مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ اردیبهشت ۱۳۲۱ نشست ۵۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۳
جلسه: ۵۰
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۲۱
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تصویب پنج فقره مرخصی
۳- تقدیم لایحه اصلاح قانون تعدیل اجاره بها و استرداد لایحه قبلی
۴- طرح لایحه بودجه سال ۱۳۲۱ مجلس شورای ملی
۵- بیانات آقای نخست وزیر راجع به مشمول قانون وام و اجاره نسبت به ایران
۶- تقدیم لایحه اصلاح قانون نظام وظیفه
۷- سؤال آقای افشار و جواب آقای نخست وزیر راجع به اوضاع رضاییه
۸- بقیه مذاکره در بودجه مجلس
۹- بیانات آقای وزیر دارایی راجع به موضوع ارز
۱۰- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و نیم پیش از ظهر به ریاست آقای بیات (نائب رئیس) تشکیل گردید.
صورت مجلس روز پنجشنبه دهم اردیبهشت ماه را آقای (طوسی) منشی خواندند. (اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غائبین با اجازه- آقایان: مسعودی خراسانی، ملک‌زاده آملی، فاطمی، شباهنگ، همراز
غائبین بی‌اجازه- آقایان: موقر، محیط لاریجانی، ناصری، شجاع، اکبر، دکتر سنگ، شیرازی، دکتر ادهم، دبستانی، آصف، خسروشاهی، سلطانی، صادق وزیری، گرگانی
دیرآمدگان با اجازه- آقایان: گودرزنیا، منشور
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: رضوی، تولیت، سزاوار، یمین اسفندیاری، حمزه‌تاش، مستشار، امامی، نقابت، نصرتیان)
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس-آقای جهانشاهی در صورت مجلس نظری دارید؟
جهانشاهی-درصورت مجلس آقای مقدم را غائب بی اجازه منظور داشته‌اند در صورتیکه علاوه بر اینکه اجازه خواسته‌اند شدیدا ناخوش هستندو امروز هم آمده بودند و حالشان بهم خورد و رفتند خواستم برای اطلاع عرض کنم و ایشان از نظر عزت نفسی که دارند اظهار نکردند و رفتند
نایب رییس-بکمیسیون اطلاع داده می‌شود. در صورت مجلس دیگر نظری نیست (گفته شد خیر) صورت مجلس تصویب شد.
-تصویب پنج فقره مرخصی
(۲-تصویب پنج فقره مرخصی)
نایب رئیس-چند فقره خبر از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است قرائت می‌شود
- مرخصی آقای فاطمی
آقای فاطمی بواسطه کسالت مزاج و لزوم معالجه در خواست یک ماه مرخصی از تاریخ سیزدهم اردی بهشت ۱۳۲۱ نمودهاند و کمیسیون عرایض و مرخصی با در خواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
نایب رئیس-رای می‌گیریم بمفا د راپورت کمسیون عرایض و مرخصی آقایانی که موافقند برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. خبر دیگر:
مرخصی آقای جلائی
آقای جلائی در خواست بیست روز مرخصی از تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۲۱ بواسطه عارضه کسالت ولزوم معالجه نمودهاند و کمیسیون عرایض و مرخصی با در خواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود
نایب رئیس-آقایانی که با این مرخصی موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. خبر دیگر:
خبر مرخصی آقای گرگانی
آقای گرگانی برای انجام امور محلی در خواست بیست روز مرخصی از اول اردیبهشت ۱۳۲۱ نمودهاند وکمیسیون عرایض و مرخصی با هیجده روز آن موافقت نموده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
نایب رئیس-آقای روحی
روحی-بنده مخالفتی با این مرخصی‌ها ندارم خواستم بطور کلی تذکری بدهم که اعضاء کمیسیون عرایض و مرخصی در نظر بگیرند البته و کالت یک وظایفی دارد یکی از آنها هم حضور مجلس شورای ملی است اشخاص هم اگر کار دارند باید این رعایت را بکنند و کمیسیون هم رعایت بکند که سالی یکماه بیشتر استفاده نکنند و یک سابقه‌ای نگذارند در کمیسیون که فلان نماینده چقدر امسال استفاده کرده که من بدانم چقدر مرخصی حق دو اگر از این تجاوز کرد چون ممکن است اعضاء بشوند اعضاءکمیسیون بدانند که از این مدت تجاوز نکند زیرا که ما بایستی تمام وظیفه خودمان را انجام بدهیم و یکی هم حضور در مجلس است و باید مراقبت بکنیم و اما راجع به مرخصی آقای گرگانی که ایشان بیت ودوروز مرخصی خواسته‌اند وهیجده روز اجازه داده شده است علت اینکه چهار روز را کم کرده‌اند چیست در صورتیکه این مرد برای کارهای معینی رفته است به مجلس این را هم آقای مخبر توضیح بدهند که چطور شد سایر مرخصی هامرتب تصویب شده و مال ایشان چهار روز (هاشمی شش روز) شش روز کم شده بنده پیشنهاد می‌کنم و تقاضا می‌کنم مرخصی ایشان همان بیست ودو روز باشد الآن پیشنهاد می‌دهم و خواستم بطور کلی نظر کمیسیون را جلب کنم که برای هر نماینده در سال بیش از یکماه مرخصی تصویب نکنند
مخبر کمیسیون عرایض ومرخصی (آقای گرگانی)-آقای گرگانی دوازده روز سابقا مرخصی داشتند کمیسیون ملاحظه کردکه یک ماه ایشان فقط حق دارند وایشان کار هم داشتند ومیخواستند به محل بروند از این جهت کمیسیون بر حسب مقررات هیجده روز تصویب کردکه یک ماه تمام بشود بیش از اینهم به هیچکس اجازه داده نمی‌شود مگر اینکه عذر مشروعی داشته باشد.
نایب رئیس-رای می‌گیریم براپرت کمیسیون آقایونی که موافقت دارند اظهار موافقت کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد خبر دیگر.
خبر مرخصی آقای شیرازی
آقای شیرازی درخواست یکماه مرخصی از تاریخ هفدهم اسفند ۱۳۲۰ نمودهاند و موردموافقت کمیسیون واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود
نایب رئیس-آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
خبر دیگر:خبر مرخصی آقای یار احمدی
آقای یار احمدی درخواست پانزده روز مرخصی از تاریخ نهم فروردین۱۳۲۱ نموده اندو کمیسیون عرایض با در خواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود
نایب رئیس-آقایانی که با راپرت میسیون موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. آقای وزیر دادگستری
-تقدیم لایحه اصلاح قانون تعدیل اجاره بهاءواسترداد املاک
(۳-تقدیم لایحه اصلاح قانون تعدیل اجاره بهاءواسترداد املاک)
وزیر دادگستری-خاطر آقایان نمایندگن محترم مستحضر است که چندی قبل در آخر سال گذشته بنده لایحه تعدیل مال الاجاره را تقدیم کردم و رفت بکمیسیون نظر باینکه پس از تقدیم لایحه به مجلس شورای ملی بعضی اطلاعاتی حاصل شد وبعضی شکایاتی هم از طرف موجرین وهم از طرف مستاجرین بعمل آمده بود این بود که لازم شد تجدید نظری بعمل بیاید و یک شرایط بهتری مخلوط و رعایت شود این بود که آن لایحه اصلاح شده و حالا بنده آن لایحه سابق راپس می‌گیریم و این لایحه را تقدیم می‌کنیم میرود بکمیسیون که مطرح شود.
- طرح لایحه بودجه سال ۱۳۲۱ مجلس شورای ملی
۴ -(طرح لایحه بودجه سال ۱۳۲۱ مجلس شورای ملی)
نایب رئیس – به کمیسون مربوطه رجوع می‌شود.
نایب رئیس- بودجه مجلس شورای ملی مطرح است. مذاکره در کلیات است. آقای امیر تیمور.
طباطبائی – بخوانند.
نائب رئیس-لازم است قرائت شود؟(جمعی از نمایندگان خیر) چاپ و توزیعشده وموادش هم در موقع خود خوانده خواهد شد. آقای امیر تیمور.
امیر تیمور – در موقع طرح بودجه مجلس می‌شود. مذاکرات خودمانی را کرد و البته هرچند یک مرتبه انسان به خودش بپردازد و در امور داخلی بحث شود بد نیست و ضرورت هم دارد دستگاه اداری مجلس اگر از حیث صورت کوچک است به عقیده بنده از حیث معنی فوقالعاده بزرگ است من معتقد هستم که دستگاه اداری مجلس باید کانون فعالیت و لیاقت و حقیقت مظهر درستی و امانت باشد از روز ایجاد مجلس در ایران یا مجلس دیگر دردنیا مرسوم و معمول بوده و الان هم مرسوم و معمول است که برای جلسات مجلس همیشه در صورت مجلس تنظیم می‌شود که یکی صورت مذاکرات مختصر. مختصر همین است که در آغاز هر جلسه یکی از طرف یکی از آقایان منشی‌ها در مجلس رسمی خوانده میشودو بعرض مجلس می‌رسد که اگر آقایان نمایندگان در خلاصه مذاکرات جلسه قبل مطالبی داشته باشند اظهار نمایند و صورت مفصل مذاکرا ت هم برای این است که جزئیات مذاکرات مفصل مجلس در دسترس عموم و برای مطالعه و استفاده عموم گذاشته شود و برای اینکه از هر گونه مداخله هم در آن جلوگیری بشود آمدیم طبع صورت مذاکرات مجلس را تصویب کردیم که همه جلسه چاپ و منتشر شود که از دوره ششم تا کنون هنوز هم معمول است البته آقایانی که آبونه هستند صورت مذاکرات مجلس را ملاحظه فرموده‌اند (خلیل حریری-مجانی است آقا) بله مجانی است بسیار خوب چه بهتر از این در اینصورت مذاکرات مجلس که ملاحظه میفر مائید همانطور که عرض کردم همیشه معمول و مرسوم بوده تمام مذاکرات و مباحثات بطور مشروح درآنجا نوشته می‌شود و هر لایحه و قانونی که در آنجا تصویب شده است خواه مالی باشد یا غیر مالی و اسامی موافقین و مخالفینی که چند نفر از آقایان رای داده‌اند و از این عده کی‌ها موافق هستند و کی مخالف و ممتنع است اینها معمول و مرسوم بوده که در صورت مشروح مذاکرات نوشته شود و باید هم معمول و مرسوم باشد لکن در صورت مجلس جلسه ۱۸ که مربوط بجلسه ششم بهمن ماه ۱۳۲۰ است اولا اینصورت جلسه مدتی چاپش بتاخیر افتاده اخیرا هم که بنده از مسافرت خراسان برگشتم دیدم این صورت جلسه را چاپ کرده‌اند و آوردند مراجعه کردم دیدم آنجا صورت مذاکرات مندرج است ولی در پایان آن نوشته شده است که باکثریت هشتاد رای سفید و هشت نفر مخالف تصویب شده است نه اسامی موافقین در آنجا ذکر شده است نه مخالفین و نه ممتنعین البته اگر این عمل سهوا انجام شده باشند بنده هیچ عرضی ندارم و الان هم بجای خودم می‌نشینم لکن اگر عمدی بوده از مقام ریاست استدعا می‌کنم الآن امر به تحقیق و رسیدگی بدهند اگر عمدی بوده البته یک عمل بسیار بدی است این عمل بر خلاف تقوی است برخلاف درستی است در حکم نادرستی است باید حتما در صورت مذاکرات مشروح مجلس عده رای دهندگان اسامی شانرا بطوری که معمولبوده است مندرج باشد هر چند نفر مخالف هستند باید اسامی موافقین ومخالفین مجددا در آنجا نوشته شود و در آن جلسه هیجده معلوم نیست و این در حکم تادرستی است و مجلس شورای ملی که باید حقیقه کانون تقوی و درستی باشد نباید اجازه بدهیم که یک همچو عملی برخلاف همه چیز بکند که لطمه بتاریخ این مملکت وارد شود.
(صحیح است)
نایب رئیس-نسبت باین قسمت تحقیق می‌شود و البته بعد بعرض مجلس خواهد رسید. آقای انوار.
انوار-بنده هیچ میل نداشتم در مقابل اظهارات همکار محترم خودم آقای امیر تیمور صحبتی بکنم لکن از بابت عمل عمل کردن نظامنامه که گمان می‌کنم خیلی توجه بآن لازم است عرض می‌کنم نظامنامه از برای لوایح وارده به مجلس احکامی و وظایفی معین کرده است اگر لایحه دو شورباشد چهار شور دارد شور اول شور در کلیات است شور در کلیات بر می‌گردد وبا اینکه اساسا من با این لایحه مخالفم و یا موافق غیر از مواد یعنی رویهمرفته و بطور کلی این لایحه که مشتمل بر این مواد است مخالف هستم یا اینکه رویهمرفته نظر کردن باین لایحه را موافق هستم. این شور در کلیات است از بیانات آقای امیر تیمور استفاده نشد که مخالف باشند یعنی مخالفت کلی شان باشد که من مخالف با بودجه مجلس هستم این را بنده ملتفت نشدم یعنی اگر نظرشان این است که باید توضیح بدهند و در واقع بنده مایل بودم که اگر ایرادی یا سوالی داشته باشند یا توضیحی بخواهند واجب بود که همچو چیزهائی با صحبت کردن در جلسه خصوصی و خدمت رئیس رفتن وصحبت کردن حل بشود بواسطهاینکه در یک چیزهائی که محل تنازع نباشد ما نبایستی صحبت بکنیم برای اینکه نمی‌شود و در صورت مجلس در یک چیزهائی داخل شد این را بنده از این جهت عرض کردم. پس نظر بطور کلی این است معلوم است از بیانات ایشان که مخالف اصلی کلی نیستند و نظرشان در تنظیم بودجه و اینها نبوده. موضوع دیگری که باید عرض کنم مطابق این نظامنامه ماده ۱۳۶ و ۱۳۷ و۱۳۸ نظامنامه داخلی معین کرده است که بودجه می‌کند می‌فرستد بکمیسیون محاسبات. اینجا که نگاه می‌کنم این بودجه هم در دست مباشرین بوده است هم در دست کمیسیون محاسبات مجلس بوده است هم در دست کمیسیون محاسبات مجلس بوده است بنابراین کاملا رسیدگی شده و حقیقه من خوشوقت هستم که اعضاء هیئت مباشرت یک اعضاء دقیق النظر و باندازه‌ای مته بخشاش گذاشته که کاملا مواظبت کرده‌اند نسبت به بودجه آقای میرزا احمد خان فریدونی هست آقای مرآت اسفندیاری هست آقای پالیزی که اینها کاملا مرحمت کرده‌اند که اکثریت بایشان رای داده‌اند کمیسیون محاسبات هم همین اشخاص همکاران خودمانهستند بودجه تنظیم شده و فرستاده شده است به هیئت مباشرین بعد رفته است به کمیسیون محاسبات و در آنجا هم مخبرش آقای مخبر فرهمند است که سالهای سال عضو اداره مباشرت بوده است با این ترتیب این بودجه تنظیم شده است آمده است به مجلس شورای ملی بنده هم همچو نیستم که یک موضوعی که در دستم بیاید سهل انگاری کنم کلمه کلمه هر چه در نظرم بوده است سئوال کرده‌ام رویهمرفته این بودجه را خالی دیدم از یک ترتیباتی و خیلی بودجه منظم و مرتبی نوشته شده است حالا اگر در انتظامات ما یک صحبتی داریم غیر از بحث کردن در خود بودجه است ترتیب بودجه این است و منظورش این است که واقع شده است و مطابق ماده ۱۳۶و۱۳۷و۱۳۸وچنانکه نظامنامه هم حاضر است و آقایان هم نظامنامه را در نظر دارند و می‌بینند که بودجه خوب تنظیم شده ولی اگر در کلیات یک نظریاتی دارند وتوضیحی خواسته شود بنده حاضرم آقای مخبر هم حاضر است که توضیح بدهد
نایب رئیس-آقای طباطبایی.
طباطبائی-عرض کنم که البته وقتی بودجه کل مملکتی در اینجا مطرح بود بنده اشاره مختصری کردم باوضاع اداری مجلس شورای ملی. بودجه‌ای که در اینجا بعناوین مختلفه بطوریکه آقایان ملاحظه فرمودند مصرف می‌شود این نکته که آقای امیر تیمور گویا حالا تذکر دادند واقعا اساسی است که مجلس و عمل مجلس در خارج بهترین سر مشق زندگی است برای عامه مملکت و مخصوصا وقتی که ما می‌بینیم ومعترفیم و قابل انکار نیست که اوضاع اداری مملکت از لحاظ جمع خرج نامناسب و تاسف آور است باید طوری رفتار بکنیم و مجلس را طوری سر مشق قرار بدهیم بسایر ادارات و وزارتخانه‌ها که واقعا در خارج قابل استفاده و قابل خرده گیری و اعتراض نباشد این بسط اداری روز به روز بزرگ کردن دایره تشکیلات اداری در هر کجا یک بد بختی ویک مرض شده است که ملاحظه می‌فرمایید که برای کوچکترین کارها وقتی که یک اداره می‌سازند یک مدت قلیلی که گذشت بطوری رشته از دست خارج می‌شود که اقلا آن منظور نمایی و غرض اصلی فدای فروغ و جزئیات وابتلائات اداری می‌شود و نقض غرض می‌شود مجلس البته بنده موقعی که بودجه مطرح بود عرض جای قانون گذاری است. مجلس برای این درست شده است که هرکاری که دولت دارد بیاورد باین جا و این جا قانونش تصویب شود و اجازه بدولت داده شود که بعد برود عمل کند بنده الان که تصادفا پائین بایکی از اعضای عالی رتبه مجلس صحبت می‌کردم بمن گفتند که شش هفت نفر از رتبه‌های هشت ونه را در همین اواخر مجلس متقاعد کردند ومتقاعد کردند و آنها از مجلس و بجای آنها رتبه یک می‌خواهند استخدام کنند معنی این مطالب این است که اگر رتبه هشت ونه در این جا هست صرفا از لحاظ تحمیل است بنده البته منکر استحقاق رتبه‌های هشت ونه نیستم ولی باین عرض من باید توجه کنید که از وجود یکنفر رتبه هشت و نه بقدر شخصیت و وجود او در اینجا استفاده نمشود .(صحیح است) ممکن است هفت تا رتبه هشت ونه را بیرون گذاشت و کار آنها را سپرد بیک رتبه یک همان رتبه یک همان وظیفه و همان کار را بهتر و وافی تر انجام می‌دهد (صحیح است) بنده فقط برای مثل یک قسمت از اقلام را علامت گذاشته‌ام که بعرض آقایان برسانم و لازم هم نمیدانم در بقیه قسمتها وارد در جزئیات بشوم و صحبت کنم نوشته است فرض بفرمائید بایگانی جاری رئیس و معاون وزیر آن هم اعضلیش را نوشته است بعد در زیر آن نوشته است بایگانی را که رئیس و کارمند بایگانی یعنی ضبط و این کلمه و اصطلاحش هم سابق معین البته غلط است در هر اداره که شما ملاحظه بفرمائید و مراجعه کنید همانجا هائی که رشته‌ها از دست خارج شده معهذا ملاحظه بفرمائید که هر اداره یک بایگانی بیشتر نیست و نباید هم باشد اگر هم هست غلط است مخصوصا در مجلس که سر مشق دیگران باید باشد بایگانی جاری یعنی چه؟ بایگانی راکد یعنی چه؟ اینجا یکی دو نفر در واقع عضوی می‌خواهند اصلا رئیس می‌خواهد چه کند؟ بایگانی مجلس ؟معاون می‌خواهد چه کار بکند. بایگانی مجلس؟ یک نفر دو نفر عضو بیشتر نمی‌خواهد این بایگانی مجلس یعنی ضبط مجلس مراسله شما می‌نویسید این چهار و پنج روزی در جریان است و آن متسدی می‌آورد سر این میز و میبر د سر آن میز ناسیر خودش را تمام کند بعد از وقتی که سیرش تمام شد میرود و ضبط می‌شود این دو تا اداره می‌خواهند چه بکند که هر کدامش دارای رئیس باشد و دارای معاون باشد و تمام آن تشریفاتی که لازم است برای یک اداره داشته باشد این یکی را اسمش را بگذارند جاری وآن یکی را بگذارند کد. عرض کنم که مثلا فرض بفرمائید در قسمت اعتباراتی که برای کتابخانه نوشته شده است نوشته است اعتبار کتابخانه برای خرید و مصارف کتب ۱۱ ۱۰۰۰ تومان که در این موقع اعتبار داده شده برای کتابخانه مجلس که کتاب بخرند. از کجا؟ یک کتابخانه ایست تشریفاتی توسعه اش دیگر لازم نیست بدهید اصلا کسی هم اینجا نمی‌آید با همین اندازه است فهرست‌هایش را درست کنید کافی است. بنده شنیدم اگر الان شما تشریف ببرید در کتابخانه مجلس بپرسید این را کی خریده‌اید یا کی هدیه داده است به مجلس نمی دانم دفتر به و صورت منظم و گویائی ندارند (یکی از نمایندگان-دارند آقا) این طور نیست اجاه بدهید فهرست کتات دارند ولی مشکل است به شما جواب بدهندکه این یک جلد کتاب را به من هدیه کرده‌ام یا مجلس خریده است یا از سابق بوده. بنده شنیده‌ام که تمام کارهای اینجا کارهای محاسباتی اینجا در سابق یک تمرکزی داشته است و جریان محاسباتی مرکزیتی داشته است یعنی اگر کتابخانه فرضا یا چاپخانه بنده نظری با اداره مخصوصی ندارم اصلا می‌خواستند وقتی یک کتاب بخرند باید بیاید به حسابداری و رئیس کار پردازی وقت که مرحوم ارباب کیخسرو بود تصدیق کند و اجازه بدهد وآنچه که لازم است کنترل و تفتیش دقیق است در این کار به عمل بیاید بعد از این کار انجام می‌شد بعدا شنیدم این سابقه را برهم زدند (صحیح است) یعنی خود کتابخانه یک قسمت مستقلی است و خرید می‌کند…
هاشمی –باشورای عالی کتابخانه است رسیدگی می‌کند
طباطبائی-شورای عالی وارد کتاب خریدن نمی‌شود آقا (صحیح است) آن هم مثل یک شورای عالی دیگری است که ماهی یک مرتبه می‌آیند و می‌نشیند و بلند می‌شود ومیروند. شما اطلاع ندارید آقا این یک کار محاسباتی است آقا یک عمل اداری است.
هاشمی –عمل عمل فنی است
طباطبائی- فنی یعنی چه آقا ؟فنی کدام است؟ بعد بفرمایید پایین و صحبت کنید (زنگ رئیس) من از رئیس حسابداری پرسیدم که شما چه می‌کنید در کارهاتان آیا این اجازه پرداخت هائی که داده می‌شود شما مسئول می‌شوید یا خیر ؟گفتند خیر خود کار پردازها امضاء می‌کنند و پرداخته می‌شود البته بروید برسید به بینید دیگر من تحقیق کرده‌ام در صورتی که شما بهتر میدانید یک خرید کوچک ویک کار کوچک هم که باید بشود تا رئیس حسابداری امضاءنکند مدیر آنجا رئیس آنجا اجازه پرداخت نمی‌تواند بدهد و اگر هم داد مسئول رئیس حسابداری است تااین را که او دید صحیح است امضاءمیکند ولی اینجا این طور نیست بروید تحقیق کنید.
انوار-رعایت نظامنامه را هم تعریف بفرمائید
طباطبائی-نظامنامه چه طور شده آقا ؟مثلا در ماده‌ها ملاحظه بفرمائید نوشته است به وزلرت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ یک میلیون ریال به عنوان سرمایه انتفاعی چاپخانه مجلس به کارپردازی وام بدهد. این بودجه نفصیلی از ملاحظه میفرمائید من چون کسالت دارم یاد داشت هائی مفصل داشتم که می‌خواستم صحبت کنم ولی فعلا نمی‌توانم اینجا در ماده۴ نوشته یک میلیون ریال به عنوان سر مایه انتفاعی چاپخانه از وزارت دارائی وام می‌گیرد بنده وارد جزئیات نمی‌خواهم بشوم ولی به بودجه تفصیلی مطبعه که مراجعه بفرمائید از مرکب گرفته تانخ که در توی مطبعه ممکن است مصرف شود با قلام جزءدر بودجه گنجانده‌اند و اعتبارش را هم تقاضا کرده‌اند هست در بودجه حتی اعتبار عیدی و ملبوس و همه چیز را بنده نگاه کرده‌ام در بودجه است و زیاد هم هست دیگر ۱۰۰ هزار تومان برای چه می‌خواهند ؟شان مجلس نیست که یک موسسه درست کند و مشغول کسب و تجارت بشود اگر برای کسب و تجارت است بنده تحقیق کردم معلوم شد که این سابقه دارد ولی این کار را برای مزید استحضار آقایان عرض می‌کنم سابقا هم یک همچو اعتباری در بودجه مجلس گذاشته می‌شد ولی مرحوم ارباب کیخسرو از مصرف کردن این اعتبار جلو گیری میکردو آخر سال این رامی آوردند جزو زیادی اقلام یعنی به بنده گفتند که می‌خواستند این یک وسیله باشد برای تعریف و تمجید وتحسین از رئیس کار پردازی که صرفه جوئی کرده است و زیادی دارد و خرج نکرده است. عمل عمل نبود ولی حالا ما چه کار کنیم و چرا این کار را بکنیم ؟۱۰۰ هزار تومان را برای چه نگاه داریم می‌خواهیم این را بیاوریم و جزو بودجه و آخر سال هم بگویند صرفه جوئی کردیم و زیادی داریم؟ چه لزومی دارد ؟این عمل عمل لغوی است اگر هم اعتباری می‌دهید که بگیرند و مصرف کنند و از بین برود آن هم البته غلط تر است. به عقیده من یکی از ادارات خوب و مفید اینجا اداره تند نویسی است اینجا هم آقای امیر تیمور تذکر دادند و البته یک کار لازمی است ولی بنده آنچه تحقیق کردم و اطلاع دادم و آن بطئی که در اوضاع اداری مجلس است اداره تند نویسی ناقص است و اعضاء کافی ندارند و بنده معتقدم که آنچه زیاده داریم از ادارات دیگر و موسسات دیگر که زیادی هستند و حقوق می‌گیرند به اینجا بفرستیداین عقیده بنده است که این زیادی‌ها را که هستند در این جا و از بیکاری به تنگ آمده‌اند بفرستی با داره تند نویسی و موسساتی که مفید و لازم بوده است برای مجلس شورای ملی و حتی بنده همین حالا که می‌آمدم اینجا یکی از آقایان نمایندگان به من تذکر دادند که در اینجا یکی دو نفر گویا هستند که تعهد سپردند به مجلس شورای ملی که یک یا دورتبه ترفیع بگیرند یا بروند از مجلس و خودشان هم از بیکاری به تنگ آمده بودم بعدا که اینمنظور به عمل آمده دیده‌اند اینجا جای گرم و نرمی است دلشان نخواسته است بروند و همین جا مانده‌اند از این قبیل مطالب خیلی است که گفته نشود بهتر است البته اگر بعد مقتضی شد کار داده خواهد شد
مخبر فرهمند (مخبر کمیسیون محاسبات مجلس)- عرض کنم که طبع شده است و به نظر آقایان نم رسیده است بعلاوه بودجه مجلس یک صورتی هم در چند روز قبل از وضعیت چاپخانه مجلس کار پردازی طبع کرد و توزیع کرد بین آقایان نمایندگان که وضعیت چاپخانه مجلس از بدو تاسیس چاپخانه تا آخر سال ۱۳۱۹ چه بوده است و چه عملی کرده است و چه عایداتی داشته و چه خرجی کرده و چه اضافه داشته است بالاخره خلاصه اش این چنین است که از وضع استهلاک قیمت تمام ماشین آلاتی که در این مدت خریداری شده است معادل ۵میلیون ریال هم به دولت عایدی داده است. البته این ورت هم توزیع شده است و آقایان هم ملاحظه فرموده‌اند و لازم نیست که بنده در اطراف وضعیت چاپخانه مجلس عرایضی عرض کنم برای این که بیشتر این جا یک مذاکره می‌شود مربوط به آن قسمت است. اما راجع به بودجه مجلس در سال ۱۳۲۱ تفاوتی که پیدا کرده است نسبت به سال ۱۳۲۰ این است که بنده عرض می‌کنم: در ۱۳۲۰ مجلس ۸/۶۷۵/۳۲۰ ریال بوده است در ۱۳۲۱ بودجه مجلس شده است ۱۲/۹۷۰/۷۸۲ ریال تفاوتی که پیدا کرده است ۴/۲۹۵/۴۶۲ ریال است که این تفاوت هم از حیث افزایش حقوق است ولی از حیث هزینه نسبت بسال قبل در حدود مبلغ ۶۰۶۷۰ ریال کمتر شده است این رقم بودجه است بنده قبل از آن که جواب آقای طباطبائی را عرض کنم لازم بود که حضور آقایان تذکری بدهم که اگر در اطراف بودجه مجلس یک مذاکرات و مباحثات زیادی بکنیم این جا تقریبا یک ایرادی متوجه خودمان می‌شود
طباطبائی –بشود آقا
مخبر فرهمند-چرا؟ برای اینکه مجلس شورای ملی و دو اثر و شعباتش همیشه محیا و موجود برای دیدن و رسیدگی کردند همه آقایان نمایندگان هست این جا یک وزارت خانه نیست که ما بگوئیم ندیدیم و نمی‌بینیم وچه کار کنیم وباید سوال کنیم و توضیح بخواهیم این جا مجلس شورای ملی است و خانه آقایان است که آقایان هم باید وارد باشند و از وضعیت خانه خودشان هم مسبوق باشند اگر ایرادی وارد باشد بر خودشان وارد است که توجه نفرموده‌اند بعلاوه سه نفر کار پرداز از طرف مجلس شورای ملی انتخاب می‌شود که امورات مجلس شورای ملی را رسیدگی کند و این آقایان کار پردازان را آقایان نمایندگان محترم تصدیق می‌کنند که باید یک وقت زیادی را صرف رسیدگی با این کارها بکنند بدون هیچ جور اضافه حقوقی بدون اینکه توقع و تمنائی داشته باشند (صحیح است) صرف وقت می‌کنند میآیندمرتبا به کارهای رسیدگی می‌کنند بسا می‌شود صبح وعصر وشب می‌آیند وآنقدر هم که می‌توانید دقت در کارها دارند مراقبت در انتظامات و صرفه جویی و اینها دارند وخود این بودجه حاکی از صدق اظهارات بنده است (صحیح است) پس به عقیده بنده بایستی اگر افرادی پیدا می‌شوند و این طور برایگان می‌آیند و خدماتی انجام می‌دهند و صرف وقت می‌کنند و دل سوزی می‌کنند باید مورد تشویق وترغیب باشند (صحیح است) این جا آقای طباطبائی در جلسات گذشته راجع به کارمندان مجلس اظهاری فرمودند حالا هم بطوری که می‌فرمایند مجلس بایستی که سر مشق وزارتخانه‌ها باشد درست است مجلس باید کارش سرمشق دیگران باشد همین طور که بنده عقیده‌ام این است که ما نمایندگان انجام وظیفه مان باید سرمشق باشد برای دیگران البته اعضاءاداری مجلس هم همین طور بنده مدتمدتی که در کار پردازی مجلس افتخار خدمت گذاری داشتم آقایانی که کار می‌کردند وحالا نیز مشغول کار ان آن چه را که کار داشته‌اند و وظیفه داشتند و دارند انجام دادند و غفلت نکردند (صحیح است) کوتاهی نکردند و وظایف خودشان را به نحو احسند انجام دادند (صحیح است) به طوری که در پایان دوره ۱۲ بود که جناب آقای فروغی نخست وزیر وقت اینجا یک بیانی فرمودند و از خدمت گذاران مجلس اظهار قدر دانی کردند و حتی این را عنوان کردند که کارهای مجلس را سر مشق سایر وزارتخانه‌ها هست وباید باشد…
طباطبائی-چه دلیل قاطعی
مخبر-بلی. این قدر شناسی است که دیگران می‌کنند ما که داخل در کار هستیم ما بیشتر بایداظهار رضایت و قدر دانی کنیم (صحیح است) یعنی یک شخص که اینجا کار می‌کنند باید بیشتر قدرش را دانست و تشویقشان کرد که تهیه کار کنند اگر هم نکته باید گفت که کیست و چیست باید جنبه خوبش را هم در نظر گرفت والا به طور عموم نمیشودهمه را در یک ردیف گذاشت. عرض کنم اینکه فرمودند چند نفر رتبه‌های هفت و هشت ونه را متقاعد کردند و بجای آنها رتبه یک استخدام کرده اندیک اشخاصی بودند که بحد تقاعد رسیده بودند و اداره آنها را متقاعد کرد و البته لازم بود که بجای آنها یک اشخاصی را بیاورند حالا اگر بجای رتبه هفت وهشتونه یک رتبه یک آورده‌اند این گناه واقع شده؟ یا باید گفت که خوب بجای رتبه نه که رفته یک رتبه نه دیگری را بیاورند بمجلس و بگذارند جایش؟ اداره این جا صرفه جوئی کرده است و بجای اینکه از جاهای دیگر اشخاصی را بیاورد قناعت کرده است که بطور مسابقه اشخاصی را با رتبهیک بیاورند که اینجا کار کنند (صحیح است) اما راجع به بایگانی که فرمودید اساسا باید عرض کنم که کار اینها دو جور کار است و عرض کردم باید تشریف ببرید و مراجعه و ملاحظه بفرمائید و کارهای آنها را از نزدیک به بینید آنوقت تصدیق خواهید فرمود که این عده ضروری و وجودشان لازم است (صحیح است) برای اینکارها و این موضوع بی سابقه هم نیست در ادارات دیگر هم بایگانی را کد دارند و هم بایگانی جاری و این همچو نیست که مجلس یک اختراعی کرده باشد و بخواهد بود جه اش را سنگین کرد باشد و اینکه آقا فرمودند که یک مراسله ایست می‌آورند و می‌دهند و بعد می‌برند جواب مینویسیند و امضاءمیکنند آنوقت ضبط می‌کنند این جریانش باین سادگی نیست آقا (صحیح است) تشریف ببرید و ملاحظه بفرمائید چقدر مراسله هست وچه کارهائی باید بکنند ده عمل روی این مراسل باید بکنند (صحیح است) البته یک مراسله را گفتن خیلی آسان است ولی عمل کردنش مشکل عرض کنم راجع باعتبار کتابخانه که فرمودند مبلغی بعنوان اعتبار خرید کتاب نوشته شده است و شاید هم بعقیده ایشان بد باشد ولی بعقیده دیگران این بهترین رقمی است که گذاشته شده است و راهی گذاشته است که باین اعتبار بتواند کتاب بخرد برای اینکه بهترین موسسه مجلس همین کتابخانه اش است (صحیح است) و بعلاوه این هم رقم زیادی نیست عرض کردم این اعتبار است اگر پیدا کرد هر مقداری کتاب را می‌خرد اگر پیدا نکرد صرفه‌جویی از اعتبار می‌شود مثل اینکه در سال گذشته در سال قبلش موفق نشدند که تمام اعتبار را کتاب بخرند و صرفه‌جویی کردند اینکه فرمودند کتابهایی که خریده می‌شود محاسبات اطلاع ندارند و همین طوری خودکارپردازی می‌خرد این طور نیست اینجا آقا یک مقرراتی دارد طبق نظامنامه ایست که از مجلس شورای ملی گذشته است و بعلاوه هر کس در حدود خودش دارای یک مسئولتی است مخصوصا در قسمت خرید کتب چون شناسایی کتاب یک موضوع فنی است نه کارپردازی به تنهایی می‌تواند یک کتابی را بخرد و نه محاسبات تنها می‌تواند بخرد و یک چنین عملی بکند و بالاخره برای این موضوع یک اساسنامه هست شورای کتابخانه هست اشخاصی هستند از مجلس شورای ملی و از خارج مجلس انتخاب می‌شود و این اشخاص باید کتاب شناس باشند و اهل کتاب باشند و سابقه داشته باشد و بشناسند و بدانند و بیابند و دقت کنند و کتاب را قیمت کنند و بخرند و بدهند به کارپردازی کارپردازی هم تشریفات اداری را انجام بدهد و الا این طور نیست که همین طوری که کتابی را آورده‌اند آنجا کارپردازی خودش تقدیم کند و بخرد و بدهد به کتابخانه. اینطور نیست بنده تکرار می‌کنم که اگر توجه به وضعیت اداره بنمائید این اشکالات پیش نمی‌آید عرض کنم که راجع به یک میلیون ریالی که اینجا نوشته شده این مبلغ از وزرارت دارائی خواسته شده برای خرید اشیایی است که لازم دارد که امروز سه مقاابل چهار مقابل پنج مقابل لازم دارند برای این خریدها و این خریدها را برای چه کرد؟ برای این کرد که اگر نرسید جنسی بموقع خودش از نظر جنگ یا اینکه راه مسدود بشود و نتوانند بخرند بایستی اسباب کار در مطبعه فراهم باشد و این را احتیاط کرده‌اند و گرفته‌اند یعنی از این دست می‌گیرند و از آن دست بحساب می‌گذارند و ضرری هم نکرده است یک جنسی موجود دارد و موجود است و ضرری هم نمی‌رسد خیلی هم کار خوبی است که یک جنس موجودی دارند نه کارشان معطل میماید و نه ضرر می‌کند دیگر عرض بنده تمام شد اگر آقایان فرمایش دیگری دارند بفرمایند جواب عرض کنم
-بیانات آقای نخست وزیر راجع به مشمول قانون وام و اجاره نسبت به ایران
(۵-بیانات آقای نخست وزیر راجع به مشمول قانون وام و اجاره نسبت به ایران}
نخست وزیر-بر آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی پوشیده نیست که دول متحده امریکائ شمالی از دیر مناسبات دوستانه صمیمانه نسبت با ایران داشته و در این زمینه تنها بابر از احساسات اکتفا ننموده بلکه عملا نیز در موارد عدیده حس نیت و نظریات مساعدت کارانه خود را در باره کشور ایران با شواهد آشکار به منصه ظهور رسانیده است ملت آمریکا نیز از سالهای متمادی باینطرف چه قبل ا مشروطیت و چه بعد از آن در تشدید واستحکام علائق مادی ومعنوی بین دو دولت همواره عامل موثری بوده و خدمات فرهنگی وبهداشتی که افراد نیکوکار امریکائی در این مملکت نمودهاند و کمکهائی که در راه پرورش جسمی و روحی جوانان ما کرده اندفراموش شدنی نیست (صحیح است) این احساسات صمیمیت آمیز که خالی از هرگونه شائبه و نظری بوده است دولت وملت ایرانرا نیز واجد حس علاقه ومحبتی نسبت بدول متحده امریکا و مردمان این کشور نموده ومخصوصا سبب شده است که ایرانیان همواره با نظر احترام وستایش به سازمانهای اداری وعمومی آن مملکت که بزرگترین مظهر دموکراسی است نگریسته وسعی کرده در موارد عدیده از کمکهای مادی وفکری این دستگاه بزرگ اجتماعی برای بهبود وترقی اوضاع اداری سازمانهای ملی خود استفاده کنند (صحیح است) مستشاران امریکائی که در ادوار مختلف باین مملکت آمده‌اند خدمات شایانی باین آب وخاک نمودهاند (صحیح است) که هنوز هم آثار آن در تاسیسات عمومی ما نمایان است در هر حال چون خود آقایان به کلیه این نکات واقف هستند جایز نمیدانم بیش از این در زمینه صحبت کنم. نتیجه که از این عرایض می‌خواهم بگیرم این است که باطلاع آقایان میرسانم که خوشبختانه دولت آمریکا در مقابل تقاضای برای بار دیگر نمونه از احساسات مساعدت کارانه خود را نسبت به دولت وملت ایران ابراز داشته و ایران را مشمول قانون وام اجاره قرار داده است. یقین دارم همه آقایان و کلیه کسانیکه علاقمندند برفاه و آسایش ملت ایران هستند از این خبر که تاثیر فوق العاده در رشته‌های حیاتی و امور اقتصادی ما خواهد داشت خوشوقت و با دولت در تقدیس و تقدیر این نیت خیر خواهانه هم آواز خواهند گردید (صحیح است-صحیح است) فعلا باین مختصر قناعت نموده جزئیات امر را بعدا به تفصیل باطلاع مجلس شورای ملی خواهم رسانید (بسیار خوب)
نایب رئیس-آقای اعتبار فرمایشی دارید؟
اعتبار-اگر اجازه میفرمائید بنده لازم دانستم از بیانات آقای نخست وزیر از اقدامات و زحماتیکه کشیده‌اند و باین نتیجه رسیده‌اند که منظور نظر مجلس شورای ملی هم بوده و در موقع عقد پیمان هم که گذشت اظهار شد اظهار امتنان کرده باشم حالا اگر اجازه میفرمائید قدری در این باب عرض کنم.
جمعی از نمایندگان-بفرمائید بفرمائید
اعتبار-فرمایشات و بیانات جناب آقای نخست وزیر کاملا مورد توجه وقبول مجلس شورای ملی و عموم اهالی این کشور است که همیشه از طرف دولت متحده آمریکا هر گونه کمک و مساعدتی در یک مواقعی با این کشور فرو گذانشده و از اینکه دولت موفق شده است ان منظور مجلس شورای ملی را که یک موضوعی بود که الان جناب آقای نخست وزیر اطلاع دادند یعنی مشمول داشتن ایران به قانون وام اجاره و این موضوع را باطلاع مجلس شورای ملی رساندند بنده مفتضی دانستماز طرف مجلس اظهار امتنان کنم و هم از اقدامات دولت و زحماتی که دولت در این باب کشیده و هم از دولت متحده آمریکا که با انجام این مساعدت و موافقت و توجه بگرفتاریهائیکه در نتیجه این جنگ در نتیجه این بسته بودن راهها و مشکلاتی که در اثر این جنگ عالمگیر دامنگیر مملکت‌ها شده است و از این راه ممکن است یک مساعدتها و کمک هائی باقتصادیات و وضعیت ما از هر جهت بشود اظهار امتنان کنم (صحیح است) و بعد می‌خواهم از دولت تقاضا کنم که در این قسمت با انجام این امر و اقداماتی که لازم است برای اجرای این منظور واستفاده از این مساعدت را بفرمایند تا اینکه آنطوری که باید و شاید است ما از این عواطفی که از طرف دولت وملت آمریکا شامل شامل این کشور شده است بتوانیم استفاده کامل کنیم بنده البته بیشتر از این را لازم نمیدانم در این قضیه عرض کنم واین قضیه را موکول می‌کنیم باینکه دولت در اثر اجرای این قانون وام و اجاره و استفادهائیکه عملا این کشور می‌کند که ببینند و بدانند تا چه اندازه نیاز و گرفتاریهای ما را رفع خواهند کرد و امیدواریم که دولت با آن توجهی که مجلس شورای ملی داشته و دارد و موفق شود که از این قانون حداکثر استفاده را بنفع کشور بکنند
-تقدیم لایحه اصلاح قانون نظام وظیفه
(۶-تقدیم لایحه اصلاح قانون نظام وظیفه)
نایب رئیس- اقای وزیر جنگ
وزیر جنگ -خاطر نمایندگان محترم آگاه است که در قانون نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ۱۳۱۷ در فصل راجع به تشریفات رسیدگی بوضعیت مشمولین و همچنین در فصل مربوط به معلولین و متفکلین بنابر احتیاجات آنروزه ارتش موادی پیش بینی شده بود که در مرحله اجراء و بنابر تجربیات این مدت معلوم گردید که این مقررات موجب زحمت در برخی مواردباعث بلا تکلیفی و سر گردانی مشمولین می‌شود (صحیح است) و چون دولت در نظر دارد رفع این اشکالاترا نموده موجبات رفاه عموم را فراهم سازد بنابراین این قانون نظام وظیفه بدقت بررسی گردید و از نظر رفع مزاحمت مشمولین و معافیت دائم یا موقت معلولین و متکلفین که بموجب مقررات فعلی مشمول شناخته می‌شوند و همچنین ازحیث سهولت تشریفات راجع برسیدگی وضعیت مشمولین و قائل شدن امتیازاتی برای مشمولینی که دارای گواهینامه لیسانس و دکترا هستند چندین مواد که شماره‌های آنها اینجا ذکر شده است از قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ۱۳۱۷ با تبصره‌های مواد مذکور نسخ و بجای آنها مواد و تبصره‌های اصلاحی ضمیمه تصویب و پس از دو روز بموقع اجرا گذارده شود (صحیح است-بسیارخوب)
نایب رئیس-لایحه به کمیسیون نظام ارجاع می‌شود
-سئوال آقای افشار و جواب آقای نخست وزیر راجع به اوضاع رضائیه
{۷-سئوال آقای افشار و جواب آقای نخست وزیر راجع به اوضاع رضائیه}
نایب رئیس-آقای افشار یک سئوالی از آقای نخست وزیر داشتند اگر برای جواب حاضرند بفرمائید
نخست وزیر-موضوع را بفرمایند.
افشار-این چند روزه اخبارش موحش و جانگدازی هر آن از رضائیه رسیده و می‌رسد که بایستی خلاصه آن بعرض آقایان محترم و از این کرسی باطلاع ملت برسد مطابق تلگرافات و گزارشها هشت روز است همان اشراری که در اواخر جنگ بین المللی گذشته باعث خرابی و قتل و غارت نقطه زیبای ارومیه شده و بعد از آن جنگ آنجا را به تل خاکستری مبدل کردند اینک دست بهم داده و هشت روز است به قتل و غارت و هتک ناموس سیصد پارچه دهات آباد افشار نشین رضائه پرداختند بموجب کلیه تلگرافات واصله ظرف این یک هفته اغنام و اخشام و خوار بار اهالی بغارت رفته و بقیه للسیف شصت هزار نفر اهالی دهات که اطفال آنها موقع فرار در رودخانه غرق گردیده است بشهر پناهنده شده عور و عریان با شکم گرسنه و پریشان حال در کوچه‌های شهر سر گردان می‌باشند خود شهر رضائیه از هر طرف محصور و هر آن از طرف اشرار در تهدید و در خطر بوده آه و ناله زنان و کودکان بآسمانها بلند و تا حال فقط امنیه فداکار است که با قوای کم در مقابل چندین برابر خود با شهامت شایان تقدیری مقاومت می‌نمایند اهالی که بر اثر زحمات چندین ساله رنجبران و توده زحمت کش افشار چون بهترین قسمت اروپا آباد شده بود خراب بهدر رفته و امروز اهالی فلک زده از هستی و ملک و مال خود گذشته برای نجات اهل و عیال خود راه می‌خواهند که موطن خود را ترک و بیک مامنی پناهنده شوند حال که آقای نخست وزیر این جا تشریف دارند بنده سئوال می‌کنم که برای رفع این غائله و برای ضبط جان و ناموس اهالی چه اقدامی فرموده و می‌فرمایند.
نخست وزیر-هئیت دولت نسبت به بیاناتی که افشار نماینده محترم فرمودند حقیقه باید عرض کنم که در اظهاراین تاسفات شریک است ولی همینقدر باید به استحضار نمایندگان محترم برسانم که از چند روز باینطرف که خبر رسید اکراد مسلح باطراف و دهات رضائیه تجاوزاتی نموده و حتی شهر را هم محاصره نمودهاند از وظایفی که داشته آنی غفلت نکرده و اقداماتی که ممکن بوده است از هر جهت بعمل آورد البته باز هم دنبال دارد و اقدامات خودش را رنبال می‌کند مطابق خبری که دیشب رسید و منتظر تایید آن هستیم اکراد از طرف شهر دور شده‌اند و امیدوارم تا حدی رفع نگرانی نماینده محترم و اهالی شده باشد معهذا چون علت بروز این وقایع کاملا در دست نیست و گزارشها مختلف و متضادی می‌رسد مصمم شدیم که آقای وزیر جنگ را با سرع وسائل بمحل اعزام داریم (صحیح است-بسیار خوب) که در محل بررسی‌های کامل بکنند و از جریان قضایا حقیقه معلوم شود بنده همینقدر و این مختصر را باطلاع نماینده محترم میرسانم و جواب سوال را می‌گذارم بعد از اینکه تلگرافاتی که باید برسد و گزارشاتی که از طرف آقای وزیر جنگ می‌رسد اینجا البته توضیحا و مشروحا تفصیل را بعرض آقایان میرسانم (صحیح است)
- بقیه مذاکره در بودجه مجلس
۸- [بقیه مذاکره در بودجه مجلس]
{نایب رئیس-مذاکره در بودجه مجلس است آقای ملک مدنی.
ملک مدنی-بنده اصولا با بودجه مجلس مخالفتی ندارم فقط تذکری داشتم که می‌خواستم بدهم در بودجه سال گذشته مجلس وقتی تصویب شد در اداره کار پردازی یک پست مدیریت کل درآنجا بود و در این بودجه‌ای که فعلا خبرش تقدیم مجلس شده است و مطرح است آن پست حذف شده بنده خواستم بدانم که علت حذف آن برای چه بوده است در صورتیکه وجود این پست برای مجلس شورای ملی از مسائلی خیلی ضروری و لازم است برای اینکه این دستگاه مجلس و محاسبات مجلس را یکنفر مدیر کل با صلاحیت و رسمی باید بالاخره اداره کند که در برابر مجلس و قوانین مسئولیت داشته باشد دستگاه باین بزرگی مجلس را نمی‌توانم نسبت بان یکقدری سهل انگاری کنیم آقایان کار پردازان که از طرف مجلس انتخاب می‌شوند طرف اعتماد کامل مجلس شورای ملی هستند وظایف کار پردازی هم کاملا در اختیار آنها است ولی مسائل اداری مسئول قرار دهد زیرا آقایان اساسا مسئول در مقابل پرسش و سئوال نیستند یک عضو اداری یک عضو رسمی که سمت رسمی داشته باشد بایستی در برابر مجلس برای حسن جریان امور اداری مجلس مسئولیت داشته باشد بنده عقیده‌ام این است که این نظری که اتخاذ شده بود زیرا مجلس یک مواقع فترتی دارد و یک مواقعی است که بایستی یکنفر مدیر کل صلاحیت اداری و رسمی داشته باشد تمام شعب ادارات مجلس را تحت نظر بگیرد و رسیدگی کند بنده خواستم بعرض آقایان نمایندگان برسانم و از آقایان کارپردازها و کمیسیون محاسبات استعلام کنم که برای چه این پست حذف شده زیرا بنظر بنده ضرورت دارد که باشد زیرا یک موسسه کوچکی هم یکنفر سرپرست لازم دارد کهآن موسسه را اداره کند و این جا یک اداره مستقلی است برای یکنفر مدیر کل ضروری است گرچهئمعاونت اداری در مجلس گذاشته شده وآن پست معاونت اداری هم در جای خودش ضروری است ولی آن یک پست دیگری است ربطی به کار مدیر کل نداردقطع نظر از اینکه آقای طوسی هم که فعلا متصدی مقام معاونت اداری مجلس هستند وکیل مجلس هستند و مصون هستند از سئوال و تعرض این بجای خودش فرضا اگرایشان وکیل هم نبودند و سر کارشان هم بمدند یا یک کس دیگر متصدی این کار بود باز بنظر بنده پست مدیر کل لازم بود و همانطور که آقای مخبر فرهمند فرمودند هر وکیلی می‌تواند بیایید تمام این موسسات را رسیدگی کند و البته این بنظر بنده صحیح و جالبی بود و تصور می‌کنم که باید در این ادارات و سازمان مجلس یک کسی باشد که مسئول حاضر وغائب و مسئول رسیدگی باین موسسات باشد که مگر ممکن است یک همچو ادارات و موسسات باین بزرگی یکنفر مدیر کل نداشته باشد (شهدوست-آقا کار پرداز ی دارد) داشته باشد کارپردازی در واقع نماینده مجلس است بطور کلی دستوراتی بدهندواگر بنا باشد که کارهای مجلس را بخواهند کارپردازها بکنند بنظر بنده اشکال دارد (شهدوست-هیچ اشکال ندارد) خوب آقا اجازه بفرمائید من عرایضم را می‌کنم بعد هم اگر شما فرمایشی دارید بفرمائید در هر حال چون صحبت از چاپخانه شد عرض می‌کنم بنده اطلاع دارم که چاپخانه مجلس یکی از بهترین موسساتی است که ما داریم که چاپخانه مجلس یکی از بهترین موسساتی است که ما داریم حقیقه سازمان و حسن جریان آنجا طوری است که هیچ محل تردید نیست مخصوصا آقای مشایخ که یک شخص باصلاحیتی است به طوری که ینده از خارج اطلاع دارم بانهایت خوبی اینجا را اداره کرده است و در آمد آنجا طوری است که قسمت ماشین آلات را که استهلاک کرد و یک سرمایه زیادتری را به بودجه مجلس پرداخت نمودهاند بنده خواستم بسهم خودم از این حسن جریان و وضعیت آنجا اظهار تشکر و سپاسگذاری
کنم وامیدوارم کارکنان آنجا بهتر از این بتوانند وظایف خودشان را بطور خوبی انجام دهند
نایب رئیس-آقای لاریجانی
لاریجانی-در جواب فرمایشات آقای نماینده محترم بنده دفاعی را که عرض می‌کنم از نقطه نظر کمیسیون محاسبات است و تطبیق رقم مدیر کلی با قانون البته اینطور که آقای ملک فرمودند با توجهی که بمواد نظامنامه بفرمایند تصدیق خواهند فرمود که نظامنامه هیچ عنوانی برای مدیر کلی قائل نشده (صحیحاست) و اگر اجازه بدهید بنده ماده ۱۳۵ و یکی دو ماده دیگر نظامنامه را می‌خوانم برای اینکه شاید احتیاجی بمراجعه به این مواد برای آقائیکه مجال مراجعه نداشته‌اند در این موقع لازم باشد که اطلاعی از این مواد پیدا کنند ماده ۱۳۵ اداره مجلس در تحت دو شعبه منشعب می‌شود
۱- شعبه تقنینیه
۲- شعبه اداری
شعبه تقنینیه عبارت است از دارالانشاء هیئات رئیسه و دایره تحریر صورت مجلس و صورت مشروح مجلس دایره تند نویسی و دایره ارسال مراسلات و مطبوعات راجع بقوانین
شعبه اداری عبارت است از دارالانشاءمباشرت ودایره دفترخانه وکتابخانه و صندوق و ابنیه مجلس.
ماده۱۳۶-شعبه تقنینیه در تحت ریاست ونظارت عالیه رئیس مجلس است ولی مخارجی که برای دوایر این شعبه لازم می‌شود باید قبل از وقت بتصدیق مباشرین رسیده باشد
شعبه اداری در تحت ریاست و نظارت مباشرین است بنا بر این موادی که قرائت شد وقتی که دو اداره شد ورئیس این دو اداره هم معلوم شد بنده نمیدانم چه موردی برلی مدیر کل یا مدیر باقی می‌ماند (صحیح است) تنها موردی که باقی می‌ماند این است که می‌گویند در بودجه سال ۱۳۲۰این عنوان ذکر شده وشاید فلسفه این ماده برای این بوده است که مجلس نمیخواسته است که در کارهای محاسباتش –کتابخانه اش غیر از نمایندگی که منتخب می‌شوند دست دیگری باشد (صحیح است) پس بنابراین وقتی که این اصل مسلم شد تصدیق خواهد شد که عنوانی برای مدیر کلی بمعنا و مفهومی که در قانون استخدام کشوری هست ما نمی‌توانستیم برلی مجلس شورای ملی قائل شویم (صحیح است) اما علت اینکه کمیسیون محاسبات نتوانست با این رقم موافقت کند استدلال آقایان این است که در بودجه پارسال این عنوان بوده است اگر چه در بودجه پارسال هم اگرآقایان توجه فرمایند در ضمن فقره ۳زیر عبارت کارپردازی نوشته شده بود مدیر کل رئیس کتابخانه یعنی مفهومش این بود تعیین مدیر کارپردازی و رئیس کتابخانه بنده نمی‌خواهم عرض کنم در گذشته‌ها همیشه اعمال و افعال منطبق با قوانین نبوده و البته آقایان رفقای بنده در پشت همین تریبون از گذشته شرحهای مفصل دادند و بنده دیگر تکرار نمی‌کنم و مورد ندارد که تکرار شود ولی همین قدر عرض می‌کنم که اگر اینها هم چنین عملی شده باشد برخلاف قانون بوده و بند چون آنموقع عضویت کمیسیون محاسبات را نداشتم مسئولیت آنوقت را هم ندارم ولی در این موقع که بنده خادمی کمیسیون محاسبات را دارم و رفقای بنده هم در کمیسیون محاسبات از بازرگانی محترم هستند وکاملا از اوضاع محاسباتی مستحضر وآشنا هستند خیلی در این موضوع مذاکره شده حالا باید آقایان بدانند که کمیسیون محاسبات هیچ نظر خاصی به هیچ یک از افراد و اعضاء اداری مجلس نداشته ونداردونباید هم داشته باشد وازطرف دیگرهم عرض می‌کنم کمیسین محاسبات ناگزیراست مطابق ماده ۱۳۷وماده ۱۶نظام نامه داخلی مجلس البته ماده ۱۶مصرح نیست زیاد ولی ماده ۱۳۷میگویدتحقیق وتصفیه محاسبات مجلس راجع به کمیسیون محاسبات است ولواینکه محاسبات تفریغ نشده سابق باشدونیزتفتیش کلیه اشیاءمنقوله مجلس برعهده کمیسیون مذبور است بودجه مجلس را همه ساله مباشرین معین کرده به کمیسیون محاسبات می دهندوکمیسیون پس ازمداغه ورسیدگی برای تصویب انرا درمجلس علنی به عرض می رسانند (صحیح است) البته بودجه امسال مجلس با بودجه پارسال مجلس مخصوصا با رعایت قانون افزایش دارای فرق بسیار بود و کمیسیون خودراموظف دید که دقت بیشتری در اطراف اقلام وارقام مخارج وحقوقی ورتبه هائی که داده شده وتطبیق آن با قانون افزایش ۶آبان ۱۳۲۰بنماید خیلی دراین موضوع مذاکره کردیم وبا مطالعه درنظام نامه و هر قانون افزایش وهمچنین بامراجعه به قوانین دیگروماهیچ راه حلی برای تطبیق این موضوع پیدا نکردیم. وباین جهه موافقت نکردیم زیرا موافقت نکردن وظیفه ما بود حالا مجلس هر طوری که تصمیم بگیرند البته عریضی نیست و این که آقا فرمودند در کمیسیون محاسبات این عمل شده خواستم جواب عرض کرده باشم و ایشان دیگریچیزی نفرمود که جوابی عرض کنم
جمعی از نمایندگان-مذاکرات کافی است
طباطبائی-بنده مخالفم
نایب رئیس-بفرمائید
طباطبائی-بودجه مجلس آقا برای یکسال تصویب می‌شود و بایستی آنقدر اجازه داد که اقلا یک ساعت در اطراف آن بحث شود یک اشکالاتی شد و یک مطالبی گفته شد که باید اینها جواب داده می‌شد و حل شود و این اشتباهات از بین برود که در آینده دیگر این اشتباهات تکرار نشود بنابراین خوبست آقایان بفرمایند که این مطالب روشن شود
نایب رئیس-رای می‌گیریم بکفایت مذاکرات آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
رای می‌گیریم برای ورئد در شور موار آقایانیکه موافقند اظهار موافقت می‌فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شدآقای وزیر دارائی
-بیانات آقای وزیر دارائی در موضوع ارز
{۹-بیانات آقای وزیر دارائی در موضوع ارز)
وزیر دارائی-عرض کنم که یک مسائلی است که مربوط به قضیه ارز است و بعضی مسائل اقتصادی دیگر چون خیلی مهم بودبنده نوشتم برای اینکه شاید در ضمن گفتن مطالب یک کلماتی حذف شود بنابر این نوشتم و حالا نوشته آنرا خدمت آقایان عرض کنم طبق ماده پنج قانون اجازه انتشار هفتصد میلیون ریال اسکناس مقررات دولت نظریه خود را نسبت باصلاح قانون ارز در ظرف مدت یکماه بمجلس شورای ملی تقدیم دارد و بنده در همان موقع بعرض رساندم که دولت موضوع ارز را یکی یکی از مسائل مهم و درجه اول تلقی نموده و از بدو تشکیل دولت حاضر مورد مطالعه دقت قرار داده است و حتی اظهار امیدواری کردم که نتیجه مطالعات شاید زودتر از یکماه نیز بعرض مجلس برسد با وجود تمام مسائل مهم دیگری که دولت مواجه با آن بوده از قبیل موضوع خوار بار بودجه کشور غیره معذلک این موضوع مهم نیز کاملا مورد توجه دولت بوده و چون موضوع ارز ارتباط کامل و مستقیمی بکلیه مسائل اقتصادی کشور که مورد توجه کامل نمایندگان محترم می‌باشد بعرض میرساند بطوریکه که آقایان استحضار دارند شروع دخالت دولت در امر ارز از این جهه بود که احتیاجات کشور به ارز برای خرید‌های خارجی بیش از در آمد ارزی کشور بوده یا بعباره آخری حجم وادرات ما برصادرات فزونی داشت دولت مصمم گردید بوسیله انحصار فروش و خرید ارز دو منظوره را تامین نماید اول آنکه بواردات مورد توجه از قبیل کارخانجات اجناس انحصاری و غیره اولویت داده شود و از طرف دیگر بوسیله دخالت در امور ارز بصادرات کشور کمکی بعمل آید این سیاست تا قبل از شروع جنگ حتی تا چندی بعد هم ادامه و مورد داشت ایکن بعد از اینکه جنگ بتدریج بکلیه نقاط مهم دنیا و مخصوصا به همسایه شمالی ما سرایت نمود موجباتی که محرک این سیاست بشود بتدریج از بین رفت زیرا اولا بواسطه اشتغال کلیه کشورها به تولید مواد جنگی دیگر خرید تجهیزات صنعتی عملا غیر مقدور و گذشته از این اشکال حمل و نقل مانع بزرگی برای هر گونه معامله می‌گردد تا این که امروز با موجود بودن از لایحه کافی حتی خرید لوازم ضروری کشور بقدر کفایت نیز خالی از اشکال نمی‌باشد در گذشته فقط بوسیله صادرات ارز بکشور وارد می‌گردد امروز منبع دیگری موجود است وآن هزینه دول متفقه در ایران است که حجم آن به مراتب از صادرات بیشتر می‌باشد در گذشته تمام مساعی دولت توجه ازدیاد صادرات از کشور بود امروز تمام اوقات صرف این می‌شود که حوائج درجه اول کشور بقدر کفایت وارد شود بنابراین وضعیت فعلی ایجاب می‌نماید که قانون ارز و سایر مقررات کشور از لحاظ تامین چند منظوره مورد دقت واقع می‌شود
اول اینکه خواربار ومواد اولیه ساخته شده در کشور که مورد احتیاج خود اهالی است حتی المقدور وبقدر احتیاج در کشور باقی بماند
دوم احتیاجات ضروری کشور از خارج بقدر احتیاج در کشور باقی بماند
سوم اینکه وسایلی اتخاذ شود که مخارج هنگفت متفقین در ایران و کمی واردات و گرانی اجناس مورد احتیاج کشور در خارج که محرک صدور آن بطور قاچاق از کشور می‌شود موجبات ترقی هزینه زندگی را فراهم نیاورد در عین حال متوجه باشیم که در این موقع صادرات کالاهائی که در داخل کشور مصرف زیاد نارد ودر صورت امکان در بازارهای جدیدی هم که در نتیجه جنگ پیدا شده ویا بشود استفاده نماید لازم است مجملی از اقداماتی که تاکنون دولت برای انجام منظورهای مشروحه بعمل آورده باستحضار نمایندگان محترم برساند
اول- از لحاظ تامین احتیاجات داخلی صادرات را بسه قسمت تقسیم قسمتی که مورد احتیاجات ضروری بود صدور آنرا ممنوع وصدور قسمتی موکول بواردات معینه و قسمتی که صدور آن بهیچوجه خللی بزندگی داخلی نمیرساند وبلکه تشویق آن در سال وآتیه لازنم بود بدون هیچ قید وشرطی ومانند گذشته مجاز گردید
دوم-مساعی کاملی برای خرید و وارد نمودن کالاهای مورد احتیاج ازقبیل گندم قند وشکر وچای ولاستیک و وسایل نقلیه وغیره بعمل آمده وبرای این منظور قرار معاملاتی داده شده و تا تامین کامل احتیاجات مرتبا دولت این قبیل معاملات را ادامه خواهد بود بعلاوه به بازرگانان اجازه داده شده است که هر مقدار می‌توانند از این کالاها وارد نمایند وقتی بموجب قانونی که بتصویب مجلس شورای ملی رسیده ورود قسمتی از کالاهائی که در حا حاضر مورد احتیاج و سابقا ممنوع بود مجاز از کلیه عوارض معاف گردیده است
سوم- برای جلوگیری از افزایش هزینه زندگی وارتباطی که این موضوع با ارز دارد از مذاکرات در مجلس شورای ملی و مخصوصا از الحاق ماده بقانون انتشار اسکناس مبرهن بود که نسبت به تاثیر خریدار ارز توسط بانگهای مجاز در ایران بیش از حد معمول که ممکن بود افزایش انتشار اسکناس را ایجاب نماید و همچنین نسبت بنرخ تبدیل ارز بریال نگرانیهائی در خاطر نمایندگان پیدا شده است چون بطوری که قبلا عرض شد قسمت عمده فروش ارز از طرف متفقین در ایران داشت طبعا لازم بود که با آنها نیز در این باب تبادل نظر به عمل می‌آید واز این جهت مسئله ارز تماس مستقیم با منافع متفقین در ایران داشت طبعا لازم بود که باآنها نیز در این باب تبادل نظر بعمل آید در این موقع لازم است به عرض نمایندگان محترم برسانم که خوشبختانه متفقین نیز مشکلات کاملا متوجه بود و طی مذاکرات با روح همکاری و حسن تفاهم طرفین سعی نمودند که راه حل مناسبی که منافع هر دو طرف را حفظ نماید حفظ نماید پیدا نمائیم بنده امروز خوشوقتم که می‌توانم به عرض نمایندگان محترم برسانم که نسبت بعمده مسائل مورد اختلاف از قبیل تعدیل نرخ تبدیل به عرض به ریال و همچنین تامین مصرف ارز موجود وآنچه در آتیه ممکن است بفروشند و اشکال تبدیل بارزی بارز مورد احتیاج دیگر وبالاخره تحصیل طلا در مقابل قسمتی از مازاد ارز که ممکن است بعدا برای افزایش پشتوانه اسکناس ذخیره شود تا حد امکان راههای مناسبی در نظر گرفته شده است این موافقت‌ها که در حقیقت قسمتی از پیمانهای اتحاد را تشکیل می‌دهید هر چه زودتر برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی خواهد گردید در خاتمه لازم است به عرض برساند که موضوع ارز و نگرانیهائی که در اطراف آن از چندی به این طرف اظهار شده با مراقبت هائی که شده و خواهد شد به تدریج مرتفع خواهد گردید کما این که موجودی ارزی بانک‌ها در این دو ماه اخیر تنزل فاحشی نموده و تقریبا به نصف رسیده است و با تدابیری که اتخاذ شده و می‌شود امید است که اصل توازن محفوظ و موردی برای نگرانی در آتیه باقی نماند در خاتمه پیشنهاد می‌شود موافقت فرمایند اقداماتی که دولت در حدود اختیارات خود برای تامین منافع کشور در مسائل ارزی نموده و می‌نماید وخلاصه آن را بعرض رسانید وآنچه به صورت پیمان بعدا برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی خواهد شد برای اصلاح مقررات ارزی که فعلا مورد ابتلا است کافی تلقی شود بدیهی است اصلاح اساسی قانون ارز طبق مقتضیات وقت با فرصت بیشتری تهیه و تقدیم خواهد شد
نایب رئیس –آقای روحی
روحی-این بیاناتی که آقای وزیر دارائی فرمودند یک نویدهائی راجع به آینده بود وچیزی بنده حس نکردم الآن ارز مبتلا به مردم است بانکهای مجاز از مردم نمی‌خرند برای اینکار باید اقدام فوری بکنند که بجریان بیفتد وراکد نماند وهمین طور که فرمودند چاره بیندیشند که پول مملکت بیش از تنزل نکند برای اینکه این همه عواملی که برای گرانی هزینه اظهار کردند یک عامل مهمی را فراموش کردند وآنرایج است اگر پول رایج ما بتواند آن قیمت واقعی خودش را حفظ کند من قول می‌دهم که میزان زندگانی ما خیلی پائین خواهد آمد واین توضیحاترا که آقای وزیر دارائی فرمودند به کارگاه عمل بگذارند و این پیمانهائ اقتصادی که منضم به آن پیمان بود بمجلس نیامده است البته اینها در زندگانی اقتصادی ما خیلی لازم است قصد این است که آقای وزیر دارائی به عمل به پردازند و مجلس شورای ملی را بحرف اقناع نکنند طوری بکنید که ما بدانیم درآینده پایه زندگانی ما در چه حد است و پول ما تنزل خودش را تا چه حد نگاه داشته است این بود تذکراتی که خواستم عرض کنم
امیر تیمور-اجازه میفرمائید
نایب رئیس- این موضوع مطرح نیست
امیر تیمور- یک موضوعی را می‌خواستم بعرض برسانم
نایب رئیس-اصلا موضوع قابل طرح نیست مجلس موافق است که در اطراف این مطلب مذاکره شود (خیر) مقصود دولت در این زمینه راپرتی بوده است آقای وزیر دارائی
وزیر دارائی- عرض میکنمحضور محترم آقایان آقای روحی فرمودند که ما میل داریم کارهای ما عملی باشد شما نگران بودید که ممکن است در نرخ مبادله به منفعت ما نباشد اقدام شد و قریبا قرار دادش خدمتتان خواهد رسید بنده نمیدانم دیگر چه کار باید کرد که عملا به آقای روحی نشان به دهیم که یک کارهائی کرده‌ایم عرض می‌کنم موقعی که آقایان پیشنهاد فرمودند ماده پنج را به قانون اسکناس یک نگرانیهائی در آن وقت بود که میل داشتند دولت در این باب اقدام کند وبعد از آن که اقدام کرد و صلاح امر را که مقتضی دید نظریات خودش را به مجلس شورای ملی تقدیم کند آنچه بنده می‌فهمم این بود که روی آن پیشنهادو روی همان نظر اقدام شده است منتهای مراتب یکچیزهائی است که در اختیارات دولت بوده اجرا کردیم و بعدا هم تصویب نامه‌هائی است چون قانون ارز یک مقدمات مهمی دارد که بایستی خود دولت بکند کردیم ویک قسمتهائی هم هست که از فردا یا پس فردا ملا حظه خواهید فرمود موضوع تبدیل نرخ ارز است که آن هم اختیارش با خود دولت است چون اختیارش با خود دولت است ولازم بتصویب مجلس شورای ملی نیست آن را هم اقدام خواهیم کرد ولی قسمتهای اساسی که موضوع خود قانون ارز است آنهم در نتیجه همان اقدامات دولت ممکن است به شکل تغییر قانون ارز باشد و وقتیکه فرصتی شد و این اقدامات بنده از این گزارش این بود که خاطر آقایان ازاین بابت مستحضر شود وثانیا چون مدتی که در آن قانون معین شده بود یک ماه معین شده بود در صورتیکه موافقت بفرمائید فرصت بیشتری داده شود که بآن کارها اقدام شود (صحیح است)
نایب رئیس-این راپرتی که آقای وزیر دارائی اظهار فرمودند راپرتی است که روی آن تصمین و نظری نمی‌شود گرفت در صورتیکه تمدید می‌خواهند باید یک ماده پیشنهاد کنند (صحیح است) و تمدید می‌خواهند حالا اگر میل دارید که در اطراف این موضوع صحبت شود (بعضی از نمایندگان-رای بگیرید) رای می‌گیریم آقایانی که موافقند در اطراف این راپرت مذاکره شود قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند) تصویب نشد
-موقع دستور جلسه بعد ختم جلسه
{۱۰-موقع دستور جلسه بعد ختم جلسه}
نایب رئیس-پیشنهادی راجع به ختم جلسه شده است (صحیح است) اجازه میفرمائید جلسه را ختم کنیم جلسه آتیه روز سهشنبه سه ساعت ونیم قبل از ظهر دستور بودجه مجلس
(مجلس بیست وپنج و دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی-بیات