مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ آذر ۱۳۴۵ نشست ۳۰۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۱۳ آذر ۱۳۴۵ نشست ۳۰۹
فهرست مطالب:
مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۳۰۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۳ آذرماه ۱۳۴۵ مطابق با ۲۱ شعبان، ۴ دسامبر ۱۹۶۶
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: مجید محسنی- بدرصالحیان- کیهان یغمایی.
۳- طرح و تصویب گزارش کمیسیون نظام دایر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی مربوط به اصلاح بعضی از مواد قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ابلاغ به دولت.
۴- طرح و تصویب گزارش کمیسیون کشور دایر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی مربوط به رسیدگی فوری به خسارات ناشیه از تصادفات رانندگی به وسیله نقلیه موتوری و ابلاغ به دولت.
۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به جرایم و تخلفات افسران و درجه‌داران و افراد شهربانی کل کشور.
۶- طرح گزارش شور دوم کمیسیون برنامه راجع به برنامه عمرانی سوم کشور تا ماده۷
۷- بیانات آقایان: خواجه نوری- دکتر الموتی به مناسبت حضور آقای علال‌الفاسی رهبر حزب استقلال مراکش در جلسه علنی
۸- ادامه بحث در گزارش شور دوم کمیسیون برنامه راجع به برنامه عمرانی سوم کشور تا ماده ۱۱
۹- تصویب صورت جلسه پنجشنبه دهم و شنبه دوازدهم آذرماه
۱۰- ادامه بحث در گزارش شور دوم کمیسیون برنامه راجع به برنامه عمرانی سوم کشور تا ماده ۱۹
۱۱- اعلام وصول چهار فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۱۲- اعلام وصول گزارش ماهیانه کمیسیونها برای چاپ در صورت جلسه
۱۳- تعیین دستور و موقع جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس در ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید
۱. قرائت اسامی غائبین جلسة قبل
رئیس ـ صورت غائبین جلسة قبل قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان:
بختیار بختیاریها ـ دکتر عدل ـ امام مردوخ ـ کیوان ـ رضوی ـ ریگی ـ رهبر ـ دکتر حاتم ـ مبارکی ـ دکتر مدنی ـ علی مرادی ـ متولی باشی ـ لفوطی ـ معتمدی ـ ذبیحی ـ زرگر زاده ـ تبریزی ـ مهندس عدلی ـ مهندس آصفی ـ دکتر خطیبی ـ مهندس معینی زند ـ موسوی ـ بالاخانلو ـ مهندس والا ـ بانو ابتهاج سمیعی.
غائبین بی اجازه ـ آقایان:
بهادری ـ ناروئی ـ طهماسبی ـ دکتر غنی ـ مهندس اخوان ـ فهیمی ـ دکتر حسینی ـ زهتاب فرد ـ شکیبا ـ مافی ـ دکتر مصباح زاده.
غائبین مریض ـ آقایان:
فیصلی ـ کمالوند ـ سلیمانی ـ دکتر صالحی ـ دکتر جعفری ـ تیمسار سرلشکر همایونی ـ پرویزی ـ دکتر امامی خوئی ـ اوزاد ـ دکتر بقائی یزدی ـ دکتر بهبودی ـ مهندس زنجانچی ـ مهندس صدقیانی ـ دکتر قراگزلو ـ موقر ـ مهرزاد ـ بانو نفیسی ـ بانو دکتر دولتشاهی.
۲ ـ بیانات قبل از دستور آقایان: مجید محسنی ـ بدر صالحیان ـ کیهان یغمائی.
رئیس ـ آقای مجید محسنی تشریف بیاورید.
مجید محسنی ـ دیشب تا حالا ذوقم هر چه فکر می‌کردم که چگونه احساسات خودم را در نطق قبل از دستور بیان کنم نتوانستم آنچه را که می‌خواهم یادداشت کنم خیلی ساده عرض کنم ذوق زده شدم، یا آوردم زمانی را که در این مملکت اگر یکی از استادان با ارزش می‌خواست در یک تأتری شرکت کند با اسم مستعار شرکت می‌کرد، هیچ یادم نمی‌رود در چند دورة پیش به یکی از کاندیداهای ایراد گرفتند و در چند روزنامه‌ها انتقاد می‌کردند که فلانی ویولن می‌زدند که آن بیچارة بدبخت هم استشهاد و استعلام به عمل آورده بود که به پیرو به پیغمبر من ویولن مشق می‌کردم ولی امروز در اثر توجهات شاهنشاه آریامهر و علیا حضرت شهبانوی گرامی ایران و انقلاب سفید شاه و مردم آن عقب ماندگی و عوام فریبی‌ها از بین رفت مردم مملکت‌ها در پناه عنایات شاهنشاه آریامهر راه ترقی و تعالی و بیدادی را می‌پیمایند (صحیح است) دیشب به امر علیا حضرت شهبانوی گرامی و هنر پرور ایران در محل سابق کافه شهرداری کلنگ ساختمان تآتری به زمین خورد جناب آقای پهلبد وزیر محترم فرهنگ و هنر آنجا حضور داشتند و چیزی که به دل من نشست این بود که کلنگ را آقای پهلبد بدست گرفتند و به جای آن که خودشان به زمین بزنند یکی از هنرمندان قدیمی تآتر ایران را صدا زدند و خواهش کردند که ایشان به نام نامی شهربانوی گرامی ایران این کلنگ را به زمین بزنند این میرساند که در این چند سال اخیر ما چقدر پیش رفته‌ایم من می‌توانم ادعا کنم پا به پای کشورهای مترقی و متمدن دنیا پیش می‌رویم من امروز مطلب دیگری ندارم و دیدم اگر این چند جمله را نگویم حقیقتاً به خودم ظلم کرده‌ام برای اینکه دلم می‌خواست این خوشحالی جوانان مملکت، خوشحالی جوانان مملکت، خوشحالی مردم علاقمند و متمدن این مملکت، خوشحالی تمام هنرمندان و هنر دوستان مملکت آنها که به ادب و هنر سرو کار دارند و معتقدند وقتی مدرسه‌ای باز می‌شود زندانی خراب و نابود می‌شود یا وقتی در مملکتی تآتری باز می‌شود زندانی بسته
می‌شود را به پیشگاه شهبانوی ایران اعلام بدارم.
بنابر این من چیز دیگری ندارم بگویم جز آنکه به آن شهربانوی گرامی که با عطیه خودشان دستور فرمودند و سبب شدند که این تآتر در آنجا ساخته شود صمیمانه سر تعظیم فرود بیاوریم (احسنت).
رئیس ـ آقای بدر صالحیان بفرمایید.
بدر صالحیان ـ نمایندگان محترم
هفته‌ای که گذشت برای مردم کردستان بخصوص اهالی مرز نشین شهرستان بانه هفته شور و شوق و شکر گزاری بود زیرا جمعه گذشته مرکز امدادی و درمانی جمعیت شیر و خورشید سرخ آن شهرستان با حضور جمعه از رجال مملکت و هزاران نفر از اهالی شهرستان بنام نامی شاهنشاه آریامهر افتتاح گردید و یک واحد در مانی جدید برای حقظ سلامت و تندرستی مردم به واحدهای دیگر درمانی شهر اضافه گردید.
برای شرکت در انجام این مراسم ریاست معظم مجلس با عنایت و لطف خاصی که نسبت به دیدار تمام شهرستانها و مردم مملکت دارند نیز اظهار علاقه فرمودند ولی کسالت ناگهانی جناب ایشان مانع از مسافرت گردید که این موضوع و عدم استفاده از محضر پر از صفا و صمیمیت معظم مایه تأسف عموم گردید ولی سروران ارجمند جنابان آقایان سناتور علامه وحیدی، سناتور محمد عباسی، تیمسار سپهبد ازهاری فرمانده ارتش اول، محسن خواجه نوری لیدر فراکسیون اکثریت، دکتر خطیبی، نایب رئیس مجلس، امام مردوخ، مهندس مجتهدی، شیخ الاسلامی نمایندگان مجلس شورا، دکتر زاهدی رئیس کل بانکاعتبارات کشاورزی، تیمسار فرمانده ژاندارمری ناحیه غرب، شیخ الاسلامی معاون استانداری کردستان و جمعی دیگر از رؤسای سازمانهای استان تهران و کرمانشاه و سنندج روز تعطیل خود را وقت پرواز بسوی پاسداران مرز مملکت و شرکت در مراسم مزبور فرمودند و با تشریف فرمائی خودشان روح امید بمردم پاک نهاد شهرستان کوچکی چون بانه ارزانی داشته و به آنها نشان دادند که ایران فقط «تهران» نیست بلکه برای خدمتگزاران شاه و ملت در دوران انقلاب «بانه و کهنوج» یا «یاسوج» با «اصفهان و خراسان» برابر است.
این یکی از خواص انقلاب است، این یکی از مظاهر انقلاب است که در این زمان مرکزیت شکسته شده است، تبعیض در عمران و آبادی نقاط دور و نزدیک از بین رفته است.
رجال و زعمای دیگر فقط «تهران مکان» نیستند بلکه در هر فرصتی و بهر دستاویزی بمیان مردم نقاط مختلف مملک می‌روند، از نزدیک با آنها روبرو می‌شوند با آرزوها و خواستا‌ها ی آنها آشنا می‌گردند، به نواقص و کم و کاست امور شهرستانها رسیدگی می‌کند و در بازگشت به پایتخت در حدودامکانات و مقدورات دولت نسبت به رفع نواقص و انجام خواستهای مردم اقدام می‌نمایند.
در همین شهر بانه که زمانی مانند سایر شهرستانهای استان کردستان اسیر مشکلات دوران فئودالیته و خان خان بسازی بود، در همبن شهر که روزگاری زیر فشار سیستم منسوخ «ارباب رعیتی» روبه ویرانی و نیستی بود، در همین شهری که امنیت اجتماعی در آن مفهوم واقعی نداشت، در همین شهر با وضعی که بیان شد، در زمان حاضر، مردم از همه امکانات یک زندگی مرفه بر خوردار هستند. در همین شهر با توجه دولت به پیروی از اوامر مؤکد شاهنشاه آریامهر و نظارت استاندارد دلسوز و سرباز فدائی شاهنشاه پروژه‌های زیادی مانند لوله کشی آب سالم، نیروی برق کافی ـ اسفالت خیابانها ـ ساختمان بیمارستان مدرن و مجهز ـ احداث خیابانهای جدید ـ ساختمان راههای فرعی ـ ساختمان خانه‌های سازمانی ـ نصب دستگاه کاریر ـ افتتاح دادگستری و شعب بانکهای دولتی و غیر دولتی ـ ساختمان جدید برای دبستان و دبیرستان ـ ساختمان مجهز برای دخانیات ـ ساختمان مرکز امدادی جکعیت شیر و خورشید سرخ ـ درمانگاه سازمان خدمات شاهنشاهی و سایر موارد یکی پس از دیگری خاتمه یافته و مورد استفاده عمومی قرار گرفته است.
در این شهر پا برهنه و گدا نادر است، وضع کسب و
کار مردم نسبت به گذشته کاملاً فرق نموده است، محصول امسال هم واقعاً عالی و بی نظیر است و روی این اصول مردم در حد نسبی از یک زندگی مرفه و سالمی بر خوردار هستند که این رفاه و آسایش توأم با انجام پروژه‌های عمرانی در سایه نعمت بزرگ امنیت بوجود آمده است که با تدبیر و رهبریهای خردمندانه شاهنشاه آریامهر بحمد الله در سراسر مملکت حکمفرماست.
بلی نمایندگان محترم این امنیت و آسایش توأم با انجام برنامه‌های سالم و آباد کننده است که با الهام از افکار دنیا پسند عالیه رهبر داهی، چهره مملکت را دگرگون ساخته بقسمی که برای اشخاصی که حتی ۵سال قبل بغضی از شهرستانهای دور افتاده را مانند بانه دیده باشند در حال حاضر دیدار مجدد برای آنها با تغییراتی که شده تحسین آمیز خواهد بود.
در جریان افتتاح مرکز جمعیت شیر و خورشید بانه جناب دکتر خطیبی مژده بزرگ مسرت بخشی به مردماستان کردستان دادند و آن مژدة عنایات خاصه ذات اقدس شهریاری نسبت به استان کردستان در مورد ایجاد دو باشگاه کاملاً مجهز و بزرگ بنام «باشگاه جوانان آریائی» یکی در سنندج مرکز استان و دیگری در شهر مهاباد وسیله جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران می‌باشد.
این مژده بحدی در اجتماع عظیم و صادقانه مردم بانه اثر گذاشت که مدتها با بیان زنده باد شاهنشاه بیشتری به جشن بی ریای شیر و خورشیدسرخ افزودند.
اینجانب وظیفه دار هستم بنمایندگی از طرف فرد فرد اهالی شاهدوست و وطن پرست استان کردستان در این مکان مقدس مراتب سپاس و حق شناسی صادقانه را به پیشگاه شهریار آریامهر از این همه عنایتی که نسبت به اهالی کردستان مبذول فرموده و می‌فرمایند تقدیم دارم، حال که صحبت باشگاه جوانان آریائی و رابطه آن با جمعیت شیر و خورشید سرخ پیش آمده است ضمن مراتب تشکر و امتنان حضور والا حضرت نیکو کار شاهدخت شمس پهلوی ریاست عالیه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران از عنایتی که در مورد اجازه ساختمان مرکز امدادی شهرستان بانه فرموده‌اند بیموقع نمیدانم نسبت به یکی از وظایف اصلی این جمعیت مطلب مختصری بیان نمایم.
مطابق مقررات بین المللی صلیب سرخ دنیا، یکی از چهار وظیفه اصلی جمعیت، تربیت جوانان کشور در راه انجام خدمات خیریه و همچنین امور اجتماعی می‌باشد تا جائیکه جوانان قادر باشند پس ازرسیدن به رشد قانونی اعضای مؤثر و مفیدی برای جامعه باشند. این وظیفه را تا جائیکه نمایندگان محترم اطلاع دارند شیر و خورشید سرخ طبق برنامه دقیق بین المللی مؤسسات صلیب سرخ در حال حاضر هم در داخل بصورت ایجاد باشگاهها و خانه جوانان در شهرستانها شروع نموده است. تا جائیکه اطلاع دارم هم اکنون در شهرستانهای اصفهان ـ تبریز ـ مشهد ـ رضائیه ـرشت ـ شاهرود و بعضی دیگر از شهرستانها این گونه باشگاهها و ساختمانها به اتمام رسیده ا در شرف افتتاح است و این وظیفه مهم یعنی ایجاد خانه‌های جوانان جزو برنامه اصلی کار جمعیت شیر و خورشید سرخ می‌باشد (روحانی ـ کارهای شیر و خورشید همه اش خوب است) (مصطفوی ـ آقای دکتر خطیبی خودشان هم بسیار خوب هستند) (صحیح است) که بهمین جهت هم شاهنشاه ایجاد باشگاه جوانان آریائی را در سنندج و مهاباد به این جهت امر فرموده‌اند تا در اسرع وقت انجام گردد.
با این ترتیب و با توجه به اینکه لایحه «کاخ جوانان» در دستور کار مجلس می‌باشد بعقیده اینجانب مناسب خواهد بود که از همکاری شیر و خورشید سرخ نیز در این قسمت هم استفاده لازم بعمل آید زیرا مؤسسه ایست با تجربیات دامنه داری که در این مورد دارد و با تأسیساتی که تاکنون بوجود آورده است قطعاً خواهند توانست در این همکاری منشاء اثر باشد.
در پایان عرایضم از فرد فرد سروران بزرگواری که در مراسم افتتاح درمانگاه شهرستام بانه شرکت فرموده بودند صمیمانه سپاسگزاری می‌نمایم بخصوص از ریاست کل بانک اعتبارات کشاورزی در مورد موافقت با تبدیل نمایندگیهای بانک به شعبه در شهرستانهای بانه ـ
قروه ـ مریوان که این اقدام مفید نیز مانند سایر عملیات مثبت ایشان قدم مؤثری در جهت رفاه حال کشاورزان و وام گیرندگان استان کردستان خواهد بود و همچنین از فرماندهی محترم ارتش یکم که قطعه زمین وسیعی در مرکز شهر از طرف ارتش به مردم شهر بانه برای استفاده عمومی اهداء فرمودند که این عمل بجا و پسندیده ایشان نیز مانند همکاریهای همیشگی ارتش شاهنشاهی با مردم مایه خوشحالی و سپاس عموم گردید (احسنت ـ احسنت).
رئیس ـ آقای کیهان یغمائی تشریف بیاورید.
کیهان یغمائی ـ با کسب اجازه از مقام محترم ریاست و هماکران محترم در جلسات گذشته که لایحة متمم بودجه مطرح بود فرصت نصیب بنده نشده که یک مطلب بسیار مهمی را بدولت تذکر بدهم و امروز از فرصت استفاده می‌کنم و امیدوارم به این عرایضی که عرض می‌کنم دولت توجه بکند. خاطر آقایان مسبوق است که راجع به ترمیم حقوق افسران باز نشسته شهربانی قانونی گذشت و در مجلسین خیلی مذاکره و سه سال است که دولت وعده کرده که اعتبارش را تأمین بکند و زندگی این افسران را در گذشته با فداکاری خدمت کرده‌اند و حتی شهید هم داده‌اند برای حفظ و حراست این مملکت وضع زندگیشان را بطوریکه ایجاب می‌کند دولت توجه بکد و بر اساس قانونی که در مجلس گذشت اعتبارش را تأمین بکند حالا من نمیدانم در این لایحه متمم بودجه اعتباری برای اینکار خواهد بود یا نه یا در جای دیگر برایشان فکری می‌کند؟ آنچه مسلم است این مطلب مورد علاقه شخص شاهنشاه آریامهر است و اوامری هم در این باره صادر فرموده‌اند و بنده یکی از دست خط‌های ایشان را اینجا قرائت می‌کنم و امیدوارم دولت نسبت به این مطلب بسیار مهم عطف توجه بسیارفوری بکند تا وضع زندگی این افسران که سالها خدمت کرده‌اند و الآن وضع مالی و سطح زندگیشان خیلی پائین تر از افسران دیگر است توجه فوری بشود. این امریه‌ای است که از دفتر مخصوص شاهنشاه صادر شده و خیلی فوریت دارد:
«جناب آقای نخست وزیر
حسب الامر مطاع مبارک ملوکانه ابلاغ می‌نمایم
موضوع تقاضای کانون افسران و درجه داران باز نشسته مبنی بر رفع تبعیض از افسران شهربانی و ترمیم حقوق آنها نیز مطابق با حقوق سایر افسران بازنشسته توجه نموده و در این باره مطالعه و اقدام فوری لازم معمول فرمایید.
زیرا بقرار اظهارات فقط افسران بازنشسته شهربانی از این ترمیم حقوق مستثنی شده‌اند.
رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهی ـ هیراد»
بنده امیدوارم که دولت باین مطلب مهم توجه فوری بنماید و انشاءالله این آخرین عرض بنده در این باره باشد مطلب دیگر نمایندگان خراسان برای رفع نیازمندیهای حوزه انتخابیه خودشان و مشکلاتی که دارند هر دو هفته یکدفعه جلساتی در مجلس تشکیل می‌دهند و با هم بحث و شور می‌کنند و متفقاً درکمال صفا و صمیمیت دنبال رفع مشکلانت حوزه‌های انتخابیه خودشان می‌روند در جلساتی که اخیراً تشکیل شد دو سه نوبت اینطور تصمیم گرفته شد که جداً دنبال این مطلب باشند که دانشکده کشاورزی در مشهد تأسیس بشود و مأموریتی به بنده دادند که بنده هم اینجا بیاناتی عرض کردم و خود آقایان بطور انفرادی و دسته جمعی دنبال این موضوع بودند تا اینکه مطلب مورد توجه دولت قرار گرفت و خوشبختانه وزارت آموزش و پرورش آماده شد برای این کار از سازمان برنامه تقاضای تأمین اعتبار کرد و من نامه وزارت آموزش و پرورش را اینجا قرائت می‌کنم و از طرف عموم نمایندگان خراسان بنده مأموریت دارم که در اینجا بخاطر این موضوع تشکر بکنم و امیدوارم جناب آقای مهندس اصفیا رئیس محترم سازمان برنامه هم نسبت به این موضوع عطف توجه بکنند و این آرزوی دیرینة مردم خراسان پیروی از منویات شاهنشاه آریامهر بر آورده بشود و این عین نامه‌ای است که از طرف وزیر آموزش و پرورش بجناب آقای مهندس اصفیا نوشته شده است.
«جناب آقای مهندس اصفیامدیر عامل محترم سازمان برنامه ـ بطوریکه استحضار دارند دانشکده کشاورزی مشهد در آبان ماه ۱۳۴۰ در مشهد تأسیس شد که متأسفانه بعلت کامل نبودن اعضاء آموزشی و وسائلو تجهیزات با تصویب شورای مرکزی دانشگاهها در سال ۱۳۴۱ منحل گردید و بجای آن دانشکده علوم مشهد تأسیس شد.
در تشریف فرمائی بیستم آذر ماه ۱۳۴۱ شاهنشاه آریامهر به مشهد علت انحلال دانشکده مزبور را از رئیس دانشگاه و استاندار خراسان استفسار فرمودند بعرض رسید که چون موجبات کار آن فراهم نبود منحل شد. شاهنشاه ضمن تأیید تأسیس دانشکده علوم مقرر فرمودند که در سالهای آینده باید دانشکده کشاورزی در خراسان تأسیس شود در اجرای منویات مبارک شاهنشاه موضوع تأسیس دانشکده کشاورزی مشهد و در همین جلسه شورای مرکزی دانشگاهها مورخ ۴۵/۲/۲۶ که در مشهد تشکیل شده بود مطرح گردید و شوری با اصول آن مشروط بر آنکه اعتبار آن موجود باشد موافقت کرد.
اینک که با تأسیس دانشکده علوم مشهد امکان استفده از وجود اعضاء آموزشی آن دانشکده در دانشکده کشاورزی و هم چنین استفاده از وسائل آزمایشگاهی در قسمت علوم پایه آن فراهم است وزارت آموزش و پرورش در اجرای اوامر شاهنشاه که مجدداً از طریق نخست وزیری به این وزارت ابلاغ گردیده مصمم است که از سال تحصیلی آینده ۴۶ـ۴۷نسبت به تأسیس دانشکده کشاورزی در مشهد اقدام نماید و بودجه‌ای که برای تأسیس سال اول آن پیش بینی کرده طبق فهرست ضمیمه بالغ بر ۵۰۰۰۰۰۰ ریال است و خواهشمند است دستور فرمایید نسبت به تصویب مبلغ مذکور که با توجه به حداقل احتیاجات ضروری تنظیم شده است اقدام واز نتیجه این وزارت را مستحضر فرمایند موجب تشکر خواهد بود.
وزیر آموزش و پرورش
بنده از جناب آقای دکتر یگانه استدعا دارم حالا که دولت بذل عنایت فرموده است و خودشان در این مورد به نمایندگان خراسان کمک کرده‌اند که چنین امریه‌ای بوزارت آموزش و پرورش داده شده به پیروی از اوامرمؤکدی که شاهنشاه آریامهر فرموده‌اند و دستورات جناب نخست وزیر تقاضای تأمین اعتبار بشود و این رقم هم خیلی نا قابل است یعنی پانصد هزار تومان کمک بفرمایند و بسازمان برنامه توصیه بفرمایند که موجب حق شناسی بیشتر مردم خراسان و نمایندگان خراسان بشود و موضوع دیگری که باید عرض بکنم در جلسه نمایندگان خراسان موضوع بودجه سازمان تربیت بدنی ورزشی خراسان مطرح شد و با مقایسه‌ای که شد (دکتر اسفندیاری ـ با کجا مقایسه فرمودید ؟) به نسبت جمعیت به نسبت وسعت با شهادت تاریخ که خراسان همیشه مهد قهرمانان و پهلوانان ایران بوده است ایجاب می‌کند که اگر ارقام بودجه را مطاله بفرمایید نسبت به بودجه تربیت بدنی خراسان خیلی ظلم شده است جناب آقای روستا که به مشهد تشریف برده بودند بعنوان سرپرست فدراسیون ژیمناستیک و از نزدیک ملاحظه فرموده بودند ایشان دلشان سوخته بود و تشریف آوردند بجلسه نمایندگان خراسان و فرمودند که تربیت بدنی خراسان وضع بد و نابسامانی دارد (دکتر اسفندیاری ـ برای همه جا بفرمایید).
انشاء الله در همه جا وضع تربیت بدنی خوب می‌شود و من برای حوزه انتخابیه خودم عرض کردم شما هم بفرمائید در این مورد از جناب تیمسار ایزد پناه استدعا شد تشریف بیاورند به جلسه نمایندگان خراسان متأسفانه مسافرت برایشان پیش آمد و با آنکه وعده فرموده بودند امروز تشریف بردند و قسمت ما نشد در این مورد مردم خراسان چه بوسیله رؤسای فدراسیونها که جناب آقای روستا یکی از آنها هستند این بذل توجه را بفرمایند که مبلغی ولو مختصر حتی در حدود صد هزار تومان پنجاه هزار تومان بدهند که یک جنبشی در کادر ورزشی خراسان بشود باعث کمال تشکر است مطلب دیگری که در خراسان انجام شده است و بعموم نمایندگان جوانان منجمله بنده تبریک گفته‌اند راجع به تأسیس کاخ جوانان است که هکانطوریکه تذکر داده شد انشاءالله این کار هم مونوپل مرکز نخواهد بود و بعکس کارهای گذشته که از هفت هشت سال گذشته در این مملکت متداول بوده و همه کارها برای مرکز مملکت است تقاضایشان این است که در اساسنامه قید بشود که مکلف هستند شعبه کاخ جوانان
را لااقل ظرف یکسال در مراکز استانها وبرای یکی دو سال بعد در هر کجا که دولت برایش امکان دارد در سایر شهرستانها ایجاد کند جوانان سایر شهرستانها هم مال همین کشورهستند همه باید از این عنایت بر خوردار شوند استدعای بنده از آقای دکتر یگانه این است که جنابعالی توجه بفرمایید در اصلاح اساسنامه در آن قسمت که می‌گوید (می‌توانند، کاخ جوانان را شعبه اش را در شخرستان‌ها تشکیل بدهند) این می‌توانند را به مکلف است تبدیل بفرمایند و ضرب الاجلی برایش بگذارند چون مراکز استانها مهمتر است یک ضرب الاجل کوتاهتری برای آن در نظر بگیرید و برای سایر جاها مدت بیشتری این استدعای بنده بود که مخصوصاً در باره افسران بازنشسته شهربانی و در مورد دانشکده کشاورزی خراسان بذل عنایتی بفرمایند و مراتب حقشناسی ما را در این باره بیشتر بفرمایند بنده تشکر می‌کنم (احسنت).
۳ـ طرح تصویب گزارش کمیسیون نظام دائر بر تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی مربوط باصلاح بعضی از مواد قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ابلاغ بدولت
رئیس ـ وارد دستور می‌شویم گزارش کمیسیونهای مربوط به اصلاح بعضی مواد قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
گزارش کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۲۶ آبانماه ۱۳۴۵ با حضورتیمسارسپهبدصنیعی وزیرجنگ لایحه شمارة۳۱۸۸۶ـ۴۴/۱۲/۱۰ دولت راجع به اصلاح بعضی از مواد قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را که در مجلس شورای ملی تصویب گردیده و مجلس سنا اصلاحی در ان بعمل آورده بود مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه مجلس سنا را عیناً تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
قانون اصلاح بعضی از مواد قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی
ماده واحده ـ مواد ۹و۱۱۶و۱۱۷ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بشرح زیر اصلاحمیگردد و یک ماده واحده تحت شماره ۶۷ مکرر بقانون مزبور اضافه می‌شود.
مادة ۹ ـ استخدام کارمند بعنوان همردیف اعم از افسر ودرجه دار و افراد ممنوع است.
مادة ۱۱۶ ـ حدود اختیارات فرماندهان نیروهای سه گانه و مقامات بالاتر در مورد تنبیه افسران مختلف همردیفان تا سرهنگ دوم (داخل) علاوه بر انچه که در ائین نامه انضباطی پیش بینی شده بشرح زیر است:
الف ـ انتظار خدمت حداکثر تا شش ماه موضوع مادة ۱۲.
ب ـ بدون کاری حداکثر تا سه ماه موضوع مادة ۱۳.
ج ـ کسر حقوق تا میزان یک پنجم (۱/۵) حقوق ماهانه زمان اشتغال حراکثر برای مدت چهار ماه.
تبصره ـ اختیارات مذکور در بندهای الف و ب و ج نسبت بدرجه داران و افراد و همردیفان با مقامات مذکور در مادة ۱۹ می‌باشد.
مادة ۱۱۷ ـ انتظار خدمت و بدون کار سرهنگ ببالا بشرح زیر:
الف ـ انتظار خدمت سه ماه.
ب ـ بدون کاری دو ماه.
ج ـ کسر حقوق تا میزان یک پنجم (۱/۵) حقوق ماهانه زمان اشتغال حداکثر برای مدت چهار ماه.
اجرای اختیارات مذکور در بندهای الف و ب و ج موکول بتصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشداران خواهد بود.
تبصره ـ فرمانده ژاندارمری کل کشور نسبت به افسران و درجه داران وافراد وهمردیفان ژاندارمری تا
سرهنگ دوم (داخل) دارای اختیارات مذکور بندهای الف و ب و ج ماده ۱۱۶ بوده و در مورد سرهنگ ببالاموکول بتصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران خواهدبود.
ماده ۶۷ مکررـ فوق العاده سختی خدمت افسران و درجه داران و افراد کادر ثابت گردانهای جبهه بموجب آئین نامه‌ای خواهد بود که بتصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین خواهد رسید.
تبصره ـ مقررات این ماده از اول سال ۱۳۴۵ شرط تأمین اعتبار بودجه وزارت جنگ قابل اجرا است.
مخبر کمیسیون نظام ـ حکیمیان
گزارش از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه ۸ آذرماه ۱۳۴۵ حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه مربوط به اصلاح بعضی از مواد قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را که در مجلس سنا اصلاح شده بود مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه به مجلس سنا را تصویب نمود. اینک گزارش آنرا در تأیید گزارش کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری ـ سید علی صائب
رئیس ـ نسبت بگزارش کمیسیونها نظری نیست؟
(اظهاری نشد) بگزارش کمیسیونها رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه بدولت ابلاغ می‌شود.
۴ـ طرح و تصویب گزارش کمیسیون کشور دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی مربوط به رسیدگی فوری بخسارات ناشیه از تصادفات رانندگی بوسیله نقلیه موتوری و ابلاغ بدولت
رئیس ـ گزارش کمیسیونها راجع به رسیدگی فوری بخسارات ناشیه از تصادفات رانندگی بوسیله نقلیه موتوری مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۹ آذرماه ۱۳۴۵ با حضور آقای سراج حجازی معاون وزارت کشور و آقای پرتو معاون وزارت دادگستری لایحه شماره ۷/۹۴۶ ـ۱۳۴۵/۲/۱۰ دولت راجع به رسیدگی فوری بخسارات ناشیه از تصادفات رانندگی بوسیله نقلیه موتوری را که قبلاً بتصویب مجلس شورای ملی رسیده و گزارش شور دوم آن بشمارة ۱۹۶۲ ذچاپ گردیده و مجلس سنا در آن اصلاحاتی بعمل آورده بود مورد رسیدگی قرارداد و اصلاحات مجلس سنا را عیناً تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
قانون رسیدگی فوری بخسارات ناشیه از تصادفات رانندگی بوسیله نقلیه موتوری
ماده ۱ ـ دعاوی راجع به عیب و نقص ناشیه از تصادفات رانندگی که بوسائط نقلیه وارد وموجب خسارت برای صاحب آن می‌گردد در دادگاههای صلاحیتدار خارج از نوبت رسیدگی می‌شود.
ماده ۲ ـ کاردانهای فنی راهنمائی و رانندگی و پلیس راه را برای رسیدگی به امور رانندگی تعیین می‌شود مکلفند علت وقوع تصادف و چگونگی آنرا صریحاً با تشریح وضع محل تصادف در صورت مجلس قید و میزان خسارت وارده بوسیله نقلیه را اعم از هزینه تعمیر و کسر قیمتی که در نتیجه تصادف حاصل می‌شود معلوم نماید در صورتیکه تعیین میزان خسارت در محل ممکن نباشد می‌توان آنرا موکول به بازدید بعدی در تعمیرگاه نمود. مندرجات صورت مجلسی که به طریق فوق تنظیم می‌گردد معتبر است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
ماده ۳ ـ در نقاط خارج از حوزه مأموریت مأموران مذکوررسیدگی تابع قواعد و مقررات عمومی است.
مخبر کمیسیون کشور ـ مصطفوی
گزارش از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۹ آذرماه ۱۳۴۵ با حضور آقای پرتو معاون وزارت دادگستری لایحه شمارة ۷/۹۴۶ـ ۱۳۴۵/۲/۱۰ دولت راجع به رسیدگی فوری به خسارت ناشیه از تصادفات رانندگی به وسیله نقلیه موتوری را مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون کشور را در مورد اصلاحات مجلس سنا عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری ـ رضا مجد
رئیس ـ ذراجع به گزارش کمیسیونها نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به گزارش کمیسیونها رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.
۵ ـ طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به جرائم و تخلفات افسران و درجه داران و افراد شهربانی کل کشور
رئیس ـ گزارش شور اول راجع به جرائم و تخلفات افسران و درجه داران و افراد شهربانی کل کشور مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش شور اول از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۹ آذرماه ۱۳۴۵ با حضور آقایان سراج حجازی و پرتو معاونان وزارت کشور و دادگستری لایحه شمارة ۴۵۳۶ـ ۱۳۴۵/۵/۲۷ دولت راجع به جرائم و تخلفات افسران و درجه داران و افراد شهربانی کل کشور را که به شمارة ۱۹۷۸ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرارداد و به شرح زیر تصویب نمود:
اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده: افسران و درجه داران و افراد و همردیفان شهربانی کل کشور از لحاظ مقررات کیفری و ایجاد خسارت و تجاوز به اموال شهربانی در حکم نظامیان و همردیف نظامیان محسوب می‌شوند و تابع قوانین و مقررات کیفر ارتش هستند.
تبصرة ۱ ـ مقررات قسمت اخیر مادة ۱۹ آئین دادرسی کیفری در مورد رسیدگی به تخلفات ضابطین دادگستری کماکان به قوت خود باقی است.
تبصرة ۲ ـ رئیس کل کشور شهربانی اختیاراتی را که در مواد ۱۳۷ و ۱۳۸ و ۱۳۹ قانون دادرسی و کیفر ارتش برای فرماندهان نظامی پیش بینی شده است در مورد افسران و درجه داران و افراد و همردیفان شهربانی کل کشور خواهد داشت.
مخبر کمیسیون کشور ـ مصطفوی
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری با حضور تیمسار سپهبد صنیعی وزیر جنگ و آقای پرتو معاون پارلمانی وزارت دادگستری لایحه شمارة ۴۵۳۶ ـ ۱۳۴۵/۵/۲۷ دولت راجع به جرائم و تخلفات افسران و درجه داران و افراد شهربانی کل کشور را که به شمارة ۱۹۷۸ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرارداد و آن را با اصلاحاتی که بعداً مورد تأیید کمیسیون کشو قرار گرفت تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
مخبر کمیسیون دادگستری ـ رضا مجد
گزارش شور اول از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام با حضور تیمسار سپهبد صنیعی وزیر جنگ لایحه شمارة ۴۵۳۶ ـ ۱۳۴۵/۵/۲۷ دولت راجع به جرائم و تخلفات افسران و درجه داران و افراد شهربانی کل کشور را مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون کشور را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
مخبر کمیسیون نظام ـ حکیمیان
رئیس ـ کلیات این لایحه مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) به ورود در شور مادة واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.
۶ ـ طرح گزارش شور دوم کمیسیون برنامه راجع به برنامه عمرانی سوم کشور تا مادة ۷
رئیس ـ گزارش شور دوم راجع به برنامه عمرانی سوم کشور مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش شور دوم از کمیسیون برنامه به مجلس شورای ملی
کمیسیون برنامه در جلسه سه شنبه ۴۵/۸/۲۴ با حضور آقای مهندس اصفیاء مدیر عامل سازمان برنامه لایحه شمارة ۴۵۲۱۰ ـ۴۲/۹/۲۶ دولت راجع به تصویبنامة شمارة ۲۲۷۰۴ مربوط به برنامه عمرانی سوم و تصویبنامه شمارة ۸۷۷۶ مربوط به اصلاح مواد ۱و۴و۷ تصویبنامه برنامه عمرانی سوم و اصلاح اعتبارات فصل و بندهای برنامه مزبور و تصویبنامه شمارة ۴۰۸۲۸ راجع به اصلاح مادة ۳۳ تصویبنامه شمارة ۱۸۱۴ چاپ گردیده بود برای شور دوم با حضور آقایان پیشنهاد دهندگان بررسی و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آن به شرح ذیل تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
(قانون برنامه عمرانی سوم کشور)
فصل اول ـ برنامه
مادة۱ـ دولت مکلف است از محل درآمدهای مندرج در این قانون ظرف مدت پنج سال و نیم که از اول مهرماه ۱۳۴۱ شروع می‌شود مبلغ دویست و سی میلیارد ریال در اختیار سازمان برنامه بگذارد که طبق جدول پیوست به مصرف اجرای برنامه عمرانی سوم برساند.
مادة ۲ ـ اعتبار فوق شامل سرمایه گذاری کلیه مؤسسات دولتی در دوره برنامه سوم و همچنین هزینه نگهداری و اداره تأسیسات که در اثر اجرای برنامه به وجود می‌آید خواهد بود و هیچ یک از وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت به استثنای دستگاههای انتظامی و شهرداریها مجاز نیستند بدون موافقت هیأت عالی برنامه مبادرت به سرمایه گذاری بنماید.
تبصره ـ منظور از سرمایه گذاری در این قانون تخصیص اعتبار و مصرف آن برای یکی از امور تولیدی و عمرانی است که ضمن صورت فصول و بندهای برنامه تعیین می‌شود.
مادة ۳ ـ هیئت عالی برنامه می‌تواند بنا بر احتیاجات طرحها در داخل هر فصل برنامه اعتبار هر بند را تا حدود بیست درصد اعتبار همان بند کاهش یا افزایش بدهد. کاهش یا افزایش اعتبار هر فصل تا حدود بیست درصد اعتبار همان فصل موکول به موافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.
مادة ۴ـ تقسیم سنواتی اعتبار موضوع مادة یک بر اساس فصول بندهای برنامه به قرار زیر تعیین می‌شود:
نیمه دوم سال ۱۳۴۱ ۷/۳۰ میلیارد ریال » ۱۳۴۲ ۱۸/۸۵»» » ۱۳۴۳ ۳۰/۶۰»» »۱۳۴۴ ۴۰/۲۵»» » ۱۳۴۵ ۶۰/۰۰»» » ۱۳۴۶ ۷۳/۰۰»»
سازمان برنامه می‌تواند با موافقت هیئت عالی برنامه وتصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین تغییراتی را که در تقسیم سنواتی فوق ضروری بداند بدهد بدون اینکه در کل مبلغ اعتبار تقلیلی حاصل شود.
مادة ۵ ـ سهمی از درآمد نفت که در هر سال (یا قسمتی از سال) طی دوره برنامه عاید دولت می‌شود به محض وصول طبق جدول زیر در حساب مخصوصی به نام «حساب درآمد برنامه» در بانک مرکزی به ریال سپرده خواهد شد. نیمه دوم سال ۱۳۴۱ ۵۵ درصد درآمد نفت (با رعایت قانون بودجه سال ۱۳۴۱)
سال ۱۳۴۲ ۶۰درصد درآمد نفت
سال ۱۳۴۳ ۶۵ درصد درآمد نفت
سال ۱۳۴۴ ۷۰ درصد درآمد نفت
سال ۱۳۴۵ ۷۵ درصد درآمد نفت
سال ۱۳۴۶ ۸۰ درصد درآمد نفت
درموقع پرداخت اقساط فوق وجوه مربوط به هزینه طرحهای عمرانی مستمر دولت که ضمن برنامه سوم منظور شده است و هزینه نگاهداری و اداره تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود آمده است بر اساس اعتبارات عمرانی مصوب و بترتیبی که بین وزارت دارائی و سازمان برنامه توافق خواهد شد از اقساط مزبور کسر خواهد گردید.
تبصره۱ـ در آمد نفت مذکور در این ماده عبارت است از جمع وجوهی که بموجب قرارداد نفت مصوب ۷ آبانماه ۱۳۳۳ (اعم از مالیات بر در آمد و پرداخت مشخص) پس از وضع قسط بدهی دولت بشرکت سابق نفت انگلیس و ایران (موضوع ماده یک قسمت دوم قرار داد مزبور) عاید دولت ایران می‌شود و همچنین هر در آمد دیگری که دولت ایران از منابع نفت طبق قراردادهای موجود یا قرار دادهائی که بعداً منعقد خواهد نمود بدست می‌آورد.
تبصرة ۲ـ علاوه بر در آمدهای مذکور در این ماده در آمدهای متفرقه سازمان برنامه که ناشی از اجرای طرحهای عمرانی می‌باشد و همچنین دریافتیهای بابت وامهای پرداختی سازمان برنامه نیز بحساب در آمد منظور خواهد شد.
مادة۶ـ دولت مجاز است بمنظور جبران کمبود در آمد مذکور در مادة ۵ نسبت به اعتبارات برنامه سوم حداکثر تا میزان شصت میلیارد ریال در مدت پنجسال و نیم اجرای برنامه از اعتبارات خارجی پس از طی مراحل قانونی استفاده نماید.
وجوه حاصل از وامهای فوق بریال در «حساب در آمد برنامه» متمرکز گردید.
اصل و بهره وامهای مذکور در دوره برنامه سوم از محل در آمد برنامه و پس از آن از محل در آمد عمومی کشور قابل پرداخت خواهد بود.
مادة ۷ـ برداشت وجه از «حساب در آمد برنامه» منحصراً در اختیار سازمان خواهد بود و وجوه برداشتی در موارد زیر بمصرف خواهد رسید:
الف ـ پرداخت هزینه عملیات عمرانی و هزینه‌های اداری سازمان برنامه.
ب ـ پرداخت اقساط اصل و بهره وامهائیکه برای اجرای برنامه دوم تحصیل شده است و وامهائی که دولت طبق مادة ۶ این قانون تحصیل خواهد نمود.
ج ـ پرداختیهائی که سازمان برنامه بموجب مادة ۳۳ این قانون بعمل خواهد آورد.
فصل سوم ـ سازمان برنامه
مادة ۸ ـ سازمان برنامه دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و وظایف آن عبارتست از:
اول ـ بررسی و تصویب طرحهای مربوط به فصول و بندهای برنامه و محول کردن اجرای آنها بدستگاههای اجرائی و نظارت در اجرای صحیح طرحها طبق فصل ششم این قانون.
دوم ـ پرداخت هزینه اجرای طرحهای مصوب و نگاهداری حسابها و ممیزی اسناد.
سوم ـ تنظیم گزارشهای اجرای برنامه و حساب و عملیات و تسلیم آن به مقامات مربوط طبق مواد بیست و پنج و بیست و هشت این قانون.
چهارم ـ تمرکز امور کمکهای خارجی بلاعوض (اعم از مالی و جنسی و فنی) و وامهای خارجی و هماهنگ ساختن آن با برنامه و نمایندگی دولت در مذاکرات مربوط به وامها.
پنجم ـ بررسی و تهیه پیشنهاد بدولت در مورد وضع قوانین درباره هر نوع اقدام که برای حسن اجرای برنامه لازم شناخته شود.
ششم ـ تسویه حساب برنامه هفت ساله دوم و پرداخت دیوان وصول مطالبات آن طبق ماده سی و سه این قانون.
هفتم ـ تهیه برنامه عمرانی چهار و تسلیم آن بمقامات مربوط حداقل شش ماه قبل از پایان برنامه سوم.
هشتم ـ تهیه گزارش اقتصادی سالانه با همکاری وزارت دارائی و وزارت اقتصاد و بانک مرکزی ایران و همچنین تخصیص اعتبارات عمرانی برای هر سال برنامه.
نهم ـ تشکیل دفتر بودجه بمنظور تهیه و تنظیم و تمرکز بودجه عادی کل کشور.
مادة ۹ ـ مسئولیت امور سازمان برنامه با نخست وزیر است.
سازمان برنامه تحت نظر یک مدیر عامل اداره می‌شود که در مقابل نخست وزیر مسئول می‌باشد.
مدیر عامل سازمان برنامه بنا به پیشنهاد نخست وزیر و بموجب فرمان همایونی برای تمام مدت برنامه منصوب می‌شود.
مدیر عامل سازمان برنامه موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل آزاد یا سمت دولتی دیگر داشته باشد. حقوق و مزایای مدیر عامل از طرف هیئت دولت تعیین می‌شود.
اختیارات مدیر عامل سازمان برنامه بقرار زیر است:
۱. اداره امور سازمان برنامه بر اساس وظائفی که این قانون بسازمان کزبور محول نموده است.
۲. تعیین تشکیلات سازمان برنامه و اداره امور استخدامی طبق آئین نامه استخدامی سازمان برنامه.
۳. امضاء اسناد اوراق بهادار و نامه‌ها و عقد قراردادهای مربوط به برنامه.
۴. تهیه آئین نامه‌های مذکور در این قانون و تسلیم آن بمقامات صلاحیتدار برای تصویب.
۵. نمایندگی سازمان برنامه در مقابل وزارتخانه‌ها و مؤسسات و کمیسیونهای برنامه و سایر کمیسیونهای مجلسین و افراد و مؤسسات خصوصی داخلی و خارجی و محاکم با حق توکیل غیر.
مدیر عامل می‌تواند هر قسمت از اختیارات خود را که لازم میداند کتباً بهر یک از کارمندان سازمان برنامه تعویض نماید.
مادة ۱۰ـ بودجه اداری سازمان برنامه توسط مدیر عامل تهیه و به تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد رسید.
فصل چهارم ـ هیئت عالی برنامه
مادة ۱۱ـ از نظر هماهنگ کردن فعالیتهای اقتصادی دستگاههای مختلف دولت و نیز بمنظور تأمین حسن اجرای برنامه هیئتی بنام (هیئت عالی برنامه) تحت ریاست نخست وزیر و عضویت شش نفر اشخاص زیر تشکیل می‌شود:
وزیر دارائی.
وزیر اقتصاد.
رئیس کل بانک مرکزی.
سه نفر شخصیت مطلع که برای تمام مدت برنامه به پیشنهاد مدیر عامل سازمان بتصویب هیئت وزیران انتخاب می‌شوند و حق حضور آنان با تصویب هیئت دولت تعیین خواهد شد.
جلسات هیئت عالی برنامه با حضور لااقل ۵ نفر رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه رأی لااقل ۴ نفر معتبر خواهد بود. جلسات مزبور با دعوت مدیر عانل سازمان برنامه حداقل ماهی یکبار با حضور او تشکیل می‌شود و در غیاب مدیر عامل معاونی که از طرف او تعیین شده است حضور خواهد یافت.
مادة ۱۲ ـ وظائف هیئت عالی برنامه به قرار زیر است:
۱ـ توصیه نسبت به اتخاذ سیاست‌های اقتصادی و مالی و اداری و اجتماعی دولت و مقررات مربوط با توجه به گزارش اقتصادی سالانه مذکور در بند ۸ مادة هشتم.
۲ـ بر رسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مشی اجرای برنامه و نوع و حدود عملیات سالانه.
۳ـ بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مسائلی که وزارتخانه‌ها ضمن اجرای برنامه با آن مواجه می‌شوند.
۴ـ تصویب اعتبارات عمرانی هر سال.
۵ـ اظهار نظر به پیشنهادات سازمان برنامه در مورد تغییر اعتبارات برنامه.
فصل پنجم ـ هیئت عامل برنامه
مادة ۱۳ـ«هیئت عامل برنامه» مرکب است از مدیر عامل سازمان برنامه با سمت ریاست هیئت و چهار نفر عضو که از اشخاص با تجربه و بصیر دررشته‌های مختلف مربوط به برنامه برای تمام مدت برنامه بنا به پیشنهاد مدیر عامل و تصویب هیئت وزیران منصوب می‌شوند. در صورت احراز عدم صلاحیت یا فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت عامل جانشین او بهمان ترتیب منصوب خواهد شد.
چهار ده نفر عضو هیئت عامل موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل یا سمت دولتی یا غیر دولتی دیگر داشته باشد (به استثنای مؤسسات خیریه آنهم غیر موظف) و از نظر تشکیلاتی و امور استخدامی (بجز نحوة عزل و نصب) تابع سازمان برنامه و آئین نامه استخدامی آن خواهد بود.
حقوق و مزایای هیئت وزیران تعیین خواهد شد.
مادة ۱۴ـ وظایف هیئت عامل برنامه بقرار زیر است:
۱. تصویب طرحهای اجرائی و روش اجرای آنها در حدود مصوبات هیئت عالی برنامه.
۲. تصویب طرح قراردادهای نمونه برای فعالیتهای مشابه در رشته‌های مختلف.
(قراردادهای که طبق نمونه نباشد باید به تصویب هیئت عامل برنامه برسد .)
۳. تصویب پیشنهادهای ترک مناقصه و مزایده.
۴. تصویب پیشنهادهای ارجاع به داوری و تعیین داور و تفویض اختیار و تصویب پیشنهادهای مربوط به صلح و اصلاح دعاوی.
تبصره ـ درمورد تغییر یا رد موضوعهای پیشنهادی هیئت عامل موظف است پس از استماع توضیحات نماینده دستگاه مربوط تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.
مادة ۱۵ ـ جلسات هیئت عامل با حضور لااقل سه نفر که یکی از آنها مدیر عامل یا معاون او خواهد بود در رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه لااقل رأی سه نفر معتبر خواهد بود.
فصل ششم
تهیه و اجرای طرحهای عمرانی و نظارت بر آنها.
مادة ۱۶ ـ سازمان برنامه قبل از خاتمه هر سال ارقام اعتبارات عمرانی سال بعد را با توجه به مادة ۴ با همکاری دستگاههای اجرائی تهیه و پس از تصویب هیئت عالی برنامه بمرحله اجرا خواهد گذارد.
مادة ۱۷ ـ سازمان برنامه اجرائی طرحهای عمرانی را پس از رسیدگی و تصویب بعهدة وزارتخانه و دستگاههای دولتی مسئول و مؤسسات عمومی و عام المنفعه محول خواهد نمود و مساعدتهای لازم را بمنظور تجهیز و آماده نمودن این دستگاهها بعمل خواهد آورد.
برای اجرای طرحهائی که جزء فعالیت هیچ یک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی موجود نباشد واداره کردن تأسیساتی که در اثر اجرای آن بوجود می‌آید دستگاههای مناسبی با تصویب هیئت دولت تحت نظر یکی از وزارتخانه‌ها یا سازمان برنامه ایجاد خواهد گردید.
تبصره ـ سازمان برنامه می‌تواند اجرای طرحهائی را که در دوره برنامه دوم مستقیماً بعهده داشته است تا خاتمه عملیات این طرحها بهمان نحو ادامه دهد.
مادة ۱۸ ـ برنامه‌های عمرانی استانها و فرمانداریهای کل را سازمان برنامه با توجه به نظر استانداران و فرمانداران کل تهیه می‌نماید و هر سال طرحهائی از قبیل راههای فرعی و آموزشگاهها و امور اجتماعی شهرها و روستاها و آبیاری و کشاورزی را که اجرای آنها در محل بدون احتیج بمراجعه به مرکز امکان پذیر باشد پس از
تصویب به استانداران و فرمانداران کل ابلاغ خواهند نمود تا طبق مقررات سازمان برنامه اجرا نمایند.
برای آنکه استانداران و فرمانداران کل بهتر بتوانند احتیاجات عمرانی منطقه خود را پیش بینی نموده و در اجرای آنها مجهز شوند سازمان برنامه کارمندان فنی در اختیار آنها خواهد گذاشت که زیرنظرآنها انجام وظیفه نمایند.
مادة ۱۹ ـ در مورد فعالیتهای عمرانی شهرداریها و مؤسسات وابسته به آنها و مؤسسات عمومی و عام المنفعه‌ای که طبق قوانین کشور تشکیل شده است سازمان برنامه بارعایت اولویت شهرهائی که از جهت اقلیمی و جغرافیائی و درآمد استفاده از کمکهای عمومی دولت در وضع نامساعدی قرار دارند و همچنین با در نظر گرفتن جدول اولویت طرحهای مربوط به تأمین آب مشروب وبرق و طرحهای حفاظتی و بهداشتی و تهیه مسکن و تلفن با اعطای وام و کمکهای رایگان فنی و غیر فنی مبادرت خواهد نمود. طرز اجرای این ماده و همچنین میزان وام و کمک بلا عوض و بهره و مدت وام طبق آئین نامه‌ای خواهد بود که از طرف سازمان برنامه تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
تبصره ـ قراردادهائی که سازمان برنامه طبق مقررات قانون برنامه هفت ساله دوم برای اجرای بعضی طرحها با شهرداریها منعقد نموده تا خاتمه عملیات این طرحها بقوت خود باقی خواهد بود سازمان برنامه می‌تواند بمنظور کمک بشهرداریها اقساط معوقه بدهی و مانده سهمیه آنها را از هزینه اجرای طرحها که طبق قراردادهای منعقده باید تا آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ بحساب سازمان برنامه پرداخت گردد در مدت اجرای بقیه عملیات طرحها تقسیط و دریافت دارد.
مادة ۲۰ ـ برای تشویق و به کار انداختن سرمایه گذاری خصوصی در فعالیتهای عمرانیو تولیدی که در جهت هدفهای برنامه سوم باشد سازمان برنامه می‌تواند مستقیماً یا از اختیار مؤسسات اعتباریوجوه لازم را بصورت وام در اختیار افراد و مؤسسات خصوصی بگذارد و یا در سرمایه گذاری این مؤسسات مشارکت نماید همچنین سازمان برنامه می‌تواند کمکهای فنی لازم را برای تهیه طرحهای عمرانی و تولیدی خصوصی که منطبق با برنامه سوم باشد بعمل آورد.
مادة ۲۱ ـ هر یک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرائی باید بمنظور تهیه طرحهای عمرانی دفتری برای طرح ریزی ایجاد نماید.
سازمان برنامه می‌تواند تهیه طرحهای عمرانی را مستقیماً عهده دار گردد و یا بوزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی و مؤسسات عمومی عام المنفعه محول و در صورت ضرورت در تهیه طرحها به آنها کمک نماید.
مادة ۲۲ ـ دستگاههای اجرائی مکلفند در پیشرفت طرحهای عمرانی عملیات مستمر و غیر مستمر مراقبت دائم بعمل آورند و منظماً گزارشهایی به سازمان برنامه بدهند.
سازمان برنامهاز جهت دستورالعمل‌ها و مقررات بنامه و پیشرفت طرحاطبق برنامه کار پیش بینی شده و تطبیق عملیات با مشخصات تعیین شده و عدم تجاوز از اعتبارات مصوب طرح نظارت خواهد نمود.
نظارت در اجرای طرحهائی که توسط اشخاص ومؤسسات خصوصی انجام می‌شود و سازمان برنامه طبق مادة ۲۰ از راه مؤسسات اعتباری به آنها وام می‌دهد بنمایندگی از طرفسازمان برنامه توسط مؤسسات اعتباری مزبور بعمل خواهد آمد. سازمان برنامه در موارد لازم مستقیماً نظارت خواهد نمود.
مادة ۲۳ ـ برای انجام مطالعات فنی و تهیه بر آوردها و نقشه‌ها و نظارت فنی در اجرای طرحها در مواردی که ضرورت ایجاب می‌کند سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی می‌توانند با مهندسین مشاور و دیگر کارشناسان (تعم ازافراد یا مؤسات ایرانی و خارجی) قرارداد منعقدنمایند. تشخیص صلاحیت مهندسین مشاور یا کارشناسان باید با موافقت قبلی هیئت عالی برنامه بعمل آید.
مادة ۲۴ ـ سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی در مورد اجرای طرحها عملیات عمرانی غیر مستمر تابع آئین نامه‌های حسابداری و معاملاتی واهند بود که بنا
به پیشنهاد سازمان برنامه به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید. در مورد طرحهای عملیات عمرانی مستمر از نظر تبعیت از آئین نامه‌های حسابداری و معاملاتی سازمان برنامه و یا مقررات جاری وزارت دارائی نحوه عمل طبق توافق بین سازمان برنامه و وزارت دارائی خواهدبود.
تبصره ـ سازمان برنامه می‌تواند در مورد طرحهائی که در تشخیص سازمان ماهیت و طرز اجرای آن ایجاب می‌کند تبعیت از آئین نامه‌ها و ومقررات خاص دستگاههای اجرائی را تصویب نماید.
مادة ۲۵ ـ سازمان برنامه هر سه ماه گزارشی از یشرفت عملیات برنامه را تسلیم نخست وزیر خواهند نمود.
سازمان برنامه منتهی تا سه ماه پس از پایان هر سال گزارش جامعی از فعالیتهای عمرانی که از شروع برنامه سوم تا پایان سال مزبور صورت گرفته با انضمام صورت حسابی از در آمدها و پرداختهای دوره مزبور برای تقدیم به مجلسین به نخست وزیر تسلیم می‌نماید. در این گزارش توجه خاصی نسبت به این موضوع که هدفها ی برنامه تا چه حد تحقق یافته است خواهد شد.
مادة ۲۶ ـ دستگاههای اجرائی مکلفند منظماً کلیه ارقام و اطلاعاتی را که برای تهیه گزارشهای موضوع مواد ۲۵و۲۸ این قانون ضروری است به سازمان برنامه تسلیم دارند و کلیه اوراق و اسناد خرج و دفاتر مربوط به اجرای طرحها را در اختیار سازمان مزبور بگذارند و وسائل نظارت و رسیدگی دقیق را از حیث فرام سازند.
در صورت تخلف دستگاههای اجرائی از مقررات این ماده و مادة ۲۲ و تأخیر و مسامحه در انجام کار سازمان برنامه اقدامات لازم را معمول و در صورت اقتضاء از پرداخت وجه برای اجرای بقیه عملیات طرحها به دستگاههای مزبور خودداری می‌نماید این عملیات را به نحوی که مقتضی بداند به اتمام خواهد رسانید و مراتب را به دولت گزارش خواهد داد.
در مواردی که پرداخت هزینه‌های عملیات عمرانی توسط وزارت دارائی به عمل می‌آید سازمان برنامه موارد تخلف و نظرات خود را به وزارت دارائی اطلاع خواهد داد تا اقدامات لازم را از طرف آن وزارت به عمل آید.
فصل هفتم ـ هیئت حسابرسی برنامه
مادة ۲۷ ـ «هیئت حسابرسی برنامه» مرکب خواهد بود از سه نفر حسابرس با تجربه و بصیر که دو نفر از آنان از طرف مجلس شورای ملی از میان فهرست ۶ نفری و یک نفر دیگر از مجلس سنا از میان فهرست سه نفری که دولت پیشنهاد می‌نماید برای مدت یکسال انتخاب می‌شوند و تا انتخاب جانشین خود را به این سمت باقی خواهند ماند. در صورت فوت یا استعفای هر یک از اعضاء هیئت مزبور جانشین او به ترتیب مقرر در فوق از طرف مجلس شورای ملی یا مجلس سنا انتخاب خواهد شد.
حقوق و مزایای اعضاء هیئت حسابرسی برنامه از طرف هیئت وزیران تعیین و از محل بودجه اداری سازمان برنامه پرداخت خواهد شد. اعضای هیئت حسابرسی موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارند هیچ نوع شغل یا سمت دولتی یا غیر دولتی دیگر داشته باشند.
مادة ۲۸ ـ سازمان برنامه حسابهای نهائی عملیات مالی هر سال خود را شامل اقلام کلیه درآمدها و اعتبارات مصوب و کلیه هزینه‌ها به تدریج که اسناد مربوط ممیزی می‌شود به منظور حسابرسی تسلیم حسابرسی برنامه می‌نماید و آن قسمت از اسناد هزینه ر که هیئت مزبور بخواهد ارسال می‌دارد.
تسلیم صورت حسابها و اسناد و مدارک فوق باید به نحوی باشد که تمام آنچه مربوط به هر سال است حداکثر تا آخر آبانماه سال بعد به هیئت حسابرسی برنامه تسلیم گردد. هیئت مزبور مکلف است محاسبات سال قبل را از جهت تطبیق هزینه‌ها با اعتبارات و طرحهای مصوب و مقررات مربوط رسیدگی نموده چنانچه ایراد و اشکالی دید نظر خود را به مدیر عامل سازمان برنامه بدهد. در صورتیکه بین مدیر عامل سازمان برنامه و هیئت حسابرسی اختلاف نظری باقی بماند مرجع رسیدگی به آن نخست وزیر می‌باشد.
حسابهای نهایی هر سال که به ترتیب فوق رسیدگی می‌شود حداکثر تا ۱۵ اسفندماه سال بعد به وزارت دارائی ارسال و ضمن لایحه تفریغ بودجه تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد. هیئت حسابرسی موظف است یک نسخه از گزارش خود را به کمیسیونها برنامه مجلسین تقدیم دارد.
مادة ۲۹ ـ به منظور این که هیئت حسابرسی برنامه بتواند به نحو احسن انجام وظیفه نماید سازمان برنامه باید کارکنان و وسائل و تسهیلات لازم را تا حدود بودجه سالانه مصوب در اختیار هیئت مزبور بگذارد.
هزینه حسابرسی برنامه وتعداد کارکنان مورد نیاز ضمن بودجه اداری هر سال سازمان برنامه به طور مشخص تعیین می‌شود و اعتبار مربوط طبق مقررات و آیین نامه‌های سازمان برنامه به مصرف می‌رسد.
فصل هشتم ـ مقررات مختلف
مادة ۳۰ ـ هرگاه برای اجرای طرحها احتیاج به خرید اراضی (اعم از دایر و بایر) و ابنیه و تأسیسات متعلق به افراد یا مؤسسات خصوصی پیدا شود به طریق زیر عمل خواهد شد:
۱. چنانچه نسبت به بهای اراضی وابنیه تأسیسات بین دستگاههای اجرائی و ممالک توافق حاصل نشود به وسیله هیئتی مرکب از وزیر کشور ـ دادستان کل ـ مدیر کل ثبت یا نمایندگان آنها با توجه به نظر کارشناسان فنی تعیین خواهد گردید و رأی هیئت قطعی است.
۲. ملاک تعیین قیمت عبارت است از بهای عادله اراضی و ابنیه و تأسیسات مشابه واقع در حوزة عملیات در سال قبل از تاریخ تصویب طرح و بدون در نظر گرفتن منظور از خرید و تأثیر اجرای عملیات در قیمتها.
۳. پرداخت قیمت اراضی و ابنیه و تأسیسات به مالک آن براساس قیمت عادلانه فوق به اضافه پنج درصد آن خواهد بود. هرگاه مالک در محل ساکن باشد علاوه بر پنج درصد فوق ده درصد دیگر به قیمت عادلانه افزوده خواهد شد و هرگاه ممر اعاشه او منحصر به درآمد ملک متصرفی باشد پانزده در صد قیمت عادله نیز از این بابت به او پرداخت خواهد گردید.
۴. درمورد املاک مزروعی علاوه بر آنچه طبق بندهای ۲ و۳ فوق به مالک پرداخت می‌شود معادل پنجاه درصد قیمت عادله مذکور به بند ۲ فوق بین زارعین و خوش نشینان و برزگران محل که از آنجا کوچ می‌نمایند به نسبت تعداد عائله تحت تکلف آنها به وسیله فرماندار محل تقسیم خواهد شد.
۵. در صورتیکه نظر اداره کشاورزی محل زارعین حقوقی در آن ملک داشته باشند حقوق زارعین ذینفع از قیمت ملک کسر و بذوی الحقوق پرداخت پرداخت و بقیه به مالک پرداخت خواهد شد.
۶. تصرف اراضی و ابنیه تأسیسات بعد از پرداخت تمام قیمت معین شده به مالک یا تودیع آن در صندوق ثبت محل مجاز و نسبت به املاک موقوفه‌ای که فروش آنها مجاز نیست به طریق اجاره طویل مدت یا تبدیل به احسن استفاده خواهد شد.
۷. در صورتیکه مالک به انتقال ملک و تحویل آن رضایت ندهد دادستان محل از طرف او سند انتقال ملک مورد نظر را پس از تودیع قیمت ثبت امضاء و ظرف یکماه به تخلیه قطعی ملک مذکور اقدام می‌نماید.
۸. اراضی واقع در خارج از محدودة شهرها که در مسیر راههای اصلی یا فرعی و یا خطوط مواصلاتی و برق و مجاری آب و لوله‌های گاز و نفت قرار می‌گیرد با رعایت حریم مورد نیاز از طرف صاحبان این اراضی مجاناً برای این منظور تخصیص داده خواهد شد و در صورتیکه مستحدثات و اعیانی وجود داشته باشد که بر اثر احداث تأسیسات فوق الذکر از بین رفته را طبق مقررات این قانون بپردازند و یا خسارات وارده را جبران کنند.
مادة ۳۱ ـ اضافه ارزشی که در نتیجه اجرای عملیات عمرانی توسط دستگاههای اجرائی اعم از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و همچنین شهرداریها در املاک خصوصی واقع در حوزة آن عملیات و بدون
سعی و عمل مالک حاصل می‌گردد مشمول مقررات زیر خواهد بود:
اضافه ارزش عبارت است از تفاوت بین قیمتا ملک در سال قبل از تاریخ تصویب طرح وقیمت آن در تاریخ شروع بهره برداری از تأسیسات ایجاد شده.
۱. هرگاه تفاوت حاصله بیست درصد یا کمتر از آن باشد مالک از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است و از مازاد بیست درصد نصف آن متعلق به دولت یا شهرداری محل خواهد بود.
۲. اضافه ارزش به اراضی دائر و بایر تعلق خواهد گرفت و اعیانی و اراضی زارعتی که در آغاز برنامه عمرانی سوم سابقه زارعت داشته تا وقتی که زراعت می‌شود و باغات تا وقتی که مالک استفاده محصول از آن می‌نماید از پرداخت اضافه ارزش معاف است و در صورتی که مالک اراضی زاراعتی و باغات از آبی که در اثر عملیات عمرانی به دست آمده به مقدار بیشتری استفاده نماید حقا به مناسبی خواهد پرداخت
برای تعیین شعاع حوزه‌ای که مشمول پرداخت حق اضافه ارزش می‌شود و تشخیص اضافه ارزش حاصله و میزان آن کمیسیونی مرکب از دادستان محل و رئیس ثبت و رئیس کشاورزی و یک نفر نماینده مالک یا مالکینی که ملک آنها مشمول اضافه ارزش می‌باشد و در صورت استنکاف مالک یا مالکین یک نفر معتمد محل و نماینده دستگاهی که عمیات عمرانی را انجام داده است تشکیل خواهد شد و نظر کمیسیون قاطع خواهد بود.
مالک می‌تواند حق اضافه ارزش تعیین شده را در مدت پنج سال به اقساط مساوی سالانه پرداخت کند و یا مقداری از اراضی خود را که قیمت آن معادل حق اضافه ارزش است تحویل دهد. هرگاه مالک از پرداخت تمام یا بعضی اقساط و یا تحویل اراضی امتناع نماید دادستان شهرستان محل به تشخیص کمیسیون فوق از طرف او سند انتقال آن مقدار از اراضی را که قیمت آن معادل حق دولت یا شهرداری محل از اضافه ارزش حاصله باشد برای واگذاری به دول یا شهرداری امضاء خواهد نمود.
۳. انجام عملیات عام المنفعه از قبیل لوله کشی آب آشامیدنی ـ برق و روشنایی ـ امور فرهنگی ـ امور بهداشتی و امثال آن موجب مطالبه اضافه ارزش از املاک واقع در حوزة آن عملیات نخواهد بود ایجاد تأسیسات برق صنعتی موجب پرداخت حق اضافه ارزش خواهد بود.
۴. موقوفات عامه از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است ولی موقوفات اولادی مشمول پرداخت این حق خواهد بود به اقساطی که کمتر از پنج سال و زاید بر هفت سال نباشد.
مادة ۳۲ ـ دستگاهای تابعه دولت و بنگاهها و شرکتهای دولتی مجاز نیستند بدون موافقت قبلی وزارت دارائی و سازمان برنامه برای گرفتن وام یا اعتبار از مؤسسات خارجی اقدام کنند و یا برای گرفتن کمک فنی خارجی تعهداتی بنمایند.
مادة ۳۳ ـ سازمان برنامه مسئول تصفیه حساب برنامه هفت ساله دوم و وصول مطالبات و پرداخت دیون آن می‌باشد. کلیه هزینه‌ها و تعهدات و دیونی که برای اجرای طرحهای برنامه هفت ساله دوم به شرح زیر ایجاد شده است از محل اعتبارات منظور در این قانون پرداخت خواهد شد:
الف ـ هزینه‌های اجرایی عملیات طرحهایی که در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در حال اجرا بوده است.
ب ـتعهدات و دیون مربوط به طرحهایی که در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در دست اجرا بوده است.
ج ـتعهدات و دیون مربوط به طرحهای خاتمه یافته تا آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ سایر دیون سازمان برنامه مانند دیون مربوط به هزینه‌های اداری و آنچه پس از رسیدگی به حسابهای برنامه دوم تعیین شده و می‌شود و مربوط به طرح خاص نیست و یا دیونی که در اثر حکم مراجع قانونی ایجاد شده و می‌شود از محل درآمد برنامه پرداخت خواهد شد بدون اینکه اعتبارات عمرانی منظور در این قانون را تقلیل دهد.
مادة ۳۴ ـ تأسیساتی که طبق قانون برنامه هفت سال دوم به وجود آمده و در موقع تصویب این قانون در اختیار سازمان برنامه می‌باشد با اعتبارات مربوط به
وزارتخانه‌ها و بنگاهها و شرکتها و سایر دستگاههای دولتی مسئول منتقل می‌شود.
تأسیسات مزبور باید در وضعی تحویل شود که از هر جهت برای بهره برداری آماده باشد.
دستگاههای دولتی موظفند بمحض اعلام سازمان برنامه نسبت به تحویل گرفتن تأسیسات اقدام نمایند.
مادة ۳۵ ـ دولت می‌تواند تأسیسات انتفاعی و تولیدی موجود متعلق بخود و همچنین تأسیساتی را که در اثر اجرای برنامه بوجود می‌آید اعم از تمام شده و یا در هر مرحله احداث کلا یا قسمتی از سهام آن را بنا به پیشنهاد دستگاه ایجاد کننده یا اداره کننده این تأسیسات به ترتیبی که در هر مورد مقرر خواهد داشت بفروش برساند.
مادة ۳۶ـ اختیارات صتاحبان سهام شرکتهای تابعه سازمان برنامه در مجامع یا مدیر عامل سازمان برنامه می‌باشد که طبق سیاست کلی که از طرف هیئت عالی برنامه تعیین می‌شود اقدام نماید.
مادة ۳۷ ـ سازمان برنامه می‌تواند به ترتیبی که بموافقت بانک مرکزی خواهد رسید عملیات بانکی مربوط بخود و یا مؤسسات تابعه را بوسیله بانک اعتبارات صنعتی انجام دهد و تمام یا قسمتی از وجوه مربوط را در بانکمزبور نگاهداری نماید.
مادة ۳۸ ـ آئین نامه‌های اجرائی این قانون که بتصویب هیئت وزیران رسیده است تا پایان برنامه سوم قابل اجرا مییاشد و تغییر آن با تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.
اعتبارات عمرانی برنامه سوم کشور
(مهر ۴۱ تا پایان سال ۱۳۴۶)
(بر اساس ۲۳۰میلیارد ریال)
پیش بینی منابع مالی و اعتبارات برنامه عمرانی سوم کشور
(از اول مهر ۱۳۴۱ نا پایان سال ۱۳۴۶)
پیش بینی منابع مالی مبالغ بمیلیارد ریال
سهم سازمان برنامه از در آمد نفت ۱۴۵/۱
پذیره نفت ۸/۶
وامهای داخلی:
الف ـ اسناد خزانه ۱۲/۵
ب ـ وام بانک مرکزی برای پالایشگاه ولوله دوم نفت ۱۰
ج ـ وام بانک مرکزی برای سایر طرحهای مشخص عمرانی ۵/۲ ۲۷/۷
متفرقه و انتقالی از برنامه دوم ۴/۲
استفاده از اعتبارات کوتاه مدت ۳/۵
وامهای خارجی ۶۰/۹
اعتبارات برنامه سوم ۲۵۰
اعتبارات عمرانی ۲۳۰
هزینه‌های اداری و باز پرداخت وامها ۲۰
۲۵۰
مخبر کمیسیون برنامه ـ دکتر اسفندیاری
گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۲ آذر ماه ۱۳۴۵ با حضور نمایندگان دولت لایحه شمارة ۴۵/۲۱۰ ـ ۴۲/۹/۲۶ راجع بتصویبنامه شمارة ۲۲۷۰۴ مربوط به برنامه عمرانی سوم تصویبنامه شمارة ۸۷۷۶ مربوط به اصلاح مواد ۱و۴و۷تصویبنامه برنامه عمرانی سوم و اصلاح اعتبارات فصل و بندهای برنامه کشاورزی و آبیاری و اعتبار بند ۲ فصل ۲ و بند ۱ فصل هشت برنامه مزبور و تصویبنامة شمارة ۴۰۸۲۸ راجع به اصلاح مادة ۳۳ تصویبنامه برنامه عمرانی سوم را که در شور دوم بکمیسیون دادگستری ارجاع شده مطرح نمود و مواد مربوط را که قبلاً بتصویب کمیسیون برنامه رسیده بود عیناً تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
رئیس کمیسیون دادگستری ـ فخر طباطبائی
رئیس ـ ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۱ ـ دولت موظف است از محل درآمدهای مندرج در این قانون ظرف مدت ۵ سال و نیم که از اول مهر ماه ۱۳۴۱ شروع میشودمبلغ دویست و سی میلیارد ریال در اختیار سازمان برنامه بگذارد که طبق جداول پیوست به مصرف اجرای برنامه عمرانی سوم برساند.
رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ چون در شور دوم لایحه هست و در کلیات نمی‌شود صحبت کرد در ماده اول بنده می‌خواهم صحبت کنم و مطلب بنده راجع به کلیات است و چون ممکن است گفته بشود در ماده اول از مفاد ماده اول نمی‌شود خارج شد بنده ناچارم از اخطار نظامنامه‌ای استفاده کنم که بطور مقدمه می‌خواستم ذهن همکاران محترم را متوجه کنم خواهش می‌کنم توجه کامل بفرمائید چون یک ایراداتی هست که بنظر خود بنده صد در صد وارد است و می‌بایستی به آن توجه بشود اگر فرد منفرد یااقلیت می‌آید یک ایراداتی می‌کند این ایراد بلحاظ اکثریت است از ۱۸۶ نفر، ۱۳۳ نفر عضو حزب ایران نوین هستند مابقی باندازه‌ای که حتی بتوانند کوچکترین تغییری در نظر اکثریت بدهند قدرت ندارد حزب اکثریت علاوه برنصف نمایندگان چهل نفر هم اضافه دارد نصف نمایندگان یعنی ۹۳ نفر و لذا ۴۰ نفر هم اضافه دارد ما هر چه زحمت می‌کشیم بخاطر حفظ حیثیت اکثرلیت است بخاطر اصلاح لایحه است که بالنتیجه باعث بالا رفتن حیثیت حزب ایران نوین است که در مجلس اکثریت دارد این است که خواهش می‌کنم با یک حسن نظری توجه فرمائید، چون منفردین و اقلیت از زحمات خودمان کوچکترین نتیجه‌ای نمی‌گیریم و نتیجه را شما می‌گیرید مطلب اول این است که تخلف شده است از مادة ۲۹ آئین نامه برای این که ماده ۶ گزارش کمیسیون مربوط است بوام و مربوط است باین که شصت میلیارد ریال وام گرفته شده است.
رئیس ـ آقای دکتر مبین چه اشکالی دارد که در خود ماده۶ صحبت بفرمائید؟
دکتر مبین ـ عرض کردم و بنده اول استدلال کردم که اگر بگوئید در ماده یک نمی‌توانم صحبت بکنم اخطار نظامنامه‌ای می‌کنم.
رئیس ـ استدلال شما بنظر بنده نسبت بهمان آئین نامه که علاقه دارید و می‌فرمایید صحیح نیست و یکی یکی مواد که مطرلح شد می‌توانید بیاورید وصحبت کنید.
دکتر مبین ـ اتفاقاً ایرادی که بنده کردم راجع به ماده ۲۹ آئین نامه است و کاملاً وارد است چون در مورد وام ان ۶۰ میلیارد ریال داخل ۲۳۰ میلیارد ریالی است که در ماده یک منظور است چون درماده یک ۲۳۰میلیارد ریال قرار است بسازمان برنامه داده شود که شصت میلیارد وام هم جزو آن است و لذا مربوط می‌شود بماده اول لذا چون ماده مربوط به وام به کمیسیون دارائیارجاع نشده است از آئین نامه تخلف شده اخطار نظامنامه‌ای دیگر و ایراد دوم من عدم رعایت مادة ۲۹ آئین نامه است نسبت به مادة ۲۸ گزارش کمیسیونها و دیگر مادة ۱۴ گزارش، و اخطار نظامنامه‌ای سوم بنده تخلف از مادة ۲۹ آئین نامه نسبت به مادة ۲۴ گزارش کمیسیونها بنده توضیح نمی‌دهم چون ممکن است مقامریاست بفرمایند مربوط به ماده یک نیست (خواجه نوری ـ اگر توضیح ندهید که ما نمی‌توانیم جواب بدهیم) پس اجازه بدهید توضیح بدهم چون بنده اگر توضیح کافی به آقایان بدهم تصویب خواهید کرد که بر گردد به کمیسیون والا اگر هر کدام از مطالبم را در یک گوشه بگویم که نتیجه نمی‌گیریم اجازه بفرمائید که بنده اخطار نظامنامه ای‌ها را که ۶ فقره است در پنج دقیقه دربارة هر یک صحبت کنم در ماده یک که نیم ساعت حق دارم صحبت بکنم بنابر این خواهش می‌کنم وجه بفرمائید مطلب دیگر عدم رعایت مادة ۲۹ آئین نامه است در مورد
مالیاتها که در مادة ۵ لایحه اصلی دولت بوده و کمیسیونها مادة ۵ را حذف کرده‌اند، مطلب دیگر اخطار نظامنامه‌ای است بعنوان عدم رعایت مادة ۹۳ آئین نامه، چون لایحه مالی است و امضای وزیر دارائی را ندارد مطلب دیگر که بعنوان اخطار نظامنامه‌ای دششم استفاده می‌کنم عدم رعایت مادة ۱۰۴ آئین نامه است که در شور دوم کمیسیون دادگستری بدون توجه به پیشنهاد رسیدگی کرده گزارش شور دوم کمیسیونها را ملاحظه بفرمایید کمیسیون دادگستری گفته است که عین مطلبی که در کمیسیون برنامه آمد پیش من من موارد مربوط را رسیدگی کردم بدون اینکه اشاره‌ای بکند که پیشنهادی هم همراهش بوده و بدون رعایت اینکه پیشنهادهایی هم همراه لایحه بوده است مطلب دیگر بینهایت مهمی که در این لایحه است و اشکالی دارد تغییراتی است که در شور دوم داده شده بدون اینکه کمیسیون مجاز باشد یعنی کسی برای ان تغییر پیشنهاد نداده است کمیسیون برنامه ۱۲ نفر است با ۷ نفر تشکیل جلسه می‌دهد با ۴ نفر رأی می‌گیرد اینکه صحیح نیست که ۴ نفر نظرشان را تحمیل بکنند به ۱۷۹ نفر وقتی که در شور اول مطلبی می‌آید و اینجا مطرح می‌شود مجلس وقتی که پیشنهاد داد معلوم است که نسبت به مطالبی که پیشنهاد نداده تسلیم است و موافق است پس نسبت به مطالبی که اکثریت قبول کرده و تسلیم شده در شور دوم کمیسیون حق ندارد با چهار نفر موافق تغییری بدهد اگر چنین کاری کرد آن چهار نفر نظرشان را به ۱۷۹ نفر باقیمانده تحمیل کرده‌اند و این صحیح نیست تغییراتی که کمیسیون داده در شور دوم بدون اینکه کسی پیشنهاد بکند یکی اضافه کردن بند۹ به مادة ۸ است جناب آقای دکتر یزدان پناه فقط تقاضا کرده بودند مفاد بند ۹ که عبارت است از تهیه تنظیم بودجه کل کشور از ماده ۹ حذف بشود ولی پیشنهاد نکرده بودند به مادة ۸ اضافه بشود (دکتر یزدان پناه ـ ماده ۸ چیست ؟) آنکه شما پیشنهاد کرده بودید اینکه حذف می‌شود برود در ماده ۸ ولی کمیسیون این کار را کرده است به فرض اینکه کمیسیون این جور استنباط کرده که مطلب شما از ماده ۹ بردارد و به ماده ۸ بگذارد میبایست منظور شما را تأمین کند یعنی عبارت تهبیه. تنظیم بودجه کشور را ببرد به ماده ۸ نه عبارت مفصل دیگر که معنی متفاوتی دارد مطلب دیگر تغییری که داده‌اند بدون اجازه حذف تا پانزدهم اسفند سال بعد در آخر ماده ۲۸ بوده که برخلاف آیین نامه است در شور دوم به هیچ وجه برخلاف پیشنهادی که داده شده یا بین الشورین تقدیم شده تغییراتی داده نمی‌شود مطلب فوق العاده مهم مطلب حذف ماده ۵ لایحه اصلی دولت است شما ملاحظه بفرمائید گزارش شور اول کمیسیون برنامه گفته است که ما لوایح سه گانه دولت را رسیدگی کردیم رسیدگی و اصلاح کردیم و مجلس مستحضر باشد در کمیسیون چه شور اول باشد چه در شور دوم راجع به لایه اصلی دولت وقتی یک ماده کامل را که حاوی سه بند است این را حذف کرده‌اند بدون اطلاع مجلس این چه صورتی دارد ملاحظه بفرمائیدماده ۵ قدیم چه بوده است، ماده ۵ این بوده است جهت تأمین درآمد لازم برای تأمین اجرای برنامه‌ها دولت پیش بینی و قدامات زیر خواهد نمود.
الف ـ افزایش درآمد نفت به میزان ۵/۶ % نسبت به سال قبل و براساس رقم وصول سال ۱۳۴۱.
ب ـ افزایش درآمد عمومی دولت براساس رقم وصولی سال ۱۳۴۰
ج ـ جلوگیری از افزایش هزینه‌های غیر عمرانی بیشتر از ۷/۵ % در سال بر اساس رقم ۲۲ میلیارد ریال در یال ۱۳۴۱ ملاحظه بفرمائید وقتی که بنده اینجا عرض می‌کنم وکیل درجه اول بایستی متوجه لایحه اش باشد در اینجا دولت مقید بوده که هزینه غیر عمرانش را ۷/۵ %بیشتر نخواهد کرد وقتی که کمیسیون این را حذف کرد و شما متوجه نشدید یعنی هزینه پرسنل را دولت به ضرر هزینه‌های عمرانی بالا برده بالنتیجه از عمران و آبادانی که در حوزه‌های انتخابی ما است و میبایست انجام گیرد کسر کرده! دولت خودش را طبق تصویبنامه که جایگزین قانون است موظف کرده است که هزینه
عمرانی را از۷/۵ % در سال تجاوز ندهد وقتیکه کمیسیون برنامه حذف می‌کند معنی اش جزء این است که مجاز است از ۷/۵ % تجاوز کند؟ معنی اش این است که از هزینه عمرانی بکاهند و این صحیح نیست و به هیچ وجه کمیسیون برنامه حق نداشته که چنین ماده‌ای را حذف کند البته نمی‌خواهم بگویم که حق نداشته به موجب آئین نامه حق دارد ولی باید گزارش بدهد به مجلس که لایحه مصوب دولت را اصلاح کرده ولی اینجا نگفته که یک مطلب مهم را حذف کردم بنابراین گزارش کمیسیون گزارش صحیحی نیست مطلب دیگری که کمیسیون تغییر داده بدون اینکه شاید متوجه مطلب شده باشد این است که ۴۰ میلیارد ریال وام را به ۶۰ میلیارد تبدیل کرده در عین حال وام مؤسسات داخلی را حذف کرده در عین حال وام مؤسسات داخلی را حذف کرده در لایحه اصلی دولت عبارت بوده است از ۴۰ میلیارد ریال از مؤسسات داخلی و خارجی، کمیسیون مؤسسات داخلی را حذف کرده و چهل میلیارد را تبدیل به ۶۰ میلیارد ریال کرده ملاحظه بفرمایید معنی این چیست یعنی وامی که از مؤسسات خارجی می‌گیرند چهل میلیارد ریال کرده بلکه این ۶۰ میلیارد ریال را اختصاص داده به مؤسساتخارجی و وام داخلی را حذف کرده بنابراین معنایش این است که حتی ۶۰ میلیارد ریال هم نیست و بلکه بیشتر است، بنده بیشتر از این نمی‌خواهم آقایان را تصدیع بدهم تقاضا می‌کنم افراد محترم اکثریت توجه بفرمایند مطالبی که گفته می‌شود در راه اصلاح لایحه‌ای از این مجلس می‌رود برون باید باعث بالا رفتن حیثیت مجلس می‌رود بیرون باید باعث بالا رفتن حیثیت مجلس شود که اکثریتش شما هستید تقاضا می‌کنم این را توجه بفرمائید و اشکالاتی که هست این لایحه به این صورت کافی نیست برای اصلاحش باید برگردد به کمیسیون و این اشکلات رفع بشود و به استحضار مجلس برسانند و نظر چهار نفر تمیل به۱۷۹ نفر دیگر نباید بشود احسنت.
رامبد ـ جناب آقای رئیس حضرتعالی فکر نمی‌فرمایید که اگر آقای دکتر یگانه توضیح بدهند راجع به فرمایشات آقای دکتر مبین ما روشن بشویم؟
رئیس ـ البته توضیح خواهند داد اجازه بفرمائید آقای حاذقی که مخالفند صحبت بکنند. آقای حاذقی بفرمایید.
حاذقی ـ عرایض من بر سبیل مخالفت با این لایحه است که در ماده اول صحبت شد بطور کلی وقتیکه میگوئیم که دولت مکلف می‌شود یک چنین مبلغی که اینجا ۲۳۰میلیارد ریال یا ۲۳ میلیارد تومان یعنی ۲۳ هزار میلیون تومان در ظرف ۵ سال در اختیار سازمان برنامه بگذارد مفهومش این است که باید سازمان برنامه دستگاه مجهزی باشد که بتواند یک چنین وظیفه سنگینی را مطابق آنچه که مجلس شورای ملی تصویب کرده و مطابق انتظارات ملت انجام بدهد اما بنابر آنچه که ما تجربه داریم سازمان برنامه متأسفانه مطلقاً چنین استعدادو چنین توانائی و قدرتی از خودش نشان نداده که بتواند یک همچو وظیفه سنگینی را در مملکت آنگونه که انتظار می‌رود انجام بدهد بنابر این بنده فکر می‌کنم که اینجا دولت باید تجدید نظر بکند در این ماده اول که وقتی یک چنین اختیاری را از خودش سلب می‌کند و یک چنین مبلغ کلانی را در اختیار یک دستگاهی می‌گذارد بررسی بکند وقتیکه می‌بینید نمی‌تواند انجام بدهد یک تجدید نظر اصلاحی بکند بنابر این عرایضی که بنده می‌کنم مستند بمشاهدات خودم در دوره سه چهار سال اخیر است در آن شهرستانی که چند برنامه عمرانی داشته که مطلقاً موفق نشده است انجام بدهد و من مطالعه می‌کنم که علت و موجبش چیست؟ برنامه که هست مجلس هم که اختیار داده پول هم که موجود بوده و کار هم که طبق برنامه‌ای بوده که مطالعه شده و بررسی شده و تصویب شده پس چرا اجرا نمی‌شود؟ معلوم می‌شود که این دستگاه استعداد، قدرت، توانائی و امکان اینکه این وظیفه را انجام بدهد ندارد. بنابر این چه موردی دارد که دولت پول خودش را بدهد بدستگاهی که خود دولت و مأمورین دولت از دستش ناراضی و عاصی باشند. من هفته پیش اینجا عرض کردم یک قلم برنامه عمرانی که تصویب شده است دربارة جهرم این است که
دو میلیون تومان در ظرف ۵ سال وام بدهد بشهرداری که بعد عین آن را پس بگیرد در ظرف این ۵ سال آنقدر مأمور رفته و آمده است آنقدر ودیر کل، معاون مدیر کل رئیس اداره بفارس رفته و بالاخره تلگراف و نامه مبادله شده ولی تا این تاریخ که من در خدمت شما هستم هنوز یک دینار از این دو میلیون ا نتوانسته‌اند بپردازند برای اینکه همانطوری که در دو هفته پیش عرض کردم کسیکه منتفع بشود از این پول وجود ندارد این یک پولی است که باید برود بدست شهرداری و شهرداری هم بایستی صرف خرید خانه‌ها و صرف تسطیع کوچه‌ها و صرف اسفالت آنها بکند امااجازه بفرمائید (دکتر رشتی ـ گاهی شهرداری ممکن است استطاعت بازگشت پول را نداشته باشد از این جهت است که نمی‌دهد) استطاعت دارد زیرا قراردادی که بسته‌اند بانک ملی محل و اداره دارائی محل تعهد کتبی داده‌اند از محل درآمد شهرداری بدون اینکه بخودش بدهیم مستقیماً بخود شما می‌دهیم بنابراین در بازگشتش هیچ حرفی نیست اطمینان کامل هست اما همانطور که عرض کردم نحوه عمل این است! در همان هفته گذشته شما خوانده‌اید که وزیر محترم آبادانی و مسکن تشریف بردند و ۸۰ کیلومتر راه ممسنی را افتتاح کردند این ۸۰ کلومتر در مقابل بیش از ۳۹۰ میلیون ریال هزینه بوده یعنی برای هر کیلومتر یک راه فرعی که ۸ متر عرض دارد بیش از ۵ میلیون ریال پرداخته می‌شود در حالی که وزارت راه راهی را که ۱۲ متر عرض دارد و الان نمونه است که با مصرف یک میلیون و خرده‌ای ریال آن راه را اسفالت می‌کند بنابراین در کشوریکه دستگاه دولتی با این امانت و با این کیفیت کار می‌کند چرا دولت پولش را بدستگاه خودش ندهد و بآن وزارت پول ندهد و بدهد بدست یک دستگاهی که مقاطعه کارهایش بروند و برای یک کیلومتر راه ۵۰۰ هزار تومان پول بگیرند و بعرض ۸ متر تحویل بدهند آنهم راه فرعی! بنابراین بنظر من دلایل من دلایل مشهودی است که سازمان برنامه مطلقاً صلاحیت و اعتمادی که پول دولت در اختیار داشته باشد ندارد (یکنفر از نمایندگان ـ چرا ندارد) دلیلش همین است که دارم توضیح می‌دهم سه هفته پیش بنده عرضکردم بروید تحقیق کنید که از این دو میلیون تومان ۲۰۰ هزار تومانش را فرستاده‌اند بشیراز الان مردمی هستند که خانه شان خراب شده است باید پول بگیرند بسازند استاندار فارس بنابه امر آقای نخست وزیر از شیراز رفته است به جهرم، مردم جهرم هم دارند میگویند این روش غلط است که دو میلیون تومان را میخواهید بدهید عین پول را بدهید بدست شهرداری با نظارت انجمن شهر بپردازند ولی این پول را ندهید بسازمان برنامه که سازمان برنامه برای خودش یک چنین مقررات علیحده‌ای دارد که هیچکس سر در نمی‌آورد (رامبد ـ آخر آنها شهرداری شیراز یک اطلاعاتی دارند که شما ندارید آقای حاذقی) درست است استاندار شیراز گفته است که من پولیکه بتوانم بدهم ندارم من بیچاره شده‌ام من که اختیار دارم کارهای بزرگ انجام بدهم ولی با مقامات سازمان برنامه نمی‌توانم کاری انجام بدهم بهمین دلیل است که من در این مقام رسمی عرض می‌کنم که دولت یم کمیسیونی تشکیل بدهد نا رسیدگی کند اینهائیکه باسم اعضای سازمان برنامه مملکت را می‌گیرند برای برنامه‌های مصوب که انجام بدهند و انجام نمی‌دهند اگر انجام می‌دهند اینهمهتأخیر می‌کنند چاره چست؟ واگر این موضوع را انجام ندهند من نسبت به تمام این مواد مخالفت دارم و مادامیکه رسیدگی نشود که علت اینکه سازمان برنامه وظیفه اش را انجام نمی‌دهد چیست مطلقاً او را صالح نمیدانم که یک همچو اختیاری از طرف مجلس نسبت بسازمان برنامه داده بشود.
رئیس ـ آقای فخر طباطبائی در ماده اول نظری دارید؟
فخر طباطبائی ـ بنده راجع به مواد بعد عرایضی دارم.
رئیس ـ آقای خواجه نوری بفرمائید.
خواجه نوری ـ همانطوریکه مقام ریاست تذکر دادند مذاکراتی در جریان است که قاعدتاً مطابق آئیننامه مجلس نبایستی در شور دوم پیش بیاید ولیکن بعضی اوقات حوادث آنچنان پیش می‌آید که حتی اشخاصی مثل
جناب آقای دکتر مبین که خیلی دلشان می‌خواهند آئین نامه مجلس را مقدس بشمارند ناچار می‌شوند که پشت پائی به این آئین نامه زده بشود ولی چون فرمایشاتی فرموده‌اند بنده ناچارم بفرمایشات ایشان بر خلاف میل باطنیم مه می‌خواهم آئین نامه دقیقاً اجرا بشود جوابی عرض کنم، راجع به خدمتی که اقلیت به مجلس می‌کند ایشان تذکراتی دادند، بنده واقعاً این مطلب را تصدیق می‌کنم که اقلیت نه تنها در این مجلس بلکه در تمام مجالس دنیا رل بسیار مؤثری بازی می‌کند و چراغ راهنمای دولت و اکثریت هستند و دولت و اکثریت باید از این راهنمایی‌ها استفاده بکنند (صحیح است) بخصوص موردیرا که ایشان تذکر دادند اتفاقاً اختیار گذراندن این لایحه در دو کمیسیون هر دو در دست اقلینت بوده است یعنی رئیس کمیسیون برنامه جناب آقای دکتر الموتی هستند که عضو اقلیت هستند مخبر کمیسیون هم جناب اقای دکتر اسفندیاری هستند که عضو فراکسیون حزب مردم هستند و رئیس کمیسیون هم جناب آقای فخر طباطبایی دوست محترم بنده هستند که ایشان هم عضو حزب مردم هستند بنابر این اگر کاسه کوزه‌ای هست باید سر اقلیت شکسته شود نه سر اکثریت (صحیح است) این مطلب را می‌خواستم عرض کنم و بعد بپردازم به بقیه مطالب.
دکتر الموتی ـ بنده درشور اول دفاع کردم و در شور دوم هم دفاع خواهم کرد و توجه خواهید فرمود که انجام داده است.
دکتر اسفندیاری ـ آقای خواجه نوری بعد از اینکه آقای دکتر یگانه فرمایششان را فرمودند اگر چیزی باقی ماند بنده تذکر خواهم داد.
خواجه نوری ـ ..... بسیار متشکرم، بنابر این آقایان بموقع خود به فرمایشات جناب اقای دکتر مبین پاسخ خواهند داد ولی یک مطالب کلی و اساسی بود که بنده باز ضرورت میدانم که جواب بگویم، یکی راجع به درصدی است که پیش بینی شده دولت حق ندارد از آن درصد تجاوز کند برای انجام مصارف غیر عمرانی که مبنای آن همان ۶% ازدیاد در آمد نفت بود که ۷/۵% آنرا پیش بینی کردند بنده خواستم خدمت جناب آقای دکتر مبین عرض کنم که تا بحال ازدیاد درآمد نفت ۶% تجاوز کرده و حالا هم مذاکراتی در جریان است که تا ۱۷% انشاءالله برسد بنابراین اگر ازدیاد درآمدی برای دولت تا این حد حاصل می‌شود باید یک ازدیادی هم برای مصارف اداری و تشکیلاتی هم قائل بشویم، ولیکن مطلب مهمتر از این آن مطالبی است که جناب آقای حاذقی راجع به سازمان برنامه تذکر فرمودند، این را هم باید عرض کنم که این قانونی که الان مورد طرح است در واقع یک تصویبنامه قانونی است که در زمان فترت گذشته و دولت فعلی بهیچ وجه مسئول تهیه این لایحه نیست و حتی می‌توانم بگویم یک مقدارش زا هم مسئول اجرایش نبوده، جناب آقای حاذقی بنده می‌توانم بگویم که این لایحه را اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم اینستکه مربوط به اعمال گذشته است واجرا شده است و اگر ما بیائیم الآن راجع به اعمالی که سه سال و اندی از اجرایش گذشته و از اعتباراتی که استفاده کرده‌اند و بمصرف رسانده‌اند اینجا صحبتی بکنیم درست شبیه آنست که ما بخواهیم در تشییع جنازه یک مرده‌ای که در امانت بوده گریه زاری بکنیم، یک مرده‌ای ممکن است دهسال به امانت باشد و موقعی که صاحب مرده می‌خواهد او را به نجف اشرف ببرد و استخوان‌های او را بخاک بسپارد گریه زاری بکند و اگر مادر اینمورد اظهار تأسفی بکنیم درست حکم او را داریم، بنده می‌خواستم توجه بدهم آنچه که ما باید دقت کنیم راجه به برنامه چهارم است و طرز مصرف درآمدها در برنامه چهارم و طرز اداره امور عمرانی در برنامه چهارم یک مطلب را بنده می‌خواستم عرض کنم و آن این است همانطوریکه توجه دارید سیستم کار بتدریج در سازمان برنامه در همین چند سال اخیر عوض شده است و حالت تمرکز و اختیارات مطلقه که سازمان برنامه داشت از دستش گرفته شده، دو وزتارتخانه اجرائی بوجود آمده وزارت آب و برق و وزارت آبادانی و مسکن که یک مقداری از این اجرائیاتیکه خود سازمان برنامه بدست داشت
حالا خود این دو وزارتخانه در دست دارند و سیاست دیگری هم دولت اتخاذ کرده که مقداری از برنامه‌ها را بوسیله دفاتر فنی در سطح استانها اجرا کرده و یا الآن در دست اجرا است، یک سیاست دیگر هم هست که و آن برنامه ریزی در سطح انجمن‌های ایالتی و ولایتی است که آنهم قانونش عنقریب به مجلس خواهد آمد و یک مقدار از برنامه در سطح استان محول می‌شود به انجمن‌های ایالتی وولایتی، بهر حال نگرانی راجع به آینده بهیچ وجه موجبی ندارد برای اینکه ما بدست خودمان تمام این مشکلات را داریم مرتفع می‌کنیم و درصدد بر طرف کردن آنها هستیم و راجع به گذشته هم اگر صحبتی بکنیم جز اتلاف وقت مجلس و سوگواری بی جا نتیجه دیگری ندارد، این است که بنده با آنکه یک مقدار از فرمایشات شما را تصدیق می‌کنم که نقصی بوده در امور مدیریت و همین تمرکز زیاد در سازمان برنامه کارها را مشکل کرده بود و امروز مسئولین امر بخصوص آقای نخست وزیر در صدد هستند که این مشکلات در برنامه چهارم پیش نیاید و اما این برنامه ایست که اجرا شده و وجوهش هم بمصرف رسیده و امروز هم ما هر قدر درباره اش صحبت کنیم جز وقت تلف کردن چیز دیگری نیست (حاذقی ـ جناب آقای خواجه نوری همین یکسال را هم باید توجه کرد) همانطور که عرض کردم و خود جنابعالی هم شاهد هستید یک مقدار از این کارها توسط دفاتر فنی استانها انجام می‌شود و یک مقدار هم توسط استاندارها مسلماً اجرا می‌شود که الان استانداران مبالغی در اختیارشان هست که شخصاً دستور می‌دهند و الآن به اصطلاح یک مقدار نرمش در این کارها بوجود آمده است و اینها تمرینها و تجربیاتی است که ما الان داریم بدست می‌آوریم برای اینکه برنامه چهارم را بتوانیم بطور صحیح تری اجرا کنیم وحتی در طرز برنامه ریزی انجمن‌های ایالتی و ولایتی قوه مقننه در سطح استانها و شهرستانها خواهد بود که بتوانند این برنامه‌ها را طراحی کنند و عرض کردم این نگرانی که ما داریم در حال بر طرف شدن است، خیلی متشکرم از توجهی که فرمودید.
رئیس ـ آقای دکتر یگانه تشریف بیاورید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)ـ بنده مطلبی در بادی امر خواستم بعرض برسانم، برای مملکتی که در حال ترقی است و ملتی که ترقی خواه است، هر امری چه معنوی و چه مادی که بدست می‌آید یک چنین ملت پیشرفته همیشه فزونی بر آن مطالبه می‌کند، اگر بنائی ساخته بشود، مریضخانه‌ای ساخته بشود، یک ملت ترقی خواه فکر می‌کند که دومی بهتر از اولی باشد و همینطور وقتی یک قانونی هم به تصویب می‌رسد همیشه ملت ترقیخواه طالب این است که یک قانون بهتری را برای آینده داشته باشد و این البته اساس و فلسفه ترقیخواهی یک ملتی است لایحه برنامه عمرانی سوم هم بمصداق همان مثال معنوی است که عرض کردم، تصویبنامه قانونی اوایل سال ۴ بتصویب رسید بعد در کمیسیون برنامه در خدمت جناب آقای دکتر الموتی رئیس محترم کمیسیون برنامه وآقای دکتر اسفندیاری مخبر کمیسیون و اعضای محترم کمیسیون برنامه ماهها هر روز بعد از کار مجلس تا ساعت چهار و پنج بعد از ظهر نشستند و این لایحه را با زحمت زیاد تهیه فرمودند و بنده بنام دولت هم از اقلی و هم از اکثریت محترم تشکر می‌کنم در امعان نظری که در این لایحه فرمودند و این را عرض کنم که ممکن است امروز این برنامه عمرانی سوم که ملاحظه میفرمائید آن برنامه مطلوب نمایندگان این دوره مجلس نباشد و علتش همین حس ترقیخواهی است که در همه افراد ایرانی پیدا شده و امیدوارم که البته برنامه چهارم تمام اساس و کلیاتش خیلی پیشرفته تر از این برنامه باشد، این عرایض بنده در کلیات بود، در مورد فرمایشات دوست عزیز بنده جناب آقای دکتر مبین، ایشان دو قسمت فرمودند یکی مربوط بکار داخلی مجلس که بنده بخودم اجازه این جسارت را نمی‌دهم که مطلبی عرض کنم و اتخاذ تصمیمش با مقام محترم ریاست و نمایندگان محترم است راجع باخطار نظامنامه‌ای هم همینطور ولی در جواب دو مطلب که در اساس لایحه فرمودند عرض می‌کنم، حذف مادة ۵ بنده فکر می‌کنم یک از افتخارات کمیسیون است برای
اینکه این ماده پنج لایحه برای امروز مملکت بقدری بد بود که اگر یر از این بود شخص بنده تعجب می‌کردم پس از گذشت چهار سال بهترین کاری که کمیسیون کرد و بنده از صمیم قلب تشکر می‌کنم از این امعان نظر حذف ماده پنج بود برای اینکه ماده پنج چنان ماده‌ای است که می‌گفت در آمد نفت ما هر سال ۵/۶% اضافه شود در ۲ورتیکه خواسته ملت ایران امروز خیلی پیش از اینها است مالیاتها ۶% اضافه می‌شود در صورتیکه تجربه نشان می‌دهد که مالیاتها در این چهار سال پیش از دو برابر شش درصد اضافه شده است و همچنین نسبت بقسمت سوم بنابر این چون ترقی مملکت خیلی پیش از این حدود پیش بینی سال ۴۱ بود حذف این ماده از ضروریات بوده و اگر در یان لایحه می‌ماند موجب نقص لایحه بود، درباره مطلب دیگری که راجع به وام فرمودند البته استحضار دارید که ما برای امور داخلی وجائی که احتیاج ریالی است کمتر وام گرفته‌ایم و بنده نریدیم در مجلس محترم لایحه‌ای تقدیم شده باشد که از یک مؤسسه یا یک بانک داخلی، دولت قرض کرده باشد حتی از خارج هم که وام اخذ می‌شود دولت بدلار یا ارز خارجی نمی‌گیرد، مقصود از این اعتبار بهای کالاهائی ات که خریداری شده و الا هیچوقت دولت احتیاج ندارد که پول رایج مملکت را قرض بگیرد و حتی از خارج هم که اعتبار یا هر چه که اسمش را بگذارید می‌گیریم بهای کالائی است که پرداخت می‌شود و الا ما بدلار ئ ارز هم الآن مدتهاست که نگرفته‌ایم مگر در جائی که خیلی بندرت برای پرداخت مخارج استخدامی ضروری بوده، بنابراین مادة ۷ که وام داخلی حذف شده باین جهت می‌شود گفت که مادة ۷ یک شالوده کلی است که بدولت اجازه وام گرفتن نمی‌دهد این مادة ۷ بدولت ارشاد کلی کرده است که دولت می‌تواند لایحه وام به مجلس تقدیم کند و مطلب اینطور نیست که فرض بفرمایید اگر با این صورت باشد دست بازی برای وام گرفتن از طرف دولت باشد، مادة ۷ همینقدر می‌گوید که لایحه‌ای تقدیم بشود، راجع بهفرمایشات دوست بسیلر عزیزم جناب آقای حاذقی باید عرض بکنم که این اعتباری که ملاحظه میفرمائید، دولت پول را در اختیار سازمان برنامه نمی‌گذارد، سازمان برنامه مخصوصاً در دو سال اخیر که وزارتخانه‌های اخیر ایجاد شده کار اجرائی ندارد. تا قبل از تأسیس وزارت آبادانی و مسکن و وزارت آب و برق سازمان برنامه کارهای اجرائی داشت ولی از دو سال پیش سازمان برنامه کوچکترین کار اجرائی ندارد طرح هارا وزارتخانه‌ها بنا باحتیاجات مملکت تهیه می‌کند و در هیت عالی برنامه از نظر هم آهنگی میزان هزینه‌ها بر آورد و رسیدگی می‌شود ولی بعد برای اجرا دوباره آنرا بدست خود وزارتخانه می‌دهند، این را هکم عرض کنم اگر در یک مورد مثلا در شهرداری جهرم یک مختصر نقصی در جریان کار پیش می‌آید خود دولت با کمال میل حاضر است باین مطلب خاص رسیدگی کند (حاذقی ـ مختصر نیست صد در صد است) دولت رسیدگی می‌کند خود بنده حاضرم رسیدگی بکنم ولی با این یک مطلب نمی‌شود همه قانون را درش عیبی دانست وانگهی فرضاً این لایحه قانونی بهر صورتی اصلاح بشود اگر خدای نکرده در جریان آن فضیلتی که آقایان می‌خواهند نباشد، ممکن است لایحه خوب بوده ولی مجری قانون خللی درکارش بوده که باید رسیدگی بشود بنده استدعایم این است که لایحه برنامه سوم که در حدود سه سال که در دوره ۲۱ بوده امروز برای شور دوم تقدیم شده از جناب آقای دکتر مبین خواهش می‌کنم این گزارش اگر برگردد بکمیسیون من ایرادی درش ندیدم البته عرض کردم برنامه چهارم غیر از این باید باشد، در این شور برای برنامه سوم نقصی نبود که بکمیسیون برگردد سه سال هم گذشته توجه هم بفرمائید که این باید بتصویب مجلس سنا هم برسد و آنجا هممدتی طول می‌کشد و اگر برکردد به کمیسیون قرائت درز مجلس دوباره اظهار نظر کردن بنظر بنده تأخیرش بیش از این جایز نیست و اینستکه بنده استدعا می‌کنم از نظر اینکه این کار بگذرد آنرا تصویب بفرمائید، البته اگر در موادش در شور اول هر جا گزارشی داده شد و فرضاً کمیسیون قبول نکرده گزارش دهنده دوباره مطالبشان را بفرمایند و مسلماً از طرف دولت نهایت
همکاری هست و هر برنامه مفیدی را بنده با کمال افتخار قبول می‌کنم.
رئیس ـ نظر دیگری در مادة اول نیست؟ (اظهاری نشد) بماده اول رأی می‌گیریم از خانمها و آقایانیکه موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة دوم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۲ ـ اعتبار فوق شامل سرمایه گذاری کلیه مؤسسات دولتی در دوره برنامه سوم و همچنین هزینه نگاهداری و ادارة تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود می‌آید خواهد بود و هیچیک از وزرتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته بدولت به استثنای دستگاههای انتظامی و شهرداریها مجاز نیستند بدون موافقت هیئت عالی برنامه مبادرت بسرمایه گذاری بنمایند.
تبصره ـ منظور از سرمایه گذاری در این قنون تخصیص اعتبار و مصرف آن برای یکی از امور تولیدی و عمرانی است که ضمن صورت فصول و بندهای برنامه تعیین می‌شود.
رئیس ـ در ماده دوم نظری نیست؟ (تاظهاری نشد) بماده دوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۳ ـ هیئت عالی برنامه می‌تواند بنابر احتیاجات رحها در داخل هر فصل برنامه اعتبار هر بند را تا حدود بیست درصد اعتبار همان بند کاهش یا افزایش بدهد کاهش یا افزایش اعتبار هر فصل تا حدود بیست درصد اعتبار همان فصل موکول بموافقت هیئت عای برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.
رئیس ـ درماده سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده سوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۴ ـ تقسیم سنواتی اعتبار موضوع ماده یک بر اساس فصول و بندهای برنامه بقرار زیر تعیین می‌شود.
نیمه دوم سال ۱۳۴۱ ۷/۳۰ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۲ ۱۸/۸۵ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۳ ۳۰/۶۰ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۴ ۴۰/۲۵میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۵ ۶۰/۰۰ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۶ ۷۳/۰۰ میلیارد ریال
سازمان برنامه می‌تواند با موافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین تغییراتی را که در تقسیم سنواتی فوق ضروری بداند بدون اینکه در کل مبلغ اعتبار تقلیلی حاصل شود.
رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین ـ بنده می‌خواستم بگویم که اینکه میفرمائید در شور دوم نمی‌شود پیشنهاد اصلاحی داد و گذشته است این حرف صحیح است ولی وقتی که کسی یک مطلبی را در شور اول متوجه نشد این گناهش نیست که در شور دوم بمناسبت آن مطلب که متوجه شده بمجلس تذکر بدهد، در شور اول یک مطلبی بود که بنده متوجه نشدم در شور دوم متوجه شدم و الان تذکر می‌دهم میخواهید توجه بکنید میخواهید نکنید بنده بهیچ عنوان مطلبی را که عرض می‌کنم نتیجه ا این نیست که آئین نامه رعایت نشود بالعکس بنده کمال میل را دارم که آئین نامه رعایت بشود منتها چون شور دوم اس نمی‌توانم پیشنهاد بدهم تقاضا کردم لایحه برگردد به کمیسیون برای اینکه هم آئین نامه اجرا شده باشد و هم لایحه اصلاح شده باشد در ماده چهار ملاحظه بفرمائید اعتبار نیمه دوم سال ۱۳۴۱ ۷/۳۰ میلیارد ریال معین شده و اعتبار سال ۱۳۴۲ ۱۸/۸۵ میلیارد ریال در صورتیکه در تصویب نامه جایگزین قانون مربوطه
که همین الآن نافذ هست و اجرا شده و میبایست اجرا بشود مبلغ در نیمه دوم سال ۱۳۴۱ ۷/۵۰ میلیارد ریال بوده و در سال ۱۳۴۲ ۲۴/۴ میلیارد ریال (خواجه نوری ـ بمصرف نرساندند) بچه مناسبت بمصف نرساندند؟ بنده هم همین را می‌گویم که دولت تعهد خودش را چرا اجرا نکرده؟ همینکه شما می‌گویید که دولت وظیفه خودش را عمل نکرده بنده هم مطلبم همین است و حال که نمی‌گذارید لایحه برگردد به کمیسیون بنده سئوالی تهیه کرده‌ام که دولت بیاید بگوید که چرا این اعتبارات را بمصرف نرسانده و به چه مناسبت (خواجه نوری ـ دولت هویدا در سال ۱۳۴۱ نبوده از دولت وقت بپرسید) من برئیس دولت چکار دارم که کی بوده دولت متعهد بوده است هر دولتی که سر کار هست باید به تعهدش عمل بکند چون عمل نکرده بیاید جواب بدهد.
رئیس ـ آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی ـ خوشبختانه به شهادت صورت مذاکرات مجلس جناب آقای دکتر مبین در شور اول در جلسه تشریف داشتند و مطالبی هم بسیار صحیح بیان فرموده‌اند پیشنهاداتی هم داده‌اند ما ایشان را دعوت کرده‌ایم به کمیسیون و واقعاً خوشوقت می‌شدیم که تشریف می‌آوردند از نظرات منطقی و اصولی ایشان استفاده می‌کردیم حتی می‌خواهم عرض کنم با آنکه در کمیسیون تشریف نداشتند ما در کمیسیون برنامه خودمان را موظف دیدیم که پیشنهادات ایشان را مطرح بکنیم چون ما در کمیسیون برنامه جناب آقای دکتر مبین سمیعیان این است که کار بر طبق اصول و موازین قانون انجام بشود و آنچه به صلاح مملکت است بحث کردیم و عمل کردیم عرض کردم با اینکه تشریف نداشتید و بنده خیلی متأسف شدم که تشریف نیاوردید دلم می‌خواست که در کمیسیون تشریف می‌آوردید و مطالبتان را می‌فرمودید بر اساس پیشنهاداتتان ما اصلاح می‌کردیم ولی تشریف نیاوردید ما مطرح کردیم با آنکه کسی نبود دفاع کند خودمان قبول کردیم برای اینکه یک پیشنهاد صحیحی بود، آقای دکتر مبین شما که مرد اصولی هستید بعرایضم توجه بفرمائید بمطالبی که گفته می‌شود اما در مورد تغییر اعتبار سنواتی که فرمودید بنده در شور اول تذکر دادم لایحه برنامه سوم قبل از انقلاب ششم بهمن تنظیم شده بود بنابراین ددر شرایط آن روز مملکت برای کارهای عمرانی مملکت اعتباراتی برای سالهای بعد در نظر گرفتند وقتی در بهمن ۴۱ در مملکت ما انقلاب شد شاهنشاه سیستماجتماعی کشور ما را عوض کردند طبیعتاً برنامه‌ای که بر اساس آن روز مملکت تنظیم شده بود نمی‌توانست با هدفهای انقلاب منطبقباشد به همین جهت برنامه سوم به آنصورت بکلی تغییر کرد چنانچه ملاحظه فرمودید وضع اعتباری برنامه سوم هم سه بار تغییر کرد اول ۲۴۰ میلیارد بعد شد دویست میلیارد و بعد شد ۲۳۰میلیارد شد برای اینکه یک هزینه هائی مثل سپاه دانش، سپاه بهداشت و سپاه ترویج، اصلاحات ارضی و سایر برنامه‌های انقلابی اساساً در برنامه‌های سوم پیش بینی نشده بود (خواجه نوری ـ و ذوب آهن) ذوب اهن و غیره بنابراین چون در دوره فترت و اساساً برنامه مدونی وجود نداشت یک برنامه‌ای که مجلس تصویب کرده باشد این ارقام با تصویب نامه‌ها تغییر کرده و وقتی به این لایحه برنامه که امروز توجه می‌فرمایید باینصورت در آمده مقدار زیادی تصویبنامه بود تمام تصویبنامه‌ها را مطرحکردیم بر اساس آن تصویبنامه‌ها آقایان اعضای کمیسیون برنامه تشریف دارند این برنامه را تنظیم کردیم (صحیح است) اگر مبالغی از نظر اعتباری که در برنامه سوم مصوبه قبلی در لایحه ملاحظه میفرمائید تغییر کرده ما آن اعتبارات را بااعتبارات واقعی که عمل می‌شود منطبق کردیم این را می‌خواهیم به جنابعالی عرض کنم که عمل می‌شود خود طراحان برنامه هم معتقد به این سیستم کار نیستند در جلسه اخیر خود آقای مهندس اصفیاء تشریف داشتند و درباره برنامه چهارم معتقد بودند که اگر قوه مقننه یک مقدار از نظر تغییر اعتبار دست ما را ببندد ما موافقیم برای اینکه اینقدر تغییر نکند آقای دکتر دشتی آقای روحانی و آقایان دیگر تشریف داشتند برای اینکه آنها هم میدانند که ممکن است یک خرجهای آنی در مملکت پیش بیاید آن خرجها در این لایحه اجازه داده شده که یکمقدار بتوانند تغییر بدهند ولی تغییرات اساسی و اصولی آنها با نظر کمیسیون برنامه است در این لایحه ما پیشنهاد
کردیم گنجانده شده بنده می‌خواهم نتیجه بگیرم از عرضم که مادر کمیسیون برنامه چون اشاره شد فرمودید سعیمان این بود که کار اصولی بکنیم و سعی این بوده است که از نظرات اصولی همه نمایندگان استفاده بکنیم حتی بنده چندین جلسه از شخص جنابعالی خواهش کردم موقعی که برنامه سوم مطرح بود تشریف آوردید گفتم آقای دکتر مبین شما آدم اصولی هستید مرد حقوقدانی هستید تشریف بیاورید به کمیسیوه برنامه بما کمک بکنید بگذارید که این لایحه برنامه بصورتی به مجلس بیاید که از هیچ جهت نقصی نداشته باشد تشریف آوردید بما کمک کردید از جنابعالی هم متشکریمبنابراین نظری نبوده و نیست که فلان جمله واوش پس بشود یا پیش بشود و تغییر بکند در بند ۹ که اشاره فرمودید در شور اول در چاپ اشتباه شده بود بنده خطم هست اصلاح کردم بند ۹ تبدیل شد به ماده ۹ تصادف این است که وقتی بند ۹ تمام می‌شود ماده ۹ شروع می‌شود این را در چاپ اشتباه کرده آن حروف چین بند ۹ را یکی کرده و گذاشته ماده ۹ این را می‌رسیم و توضیح می‌دهیم مطمئن باشید ما هیچ نخواستیم از اصول تخطی کنیم آقای خواجه نوری فرمودند این مربوط به کمیسیونی است که رئیس و مخبر کمیسیون از اقلیت بوده صحیح است ما افتخار می‌کنیم که در کمیسیون برنامه وظیفه خودمان را به نحو احسن انجام داده‌ایم.
روحانی ـ مجلس اکثریت و اقلیت ندارد هرچه مصلحت مملکت است همان را عمل می‌کنند.
رئیس ـ آقای فلیکس آقایان بفرمائید.
آقایان ـ اصل مطلب را جناب آقای خواجه نوری فرمودند ولی مثل اینکه عنایت نشد سازمان برنامه پول را خودش خرج نمی‌کند پول را می‌گذارد در اختیار دستگاههای اجرائی دولت یعنی در حقیقت یک اعتباراتی را تخصیص می‌دهد حالا اگراین اعتبار را سازمان برنامه در اختیار یک دستگاه اجرا ئی دولت گذاشته و دولت خرج نکرده قصوری از طرف سازمان برنامه نیست (حاذقی ـ سازمان برنامه اعتباری را که تصویب شده در اختیار نمی‌گذارد) خوب یک موضوع را باید در نظر بگیریم بالاخره اینها مقدوراتشان بهر حال محدود است نمی‌توانند که تمام انتظارات و تمام احتیاجات مملکت را برآورده کنند یک جاهائی هست که کارشان لنگ می‌شود ولی خرج کردنش دست خود دولت است دست همین وزارتخانه‌ها است یا دستگاههای اجرائی حالا اگر گفتیم خرج نکرده‌اند کار بدی نکرده‌اند (حاذقی ـ طرح تصویب شده و اجرا نکره‌اند) اما سالهای بعدش خیلی بیشتر از این بوده است و خرج کرده‌اند وقتی شما یک بودجه‌ای را قبلاً تصویب می‌کنید نمی‌توانید بگویید نعل بالنعل میلیمتر به میلیمتر ریال به ریال این باید اجرا بشود شما بیست درصد اجازه دادید که از این اعتبار به آن اعتبار نقل بدهد اضافه یا کم کند (دکتر اسفنیاری ـ بیست و پنج درصد) بیست و پج درصد بهر حال این ستازمان برنامه از روزی که امور اجرائی را انجام نمی‌دهد و فقط تخصیص اعتبار می‌دهد کارش رفته روی اصول و خیلی خوب کار می‌کند و این برای آن نیست که سابق بد بوده و امروز خوب شده و اگر دولتی هم که قصور کرده این پول را خرج نکرده آن که این دولت نبوده این دولت آمده اضافه خرج کرده اگر راجع به اضافه اش صحبتو سئوال می‌شد یک حرفی بود این را بنده نمی‌خواهم اینجا موشکافی بکنم چون راستش عرض کنم می‌ترسم از جناب آقای دکتر مبین چون نصیحت برادرانه بنده را آمدند دال بر توهین برودشانو ملت تلقی کردند بهتر است که بهمین عرایض مختصر اکتفاء بکنم که در سازمان برنامه بهای مملکت خدمت میشودو آن خدمتگزاران را ما بایستیتشویقو ارشاد بکنیم که در آینده بهتر و راسختر خدمت بکنند (احسنت).
رئیس ـ نظر دیگری در ماده چهارم نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بماده چهارم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده پنجم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده ۵ ـ سهمی از در آمد نفت که در هر سال (یا قسمتی از سال) طی دوره برنامه عاید دولت می‌شود بمحض
وصول طبق جدول زیر در حساب مخصوصی بنام «حساب درآمد برنامه» در بانک مرکزی بریال سپرده خواهدشد.
نیمه دوم سال ۱۳۴۱ ۵۵ درصد درآمد نفت (بارعایت قانون بودحه سال ۱۳۴۱)
سال ۱۳۴۲ ۶۰ درصد درآمد نفت
سال ۱۳۴۳ ۶۵ درصد درآمد نفت
سال ۱۳۴۴ ۷۰ درصد درآمد نفت
سال ۱۳۴۵ ۷۵ درصد درآمد نفت
سال ۱۳۴۶ ۸۰ درصد درآمد نفت
درموقع پرداخت اقساط فوق وجوه مربوط بهزینه طرحهای عمرانی مستمر دولت که ضمن برنامه سوم منظور شده است و هزینه نگاهداری و اداره تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود آمده است بر اساس اعتبارات عمرانی مصوب و بترتیبی که بین وزارت دارائی و سازمان برنامه توافق خواهد شد از اقساط مزبور کسر خواهد گردید.
تبصرة ۱ ـ درآمد نفت مذکور در این ماده عبارت است از جمع وجوهی که بموجب قرارداد نفت مصوب ۷ آبانماه ۱۳۳۳ (اعم از مالیات بر در آمد و پرداخت مشخص) پس از وضع قسط بدهی دولت بشرکت سابق نفت انگلیس و ایران (موضوع ماده یک قسمت دوم قرارداد مزبور) عاید دولت ایران می‌شود و همچنین هردرآمد دیگریث که دولت ایران از منابع نفت طبق قراردادهای موجود یا قراردادهائیکه بعداً منعقد خواهند نمود بدست می‌آورد.
تبصرة ۲ ـ علاوه بر درآمدهای مذکور دراین ماده درآمدهای متفرقه سازمان برنامه که ناشی از اجرای طرحهای عمرانی می‌باشد و همچنین دریافتیهای بابت وامهای پرداختی سازمن برنامه بحساب درآمد منظور خواهدشد.
رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین ـ چون ممکن است که بنده راجع به ماده پنج لایحه اصلی دولت صحبت بکنمو بفرمایید که وارد نیست اگر تشخیص دادید که وارد نیست در کلیات آخر که می‌توانم صحبت بکنم ولی وارد هست برای اینکه در ماده ۵ که حذف شده است ...
رئیس ـ اما آقای دکتر مبین فعلاً ماده ۵ مطرح است.
دکتر مبین ـ چشم بنده در کلیات آخر صحبت می‌کنم و بمناسبت این ماده ۵ یک سؤال دیگر تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ در ماده پنج نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده پنج رأی می‌گیریم خانماه و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ششم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۶ ـ دولت مجاز است بمنظور جبران کمبود درآمد مذکور درمادة ۵ نسبت به اعتبارات برنامه سوم حداکثر تا میزان ۶۰ میلیارد ریال در مدت پنجسال و نیم برنامه اعتبارات خارجی پس از طی منراحل قانونی استفاده نماید.
وجوه حاصل ازوامهای فوق بریل در «حساب درآمد برنامه» متمرکز خواهد گردید.
اصل بهره وامهای مذکور در دوره برنامه سوم از محل درآمد برنامه و پس از آن از محل درآمد عمومی کشور قابل پرداخت خواهد بود.
رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین ـ بموجب تصویبنامه جایگزینقانون شمارة ۲۲۷۰۴ دولت میوانسته چهل میلیارد ریال وام بگیرد از مؤسسات داخلی و خارجی عین عبارت این است عین عبارت را بنده قرائت می‌کنم «بمنظور جبران کمبود درآمد مذکور در ماده ۶ نسبت به اعتبارات برنامه، دولت مجاز است حداکثر تا میزان چهل میلیارد ریال در مدت پنج سال نیم اجرای برنامه از مؤسسات داخلی و خارجی وام تقاضا و پس از طی مراحل قانونی قراداد مربوطه را منعقد نماید. وجوه حاصل از وامهای فوق به ریال در «حساب درآمد برنامه» متمرکز خواهد گردید. اص و بهره وامهای مذکور در دورهبرنامه سوم از محل درآمد برنامه و پس از آن محل درامد عمومی کشور قابل پرداخت
خواهد بود». از شما می‌پرسم اگر شما عبارت وام را برداشتید گذاشتید اعتبار موضوع عوض می‌شود؟ موضوع عوض نمی‌شود برای اینکه آن قانون در حال اجرا است کلمه اعتبار شما هنوز تصویب نشده بفرض اینکه فکر کنیم از کلمه وام را برداشتید و گذاشتید اعتبار موضوع عض می‌شود و وام تلقی نمی‌شود بفرض اینکه فرض جناب آقای دکتر یگانه را قبول بکنیم هنور که قابل اجرا نیست کدام قابل اجرا است؟ نصویبنامه جایگزین قانون شماره ۲۲۷۰۴ که در آنجا وام گفته شده بااین گزارش ؟(دکتر الموتی ـ از مجلس قانون گذشت ۶۰ میلیارد) در شور اول فرمودید ۶۰ میلیارد (دمتر یزدان پناه ـ قانون بتصویب مجلس رسید) در شور اول فرمودید ۶۰ میلیارد در قانون بودجه سال ۱۳۴۵ تصویب شده بنده هم چون حاضر الذهن نبودم قبول کردم بعد رفتم قانون را نگاه کردم دیدم ۲۳۰ میلیارد ریال درآمد کل را تصویب کردید نه موضوع وام را (یکنفر ازنمایندگان ـ قانون علیحده دارد) (دکترالموتی ـ قانون علیحده دارد این لوایحی هم که الآن به مجلس داده می‌شود مربوط به همان قانون است بنده متن قانون مربوط به ۶۰/۹ میلیارد ریال را گفته‌ام بیاورند) به نظربنده در قانون بودجه سال ۱۳۴۵ راجع به درآمد کل است و راجع به شصت میلیارد ریال به منظور تأمین جبران کمبود درآمد سازمان برنامه است برای تأمین جبران کمبود مواد قبلی یکی مادة ۵ بود که حذف شده جناب آقای دکتر یگانه فرمودند که حذف شده و درجهت بهبود است ولی میبایست اصلاح می‌شد یعنی وقتی که گفته شد ۶ دصد بالا برود یا لااقل اضافه می‌کردید حل می‌شد نه اینکه ماده راحذف کنند که به مناسبت حذف آن بند ج قابل اجرا نباشد بند ج وقتی حذف بشود شما اجازه داده‌اید که هزینه غیر عمرانی زیاد بشود و این صحیح نبود به نظر بنده این ماده را که مادة ۶ باشد و الان تصویب می‌شود دو اشکال مهم دارد یکی این که ۴۰ میلیارد ریال را به کرات دولت گفته که هنوز استفاده نکرده است و هنوز میزان وامیکه بابت برنامه عمرانی سوم گرفته به میزان ۴۰ میلیارد ریال نرسیده (برنامه عمرانی سوم فعلا مورد بحث ماست برنامه عمرانی چهارم که مورد بحث ما نیست. برنامه عمرانی سوم یعنی چه؟ یعنی یک برنامه و پروژه هائی که قبلا تصویب شده هستند و در آن مطالعه شده جلوش نوشته شده وقتی که هزینه اش برآورد شده از سه سال پیش و معین شده که برنامه عمرانی سوم خرجش تا این حدود است و بعد هم اضافه کردید به موجب عایداتی که از نفت خواهیم داشت و مالیات معلوم شده که میبایست تا حدود ۲۳۰ میلیارد خرج بشود برای این کار مادة ۶ براساس کمبود این مبلغ کل درآمد است شما وقتی که هنوز احساس کمبود نکره‌اید یعنی هنوز آن ۴۰ میلیارد ریال نگرفته‌اید و یکسال و دو سه ماه بیشتر به آخر برنامه عمرانی سوم ندارید و برنامه‌های مجددی که تصویب خواهید کرد مربوط به برنامه سوم نیست و برنامه سوما کلا مربوط به برنامه سوم نیست و برنامع سوم کلا تصویب شده است پس بیست میلیارد را میخواهید بگیرید برای چه؟ ۲۰ میلیارد ریال را میخواهید چکار کنید شما پیش بینی کردید گفتید مخارج ما این است و از این محل هم هنوز تمام مبلغ وصول نشده و هنوز آن محل هم پر نشده لذا ۲۰ میلیارد ریال می‌گیرید برای چی؟ علاوه بر این کمیسیون این بیست میلیلرد ریال را که اضافه کرد اگر مبین پیشنهاد می‌داد میگفتید پیشنهاد خرج است ۲۰ میلیارد ریال را دولت تا به حال تقاضا نکرده است ز مجلسک بیایید این ۲۰ میلیارد ریال اضافی را تصویب کنید این را به چه جهت در کمیسیون اضافه کردید مطلب سوم که خواستم عرض کنم این بود که در خود لایحه اصلی وام تلقی شده وام وقتی تلقی شد طرز تصویبش دا و روشن است باید به کمیسیون دارائی برود بنده هم عرض کردم به کمیسیون دارائی چرا نفرستادید شما فرمودید که در کمیسیون برنامه شرکت کنم در غیر روزهائی که دعوت داشتم بنده هم آمدم ولی روزی که دعوت داشتم به مناسبت اینکه ساعت یک بعداز ظهر دعوت کرده بودید و تازه جلسه علنی تمام شده بوده که از صبح می‌آیم تا یک بعد از ظهر بلافاصله که نمی‌توانم بروم در کمیسیون دیگر اینکه مؤسسات داخلی حذفش بنا به پیشنهاد دولت و تقاضای دولت نیست وقتی که
کلمه مؤسسات داخلی را حذف کردید شما احازه وام داده‌اید بدولت از مؤسسات خارجی بر اساس ۶۰ میلیارد ریال در صورتی که در وهله اول که الان حاکم و نافذ است قانونی بوده است که از مؤسسات داخلی و خارجی بر اساس ۴۰ میلیارد ریال وام گرفته بشود این اضافه اش را کمیسیون کرده است و بدون تقاضای دولت بوده و بنظر بنده کمیسیون چنین اضافه‌ای را نمی‌توانسته بکند مضافاً به اینکه دولت هنوز این مبلغ را خرج نکرده یعنی در حدود ۴۰ میلیارد ریال هنوز وام نگرفته و برای اینکه بهمکاران محترم ثابت بشود که عرض بنده صحیح است و هنوز بابت عمرانی سوم ۴۰ میلیارد ریال هم گرفته نشده یک سؤالی تهیه کرده‌ام که دولت لیست بیاورد و نشان بدهد که از محل ماده ۶ فعلی (یعنی ماده ۷ لایحه اصلی) دولت در چه حدود وام گرفته استبرای برنامه عمرانی سوم.
رئیس ـ آقای دکتر الوتی بفرمائید.
دکتر الموتی ـ بنده توضیح عرض کردم جناب آقای دکتر مبین این لایحه‌ای که در خدمت جنابعالی هست تصویبنامه اولیه برنامه سوم بکلی تغییر کرده ارقامش عوض شده است تصویبنامه‌های مختلف گذشته ۱۴۰ میلیارد شده ۲۰۰ میلیارد، ۲۰۰ میلیارد شده۲۳۰ میلیارد جنابعالی اگر توجه فرموده بودید باین رقم ۶۰ میلیارد ریال ما در همین مجلس قانون گذراندیم برای برنامه عمرانی سوم وقتی ۲۳۰ میلیارد هزینه پیش بینی شده که اجرای تاما برنامه‌ها ۲۳۰ میلیارد پول احتیاج دارد باید طبعاً محلش هم تعیین می‌شد بدون محل که نمی‌توانستند این کار را بکنند در جزو برنامه اولا ذکر است که این ۲۳۰ میلیارد از چه محلی پرداخت بشود سهم سازمان برنامه از درآمد نفت ۱۴۵/۱ میلیارد از درآمد حود مملکت، پذیره نفت ۸/۶ میلیارد وامهای داخلی و اسناد خزانه ۱۲/۵ میلیارد وام بانک مرکزی برای پالایشگاه ۱۰ میلیارد وام بانک مرکزی برای سایر طرحهای مشخص عمرانی ۲۷/۷ میلیارد متفرقه و انتقالی از برنامه دوم ۴/۲ میلیارد ریال وام خارجی ۶۰/۹ میلیارد یعنی تمام اعتبارات نفت و محل وام داخلی همه حساب شده کسری تا ۲۳۰ میلیارد ۶۰/۹ میلیارد بوده است که بعد باز ما در مجلس برای این آمدیم قانون گذراندیم در مجلس بنده متنش را می‌آورم نشان می‌دهم و می‌خواهم دولت لایحه‌ای داد به مجلس که برای اعتبارات عمرانی برنامه سوم ۶۰/۹ میلیارد احتیاج دارد و تا زمانی که بما اجازه داده نشود این پول را وام بگیریم برای کار برنامه سوم مصوبات ما قابل اجرا نیست در مجلس بحث شد خود حضرت عالی صحبت فرمودید و نمیدانم چون در اکثر لوایح صحبت میفرمائید شاید در آن لایحه هم حتماً صحبت فرموده باشید بنده یادم نیست بهر حال در کمیسیون مطرح شده و پیشنهادات مختلفی داده شد و تمام این مسائل مطرح شد و حتی دولت مکلف است هر قراردادی که می‌بندد گزارش آن را بمجلس بفرستد همین امروز در مورد چند قراداد گزارش هائی که دولت غرستاده چاپ شده و برای همهآقایان فرستاده شده بنابراین ۶۰/۹ میلیارد ریال ربا دولت تقاضا کرده و مجلس تصویب نموده بنابراین اگر ما می‌گذاشتیم ۴۰ میلیارد باز جنابعالی اعتراض می‌فرمودید که یک لایحه‌ای گذشته و حق هم داشنید، برای برنامه سوم ۶۰/۹ میلیارد تصویب شده چرا در لایحه ۴۰ میلیارد است این کاملاً صحیح است بنده متن قانون را برای جنابعالی قرائت می‌کنم (دکتر مهذب ـ آقای دکتر الموتی دو سه ماه پیش تصویب شد هنوز در مجموعه قوانین گذاشته نشده) بهر حال متن لایحه این است که بدولت اجازه داده می‌شود ۶۰/۹ میلیارد از هر مؤسسه‌ای که می‌تواند وام بگیرد و بعد آنرا بمجلس اطلاع بدهد (دکتر مبین ـ اعتبار بوده وام نبوده) وام، اعتبار بهر جهت آن تصویب شده است و آن پولی که در مورد احتیاج برنامه سوم است اگر وام خارجی برنامه سو ۶۰/۹ میلیارد هست جنابعالی معتقدید دولت ۴۰ میلیارد وام بگیرید ۲۰ میلیارد دیگر را از کجا تأمین کند پس موافقت بفرمائید میزان کار برنامه سوم به ۲۱۰ میلیارد تقلیل پیدا کند اینکه نمی‌شود از یک طرف ما از دستگاه بخواهیم که این کار برنامه با این حذف باید اجراء بشود و در مقابلش هم پول تهیه شود از درآمد نفت وام داخلی پذیره کسری ۶۰ میلیارد این ۶۰ میلیارد کاملاً صحیح میفرمائید همه اش استفاده نشده شاید در حدود صد میلیون دلار استفاده شده ۹۰۰ میلیون دلار است و بقیه اش را هم دولت بر اساس آن مصوبه مجلس می‌رود قرارداد می‌بندد که چند نمونه آنرا
راجع به برق آورد که ۷۸ میلیون مارک از آلمان استقراض کرد که از جمله وظایفی که بعهده گرفت در برابر استقراض ایجاد شبکه در سراسر گیلان بود الان سازمان برنامه روی این فرمایش شما که اعتبار ۶۰ میلیاردی گرفته است (روحانی ـ در ان لایحه مخصوصاً اشاره شده شصت میلیارد ریال برای اجرای طرحهای مصوب برنامه عمرانی سوم) بله آن دفعه هم بنده عرض کردم آقای مرتضوی که رئیس کمیسیون بودجه هستند ببنده گفته بودند که اختیار ۶۰ میلیارد ریال وام خارجی هست بهر حال اعم از اینکه در آن لایحه باشد یا نباشد مجلس تصویب کرده و این اختیار را بدولت داده که دولت برود ۶۰/۹ میلیارد ریال وام را بگیرد و صورت آن را بمجلس بفرستد در هر حال این قانون هست.
رئیس ـ آقای سرتیپ پور بفرمائید.
سرتیپ پور ـ بنده در ماده ۶ نظر مخالفت یا موافقتی در این باب ندارم فقط نکته‌ای را که ایشان فرمودند ذهن مرا متوجه کرد که من سؤالی بکنم دولت فی المثل برای شبکه برق گیلان یک وقت لایحه‌ای آورد که ۷۸ میلیون م آلمان استقراض کرد که از جمله وظایفی که بعهده گرفت ایجاد شبکه برق در سراسر گیلان بود الان سازمان برنامه اگر روی این فرمایش شما که اعتبار ۶۰ میلیاردی گرفته است جهت اینکه کار طرحهای عمرانی را بموقع اجراء بگذارد بنده می‌بینم در اینجا یک لایحه‌ای آمده یعنی لایحه نیست اطلاعیه است که باز هم برای شبکه برق گیلان یعنی انتقال نیروی رشت و رودسر در حدود ۳/۵ میلیون مارک دوباره پول می‌طلبد آیا آن ۱۵ میلیون مارکی که گرفته است کافی نبود که ۳ میلیون دیگر می‌خواهد اگر کافی نبودهلازم بود که با این اطلاعیه یک صورت ریزی از مخارج ۱۵ میلیون مارکی برای ما می‌فرستادند چون با آن ۱۵ میلیون مارک شبکه فقط از رودبار از کنار سد سفید رود گذشته آمده برای رشت و پهلوی ولی فومن ـ صومعه سرا ـ آستارا ـ طالش ـ لاهیجان، لنگرود ـ رودسر اینها همه باقی مانده‌اند یعنی این ۱۵ میلیون مارک فقط برای این ۱۸ کیلومتر راه بمصرف رسیده؟ (مرتضوی ـ اصلاً بمصرف نرسیده) اگر مصرف نشده پس این۳/۵ میلیون مارک را چرا دوباره گرفتند و چرا برای انتقال نیرو گرفته‌اند آیا سازمان برنامه نمی‌دانست که ما همچو پولی دادیم که باید بمصرف برساند. یا میداند استقراض بیشتری دارد می‌کند مسئله این است که باید دانسته شود.
رئیس ـ آقتی سرتیپ پور این مربوط بمادة ۶ نیست ایشان راجع باین موضوع ممکن است اطلاع نداشته باشند از سازمان برنامه سؤال بفرمائید.
سرتیپ پور ـ چون فرمودند این قرض می‌شود برای چنین مقاصدی ما باید بدانیم اغگر دوباره برای یک مقاصدی قرض می‌کنند بدانیم و اگر یکبار قرض می‌شود آنرا هم بدانیم تا بتوانیم رأی بدهیم.
رئیس ـ آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی ـ عرض کنم وقتی که این لایحه را دولت بمجلس آورد استدعایش این بود که برای برنامه سوم یک مقدار اجازه وام داده بشود همان شصت میلیاردی که آقای دکتر میبن اشاره فرمودند و گفته شد با مؤسسات مختلف وقتی صحبت می‌کنیم در مورد بهره و سایر شرایط وام می‌رویم چانه می‌زنیم سعی می‌کنیم بهترین نرخ و بهترین شرایط را بگیریم بنابراین لازم است با کشورهای مختلف با بانکهای مختلف صحبت کنیم و سعی کنیم بهترین وام را برای کارهای عمرانی بگیریم چون این اختیار بما داده نشده ما نمی‌توانیم از اجازه‌ای که در برنامه سوم داده شده درعین حال استفاده بکنیم همان رقم شصت میلیارد که آقای دکتر مبین گفتند این قانون بمجلس آمده بنده متن آن قانون را می‌خوانم.
«قانون نحوه خرید ماشین آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه عمرانی‌های کشور.»
ماده واحده ـ بدولت اجازه داده می‌شود ماشین آلات و سایر لوازم مورد احتیاج برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور را بطور اقساط از مؤسسات خارجی با مناسبترین شرایط ممکن از هر کشور از هر حیث به اقساط خریداری و بهمین ترتیب خدمات لازم را تحصیل نماید و
قراردادهای مربوط به اعتبار هزینه‌های مزبور را پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجراء بگذارد.
قراردادهائی که برای انجام منظور فوق مستقیماً با دولتها ی خارجی منعقد می‌گردد پس از تصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین قابل اجراء خواهد بود.
تبصرة ۱ ـ میزان استفاده از اعتبارات خارجی در طول مدت برنامه سوم عمرانی کشور اعم از آنچه قبل از تصویب این قانون مورد استفاده قرار گرفته و یا بعداً طیق این قانون مورد استفاده قرار گیرد از مبلغ ۶۰/۹ میلیرد ریال تجاوز نخواهد کرد.
تبصرة ۲ـ دولت مکلف است ظرف یکماه پس از انعقاد هر قرارداد گزارش آنرا بمجلسین تقدیم و منتشر نماید.
قانون بالا مشتمل بر یک ماده و دو تبصره پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ چهارشنبه ۱۸ خرداد ماه ۱۳۴۵ در جلسه روز سه شنبه بیست و چهارم خرداد یکهزاروسیصدوچهل وپنج شمسیبتصویب مجلس شورای ملی رسید»
بنابراین این اجازه ایست که مجلسین بدولت داده‌اند که باید این را تحصیل کنید و قرارداد را اجراء بکنید در مواردیکه جنابعالی اشاره فرمودید همانطوریکه مقام ریاست فرمودند که بنده وارد جزئیات نیستم در مورد این شبکه برق که چقدر گرفته‌اند ولی مسلماً برای یک کار دو وام گرفته نخواهد شد مگر اینکه فرض بفرمائید که ۱۵ میلیون مارک گرفته باشند کافی نباشد و مجدداً بخواهند بنده در موارد خاص اطلاع ندارم این بود که می‌خواستم این توضیح را بدهم.
رئیس ـ نظر دیگری در مادة ۶ نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بمادة ۶ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد مادة هفتم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۷ ـ برداشت وجه از «حساب درآمد ربنامه» منحصراً در اختیار سازمان برنامه خواهد بود در وجوه برداشتی در موارد زیر بمصرف خواهد رسید:
الف ـ پرداخت هزینه عملیات عمرانی و هزینه‌های اداری سازمان برنامه.
ب ـ پرداخت اقساط اصل و بهره وام هائی که برای اجرای برنامه دوم تحصیل شده است و وام هائی که دولت طبق مادة ۶ این قانون تحصیل خواهد نمود.
ج ـ پرداختهائی که سازمان برنامه بموجب مادة ۳۳ این قانون بعمل خواهد آورد.
رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ بنده راجع به این ماده‌ای که مورد بحث هست یعنی مادة ۷ چون مربوط است به درآمد که میبایست از این درآمد بطریقی که اینجا ذکر شده برداشت بشود یبطور کلی می‌شود راجع به درآمد صحبت کرد این وجوه از درآمدی باید حاصل موجب مواد قبل میبایست بوجود بیاید و تحصیل بشود برای سازمان برنامه شما قانونی که میفرمائید تصویب شده که بنده مسلماً در آن موقع نبودم و شما اینجا قرائت فرمودید این جواب بنده نبودآنجا گفته است که بیش از این تجاوز نکند ولی نگفته که کمتر از آن مبلغ مجاز است فقط گفته بیش از آن تجاوز نکند یعنی اگر از این قانونی که الان مطرح است تصویب بشود باز آن یکی هم جلویش را می‌گیرد آن چیزی که شما خواندید جواب بنده نیست اضافه کردن مبلغ در حدود ۲ میلیارد هم قبل از دولت از طرف کمیسیون صحیح نبوده راجع به مادة ۵ لایحه اصلی دولت هم که می‌خواستم عرض کنم حذفش بضرر عمران و آبادی کشور است دلیلش در مادة ۷ هست در بند الف مادة ۷ گفته :«پرداخت هزینه عملیات عمرانی و هزینه‌های اداری سازمان برنامه» که در مادة ۵ لایحه اصلی دولت است بیشتر از ۷/۵ درصد اضافه نشود شما وقتی آن ماده را حذف کردید نتیجه اش این است که سازمان برنامه مجاز خواهد بود بموجب مادة ۷ که الان میخواهید تصویب کنید هزینه‌های اداریش را از ۷/۵ درصد بالا ببرد نتیجه اش چیست؟ نتیجه اش این است که از هزینه‌های عمرانی کم می‌شود چون اصل مبلغ که سطح اعلای درآمد هست که تغییر پذیر نیست این
درآمد را که تحصیل می‌کنند باید چندین جا خرج کنند هزینه عمرانی دادر و هزینه غیر عمرانی وقتی که اصل مبلغ قابل تغییر نیست شما هزینه پرسنلی را که بالا ببرید هزینه عمرانی پائین می‌آید این مطلب ساده‌ای است (دکتر الموتی ـ عکس مطلب هم صادق است) صادق است نه درباره سازمان برنامه‌ای که ما می‌شناسیم که هرروز استخدام می‌کند و استخدام هائی که می‌کند با حقوقهای زیاد با شرایط زیاد و سنگین و حمام ۱۰ هزار تومانی را طبق حکایت نمایندگان مجلس شورای ملی که به محل رفته و سرکشی کردند درخدمت جناب آقای منصور وزیر مشاور ۱۶۰ هزار تومان تمام می‌کنند و قابل استفاده هم نیست سازمان برنامه‌ای که کار را اینطور تمام می‌کند هیچوقت هزینه پرسنلی آن را از ۷/۵ درصد پائین تر نیست و همیشه سه برابر بکرات گفته‌اند که هزینه پرسنلی تا حدود ۲۰ درصد مجازاست، مجاز است نه بصورت قانون مجاز است بعنوان قبول عرف سازمان برنامه و این دلایل که اینجا ذکر می‌کنند این دلایل بموجب مادة ۵ لایحه اصلی دولت که شما بفرض اینکه حذف کنید از بین نخواهد رفت و تا موقعیکه این قانون به تصویب نهائی نرسیده طبق ماده واحده قابل اجرا است و مبلغ وام بهیچوجه قابل اضافه شده نبوده است و بنده این مادة ۷ را بر خلاف نظر اصلی واضعین این قانون میدانم که منظورشان عمران و آبادانی کشور بوده برخلاف نظر نمایندگان محترم میدانم که نظرشان عمران و آبادی حوزه انتخابیه خودشان است و بر خلاف صریح آئین نامه از نظر شخص خودم میدانم چه تصویب این مطلب موافقت است با رد مادة ۵ اصل لایحه دولت و بهیچوجه چنین منظوری رانمی‌توانم داشته باشم که لایحه اصلی دولت راکه قیودی برای او فراهم کرده بودیم که۷/۵درصد هزینه پرسنلی را اضافه نکند بردارید و شما در اینجا اجازه می‌دهید که این ۷/۵ درصد حداکثر را بمقداری که سازمان لازم میداند اضافه بکند و بنظر بنده این کار صحیح نیست.
۷ـ بیانات آقایان، خ. اجه نوری ـ دکتر الموتی بمناسبت حضور آقای علال الفاسی رهبر حزب استقلال مراکش در جلسه علنی
رئیس ـ آقای خواجه نوری بفرمائید.
خواجه نوری ـ با اجازه مقام ریاست راجع به لایحه فعلاً صحبت نمی‌شود و از این فرصت می‌خواستم استفاده کنم و به اطلاع مجلس ش. رای ملی برسانم که شخص محترمی دوست عزیزی از کشوری برادر در جلسه مجلس شورای ملی حضور دارند آقای علال الفاسی رهبر حزب استقلال مراکش مارا سر افراز و در جلسه مجلس شورای ملی حضور دارند (نمایندگان ـ خوش آمدند) ایشان قهرمان مبارزه و استقلال طلبی کشور مراکش هستند و سالها علیه نفوذ کشور فرانسه و کشور اسپانیا مبارزه کردند، رنجها بردند، زندانها رفتند و تنبیه‌ها متحمل شده‌اند و با بردباری خاص در نتیجه مبارزه بی پایان بوجود آوردن قشون آزادی بخش مراکش و نهضت استقلال طلبانه کشور مراکش و بخصوص صمیمیتی که ایشان نسبت به اعلیحضرت فقید سلطان مراکش سلطان محمد پنجم ابراز داشته‌اند که ایشان در آن موقع بمناسبت سخت گیری‌های دولت فرانسه ناچار شدند کشور مراکش را ترک کنند اقدامات ایشانم موجب مراجعت سلطان مراکش و برقراری استقلال کامل کشور شد خدمات ایشان از لحاظ کشور خودشان فوق العاده ارزنده است ولیکن از لحاظ خدمتی که بعالم علم و ادب کرده‌اند و صاحب کتب عدیده مخصوصاً در امور حقوقی و فقه اسلام هستند موجب ستایش کلیه کشورهای اسلامی می‌باشد (صحیح است) ایشان استاد دانشکده حقوق رباط و فاس هستند و خدمات ارزنده‌ای در امور فرهنگی نیز انجام داده‌اند مدتی نیز ریاست مجلس ملی قانونگذاری مراکش را بعهده داشته‌اند و بمقامات عالی دولتی هم نائل شده‌اند از لحاظ نزدیکی که ملت ایران نسبت بملت مراکش احساس می‌کنند از لحاظ محبتی که ملت مراکش هنگام تشریف فرمائی اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بمراکش ابراز داشته‌اند و این وحدت عقیده و صمیمیت بین دو ملت را در آنجا نشان دادند ماهم ملزم هستیم که
بشخص ایشان خیر مقدم بگوئیم (صحیح است) و آرزومند باشیم که تشریف فرمائی ایشان بکشور ایران موجب شود که آثار محبت و دوستی ما را به رأی العین ببینند و بتوانند پیام دوستانه ما را بملت نجیب مراکش و بعرض پادشاه مراکش سلطان حسن دوم برسانند (صحیح است) ما طالب آن هستیم که بین ملل اسلامی وحدت و همبستگی وجود داشته باشد (صحیح است) ما اطمینان داریم که هر قدر بین ما مردم مسلمان صمیمیت و صفا حکمفرما باشد بهتر می‌توانیم برای بقای صلح دنیا پیشرفت مقاصد سالم خودمان که آن پیشرفت اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی است ما احتیاج به صلح و آرامش با همین نیت اقدام بکنند و از تحریکات دوری جویند و کارزی کنند که کلیه قدرت ملل مسلمان فقط صف ترقی و تعالی ملت خودشان باشد ولا غیر (صحیح است) از جناب آقای رئیس نهایت تشکر را دارم که این فرصت را به بنده دادند و از توجهی هم که مجلس شورای ملی نسبت به موضوع مبذول داشته‌اند بی نهایت متشکرم (احسنت).
رئیس ـ آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی ـ بنده با اجازه مقام محترم ریاست و همکاران عزیز از این فرصت مناسب استفاده می‌کنم و به آقای علال الفاسی شخصیت برجسته کشور مراکش رهبر حزب استقلال مراکش خیر مقدم عرض می‌کنم، چون افتخار داشتم که در التزام رکاب شاهنشاه معظم ایران بکشور مراکش سفر کنم می‌توانم اینجا عرض کنم که احساسات عمیق و ارزنده ملت مراکش نسبت به شاهنشاه و ملت ایران فوق العاده گرامی است (صحیح است) در طول مدت ۱۱ روزی که شاهنشاه معظم ما در کشور مراکش اقامت داشتند در هر کوی و برزن هر خیابان و هر میدان و در هر گوشه‌ای صفوف ملت مراکش ساعتها ایستاده بودند تا به رهبر ملت ایران خیر مقدم بگویند باور کنید در بعضی از نقاط که می‌رفتیم جناب آقای سناتور مسعودی اینجا هستند ما هم در اتومبیل که بودیم میدیدیم کیلومتر‌ها مردم آمده‌اند کنار جاده‌ها چادر زده‌اند تا شاهنشاه مسلمانان ما را ببینند اتحاد و اتفاق و برادری که بین این دو ملت هست و بین خیلی از ملل مسلمان هست فوق العاده بی نظیر است و هر مسلمانی افتخار میکندکه اینطور بین رهبران شایسته ملل اسلامی برادری واتحاد و اتفتق وجود دارد (احسنت) شاهنشاه ایران اعلاحضرت سلطان حسن دوم مثل دو برادر دوشادوش در شهرهای مختلف کشور مراکش حرکت می‌کردند. واقعاً برای این ملت دیدن دو پادشاه و دو برادر بهترین ارمغان بود این ملت ساعتها کف می‌زدند، شادی می‌کردند بعضی مواقع بقدری این هیجان و احساسات زیاد بود که شاهنشاه از اتومبیل روباز پیاده می‌شدند و بمیان مردم می‌رفتند و با یکایک مردم دست می‌دادند. مراکش در غرب آفریقاست و خود اهالی مراکش آن را (المغرب) میگویند و سعی می‌کنند این کلمه المغرب بجای مراکش باشد و صحیح هم هست یک کشور زنده زنده اسلامی است اعلیحضرت سلطان حسن دوم پادشاه مراکش که از تحصیلات عالیه بر خوردار است و در پاریس رشته حقوق سیاسی را تحصیل کرده ودکترا دارد در میان ملت مراکش فوق العاده محبوب است چرا؟ برای اینکه حزب استقلال مراکش، پادشاه مراکش سلطان محمد پنجم پدر پادشاه فعلی برای استقلال مراکش جگیدند، مبارزه کردند تا حدی که استعمار طلبان ریختند و اعلیحضرت سلطان محمئ پنجم را با پیژاما و همین پادشاه فعلی را گرفتند و به ماداگاسکار تبعید کردند ولی این تبعید موجب نشد که رشته اتحاد در مراکش پاره شود و ملت مراکش ایستاد و مبارزه کرد همین شخص محترم و همین حزب استقلال ایستاد و جنگید تا مراکش مستقل شد و یک کشور زنده و مستقل امروز در سازمان ملل و دنیای اسلامی بنام المغرب وجود دارد در مراکش باز هم عرض کنم پادشاه مراکش نسبت پادشاه خردمند ایران بسیار علاقمند است علاقمندی این پادشاه بحدی است که امروز این دو پادشاه تلاش می‌کنند که از برنامه‌های عمرانی یکدیگر استفاده بکنند متخصصین آنها به ایران می‌آیند و متخصصین ایرانی به مراکش می‌روند و سعی می‌کنند که نقائص اقتصادی خودشان را رفع بکنند مراکش هم مثل ما یک کشور مستعدی است آنها
در سال روی ارقامی که ما میدیدیم یک رقم صادراتشان سالی ۲۵۰ میلیون دلار فسفات است که مثل نفت ایران صادر می‌شود وارد این مراحل نمی‌شوم چون یک مرتبه در مجلس یکساعت و نیم وقت همکاران را در این باره گرفتم. بنده فکر می‌کنم این روابط صمیمانه و حسنه‌ای که بین سران کشورهای اسلامی مثل شاهنشاه ایران و اعلیحضرت حسن دوم وجود دارد و این همان هدف نهائی پیغمبر اکرم است (صحیح است) (یکنفرازنمایندگان ـ انما المؤمنون اخوه) همان اتحاد مسلمانان همان شعار عظیم قرآن ما که مسلمانان را به وحدت و اتفاق و اتحاد دعوت کرده راهی است که پادشاه ایران می‌رود راهی است که اعلیحضرت حسن دوم می‌روند ما باید همانطور که رهبران ملل اسلامی عمل می‌کنند اقدام کنیم البته رهبران شایسته، چون متأسفانه در بین مل اسلامی یک رهبر ماجراجوئی هم وجود دارد (سیفی ـ او که رهبر نیست) در کشور مصر فعلا ادعای زعامت دارد (مهندس کمانگرـ خیال می‌کند) ولی این رهبران شایسته کاری کردند که امروز تمام ملل اسلامی متوجه تلاشهای صمیمانه و برادرانه شخصیتهای ارزنده‌ای مثل شاهنشاه ایران و پادشاه مراکش هستند که پرچم اسلام را در اقصی نقاط دنیا به اهتزاز درآورده‌اند (صحیح است) شعار اسلام را در همه جای دنیا همه ملل دنیا میدانند که امروز مسلمانان همه با هم متحد هستند و برادر هتند با هر گونه سیاست استعاری مبارزه می‌کنند و سعی می‌کنند که ملل اسلامی را در دنیا سر بلند و سر افراز بکنند خوشبختانه وسیله ترقی ما یک دینی است که بما این فرصت را می‌دهد که از تمام امکانات مترقی دنیا بهره مند شویم وقتی اسلام با این عظمت و جلال در دنیا می‌درخشد طبعاً ملل مسلمان جهان هم باید بهمان صورت در دنیا جلوه بکنند و درخشندگی داشته باشند بنده بیش از این وقت مجلس را نمی‌گیرم باز هم به ایشان از صمیم قلب تبریک می‌گویم و از ایشان می‌خواهم که بنام یک روزنامه نکار بنام یک ایرانی احساسات پاک ملت ایران را همانطور که شاهد و ناظر هستند و می‌بینند اینها نمایندگان ملت ایران هستند (حاذقی ـ بنام مجلس ایران) بنام مجلس ایران بنده به خودم ایناجازه را نمی‌دادم چون میفرمائید عرض می‌کنم بنام مجلس ایران این احساسات را بعرض برادران و خواهران مراکشی ما برسانند تا بدانند که دراین نقطه از آسیا برادری ارجمند و صمیمی ملت مراکش دارد که ما در تمام شرایط با آنها هماهنگ و همقدم و همگام هستیم (صحیح است) همانطوریکه ما در مراکش شاهد بودیم و دیدیم که ملت برادر مراکش ما نسبت به رهبر ملت ایران چقدر از خود ابراز احساسات نشان داد و از شاهنشاه ما تجلیل کرد میدیدیم که پادشاه خردمند و لایق مراکش دوشادوش پادشاه ما مثل دو برادر صمیمی بودند و پادشاه ما خوب در جریان ترقیات و پیشرفتهای آنها بودند این پیام این پیام ما است این پیام ما را به ارمغان ببرید و به خواهران و برادران ما بگوئید که در این گوشه آسیا برادران و خواهران دیگر شما نیستند که همیشه قلبشان برای سعادت پادشاه و ملت مراکش در طپش است و سعادت شما را آرزو می‌کند.(احسنت، احسنت)
۸ ـ ادامه بحث در گزارش شور دوم کمیسیون برنامه راجع به برنامه عمرانی سوم کشور تا مادة ۱۱
رئیس ـ نظر دیگری در مادة هفت نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بمادة ۷ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد مادة هشتم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شده)
مادة ۸ ـ سازمان برنامه دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و وظایف آن عبارت است از:
اول ـ بررسی و تصویب طرحهای مربوط به فصول و بندهای برنامه و محول کردن اجرای آنهابه دستگاهها ی اجرائی و نظارت در اجرای صحیح طرحها طبق فصل ششم این قانون.
دوم ـ پرداخت هزینه اجرای طرحهای مصوب و نگاهداری حسابها و ممیزی اسناد.
سوم ـ تنظیم گزارشهای اجرای برنامه و حساب و عملیات و تسلیم آن به مقامات مربوط طبق مواد بیست و پنج و بیست و هشت این قانون.
چهارم ـ تمرکز امور کمکهای خارجی بلاعوض (اعم از مالی و جنسی و فنی) و وامهای خارجی و هم آهنگ ساختن آن با برنامه و نمایندگی دولت در مذاکرات مربوط به وامها.
پنجم ـ بررسی و تهیه پیشنهاد به دولت در مورد وضع قوانین درباره هر نوع اقدام که برای حسن اجرای برنامه لازم شناخته شود.
ششم ـ تسویه حساب برنامه هفت ساله دوم و پرداخت دیون و وصول مطالبات آن طبق ماده سی و سه این قانون.
هفتم ـ تهیه برنامه عمرانی چهارم و تسلیم آن بمقامات مربوط حداقل شش ماه قبل از پایان برنامه سوم.
هشتم ـ تهیه گزارش تقتصادی سالانه با همکاری وزارت دارائی ووزارت اقتصاد و بانک مرکزی ایران و همچنین تخصیص اعتبارات عمرانی برای هر سال برنامه.
نهم ـ تشکیل دفتر بودجه بمنظور تهیه و تنظیم و تمرکز بودجه عادی و عمرانی کل کشور.
رئیس ـ در ماده هشتم نظری نیست؟ آقای روحانی بفرمائید.
روحانی ـ بنده تذکر دادم در اینجا که عنوان نمایندگی دولت که در مورد وامها دارد در اینجا در صورت مجلس ذکر بشود که نمایندگی مطلق نیست، با توجه به قوانینی که در مورد وامهای خارجی هست.
رئیس ـ نظر دیگری در ماده هشت نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده هشتم رأی میکیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده نهم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده ۹ ـ مسؤلیت امور سازمان برنامه با نخست وزیر است.
سازمان برنامه تحت نظر یک مدیر عامل اداره می‌شود که در مقابل نخست وزیر مسؤل می‌باشد.
مدیر عامل سازمان برنامه به پیشنهاد نخست وزیر و بموجب فرمان همایونی برای تمام مدت برنامه مصوب می‌شود.
مدیر عامل سازمان برنامه موظفاَ انجام خدمت نموده و جز انجام وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل آزاد یا سمت دولتی دیگر داشته باشد. حقوق و مزایای مدیر عامل از طرف هیئت دولت تعیین می‌شود.
اختیارات مدیر عامل سازمان برنامه بقرار زیر است:
۱. اداره امور سازمان برنامه بر اساس وظائفی که این قانون بسازمان مزبور محول نموده است.
۲. تعیین تشکیلات سازمان برنامه و اداره امور استخدامی سازمان برنامه.
۳. امضاء اسناد اوراق بهادار و نامه‌ها و عقد قراردادهای مربوط به برنامه.
۴. تهیه آئین نامه‌های مذکور در این قانون و تسلیم آن بمقامات صلاحدید برای تصویب.
۵. نمایندگی سازمان برنامه در مقابل وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و کمیسیونهای برنامه و سایر کمیسیونهای مجلسین و افراد مؤسسات خصوصی و داخلی و خارجی و محاکم با حق توکیل غیر.
مدیر عامل می‌تواند هر قسمت از اختیارات خود را که لازم بداند کتباً بهر یک از کارمندان سازمان برنامه تفویض نماید.
رئیس ـ در ماده نهم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده نهم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده دهم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۱۰ ـ بودجه اداری سازمان برنامه توسط مدیر عامل تهیه و به تصویب کمیسونهای برنامه مجلسین خواهد رسید.
رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ اگر همکاران محترم بخاطر داشته
باشند راجع به برنامه عمرانی سوم و لایحه اش که فرمودند سه سال در کمیسیون بوده بنده آنطور که یادم می‌آید دو بار و سه بار اخطار نظامنامه‌ای کردم که بیاید در جلسه علنی و رسیدگی بشود معذلک سه سال در کمیسیون ماند حالا موقعی است که بیشتر در فکر برنامه باید بفکر کارهائی که می‌خواهد در آینده انجام دهد باشد چوا این مطلب نا تمام بشود و این لایحه برود در مجلس سنا و تمام عمر این لایحه بسر آمده است و آنچه که ما امروز تصویب می‌کنیم بهیچوجه از نظر اجرا می‌خواهیم بگویم بمرحله وقوع در نخواهد آمد یعنی در حال حاضر تصویبنامه هائی جایگزین قانون هست که میبایست اجرا بشود در سال ۴۶ هم تمام شده و بنابر این آنچه که ما می‌خواهیم تصویب بکنیم کان لم یکن خواهد بود و بهیچوجه عملی نخواهد شد ولی مطالبی است که بفرض اینکه مسلم بدانید که عملی نخواهد شد میبایست گفته بشود یکی از آن این مادة ۱۰ است آخر چطور می‌شود که بودجه اداری سازمان برنامه را کمیسیون برنامه تصویب کند قانون اساسی و آئین نامه داخلی، در صلاحیت کمیسیون بودجه مجلس قرار داده است رسیدگی بهر نوع درآمد و هزینه را در این مادة ۱۰ می‌گوید که اختیار بدهیم که کمیسیون برنامه بودجه سازمان برنامه را تصویب بکند این بودجه یعنی چی؟ بودجه عبارت است از درآمد و هزینه؟ آخر بنده نمیدانم این را چرا می‌خواهند تصویب کنند شور دوم هم هست هر چه اصرار می‌کنم که این لایحه را اجازه بدهید برگردد به کمیسیون این در سال ۴۶ هم تمام نمی‌شود بنابراین حالا که اجراء نشدنی نیست بگذارید برگردد و برود به کمیسیون و اصلاح بشود چون با اینحال مجبور هستید تصویب کنیدکه بودجه را کمیسیون برنامه تصویب بکند.
رئیس ـ آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی ـ در آن قسمت اول فرمایش جناب آقای دکتر مبین راجه به برنامه سوم باید عرض بکنم که ما هم جناب دکتر با جنابعالی کاملاً هم عقیده هستیم که بنامه چهارم نباید مثل برنامه سوم باشد برای اینکه این طرز برنامه ریزی به جنابعالی عرض می‌کنم به این صورت صحیح نیست که یک برنامه‌ای تهیه بشود و مرتباً تغییر پیدا بکند این است که برنامه یعنی چیزی که باید مدون باشد و دولت دستگاه برنامه ریزی بدانند که این برنامه را باید اجرا بکنند در برنامه سوم به دلائلی که اینجا خدمتتان عرض کردم روی آن دلائل برنامه سوم بکلی عوض شود در برنامه چهارم ما صحبت کردیم و الان که هنوز برنامه آماده نشده سعی کمیسیون برنامه این است که کمیسبیون برنامه در طرح برنامه در کار اظهار نظر بکند به این صورت که بنده با اعضای کمیسیون برنامه نشستیم صحبت کردیم و گفتیم که طراحانبرنامه چهارم باید از نظر نمایندگان برای کارهای عمرانی حوزه شان استفاده کنند این نظر مورد قبول طراحان برنامه چهارم هم هست در جلسه اخیر البته فرمایشاتی هم که جناب آقای حاذقی فرمودند بنده یک مقدارش را قبول دارد ممکن است آنطوریکه جناب آقای حاذقی، به کارهای جهرم وارد هستند و کارهای عمرانی را در انجا میدانند یک کسی که در سازمان برنامه هست نداند ما فکر کردیم بصور مختلف در کمیسیون برنامه اعضای کمیسیون برنامه اظهارنظر کردند یک صورتشاین بود که ما نمایندگان از هر استانی را دعوت بکنیم و طراحان برنامه چهارم را هم دعوت بکنیم بنشینند پیشنهاداتشان را هم بدهند و بروند مطالعه کنند یک مقدارممکن است از نظر امکانات مالی مملکت عملی نباشد یکمقدار عملی است آن مقداری که عملی است در برنامه چهارم استفاده بشود بعد پیشنهادی شد گفتند بهتر است قبل از اینکه تصویب بشود پرسشنامه هائی تهیه بکنیم برای تمام نمایندگان که آنچه بنظرشان می‌رسد اظهار نظر بکنند که در حوزه‌های انتخابیه چه برنامه هائی مقدم و صحیح است راه فرعی خوب است یا راه اصلی خوب است کجا لوله کشی شده کجا نشده واین اطلاعات جمع آوری بشود بعد از جمع آوری اطلاعات این دعوتها بشود و این اظهار نظرها بشود که قبل از تهیه وطرح برنامه عمرانی چهارم پیشنهادات نمایندگان تمام ایران که نکایندگان ملت ایران هستند گرفته بشود تا برنامه چهارم آنچنان برنامه‌ای باشد که از طرف همه مردم و
افکار عمومی پشتیبانی بشوداین نظری است که خوشبختانه مورد قبول است و از همه بیشتر موجب خوشبختی است که شخص شاهنشاه به اینکار بسیار علاقمند هستند که مردم در کارهای مملکت دخالت و نظارت داشته باشند بنابراین در برنامه چهارم این نظرات تا حدودیکه امکان هست عمل خواهد شد و برنامه چهارم وقتی از مجلس شورایملی گذشت آن برنامه مدونی است بهیچوجه تغییری نخواهد کرد برنامه سوم موقعی که گذشت همانطوریکه عرض کردم و بدلائلی که خودتان میدانید دوره فترت بود و انقلاب ششم بهمن شد اعتبارات برناممه تغییر کرد ۱۴۰ میلیارد به این دلایل بود چون عرض کردم سیستم اجتماعی، اقتصادی مملکت مابکلی عوض شد و یکمقدار گرفتاریها هم در برنامه‌های قبلی بود مهندسین مشاور خارجی که مثل جان مولم و ایتال کنسول که خودتان شاهد و ناظر بودید که پول مملکت را نفله کردند (دکتر مهذب ـ خیلی از داخلیها هم همینطورند و از مهندسین مشاور خارجی بدتر هستند) تردیدینیست قبول داریم یک مقدار را داخلیها، مشاورین داخلی هم همین عیبها را دارند اینها باید اصلاح بشود در برنامه چهارم با حداقل اعتبارات حداکثر منافع عاید مملکت ما بشود و در کمیسیون برنامه وقتی بحث شد خود آقای مهندس اصفیا که مدیر عاملبرنامه هستند گفتند که ما از پولی که در اختیار استانداران در کارهای عمرانی قرار دادیم نتیجه خوبی گرفتیم یعنی استانداران و فرمانداران مردم را دعوت به همکاری کردند اگر یک مدرسه‌ای برای سازمان برنامه ۵۰ هزار تومان تمام می‌شد با این کاری که استاندارها کردند بمراتب کمتر و بهتر تمام شد اینها یک تجربیاتی است که البته باید این را ما قبول بکنیم نمی‌شود گفت که در یک مملکت در بین ۵ سال ۲۳۰ میلیارد خرج بشود و اشتباه نشود اضافه کاری هست غلط کاری هست سوءاستفاده هست ولی کارهای صحیح هم زیاد است باید حتی المقدور کوشش کنیم از اشتباهات جلوگیری کنیم و ان پولها واقعاً بمصرف واقعی برسد اگر در یک منطقه راه فرعی ساخته می‌شود این راه فرعی طوری ساخته بشود که بهتر از آن نمیشده امیدوارم جنابعالی آقای دکتر مبین تشریف بیاورید در کمیسیون برنامه و بما کمک فکری بدهید شاید توفیق پیدا کنیم آن وظیفه‌ای که در برابر ملت ایران داریم انجام بدهیم.
دکتر مهذب ـ تصویب بودجه را میفرمائید که در طلاحیت کمیسیون برنامه گذاشته‌اند.
دکتر الموتی ـ آقای دکتر یگانه در این مورد توضیح می‌فرمایند.
رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمایید.
دکتر یگانه (وزیر مشاو) ـ البته راجع به نحوه تصویب بودجه اداری سازمان برنامه جناب آقای دکتر مبین نکته‌ای را اشاره فرمودند خواستم عر ضکنم در دو سه سالی که لایحه بودجه تقدیم شده همیشه بوجه اداری سازمان برنامه هم بتصویب مجلسین میرسیده بتصویب دو مجلس الان در بودجه سال ۴۵ و حتی در سال ۴۴ بودجه اداری سازمان برنامه کلاً بتصویب دو جلس رسیده و البته این تغییر در کمیسیون بعمل آمده و در تصویبنامه قانونی هم اشاره باین موضوع نبوده که بودجه اداری سازمان برنامه فقط بتصویب کمیسیون برنامه برسد حتی در تصویبنامه این بوده است که در بودجه کل کشور مطرح خواهد شد که بتصویب دو مجلس برسد بنده خیلی تشکر می‌کنم و اگر اینجا وقت نباشد در مجلس سنا این مطلب را اصلاح می‌کنم.
دکتر مبین ـ اخطار نظامنامه‌ای دارم.
دکتر مهذب ـ تقاضای حذف شده است.
رئیس ـ چون پیشنهاد حذف این ماده رسیده است بعداً رأی گرفته خواهد شد.
دکتر مبین ـ در شور دوم می‌توان حذف کرد؟
رئیس ـ بله در شور دوم می‌توان پیشنهاد حذف کرد.
۹ـ تصویب صورت جلسه پنجشنبه ۱۰ و شنبه ۱۲ آذر ماه.
رئیس ـ راجع بصورتجلسه پنجشنبه دهم و شنبه
دوازدهم آذر ماه نظری نیست؟ تیمسار نکوزاد بفرمایید.
سر لشکر نکوزاد ـ در بیانات روز پنجشنبه بنده اشتباهات چاپی است که به تندنویسی برای اصلاح می‌دهم.
رئیس ـ اصلاح می‌شود. نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه پنجشنبه و شنبه تصویب می‌شود.
۱۰ـ ادامه بحث در گزارش شور دوم کمیسیون برنامه راجع به برنامه عمرانی سوم کشور تا مادة ۱۹
رئیس ـ مادة ۱۱ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۱۱ ـ ازنظر هماهنگ کردن فعالیتهای اقتصادی دستگاههای مختلف دولت و نیزبمنظور تأمین حسن اجرای برنامه هیئتی بنام (هیئت عالی برنامه) تحت ریاست نخست وزیر و عضویت شش نفر اشخاص زیر تشکیل می‌شود.
وزیر دارائی.
وزیر اقتصاد.
رئیس کل بانک مرکزی.
سه نفر شخصیت مطلع که برای تمام مدت برنامه به پیشنهاد مدیرعامل سازمان برنامه بتصویب هیئت وزیران انتخاب می‌شوند و حق حضور آنان با تصویب هیئت دولت تعیین خواهد شد.
جلسات هیئت عالی برنامه با حضور لااقل ۵ نفر رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه رأی لااقل ۴ نفر معتبر خواهد بود. جلسات مزبور با دعوت مدیر عامل سازمان برنامه حداقل ماهی یکبار با حضور او تشکیل می‌شود و در غیاب مدیر عامل معاونی که ازطرف او تعیین شده است حضور خواهد یافت.
رئیس ـ در مادة ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بمادة ۱۱ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۱۲ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۱۲ ـ وظایف هیئت عالی برنامه بقرارزیر است:
۱. توصیه نسبت به اتحاذ سیاست‌های اقتصادی و مالی و اداری واجتماعی دولت و مقررات مربوط با توجه به گزارش اقتصادی سالانه مذکور در بند ۸ مادة هشتم.
۲. بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مشی اجرای برنامه و نوع و حدود عملیات سالانه.
۳. بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مسائلی که وزارتخانه‌ها ضمن اجرای برنامه با آن مواجه می‌شوند.
۴. تصویب اعتبارات عمرانی هر سال.
۵. اظهار نظر نسبت به پیشنهادات سازمان برنامه در مورد تغییر اعتبارات برنامه.
رئیس ـ در مادة ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بمادة خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش منیکنم قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد. مادة ۱۳ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۱۳ ـ «هیئت عامل برنامه» مرکب است از مدیر عامل سازمان برنامه یا سمت ریاست هیئتچهار نفر عضو که از اشخاص با تجربه و بصیر دررشته‌های مختلف مربوط به برنامه برای تمام مدت برنامه بنا به پیشنهاد مدیر عامل و تصویب هیئت وزیران منصوب می‌شوند. در صورت احراز عدم صلاحیت یا فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت عامل جانشین او بهمان ترتیب منصوب خواهد شد.
چهارده نفر عضو هیئت عامل موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل یا سمت دولتی و غیر دولتی دیگر داشته باشند (به استثنای مؤسسات خیریه آنهم غیر موظف) و از نظر تشکیلاتی و امور استخدامی (بجز نحوة عزل و نصب) تابع سازمان برنامه و آئین نامه استخدامی آن خواهند بود.
حقوق و مزایای هیئت عامل توسط هیئت وزیران تعیین خواهد شد.
(در این موقع مقام ریاست جلسه را ترک نموده و اداره جلسه را آقای دکتر شفیع امین (نائب رئیس) بعهده گرفتند).
نائب رئیس ـ در ماده ۱۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم نسبت به ماده ۱۳ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۴ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۱۴ ـ وظایف هیأت عامل برنامه بقرار زیر است:
۱. تصویب طرحهای اجرائی و روش اجرای آنها در حدود مصوبات هیأت عالی برنامه.
۲. تصویب طرح قراردادهای نمونه برای فعالیتهای مشایه دررشته‌های مختلف.
(قراردادهائی که طبق نمونه نباشد باید به تصویب هیئت عامل برنامه برسد).
۳. تصویب پیشنهادهای ترک مناقصه و مزایده.
۴. تصویب پشنهادهای ارجاع به داوری و تعیین دارو وتفویض اختیار صلح و تصویب پیشنهادهای مربوط به صلح و اصلاح دعاوی.
تبصره ـ در مورد تغییر یا رد موضوعهای پیشنهادی هیئت عامل موظف است پس ازاستماع توضیحات نماینده دستگاه مربوط تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.
نائب رئیس ـ در مادة ۱۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده چهارده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد. مادة ۱۵ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۱۵ ـ جلسات هیئت عامل با حضور لااقل سه نفر که یکی از آنها مدیر عامل یا معاون او خواهد بود رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه لااقل رأی سه نفر معتبر خواهد بود.
نائب رئیس ـ در مادة ۱۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بمادة ۱۵ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد. ماده ۱۶ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۱۶ ـ سازمان برنامه قبل از خاتمه هر سال ارقم اعتبارات عمرانی سال بعد را با وجه بماده ۴ با همکاری دستگاههای اجرائی تهیه و پس از تصویب هیأت عالی برنامه بمرحله اجراء خواهد گذارد.
نائب رئیس ـ در مادة ۱۶ نظری نیست؟ آقای دکار مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ می‌خواستم عرض کنم وقتی در مورد قبلی از نظر ارقام عمرانی شما پیش بینی کردید که می‌بایستی بر اساس معینی باشد در اینجا چطور در ماده ۱۶ شما اجازه می‌دهید که از ارقام اعتباراتی سال بعد را پس از تصویب هیأت عالی برنامه بمرحله اجرا بگذارید اگر قرار است بر اسا مواد قبلی که تصویب شده بموقع اجرا بگذارید پس نظر هیأت عالی برنامه را نمی‌توانید نقض کنید اگر قرار است آنرا نقض بکنید چرا آنرا تصویب می‌کنید.
دکتر الموتی ـ با توجه به مادة ۴ عرض کردم قید شده.
نائب رئیس ـ آقای دکتر الموتی تئضیح بیشتری بفرمائید.
دکتر الموتی ـ ایراد آقای دکتر مبین اینستکه چرا در ماده ۴ یک شقی را در نظر گرفته‌اند در مادة ۱۶ این تغییر اعتبار سنواتی است و در اینجا کاملاً قید شده سازمان برنامه قبل از اتمام هر سال ارقام اعتباری سال بعد را باتوجه بماده ۴ اگر قید نشده بود در ماده ۴ حق با جنابعالی بود ولی با اشاره بماده ۴ این تقریباً اجرای ماده ۴ است و بنظر بنده خالی از اشکال است.
نائب رئیس ـ نسبت بمادة ۱۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بمادة ۱۶ خانمها و آقایانیکه موافقند
خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۱۷ قرائت می‌شود.
مادة ۱۷ ـ سازمان برنامه اجرای طرحهای عمرانی را پس از رسیدگی و تصویب بعهدة وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی مسئول و مؤسسات عمومی و عام المنفعه محول خواهد نمود و مساعدتهای لازم را بمنظور تجهیز و آماده نمودن این دستگاهها بعمل خواهد آورد.
برای اجرای طرحهائی که جزء فعالیت هیچ یک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی موجود نباشد و اداره کردن تأسیساتی که در اثر اجرای آن بوجود می‌آید دستگاههای مناسبی با تصویب هیئت تحت نظر یکی از وزارتخانه‌ها یا سازمان برنامه ایجاد خواهد گردید.
تبصره ـ سازمان برنامه می‌تواند اجرای طرحهائی را که در دوره برنامه دوم مستقیماً بعهده داشته است تا خاتمه عملیات این طرحها بهمان نحو ادامه دهد.
نائب رئیس ـ نسبت بماده ۱۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بماده ۱۷ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۱۸ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۱۸ ـ برنامه‌های عمرانی استانها و فرمانداریهای کل را سازمان برنامه با توجه به نظر استانداران و فرمانداران کل تهیه می‌نماید و هر سال طرحهائی از قبیل راههای فرعی و آموزشگاهها و درمانگاهها و امور اجتماعی شهرها و روستاها و آبیاری و کشاورزی را که در اجرای آنها در محل بدون احتیاج بمراجعه بمرکز امکان پذیر باشند پس از تصویب به استانداران و فرمانداران کل ابلاغ خواهد نمود تا طبق مقررات سازمان برنامه اجرا نمایند.
برای آنکه استانداران و فرمانداران کل بهتر بتوانند احتیاجات عمرانی منطقه خود را پیش بینی نموده و در اجرای آنها مجهز شوند سازمان برنامه کارمندان فنی در اختیار آنها گذاشت که زیر نظر آنها انجام وظیفه نمایند.
نائب رئیس ـ نسبت بمادة ۱۸ نظری نیست؟ آقای آموزگار بفرمائید.
آموزگار ـ این ماده از مواد خوب این قانون است اما نحوة اجرایش بنده می‌خواهم راجع به قسمت جنوب عرض کنم یکی دو راه است که از راهای اساسی است باید از بندر لنگه بیاید ده لاور و از بندر عباس به بندر لنگهوصل بشود تا یک بندری بشهرستان و بداخل مملکت ارتباط پیدابکند در سازمان برنامه اعتبارش را تصویب کردند باستانداری محل ابلاغ کردند که بروید بسازید استانداری مقدمات کارش را فراهم کرده حالا که می‌خواهند بسازند میگویند پول نیست اعتبار نیست و بمصرف دیگری رسیده بنده می‌خواستم از موقعیت استفاده کنم و از نماینده دولت خواهش کنم که این مطلب مخصوصاً مورد بررسی قرار گیرد چون ایکاری که باین اهمیت است نباید بهیچ صورت متوقف بماند اگر اعتبارات دیگری هم لازم است برای کارهای عمرانی جنوب باید داده بشود زیرا جنوب خیلی عقب مانده است و بنادر و سواحل ما احتیاج به کمکهای زیادتری دارد بنده ناراضی نیستم از اقدامات سازمان برنامه محبت کردند کمک کردند یک طرح راه ساحلی داریم که شیروخورشید عمران جنوب اجرا می‌کند اما آنچه که دفاتر فنی باید عمل کند و اعتبارش هم تصویب شده است حق اینست که اعتبار در اختیارشان گذاشته شود و پیشنهادی که در این زمانه از طرف استانداریها و فرمانداریهای کل داده می‌شود بایستی بتصویب برسد و اجراء بشود والابصرف اینکه بگوئیم دفاتر فنی و استانداریها و فرماندای‌های کل طرحهائی می‌دهند و در اینجا روی کاغذ آورده می‌شود ولی عمل نمی‌شود که صحیح نیست یا سازمان برنامه عملاً دفاتر فنی را ببندد و هر کار دلشان خواست بکنند یا کمک کنند بگذارند دستگاههای اجرائی کارشان را بکنند باین جهت هست که مخصوصاً بنده خواهش می‌کنم راجع به بنادر جنوب و سواحل جنوب بندر عباس، بوشهر، بندر لنگه و چاه بهار توجه بیشتری بکنند عرض دیگری ندارم.
نائب رئیس ـ آقای دکتر مهذب بفرمائید.
دکتر مهذب ـ بنده اصولاً قصدی نداشتم که در
این لایحه مصدع همکاران عزیزم بشوم ولی ماده ۱۸ چون مربوط است بواگذاری کارهای سازمان برنامه باستانداریها و بالنتیجه بخود مردم است لازم دانستم دو سه کلمه‌ای تذکر بدهم اینجا البته گفته شد این لایحه مربوط بگذشته است و در حدود تصویبنامه قانونی است و بنابراین آنچه ما می‌کنیم صحه بر اعمال گذشته است پس واقعاً اقدام عمده‌ای نمی‌توانیم انجام بدهیم برای اینکه یک راه بهتری پیش بینی کنیم امیدوار بر آنیم که همانطور که آقای دکتر الموتی مخصوصاً چند تذکر دادند در لایحه برنامه چهارم عمرانی مملکت مشکلاتی که در این لایحه بنظر می‌رسد به آن توجه شده بطوریکه برنامه چهارم عمرانی مملکت بصورت بهتری در بیاید در ماده ۱۸ البته نظر این است که مقداری از برنامه‌های عمرانی را استانداران و فرمانداران کل با نظر سازمان برنامه تهیه بکنند این هم خیال می‌کنم از ان مواد خوب نباشد باین صورت خوب نباشد که اصولاً باید بمردم استانها اختیار بدهند و خودشان تشخیص بدهند احتیاجاتشان را وخودشان آن جا این کارها را انجام بدهندماواقعاً نمی‌توانیم دائماً گرفتار برنامه ریزی مرکز باشیم برای ایجاد یک حمام یا یک راه روستائی یا نظایر آن و بنابر این از این لحاظ چرا این مهندس برود آن مهندس مشاور برود آن متخصص برود تکنسین برود و بالاخره یک حمامی که خرج آن ده هزار تومان است صد هزار تومان خرج بشود و آخر هم ناقص باشد بنابراین ئدر برنامه چهارم باید توجه کافی بشود باید این اختیار را بمردم استانها بدهید و باید فقط دولت مرکزی جنبه ارشادی از لحاظ انجام برنامه‌های عمرانی کوچک بخصوص داشته باشد البته دولت در مرکز برنامه‌های بزرگ زیر پی اقتصادی را تنظیم خواهد کرد ولی از این لحاظ برنامه‌های کوچک باید کلاً در اختیار مردم گذاشته شود که خودشان احتیاجات را تشخیص بدهند و خودشان با یک بنا و یک معمار بیایند یک مدرسه ده بیست هزار تومانی را بسازند این دو بیست هزار تومان که می‌گویم فقط خرج سفر یک مهندس مشاور است من خیال نمی‌کنم که ما واقعاً قادر باشیم این خرجها را در برنامه چهارم بکنیم در ماده ۱۸ می‌گوید که استاندار پیشنهاد بکند سازمان برنامه تصویب بکند سازمان برنامه که نمی‌تواند بگوید حمامی که در فلان جا باید ساخته بشود لازم است یا نه استاندار محل فرماندار محل تشخیص می‌دهند یک اعتبار خاصی هست اینها را می‌سازند بنده مخصوصاً خواستم مصدع نشوم چون نسبت بگذشته نمی‌توانیم کاری انجام بدهیم ولی در برنامه چهارم باید توجه بشود که این مشکلات را نداشته باشیم و این پولها اینجوری هدر برود (احسنت).
نائب رئیس ـ آقای دکتر حسینی بفرمائید.
دکتر حسینی ـ بنده خواستم از فرصت استفاده کنم موقع طرح این ماده یک مطالبی را بعنوان تذکر حضور محترم نمایندگان عرض کنم اساس این فکر که کار مردم استانها بخود مردم واگذار شده بسیار فکر پسندیده ایست چون واقعاً این مردم هستند که در محل میدانند و پی می‌برند به نیازمندیهای مردم و ترتیب تقدم و فوریت امور در محل ولی شرایط فعلی میدانیم این یک تعارفی بیش نیست بفرض اینکه ما به استانها اختیار بدهیم که طرحهای ضروری را پیش بینی کنند نیازمندیهای محل را طراحی بکنند و حتی بودجه را هم در اختیار آنها بگذاریم اینها از نظر کادر فنی مجهز نیستند که یک برنامه هائی را در یک سطح بزرگ اجرا بکنند هر چند که در ذیل ماده ذکر شده است که نظرات فنی را سازمان برنامه در اختیار استانها خواهند گذاشت ولی این هیچگونه ضمانت اجرائی نخواهد داشت خواهد گذاشت ممکن است هم نگذارد و یا واقعاً نداشته باشد بگذارد من خواستم من باب تذکر بخصوص که برنامه چهارم در پیش است این را عرض کرده باشم که از نظر کادر فنی هم پیش بینی بشود که استانها مجهز باشند برای اینکار افرادی را داشته باشند که طرحهای علمی و فنی را بمرحله اجرا بگذارند بنده خواستم بعنوان تذکر استفاده کنم و این مطلب را بدولت عرض کرده باشم.
نائب رئیس ـ آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی ـ مطالبی که همکاران محترم تذکر
دادند بسیار مطلب صحیحی است ما در کمیسیون برنامه هم که این مسائل مطرح شد تمام این اشکالات که بود مطرح کردیم خواستیم که نتیجه بگیریم که از حداقل پول حداکثر نتیجه در کار عمرانی مملکت گرفته شود خود دستگاه سازمان برنامه هم این مطلب را قبول دارد از اعتباری که در اختیار استانداران و فرمانداران کل گذاشته نتیجه خوب گرفته شاید در سالهای اول بعلت نداشتن کادر فنی بعضی از استانداران یا فرماندارهای ما قادر بمصرف این پول نبودند این اظهار خود آقای مهندس اصفیا است که می‌گفتند پول در اختیار ما هست ولی نمیدانیم چطوری بمصرف برسانیم که نتیجه خوب بگیریم همانطورکه آقای دکتر حسینی توضیح دادند لازم بود که در اختیار آنها کادر فنی گذاشته شود یک استان اگر وسیله فنی در اختیار نداشته باشد واقعاً کار نمی‌تواند انجام بدهد مطلبی که جناب آقای آموزگار تذکر فرمودند همه ما به آن معتقدیم به سواحل و بنادر ایران واقعاً باید بیشتر از این توجه بشود مناطقی است که احتیاج بعمران و آبادانی دارد و بودجه‌های زیادی باید صرف آن بشود و امیدوار هستیم در برنمه چهارم که از آقایان دعوت می‌کنیم بتوانیم این پیشنهادهای آنها را در برنامه چهارم انجام بدهیم برای اینکه برای ما فرقی نمی‌کند همه جای این مملکت، مملکت ماست به خیلی از بنادر واقعاً در گذشته دقت کم شده خرج کم شده و شاید در برنامه دوم آنها نسبت به بنادر جنوب و بلوچستان و آن مناطق یک مقدار افراط‌های بیخود کرده‌اند بی خود مصرف کرده‌اند اینها مطالبی است که بنظر بنده دربرنامه چهارم می‌شود و می‌خواهیم از متصدیان سازمان برنامه و امیدواریم که وقتیکه در کمیسیون برنامه مطرح می‌شود این نظرات در آن گنجانیده شود و از دعوتی که مااز کمیسیون برنامه خواهد شد این نتایج گرفته شود که ما بتوانیم نتیجه بهتری در کار برنامه چهارم بگیریم.
نایب رئیس ـ نظر دیگری در ماده ۱۸ نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۱۸ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۱۹ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۱۹ ـ در مورد فعالیتهای عمرانی شنهرداریها و مؤسسات وابسته به آنها و مؤسسات عمومی و عام المنفعه‌ای که طبق قوانین کشور تشکیل شده است سازمان برنامه با رعایت اولویت شهرهائی که از جهت اقلیمی و جغرافیایی و درآمد و استفاده از کمکهای عمومی دولت در وضع نامساعدی قرار دارند و همچنین با در نظر گرفتن جدول اولویت طرحهای مربوط به تأمین آب مشروب و برق و طرحهای حفاظتی و بهداشتی و تهیه مسکن و تلفن با اعطای وام و کمکهای رایگان فنی و غیر فنی مبادرت خواهد نمود. طرز اجرای این ماده و مچنین میزان وام و کمک بلاعوض و بهره و مدت وام طبق آئین نامه‌ای خواهد بود که از طرف سازمان برنامه تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
تبصره ـ قراردادهائی که سازمان برنامه طبق مقررات قانون برنامه هفت ساله دوم برای اجرای بعضی طرحها با شهرداریها منعقد نموده تاخاتمه عملیات این طرحها بقوت خودباقی خواهد بود و سازمان برنامه می‌تواند بمنظور کمک بشهرداریها اقساط معوقه بدهی ومانده سهمیه آنها را از هزینه اجرای طرحها که طبق قراردادهای منعقد باید تا آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ بحساب سازمان برنامه پرداخت گردد در مدت اجرای بقیه عملیات طرحها تقسیط و دریافت دارد.
نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ قبلاً هم عرض شد مجدداً امروز هم عرض می‌کنم ازوظایف اصلی نمایندگان رسیدگی و تصویب لوایح است و وظیفه دیگر نمایندگان نظارت در اجرای صحیح قانون می‌باشد اینجا موردی است که بنده راجع به حوزه انتخابیه نظر نظارت خودم را عرض می‌کنم در اینجا دولت و سازمان برنامه مکلف بوده‌اند از نظر اقلیمی و جغرافیائی و درآمد و استفاده از کمکهای عمومی دولت نسبت به شهرهائی که در وضع نامساعدی قراردارند رعایت اولویت را بکند بنده نسبت به سهم خودم از نظر حوزه انتخابیه‌ام
عرض می‌کنم بهیچوجه رعایت اولویت نشده است (صادق احمدی ـ بنده هم همین اعتراض را دارم) (مصطفوی ـ بنده هم این اعتراض را دارم) بنابراین این از مواردی است که همه اعتراض دارید و بنده از دولت سؤال می‌کنم که چرا وظیفه داشته اولویت را رعایت کند انجام نداده است در این باره بنده سؤالی کردم که آیا دولت در اجرای مادة ۲۱ تصویب نامه جای گزین قانون مربوط به برنامه عمرانی سوم رعایت اولویت شهرهائی را که از جهت اقلیمی و جغرافیائی و درآمد و استفاده از کمکهای عمومی دولت در وضع نامساعدی قرار دارند نموده است یا خیر؟ تشریف خواهند آورد جواب خواهند داد و ما هم گوش خواهیم کرد آنوقت وظیفه نظارت در این مورد شروع و عملی خواهد شد.
دکتر الموتی ـ وظیفه نظارت شما سه سال است شروع شده.
نایب رئیس ـ آقای دکتر مهذب بفرمائید.
دکتر مهذب ـ حقیقت قضیه هم این است که بنده هم همانطور فکر می‌کنم در این ماده که آقای دکتر مبین توضیح دادند در اینجا بخصوص برای جدول اولویت بنده می‌خواستم خواهش بکنم از جناب آقای دکتر یگانه در این جلسه یا جلسه دیگر بفرمایند آیا واقعاً برای این کار جدول اولویت تهیه شده است اگر تهیه شده است لااقل غیر رسمی هم شده بما اطلاع بدهند ما هم برای شهرستانهای محروم برویم بگوئیم طبق مادة ۱۹ لایحه قانونی که بتصویب مجلس رسیده شهر ما در مرحله صدم اولویت است یا در مرحله اول بنابراین اگر قانون تنظیم بشود و جدول اولویت درش هست حتماً باید منظم باشد و بنده خواهش می‌کنم واقعاً بنده را روشن بکنید موضوع دیگری که در این ماده هست کمک رایگان و وام است و برای شخص من یک ابهامی است که به چه شهرستانهائی با چه حدودی و با چه عواملی وام می‌دهند و به چه شهرستانهائی با توجه به چه عواملی کمک رایگانی می‌کنند این را بنده نمیدانم واقعاً اگر بدانم منهم از لحاظ وظیفه رسیدگی به احتیاجات موکلین شاید بتوانم اقدامی بکنم که بتوانیم کمکهای رایگان را بگیریم ما که تاکنون یکشاهی از این کمک رایگان نگرفته‌ایم (صادق احمدی ـ جنابعالی نگرفته‌اید پس وای بحال ما) موضوع سومی که بنده خواستم اینجا تذکر بدهم صحبت بود که شهرستانهای مملکت آنهائی که وامی گرفته‌اند و زیاد هستند در یک حدودی قادر نیستند که این وامها را بپردازند این شهرداریها شهرداریهای مفلوکی هستند و مردم اصولاً در شهرهای کوچک قدرت پرداخت این پولها را ندارند برفرض که پولی بدستشان بیاید اینها آرزو دارند در برنامه جدیدی که متناسب با زندگی امروزه مملکت باشد متناسب با رفع احتیاجات ملی باشد متناسب با زندگی و هزینه امروز این مملکت باشد پول بسازمان برنامه بدهند پولی که سازمان برنامه در مملکت خرج می‌کند برای خاطر آیندگان این مملکت برای بالا بردن رشد ملی برای بالا بردن سطح اقتصادی مملکت یک مقدار در این شهرستانها خرج شده است خوب اگر افرادی که در این شهرستانها کوچک زندگی می‌کنند افراد این مملکت نیستند یعنی آنها که در بیابان سدی درست کرده‌اند این درست است ولی اگر خیابان اسفالت کردند بیک شهر صد هزار تومانی دادند و خیابانها را اسفالته کردند این را باید یکساله را بهره ۴% ازشان پس بگیرند؟ بنده فکر می‌کنم روی این قسمت آقای مهندس اصفیا خودشان هم روی نظر محبتی که داشتند خودشان هم نظرشان این نیست که پس بگیرند و اجازه بدهند بشهرداریها که این پولها را در راه تکمیل ودر راه بهبود وضع شهری خرج بکنند این را نمیدانم چه شده با این تبصره‌ای که می‌بینم که تا آخر شهریور ماه ۴۱ این جا نوشته بحساب سازمان برنامه پرداخت گردد در موقع اجرای بقیه عملیات طرحها تقسیط و دریافت گردد یعنی بهیچوجه آنها راهی ندارند که اگر درآمد جزئی هم داشته باشد صرف بهبود شهر خود بکند و دائماً ناراحت هستند و میگویند اگر یکشاهی هم گیرم می‌آید باید وام سازمان برنامه را پس بدهم (حاذقی ـ آن پولهائی را که پس می‌دهند حاضر نیستند بشهرداریها بدهند) متأسفانه شور دوم است و همانطور که در اول عرایضم گفتم ما نمی‌توانیم یک تغییر اساسی بدهیم ولی خوب این
گذشته است لااقل آقایان سناتورها یک توجهی بفرمایند که یک تبصره‌ای اضافه شود که شهرداریها از پرداخت وام معاف بشوند بنده اگر قدرت قانونی داشتم پیشنهاد می‌کردم و خیال می‌کنم سروران محترم توجه بفرمائید.
دکتر اسفندیاری ـ دولت را ملزم کنید لایحه‌ای بیاورد و نظر حضرتعالی را تأمین کند.
دکتر مهذب ـ البته بنده حق دارم جناب آقای دکتر اسفندیاری در حدود مواد این لایحه صحبت کنم بنده اذعان می‌کنم که این دولت بیش از هر دولت خدمت کرد و به دلیل دولت خدمتگزارلقب گرفته ولی انچه که بنده می‌گویم نسبت بیک ماده‌ای از این لایحه است و از لحاظ این لایحه است که مطرح است.
دکتر اسفندیاری ـ این بحث نیست، دولت خدمتگزار است ما هم قبول داریم ولی آنچه که شما میخواهید ممکن است ضمن یک ماده‌ای دولت را ملزم کنید که در ظرف مدتی لایحه اش را بیاورد.
نایب رئیس ـ آقای مصطفوی بفرمائید.
مصطفوی ـ عرض کنم اکثریت آقایانی که در این مجلس تشریف دارند نمایندگان شهرستانهای کوچک هستند که شهرداریشان امکانات مالی ندارد و از این حیث در مضیقه هستند بنده خیال می‌کنم همه آقایان نمایندگان شهرستانها با وجود مادة ۱۹ در این لایحه این حق را داشته باشند بگویند که سازمان برنامه و دولت مکلف است رعایت اولویت را بکند بحث بر سر این است که آیا رعایت اولویت را کرده‌اند یا نکرده‌اند البته در خود مادة ۱۹ رأی می‌گیرند و تصویب می‌شود ماده اش صحیح است منتهی عمل نشده در برنامه عمرانیدوم سازمان برنامه یک طرحی داشت که هر پروژه عمرانی که برای شهرها بود می‌گفتند نصفش را شهرداری بدهد و نصف دیگرش را سازمان برنامه بنابراین یک شهرداری که بودجه فصلی سازمانی اش هزار توامن هم از سازمان برنامه می‌گرفت اما یک شهرداری خوبی مثل شهرداری خرمشهر مثل شهرداری اصفهان که می‌توانست ۱۰ میلیون تومان عرضه بکند برای کارهالی عمرانی ۱۰ میلیون تومان هم سازمان برنامه بهش کمک می‌کرد بنابراین یک وامی بود که سازمان برنامه می‌داد بشهرهائی که وضعشان خوب بود این دولت خواست این کار را نکند گفته رعایت اولویت بشود اما در عمل چکار کردند؟ اگر ما یک پروژه‌ای را که احتیاجات آنبیی مردم است برویم داد بزنیم فریاد بزنیم که مردم نائین آب ندارند وضو بگیرند (سیفی ـ تیمم کنند) توی خانه شان آب ندارند که بخورند وقتی این حرفها زده می‌شود میگویند فلان مقدار خرج آن می‌شود و از عهده شهرداری آنها خارج است و نمی‌تواند قروض این پروژه را بپردازد این تقریباً نوع آن پروژه‌ای است که در برنامه عمرانی دوم شده بنده خواستم عرض کنم در مجلس سنا یا هر جای دیگر که بشود چون متأسفانه دیگر نمی‌شود پیشنهاد بدهیم یک ضابطه‌ای برای این اولویت معین کنند میگویند هر جائی را که خواستند کمک کنند و دلشان خوست که مساعدت بکنند میگویند اولویت دارد ولو اینکه واقعاً نداشته باشد و هر جای دیگر که نخواستند کمک کنند میگویند اولویت ندارد بنده خواستم بگویم که در اجرای قوانین متأسفانه چون مجریان کوچک هستند که نظریات شخصی خودشان را اعمال می‌کنند باید تمام قوانین منجز و مشخص و دارای ضابطه دقیق باشد یک ضابطه‌ای باشد که معلوم بشود این اولویت از روی چیست بهر صورت و درهر حال می‌خواستم عرض بکنم که شهرداریهای شهرهای کوچک از برنامه‌های عمرانی دوم و سوم استفاده نبردند این تذکر را بنده عرض می‌کنم از دو جهت یکی اینکه اگر می‌شود برای همین پایان مدت برنامه سوم این ماده را در سنا اصلاح کنند بلکه بقیه مدت استفاده کنند لااقل این تذکری باشد که در برنامه چهارم فکر دیگری بکنند مطلبی هم که جناب دکتر مهذب فرمودند راجع به وام شهرهای کوچک بنده می‌خواهم عرض کنم این وامهائی که به شهرهای کوچک داده‌اند امکان پرداختش از طرف شهد=رداریها میسر نیست یعنی باید یک شهرداری عوارض بگیرد درش را ببندد و حتی حقوق شهردار و منشی و رفتگر و هیچکس را ندهد تا بتواند اقساط وامهای
سازمان برنامه را بدهند بنده نمیدانم این سازمان برنامه پولش که مال مملکت ایران است همانطور که جناب دکتر مهذب فرمودند و من دیگر تکرار مکررات نمی‌کنم یک وقتی صحبت بود طرحی بیاورنددر مجلس تصویب بشود که این وامها به شهرهای کوچک بخشیده شود اگر این کار را نکنند شهرهای کوچک نمی‌توانند این پول را بپردازند مقدوراتشان اجازه نمی‌دهند و این کار را همینطور معطل می‌کنند و در عمل هم شهردارها نمی‌توانند بدهند و خرده خرده فراموش می‌شود و هیچ اقدامی نمی‌کنند که این طرح را بیاورند و واقعاً اکثریت مردم شهرهای کوچک را رهین منت خودشان بکنند و این وامهائی را که برای کارهای حیاتی شهرهای کوچک داده شده اینها را ببخشند که شهرداریها برای پرداخت اقساط گرفتار و ناراحتی نشوند بنده تقاضا می‌کنم اگر ممکن باشد جناب آقای وزیر مشاور اینجا تشریف دارند استدعا می‌کنم این مطلب را در هیأت دولت مطرح بفرمایند فکری کنند که وامهائی که به شهرداریها کوچک ببخشند ضمن همه کارهائی که در این دولت شده و باراده اعلیحضرت همایون شاهنشاه موجب آسایش مردم دهات فراهم شده لااقل مردم شهرهای کوچک هم بتوانند از مزایای مملکت استفاده کنند من استدعا می‌کنم باین مطلب توجه بفرمائید و یادداشت بفرمائید بلکه برای مشکل شهرهای کوچک هم راه علاجی پیدا بشود.
نایب رئیس ـ آقای روحانی بفرمائید.
روحانی ـ مطلبی که راجع به این ماده صحبت شد بنده دو قسمت می‌کنم یکی راجع به وامهای مربوط به برنامه دوم شهرداریها است که واقعاً در غالب شهرها ایجاد زحمت کرده و مشکلی بوجود آمده است و چندین بار با اولیای سازمان برنامه مذاکره شده که یک بررسی اصولی بشود ببینند چه قسمتهایش واقعاً تحمیلی است بر شهرداریها بنده بعنوان نمونه خدمتتان عرض می‌کنم در برنامه دوم در فردوس قناتی بود که برای تأمین آب شهر واقعا لازم می‌نمود ۲ میلیون ریال اعتبار تصویب شد بوسیله بانک کشاورزی بدهند بشهرداری فردوس که این قنات را ایجاد بکند از ۲ میلیون ریال ۴۰۰ هزار ریال داده شد یک کیلومترچاههائی حفرشد و چندتایش را بهم وصل کردند و بعد بقیه اش را ندادند و این چهل هزار تومان شد وام شهرداری فردوس و ۹۵،۹۶ هزار تومان بانک کشاورزی با توقیف عمارت شهرداری و درآمد شهرداری گرفتند و آن ۴۰ هزار تومان هم بلا لستفاده ماند برای اینکه آن روز دو میلیون ریال و حالا ۵ میلیون ریال ۶ میلیون ریال خرج بشود که این بشود یک قنات و هیچ قابل استفاده نیست البته شهرداریها هم پول گرفته‌اند و کارهائی انجام داده‌اند واقعاً بایستی وامشان را بدهند بنابراین از نظر اجرای عدالت نمی‌توانم پیشنهادکنم که دربست اگر شهرداریها وامی از گذشته دارند بخشیده شود گواینکه ممکن است بعضی شهرداریها درامدی نداشته باشند و بمصرف رسیده باشد بنده پیشنهاد می‌کنم این مطلب واقعاً رسیدگی بشود که برای شهرداریهائی که امکان پرداخت ندارند و برنامه هایشان به نتیجه نرسیده و واقعاً مشکلی برای آنها پیش آمده راه حلی پیدا بشود اما مطلب دیگری که با سابقه در کمیسیون برنامه لازمست توضیح بدهم اینست که همانطورکه ذکر شده است که طبق آئین نامه خواهد بود در این کار مطالعه شده بررسی شده درجه بندی شده (درجه ۲و۳و۴)(موسوی ماکوئی ـ آثارش را که ماندیدیم) شهرداریهای درجه دو و سه و چهار درجه بندی شده و کیفیت کمک مشخص شده در گذشته در قبل از مجلس قاعده بر این بود مثلاً بشهرداریهای درجه ۴ پنجاه درصد بلاعوض کمک می‌کردند در طرحها اگر ۵۰۰ هزار تومان هزینه انجام یک طرحی بود نیمش به سازمان برنامه داده می‌شد و نیم دیگروام بود در شهرداریهای درجه سوم به کیفیت دیگر و در درجه دوم به کیفیت دیگر ولی بعد با اقداماتیکه شد در دولت حاضر این تصویبنامه را عوض کردند و شهرداریهای درجه ۴ هفتاددرصدش بخشیده شد بود در طرحها (دکتر اسفندیاری ـ عوضش درجه بندی شهرداریهای درجه ۳و۴ را بهم زدند) اجازه بفرمایید عرض می‌کنم بنابراین طریقه کمک بلاعوض و باعوض و مجانی تعیین شده است اما راجع به درجه بندی جناب مصطفوی و بنده
صاحب دعوا هستم که شهرداریها تمام از درجه ۳ به درجه ۴ تبدیل شد و ۷۰% شد و باید انصاف داشته باشیم که یک مقدار شده و مطلب را باید بگوئیم و این ۷۰و۸۰ درصد از شهرداری هاست که تغییر پیدا کرده است از درجه ۳ بدرجه ۴ و درصدی ۵۰ بلاعوض تبدیل شد به ۷۰ درصد شهرداریهائی مثل شهرداری اصفهان که آقای صائب میدانند باید ۶۰۰ هزار تومان پول می‌دادند (صائب ـ الان هم همینطور است) قرار شد در این تصویبنامه جدید یک کمک هائی بشود نهایت یک قسمت قراردادها که قبلاً بسته شد و سازمان برنامه تعهد خودش را کرده بود و دیگر پولی نداشت اگر پولی هم می‌داشت میبایست طبق تصویبنامه بدهد اما کمکهای مختلف بلاعوض داریم در شهرها بیمارستان می‌سازند و از همین فصل استفاده میککند و می‌سازند در شهرها و هیچ پولی نمی‌گیرند از این نوع (مصطفوی نائینی ـ شهرهای درجه ۴ را هم بفرمائید که بلاعوض بشود) حالا عرض می‌کنم انشاءالل برنامه چهارم است که باید در خدمت آقایان بنشینیم و فکر کنیم که تاچه مراحلی بایستی واقعاً بلاعوض باشد ولی اینکه جناب آقای دکتر مهذب فرمودند که ما ندیدیم بلاعوض چرا هست خیلی کار در شهرها انجام میشودو تمام پولش را سازمان برنامه می‌دهد و بلاعوض و پولی نمی‌گیرد اما راجه به درجه ۳ و درجه ۴ بتناسب شهرداریها طبق آن تصویبنامه و درجه بندی شهرداریها کمکهائی بنا به موقعیت آنها می‌شود البته همانطور که عرض کردم شاید در درجه بندی اشتباهاتی کرده باشند که اقدام شد دوتا تصویبنامه در طول مدت این یکسال بنده در جریان بودم که دو دفعه تصویبنامه راجع به اصلاح درجه بندی شهرداریها سازمان برنامه پیشهاد کرد بدولت بنابراین ملاک و ظابطه کارشان برای کمکهای بلاعوض ضمن همین تصویبنامه است و درجه بندی شهرداریها تا مرحله‌ای درجه بندی شده ولیکن باید توجه کنیم که اینرویه در آینده اصولی تر باشد در کارهائیکه در گذشته شده استفاده کنیم آن ضابطه هائی که ملاک درجه بندی شرداریها بوده است آنها را هم بیاوریم ببینیم اگر مثلاً مشکلی بوجود آمده است بعضی شهرداریها منابع درآمد فوق العاده‌ای در پیش داشته ند که آمده‌اند گفته‌اند درجه ۲ اما بعد اثر لایحه لغو عوارض دروازه‌ای آن درآمد بکلی از بین رفته و حالا نمی‌شود گفت شهرداری درجه ۲ است و فلان مبلغ درآمد دارد ولی ازلحاظ ظابطهای که قبلاً سازمان برنامه در شهرداریها داشته آنرا آمده‌اند گفته‌اند کمک مشود (یکعده از نمایندگان ـ این شهرها خیلی لطمه می‌خورند) باید در موقعش یک ظابطههای اصولی و درجه بندی شهرداریها و هم چنین برای مسائلی که مورد حاجت مردم است در نظر گرفته شود چون در گذشته ظابطهای که داشته‌اند خیلی خوب نبوده است.
نایب رئیس ـ عده‌ای از همکاران محترم می‌خواهند در این ماده صحبت کنند چون وقت به آخر رسیده بحث در بقیه مواد را بجلسه آینده موکول می‌کنیم.
۱۱ـ اعلام وصول فقره لایحه قانونی از مجلس سنا.
نایب رئیس ـ چند لایحه است که از مجلس سنا رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
گزارش کمیسیون شمارة ۶ در خصوص لایحه شمارة ۶۶۵۹ـ۱۳۴۴/۳/۲۰ دول راجع به قانون تأسیس صندوق تئسعه کشاورزی ایران که ضمن مراسله شمارة۶۷۷/۲۹۷۱۵ ل ق ـ ۱۳۴۵/۳/۲۹ از ان مجلس محترم بمجلس سنا ارسال شده است در جلسه روز چهارشنبه نهم آذر ماه ۱۳۴۵ مطرح و بتصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده است برای تصویب مجدد به پیوست ارسال می‌گردد.
رئیس مجلس سناـ مهندس شریف امامی
نایب رئیس ـ بکمیسیون‌های مربوط فرستاده می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
گزارش کمیسیون شمارة ۴ لایحه شماره ۳۶۰۵ـ۴۵/۲/۲۱ دولت راجع به افتتاح حسابجاری جهت کارکنان شاغل و بازنشستگان و موظفان و مستمری بگیران وزارتخانه‌ها که ضمن مرقومه شمارة ۸۰۲/۴۳۱۳ ل ق ـ ۱۳۴۵/۸/۲۱ از آن مجلس محترم بمجلس سنا ارسال شده است ئ در جلسه روز چهارشنبه ۹ آذر ماه ۱۳۴۵ مطرح و بتصویب مجلس سنا رسید اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده به پیوست ارسال می‌گردد.
رئیس مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی
نایب رئیس ـ بکمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
گزارش کمیسیون شماره ۴ در خصوص لایحه شماره ۵۶۸ـ ۱۳۴۵/۳/۳ دولت راجع به لایحه قانون واگذاری ۶ دانگ یکباب عمارت و باغچه بجمعیت حمایت آسیب دیدگان از سوختگی جهت ساختن بیمارستان که ضمن مرقومه شماره ۸۲۲/۴۳۷۳۵ ل ق ـ ۱۳۴۵/۸/۱۶ از آن مجلس محترم بمجلس سنا ارسال شده است در جلسه روز چهارشنبه نهم آذر ماه ۱۳۴۵ مطرح و بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی
نایب رئیس ـ به کمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
گزارش کمیسیون شمارة ۴ در خصوص لایحه شماره ۱۴۵۹۱ـ۱۳۴۵/۷/۲۱ دولت راجع به نحوه پرداخت مطالبات ورثه مرحوم بوشهری در جلسه روز چهارشتبه ۹ آذر ماه ۱۳۴۵ مطرح وبتصویب مجلس سنا رسی. اینک لایحه قانون مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی
نایب رئیس ـ بکمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
۱۲ـ اعلام وصول گزارش ماهیانه کمیسیونها برای چاپ در صورت جلسه
نایب رئیس ـ گزارش ماهیانه کمیسیونها رسیده است با اجازه خانمها و آقایان در صورت جلسه امروز چاپ می‌شود.
۱۳ـ تعیین دستور و موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه.
نایب رئیس ـ با اجازه از خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم دستور جلسه آینده بقیه مواد لایحه برنامه عمرانی سوم و اگر لوایحی اضافه شد بعداً اطلاع همکاران محترم خواهد رسید جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه ۱۷ آذر ماه خواهد بود.
(پنجاه و پنج دقیقه بعد از ظهر جلسه ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ دکتر شفیع امین
سؤالات
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است مقرر فرمائید به جناب آقای نخست وزیر اطلاع دهند در جلسه علنی زیر پاسخ لازم لطف فرمایند:
دولت در اجرای مادة ۵ تصویبنامه جایگزین قانون شمارة ۲۲۷۰۴ـ۴۱/۶/۱۹ چه اقدامی کرده و چه نتیجه‌ای از اقدامات گرفته است؟ دکتر مبین
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است مقرر فرمائید بجناب آقای نخست وزیر اطلاع دهند در جلسه علنی به سؤال زیر جواب لازم لطف فرمایند:
دولت متعهد بوده است بموجب مفاد تصویبنامه جایگزین قانون به برنامه عمرانی سوم بر اساس ۷/۵ میلیارد ریال تقسیم سنواتی برای نیمه دوم سال ۴۱ اعتبار تخصیص دهد آیا این تعهد شده است یا نه؟
دکترمبین ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است مقرر فرمائید به جناب آقای نخست وزیر اطلاع دهند در جلسه علنی به سؤال زیر پاسخ لازم لطف فرمایند:
دولت در اجرای مادة ۷ تصویبنامه جایگزین قانون مربوط به برنامه عمرانی سوم تاکنون چه مقدار وام گرفته است؟
دکتر مبین
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است مقرر فرمائید بجناب آقای نخست وزیر اطلاع دهند در جلسه علنی به سؤال زیر پلسخ لازم لطف فرمایند:
آیا دولت در اجرای مادة ۲۱ تصویبنامه جایگزین قانون مربوط به برنامه عمرانی سوم رعایت اولویت شهرهائی را که از جهت اقلیمی و جغرافیائی و درآمد و استفاده از کمکهای عمومی دولت در وضع نامساعدی قرار دارند نمودهاست یا خیر؟
دکتر مبین
Page 50 missing
گزارش یکماهه آبان ماه ۱۳۴۵ کمیسیون کار و امور اجتماعی
تاریخ تشکیل یکشنبه اول آبان ـ سه شنبه هفدهم آبان.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱ـ لایحه دولت راجع به اصلاح قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران.
نایب رئیس کمیسیون ـ حمید صائبی
گزارش یکماهه آبانماه سال ۱۳۴۵ کمیسیون امورخارجه.
تاریخ تشکیل ۴۵/۸/۱ و ۴۵/۸/۸ و ۴۵/۸/۱۵ و ۴۵/۸/۲۸ و ۴۵/۸/۲۹.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱. لایحه استرداد مجرمین.
۲. لایحه پیمانکاری نفت.
۳. استفاده غی نظامی از انرژی اتمی.
۴. مادة ۱۰۹ منشور ملل متحد.
۵. الحاق دولت شاهنشاهی ایران بمقاوله نامه شمارة ۱۰۸ مربوط به شناسنامه ملوانی.
نایب رئیس کمیسیون امور خارجه ـ دکتر فربود
گزارش یکماهه آبان سال ۱۳۴۵ کمیسیون کشور
تاریخ تشکیل یکشنبه اول آبان ـ دوشنبه شانزدهم آبان ـ دوشنبه بیستو سوم آبان.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱ـ لایحه دولت راجع به جرائم و تخلفات افسران و درجه داران و افراد شهربانی کل کشور.
لوایح و کارهائی که در دستور است:
لوایح چاپی شماره‌های ۶۶ ـ ۱۸ ـ ۳۳ ـ ۴۲ ـ۱۹۶۰ ـ ۵۳۴ ـ ۴۷ ـ ۷۳ ـ ۱۰۳ ـ ۱۰۸۷.
رئیس کمیسیون ـ روحانی
گزارش یکماهه آبان سال ۱۳۴۵ کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری
تاریخ تشکیل شنبه ۱۴ ـ شنبه ۲۱.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱. لایحه دولت راجع به تأسیس شورای عالی اداری کشور.
۲. لایحه دولت راجه به اختیار بازنشسته کردن کارمندان وزارت کشور.
۳. لایحه دولت راجع به طبقه بدی و احراز شاغل کارمندان وزارت کشور.
۴. لایحه دولت راجع به اصلاح قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران.
۵. لایحه دولت راجع به اداره دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء (اصطلاحات مجلس سنا).
۶. شور دوم لایحه دولت راجع به کتب درسی و سازمان کتابهای درسی.
لوایح و کارهائی که در دستور است:
چاپی شمارة ۱۵۹۶ ـ ۱۹۹۸ ـ ۱۱۳۲ ـ ۱۴۸۸.
رئیس کمیسیون ـ مجید موسوی
گزارش یکماهه آبان ۱۳۴۵ کمیسیون پست و تلگراف و تلفن
تاریخ تشکیل شنبه ۲۱ آبان.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱ـ شور دوم لایحه دولت راجع به نحوة استفاده از بی سیم اختصاصی و آماتوری.
رئیس کمیسیون ـ تقی زند
گزارش یکماهه آبان سال ۱۳۴۵ کمیسیون راه
تاریخ تشکیل دوشنبه ۳۰ آبان.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱ـ شور دوم لایحه دولت راجع به اخذ عوارض فرود و توقف هواپیماها و سایر خدمات فرودگاهی مشابه.
رئیس کمیسیون ـ پزشکی
گزارش یکماهه آبان سال ۱۳۴۵ کمیسیون اقتصاد
تاریخ تشکیل یکشنبه ۴۵/۸/۱ ـ پنجشنبه ۴۵/۸/۱۹ ـ یکشنبه ۴۵/۸/۲۹.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱. لایحه برگشته از مجلس سنا راجع به اداره دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء.
۲. لایحه برگشته از مجلس سنا راجع به تشکیل مرکز توسعه صادرات ایران.
لوایح و کارهائی که در دستور است:
لوایح چاپی شماره‌های ۳۸۴ ـ ۲۸۲ ـ ۴۳۷ ـ ۱۵۹ ـ ۱۳۶.
رئیس کمیسیون ـ دکتر عدل طباطبائی
گزارش یکماهه آبان سال ۱۳۴۵ کمیسیون برنامه
تاریخ تشکیل یکشنبه ۴۵/۸/۱ ـ سه شنبه ۴۵/۸/۳ ـ سه شنبه ۴۵/۸/۱۷ ـ سه شنبه ۴۵/۸/۲۴.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱. اظهار نظر درباره لایحه انتخاب دو نفر عضو حسابرس برنامه.
۲. شور دوم لایحه تشکیل سازمانهای عمران کشاورزی منطقه‌ای.
۳. شور دوم لاحه برنامه سوم عمرانی کشور.
رئیس کمیسیون ـ دکتر الموتی
گزارش یکماهه آبان ۱۳۴۵ کمیسیون کشاورزی
تاریخ تشکیل یکشنبه ۴۵/۸/۱ ـ دوشنبه ۴۵/۸/۹ ـ دوشنبه ۴۵/۸/۱۶ ـ سه شنبه ۴۵/۸/۱۷ ـ پنجشنبه ۴۵/۸/۱۹ـ شنبه ۴۵/۸/۲۱ ـ سه شنبه ۴۵/۸/۲۴ ـ شنبه ۴۵/۸/۲۸.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱ـ لایحه واگذاری زمین به دانشگاه صنعتی آریامهر.
لوایح و کارهایی که در دستور است:
لوایح چاپی شماره‌های (۱۷۹۰ـ۹۶۷) دو لایحه مزبور تلفیق خواهد شد ـ ۱۹۶۴ و پیشنهادات ۲۰۲۰.
شماره چاپ ۱۴۰۹ راجع به لایحه حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع که کار رسیدگی آن در سال سوم قانونگذاری (به استثنای فصل سازمان) خاتمه یافته بود در جلسه مورخ ۴۴/۳/۲۳ کمیسیون بوسیله نمایندگان وزارتین دارائی و کشاورزی تقاضا گردید مجال داده شود فصل فوق الذکر در خارج از کمیسیون مورد مطالعه دولت قرار گیرد و تاکنون نتیجه مطالعه اعلام نگردیده و بهمین جهت این لایحه معوق مانده است.
رئیس کمیسیون ـ مهندس برومند
گزارش یکماهه آبان ۱۳۴۵ کمیسیون نظام
تاریخ تشکیل پنجشنبه ۱۳۴۵/۸/۱۹ ـ پنجشنبه ۱۳۴۵/۸/۲۶.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱. لایحه استفاده از مشمولان لیسانسیه و بالاتر در سپاه دانش.
۲. لایحه اصلاح بعضی از مواد قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.
۳. لایحه دولت راجع به جرائم و تخلفات افسران و درجه داران و افراد شهربانی کل کشور.
نایب رئیس کمیسیون ـ سرلشکر نکوزاد
گزارش یکماهه آبان ماه سال ۱۳۴۵ کمیسیون دارائی
تاریخ تشکیل شنبه ۱۳۴۵/۸/۷ ـ دوشنبه ۱۳۴۵//۸/۱۶ ـ پنجشنبه ۱۳۴۵/۸/۱۹ ـ دوشنبه ۱۳۴۵/۸/۲۳ ـ شنبه ۱۳۴۵/۸/۲۸ ـ دوشنبه ۱۳۴۵/۸/۳۰.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱. لایحه اجازه مبادله قرارداد پیمانکاری اکتشاف و تولید بین شرکت ملی نفت ایران و انتر پریز دور شرش ادا کتیویته پترولیر (اراپ).
۲. لایحه کتب درسی و اساسنامه سازمان کتابهای درسی ایران (شور دوم).
۳. لایحه اجازه فروش مصنوعات آموزشگاههای حرفخ ای تا میزان یکصد هزار ریال بدون رعایت قانون محاسبات عمومی (شور دوم).
۴. لایحه اجازه تصرف اراضی مورد نیاز وحریم آن جهت احداث خطوط لوله نفت و گاز.
۵. لایحه اداره امور دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء.
۶. لایحه اصلاح ماده دوم قانون اصلاح قانون انحصار دخانیات (شور دوم).
۷. لایحه افتتاح حساب جهت کارکنان شاغل و بازنشستگان و مستمری بگیران وزارتخانه‌ها (شور دوم).
۸. لایحه اجازه عدم استرداد وجوه پرداختی وزارتخانه‌ها بشهرداری بابت عوارض.
۹. لایحه دولت راجع به اخذ عواض فرود توقف هواپیماها وسایر خدمات فرودگاهی مشابه تعرفه فرودگاهی بین المللی (شور دوم).
۱۰. لایحه دولت راجع به عدم الزام رعایت مقررات آئین نامه معاملات دولتی در مورد معاملات دارو و لوازم مذکور در قانون تأسیس بنگاه کل داروئی ایران.
۱۱. لایحه مربوط به اجازه مبادله و اجراء قرارداد پیمانکاری اکتشاف و تولید نفت با اراپ (شور دوم).
۱۲. لایحه واگذاری سه قطعه زمین در اصفهان بدانشگاه صنعتی آریامهر.
۱۳. لایحه دولت راجع به مالیات سال ۱۳۴۵ پیشه وران.
رئیس کمیسیون ـ کریم اهری
گزارش یکماهه آبان سال ۱۳۴۵ کمیسیون بودجه
تاریخ تشکیل یکشنبه اول آبان ـ پنجشنبه پنجم آبان ـ شنبه هفتم آبان ـ پنجشنبه نوزدهم آبان ـ شنبه بیست و یکم آبان ـ پنجشنبه بیست و ششم آبان.
لوایح و کارهای خاتمه یافته:
۱. نامه شمارة ۲۰۱۴۵ ـ ۱۳۴۵/۷/۲۵ وزارت دارائی در مورد اصلاح بودجه برنامه‌ای سال ۱۳۴۵ وزارت جنگ.
۲. نامه شماره ۵۶۹۰ ـ ۱۳۴۵/۸/۱۳ وزارت دارائی در مورد اجازه استفاده از مبلغ پنج میلیون ریال اعتبار از محل هزینه‌های پیش بینی نشده منظور در ردیف ۵۹۰۱ بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور برای خرید لوازم مورد مصرف ماشینهای فتوکپی وزارت دادگستری.
۳. نامه شماره ۱۸۸۳۵ ـ ۱۳۴۵/۷/۲۱ وزارت دارائی در مورد صورت ریز دیون بلا محل سال ۱۳۴۵ اداره کل ثبت اسناد و املاک.
۴. نامه شماره ۲۰۰۹۳ ـ ۱۳۴۵/۷/۲۵ وزارت دارائی در مورد صورت ریز دیون بلا محل سال ۱۳۴۵ وزارت کشور.
۵. نامه شماره ۲۰۰۹۵ ـ ۱۳۴۵/۷/۲۵ وزارت دارائی در مورد صورت ریز دیون بلا محل سال ۱۳۴۵ اداره کل ثبت احوال.
۶. نامه شماره ۲۰۰۹۷ – ۱۳۴۵/۷/۲۵ وزارت دارائی در مورد صورت ریز دیون بلا محل سال ۱۳۴۵ وزارت کار و امور اجتماعی.
۷. نامه شماره ۱۸۸۳۹ ـ ۱۳۴۵/۷/۲۱ وزار دارائی در مورد صورت ریز دیون بلامحل سال ۱۳۴۵ بنگاه خالصجات.
۸ ـ نامه شماره ۱۸۸۳۷ ـ ۱۳۴۵/۷/۲۱ وزارت دارائی در مورد صورت ریز دیون بلامحل سال ۱۳۴۵ انسیتو بررسی آفات و بیماریهای گیاهی.
۹ ـ نامه شماره ۱۱۳۶۱ ـ ۱۳۴۵/۴/۲۷ وزارت دارائی در مورد صورت ریز دیون بلامحل سال ۱۳۴۵ مؤسسه رازی.
۱۰ ـ نامه شماره ۱۱۴۵۹ ـ ۱۳۴۵/۴/۲۸ وزارت دارائی در مورد صورت ریز دیون بلا محل سال ۱۳۴۵ سازمان تربیت معلم و تحقیقاتی تربیتی.
۱۱ ـ نامه شمارة ۹۵۸۷ ـ ۱۳۴۵/۴/۱۸ وزارت دارائی در مورد اجاره استفاده از مبلغ ۷ میلیون ریال از محل اعتبار هزینه‌های پیش بینی نشده منظور در ردیف ۵۹۰۱ بودجه سال ۱۳۴۵ برای اجرای طرح تعمیر و تزئین کاخ گلستان
۱۲ ـ نامه شماره ۱۴۱۰۰ ـ ۱۳۴۵/۵/۱۲ وزارت دارائی در مورد اجاره پرداخت مبلغ ۱۵۱۹۸۸ ریال بقیه بیمه اشیاء موزه ایران باستان در نمایشکاه آمریکا از هزینه‌های پیش بیتی نشده منظور در ردیف ۵۹۰۱ بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور.
۱۳ ـ لایحه دولت راجع به اداره دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امنا.
۱۴ـ لایحه دولت راجع به استفاده از مشمولین لیسانسه و بالاتر در سپاه دانش.
۱۵ ـ نامه شماره ۱۸۸۴۱ ـ ۱۳۴۵/۷/۲۱ و وزارت دارائی در مورد صورت ریز دیون بلامحل سال ۱۳۴۵ سازمان اوقاف.
۱۶ـ نامه شماره ۲۱۷۰۵ ـ۱۳۴۵/۸/۱۲ وزارت دارائی در مورد صورت ریز دیون بلامحل سال ۱۳۴۵وزارت دارائی.
۱۷ـ نامه شماره ۷۵۶۶ ـ ۱۳۴۵/۸/۱۸ نخست وزیری در مورد اصلاح اعتبار مواد هزینه و فصول بودجه سال ۱۳۴۵ سازمان دفاع غیر نظامی.
رئیس کمیسیون بودجه ـ مرتضوی
دهمین گزارش از کمیسیون عرایض بمجلس شورای ملی
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
محترماً به استحضار میرساند از تاریخ ۴۵/۴/۷ که نهمین گزارش دوره ۲۱ قانونگذاری تقدیم شد تا این تاریخ تعداد ۵۲۶۳ فقره شکایت به کمیسیون عرایض واصل گردیده است با عنایت به اینکه مجلس شورای ملی تعطیلات تابستانی خود را میگذرانده، معذلک بدون استفاده مستمر از تعطیلات مزبور باتفاق همکاران به آنها رسیدگی و در مواردی که مطالب مهم جالب توجه بود طرفین شکایت در کمیسیون حاضر شده و توضیحات آنان اصغاء و ترتیب لازم برای حل مشکلات آنها داده شده که اجمالاً بعرض آنان مبادرت می‌ورزد:
۱ـ پرونده کشاورزان گز و خورزوق اصفهان راجع به خرابی قنوات و کمی آب با شرکت همکار محترم جناب آقای مهندس ریاحی در چندین جلسه کمیسیون رسیدگی نمود و با مراجعه بوزارت آب و برق ترتیبی اتخاذ گردید که با تقدیم لایحه قانونی رفع شکایت بعمل آید.
۲ـ پرونده شکایت ایرانیان مقیم حیدر آباد دکن از سوء رفتار مأمورین دولت هند بود که با شرح لازم بوزارت امور خارجه ارجاع گردید و با اقدامات وزارتخانه مذکور موجبات آسایش خاطر ایرانیان مقیم حیدرآباد دکن گردیده است.
۳ـ شکوائیه درشکه دارها و گاریهای اسبی که از محدودیت و ممنوعیت کار خود اظهار نگرانی نموده بودند در اینمورد با حضور رئیس پلیس تهران و نماینده صنف رسیدگی بعمل آمد و بدستور جناب آقای نخست وزیر کمیسیونی مشغول رسیدگی گردیده است تا رفع محظور از افراد این صنف که همه معیل و کم سرمایه هستند بشود.
۴ـ شکایت کارخانجات صنعتی از محدودیت مصرف برق است که با حضور معاون فنی وزارت آب و برق و مدیر عامل بنگاه برق تهران و نماینده کارخانجات رسیدگی و مقرر گردیدترتیبی برای رفع نگرانی کارخانجات صنعتی داده شود.
۵ـ پرونده اتحاد به نانواهای فرپزی تهران است که مقرر گردید با توجه به توضیحات نماینده صنف و بر اساس رسیدگی کمیسیون نان تهران اقدامات مقتضی برای رفع شکایت بعمل آید.
۶ـ اعلام جرم همکار محترم جناب آقای دکتر مبین علیه وزارت کشاورزی درباره اجرای مفاد تصویبنامه ۴۱۷۲۰ ـ ۴۲/۷/۱۳ مربوط به ثبت و فروش اراضی مستحدثه ساحلی بود که در جریان بررسی بوده و پس از تذکار مجدد در جلسه علنی توضیح لازم که مؤثر در هدایت کمیسیون بحقیقت امر باشد از وزارت مسئول خواسته شد که قهراً پاسخ متناسب به پرسشهای کمیسیون خواهند داد گزارش امر و نتیجه رسیدگی که تاکنون تحصیل شده است جداگانه تقدیم می‌شود.
۷ـ پرونده اعلام جرم علیه جناب آقای دکتر عاملی وزیر اسبق دادگستری که پس از بررسی در چند جلسه و اصغاء بیانات شاکی هدایت گردید تا از طریق هیئت معتمدان رسیدگی قانونی را در خواست کند.
۸ـ شکایت کارمندان کادر اداری دولت راجع بعدم استفاده از قانون استخدام جدید کشوری اتست که با مراجعه بسازمان امور اداری و استخدامی کشور شکایت مزبور مورد تأیید واقع و قرار شد با توجه بمقررات قانون و لزوم تأمین آسایش کارمندان مزبور ترتیبی اتخاذ شود تا شکایت رفع گردد.
۹ـ پرونده سد سفید رود (سد شهبانو فرح) و نگرانی کشاورزان مجاور بستر سفید رود ازطغیانی که موجب انهدام خانه‌های زارعانه و مزارع آنها گردیده بود و تقاضای آنان که موجبات جلوگیری از تکرار نظایر فراهم شود که بوزارت آب و برق توصیه شد با پاک کردن و گشودن دهنه سفید رود که انسداد آن باعث تغییر میسر رود و تهدید اراضی زارعانه و شاهراه رشت و لاهیجان شده است نظر کشاورزان را تأمین کند.
۱۰ـ شکایت شرکت بافندگی گازر از مطالبه مالیات بر در آمد است که مدعی بوده است وصول آن برخلاف بوده و از معافیت قانونی باید بهره مند میشده در جلسات کمیسیون با حضور نمایندگان وزارت دارائی و صاحب امتیاز شرکت گازر مورد رسیدگی واقع و مقرر شد در کمیسیون متشکله در وزارت دارائی احقاق حق بعمل آید.
۱۱ـ شکایت عده ئی از خریداران اراضی عباس آباد و مداخله بانک کشاورزی و اداره تدارکات ارتش در اراضی متصرفی آنها است که با حضور نمایندگان وزارت جنگ و ثبت کل و شرکت نماینده شاکیان در چند جلسه متوالی به اظهارات و مدارک و دلایل طرفین و اصغاء بیانات نماینده وزارت جنگ که مبتنی بر قساد تعدادی از معاملات بوده کمیسیون به این نتیجه رسید که باید توضیحات آن عده که دلیلی برای فساد معامله ایشان نیست توجه نموده و رفع شکایت شود که در این زمینه وعده شد که طرح لازم تهیه و رفع نگرانی از ذی الحقوق بشود.
۱۲ـ شکایت کارگران کارخانه پشمینه تبریز از تعطیل کارخانه و مداخله بانک ملی در مقدرات کارخانه و کارگران که مدتی است در جریان رسیدگی می‌باشد و هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است.
۱۳ـ شکایت زارعان نصر آباد غرب از تعدیات آقای امیر احتشامی و اداره کشاورزی محل که با حضور نماینده وزارت کشاورزی و جناب آقای کبیری نماینده محترم مورد رسیدگی واقع شد و در نتیجه وزارت کشاورزی دستور لازم بمنطقه صادر نمود که اقدام و اعتبار اسناد صادره مرعی شده و متعرض صاحبان نسق نشوند که مراتب به شاکیان اعلام گردید و بزادگاه خود باز گشتند.
۱۴ـ شکایت خرده مالکان و دهقانان شمال از عدم توجه مأمورین کشاورزی بقانون و آئین نامه‌های مصوبه شاه و ملت چه در مورد اراضی بایر و اراضی جنگلی و چه نسبت به مستثنیات قانونی و همچنین تنظیم روابط زارع و جخرده مالک که بوزارت کشاورزی توصیه شد در رفع شکایات وابهاماتی که موجب ایجاد شکایت می‌شود اقدام لازم بعمل آوردند.
۱۵ـ شکایت زارعین بهبهان از واگذاری نسق زارعین بمالکین بعذر اینکه محل زراعت درز حومه شهر بوده و همچنین شکایت مالکین فومن از واگذاری زراعت داخل شهر بزارعین که در این دو مورد تضاد در
عمل مأمورین مشهود بود بوزارت کشاورزی توجه داده شد که اگر عمل و انگیزه اصلی شکایات، موجود نبودن ضوابط روشن است با توجه بتوصیه‌های مکرر مجلس در رفع هر گونه ابهامی که اجازه داده مأمورین سلیقه شخصی خود را جانشین قانون کنند اقدام فوری بعمل آید و چنانچه ضوابط موجود است ولی عدم توجه مأمورین و اعمال نظرات خصی آنها باعث شکایات شده با توسل به اقدام قانونی رفع شر کنند.
۱۶ـ شکایت اتحادیه صنف خرازی فروش و نوشت افزار از نحوة انتخابات هیئت مدیره صنف بود که با حضور نمایندگان اطاق بازرگانی و صنف رسیدگی و نظر شاکیان مردود شناخته شد.
۱۷ـ در خواست اهالی نمین اردبیل وسیله همکار محترم جناب آقای اقبالی دائر به افتتاح کلاس ششم دبیرستان در محل بود که با حضورنمایندگان وزارت آموزش و پرورش مورد رسیدگی قرار گرفت و منظور اهالی تأمین گردید.
۱۸ـ شکایات مکرر و تقاضاهای متوالی از بیکاران است که جز احاله بوزارت کار راه دیگری بنظر نمی‌رسد و با اینکه در هر گزارش این مسئله منعکس گردیده و از دولت خواسته شده از نیروهای انسانی و فعاله کشور که متأسفانه بهدر می‌رود در امر راهسازی و عمران و آبادی و کارخانجات و مؤسسات تولیدی بتناسب موقعیتی که دارند استفاده نمایند معذلک بیکاری که منشاء غالب مفاسد اجتماعی است آنان را وادار بمراجعات مکرر نموده و بناچار در هر گزارش تقدیمی سهمی جهت آنان منظور گردیده است.
در خاتمه بار دیگر توجه مخصوص مجلس محترم را بمسائل و پیشنهاداتیکه در گزارشهای گذشته و گزارش فعلی منعکس است جلب کرده وامید دارد بر اثر تأیید و توصیه‌های مجلس معظم شورای ملی موفقیت بیشتری در زمینه رسیدگی بشکایات و حل مشکلات و انجام مقاصد مردم مخصوصاً از طریق تشکیل شورای عالی دولتی که مرجع مؤثری جهت رسیدگی بشکایات مردم از دستگاههای دولتی و حلال بسیاری مشکلات خواهد بود کسب شود.
با تقدیم احترامات فائقه
رئیس کمیسیون عرایض مجلس شورای ملی ـ سرتیپ پور