به کمک مردم آمده و از هرگونه فداکاری خودداری نکرده و در این جریان بخصوص کمک نیروهای مسلح شاهنشاهی برای باز کردن راه‌ها و کمک به مردم واقعاً جای قدردانی و تقدیس است (صحیح است) واقعاً اگر این کمک‌ها و این فداکاری‌های سربازها و افسران ما نبود، مشکلات بیشتری و تلفات زیادتری برای مردم مملکت ما بوجود می‌آورد، آقایان مطلع هستید که نیروی شاهنشاهی واقعاً با فداکاری مقدار زیادی علوفه و خوراک به مناطق مختلف مملکت فرستاد و جان هزاران هزار دام را از مردن نجات داد بنابراین، این عمل هم جای قدردانی است در هر حال من آرزو می‌کنم و به درگاه خداوند دعا می‌کنم که خدا این ارتش ما را روزبه روز موفق‌تر بدارد و افسران سربازان و افراد ارتش شاهنشاهی را در راه خدمت به مردم و انجام وظیفه و خدمت به شاهنشاه بیشتر موفق و پیروز بکند، خیلی متشکرم.
رئیس - آقای طباطبایی بفرمایید.
طباطبایی - روز پنج‌شنبه گذشته آقای نخست وزیر لایحه سپاه بهداشت را با کسر و حذف یک فوریت به مجلس تقدیم داشتند و همان‌طور که آقای ریگی نماینده محترم در همان جلسه اظهار داشتند شاید شهرنشینان و همه کسانی که ارتباط کمتری با روستاها دارند اهمیت این لایحه را چنانکه شاید و باید درک نکرده باشند (یک نفر از نمایندگان - همه درک کردهاند خیلی مهم است) ولی کسانی که با زندگانی هموطنان ده‌نشین ما پیوند زیادتر و از کم و کیف زندگانی هموطنان ده‌نشین ما پیوند زیادتر و از کم و کیف زندگانی آنها اطلاع کافی‌تری دارند به خوبی می‌دانند که این لایحه چه اثر حیات بخش و زنده کننده‌ای از لحاظ روستاییان ما داشت و دارد.
ماجرای بی‌طبیبی و بی‌دارویی و بی‌درمانی رقت‌انگیزترین جنبه‌های زندگی روستاییان ما بوده و هست و من خود شاهد چه مرگ‌های زودرسی بوده‌ام که صرفاً به علت بی‌دوایی و بی‌درمانی گریبان کودکان و جوانان روستایی ما را می‌گیرد و به این سبب به عقیده من لایحه سپاه بهداشت که به تبعیت از فرمان مقدس شاهنشاه به مجلس تقدیم گردید اگر بهترین قانونی نباشد که در سال‌های اخیر از مجالس ایران گذشته است قطعاً و حداقل در عداد بهترین آنهاست و به طور خلاصه باید گفت این دستی که از جانب شاهنشاه به سوی مردم رنجور و هموطن‌های دور افتاده دراز گردید حیات بخش‌ترین و شفابخش‌ترین دستی است از بدو تاریخ تاکنون به سوی این عده از مردم شریف و زحمتکش مملکت دراز گردیده است و خوشبختانه اهمیت و ضرورت لایحه سپاه بهداشت برای همه کس چنان واضح و آشکار بود که به محض عنوان شدن با احسنت و مبارک‌باد همه نمایندگان مواجه گشت (صحیح است) ولی این دسته گل زیبا و عطرآگین به نوعی به مجلس تقدیم شد که روح مشروطیت و آئین دموکراسی آزرده گشت (بعضی از نمایندگان - چرا؟) توضیح عرض می‌کنم در آنروزآقای نخست وزیر اظهار داشتند که قبلاً در مقام آن بوده‌اند که لایحه را با قید دو فوریت به مجلس تقدیم دارند ولی پس از مشاوره با جناب آقای منصور لیدر محترم اکثریت و حسب دستور ایشان یک فوریت آن را حذف نموده‌اند و همین موضوع خاری بودکه در کنار آن دسته‌گل زیبا جای گرفته و به جان مجلس و به روح مشروطیت فروشد. (جمعی از نمایندگان - اینطور نیست) خواهش می‌کنم آقایان حوصله داشته باشید در عرض خودم در مقام اسائه ادبی به کسی نیستم، خواهش می‌کنم حوصله داشته باشید، عرضم را بشنوید (بعضی از نمایندگان - این بحث‌ها وارد نیست) و خلاصه این که من امروز بخاطر همین قسمت از اظهارات آقای نخست وزیر است که امروز مزاحم شدم (یک نفر از نمایندگان - راجع به چی؟) همین اظهار آقای نخست وزیر (منصور- آقای نخست وزیر تشکر کردند) حوصله به خرج بدهید اینجا جای بحث و فحص و استدلال است بعد هم می‌توانید جواب بفرمایید و به طورکلی من می‌خواهم از آقای نخست وزیر گله کنم در موضوعی با چنین اهمیت و عظمت و در مسئله‌ای چنین حیاتی و امید بخش چرا فقط با جناب آقای منصور مشورت کردند (خواجه‌نوری- ایشان نماینده اکثریت مجلس هستند) داد نکشید جناب آقای خواجه‌نوری (خواجه‌نوری - شما از جاده حقیقت دارید منحرف می‌شوید) (بعضی از نمایندگان - منظورتان چیست؟) اجازه بدهید عرض کنم بعد جواب بدهید و بعد اگر مطلبی بود و من اسائه ادبی کردم بفرمایید به هر حال من از آقای نخست وزیر گله دارم که چرا دیگر آن را ندیده انگاشته‌اند مگر سایر نمایندگان مجلس نماینده ملت ایران نیستند؟ (منصور - چرا آقا هستند) مگر سایر اعضای این مجلس نمایندگان ملت نبودند؟ مگر همه و یا لااقل اکثریت قریب به اتفاق نمایندگان مجلس بیست و یکم ثمره انقلاب سفید شاهنشاه نمی‌باشند؟ (منصور- چرا هستند) (حبیبی - همین اکثریت آقای منصور را برای لیدری فراکسیون انتخاب کرده) استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید (خواجه‌نوری - همین اکثریت جناب آقای منصور را برای لیدری فراکسیون انتخاب کردهاند) مبارک است انشاءالله ما هم قبول داریم، ما یک بحث اصولی داریم و یا مگر سپاه بهداشت موضوعی نبود که با همه مجلس و مجلسیان ارتباط داشته باشد و یا مگر آقای منصور وکیل‌تر از سایر نمایندگان می‌باشند؟ (منصور- هیچ همچو چیزی نیست).
(همهمه شدید نمایندگان) تقاضا می‌کنم به احترام مشروطیت حوصله بفرمایید، اگر جواب این مگرها این است که همه نمایندگان منشعب از ملت و منبعث از انقلاب ششم بهمن و کسی وکیل‌تر از دیگری نیست آقای نخست وزیر باید اذعان کنند که مشورت با یک نماینده (دکتر شادمان - یک نفر نیست صدو پنجاه نفر است) و تبعیت از نظر وی و نادیده انگاشتن سایرین کاری خلاف سنت‌های پارلمانی و ژستی توهین‌انگیز نسبت به سایر نمایندگان است (منصور - هیچ همچو چیزی نیست، رئیس دولت تکلیف خودش را بهتر از شما می‌داند) (همهمه نمایندگان) آقامن وکیل مجلس هستم و حق اظهارنظر دارم گوش بدهید عصبانی نشوید و اگر جواب این مگرها چیز دیگری است و دستگاه دولت مشورت با یک نفر را کافی می‌داند ما هم دنبال کار خودمان برویم (بعضی از نمایندگان با همهمه - اینطور نیست) (خواجه‌نوری - سمپاشی می‌کنید) (سیفی - رئیس دولت وظیفه‌اش را بهتر از شما می‌داند) و از صورت آلت معطله بیرون بیائیم چون در این صورت فلسفه و علت وجود ما در این جا منتفی است (خواجه‌نوری - شما به ۱۵۰ نفر توهین می‌کنید بیایید پایین) اجازه بفرمایید (همهمه نمایندگان).
رئیس - اجازه بفرمایید صحبت‌شان را بکنند. بفرمایید.
طباطبایی - آقایان اجازه بفرمایید اینجا مجلس است و عرض بنده هم اصولی است چه جائی بهتر از اینجا بعد آقایان می‌توانید هر فرمایشی دارید بفرمایید اجازه بفرمایید من عرضم را بکنم (همهمه نمایندگان) اجازه بفرمایید من صحبتم را بکنم (یک نفر از نمایندگان - این صحبت نیست عوام‌فریبی است) (سفی - شما سفسطه می‌کنید) بله شاید شما بعد بیایید این جا جواب بدهید تقاضا می‌کنم اجازه بفرمایید من عرضم را بکنم من اسائه ادب به کسی نکردم (دکتر یگانه - شما مطلب غرض‌آلود و توهین‌آور می‌آیید می‌گویید) (منصور - این تحریکات دیگر دیر شده است کاش زودتر به این فکر افتاده بودید) اصولاً مجلس به این خاطر بوجود آمده است که هر مسئله مورد بحث و فحص همه نمایندگان ملت قرار گیرد و براساس استدلال و تصادم عقول و تعاطی و برخورد افکار بهترین و منطقی‌ترین و مفیدترین طریق اجرای مسائل هویدا شود و حاکمیت ملت که اساسی‌ترین اصول مشروطیت است اعمال شود و حقیقت مطلب این است من که نماینده شهر کوچک و مردم محروم آن هستیم از روز پنج‌شنبه نگاه ملامت‌بار موکلین خود را می‌بینم (منصور - هیچ همچو چیزی نیست) که چرا در مورد حذف یک فوریت لایحه شفابخش سپاه بهداشت ساکت نشسته‌ام، زیرا برای مردم بیمار و مرحوم یک روز هم یک روز است یک روزی اگر دارو و درمان نرسد از بین می‌رود این لایحه پیام‌آور حیات است و اگر بدون آن بگذرد موجب مرگ و نیستی است و من نمی‌دانم اگر فردا مکلین من سؤال کردند که مگر تو در مجلس نبودی که آقای نخست وزیر فقط با جناب آقای منصور که با دردها و آلام و گرفتاری‌های ما بیگانه‌اند مشورت کردند من به آنها چه جواب باید بدهم (دکتر شادمان - چرا اقای منصور در این فکر نیستند و شما هستید این حرفها چیست؟) به هر حال عرض مخلص اعم از این که موافق سلیقه آقایان باشد یا مخالف روز پنج‌شنبه گمان می‌کردم که شخص آقای مهندس ریاضی رئیس محترم مجلس به اقای نخست وزیر تذکر داده باشند که حفظ حقوق مجلس و مجلسیان را باید بکنند ولی متأسفانه چنین نشد (همهمه نمایندگان) مضافاً به این که ... (همهمه نمایندگان) (زنگ ممتد رئیس) اصولاً من نفمیدم چه ضوررتی ایجاب می‌کرد که یک فوریت این لایحه حذف شود (بعضی از نمایندگان - شما اطلاع نداشتید) مگر لایحه سپاه بهداشت چه گیروبند و اشکالی داشت مگر می‌شد تصور کرد قانونی بهتر از لایحه سپاه بهداشت به مجلس بیاید. (حبیبی - شما که این قدر حرارت داشتید چرا تا به حال حرف نمی‌زدید، کجا بودید؟) و معلوم نشد اگر چنین لایحه با قید دو فوریت را دارند (یک نفر از نمایندگان - شما می‌خواستید پیشنهاد دو فوریتی بکنید)، آقایان نمایندگان محترم و خاصه آقایان نمایندگان طبقه شریف و زحمتکش دهقان به خوبی می‌دانند که من چه می‌گویم، شما به خوبی می‌فهمید که در دهات ما چه کودکان معصوم و چه جوانان فعال و با نشاط و زحمتکشی صرفاً براثر بی‌طبیبی و بی‌دوایی می‌میرند (همهمه نمایندگان) در حالی که کوچک‌ترین معالجه و کمترین دوا و درمان جان آنها را به سهولت نجات می‌دهد و من نمی‌دانم مسئول مرگ آن عده از جوانان و کودکان ده نشینان این مملکت در فاصله یک فوریت و دو فوریت کیست و کی باید جواب بدهد (همهمه نمایندگان) گوش بدهید آقایان و اگر در این فاصله فقط یک نفر به این علت بمیرد آقای ارسنجانی کی جوابگوی آن خواهد بود. به هرحال غرض از تصدیع امروز این بود که به دولت این تذکر را بدهم متأسفانه جناب آقای علم نخست وزیر در مجلس تشریف ندارند و از سایر آقایان وزیران خواهش می‌کنم به ایشان تذکر بدهند که در مسائل راجع به مجلس مذاکره با یک نفر باید برای همیشه متروک بماند چه چنین رویه و طریقه‌ای خلاف منطق مشروطیت است و هم عدول از رویه عالیه شهریاری است که بارها فرموده است خانه دل من متعلق به بیست و دو میلیون ایرانی است و هیچ‌کس در این خانه سهم بیشتری ندارد، اینجا تا موقعی که مجلس است باید همه از حقوق و احترام مساوی برخوردار باشند و عقاید و نظرات همه کس به یک اندازه محترم و مؤثر شمرده شود اینجا باید همه با یک چشم نگریسته شده و فرقی میان نماینده کارگر اصفهان و دهقان خراسان و بنده و جناب آقای منصور گذاشته نشود (یکی از نمایندگان - هیچ فرقی نیست) (دکتر شادمان - ایشان به بنده توهین کردند).
رئیس - بنده باید به اطلاع خانم‌ها و آقایان برسانم که آقای نخست وزیر راجع به این موضوع با خود بنده مشورت کردند و رئیس مجلس می‌تواند تشخیص بدهد که فوریت در چه موقع لازم است و یا با چند فوریت باید لایحه‌ای به مجلس داده شود (احسنت). (معینی - باید دید این نطق را کی نوشته است؟)
- اخطار آئین‌نامه آقایان: منصور - طباطبایی
۴- اخطار آئین‌نامه آقایان: منصور - طباطبایی
رئیس - آقای منصور.
منصور - بنده کمتر تحت تأثیر احساسات یا احتمالاً عصبانیتی در مجلس شورای ملی واقع می‌شوم (احسنت) برای این که این خانه را بنده خیلی بهش احترا می‌گذارم وای کاش در پشت این تریبون اغراض دخالت نکنند (صحیح است) برای این که این به مقام مشروطیت و به آن مقام واقعی تشکیل این مجلس و به انتظار ملت در خدمتگزاری این نمایندگان محترم خلل وارد می‌کند (صحیح است) (روستا - متأسفانه دارد شروع می‌شود) همین‌طور است، ولی ما هم با متانت صبر می‌کنیم و یا حمایت نمایندگان محترم هم اگر افراد مغرضی در این جا هستند در مقابل ملت ایران وسپاه خواهند شد (احسنت) اینجا بنده هر روز گفته‌ام که به صحبت اکثریت و اقلیت نیست من همانقدر بفراکسیون مستقل احترام می‌گذارم و در برابر آن سر تعظیم فرود می‌آورم که به فراکسیون ایران نوین (احسنت) اگر اقتضای مشروطیت در این است که اقلیت و اکثریتی باشد ولی ما همه نمایندگان این ملت هستیم و هم پشت رهبر خودمان برای نوسازی ایران اقدام خواهیم کرد (احسنت) (دکتر حکمت - آقای طباطبایی جزو فراکسیون اقلیت نیستند) بله می‌دانیم نیستند به همین دلیل بود که من گفتم به شما احترام می‌گذارم و حالا نمی‌خواهم راجع به تاریخچه یک بیاناتی که امروز بسیار غیرمنتظره بود مطلبی گفته باشم ولی بنده حالا احساس می‌کنم که از کجاها و از چه منابعی ناشی می‌شود ولی دو شأن مجلس است که در اینجا تذکراتی داده شود و اسامی اشخاص برده شود (صحیح است) ولی به نظر بنده این ناطق محترمی که قبل از بنده صحبت کردند بنده از روز اول در مجلس خدمت ایشان ارادت پیدا کردم و همیشه خدمت ایشان عرض ارادت و احترام می‌کردم این بیانات برای بنده غیر منتظره بود روز پنج‌شنبه جناب آقای نخست‌وزیر رئیس دولت ایران که ما همگی به ایشان احترام می‌گذاریم و این دولت را از روز اول مورد احترام قرار داده‌ایم روی سنت پارلمانی می‌توانند با هر کسی مایل باشند مشورت کنند (صحیح است) ایشان با جناب آقای رئیس مجلس مشورت فرمودند و با بنده هم که نمایندگی اکثریت مجلس را دارم (صحیح است) مشورت فرمودند و شما نمایندگان فراکسیون ایران نوین این اختیار را به من داده‌اید که هنگامی که دولت با اکثریت مشورت می‌کند من از جانب شما صحبت بکنم (صحیح است) بدین جهت بنده خدمت جناب آقای نخست وزیر عرض کردم که این لایحه بسیار مهم است و ضرورت دارد و باید هر چه زودتر تصویب به شود، ولی چون مفاد این لایحه دیده نشده اگر مصلحت بدانند به نظر بنده یک جلسه مشترک کمیسیون‌های مربوطه نسبت به این لایحه اظهارنظر کنند که رأی نمایندگان محترم ملت هم در این لایحه ملحوظ باشد و اگر مطالبی به نظرشان می‌رسد روی مصالح عمومی مردم و روی اصلاح مواد این لایحه که بهتر بتواند اجرا به شود مسلماً کوچک و همراهی و مساعدت و هم‌فکری و تجانسی است بین رأی مجلس و رأی دولت (صحیح است) و ایشان هم با استقبال قبول کردند و در اینجا بلافاصله تشکر کردند. بنده در فاصله‌ای که رهبر خردمند ما در خارج از ایران هستند اغلب به دوستان هم عرض کرده‌ام ایشان چون آرزوی آرامش و رفاه ملت را دارند عقیده دارم باید کوشش شود در غیاب ایشان کوچک‌ترین مطلبی که احتمالاً خاطر خطیرشان را رنجیده بکند پیش نیاید (صحیح است) حتی دوستان ما که سؤالات عادی از دولت داشتند بنده استدعا کردم در این فاصله که اعلیحضرت تشریف ندارند و دولت هم با نهایت صداقت مشغول انجام وظیفه است حتی از سؤال از دولت هم خودداری شود که احتمالاً خاطر خطیرشان را رنجیده بکند پیش نیاید (صحیح است) حتی دوستان ما که سؤالات عادی از دولت داشتند بنده استدعا کردم در این فاصله که اعلیحضرت تشریف ندارند و دولت هم با نهایت صداقت مشغول انجام وظیفه است حتی از سؤال از دولت هم خودداری شود که احتمالاً این فکر نشود که یک روز هم وقت دولت صرف جواب سؤال می‌شود و در مجلس بتواند بکار خودش ادامه بدهد ما که با این نیات با این رویه صحیح و با این حسن‌نیت خدمتگزاری را در این مجلس شروع کرده‌ایم هیچ جا ندارد که در یک امر مهم مملکتی چنین غرض‌ورزی شود بنده نمی‌دانم چه اسمی (یکی از نمایندگان - ایراد بی‌جا) واقعاً روی آن بگذارم. امروز لایحه سپاه بهداشت در کمیسیون مشترکی که جناب اقای رئیس تشکیل داده‌اند مطرح می‌شود به طور قطع امروز تصویب می‌شود و در اولین فرصت از مجلس شورای ملی خواهد گذشت و به دولت ابلاغ خواهد شد و امیدوارم آن روستاییان و کشاورزان و کارگرانی را که آقای طباطبایی این قدر نسبت به آنها غم‌خواری می‌کنند بتوانند هر چه زودتر از منافع این قانون بهره‌مند شوند ولی به طور قطع و یقین تصویب قانون.
رئیس - آقای منصور پنج دقیقه وقت جنابعالی تمام شد.
منصور - اطاعت می‌شود، ولی تنها تصویب قانون برای انجام چنین کارهای بزرگی کافی نیست. ما باید با دولت نهایت همراهی و مساعدت بکنیم که بتواند در اجرای این قانون واقعاً موفق و کامیاب شود. چون تمام ما آرزویمان جز خدمت به این ملت و این مملکت نیست. کلیاتی را که ایشان فرمودند باز از همان کلیاتی است که در شأن این مجلس نیست وکیل‌تر از وکیل شریف‌تر از شریف این مسائل واقعاً قابل بحث نیست و بی‌اهمیت است از آن می‌گذرم، ولی بنده خیلی متأسفم و استدعا می‌کنم از وکلای محترم فرق نمی‌کند هم فراکسیون ایران نوین و هم فراکسیون مستقل و هم آقایان منفردین که حتی اگر از روی عصبانیت هم اظهاراتی شد در اینجا حتی از اظهارنظر و اظهار عصبانیت هم خودداری کنند. دون شأن این مجلس است و اگر بخواهند بهانه‌هایی پیدا کنند که خیال کنند اراده اعلیحضرت و یا برنامه وسیعی را که ایشان برای آینده مملکت طرح‌ریزی کردهاند با این متدهای غیرمعقول و رویه‌های غیرصحیح در آن خدشه‌ای وارد بیاید. اینها نسبت به خدمتگزاران این آب و خاک چه این دولت و چه آیندگان که خدمتگزاران این مملکت هستند در اشتباه محض هستند (صحیح است - احسنت).
رئیس - آقای طباطبایی و آقای منصور هر دو اخطار کردهاند هر کدام پنج دقیقه وقت دارند بفرمایید آقای طباطبایی (دکتر شادمان - اخطار بنده چه شد؟...)
طباطبایی - مسئله‌ای را که جناب آقای منصور من اینجا مطرح کردم صرفاً به خاطر حفظ اصول پارلمانی بود. جنابعالی فرمودید به من لطف داشتید و منهم به شما ارادت داشتم و در بیان من ملاحظه فرمودید هیچ‌گونه اسائه ادبی وجود نداشت. من با حداکثر احترام از جنابعالی اسم بردم من نفهمیدم مطالب من چرا جوابش این بود که این حرفها نمی‌تواند در اراده شاهنشاه مؤثر باشد. من این مطلب را صددرصد راجع به وضع داخلی مجلس مطرح کردم حالا ملاحظه فرمودید که کی می‌خواهد قلب ماهیت کند و از مطالب چی چی‌ها بسازد (منصور - بنده می‌دانم چه می‌گویم) منهم می‌فهمم چه می‌گویم و ما هم می‌دانیم که شما چه می‌گویید (منصور - اگر متوجه می‌شدید این نطق را نمی‌فرمودید) خواهش می‌کنم که در خارج مرا متوجه کنید (مهندس معینی- کی نوشته بود این نطق را؟) من از رئیس دولت می‌خواهم که همه را به یک چشم نگاه کند کجایش این حرفها را داشت. بنده عرض دیگری ندارم (منصور - مرحمت فرمودید).
- بیانات بل از دستور آقای سرلشگر نکوزاد
۵- بیانات بل از دستور آقای سرلشگر نکوزاد
رئیس - آقای نکوزاد.
سرلشگر نکوزاد- نظر به این که امروز لوایح در دستور زیاد است بنده عرایضم را مختصر عرض می‌کنم. بنده از آقای دکتر مهذب به سهم خودم تشکر می‌کنم و خیال می‌کنم عقیده تمام نمایندگان محترم است که ایشان از ارتش و خدمات ملی ارتش تقدیر کردند. بنده به سهم خودم تشکر می‌کنم، این عقیده‌ای است که از طرف عموم نمایندگان محترم ابراز کردند روز ۱۵ بهمن ماه امسال چون مصادف با ۱۹ ماه مبارک رمضان است دو خاطره بس دردناکی را در نظر ما مجسم می‌سازد یکی ضایعه بزرگ اسلامی ضربت خوردن شاه مردان مولای متقییان علی‌ابن ابیطالب علیه‌السلام است که در شب چنین روزی به وقوع پیوست من این ضایعه بزرگ را به عموم مسلمین جهان مخصوصاً به همکاران محترم و هم‌میهنان عزیز تسلیت عرض می‌کنم.
علی علیه‌السلام مسلمانان عرب و ملل مسلمان شده بیگانه را چون تن واحدی می‌دید و امتیازی برای هیچ‌یک قائل نبود. آن حضرت نمی‌خواست نظم اجتماع براختلاف و امتیاز مردم در حقوق و وظایف استوار باشد تا اقلیتی هر چه بخواهد بکند و هر چه بیایدی ببرد و بازخواستی نباشد و اکثریتی فرومانده بیمار و درمانده، گرسنه و برهنه آنچه فریاد کند کسی به دادشان نرسد.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام هرگز نمی‌پسندید شکم دسته‌ای از مال حرام و حق دیگران آماس کند و پوست شکم گروهی مظلوم و ستمزده بر پشت‌شان چسبیده باشد. اکثریت بینوا رنج برد و معدودی بیکاره و خودپرست به حکم حسب و نسب یا جاه و مقام با قلدری و زورگویی حق اکثریت را پایمال کند.
شاهنشاه اسلام پناه ما با پیروی از مکتب و تعالیم آن حضرت در این راه گام برداشتند و منشور ۶ ماده را ابداع نمودند و حقوق طبقه محروم و زحمتکش اکثریت را محفوظ داشتند.
خاطره الم‌انگیز دیگر برای هم میهنان ما ۱۵ سال قبل در چنین روزی بود که ذات مبارک و مقدس شاهنشاه ما در محوطه دانشگاه ملحی که کعبه آمال و آرزوی ملت برای تأمین ترقی و تعالی آتی کشور است و تار و پود آن به دست پدر تاجدارش اعلیحضرت فقید رضاشاه کبیر بوجود آمده و پی‌ریزی شده بود در چنین مکان مقدسی مورد سوء قصد شوم و خائنانه یک نفر پلید واقع گردید که فقط به خواست و اراده خداوند بزرگ بود که به طرز معجزه‌آسایی وجود مبارکش از گزند بدخواهان و اهریمنان محفوظ ماند اینک به شکرانه این موهبت الهی در این محضر محترم روی نیایش به درگاه قادر متعال آورده و با عالی‌ترین صفای باطن و پاک‌ترین نیت مقدس میهنی از خالق یکتا مسئلت می‌نماید که وجود مقدس شاهنشاه محبوب ما را در پناه لطف بیکران خود محفوظ داشته و در اجرای نقشه‌های بزرگ میهنی همیشه موفق و منصورش بدارد و به همه ما توفیق عنایت فرماید تا بتوانیم وظایف مقدسی را که به عهده داریم به نحو احسن انجام دهیم.
در پایان مطلب لازم می‌داند که تشکرات نسبی خود را از دولت جناب آقای علم نسبت به توجهاتی که در رفع قسمتی از نیازمندی‌های ساکنین لرستان در طرح عمرانی منظور فرمودهاند از قبیل ایجاد کارخانه قند - بنای ۴۰۰ دستگاه خانه - طرح‌ریزی ساختمان راه‌های فرعی و ایجاد پل صیمره که مقدمات ساختمان آن شروع شده است تبدیل بیمارستان ۲۰ تختخوابی فعلی به یکصد تختخواب لوله‌کشی آب آلشتر و رفع نواقص شبکه لوله‌کشی آب خرم‌آباد تقدیم دولت معظم‌له می‌نماید نسبت به تعیین محل احداث کارخانه قند چون تذکرات مفید نمایندگان لرستان به جایی نرسیده است از پشت این تریبون که در سوابق مذاکرات مجلس شورای ملی ثبت و ضبط می‌شود و این سابقه می‌ماند متذکر می‌شود مسئولین امر توجه و تعمق بیشتری معمول دارند که هم از لحاظ فنی و محصول خورند کارخانه پس از احداث با مشکلاتی مواجه نشوند و هم نظر شاهنشاه نسبت به رفاه و اسایش و استفاده زارعین حومه و بخش‌های خرم‌آباد که وسیله کشت چغندر و تحویل به کارخانه باید عملی شود تأمین گردد.
همچنین تمنی دارد که نسبت به سایر نیازمندی‌های این منطقه که قبلاً باستحضار رسیده بالاخص تبدیل فرمانداری کل لرستان به استانداری که برای این منطقه جنبه حیاتی دارد و منظور نظر ملوکانه نیز می‌باشد اقدام عاجلی مبذول بفرمایید متشکرم.
- بیانات آقای بدر صالحیان دائر به مسکوت گذاشتن سؤال خود از وزارت کشور
۶- بیانات آقای بدر صالحیان دائر به مسکوت گذاشتن سؤال خود از وزارت کشور
رئیس - وارد دستور می‌شویم سؤال اقای بدر صالحیان از وزارت کشور مطرح می‌شود اقای بدر صالحیان بفرمایید؟
بدر صالحیان - سؤال بنده از دولت در باره اقدام و رسیدگی وزارت کشور است به اعلام جرم‌ها و شکایاتی که در مورد انجمن شهر سقز به وزارت کشور رسیده بود و مطرح بود می‌خواستم راجع به این موضوع به خصوص و اصولاً راجع به انجمن‌های شهر صحبت کنم ولی ضمن مذاکراتی که با جناب آقای فرهودی نماینده محترم دولت و معاون وزارت کشور داشتم و آنچه ایشان با بنده در میان گذاشتند خوشبختانه خود وزارت کشور به موقع اقدام کردهاند و در مورد اعلام جرم و شکایت‌هایی که شده رسیدگی کردهاند و به اصطلاح این شکایت‌ها مورد رسیدگی و اقدام است بنده برای این که وقت مجلس تضییع نشود و کارهای دیگری در دستور داریم با اجازه ریاست محترم و نمایندگان معظم مجلس فعلاً این موضوع را تا اخذ نتیجه و اطلاع از نتیجه رسیدگی‌هایی که در وزارت کشور می‌شود مسکوت می‌گذارم ولی اصولاً یک نکته‌ای را میل دارم تذکر بدهم و آن راجع به لایحه تشکیل انجمن‌های شهر است که دولت تقدیم مجلس کرده و امیدوارم این لایحه تصویب به شود و دولت توفیق حاصل بکند انجمن‌هایی که در سال‌های گذشته تحت شرایط آن روزها و اعمال نفوذهای فئودال‌های سابق و احیاناً تحت نفوذ متنفذین سابق درست شده این انجمن‌ها به طورکلی منحل به شود و دولت موفق به شود انجمن‌های صالح و افرادی خادم و واقعاً خدمتگزار به مردم مملکت تشکیل بدهند تا طبقه شهرنشین مملکت هم بتوانند در این مبارزات پی‌گیری که به وسیله برادران و خواهران شرافتمند کشاورز و طبقه غیرتمند کارگر تشکیل شده است بتوانند توفیق حاصل کنند که این برنامه‌ها را به ثمر برسانند و آن انتظاراتی که مردم از این اجتماع دارند در راه بوجود آوردن ایران نوین بدست بیاورند (احسنت - احسنت).
- سؤال آقای دکتر پورهاشمی راجع به خرابی ساختمان وزارت پست و تلگراف در جاده شمیران و جواب آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن
۷- سؤال آقای دکتر پورهاشمی راجع به خرابی ساختمان وزارت پست و تلگراف در جاده شمیران و جواب آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن
رئیس - سؤال آقای دکتر پورهاشمی از وزارت پست و تلگراف مطرح است. آقای دکتر پورهاشمی بفرمایید.
دکتر پورهاشمی - سؤالی که امروز مططرح است برای آن عده از نمایندگان محترم که از جاده قدیم شمیران و از جلوی بی‌سیم ایاب و ذهاب می‌فرمایند روشن است جهت اطلاع نمایندگان محترم مطالبی به عرض می‌رسانم: یکی دو ماه قبل کسانی که از جاده قدیم شمیران عبور می‌کردند در محوطه بی‌سیم و در مقابل حوزه وزارتی پست و تلگراف بنایی مشاهده می‌کردند که ستون‌های بلند و آهنی آن نموداری از این بود که بزودی ساختمان مجللی بر ساختمان‌های زیبا و پرعظمت دولتی تهران افزوده خواهد شد ولی من، منی که روزی سه چهار بار از جلو آن می‌گذارم خون دل می‌خوردم چه می‌دانستم این بنا به وزارت خانه‌ای تعلق دارد که یکی از ادارات آن در یکی از شهرستان‌ها از خرابی فرو می‌ریخت و این وزارتخانه به عذر نداشتن بودجه از تعمیر آن خودداری می‌کرد.
خلاصه بعد از پیش‌بینی فوق‌العاده عجیب اداره هواشناسی مبنی بر آمدن جریان هوای بسیار گرمی به سوی ایران آن برف معروف فرود آمد این برف با تمام سفیدی و شفافی خود باعث روسیاهی خیلی‌ها از جمله سازندگان و ناظرین این بنا گردید و این اسکلت آهنی عظیم در اثر فشار برف به تلی آهن مبدل شد. من از جناب آقای وزیر پست و تلگراف و مقامات مسئول می‌پرسم شما که برای ساختن یک دکه آگهی می‌کنید که شرکت کنندگان در مناقصه «یا به قول یکی از نمایندگان محترم مزایده» باید مدارک صلاحیت فنی خود را آراءه بدهند. آیا به این موضوع در این امر بزرگ رسیدگی کرده‌اید؟ اگر رسیدگی شده چطور اولیه‌ترین شرط مهندسی و ساختن یک بنا که حساب کردن مقاومت و فشار وارد بر پایه و سطح آن بناست و یک مسئله دو دوتا چهارتاست توجه نشده است ممکن است بفرمایید که رسیدگی به این امر به عهده مهندس یا مهندسین ناظر بوده است. من هم با شما هم صدا شده می‌گویم دستگاه نظارت شما آیا منتظر بوده‌اند که بنا تمام و تحویل شده آنگاه آنها نظارت نمایند. اگر این بنا تمام و تحویل هم شده بود بالطبع عده زیادی هم در آن بودند. با این پایه سست خود فرو می‌ریخت تصورش را بفرمایید چه فاجعه دردناکی بوجود می‌آورد. جناب آقای وزیر در آن صورت مسئول این فاجعه که بود. شکا که نبودید. مقاطعه‌کار و ناظر هم که کارشان را کرده و رفته بودند و از طرفی وقتی در مرکز مملکت و در جلوی روی مسئولین چنین کارهایی می‌شود خدا می‌داند در دور افتاده‌ترین نقطه چه کارها خواهند کرد. من مطمئن هستم که خود آقای وزیر پست و تلگراف هم از این موضوع وجداناً ناراحت هستند به همین دلیل هم در متن سؤال قید کردم که برای راحتی وجدان خود و ایشان و حفظ درآمد عمومی و خزانه کشور که توسط پاره دوزان و پیرزنان دوک‌ریس نقاط مختلف کشور تأمین می‌شود و از اهم وظایف مجلس شورای ملی است این سؤال را تقدیم می‌کنم. امیدوارم که پاسخ جناب آقای وزیر پست و تلگراف صریح و روشن بوده و مستند به رقم و مدراک باشد.
رئیس - آقای وزیر پست و تلگراف.
وزیر پست و تلگراف (مهندس سمیعی)-نماینده محترم این موضوع ریختن داربست فلزی ارتباطات بی‌سیم را به چهار قسمت تجزیه فرمودند که بنده همان‌طوری که ایشان تجزیه کردهاند جواب عرض می‌کنم سؤال فرمودند که هزینهای که برای این کار بر آورد شده چه مبلغ است عرض می‌کنم که برای این بنا مبلغ پنجاه میلیون ریال برآورد شده بود سؤال فرمودهاند تاکنون چه مبلغ به مقاطعه‌کار پرداخت شده عرض می‌کنم تاکنون بابت این استخوان‌بندی و زیربنایش هشت میلیون و سیصد و هفتاد و هفت هزار ریال به مقاطعه‌کار پرداخت شده سؤال فرمودند که آیا این ساختمان مهندس ناظر داشته است یا خیر؟ و اگر داشته است چگونه نظارت کرده است و اگر نداشته چگونه مقاطعه‌کار کنترل شده است عرض می‌کنم که ساختمان مزبور به نظارت آقای مهندس فروغی که یکی از مهندسین برجسته این مملکت و رئیس دانشکده هنرهای زیبای وقت بوده است بوده و نقشه و محاسبات فنی و اسکلت فلزی آن را آقای مهندس آشتیانی حساب کردهاند و نقشه‌کشی کردهاند تهیه نموده‌اند و کار انجام شده هم با نقشه تطبیق می‌کند سؤال فرمودند که اقدام قانونی وزارت پست و تلگراف در استیفای حقوق دولت چه بوده است؟ عرض می‌کنم بنای نیمه‌تمام تحویل مقاطعه‌کار است و هنوز از طرف وزارتخانه تحویل گرفته نشده است و در مقابل وجهی که عرض کردم مبلغ هشت میلیون و خورده‌ای که به مقاطعه‌کار پرداخت شده وزارتخانه مبلغ پانزده میلیون ریال سپرده از او دارد (احسنت) و مقاطعه‌کار متعهد است بنای سالم و منظم و قطعی تحویل وزارتخانه بدهد (احسنت).
رئیس - آقای دکتر پورهاشمی نظر دیگری ندارید؟ (دکتر پورهاشمی - خیر)
- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اصلاح قانون انتخابات مربوط به شرکت بانوان در انتخابات و ارسال به مجلس سنا
۸- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اصلاح قانون انتخابات مربوط به شرکت بانوان در انتخابات و ارسال به مجلس سنا
رئیس - شور دوم گزارش کمیسیون کشور مربوط به شرکت بانوان در انتخابات مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۵ بهمن ۱۳۴۲ با حضور آقای معاون وزارت کشور لایحه شماره ۸۲۰/ق/۱-۱۳/۱۰/۴۲ دولت راجع به شرکت بانوان در انتخابات که گزارش شور اول آن به شماره ۱۶۳ چاپ شده بود برای شور دوم مطرح و ماده واحده مصوب شور اول را عیناً مورد تصویب قرار داد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده- بند اول ماده دهم و بند دوم ماده سیزدهم قانون انتخابات مجلس شورای ملی مصوب شوال ۱۳۲۹ هجری قمری که مربوط به شرایط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان است و همچنین قید کلمه ذکور از ماده ششم و ماده نهم قانون انتخابات مجلس سنا مصوب ۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۲۹ حذف می‌شود.
ماده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ اذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.
مخبر کمیسیون کشور - حسام‌الدین رضوی.
رئیس - آقای خواجه‌نوری توضیحی داشتید بفرمایید.
خواجه‌نوری - از مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی نهایت امنان را دارم که به بنده فرصتی دادند که راجع به این قانون مطالبی را به عرض نمایندگان محترم برسانم در این چند سال اخیر بخصوص در طی سال گذشته همان‌طوری که تمام ملت ایران شاهد و ناظر بودند وقایع بسیار مهم و تاریخی در کشور ما رخ داده است و تظاهراتی که در روز مهم و میمون و مقدس ششم بهمن در تهران به وقوع پیوست بهترین مبین احساست مردم این مملکت است. که نسبت به ذات شهریاری اظهار قدردانی کردند که الحمدالله تمام قیود و موانع پیشرفت و ترقی مملکت را با یک دست توانا و اراده آهنین از هم گسیختند. (یغمائی کیهان - جناب آقای خواجه‌نوری معذرت می‌خواهم در تمام کشور بفرمایید) بله در تمام کشور خیلی ممنونم این مورد به خصوص که مربوط به اعطای حق به بانوان است یک موضوع بسیار مهمی است و حق این است که در این خانه ملت به طور تفصیل درباره آن صحبت به شود حضور بانوان محترمی که در این مجلس با ما همکاری می‌کنند بهترین دلیل رشد بانوان ایران است (صحیح است) رویه‌ای متین در جلسات عمومی و همکاری صمیمانه آنها در کمیسیون‌ها و استفاده‌ای که ما از تجربیات و اطلاعات و احساسات واقعی آنها می‌بریم بهترین دلیل است که زن‌های ایران مستحق چنین حقی بوده‌اند (صحیح است) بنده نمی‌خواهم که زیاد وقت مجلس شورای ملی را بگیریم ولیکن می‌خواهم بز عرض کنم که به خانم‌ها باید تبریک گفت و امیدوار هستم که از این فرصت استفاده کنند و در راه پیشرفت امور اجتماعی و سیاسی مملکت قدم به قدم و حتی پیشوای ما باشند مخصوصاً در امور اجتماعی در تمام ممالک مترقی دنیا ثابت شده است که خانم‌ها صالح‌تر و مؤثرتر هستند خدماتی که بانوان در بیمارستان‌ها در مدارس در دادگاه‌های مخصوص اطفال در کلیه شئون مملکت می‌توانند انجام بدهند فوق‌العاده مؤثر و مغتنم است و امیدوار هستم که بانوان محترم ایران از این فرصت حداکثر استفاده را ببرند و برای پیشرفت امور با تمام مردم این مملکت همگام و همقدم باشند (احسنت).
(چند نفر از بانوان - متشکرم).
رئیس- ماده واحده مطرح است در صورتی که نظری نیست در کلیات آخرش هم نظری نیست؟ (اظهار شد- مخالفی نیست) پس نسبت به این لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
بانو شوکت ملک جهانبانی - اجازه می‌فرمایید؟ بنده می‌خواستم در این باره تشکر بکنم.
رئیس - بفرمایید.
بانوشوکت ملک جهانبانی - شکر خدا که هر چه طلب کردم از خدای بر منتهای مطلب خودکامران شدم. (احسنت)
هرگز هیچ زبانی قادر نیست از عهده ادای تشکر مزاحم شاهنشاه برآید (احسنت).
- از دست و زبان که بر آید
- کز عهده شکرش به در آید
اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی به زنان ایران حق حیات دادند و اجازه فرمودند که زن ایرانی در کلیه شئون کشور اعم از امور سیاسی و اجتماعی و فرهنگی دوش به دوش برادران خود انجام وظیفه کنند. زنان ایران که به حق شایستگی این مرحمت و عطیه ملوکانه را داشتند این مسئولیت خطیر را کاملاً احساس می‌کنند و انشاءالله از عهده این امتحان به خوبی برخواهند آمدو سرافراز و سربلند خواهند شد تا با خدمت به میهن عزیز و مردم مراحم شاهانه را سپاسگزاری کرده باشند. همچنین از طرف کلیه بانوان ایرانی بخصوص خواهرانی که نمایندگی مجلس شورای ملی را دارند از برادران عزیزم تشکر می‌کنم که امروز با علاقه خاص و نهایت لطف و صمیمت این لایحه را تصویب فرمودند. آقایان نمایندگان به خوبی استحضار دارند که بانوان ایرانی هنوز به بسیاری از حقوق حقه خود نرسیده‌اند و برای استیفای آن نیاز فراوان به همکاری و معاضدت برادران خویش یعنی آقایان نمایندگان مجلسین دارند تا پس از حصول مقصود بتوانند در اجتماع دلگرم‌تر و در خانواده مؤثرتر بوده مادرانی ارزنده و فداکار و شجاع و دلیر باشند تا فرزندانی لایق‌تر و بهتر به این آب و خاک تحویل دهند. (احسنت، احسنت).
- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اجازه تمدید قانون اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات و ارسال به مجلس سنا
۹- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اجازه تمدید قانون اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات و ارسال به مجلس سنا
رئیس - شور دوم گزارش کمیسیون کشور راجع به تمدید اجرای قانون اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات مطرح است. قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۵/۱۱/۱۳۴۲ با حضور آقای معاون وزارت کشور لایحه شماره ۸۲۴/ق/۱۳-۱/۱۰/۴۲ دولت راجع به تمدید اجرای قانون اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۹۹ چاپ گردیده برای شور دوم مطرح و گزارش شور اول را با حذف تبصره آن تصویب نمود اینک گزارش آن را به شرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
ماده واحده - به وزارت کشور اجازه داده می‌شود قانون اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات مصوب مرداد ماه ۱۳۳۵ که اعتبار قانونی آن در آخر سال ۱۳۳۹ منقضی گردیده است کماکان تا تصویب قانون جدید اجرا نماید.
ماده واحده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.
مخبر کمیسیون کشور - حسام‌الدین رضوی.
رئیس - شور دوم ماده واحده مطرح است نظری راجع به ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) (یکی از نمایندگان اصل قانونش آمده است) بنابراین خواهش می‌کنم در صورتی که نظری نسبت به ماده واحده و کلیات آخرش نباشد خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد. برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- تقدیم لایحه راجع به تقسیم اراضی سدهای لار و لتیان به وسیله آقای وزیر کشور
۱۰- تقدیم لایحه راجع به تقسیم اراضی سدهای لار و لتیان به وسیله آقای وزیر کشور
رئیس - آقای دکتر پیراسته فرمایشی داشتید بفرمایید.
دکتر پیراسته (وزیر کشور)- خاطر نمایندگان محترم مستحضر است دولت از مدت‌ها پیش در مقام ساختمان سد لتیان برآمده و برای پرداخت بهای اراضی که در محیط این سد قرار گرفته است مشکلاتی ایجاد شده بود چون قانونی که مورد عمل بایستی قرار بگیرد قانون توسعه معابر بود و طبق قانون توسعه معابر باید مبالغ هنگفتی پرداخت می‌شد و این صحیح نبود و عادلانه نبود و مبالغ گزافی به ضرر دولت تمام می‌شد کمیسیون‌های متعددی در این باره مطالعه کردند و لایحه‌ای تهیه شده که با یک فوریت تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم در این لایحه آن قسمت از اراضی مورد احتیاج سدهای لار و لتیان که مشمول قانون اصلاحات ارضی بوده است بعد از این هم خریداری خواهد شد و مطابق آن قانون عمل خواهد شد و آنچه را که مشمول قانون اصلاحات ارضی نبوده است یک پیشنهاد عادلانه‌ای شده است که به نظر دولت عادلانه است و مبلغ هنگفتی به ضرر دولت تمام نمی‌شود در عین حال هم مالکینی که مشمول قانون اصلاحات ارضی نیستند بهای عادلانه‌ای دریافت خواهند کرد و از نظر این که ساختمان سد خیلی اهمیت دارد از نظر تأمین آب و عمران و آبادی مناطق شمالی تهران این است که با قید یک فوریت تقدیم می‌کنم و استدعا می‌کنم که آقایان نمایندگان محترم توجه بفرمایند که بعد هم زودتر در کمیسیون مطرح به شود که سازمان آب تهران بتواند وظیفه‌اش را انجام بدهد (صحیح است- احسنت).
- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اجازه واگذاری سه هزار مترزمین شهرداری سمنان به سازمان امنیت و ارسال به مجلس سنا
۱۱- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشور راجع به اجازه واگذاری سه هزار مترزمین شهرداری سمنان به سازمان امنیت و ارسال به مجلس سنا
رئیس - شور دوم گزارش کمیسیون کشور مربوط به واگذاری سه هزار متر زمین از طرف شهرداری سمنان به سازمان امنیت کشور مطرح است. قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۵ بهمن ماه ۱۳۴۲ با حضور آقای فرهودی معاون وزارت کشور لایحه شماره ۸۱۲/ق/۱۳-۱/۱۰/۴۲ دولت راجع به واگذاری سه هزار مترزمین از طرف شهرداری سمنان به سازمان امنیت کشور را که گزارش شور اول آن به شماره ۳۲۱ چاپ گردیده برای شور دوم مطرح و مورد رسیدگی قرار داده و با توجه به پیشنهادات گزارش شور اول را با اصلاحاتی تصویب نمود و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
ماده واحده - شهرداری سمنان می‌تواند سه هزار متر مربع از اراضی خود را به منظور احداث ساختمان با حفظ مالکیت شهرداری در اختیار سازمان اطلاعات و امنیت محل بگذارد هر موقع رفع نیاز سازمان مزبور از زمین مورد واگذاری به شود باید با مستحدثات به شهرداری مسترد گردد.
ماده واحده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شد تصویب می‌شود.
مخبر کمیسیون کشور- حسام‌الدین رضوی.
رئیس - ماده واحده مطرح است. آقای دکتر یگانه نظری دارید؟ (دکتر یگانه - خیر) بنابراین در ماده واحده و کلیات آخرش در صورتی که نظری نیست خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- شور و تصویب گزارش کمیسیون نظام راجع به مقررات مستمری وراث افزارمندان ارتش و ارسال به مجلس سنا
۱۲- شور و تصویب گزارش کمیسیون نظام راجع به مقررات مستمری وراث افزارمندان ارتش و ارسال به مجلس سنا
رئیس - گزارش کمیسیون نظام راجع به وراث مستمری بگیر افزارمندانی که در حین خدمت فوت کردهاند مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۲۲/۱۰/۴۲ با حضور تیمسار سپهبد صنیعی کفیل وزارت جنگ لایحه شماره ۲۵۰۱۱- ۱۰۴۰۶ - ۳۰/۹/۴۲ دولت راجع به برقراری مستمری درباره وراث افزارمندانی که در حین خدمت فوت نموده‌اند که گزارش شور اول آن به شماره ۲۷۴ چاپ شده است برای شور دوم مطرح و ماده واحده مصوب شور اول را عیناً تأیید نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده - وراث مستمری بگیر افزارمندانی که در حین خدمت فوت نموده‌اند می‌توانند از مزایای تبصره ۲ ماده ۴ قانون بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان کارگاه‌ها و کارخانجات ارتش استفاده نمایند مشروط بر این که کسور مربوطه را به اقساط حداکثر دو سال بپردازند.
ماده واحده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.
مخبر کمیسیون نظام - سرتیپ حکیمیان.
رئیس - در این ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر نظری هست؟ (گفته شد- خیر) خانم‌ها و آقایانی که با این لایحه موافقند قیام کنند (عده زیادی قیام کردند) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به برقراری مستمری در باره حسن پزشکزاد و ارجاع به مجلس سنا
۱۳- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به برقراری مستمری در باره حسن پزشکزاد و ارجاع به مجلس سنا
رئیس - گزارش کمیسیون بودجه مربوط به برقراری مستمری درباره آقای حسن پزشکزاد مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه نهم بهمن ماه ۱۳۴۲ با حضور نمایندگه وزارت بهداری لایحه شماره ۴۵۵۰۸-۱/۱۰/۴۲ دولت راجع به مستمری آقای حسن پزشکزاد که به شماره ۲۳۴ چاپ شده است و طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود مطرح و به شرح زیر تصویب نمود.
اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
ماده واحده - به وزارت بهداری اجازه داده می‌شود از تاریخ ۲۴/۴/۴۰ ماهیانه مبلغ ۴۱۵۲ (چهار هزار و یکصد و پنجاه و دو) ریال به عنوان مستمری از محل اعتبار مربوطه در بودجه وزارت بهداری در باره آقای حسن پزشکزاد آبله کوب پیمانی بهداری رامهرمز برقرار و مادام‌العمر پرداخت نماید.
ماده واحده فوق که لایحه آن طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده تصویب می‌شود.
مخبر کمیسیون بودجه - مهندس عبدالله والا.
رئیس - کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟
صادق احمدی - استدعا می‌کنم مخبر کمیسیون توضیح بیشتری بدهند که ما روشن بشویم برای چه اصولاً مستمری به یک کسی داده می‌شود (صحیح است).
رئیس - آقای مهندس والا.
چند نفر از نمایندگان - نیستند.
رئیس - آقای دکتر یگانه توضیح بفرمایید.
دکتر یگانه- چون آقای مهندس والا مخبر محترم کمیسیون بودجه تشریف ندارند بنده به طور خلاصه توضیح مختصری درباره علل برقراری این مستمری به استحضار نمایندگان محترم می‌رسانم. ایشان مأموری بودند که در حین انجام وظیفه بر اثر یک تصادفی مبتلا به فلج شدند و چون کارمند پیمانی بودند و نمی‌توانستند از مزایای قانون استخدام کشوری استفاده بکنند و از طرفی چون قادر به انجام هیچ‌گونه کاری در ایام زندگی خودش نخواهد بود و این توضیحات را به تفصیل معاون محترم وزارت بهداری در کمیسیون دادند لذا اعضای محترم وزارت بهداری در کمیسیون دادند لذا اعضای محترم کمیسیون بودجه تشخیص دادند که این شخص که در اثر خدمت فلج شده است و برای همیشه قادر به خدمت نیست یک مستمری تقریباً عادلانه‌ای برای او برقرار به شود از نظر عجزی که در آینده برای هرگونه کاری دارد و تشکر می‌کنم.
رئیس - بنابراین اگر نظری نیست برای شور در ماده واحده رأی بگیریم (اظهاری نشد) خانم‌ها و آقایانی که با ورود در شور ماده واحده موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. خود ماده واحده قرائت می‌شود.
ماده واحده- به وزارت بهداری اجازه داده می‌شود از تاریخ ۲۴/۴/۴۰ ماهیانه مبلغ ۴۱۵۲ (چهار هزار و یک صد و پنجاه و دو) ریال به عنوان مستمری از محل اعتبار مربوطه در بودجه وزارت بهداری درباره اقای حسن پزشکزاد آبله کوب پیمانی بهداری رامهرمز برقرار و مادام‌العمر پرداخت نماید.
رئیس - راجع به ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر هم نظری نیست؟ (گفته شد - خیر) برای اظهار ملاحظات مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح و تصویب یک فوریت لایحه تقویم اراضی سدهای لار و لتیان
۱۴- طرح و تصویب یک فوریت لایحه تقویم اراضی سدهای لار و لتیان
رئیس - فوریت لایحه اراضی سد لار و لتیان مطرح است قرائت می‌شود.
موضوع: لایحه قانون تقویم اراضی مورد نیاز سدهای لار و لتیان. محترماً به استحضار می‌رساند که به موجب قانون ساختمان و بهره‌برداری سدهای لار و لتیان مصوب تیرماه ۱۳۳۷ مسئولیت ساختمان سدهای لار و لتیان و بهره‌برداری از آنها به عهده سازمان آب تهران محول است که از محل اعتبارات دولت و برنامه سوم ساختمان سد لتیان آغاز شده است. در مور دقسمتی از اراضی مورد احتیاج فوری طبق ماده ۳ قانون ساختمان سدهای لار و لتیان مصوب تیر ماه ۳۷ و به اتکاء تبصره ذل ماده واحده قانون آب و فاضلاب مصوب خرداد ۱۳۳۰ اقدام شده است. نظر به این که ادامه رویه فوق و تقویم اراضی براساس قانون توسعه معابر مخصوصاً پس از اجرای قانون اصلاحات ارضی صحیح به نظر نمی‌رسد و ضرورت دارد در مبانی ارزیابی قوانین قبلی تجدید نظر شود لذا دولت در نظر گرفته است در مورد تقویم آن قسمت از اراضی مورد احتیاج سدهای لار و لتیان که مشمول قانون اصلاحات ارضی بوده و بعد از این خریداری خواهد شد براساس مقررات مندرج در مادتین دهم و سیزدهم قانون اصلاحات ارضی عمل نماید و در مورد قسمت دیگری از اراضی که مشمول قانون اصلاحات ارضی نیست اصلاحاتی متناسب با وضع فعلی و معاملات رایج در املاک کشاورزی در قوانین مربوطه به عمل آورد. در تأمین این منظور لایحه قانونی تقویم اراضی سدهای لار و لتیان ضمیمه را در ۷ ماده و ۴ تبصره پیشنهاد می‌نماید استدعا دارد مقرر فرمایید با قید یک فوریت مطرح و پس از تصویب برای اجرا ابلاغ فرمایند.
نخست وزیر - وزیر دادگستری - وزیر کشور - وزیر کشاورزی.
ماده ۱- ماده ۳ قانون ساختمان و بهره‌برداری سدهای لار و لتیان مصوب تیرماه ۱۳۳۷ به شرح مواد این قانون اصلاح می‌شود.
ماده ۲- سازمان اب تهران در اجرای طرح‌های سدهای لار و لتیان و تأسیسات مربوطه طبق تبصره ماده واحده قانون انجام لوله‌کشی و فاضلاب شهر تهران مصوب خرداد ۱۳۳۰ قرار استملاک و تصرف اراضی و باغ‌ها و املاک و مستحدثات و استفاده از حقوق ارتفاقی مورد احتیاج را با همان تشریفاتی که در تبصره مذکور مقرر است می‌دهد ولی تشکیل هیئت ارزیابی و ترتیب پرداخت بها به شرح ماده ۳۳ و سایر مواد این قانون خواهد بود.
ماده ۳- تقویم و تعیین درآمد و تشخیص ضرایب ارزیابی اراضی و باغ‌ها و قلمستان‌ها و زمین‌های مشجر و کلیه مستحدثات بوسیله هیئت ارزیابی مرکب از سه نفر از افراد مطلع و بصیر در این رشته که یک نفر از آنها از طرف وزیر کشور و یک نفر از طرف وزیر کشاورزی و یک نفر از طرف مدیرعامل سازمان برنامه انتخاب و به هیئت وزیران پیشنهاد می‌شود به عمل خواهد آمد و این هیئت پس از تصویب هیئت وزیران طبق مقررات مندرج در ماده چهار این قانون اقدام به ارزیابی املاک مورد نیاز سازمان آب تهران خواهند نمود.
- تبصره ۱- هیئت مذکرو در فوق باید به مالک هر ملک مورد ارزیابی اعلام نماید که در فرجه معینی خود یا نماینده او در جلسه ارزیابی حضور بهم رساند و پس از استماع اظهارات مالک یا نماینده او هیئت نظر خود را به طور قطع اعلام می‌دارد. در صورت عدم حضور مالک یا نماینده او بدون عذر موجه هیئت ارزیابی می‌تواند تصمیم نهائی را اتخاذ نماید و تشخیص عذر موجه نیز به عهده هیئت مذکور می‌باشد.
- تبصره ۲- نظر هیئت ارزیابی که به اتفاق و یا با اکثریت آراء اتخاذ و اعلام می‌شود قطعی و غیرقابل اعتراض بوده و برای طرفین لازم الاجراست.
ماده ۴- ارزیابی اراضی و باغ‌های میوه و قلمستان‌ها و زمین‌های مشجر و کلیه مستحدثات با توجه به نکات زیر از طرف هیئت ارزیابی به عمل خواهد آمد:
- الف - در مورد اراضی و املاک مشمول مرحله اول قانون اصلاحات ارضی ملاک ارزیابی مقررات قانون اصلاحات ارضی خواهد بود.
- ب - در مورد اراضی زراعتی که مشمول مرحله اول قانون اصلاحات ارضی نیست مأخذ ارزیابی برای هر هکتار زمین با توجه به نوع و مدت آیش و فاصله آن با جاده‌های موجود قبل از تاریخ شروع طرح‌های ساختمان سدها و موقع محل از ده تا پانزده برابر درآمد خالص محصول سالانه آن خواهد بود. در مورد باغ‌ها و اراضی مشجری که بعد از تاریخ ۱۷/۴/۱۳۳۷ احداث شده باشد ارزیابی براساس اراضی مشابه زراعتی مندرج در همین بند به عمل خواهد آمد.
- تبصره - حقوق زارعین اعم از حق ریشه - بهای شخم و کود و ارزش زحماتی که زارع برای اباد کردن زمین مورد نیاز متحمل شده است معادل یک دوم تا یک پنجم بهای تعیین شده به موجب بند ب ماده ۴۰ است که از سهم مالک کسر و به زارع مربوطه پرداخت خواهد شد.
- ج - ملاک ارزیابی باغ‌های میوه و زمین‌های مشجر مشروط بر این که تاریخ احداث آنها قبل از ۱۷/۴/۳۷ باشد باتوجه به نوع و تعداد و سنن و میزان محصول درخت‌ها حداقل یک برابر و نیم و حداکثر سه برابر میزان مندرج در بند ب این ماده تعیین می‌شود.
- تبصره - در صورتی که اعیانی باغ‌ها و اراضی مشجر متعلق به زارع باشد و یا مالک و زارع طبق قراردادهای خاصی در اعیانی شریک و سهیم باشند تفاوت قیمت تعیین شده براساس بند ب و بند ج به زارع و یا مالک و زارع به نسبت سهم هر یک پرداخت خواهد شد.
- د- اشجار موجود در اراضی و باغات متعلق به مالکین بوده و تا موقعی که زمین مورد استفاده سد و تأسیسات آن قرار نگرفته می‌توانند از آنها بهره‌برداری کنند ولی مالکین مکلفند در ظرف دو ماه از تاریخ اخطار سازمان آب تهران از زمین خلع ید کنند در غیراین صورت سازمان آب تهران بدون هیچ‌گونه تشریفات قانونی رأساً مجاز به قطع اشجار و استفاده از زمین خواهد بود. مسئول حفظ و نگهداری اشجار قطع شده سازمان آب تهران نیست.
- ه- مأخذ ارزیابی در مورد اراضی دیمزار برای هر هکتار ۱۵۰۰ ریالی الی ۲۵۰۰ و اراضی بایر برای هر هکتار ۱۰۰ ریال خواهد بود.
- و - اعیانی خانه‌های روستایی و اصطبل و بهاربند و امثال آن که محل سکونت یا مورد استفاه زارعین باشد از قرار مترمربعی زیربنا یک طبقه حداکثر ۵۰۰ ریال تعیین و به زارع متصرف پرداخت می‌شود.
- ز- اعیانی خانه‌های غیر روستایی که قبل از تاریخ ۱۷/۴/۱۳۳۷ (تاریخ تصویب قانون ساختمان و بهره‌برداری سدهای لار و لتیان) ساخته شده باشد به قرار حداکثر ۵۰۰ ریال برای هر مترمربع زیربنای یک طبقه تعیین و پرداخت می‌شود ولی نسبت به ساختمان‌های غیرروستایی که بعد از تاریخ ۱۷/۴/۱۳۳۷ ساخته شد هباشد هیچ‌گونه غرامتی منظور نمی‌شود.
- ح- در مورد مالکینی که مجموع مالکیت آنها در تاریخ تقدیم این قانون به مجلس از یک هکتار کمتر است تا میزان پنجهزار مترمربع بیست درصد و نسبت به مازاد ۵۰۰۰ مترمربع تا ۱۰۰۰۰ مترمربع ۱۰ درصد اضافه بر قیمت‌های تعیین شده برای مساحت‌های بیش از یک هکتار تعیین می‌شود.
ماده ۵- در صورتی که مالک یا مالکین از انجام معامله و امضای اسناد انتقال خودداری نمایند دادستان شهرستان تهران یا نماینده او به جای مالک یا مالکین اسناد انتقال قطعی و دفاتر مربوطه را امضا نموده و ثمن معامله در صندوق دادگستری به نام مالک یا مالکین سپرده خواهد شد.
ماده ۶ - پرداخت بها و غرامت نسبت به املاکی که تا تاریخ تسلیم این لایحه به مجلس استملاک و به تصرف سازمان آب تهران در آمده است به ترتیب زیر خواهد بود:
- الف - نسبت به مالک یا مالکینی که اراضی و املاک آنان استملاک و عملاً به تصرف سازمان درآمده و بهای آن پرداخت شده و سند انتقال قطعی تنظیم گردیده باشد معامله قطعی محسوب می‌شود.
- ب - درباره مالک یا مالکینی که اراضی و املاک آنان استملاک و عملاً تصرف شده است ولی هنوز سند رسمی انتقال قطعی تنظیم نگردیده و معامله انجام نشده باشد یا املاکی که بعداً تصرف به شود مقررات این قانون لازم‌الاجرا خواهد بود.
- ج - نسبت به مالک یا مالکینی که املاک آنان استملاک و عملاً به تصرف سازمان در آمده و قبل از تاریخ تقدیم این لایحه به مجلس براساس ارزیابی کارشناس طبق تبصره ذیل ماده واحده قانون آب و فاضلاب مصوب خرداد ۱۳۳۰ به طور علی‌الحساب مبالغی بابت بها و غرامت اراضی و املاک مسحدثات پرداخت شده است ولی تاکنون سند رسمی انتقال قطعی تنظیم نگردیده و معامله انجام نشده باشد مجدداً به مأخذ مقررات این قانون بها و غرامت محاسبه و مابه‌التفاوت پرداخت خواهد شد لیکن اگر مبلغی که به طور علی‌الحساب پرداخت شده است اضافه بر مأخذ تعیین شده براساس این قانون باشد مبلغ اضافی قابل استرداد نخواهد بود مشروط بر این که مالک یا مالکین در مهلتی که توسط سازمان آب تعیین می‌شود ترتیب انتقال قطعی اراضی و املاک مربوط را بدهند.
ماده ۷- وزارتخانه‌های کشاورزی و کشور و دادگستری مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
نخست وزیر - وزیر دادگستری - وزیر کشور - وزیر کشاورزی.
رئیس - فوریت لایحه مطرح است. آقای صادق احمدی بفرمایید.
صادق احمدی - عرض کنم حضورتان بنده نظر خاصی نسبت به این لایحه معین ندارم و به طورکلی می‌خواستم عرض کنم که فلسفه دو شوری بودن لوایح در مجلس این است که همه نمایندگان بتوانند نظرات اصلاحیشان را در مجلس بدهند. البته آقایانی که در کمیسیون‌ها هستند همه خبره هستند مطلع هستند و متخصص هستند به اندازه کافی مطالعه می‌کنند تردیدی نیست ولی نظرات اصلاحی دیگری هم ممکنست در مجلس باشد چون معرف است که همه چیز را همه‌گان دانند. ممکن است لایحه‌ای که در مجلس شورای ملی مطرح می‌شود ضمن طرح آن در مجلس پیشنهادهای مفیدی داده شود به همین جهت هم گفته‌اند لوایح دوشوری باشد منتهی پیش‌بینی کردهاند و گفته‌اند که گاهی پیش می‌آید یک لوایحی فوریت دارد و واقعاً اگر به موقع خودش تصویب نشود اشکالاتی ایجاد می‌کند این نوع لوایح را دولت می‌تواند با یک فوریت یا احیاناً با دو فوریت تقدیم بکند به شرط این که چرایش را بگوید و فلسفه‌اش را بگوید و مجلس قانع به شود که واقعاً این فوریت لازم دارد. بنده از جناب آقای وزیر کشور مخصوصاً خواهش می‌کنم که اگر ممکن است فوریت را پس بپیرند و اگر ممکن نیست به نظر خودشان بیایند توضیح بدهند البته همان‌طوری که جناب آقای منصور در دو سه جلسه قبل فرمودند و بنده به عنوان یک نماینده منفرد می‌توانم اینجا تأیید بکنم همه نمایندگان مجلس با تصویب لوایح دولت در اسرع وقت موافقند و می‌خواهند که کارها هر چه زودتر تمام به شود و دست دولت هم باز به شود در نظراتی که دارند و در برنامه‌ای که دارند و نظرم کلی است و اگر آقای وزیر کشور توضیحی بدهند که من قانع به شوم مخالفتم را پس می‌گیرم.
رئیس - آقای وزیر کشور بفرمایید.
وزیر کشور - بعد از فرمایش آقای صفی‌پور عرض می‌کنم.
رئیس - آقای صفی‌پور بفرمایید.
دکتر عاملی - آقای احمدی مخالفت نکردند توضیح خواستند.
صفی‌پور - بنده در کمیسیون عرای هفته پیش پرونده این زمین‌ها را مطالعه کردم و این که در اینجا به عنوان موافق صحبت می‌کنم برای این است که در اصل موضوع وارد هستم یک کار عمرانی بسیار عالی تحت راهنمایی اعلحضرت همایونی شروع شده و سدی ساخته می‌شود معمولاً در این طور مواقع افرادی هستند که کم یا زیاد مقداری از منافع‌شان به خطر می‌افتد خوشبختانه در رأس بنگاه لوله‌کشی تهران یک شخص برجسته‌ای است (صحیح است) (معتمدی - مهندس روحانی مرد شریفی است) که ایشان تا آنجا که من دیده‌ام حق مطلب را ادا کردهاند و اقداماتی کردهاند که اینها به تناسبی به حق‌شان برسند و تا حدودی قیمت ارضی‌شان پرداخت شده منتهی عده دیگری مانده‌اند هنوز معامله اینها به صورتی در نیامده است که رضایت بدهند و زمین‌ها را در اختیار دولت بگذارند و دولت هم ناگزیر است که در آنجا برج مراقبت داشته باشد میخ‌کوبی کند و از این زمین‌ها برای سد بهره‌برداری کند اینها آمده‌اند ایستادگی می‌کنند که باید این زمین‌ها را به قیمت پنج سال قبل که بازار زمین در تهران گرم بود پولش را در حدود متری ۲۰ تومان به ما بدهید و این هم از خزانه ملت است و اگر بدون مطالعه و بدون این که این زمین‌ها را قیمت بکنند که چقدر ارزش دارد هر کس آمد با توصیه و تقاضا کسی که در رأس کار هست قبول کند و بپردازد دو ضرر دارد یکی ضرر عمومی است که به مملکت می‌خورد و پولی نمی‌ماند که این مؤسسه‌ای که امروز دارد سد می‌سازد فردا بتواند یک استخر هم درست بکند برای این که پول ملت از بین می‌رود و یکی هم ضرر خصوصی دارد آن وزیر یا رئیس که در رأس کار است بعداً تحت تعقیب قرار می‌گیرد و جوابی هم برای این کار ندارند. الان مشکل کار در این موضوع به خصوص این است که بعضی افراد مبلغ بیشتری از حد واقعی مطالبه می‌کنند بنده آنجا مذاکره کردم و صحبت کردم زمینی که ارزشش متری یک تومان است الان از قررا متری ۱۵ یا ۲۰ تومان مطالبه می‌شود که دولت بپردازد اگر بخواهند مطابق قوانین سابق عمل کنند احتیاج به ایجاد توافق هست. احتیاج به کارهایی است که باید به شود و یک کار بزرگ مملکتی معطل می‌ماند که دولت نمی‌تواند تمنیات فورشندگان را برآورده کند (صحیح است) و اگر بخواهد معطل نکند و خواسته باشد خودش عمل کند هزار پیرایه بهش می‌بندند که دولت جابر است می‌آید می‌گیرد می‌بندد و می‌برد و تنها به قاضی رفته هم خوشحال برمی‌گردد. بنده از دوست محترمم جناب آقای احمدی تقاضا می‌کنم مخالفت‌شان را پس بگیرند این کاری است که مجلس باید انجام بدهد (یکی از نمایندگان - مخالفتی ندارند توضیح خواستند) بنده حتی با یک فوریت مخالف بودم و معتقد بودم که این لایحه با دو فوریت باید در مجلس مطرح به شود.
رئیس - آقای وزیر کشور بفرمایید.
وزیر کشور- فرمایشات جناب آقای احمدی نماینده محترم بسیار منطقی و اصولی بود که مجلس جای بحث است و جای تفحص است و جای تفکر و بنابراین بایستی علی‌الاصول لوایح جریان عادی خودش را طی کند النهایه در خود آئین‌نامه پیش‌بینی شده که مواردی را که اقتضا دارد از تشریفات آنچه که می‌شود بکاهد برای این که مبادا به اصل کار لطمه‌ای وارد به شود نظامنامه هم این پیش‌بینی را کرده است و دولت هم سعی می‌کند تا آنجائی که لازم نباشد لایحه‌ای را با فوریت نیاورد کما این که لوایحی که تاکنون تقدیم مجلس شده است تمام لوایح عادی بوده است و به صورت عادی تقدیم شده و صورت دو شوری خواهند داشت اما در این مورد همان‌طوری که جناب آقای صفی‌پور نماینده محترم فرمودند موضوعی است که مبتلا به یک دسته زیادی از مردم است و باید هم مردم تکلیف‌شان را بدانند و هم دولت تکلیفش را بدانند. مدت‌هاست از سال ۱۳۳۷ تا به حال این موضوع مبتلا به هست ومعطل مانده و دولت نتوانسته است که راه‌حل صحیحی پیدا بکند بعد از مطالعات زیاد فنی و مشورت با کسانی که مطلع و بصیر بوده‌اند به عمل آمده فعلاً این راه‌حلی که تقدیم مجلس شورای ملی شده است به نظر دولت رسیده است البته همان‌طوری که مکرر در موقع تقدیم لوایح به عرض مجلس شورای ملی رسیده است هرگاه پیشنهاداتی برسد که بهتر نظر ما را تأمین بکند و عادلانه باشد با کمال میل دولت می‌پذیرد. راجع به لایحه تصور می‌کنم اگر چنانچه خیلی از نظامنامه خارج نباشم یک فوریتی است و با تصویب یک فوریت یک شوری تلقی می‌شود که دو مرتبه به کمیسیون نمی‌رود بنابر این نظر آقای احمدی در این مورد تأمین است چون در کمیسیون مطرح می‌شود و یکی یکی مواد در مجلس مطرح می‌شود و عقاید مختلف ابراز می‌شود و تصمیم می‌گیرند بنده می‌خواستم تقاضا بکنم که از نظر این که یک کار عمرانی بیش از این دچار وقفه نشود موافقت بفرمایند که با یک فوریت مطرح به شود که همان‌طوری که عرض کردم تعیین تکلیف صاحبان اراضی و دولت و این کار عمرانی که جنبه بسیار مؤثر و مهمی دارد زودتر معلوم به شود (صحیح است).
رئیس - آقای صادق احمدی بفرمایید.
صادق احمدی - با توضیحاتی که جناب اقای وزیر کشور دادند و همچنین جناب آقی صفی‌پور بنده مخالفت خودم را پس می‌گیرم (احسنت).
رئیس- بنابراین به یک فوریت این لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با فوریت لایحه موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام کردند) تصویب شد به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به اعطای اعتبار جهت پرداخت مطالبات معوقه شرکت‌های مختلف فرانسوی و انگلیسی و ارسال به مجلس سنا
۱۵- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به اعطای اعتبار جهت پرداخت مطالبات معوقه شرکت‌های مختلف فرانسوی و انگلیسی و ارسال به مجلس سنا
رئیس - گزارش کمیسیون بودجه راجع به اجازه پرداخت مبلغ ۸۱۸۱۸۲۹۲۲ ریال بابت مطالبات معوقه شرکت‌های مختلف فرانسوی و انگلیسی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه دوم بهمن ماه ۱۳۴۲ با حضور آقای برزگر معاون وزارت دآراءی لایحه شماره ۴/۳۶۳۹-۳۰/۹/۴۲ دولت راجع به اجازه پرداخت مبلغ ۸۱۸۱۸۲۹۲۲ ریال بابت مطالبات معوقه شرکت‌های مختلف فرانسوی و انگلیسی که به شماره ۲۹ چاپ شده است مورد رسیدگی قرارداده و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب نمود اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
ماده واحده - به وزارت دآراءی اجازه داده می‌شود حداکثر اعتباری معادل هم ارز ۸۱۸۱۸۲۹۲۲ ریال بابت مطالبات معوقه و تا پایان سال‌جاری شرکت‌های مختلف فرانسوی و انگلیسی که برای تهیه مصالح ساختمان‌ها و تأسیسات ارتش مربوط به برنامه فیربال و تأسیس کارخانه فشنگ‌سازی برای ارتش و تحویل ریل و اکلیس و تراورس راه‌آهن دولتی ایران و اجرای طرح کارخانه کود شیمیایی شیراز و لوله‌کشی گاز گچساران و که قراردادهایی با سازمان‌های مربوطه منعقد نموده‌اند تخصیص و پرداخت نماید.
مخبر کمیسیون بودجه - مهندس عبدالله والا.
رئیس - آقای دکتر الموتی به عنوان مخالف در این لایحه ثبت نام کرده‌اید بفرمایید.
دکتر الموتی - بنده با لایحه‌ای که قرائت شد اینجا از این نظر مخالف هستم که وقتی امروز می‌خواهم به لایحه‌ای رأی بدهم و ۸۱ میلیون تومان از پول ملت ایران به چند مؤسسه داده به شود در درجه اول می‌خواهم روشن شوم که این بابت چه کارهایی بوده البته در یک مملکت در حال توسعه مملکتی که می‌خواهد صنایعش را توسعه بدهد شاید احتیاج به وام و این قبیل احتیاجات داشته باشد و اکثر ممالک از این وام‌ها و از این اعتبارات استفاده می‌کنند ولی نکاتی از نظر من تاریک است که من خواهش می‌کنم آقای معاون وزارت دارایی و آقای معاون وزارت جنگ و آقای مخبر کمیسیون بودجه توضیح بدهند، آن نکات این است: یکی از موارد مربوط به توسعه ابنیه مورد نیاز ارتش است بنده نمی‌دانم که آیا این لایحه و این ماده‌ای که ما تصویب می‌کنیم با آن بناهایی که عده‌ای از افسران ارتش ساختند و محاکمه شدند و محکوم شدند هیچ‌گونه ارتباطی دارد یا ندارد؟ بنده نمی‌دانم اگر حقیقتاً ارتباط داشته باشد و عده‌ای از سران ارتش در این کار سوء‌استفاده کرده باشند و محاکمه هم شده باشند برای شخص بنده مشکل است در این مورد به سهولت رأی بدهم چیزی که خود دستگاه‌ها معتقدند که در این‌کار خدای نکرده سوء‌استفاده شده چطور می‌شود به آن رأی داد؟ یکی دیگر موضوع ریل و تراورس راه‌آهن است. چند سال پیش بنده یادم می‌آید یک وقتی دولت هوچی در مملکت ما سرکار آمده بود و شروع کرده بود، خرابکاری و وزیر عدلیه‌اش از خودش خرابکارتر در رأس وزارت عدلیه گذاشته بود (احمدی - اسم اشخاص را نبرید، چرا اسم اشخاص را می‌برید در مجلس نباید بکسی اهانت بشود) به هر حال آقای صادق احمدی این اهانت نیست، در همان شرایط، همان وزیر عدلیه از پشت رادیوی مملکت می‌گفت که این تراورس‌هایی که خریده شده است تبدیل به خاک شده است و ذهن مردم را مشوب می‌کردند در حالی که هیچ‌گونه اطلاعی ما نداریم و تصور می‌کنم دستگاه‌های مملکتی ما آن قدر غافل باشند که بروند یک کارخانه تراورس بخرند و بیاورند اینجا و آن تراورس‌ها خراب به شود یا این که احیاناً کارخانه مفیدی نباشد از جمله نکاتی که برای من تاریک است یکی هم این نکته است. موضوع دیگر موضوع کارخانه کودشیمیایی است برای این که آن دولت قبل آقای صادق احمدی هم بدانند تا چه اندازه هوچی‌گری می‌کرد و کارهای مملکت را راکد کرده بود، در سفری که بنده اخیراً به شیراز رفتم آنجا آماری می‌دادند که این کارخانه کودشیمیایی شیراز دو سال و اندی متوقف مانده بود و اگر این کارخانه به موقع به کار می‌افتاد روزی ۸۰ هزار تومان تنها رقمی بود که می‌توانستند از این محل گاز بفروشند از روزی ۸۰ هزار تومان حساب بفرمایید ظرف دو سال چقدر به خزانه مملکت زیان رسیده است، اگر یک قراردادی با یک خارجی بسته‌اند و دولت ایران امضا کرده است ما روز اول نبایستی امضا بکنیم ولی اگر کردیم از نظر دولت و ملت ایران محترم است باید تعهدش را انجام بدهد نه این که به خواست اشخاص باشد که یک وزیری امضا بکند یک وزیری هم نقض بکند یک وزیری تعهدی بکند و وزیر بعدی اجرا نکند اول بررسی دقیق و صحیح بکنند و وقتی قرارداد امضا شد باید با کمال دقت عمل به شود و تعهدات هم انجام به شود نکته دیگری که باز از نظر بنده تاریک است این است که بنده می‌بینم طبق اصل ۲۵ قانون اساسی استقراض دولتی به هر عنوان که باشد خواه از داخله خواه از خارجه باید با اطلاع و تصویب مجلس شورای ملی باشد، حالا بنده نمی‌توانم دولت به این پرداخت‌ها جنبه وام می‌دهد جنبه قرضه می‌دهد یا جنبه اعتبار؟ اگر جنبه وام و اعتبار بدهد از نظر حقوقی چطور می‌شود با این اصل صریح قانون اساسی تطبیق بنابراین بنده از جناب آقای معاون وزارت دارایی و جناب آقای معاون وزارت جنگ خواهش می‌کنم در این مورد توضیحاتی بفرمایند و انشاءالله توضیحات آقایان بنده را قانع خواهد کرد (احسنت- صحیح است).
رئیس - آقای مهندس والا مخبر کمیسیون بودجه بفرمایید.
مخبر کمیسیون بودجه- وظیفه مخبر کمیسیون بودجه به نظر بنده خیلی مشکل است و اسم مخبر کمیسیون بودجه را اگر بگذارند وکیل‌الدوله به نظربنده بد نباشد برای این که باید نسبت به کلیه اعتراضات که از طرف همکاران محترم می‌شود توضیح بدهد ممکن است در بعضی مواقع این توضیحات هم کافی نباشد. به عرض نمایندگان محترم می‌رسانم همان‌طوری که ملاحظه فرمودید این مسائل در کمیسیون بودجه مورد توجه قرار گرفت و تغییری که در کمیسیون بودجه داده شد از این جهت بود که ما وارد جزییات مطلب نشدیم و به دولت از نظر تعهداتی که نسبت به خارج داشت و قراردادهایی که امضا کرده بود یک اعتباری دادیم این وجهاً من‌الوجوه در اینجا صحبت این نیست که فلان قرارداد را مجلس رویش صحه گذاشته یا صحه نگذاشته است این مسائل و این موارد در زمان فترت صورت گرفته است دولت تعهداتی کرده است در موقع خودش و این از نظر کمیسیون بودجه لازم بود که اگر ما تعهدی نسبت به یک شرکت یا دولت خارجی نداریم انجام بدهیم. بنده تمنی می‌کنم (مصطفوی نائینی - موافقت مجلس موافقت ضمنی با آن قراردادها تلقی نمی‌شود؟) البته بنده خیلی خوشوقت می‌شوم که در این موارد بررسی کافی و وافی به عمل بیاید که در واقع هیچ‌گونه ابهامی و هیچ‌گونه تردیدی در این جور مسائل پیش نیاید در اینجا ماده واحده به صورت کلی تقدیم شده یعنی همان‌طوری که دولت آورده ولی اگر به توضیحات ضمیمه توجه بفرمایید ملاحظه می‌کنید که این تنها مربوط به یک مطلب خاصی نیست. در اینجا یک قسمتش مربوط به شرکت‌ها و مهندسین مشاوری است که کارهای ساختمانی و تأسیساتی را در ارتش انجام می‌دهند یک قسمتش بابت خرید و تعهداتی است که از نظر خرید ریل و تراورس بوده، قسمت دیگرش مربوط به تعهداتی بود که از نظر کارخانه کود شیمایئی و پتروشیمی بوده و در هر مورد به نوبه خودش توضیح داده شده و بنده تصور می‌کنم اگر اجازه بفرمایید آقایان معاونین وزارتخانه‌های مسئول که در اینجا تشریف دارند توضیحاتی بدهند از بیانات بنده رساتر باشد و بعد اگر مطلبی در اینجا تاریک مانده باشد بعداً به عرض نمایندگان محترم می‌رسانم.
رئیس - آقای معاون وزارت دارایی.
برزگر (معاون وزارت دارایی)- عرض کنم که این بدهی‌هایی که ما پیدا کرده‌ایم براساس قراردادهائی بود که از چند سال قبل بین وزارتخانه‌ها و مؤسسات خارجی منعقد شده است و اینها مبتنی بر مجوز و سابقه است و بدون اجازه نبوده منتهی پرداخت تعهدات ما مدتی به تأخیر افتاده به این جهت احتیاج پیدا شد که ما اخیراً از مجلس اجازه اعتبار بخواهیم در بودجه‌های گذشته مبالغی که پیش‌بینی شده بود کافی برای کلیه بدهی ما نبود حتی این مبلغ هم کافی برای پرداخت بدهی‌های ما نیست به طوری که در کمیسیون هم حضور آقایان عرض شد در لایحه هم شاید ملاحظه فرموده باشید قسمتی از بدهی‌های گذشته ما باز هم باقی مانده است و چون موافقت کردند با ما که بماند به سال آینده گذاشتیم به سال آینده قسمتی را ضمن این اعتبار منظور کردیم و قسمتی را که بابت تعهدات تا آخر سال، جمع شد در حدود هشتصد و ده میلیون ریال بوده است و قرارداد جدیدی در کار نبوده است که در سال‌های اخیر یا در دوره فترت منعقد شده باشد، معذرت می‌خواهم جناب آقای والا این توضیح را عرض می‌کنم که این قراردادها مربوط به دوران فترت نیست مربوط به سال‌های قبل است و اجازه هم داشته‌اند وزارت جنگ اجازه داشته اکنون هم تیمسار معاون وزارت جنگ توضیح خواهند داد که با اجازه این قراردادها را منعقد کردهاند و ما هم فعلاً اجازه پرداخت و اعتبارش را از مجلس خواسته‌ایم و تیمسار شکیبی راجع به قراردادها توضیحی عرض خواهند کرد.
رئیس - آقای مهندس بهبودی موافقید.
مهندس بهبودی - مخالفم.
رئیس - آقای دکتر رهنوردی.
دکتر رهنوردی - مخالفم.
رئیس - آقای پروین.
فضل‌الله پروین - مخالفم.
رئیس - آقای دکتر یگانه.
دکتر یگانه - موافقم.
رئیس - بفرمایید.
دکتر یگانه - به مناسبت طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به پرداخت در حدود هشتصد میلیون ریال مطالبات شرکت‌های مختلف خارجی خواستم به استحضار برسانم که این گزارش کمیسیون بودجه شاید از دو سه جهت قابل این باشد که توضیحاتی به استحضار نمایندگان محترم برسانم یکی از نظر مسائل قضائی و حقوقی‌اش بود که جناب اقای دکتر الموتی همکار محترم بنده اشاره فرمودند که مطابق قانون اساسی استقراض دولتی باید با تصویب مجلس باشد این یک جنبه حقوقی داشت مسئله دومی که مطرح فرمودند گفتند اگر خدای نکرده در اجرای این قراردادها آن طوری که باید و شاید قوانین موضوعه رعایت نشده باشد در حقیقت تصویب مجلس تصویب و تصدیق عملیاتی است که احتمالاً ممکن است خلاف باشد، تلقی بشود، خواستم عرض کنم در این دو قسمت کمیسیون بودجه با نهایت دقت رسیدگی کرد و اشکالی در این ندیده است و اگر ملاحظه بفرمایید لایحه‌ای که از طرف دولت به مجلس داده شده بود به عبارات و مضامین دیگری است و گزارشی که کمیسیون بودجه داده بود به مضمون و به فحوای دیگری است عرض کنم این قراردادها همان‌طوری که جناب آقای برزگر فرمودند و همین‌طور جناب آقای مهندس والا براساس اجازه‌ای بوده است که وزارتخانه‌های مربوطه داشته‌اند و اجازه انعقاد قرارداد با این شرکت‌های خارجی بوده است النهایه اختلافاتی در محاسبه بین دولت ایران و شرکت‌های خارجی بود و دولت مجبور شده یک هیئتی، یک میسیونی را بفرستد به خارجه که به این اختلاف حساب و مطالبات رسیدگی به کنند این هیئت به ریاست آقای دکتر اهری آنجا رفتند و به تمام این مطالبات رسیدگی کردند و مطابق گزارشی که دولت به مجلس داده و نوشته است که این گروتکل مورد تأیید دولت است و میزان مطالبات این قدر است که البته این یک گزارش رسمی است که دولت به مجلس می‌دهد و از نظر کمیسیون بودجه مادام که خلافش ثابت نشده معتبر است بنابراین ما میزان بدهی دولت را پذیرفتیم بنده عین مقدمه لایحه دولت را قرائت می‌کنم «با رسیدگی‌هایی که به عمل آمده پروکل مزبور مورد تأیید دولت می‌باشد» بنابراین هیئت محترم دولت به این محاسبات رسیدگی کردند در حدود هشتصد میلیون ریال بدهی خودشان را تشخیص دادند این بدهی از دو نظر ناشی می‌شود اقساط عقب افتاده‌ای که ما سفته در دست مقاطعه‌کاران خارجی داشتیم و از دو سال پیش قرار بود دولت بپردازد و چون درآمد شاید کافی نبوده در آن زمان با موافقتی که با خود پیمانکار خارجی کردند تمدید کردند و اینک موعد آن بوده که بپردازند و چون در آن سال‌ها در بودجه دولت پیش‌بینی نشده بود به صورت اصلاح بودجه و تحصیل اعتبار اضافی لایحه آن را به مجلس دادند البته اگر خدای نکرده در خرج یک اعتباری که ما به دولت می‌دهیم سوء جریانی باشد به هیچ‌وجه این عمل مجلس سرپوشی روی عمل خلاف هیچ‌کس نمی‌گذارد ما هم در کمیسیون بودجه لایحه دولت را تغییر دادیم لایحه دولت این بود که مطالبات شرکت‌های خارجی هشتصد میلیون ریال است و باید پرداخت به شود ما نوشتیم حداکثر اعتباری در اختیار وزارت دارایی می‌گذاریم که به مطالبات آن شرکت‌ها برسند و حداکثر تا این میزان بپردازند اگر مطالبات کمتر است کمتر باید بپردازند و به هر صورت بیش از این نمی‌شود. آقایان و خانم‌ها هم استحضار دارند که برای هر خرجی که از خزانه دولت می‌شود یک اعتباری که به دستگاه مجریه می‌دهیم این طور نیست که به بمحض تصویب مجلس این اعتبار به هر صورتی که خرج می‌شود حساب و کتابی در بین نباشد خود اداره کل تطبیق اسناد و بعد دیوان محاسبات بعد لایحه تفریغ بودجه که به مجلس داده می‌شود باید اسناد تمام این پرداخت‌ها ضمیمه باشد و البته اگر اینطور که جناب آقای دکتر الموتی فرمودند ممکن است در یکی از موارد رسیدگی به پرونده این باشد این هیچ تناقضی با این ندارد ما صحه‌ای روی هیچ عملی نگذاشتیم فقط اعتباری را تخصیص دادیم برای این کار که اگر دولت مقروض است بدهد اگر مقروض نیست هیئت دولت است که باید رسیدگی کند ما که حساب و کتاب چهار وزارتخانه را در اینجا نداریم راجه به استقراض خواستم عرض کنم که این استقراض خارجی نیست فرض بفرمایید عهدنامه‌ها و مقاوله‌نامه‌ها و قراردادهای بین‌المللی البته باید به تصویب مجلس برسد ولی معاملات دولت با یک کمپانی خارجی عهدنامه و قرارداد نیست اگر دولت و یک وزارتخانه‌ای برای دستگاه خودش چند آسانسور بخواهد بخرد این قرارداد با دولت خارجی محسوب نمی‌شود این یک معامله‌ای است که دولت همیشه اختیار دارد انجام بدهد آنچه لازم بود مجوزش کسب می‌شود از سال‌های قبل اجازه اعتباری برای انعقاد این قراردادها بود و این اعتبارات گرفته شده و یا در بودجه وزارت جنگ به دو صورت منظور شده بود در بودجه وزارت جنگ یک اعتباری برای ساختمان‌ها پیش‌بینی شده این اعتبارها به تصویب مجلس رسیده و بعد وزارت جنگ با شرکت فیربال یا هر مؤسسه خارجی قراردادی بسته و این وجوه را پرداخته بنابراین با تمام رسیدگی‌هایی که در کمیسیون بودجه شد و با ملاحظه متن اساسی که دولت نوشته که من به مطالبات رسیدم و تشخیص دادم که این قدر است این لایحه به تصویب رسید قسمتی از این وجوه که باید پرداخت به شود هر سال در بودجه کل کشور منظور شه منتهی در بودجه ۴۲ و ۴۱ به جهاتی این اقساط و این سررسیدها شاید به علت این که درآمد کافی نبوده پیش‌بینی نشده و امسال به صورت اصلاح بودجه آوردند که تصویب به شود و پرداخت به شود و تمام این مطالبات را دولت رسیدگی مفصلی کرده و باز هم مورد رسیدگی مجلس محترم شورای ملی هست مورد رسیدگی دیوان محاسبات هست لایحه تفریغ بودجه هم تقدیم می‌شود که البته بعد از عرایض بنده و فرمایشات معاون محترم وزارت جنگ آقایانی که ممکن است به عنوان مخالف صحبت بفرمایند اگر توضیحات دیگری چه از نظر مالی و چه از نظر قضائی لازم بود با کمال میل به استحضارتان می‌رسانم (احسنت- احسنت).
رئیس - تیمسار شکیبی بفرمایید.
تیمسار شکیبی (معاون وزارت جنگ)- به طوری که آقایان نمایندگان محترم خودشان توضیحاتی دادند تقریباً قسمتی از مطالبی که بنده باید به عرض برسانم فرمودند و کمکی به بنده فرمودند که بسیار متشکرم توضیحات کافی خیلی خیلی زیاد و مشروح در کمیسیون مربوطه داده شده و آقایانی که در کمیسیون‌ها تشریف داشتند به این مفتی‌ها قانع نشدند که این لایحه به جلسه علنی بیاید بنابراین نمایندگان دولت زورشان را زیاد زدند تا ثابت کردند که این به حق است و باید به مجلس بیاید (دکتر حکیم شوشتری - تیمسار آن کلمه مفتی‌ها را اصلاح کنید بفرمایید به این سادگی‌ها) چشم به این سادگی‌ها عرض می‌شود موضوع فیربال این است یک شرکتی درست شد که یک وامی که از دولت فرانسه به ایران داده می‌شود مشاورت آن به عهده آن گذاشته شده بود که یک ساختمان‌هایی برای ارتش تأسیس کند این ساختمان‌ها طبق قرارداد معینی است که با نظر وزارت جنگ و در هر نقطه از کشور که تأسیس می‌شود او باید نظارت کند البته یک حقی هم خواهد داشت که یک قسمتش را وصول کرده و گرفته‌اند و یک قسمتی هم باید داده به شود اما این وامی که گرفته شده دو قسمت دارد یک قسمت خرید است که از کشور فرانسه اجناسی خریداری شده یک قسمت کار است قسمت کار در ایران انجام می‌شود الان موضوع بحث این لایحه بحث خرید از خارج است یعنی شرکت‌هایی که به ما آهن، در و پنجره چوب و لوازم دیگری فروخته‌اند یک اقساط معینی قرارداد داشته‌اند که باید دولت بپردازد و وزارت جنگ هم حسب‌الوظیفه اقساط معینی را در سال‌های معین در بودجه خودش گذاشته دولت نظر به این که از نظر بودجه در مضیقه بد از بودجه‌ها خارج کرده و به عهده گرفته که بعداً یک تصمیمی در این باره گرفته به شود به همین دلیل جناب آقای دکتر اهری را فرستادند برای مذاکره روی اقساط عقب افتاده خریدهای خارجی که هیچ ارتباط به کارهای داخلی و ساختمانی در داخل ایران ندارد بنابراین سفته‌هایی است امضا شده قراردادی است بسته شده و دین مسلمی است که دولت باید به شرکت‌های خارجی بپردازد یک قسمت از این هشتاد میلیون مورد بحث که مربوط به شرکت فیربال بود به این نحو است اما بنده می‌خواهم از این موقع استفاده کنم چون آقای دکتر الموتی یک توضیحی فرمودند راجع به این که باید بفهمیم چه کارهائی شده در زمانی که عده‌ای تحت تعقیب رفتند چه پولی است ما به شرکت‌های خارجی بدهیم به طوری که عرض کردم این پول مربوط به قررادادهای خارجی برای خرید وسایل است و هیچ ارتباطی به این ندارد اما از نظر معنوی ارتش شاهنشاهی ایران یک افتخاری ما فوق سایر افراد ملت دارد آن افتخار این است همان‌طور که اعلیحضرت همایون شاهنشاه سایه‌شان بر سر همه است ما یک چیز اضافه‌تر داریم افتخارمان بزرگ‌تر است و آن این است که اعلیحضرت همایونی رئیس مستقیم دستگاه نظامی و ارتش تشریف دارند با این وضع ایشان هیچ انتظار ندارند در دستگاهی که به طور مستقیم ایشان در رأس‌شان هستند مثل سایر وزارتخانه‌ها مثل سایر تجار و افراد ملت خبط و خطا کند (صحیح است) افراد ملت نظامی و غیرنظامی ندارد خصوصاً در ارتشی که ارتش ملی است اما همین انتظار که اعلیحضرت همایون شاهنشاه دارند نسبت به نظامیان موجب می‌شود با یک شدت عمل فوق‌العاده شدیدتری خاطیان را تحت تعقیب قرار بدهند به این دلیل عرض می‌کنم که تعقیباتی که در ارتش می‌شود سر و صدا دار است فوراً در روزنامه درجه می‌شود هیچ ابایی هم نیست خاطی در هر مقامی بوده تعقیب می‌شود مکرر در دستورات و نصایح و امریه‌هایی که اعلیحضرت همایونی فرمودهاند خاطی در هر درجه و مقامی که باشد هر کس که باشد تعقیب می‌شود. منتهی در ارتش شدتش بیشتر است به همین دلیل که در محاکمات نظامی تعقیب می‌کنند که خیلی شدیدتر و سریع‌تر عمل می‌شود بنابراین باید عرض کنم که خبط و خطا منحصر به ارتش نبوده و که هیچ می‌توانم ادعا کنم که ارتش با انضباط‌های سختی که دارد با سلسله مراتبی که همه مراقب همدیگر هستند این خبط و خطا در یک حداقلی است فقط به دلیل این عرض می‌شود که سروصدا دارد و آن توقعی را که بزرگ ارتش داران دارند از نظامیان نسبت به سایرین بیشتر است بنابراین وزارت جنگ انتظار ندارد که توجه بکنند به این موضوع که آیا این خبط و خطا موجب شده که مطالباتی که شرکت فیربال برای خرید لوازمی داشته باشد بگویند چون در خبط و خطا هستند نپردازند و ما حیثیت و ابرویمان در مقابل سفته‌هایی که وزارت دارایی و دولت داده‌اند بروند پیش خارجی‌ها که ما یک کار داخلی را داریم ریشه‌کن می‌کنیم و این ارتباطی به دولت فرانسه ندارد بنده خیال می‌کنم با این توضیحاتی که به عرض رسید جناب آقای دکتر الموتی را قانع کرده باشم که نظامیان خبط و خطای‌شان بسیار کم بوده و اگر هم بوده مربوط به داخله است و هیچ ارتباطی با این قرارداد و این سفته‌ها و بدهی مسلم دولت ندارد و اگر توضیحات دیگری هم لازم باشد قرارداد و پروتکل‌های این موضوع اینجا هست هر کدام را آقایان برای اطلاع بیشتر لازم داشته باشند ممکن است مطالعه بفرمایند چنانکه به مخبرین محترم کمیسیون‌ها هم تقدیم شد و آقایان کاملاً مطالعه کردند (دکتر الموتی - بنده قانع شدم چون مربوط به سال‌های ۳۳ و گذشته است)
رئیس - آقای مهندس بهبودی فرمایشی دارید بفرمایید.
مهندس ناصر بهبودی - همان‌طور که معاون محترم وزارت جنگ فرمودند دولت خریدهایی کرده منتهی این خریدها به اقساط بوده و برای این خریدها سفته‌هایی داده شده و باید این سفته‌ها را دولت در بودجه خودش پادار کرده باشد در سررسید و پرداخت بکند بنده از معاون محترم وزارت دارایی سؤال می‌کنم اگر در بودجه بوده چرا در موقع پرداخت نکردند و درثانی به سررسید که رسیده تکلیف واخواست این سفته‌ها چه شده آیا واخواست شده و ابروی مملکت را از دست دادید یا این که نه قبل از این که واخواست بشود رفته‌اید و تمدید کردید و این لایحه را آرودید اینجا این را که بنده اینجا عرض می‌کنم برای مصیبتی بود که در راه‌آهن داشتیم و مکرر کمپانی‌ها می‌نوشتند و پروتست می‌کردند و به مرحله واخواست هم می‌رسید و مطلبی که می‌خواستم جناب آقای دکتر یگانه توجه بفرمایند این است که این مؤسسات دولتی که برخلاف شرکت‌های خصوصی می‌روند اعتباری می‌گیرند، این اعتبار، اعتبار ملت ایران است اگر سفته راه‌آهن دولتی ایران و سفته شرکت واحد اتوبوسرانی واخواست و پروتست شد آبروی ملت ایران از بین رفته است این را به حساب این نگذارید که بتوانند بروند اعتباری از کارخانه‌های خصوصی بگیرند و لوازمی بخرند مطلبی را کبنده می‌خواستم شما روشن بفرمایید حق این بود که مبلغی را که قیدی کردید ۸۱۰ میلیون ریال به تفکیک ذکر می‌کردید که هر کدام برای چیست برای ارتش چه مبلغ است و برای فیربال چی هست و آن وقت این را با قانون خاص راه‌آهن چطور تطبیق دادید جنابعالی بهتر از بنده اطلاع دارید که راه‌آهن قانون خاص دارد از بودجه خودش خرید می‌کند و بدهی خودش را از درآمد خودش باید بپردازد صندوق دولت نمی‌تواند پرداخت‌های راه‌آهن را پرداخت بکند مگر این که به صورت وام به راه‌آهن بدهد و بعد هم راه‌آهن واریز بکند چون راه‌آهن با آئین‌نامه خاص خودش خرید می‌کند و بعد هم واریز می‌کند این را بنده متشکر می‌شدم توضیح بیشتری می‌فرمودند که وام راه‌آهن را چه جوری می‌خواهد وزارت دآراءی پرداخت کند.
رئیس - آقای برزگر بفرمایید.
معاون وزارت دارایی - جناب آقای دکتر یگانه توضیح بیشتری فرمودند راجع به این قسط‌بندی و موافقتی که بوسیله آقای دکتر اهری با این مؤسسات وابسته به عمل آمده البته اگر ما بدهی‌هایمان را به موقع پرداخت می‌کردیم احتیاجی نبود که ما بفرستیم به آنجا و مذاکره کنند هم رسیدگی کنند و هم قرار تقسیط بگذارند چون به موقع پرداخت نشده بود از طرف مؤسسات هم تذکر و مطالبه شده تذکر داده شده و مطالبه کردهاند در نتیجه ما با آنها مذاکره کردیم قراری گذاشتیم که یک قسمت از بدهی‌های خودمان را که از سال‌های قبل مانده بود امسال بپردازیم و قسمتی هم برای سال آینده بدهی‌های تا آخر سال خودمان را هم بپردازیم (یکی از نمایندگان - پس واخواست نشده) این جریان این قسط‌بندی و قراری است که با آنها داریم و جناب آقای دکتر یگانه به تفصیل فرمودند موضوع راه‌آهنی که فرمودید صحیح است دولت به این نتیجه رسید که راه‌آهن امسال نمی‌تواند از درآمد خودش بدهی‌های خودش را بدهد و مإسسه راه‌آهن هم یک مؤسسه دولتی است و بالاخره یک مؤسسه آزاد ملی نیست که ما خودمان را کنار بگیریم و دخالت در راه‌آهن نکنیم یا بگوییم به دولت مربوط نیست بودجه آن هم یک بودجه‌ای است که صحیح است که به مجلس نمی‌آید ولی بودجه‌ای است که در دولت تصویب می‌شود دولت وقتی متوجه شد که درآمد راه‌آهن کافی نیست برای پرداخت بدهی‌هایش ناچار شد که قبول بکند که از محل درآمد عمومی بدهی‌های گذشته راه‌آهن تا آخر امسال را بپردازد و البته بدون اجازه نمی‌شد به این مناسب از مجلس تقاضای اجازه شده در لایحه‌ای که تقدیم شد به تفکیک اینها قلمداد شده منتهی در کمیسیون بودجه به جزء جزء رسیدگی شد و آقایان چند روز وقت صرف فرمودند معاون وزارت راه و بنده و تیمسار معاون وزارت جنگ توضیحات کافی حضورشان عرض کردیم بالاخره اینطور مصلحت دانستند که به صورت اعتباری این لایحه اصلاح به شود بازهم موکول به نظر آقایان است اگر به جزء لازم باشد ممکن است در کمیسیون بودجه مجدد رسیدگی به شود هر طور صلاح دانستند عمل به شود ولی ما در خود لایحه توضیح دادیم و به تفکیک معین کردیم جناب آقای مهندس بهبودی اگر ملاحظه نکردند ممکن است ملاحظه بفرمایند.
رئیس - آقای مهندس والا بفرمایید.
مخبر کمیسیون بودجه- همان‌طور که به عرض نمایندگان محترم رسید قراردادهائی که مبنای انجام این تعهدات برای دولت ایران است همه در سال‌های پذشته مجوز قانونی خودشان را بدست آورده‌اند برای توضیح بیشتر به عرض می‌رسانم که قرارداد مربوط به فرانسوی‌ها از تاریخ ۲۱/۱/۳۳ طی تصویب‌نامه ۷۱۶ از محل فروش عرصه و اعیانی محل‌هایی واراضی که در وزارت جنگ مورد عمل قرار گرفته یک سرمایه‌ای پیدا شده و در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۳۹ قانون خاص برای انجام این منظور از مجلسین گذشته همچنین در بودجه سال ۱۳۳۹ تا آنجائی که به خاطر بنده هست یا ۳۸ (منصور -۳۹) تبصره خاص راجع به تأسیس کارخانه کود شیمیایی که به نظر بنده یکی از صنایع بسیار پیشرفته و باعث آبروست برای مملکت و در آنجا این مجوز داده شده است و بدون تردید دولت نه توانسته و نه می‌توانسته قرارداد یا تعهدی را بدون مجوز انجام بدهد بنده در ضمن بیانات خودم مرتکب اشتباهی شدم که به عرض می‌رسانم و آن این بود که عرض کردم قرار تقسیطش را در زمان فترت گذاشته‌اند ولی اصل قرارداد مربوط به سال‌های قبل است و همان‌طور که عرض کردم توضیح کافی از نقطه‌نظر تفکیک این مخارج این ضمیمه ماده واحده وجود داشته که چه مبلغش مربوط به راه‌آهن بوده و چه مبلغش مربوط به شرکت فیربال و چه مبلغ مربوط به کارخانه کودشیمیایی بوده اگر آقایان نمایندگان محترم اجازه بفرمایید دو مرتبه قرائت می‌کنم و این مطالبات یک مقدارش بابت مطالبات معوقه بوده و یک مقدارش مربوط به مطالباتی بوده که تا پایان سال جاری دولت تعهد انجام و پرداختش را داشته و برای بعضی از دوستان محترم این اشتباه پیدا شده که این جمله از نقطه‌نظر سلاست عبارت کافی برای آن منظور نیست ولی گمان می‌کنم اگر لازم باشد آن را تغییر بدهند اشکالی ندارد ولی چون در اینجا جناب آقای مهندس معینی برای بنده یادداشتی فرستاده‌اند و این را تذکر دادند البته در موقعی که متن لایحه مورد شور قرار می‌گیرد ممکن است اصلاح عبارتی را بکنند اگر اجازه بدهید صورت قرائت به شود والا تقدیم مقام ریاست شده که اگر لازم دانستند قرائت خواهد شد.
رئیس - آقای پروین
فضل‌الله پروین - بنده بیاناتی داشتم که در حقیقت مکمل بیانات جناب آقای الموتی بود حالا برای این که زودتر کار بگذرد بنده اجازه می‌خواهم که نظرات خودم را در هنگامی که اصل ماده طرح می‌شود عرض کنم.
رئیس - بنابراین به کفایت مذاکرات رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده قرائت می‌شود
ماده واحده - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود جدا اکثر اعتباری معادل هم ارز ۸۱۸۱۸۲۹۲۲ ریال بابت مطالبات معوقه تا پایان سال جاری شرکت‌های مختلف فرانسوی و انگلیسی که برای تهیه مصالح ساختمان‌ها و تأسیسات ارتش مربوط به برنامه فیربال و تأسیس کارخانه فشنگ‌سازی برای ارتش و تحویل ریل واکلیس و تراورس راه‌آهن دولتی ایران و اجرای طرح کارخانه کودشیمیایی شیراز و لوله‌کشی گاز گچساران که قراردادهایی با سازمان‌های مربوطه منعقد نموده‌اند تخصیص و پرداخت نماید.
رئیس - ماده واحده مطرح است راجع به ماده واحده بفرمایید آقای پروین.
فضل اله پروین - با اجازه مقام ریاست و اقایان محترم مختصراً به عرض می‌رسانم این لایحه که ۸۱ میلیون تومان است و اکنون گزارش آن از کمیسیون رسیده طرح می‌شود به همان اندازه که مهم است به عقیده بنده ابهام دارد و مبهم و تاریک است و منهم اگر اجازه بفرمایید به عرض می‌رسانم که روشن‌تر شود و البته مورد تأیید و تصویب واقع می‌شود اول نوشته شده که ۸۱ میلیون مطالبات معوقه این یک ابهام است که مطالبات معوقه چه بوده و چه طور است و چه جور است که آقایان توضیح دادند و امیدوارم با صورت ریزی که جناب آقای مهندس والا فرمودند خوانده به شود این ابهام ممکن است تا یک حدی مرتفع به شود دیگر این که اینجا نوشته شده است که شرکت‌های مختلط انگلیسی و فرانسوی، ما یک مبلغ هنگفتی را تصویب می‌کنیم که به شرکت‌های مختلط فرانسوی و انگلیسی داده شود این لغت مختلط اگر در بعضی جاها اطلاق شود بجای خود اما برای مبلغ هنگفتی که به یک عده شرکت‌هایی می‌خواهیم بدهیم جمله شرکت‌های مختلط صحیح نیست به عقیده بنده باید توضیح داده شود که شرکت‌های فلان و فلان و کدام‌شان انگلیسی و کدام‌شان فرانسوی هستند این روشن‌تر می‌شود و برای تصویب لایحه ذهن ما بهتر پیمی‌برد و به دقت و صحت رأی خواهیم داد دیگر این که یک چیزی در لایحه چاپ شده است و به نظر بنده خیلی مهم است آن این است که نوشته شده است که این مبلغ قسمتی از آن برای مصالح ساختمان و تأسیسات ارتش و این هم یک ابهامی است برای این که این مبلغ را اطلاق کردهاند که فقط برای مصالح ساختمان است نه خود ساختمان در صورتی که ساختمانی نیست یا نبوده است یا ساختمانش اسم برده نشده است تهیه مصالح ساختمان مثل این است که این مبلغ را بدهیم برای خرید آجر و آهک و فرض بفرمایید سایر لوازماتی که برای ساختمان لازم است که اینها را بخریم و بریزیم آنجا این جمله را وقتی که عیناً در یک قانونی تصویب می‌کنیم آن وقت اطلاق می‌شود به این که ساختمانی در کار نیست فقط اطلاق می‌شود به مصالح ساختمان و بنده استدعا می‌کنم این عبارت لااقل کاملاً فصیح شود چون مصالح ساختمان اینجا مورد ندارد دیگر نوشته است مربوط به فیربال بنده با این که بفهم لغت خارجی هم آشنا هستم خیال کردم این یک لغتی است که باید در دیکسیونر عقبش بگردم گردیدم پیدا نکردم آن وقت نفهمیدم چیست آنچه از سایر رفقا هم پرسیدم آنها جواب دادند که ما نمی‌دانیم چیست و ما چیزی را که نمی‌دانیم چیست چطور می‌خواهیم یک پولی بدهیم (مهندس والا- شرکتی است شرکت فیربال است) پس لازم بود که بنویسند شرکت فیربال والا خود فیربال چیزی نیست که ما بگردیم پیدا کنیم نه در دیکیسونر بود نه در ذهن رفقای من بود تقاضا می‌کنم لااقل اشاره‌ای اینجا به شود که فیربال یک شرکتی است، پنجم تحویل ریل و اکلیس این لغت را هم در دیکسیونر پیدا نکردم زیرا که فنی بود بنده تقاضا می‌کنم که این تصحیح به شود که ریل را اگر چه خارجی است ولی زیاد استعمال شده است ولی اکلیس را بفرمایید چیست اینجا در چاپ نوشته شده است اینها برای (ایرای) است در حالی که منظور ایران است و یقین دارم این هم اشتباه چاپی است و دیگر این که این تأسیسات با این مبلغ در اینجا تقسیم شده است به قسمت‌های زیاد و مختلف یکی در شمال یکی در جنوب یکی فنی یک غیرفنی یکی ساختمان یکی لوله‌کشی گچساران و یکی هم پتروشیمی که اینها هر کدام از یک طرف هر کدام یک جور ما می‌خواهیم ۸۱ میلیون تومان تصویب کنیم شرکت‌های مربوط را هم نمی‌شناسیم که هر کدام در کجا هستند یکی این طرف یکی آن طرف یکی فنی یک غیرفنی این خوب بود در این عبارت توضیحاتی داده می‌شد که بفهمیم چطور است و مال کجا و مال چی است تا این که با ذهن روشن‌تری رأی بدهیم بنده عقیده‌ام این است که ما که اینجا نشسته‌ایم و اینجا آمده‌ایم تمام ملت ما را نگاه می‌کند و در خارج می‌گویند شما رفتید آنجا نشستید و برخاستید و چیزی را خدای نخواسته ندانسته تصویب کردید این که بنده مصدع می‌شوم برای این است که ما بتوانیم بفهمیم و واقف بشویم البته با جریانات همه طور موافقت داریم این گونه خرج‌ها این‌گونه تفصیلات این گونه ساختمان‌ها این‌گونه ترقیات برای کشور ما حتماً لازم است اما این همه خرابکاری‌ها و نابسامانی‌ها هم فقط برای این است که از اول بسیار دقت نشده است بنده بسیار خرسندم که در مجلس کنونی هر یک از افراد هر یک از آقایان را می‌بینم که هیچ‌کاری ندارند جز این که کاملاً بررسی بکنند به مطلب و واقف بشوند آنگاه رأی بدهند و بنده یکی از آن افرادی هستم که تا وقتی که صریحاً چیزی را نفهمم کورکورانه نمی‌توانم بلند شوم و بنشینم و بعد اگر از من بپرسند که چه بوده نتوانم توضیح بدهم این که وقت آقایان محترم را می‌گیریم برای این است که بدانیم چیست و چگونه است و دیگر اینجا نوشته‌اند قراردادها با سازمان‌های مربوط کدام سازمان خود لغت سازمان مربوطه که هیت قانونی ندارد و شخصیت ندارد سازمان مربوطه بنده در این شهر وقتی می‌روم می‌گردم نام اغلب و تمام مؤسسات را هم می‌دانم اما جایی را نمی‌شناسم که سازمان مربوطه اسمش باشد (خنده نمایندگان) بنده در بودجه‌ای که دولت می‌آورد و سازمان‌های مرکز و سازمان‌های کشوری را یکی یکی نگاه می‌کنم بنده وزارتخانه‌ای یک سازمانی یک تشکیلاتی ندیده‌ام که هویت آن، سازمان مربوطه باشد ۸۱ میلیون تومان می‌خواهید بدهید اگر از من بپرسند که آقا این چیست کجا بوده آخر آدرس او را چطور بدهیم هویتش را از کجا پیدا کنیم (خنده نمایندگان) سازمان مربوطه اسم سازمان و اداره و بنگاه مستقل یا اداره‌ای است آیا سازمان مربوط هویتی دارد؟ چطور ۸۱ میلیون تومان بدهید به سازمان مربوطه یا این که فقط قرض کنید که مربوط می‌شود و ما پیدایش نمی‌کنیم بسیار خوب لااقل ۸۱ میلیون تومان از ما نگیرد یک مبلغ کوچکی اگر به شود می‌گفتیم با زمان مربوطه بدهید این هم یک ابهام و صورت روشنی ندارد بنده نمی‌دانم چطور باید به اینها رأی داد، آقایان محترم هم اگر بهتر می‌دانند بفرمایند و اگر مثل بنده همه نمی‌دانند دیگر چه عرض کنم لابد رسیدگی کنید و بدانید و به بنده هم حالی کنید آن وقت بنده کمال اطاعت را دارم. (آفرین - احسنت)
رئیس - آقای مهندس والا.
مخبر کمیسیون بودجه - بنده تصور می‌کنم وظیفه جناب آقای منشی را بنده باید انجام بدهم اگر اجازه بفرمایید این گزارش را بخوانم بفرمایید چون این یک قدری مفصل است بنده قبلاً عرایضی در جواب جناب آقای پروین عرض کنم به شرط این که توجه داشته باشند. اولاً جناب آقای پروین واقعاً نهایت تبریکی و تهنیت به این مجلس است که حتی نسبت به کلمات و جملات و اعداد نهایت مراقبت و دقت را مبذول داشته و خواهند داشت اگر جنابعالی فرموده بودید در سازمان‌های مربوطه کلمه‌های تأنیت را برداریم به نظر بنده قابل توجه بود. سازمان مربوطه که اسم خاصی نیست سازمان یک لغت فارسی است و چیزی در اصطلاح منطق و فلسفه گفته می‌شود بنام سفسطه یا مغاطه، این مطلب که می‌گویند فرض کنید عکس یک گاوی را می‌کشند می‌گویند این عکس چیست؟ جواب می‌گوید عکس گاو می‌گویند ازش شیر بگیر، خوب عکس گاو که شیر نمی‌دهد خود گاو است که شیر می‌دهد. این سازمان‌های مربوطه یک سازمان خاصی نیست چون مربوط به چند سازمان مختلف مملکتی است و درباره این سازمان‌ها تعهد کردند این بود که در این جا نوشته شده به سازمان‌های مربوطه می‌فرماییدلغتش را عوض کنند بسیار خوب والا سازمان‌های مربوطه که لغت خاصی نیست.
فضل‌الله پروین - بنده در لایحه دیدم که نوشته‌اند سازمان مربوطه و بنده تحقیق کردم سازمان مربوطه را نتوانستم پیدا کنم.
مهندس والا- عرض کنم اما کلمه فیربال عبارت است از اول کلمات شرکت‌های مختلف فرانسوی و انگلیسی که اول حروف‌شان را جمع کردهاند و کلمه فیربال شده و در ایران هم به ثببت رسیده است (پروین - خوب بود می‌نوشتند شرکت فیربال) در این جا تصریح شده اگر توجه بفرمایید نوشته‌اند شرکت‌های مختلف فرانسوی و انگلیسی و در مقدمه‌اش نوشته شده برای تهیه مصالح ساختمان‌ها و تأسیسات ارتش مربوط به برنامه فیربال این توضیحاتی است که در کمیسیون بودجه به بنده دادند، بنده عرایضی که این جا می‌کنم نتیجه آن چیزی است که در کمیسیون بودجه استنباط کردم،
ممکن است خود بنده هم اشتباه بکنم، ادعایی نمی‌کنم بنده به عنوان مخبر کمیسیون بودجه استنباطی که کردم این است و در اینجا از تصمیمات کمیسیون بودجه دفاع می‌کنم و اما اجازه بدهید بنده این گزارش دولت را یک دفعه دیگر می‌خوانم تا آقایان بهتر مطلع شوند.
بعضی از سازمان‌های دولتی براساس قراردادهای منعقده با شرکت‌های مختلف فرانسوی به شرح زیر:
۱- فروشندگان مختلف فرانسوی در کادر پروتکل شرکت فیربال برای تهیه مصالح و ایجاد و توسعه ابنیه و تأسیسات و صنایع مورد نیاز ارتش مربوط به برنامه فیربال موضوع قرارداد مورخ دهم آذر ماه ۱۳۳۳.
۲- شرکت مانورن به منظور تحویل کارخانه مخصوص فشنگ سازی موضوع قرارداد مورخ ۲۵ مهر ماه ۱۳۳۸
۳- شرکت لپتی فیس دو فرانسوا دووندل به منظور تحویل ریل واکلیس و همچنین تراورس به راه‌آهن دولتی ایران موضوع قراردادهای ۲۹ آبان ۱۳۳۷ و ۲۵ اسفند ماه ۱۳۳۸.
۴- شرکت‌های انسا. انتروپوز بابت اجرای طرح کارخانه کودشیمیایی شیراز و لوله‌کشی گاز گچساران موضوع قرارداد مورخ ۷ آذر ماه ۱۳۳۷ تعهداتی دارند که پرداخت قسمتی از اقساط سال گذشته و جاری مطالبات شرکت‌های مزبور معادل هشت میلیون و نهصد و سی هزار و دویست و چهل و نه دلار و چهل و هشت سنت (۴۸/۸۹۳۰۲۴۹) به علت مضیقه مالی دولت به تعویق افتاده و اخیراً براساس مذاکراتی که در پاریس وسیله آقای دکتر اهری رئیس هیئت نمایندگی ایران با مقامات فرانسوی به عمل آمده به موجب پروتکل تنظیمی به تاریخ دوم اکتبر ۱۹۶۳ موافقت شده پنجاه درصد از مطالبات معوقه شرکت‌های نامبرده ظرف یک ماه از تاریخ قطعیت یافتن پروتکل مزبور و پنجاه درصد بقیه ظرف یک سال از تاریخ قطعیت یافتن آن و بقیه اقساط در سررسیدهای مقرر پرداخت گردد و با رسیدگی‌هایی که به عمل آمده پروتکل مزبور مور دتأیید دولت می‌باشد و چون اجرای پروتکل موکول به این است که مبلغ چهار میلیون چهارصد و شصت و پنج هزار و یکصد و بیست و چهار دلار و هفتاد و چهار سنت (۷۴/۴۴۶۵۱۲۴) نصف مطالبات معوقه شرکت‌های فرانسوی از بابت قراردادهائی که فوقاً به استحضار رسید ظرف مدت یک ماه از تاریخ قطعیت یافتن پروتکل و اقساط تا آخر سال جاری بالغ به چهار میلیون و هشتصد و سی و یک‌هزار و هفتصد و شصت و دو دلار و بیست و نه سنت (۲۹/۴۸۳۱۷۶۲) معادل ۳۶۹۶۲۹۸۱۵ ریال و یک میلیون و چهارصد و سی هزار فرانک فرانسه معادل ۲۲۱۶۵۰۰۰ ریال در سررسیدهای مقرر پرداخت گردد و چون اقساط مططالبات یکی دیگر از مقاطعه‌کاران طرف قرارداد با بنگاه پتروشیمی (شرکت سی. جی. بی انگلیسی) نیز به تأخیر افتاده که در نظر است براساس طرح تنظیمی و مذاکراتی که در جریان می‌باشد قسمتی از مطالبات معوقه آن شرکت در سال جاری تأدیه گردد و از این بابت اعتباری در اختیار دولت نیست لذا ماده واحده زیر تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارد.
ماده واحده - به وزارت دآراءی اجازه داده می‌شود مبلغ ۰۳/۹۲۹۶۸۸۷ دلار معادل ۷۱۱۲۱۱۸۵۸ ریال و مبل ۱۴۳۰۰۰۰ فرانک فرانسه معادل ۲۲۱۶۵۰۰۰ ریال و مبلغ ۳۹۵۹۲۰ لیره انگلیسی معادل ۸۴۸۰۶۰۶۴ ریال که جمعاً بالغ بر ۸۱۸۱۸۲۹۲۲ ریال می‌گردد بابت مطالبات معوقه تا پایان سال جاری شرکت‌های مختلف فرانسوی و انگلیسی که برای تهیه مصالح ساختمان‌ها و تأسیسات ارتش مربوط به برنامه فیربال و تأسیس کارخانه مخصوص فشنگ‌سازی برای ارتش و تحویل ریل و اکلیس و تراورس راه‌آهن دولتی ایران و اجرای طرح کارخانه کودشمیایئی شیراز و لوله‌کشی گچساران قراردادهایی با سازمان‌های مربوطه منعقد نموده‌اند از محل درآمد عمومی سال جاری کل کشور پرداخت نماید.
فضل‌الله پروین- جنابعالی اگر این را برای بنده خواندید که بنده چیزی نفهمیدم، این که اینجا نوشته شده برای مصالح ساختمان لااقل خوب بود نوشته می‌شد برای ساختمان.
مهندس والا- این که مورد ایراد جناب آقای پروین قرار گرفته مصالح ساختمانی است که منظور در و پنجره و لوازم و تأسیساتی بوده که وارد ایران کردهاند و در ایران پیدا نمیشده (پروین - پس ننویسید مصالح ساختمانی) مصالح ساختمانی است حالا بنده استدعا می‌کنم اگر واقعاً در تغییر ماده پیشنهاداتی به نظر جنابعالی می‌رسد مرحمت بفرمایید اگر مجلس تصویب کرد همه مطیع هستیم و اگر لازم باشد توضیحاتی در مورد خرید ریل‌ها و تراورس‌ها و ریل‌های سنگین هم که قراردادش در این جا هست بها و مدت پرداختش هم هست توضیحات مربوط به خرید ریل از شرکت فرانسوی واندل تمام وجود دارد و در کمیسیون بودجه به جز این مطالب رسیدگی شده اگر می‌خواهید درباره همه اینها توضیحات بیشتری بدهم. قسمتی که مورد ایراد جناب آقای پروین قرار گرفته از این جهت است که شرکت فیربال یک مقدار زیادی از این لوازم را برای مصالح ساختمان وارد کرده است.
رئیس - آقای دکتر هدایتی فرمایشی دارید.
دکتر هادی هدایتی - بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم.
رئیس - آقای دکتر یزدان پناه پیشنهاد کردهاند که اسامی شرکت‌های فرانسوی و انگلیسی در خود ماده ذکر به شود شاید این مطلب را روشن‌تر بکند و نظر آقای پروین هم تأمین شود.
دکتر مهندس بهبودی- پیشنهادی هم بنده تقدیم کرده‌ام اجازه بفرمایید قرائت شود.
رئیس - پیشنهاد ایشان قرائت می‌شود
پیشنهاد می‌نماید اعتبار مربوط به راه‌آهن دولتی ایران از حجم کل اعتبار کسر و به موجب تبصره آن مبلغ برای پرداخت دیون راه‌آهن به سازمان راه‌آهن دولتی ایران پرداخت شود. با تقدیم احترام - ناصر بهبودی.
رئیس - آقای مهندس بهبودی توضیحی دارید بفرمایید.
دکتر مهندس بهبودی - همان‌طوری که خدمت آقایان عرض کردم راه‌آهن دولتی ایران قانون خاصی دارد، خریدش طبق قانون خاصی است و پرداختش هم باید از درآمد خودش انجام بگیرد و به همین علت موقعی که این ریل واکلیس را می‌خواستند خریداری بکنند اجازه‌ای نخواستند و خودشان مستقیماً خرید کردند و الان اگر وزارت دارایی رأساً پرداخت بکند تام دفاتر راه‌آهن به این علت به هم می‌خورد این است که بنده اجازه خواستم اگر آقایان موافقت بفرمایند مبلغی که مربوط به راه‌آهن است در وجه راه‌آهن پرداخت شود راه‌آهن خودش رأساً دیون خودش را بپردازد و این عباراتی که وزارت دارایی این دیون را بپردازد باعث اشکال راه‌آهن خواهد شد و دفاتر و حساب‌های راه‌آهن را به هم خواهند زد عرض دیگری ندارم.
رئیس - آقای برزگر.
معاون وزارت دارایی - به طوری که قبلاً عرض کردم ما تقاضای تصویب اعتبار کردیم وزارت دارایی این وجوه را مستقیماً پرداخت نمی‌کند، دستگاه‌ها و به قول آقای پروین سازمان‌های مربوطه درخواست صادر می‌کنند و از وزارت دارایی پول می‌خواهند وزارت دارایی در وجه دستگاه پرداخت می‌کند بعد خود دستگاه یا خود وزارتخانه و مؤسسه به هر کسی که بدهی دارد به حسابش رسیدگی می‌کند و می‌پردازد و مسئول پرداخت نهایی مؤسسه مربوطه است وزارت دارایی نیست، وزارت دارایی اعتبارشان را تأمین می‌کند و پول را در اختیار مؤسسه می‌گذارد.
دکتر مهندس بهبودی- راه‌آهن به موجب قانونی که دارد از شما نمی‌تواند درخواست وجه بکند مگر این که در قانون تصریح به شود این باید با اجازه مجلس باشد.
معاون وزارت دارایی - عرض کنم دولت این اجازه را خواسته برای این که به راه‌آهن کمک کند.
دکتر مهندس بهبودی - این صراحت ندارد بنده نظرم این است که پیشنهاد دولت واقعاً صراحت پیدا بکند.
خواجه‌نوری - این پول را به راه‌آهن بلاعوض می‌دهید یا به طور وام جناب آقای برزگر؟
معاون وزارت دارایی - هیچ اعتباری را به عنوان موام نمی‌دهیم اعتبار وقتی تصویب شد به خرج قطعی است از نظر وزارت دارایی و وام نیست ما وام نمی‌دهیم.
رئیس - به پیشنهاد آقای مهندس بهبودی رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد آقای دکتر یزدان پناه مطرح است و قرائت می‌شود.
بدین وسیله پیشنهاد می‌نماید که ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود:
به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود حداکثر اعتباری معادل هم ارز ۸۱۸۱۸۲۹۲۲ ریال بابت مطالبات معوقه تا پایان سال جاری شرکت فیربال و مانورن و لپتی‌فیس دوفرانسوا دوواندال و شرکت‌های انساوانتر پوزوسی بی جی بابت ایجاد و توسعه ابنیه و تأسیسات و کارخانه فشنگ‌سازی و تحویل ریل واکلیس و تراورس و اجرای طرح کارخانه کود شیمیایی شیراز و لوله‌کشی گاز گچساران براساس قراردادهایی که با مؤسسات فوق منعقد نموده‌اند تخصیص و پرداخت نماید.
دکتر یزدان پناه.
رئیس - آقای مهندس والا.
مخبر کمیسیون بودجه - بنده استدعا می‌کنم اگر آقایان محترم پیشنهاداتی دارند مرحمت بفرمایند یک مرتبه دیگر در کمیسیون مربوطه رسیدگی شود. در آنجا رسیدگی می‌کنیم و بعد گزارشش را مجدداً تقدیم می‌کنیم.
رئیس - این لایحه یک شوری است آقای دکتر یزدان پناه پیشنهادی کردهاند که بهتر بود فقط در اینجا اسم کمپانی‌ها و شرکت‌ها ذکر به شود. بالاخره آنچه که کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی تصویب کرده است جامع‌الاطراف است و در ماده واحده اگر نام شرکت‌ها کمپانی‌ها ذکر شود بهتر خواهد بود (صحیح است) رأی گرفته می‌شود به این که در متن ماده واحده نام شرکت‌ها ذکر شود خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. حالا در ماده واحده اگر نظری نیست رأی می‌گیریم (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده واحده. آقایانی که موافق هستند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیات آخر خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- اعلام دستور و موقع جلسه بعد - ختم جلسه
۱۶- اعلام دستور و موقع جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - چون بعدازظهر امروز لایحه سپاه بداشت در کمیسیون‌های بهداری، برنامه، نظام، فرهنگ و بودجه برای رسیدگی مطرح می‌شود دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
- ۱- شور اول لایحه مربوط به خرید ۱۵ دستگاه کامیون کمپرسی برای حفاظت راه‌های آسفالت شده شماره چاپ ۴۶۳
- ۲- شور دوم راجع به اهدای مجسمه سفالی به آقای لردبوید شماره چاپ ۴۶۲
- ۳- شور اول راجع به تمدید مدت مرور زمان شماره چاپ ۴۶۱
- ۴- شور دوم راجع به لغو ماده ۲ قانون تمدید استخدام آقای آندره گدار شماره چاپ ۴۳۴
- ۵- لایحه دولت راجع به اضافه مستمری مرحوم مهندس رضاقلی ضرابی شماره چاپ ۴۷۵
- ۶- لایحه دولت راجع به اضافه مستمری مرحوم ابوالقاسم مهراد شماره چاپ ۴۷۶
- ۷- لایحه دولت راجع به درآمد خانه‌های سازمانی و نحوه مصرف آن شماره چاپ ۴۷۴
- ۸- لایحه دولت راجع به اجازه پرداخت فوق‌العاده کارمندان اداره کنترولر ستاد بزرگ ارتشتاران شماره چاپ ۴۷۷
رئیس - دو لایحه هم از دستور جلسه امروز در دستور جلسه آینده می‌باشد و انشاءالله لایحه سپاه بهداشت هم در دستور جلسه یکشنبه آینده که ساعت ده صبح است خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی - مهندس عبدالله ریاضی.