مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ آبان ۱۳۳۸ نشست ۳۴۴

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۱۹

جلسه: ۳۴۴

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۱۳ آبان ماه ۱۳۳۸

فهرست مطالب:

۱-تصویب صورت مجلس

۲-سؤال آقای خلعتبری راجع به برنامه خانه سازی و جواب آقای وزیر کشاورزی

۳-تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کشور

۴-شور دوم گزارش کمیسیون دادگستری راجع به الحاق ماده ۲۶۸ مکرر به قانون مجازات عمومی

۵-طرح و تصویب یک فوریت و مذاکره در گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به ساختمان سدهای درودزن و زینه‌رود

۶-تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر راه

۷-تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر گمرکات و انحصارات به قید یک فوریت

۸-تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای صدرزاده

۹-بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به ساختمان سددرودزن رود و ارسال به مجلس سنا

۱۰-طرح و تصویب یک فوریت لایحه اصلاح بودجه ۱۳۳۸ کل کشور

۱۱-تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه

مجلس یک ساعت و پنجاه دقیقه قبل‌ازظهر به ریاست آقای عماد تربتی نائب رئیس تشکیل گردید.

۱- تصویب صورت مجلس‏

نائب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه- آقایان: نصیری- اکبر- ساگینیان- امیدسالار- دکتر سعید حکمت- هدی عامری- محمودی- پناهی- بزرگ‌ابراهیمی- ثقه‌الاسلامی- طباطبایی- قمی- دکتر حسن افشار- رامبد خزیمه- علم سعیدی- مرتضی حکمت- دکتر دیبا- امامی- خویی- قبادیان- قضایلی- سالار- بهزادی- عباسی- صادق بوشهری- دکتر رضایی- صراف‌زاده- دکتر اسدی- بوربور- مسعودی- حشمتی- اورنگ- دولت‌آبادی- کورس سلطان‌مراد- بختیار قراگزلو- دکتر سیدامامی- پردلی- دکتر اصلان افشار- دکتر مشیرفاطمی. ‏

غائبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری- قرشی‏.

نائب رئیس- اعتراضی بر صورت جلسه نیست؟ (اظهاری نشد) پس از حصول اکثریت تصویب صورت جلسه اعلام خواهد شد آقای دکتر جهانشاهی

دکتر جهانشاهیـ شکایتی است از طرف اهالی دروازه شمیران که قسمتی از آن محل تبدیل به زباله‌دانی شده و از نظر بهداشت در زحمت هستند تقاضای رفع مزاحمت کرده‌اند نائب رئیس به کمیسیون عرایض ارجاع می‌شود با ورود چند نفر عده کافی شد صورت‌مجلس تصویب می‌شود.

۲- سؤال آقای خلعتبری راجع به برنامه خانه‌سازی و جواب آقای وزیر کشاورزی‏

نائب رئیس- سؤالات مطرح است آقای خلعتبری‏.

ارسلان خلعتبری- مسئله با اهمیت در کشور ما مسئله مسکن و خانه است از دو جهت این موضوع اهمیت دارد یکی از لحاظ این که کرایه‌خانه در شرایط فعلی و در سنوات اخیر دایماً رو به تزاید است و خیلی سنگین است نسبت به درآمد اشخاص و باید راه‌حلی پیدا کرد که این قلم بزرگ در هزینه زندگی خیلی نامتناسب است اصلاح بشود دوم از لحاظ این است که اشخاص در مملکت خانه داشته باشند داشتن خانه برای اشخاص یک امر ضروری و لازم است در یک سال اخیر هم اغلب نمایندگان محترم در روزنامه‌ها ملاحظه فرمودند که دولت راجع به خانه‌سازی برنامه‌هایی در نظر دارد و خوانده شد که سازمان تهیه مسکن درست شده است از آن طرف دیده می‌شود که بعضی از شکرت‌ها و بانک رهنی در صدد خانه‌سازی هستند چون معلوم نبود که برنامه دولت چیست و چه کارهایی شده بنده این سؤال را کردم که برنامه خانه‌سازی دولت چیست آیا منحصر به تهیه خانه برای کارمندان دولت است و آیا دولت مستقیماً متصدی ساختن خانه می‌شود و هزینه آن چگونه تأمین می‌شود که هم ما و هم مردم واقعاً به امر خانه‌سازی وارد شویم که اگر نظریاتی داریم بدهیم این بود سؤال بنده‏.

نائب رئیس- آقای وزیر کشاورزی‏.

وزیر کشاورزی- دکتر آموزگار همان طوری که جناب آقای ارسلان خلعتبری فرمودند برای تأمین مسکن برای افراد بدون مسکن مملکت سازمانی به نام سازمان تهیه مسکن تشکیل شده که تحت نظر مستقیم جناب آقا نخست وزیر است و بنده نیابت ریاست تهیه مسکن را دارم اعضای این شورای عالی تهیه مسکن افرادی هستند که به مقتضای شغل‌شان در تهیه مسکن عملیاتی کرده‌اند و از نظر سازمان‌هایی که عهده‌دار اداره‌اش هستند مدیرعامل بانک رهنی مدیرعامل بانگ ساختمانی خزانه‌دار کل معاون وزارت دارایی از نقطه‌نظر تأمین اعتبارات مدیر امور اجتماعی سازمان برنامه وزیر کشور از نظر ریاستی که در دستگاه‌های شهرداری به عنوان قایم مقام شهر دارند برنامه این سازمان تهیه مسکن هماهنگ کردن کلیه سازمان‌های ساختمانی کشور است خود سازمان تهیه مسکن مستقیماً وارد عمل نمی‌شود فقط وظیفه ارشاد و راهنمایی و کمک به دستگاه‌های خصوصی و ملی و دولتی خواهد داشت که در کار تهیه مسکن شروع به عمل می‌کنند و هدف از تشکیل این سازمان این بوده که از عملیات ساختمانی بدون برنامه جلوگیری کند چون اغلب ملاحظه می‌شود که دستگاهی که جنبه خصوصی و ملی و چه دولتی دارند ممکن است برنامه‌های وسیع ساختمانی برای خودشان تهیه بکنند بدون توجه به این که آیا مصالح کار این ساختمان هست یا نیست آیا کارگران آزموده و باتجربه که برای این کار لازم است وجود دارد یا نه که اگر این مورد توجه نشود قیمت مصالح می‌رود بالا و گیر نمی‌آید چون اگر تقاضا زیاد بشود و عرضه کم شود قیمت می‌رود بالا و متضرر خواهد شد و فقط روی این نظر بود که سازمان تهیه مسکن تشکیل شد که ترتیب بدهند که این برنامه‌ها تطبیق بکند با وضعیت مصالح و کارگران موجود در یک منطقه و برای این که یک نمونه‌هایی از طرف دولت هم ایجاد شده باشد و مردم دنبال آن بروند و مخصوصاً چون حالا زندگی در شهرهای بزرگ دنیا از صورتخانه‌های مجزا بیرون آمده و در شهرهای بزرگ مردم در آپارتمان‌ها زندگی می‌کنند دولت فکر کرد به وسیله سازمان تهیه مسکن یک سلسله آپارتمان‌هایی در شهر تهران ساخته بشود و در تحت شرایطی در اختیار کارمندان دولت در درجه اول و بعداً در اختیار سایرین گذاشته بشود که رفته‌رفته به زندگی در آپارتمان‌ها عادت بکنند و یک نمونه و سرمشقی بشود برای دستگاه‌های خصوصی که به دنبال این اقدام دولت برنامه‌های خانه‌سازی را ادامه بدهند قسمت دوم سؤالی که جناب آقای خلعتبری فرمودند این است که آیا دولت مستقیماً متصدی ساختمان می‌شود یا نه همان طوری که عرض کردم برنامه این است که شرکت‌های خصوصی مشغول این کار می‌شوند و دولت تا آنجایی که برایش مقدور باشد کمک‌های فنی و مالی می‌کند اما به بانک ساختمانی و رهنی که تا به حال در برنامه‌های ساختمانی شرکت داشتند و البته اینها برنامه‌هایی خواهند داشت که جنبه نمونه‌ای خواهد داشت که سایر شرکت‌ها به آنها تأسیس بکنند اما از نظر هزینه آقایان نمایندگان اطلاع دارند که هزینه ساختمانی بسیار گزاف است اگر هر خانه به طور متوسط ۳۰ هزار تومان بشود هزار تا خانه که بخواهند بسازند سی میلیون تومان خرجش است و یک هزینه کلی خواهد داشت و چون دولت چنین اعتباراتی در اختیار نداشت به دنبال این رفت که اعتبار از کشورهای خارجی برای این کار کسب کند خوشبختم که به اطلاع آقایان برسانم که با چند شرکت خارجی صحبت شده و مذاکرات جنبه نهایی پیدا کرده و آنها حاضرند بیایند به خرج خودشان بدون این که دولت یک شاهی خرج کرده باشد خانه‌هایی به صورت آپارتمان و خانه‌های مجزا بسازند و تحویل دولت بدهند و قیمت آن را به اقساط از ۱۰ ساله تا ۱۵ ساله که حالا مشغول صحبت هستیم با ربح خیلی عادلانه دریافت بکنند این آپارتمان‌ها را دولت در درجه اول به کارمندان دولت می‌دهد و اقساطش را ماهیانه را حقوقشان کسر می‌کند و در یک حساب بانک ملی می‌ریزند که به آن اشخاص پرداخته بشود بنابراین به طور خلاصه همان طور که عرض کردم برنامه دولت در درجه اول تشویق تهیه مسکن از طرف کلیه دستگاه‌ها اعم از خصوصی و دولتی و از نظر ارشاد و راهنمایی است و با هزینه دولت توسط بانگ ساختمانی و بانگ رهنی مسکن‌هایی به صورت آپارتمان و خانه‌های مجزا خواهد ساخت و این را از اعتباراتی که دستگاه‌های خارجی دادند توسط آن عمل خواهد شد و یک مقدار اعتباری هم در بانگ رهنی از اعتبار ۲۳ میلیون دلار قرضه‌ای که کردند هست که بر طبق آن عمل خواهد شد.

نائب رئیس- آقای ارسلان خلعتبری فرمایشی دارید بفرمایید.

خلعتبری- بنده واقعاً هدفم از این سؤال این بود که اولاً ببینم چه اقداماتی شده و ثانیاً اظهارنظر و راهنمایی شود برای آینده یعنی برنامه طوری باشد که قابل اجرا باشد بنده اخیراً به انگلستان رفتم خیلی به وضع خانه‌سازی آنها توجه کردم لندن بس که بزرگ شده هشت شهر کوچک در اطرافش دارند می‌سازند و یک نمونه‌اش ما را بردند نشان دادند به اسم کرال که ده هزار خانه در اینجا ساخته شده و این خانه‌ها هم به صورت آپارتمان و هم به صورت خانه‌های مجزا است و همچنین در دهات خانه ساخته شده بنابراین بنده این را می‌خواستم به اطلاع جناب آقای دکتر آموزگار برسانم که برنامه را طوری نگیرید که فقط شامل حال مستخدمین دولت بشود البته خیلی خوب است برای مستخدمین اگر خانه تهیه کنند ولی باید برنامه آن قدر وسیع باشد که شامل تمام طبقات مردم و آنهایی بشود که به خانه احتیاج دارند و مخصوصاً برنامه خانه‌سازی برای دهات در نظر گرفته شود که دهات ما هم به تدریج خانه‌های مدرن داشته باشند مثل آن چیزی که در سایر ممالک ما می‌بینیم به هر حال بنده از این برنامه‌ای که فرمودید مشعوف و مسرورم ولی جناب آقای دکتر آموزگار برنامه و نیت با اجرا فرق دارد آقایان گذشته را در نظر بگیرید و برای آینده یک برنامه‌ای در نظر بگیرید که آن برنامه عملی بشود چون قضیه داشتن خانه است باید خانه برای این مملکت تهیه کرد به آن طریقی که از همه جهت سهل‌تر و بهتر است بنده معتقدم هر خانه‌ای که دولت بسازد به وسیله این دستگاه‌های خودش از لحاظ مدت دو برابر طول خواهد کشید از لحاظ مصرف و خرج هم دو برابرخواهد شد این مطلب را ارقام تا این تاریخ ثابت کرده و گمان نمی‌کنم که دستگاه دولت خودش منکر باشد که افراد بهتر می‌سازند بنابراین این که در نظر دارید که خانه را دولت نسازد و دولت متصدی ساختن خانه نشود این را قبول دارم ولی از آن طرف بانگ رهنی و بانگ رساختمانی و این دستگاه متعدد اینها اگر خودشان خانه بسازند و متصدی خانه ساختن و متصدی خانه نگه داشتن و متصدی خانه اجاره دادن بشوند این به قدری برای دولت گران تمام خواهد شد که حد ندارد و به نظر بنده اقتضا دارد که به کلی برنامه خانه‌سازی را مثل سایر ممالک براساس دادن اعتبار به اشخاص اجرا کنند یعنی اشخاصی با اعتباری که می‌گیرند بسازند شما اگر این سیستمی را که بنده عرض کردم اجرا بکنید از لحاظ پول هم در مضیقه نخواهید بود یعنی مبنای شما بر این باشد که بدهید به شرکت‌های مهیای این کار و بدهید به افرادی که به طور خصوصی وام می‌خواهند بنده در انگلستان تحقیق کردم در همان شهری که ما رفتیم سه هزار خبرنگار برای این شهر آمده بودند فعلاً لندن را دارند کوچک می‌کنند ما اشتباه داریم می‌کنیم که تهران را به تدریج بزرگ می‌کنیم این یک اشتباهی است که دارد می‌شود ولی آنها یک شرکت‌هایی تأسیس کردند و قرض‌های شصت ساله به شرکت می‌دهند دولت به شرکتی پول داده به مدت ۶۰ ساله آن شرکت خانه می‌سازد یا اجاره می‌دهد یا می‌فروشد به اقساط در انگلستان شرکت‌های بزرگ شرکت‌های خانه‌سازی از دولت اعتبار می‌گیرند و بعد به ۲۰ یا ۳۰ تا شرکت مقاطعه‌کاری اعتبار می‌دهد مردم می‌روند از بانگ پول قرض می‌گیرند خانه‌هایشان را توسعه می‌دهند و شرکت بیمه هم آن را تضمین می‌کند بنابراین دولت یک عاملی است که بدون این که خودش اعتباری خرج بکند بدون این که دیناری تضمین بکند اعتبارات خودش را هر سال به این شرکت‌ها می‌دهد و تضمین از آنها می‌گیرد و این شرکت‌ها می‌دهند به مردم و مردم می‌آیند با شرکت‌ها طرف معامله می‌شوند یا برای مردم خانه می‌سازند و آن وقت به اقساط از مردم پولش را می‌گیرند به اقساط پول را می‌دهند به دولت حالا که شما شرکت‌های خارجی را حاضر کردید بیایند در اینجا برای این کار و از اعتبار ایشان می‌خواهید استفاده کنید ترتیبی قرار بدهید که اینها اعتبارات‌شان را با اشخاص مستقیماً معامله بکنند به شرکت‌ها و موسسات خصوصی بدهند که در ظرف ۱۵ سال ۲۰ سال پول‌شان را پس بگیرند یعنی دولت وارد این کار نشود فقط اعتبار تهیه بکند اعتبار را بدهد به افراد و شرکت‌ها و به اقساط پس بگیرد اگر یک چنین برنامه‌ای داشته باشید بنده قطع دارم موفق خواهید شد ولی اگر چنین برنامه‌ای نداشته باشید بنده قطع دارم که این کار پس از سه چهار سال به نتیجه نخواهد رسید تشویق خانه‌سازی را هم دولت باید بکند دولت باید تشویق بکند که افراد خانه بسازند چون خانه اگر زیاد شد مسئله کرایه هم حل است ولی با کمال تأسف بنده اگر خانه هم داشتم باز می‌گفتم این مطلب را یعنی اگر مستغلاتی داشتم که اجازه می‌دادم باز این مطلب را می‌گفتم کسی که از حق خودش دفاع نکند از حق کسی نمی‌تواند دفاع کند ولی ما از یک طرف برنامه تشویق مسکن داریم و از یک طرف هم مالیات خانه و مستقل که تا ۵۰ درصد است در آلمان پس از جنگ که می‌خواستند خرابی‌ها را جبران کنند پولی که اشخاص صرف ساختمان می‌کردند معادل آن پول آنها را از مالیات معاف می‌کردند بنابراین یک تشویقی بود برای کسانی که خانه می‌ساختند در اینجا برای این که خانه زیاد ساخته شود بنده یک توصیه و راهنمایی می‌کنم این یک کنسی است که به شما عرض می‌کنم که با ۵۰ درصد مالیات افراد کمتر تشویق می‌شود که خانه بسازند آقایان در یک شهر از یک کسی شنیدم یک خانه‌ای که ده اطاق و حمام و اطاق‌خواب و همه اینها را داشت در لندن به ۴۰ لیره اجاره کرده بود و در اینجا سه هزار تومان است پرسیدم که چرا ارزان است گفتند در اینجا شرکت‌های متعدد است که هزارها خانه دارند بنابراین شرکت‌های تجارتی خانه‌ها را اجاره می‌دهند و چون برای ما بهرهٔ تجارتی است همین قدر که نفع داشته باشد قانع هستیم بنابراین بنده می‌توانم از جنابعالی خواهش بکنم اگر اطلاعات کامل دارید که هیچ اگر چنانچه اطلاعات کامل ندارید یا مطالعه بیشتر می‌خواهید بنده عقیده دارم در این مسئله خانه‌سازی از برنامه‌های امریکا و انگلستان اطلاعاتی کسب بفرمایید که به عقیده بنده خیلی مهم است برای خانه‌سازی و بنده انتظار دارم که دولت این برنامه‌ها را اجرا بکند.

نائب رئیس- آقای وزیر کشاورزی. ‏

وزیر کشاورزی- بنده از راهنمایی‌های جناب آقای ارسلان خلعتبری خیلی متشکرم فقط خواستم به عرضشان برسانم که فرمایشات ایشان خیلی (صحیح است) مشروط بر این که دولت اعتباری داشته باشد که سی ساله یا چهل ساله در اختیار شرکت‌های خصوصی بگذارد ولی بنده عرض کردم که دولت برای این کار اعتباری ندارد اگر با دست خالی و بدون پول انجام دادن این است که دنبال شرکت‌های خارجی برویم که بیایند به هزینه خودشان خانه بسازند و

پولش را در اقساط ۱۵ ساله پس بگیرند این شرکت‌ها اعتبار و وام و قرض به ما می‌دهند یعنی پولی به ما می‌دهند که ما بگوییم این پول را در اختیار شرکت‌های ایرانی بگذارند برای ساختمان روی اصولی بردند در یک مدت کوتاهی برای افراد این مملکت خانه بسازند فعلاً برنامه ساختمان و خانه‌سازی از متد کلاسیک آجر و تیرآهن بیرون آمده برای این که آقایان خوب می‌دانند با متد تیرآهن و آجر یکی از شرکت‌های خصوصی که خیلی سریع کار کرد در ظرف ۱۸ ماه توانست هزار تا آپارتمان بسازد در همین شهر تهران طبق آماری که ما گرفته‌ایم ۳۹ هزار نفر کارمند دولت اجاره‌نشین هستند می‌خواهیم برای این ۳۹ هزار نفر ۳۹ هزار آپارتمان فقط برای کارمندان دولت بسازیم سی و نه ضرب در هیجده یعنی هشتاد هفتاد سال طول می‌کشد پس باید متد را عوض کرد باید اینجا کارخانجاتی آورد باید یک تغییر کلی در رشته و متد ساختمانی داده شود و این تغییر کلی در مملکت ما جدید و تازه است و کارخانه‌جات این کار را نداریم بنابراین صحبتی که با این اشخاص شده است این است که وسایلی فراهم کنند که هر ساله بتوانند دو هزار تا ۱۰ هزار یعنی ظرفیت این کارخانه‌ها طوری است که ۱۰ هزار آپارتمان در سال بیرون بدهند به این ترتیب می‌توانیم امیدور باشیم که احتیاجات مردم را از نظر کمبود مسکن تأمین بکنیم یعنی متد ساختمانی فعلی را به کلی تغییر بدهیم با این شرکت‌ها هم صحبت می‌کنیم که بیایند در اینجا از مواد اولیه ایران و کارگران ایرانی استفاده بکنند و کارگر ایرانی را تربیت بکنند و کارخانجات را هم در همین جا تأسیس بکنند و وقتی می‌روند همه آیین‌ها به خود ملت و دولت ایران تعلق پیدا می‌کند و در ضمن عمل خانه‌سازی هم انجام می‌شود و می‌خواستم حضور آقایان عرض کنم که واقعاً دولت بدون این که یک شاهی پول دستش باشد این اقدامات را کرده که انشاءالله امیدواریم در آتیه خیلی نزدیک به عرض آقایان برسانم که در مدت کوتاهی آنچه که نیازمندی از این حیث است برآورده شود و بتوانیم در یک مدتی کوتاهی قسمت عمده نیازمندی مردم را از این حیث برآورده سازیم.

۳- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کشور

نائب رئیس- آقای معاون وزارت کشور.

معاون وزارت کشور فرهودی- یکی از لوازم زندگانی جدید توسعه برق است که باید مراکز قوی تولید برق به وجود بیاید و از آن مراکز برق به مراکز مصرف منتقل بشود و این کار احتیاج دارد به نصب پایه‌هایی در اراضی و املاک تا این که بتوانند از مراکز تولید برق را همان طوری که در سایر ممالک معمول است به مراکز مصرف منتقل بکنند چون حالا کارخانه تازه‌ای تأسیس شده است و بعد هم که برق سد کرج و سد سفیدرود به راه بیفتد تمام اینها می‌بایستی با حامل قوی منتقل بشود به مراکز مصرف بنابراین احتیاج بود به این که از مجلس محترم دولت اجازه قانونی بگیرد که بتواند مراکزی که برای مصرف عمومی برق تولید می‌کند پایه‌های لازم را در اراضی اشخاص نصب بکند بدون این که مزاحم مالکیت اشخاص بشود و برق را از مرکز تولید به مرکز مصرفش منتقل بکند به این ترتیب مثل سایر ممالک یک شبکه برق حسابی در مجموع مملکت ایجاد بشود لایحه‌ای برای تأمین این منظور تهیه شده که تقدیم می‌شود.

۴- شور دوم گزارش کمیسیون دادگستری راجع به الحاق ماده ۲۶۸ مکرر به قانون مجازات عمومی‏

نائب رئیس- وارد دستور می‌شویم لایحه ارسالی از مجلس سنا مربوط به الحاق ماده ۲۶۸ مکرر به قانون مجازات عمومی مطرح می‌شود گزارش کمیسیون دادگستری قرائت می‌شود.

به شرح زیر قرائت شد:

گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون دادگستری در جلسه ۲۱ مهرماه ۱۳۳۸ با حضور آقای معاون وزارت دادگستری لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع‌به الحاق ماده ۲۶۸ مکرر به قانون مجازات عمومی را مورد رسیدگی قرار داده و عین مصوبه مجلس سنا را تصویب نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد

ماده ۲۶۸ مکرر- هرکس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی کنی دیوارکشی یا غرس اشجار و امثال آن مبادرت به تهیه آثار تصرف در املاک دیگران نماید و بدین وسیله خود را مالک یا متصرف آن املاک قلمداد نماید یا به منظور جلوگیری از تصرف مالکین یا متصرفین واقعی دعوای تصرف عدوانی علیه آنان طرح نماید و منتهی به صدور حکم بر بی‌حقی او در دعوی تصرف عدوانی گردد یا برخلاف واقع در مورد تصرف ملک غیرمبادرت به شکایت کیفری کرده و منتهی به صدور حکم محکومیت او گردد به حبس تأدیبی از یک سال الی سه سال محکوم خواهد شد. رسیدگی به جرایم فوق در کلیه مراحل خارج از نوبت به عمل خواهد آمد و هرگاه قرینه قوی بر ارتکاب موجود باشد قرار بازداشت متهم صادر خواهد شد به علاوه دادستان یا بازپرس با تنظیم صورت‌مجلس از چگونگی تصرفات دستور متوقف ماندن عملیات مذکور را صادر می‌نماید وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون است مخبر کمیسیون دادگستری عمیدی‌نوری‏.

نائب رئیس- یک فوریت این لایحه قبلاً تصویب شده است و به عنوان شور دوم مطرح است و فعلاً مذاکره در کلیات است نظری هست اظهار شد خیر چون ابراز نظری نشد لذا رأی می‌گیریم به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد نسبت به اصل ماده واحده نظری نیست (گفته شد- خیر) چون اظهاری نشده است و پیشنهادی هم نرسیده لذا رأی می‌گیریم به ماده واحده آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است نظری نیست چون اظهارنظری در کلیات آخر نیز نشده لذا رأی می‌گیریم به مجمع ماده و رأی نهایی است آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد برای اجرا به دولت ابلاغ می‌شود.

۵- طرح و تصویب یک فوریت و مذاکره در گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به ساختمان سدهای درودزن و زرینه رود

نائب رئیس- لایحه دیگری مربوط به ساختمان سددرود زن وزرینه رود مطرح است گزارش کمیسیون قرائت می‌شود.

به شرح زیر قرائت شد:

گزارش کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون کشاورزی لایحه شماره ۲۹۷۷ دولت راجع‌به ساختمان سدهای درود زن و زرینه‌رود را با حضور نمایندگان دولت مورد شور و رسیدگی قرار داده و با اصلاحاتی که در آن به عمل آورد تصویب نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده ۱- دولت مجاز است برای اجرای طرح و اداره تأسیسات سدهای درود زن و فارس و زرینه رود آذربایجان سرمایه لازم را تا حداکثر برابر ۴۵ میلیون دلار از افراد یا موسسات یا شرکت‌های داخلی یا خارجی از طریق تحصیل اعتبار یا وام یا تعهد به طور دربست به موجب قرارداد تأمین و لایحه آن را به مجلس شورای ملی تقدیم و پس از تصویب به موقع اجرا گذارد.

ماده ۲ وزارت دارایی و بانگ ملی ایران تعهدات مالی مذکور در ماده یک دولت را تضمین نماید.

تبصره ۱- وزارت دارایی استرداد اصل و فرع وام و اعتبارت مذکور را تضمین می‌نماید و اقساط آن را در بودجه‌های سالیانه کشور پیش‌بینی خواهد نمود به طوری که تعهد بانگ ملی ایران از نظر واریز اقساط در سررسیدها تأمین باشد.

تبصره ۲- سرمایه‌های خارجی که برای انجام منظور فوق به کار برده می‌شود از مزایای قانون راجع‌به جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی استفاده خواهد نمود.

ماده ۳- نرخ بهره وام از اعتبارات مزبور برابر نرخ بهره وام‌های متوسط‌المده از کشورهایی که وام از آنجا تحصیل می‌شود در روز اخذ وام و با استعلام بانک ملی ایران خواهد بود.

ماده ۴- پرداخت اصل و فرع سرمایه مصرف شده به اقساطی که کمتر از پنج سال نباشد خواهد بود و شروع و پرداخت بعد از اتمام و تحویل سدها و آب انداختن به مخزن‌ها به عمل خواهد آمد.

ماده ۵- عواید خالص از فروش آب و برق به حساب واریز اقساط به وزارت دارایی پرداخت خواهد شد و پس از استهلاک کلیه وام دریافتی و بهره آن عواید مذکور به بنگاه آبیاری تعلق خواهد گرفت‏.

ماده ۶- درآمدی که از اضافه ارزش مندرج در ماده ۱۷ قانون برنامه هفت ساله دوم عمرانی کشور حاصل می‌شود تا استهلاک اصل و فرع سرمایه مصرف شده به وزارت دارایی و مازاد آن به بنگاه مستقل آبیاری تعلق خواهد گرفت. ‏

ماده ۷- عوارض و حقوق گمرکی ماشین‌آلات و لوازم و مصالح و وسایط نقلیه و جریه مورد نیاز سدهای درود زن و زرینه رود از هر قبیل اعم از موقت و قطعی که بر طبق قوانین خاصی مشمول معافیت نیست به توسط بنگاه مستقل آبیاری احتساب و برای هر سال جمعاً و خرجاً در بوردجه کل کشور در آن سال منظور خواهد شد چنانچه ماشین‌آلات ساختمانی موقت پس از رفع نیاز عودت داده شود مشمول مقررات کالای صادراتی نخواهد بود

تبصره- اتومبیل‌های سورای مشمول این ماده نیست و در موقع ورود می‌بایستی حقوق و عوارض گمرکی آن پرداخت شود.

ماده ۸- موسسات دولتی مکلفند که مطالعات و اندازه‌گیری و نقشه‌برداری‌های انجام شده مربوط به دو سد مزبور را مجاناً و بلاعوض در اختیار بنگاه مستقل آبیاری بگذارد و در حدود وظایف و اعتبارات خود در تکمیل مطالعات و اندازه‌گیری و اجرای طرح‌های فوق‌الذکر با بنگاه مذاکره همکاری کنند.

ماده ۹- وزارت کشاورزی و دارایی مأمور اجرای این قانون خواهند بود از طرف مخبر کمیسیون کشاورزی مهندس مهدی شیبانی

گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی. ‏

کمیسیون قوانین دارایی با حضور آقای وزیر کشاورزی لایحه دولت راجع‌به ساختمان سدهای درودزن و زرینه رود را مطرح و با اصلاحات کمیسیون کشاورزی موافقت نمود و اینک گزارش آن را در تأیید خبر کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد مخبر کمیسیون دارایی مشایخی

گزارش از کمیسیون گمرکات و انحصارات به مجلس شورای ملی کمیسیون گمرکات و انحصارات لایحه دولت راجع‌به سدهای درورد زن و زرینه رود را با حضور نماینده دولت مورد شور و رسیدگی قرار داده خبر کمیسیون کشاورزی را تأیید و تصویب نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد مخبر کمیسیون گمرکات و انحصارات فیلکس آقایان

گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی کمیسیون بودجه با حضور نمایندگان دولت لایحه راجع‌به ساختمان سدهای درود زن و زرینه رود را مورد شور و رسیدگی قرار داده خبر کمیسیون کشاورزی را تأیید و تصویب نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد مخبر کمیسیون بودجه محمدعلی مسعودی‏.

نائب رئیس- نسبت به این لایحه از طرف عده‌ای از آقایان نمایندگان درخواست فوریت شده است که قرائت می‌شود به این شرح خوانده شد مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی. ‏

راجع به لایحه مربوط به سد زرینه‌رود و درودزن نظر به این که در عمران و آبادانی فارس و آذربایجان تأثیر به سزایی دارد امضاکنندگان تقاضا می‌نماییم که با دو فوریت مورد رسیدگی قرار گیرد که بیش از این به تعویق نیفتد با تقدیم احترامات صدرزاده- دکتر دادفر- حکیمی- دهقان- مرتضی حکمت- استخر- صارمی- صفاری- ابتهاج- دشتی- دکتر امیر حکمت- باقر بوشهری- صادق بوشهری- توماج- دکتر سعید حکمت و چند امضای دیگر.

نائب رئیس- آقای صدرزاده‏.

صدرزاده- این پرونده گزارش مقدماتی سد دروزن است که در مقدمه آن نوشته است در سال ۱۳۲۴ یک هیأت فنی مطالعات آبیاری‌ها از طرف بنگاه مستقل آبیاری به شیراز اعزام شده است درست ۱۴ سال قبل از این این فکر به وجود آمده است که این کار مفید است و باید انجام پیدا بکند متأسفانه بعد از ۱۴ سال حالا لایحه آن آمده است به مجلس شورای ملی که مورد توجه واقع شود و بنده از توجهی که اعلیحضرت همایون شاهنشاه نسبت به این موضوع مبذول فرمودند و دولت دکتر اقبال که اهتمام کرد این لایحه را هر چه زودتر به مجلس داد و به جریان افتاد تشکر می‌کنم و از آقایان نمایندگان محترم استدعا می‌کنم به جبران این تأخیری که شده است فوریت این لایحه را تصویب بفرمایند که بلکه دنباله این کار کوتاه بشود و کار فارس و آذربایجان به نتیجه برسد و این نکته را هم اضافه می‌کنم این گزارشی که الان قرائت شد از ۴ کمیسیون عبور کرده است و این را تصویب کرده‌اند و قاعده باید در حدود پنجاه شصت نفر از نمایندگان محترم نسبت به این لایحه در کمیسیون‌ها اظهار عقیده کرده باشند بنابراین تقاضا می‌کنم که موافقت بفرمایید گزارش با یک فوریت مطرح بشود.

نائب رئیس- مخالفی نیست (گفته شد- خیر) چون اظهار مخالفی نسبت به درخواست فوریت نشد لذا رأی می‌گیریم به فوریت این لایحه آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد به عنوان شور دوم مطرح می‌شود کلیات مطرح است آقای خرازی مخالفید.

خرازی- موافقیم‏.

نائب رئیس- آقای دکتر دادفر مخالفید.

دکتردادفر- موافقم‏.

نائب رئیس- آقای مهندس هدایت مخالفید بفرمایید به عنوان مخالف صحبت بفرمایید.

مهندس هدایت- این لایحه ساختمان تأسیسات سدهای درودزن و زرینه رود بلاتردید یکی از عملیات مفیدی است که دولت در نظر دارد انجام بدهد ولی به هر تقدیر چون ابهاماتی بنده در این لایحه می‌بینم و به نظم آمد که باید روشن بشود و جناب آقای وزیر کشاورزی توضیح بفرمایند این است که آن موارد را به عرض آقایان نمایندگان محترم می‌رسانم موضوع دو قسمت می‌شود یکی تحصیل اعتبار برای ساختمان این دو سد و قسمت دوم عبارت است از ساختمان سد آن طوری که بنده احساس کردم در این لایحه مثل این که این دو موضوع را وزارت کشاورزی خواسته توأم بکند یعنی موسساتی پیدا بکند که این موسسات هم وام‌دهنده باشند و هم سازنده و یک جمله‌ای اینجا گذاشته شده است که نوشته شده است از طریق تحصیل اعتبار یا وام یا تعهد به طور دربست این لغت دربست را بنده معنیش را درست نمی‌فهمم و استدعا می‌کنم که آقای وزیر کشاورزی توضیح بفرمایند که معنی دربست در این لایحه چیست آیا منظور این است که یک موسسه‌ای بیاید بگوید که من ۴۰ میلیون دلار ۵۰ میلیون دلار یا بیست میلیون دلار به دولت ایران اعتبار می‌دهم که این سد را بسازد و تحویل بدهم آیا منظور این است یا یک منظور دیگری است به نظر بنده همان طوری که در عمل دیدیم و بالاخره دولت ناچار شد به همین طریق عمل بکند موضوع تحصیل وام از موضوع ساختمان سدها باید جدا باشد چرا برای این که دولت بتواند قیمت سدها را کنترل بکند اگر بخواهیم تحصیل وام را با ساختمان سدها توأم کنیم به نظر بنده قیمت سدها از کنترل دولت خارج خواهد شد و بنده می‌ترسم که دولت موفق نشود قیمت سدها را کنترل بکند و یک پیشنهادات ظاهرفریبی به دولت ایران بشود که فرع ناقابلی داشته باشد ولی در باطن امر قیمت سدها را آن قدر بالا ببرد که کمرشکن بشود آبادانی ساختمان سد ساختمان راه بسیار خوب است به شرط این که دولت بتواند قیمت‌ها را کنترل بکند نباید گول بخوریم که بخواهیم سد بسازیم و بعد به قیمت‌هایی این سد را بسازیم که ۳۰ تا ۴۰ درصد گران‌تر از قیمت‌های معمولی در دنیای متمدن باشد این عرض را بنده می‌کنم و منتظرم آقای وزیر کشاورزی توضیح بدهند البته آن وقت در موادش بحث خواهم کرد.

نائب رئیس- آقای وزیر کشاورزی توضیحی دارید بفرمایید.

وزیر کشاورزی- دکتر آموزگار فرمایشات جناب آقای مهندس هدایت آنچه که مربوط به ارزان تمام کردن ساختمان سدها است مورد تأیید دولت است و البته نظر دولت هم همین است که نه تنها ساختن سدها را بلکه هر برنامه‌ای که به عهده می‌گیرد به کمترین قیمت ممکنه انجام بدهد مطلبی که سؤال فرمودند همان طور که ملاحظه می‌فرمایید در ماده ۱ نوشته شده دولت مجاز است این اعتبارات را مخارج این سدها را از طریق تحصیل اعتبار یا وام یا تعهد به طور دربست تحصیل کند امکانات مختلفه‌ای در نظر گرفته شده است دست دولت باز گذارده شده است که در این مذاکراتی که می‌شود یکی از دو سه راه که پیش آمد و مناسب بود عمل بشود یک راه ممکن است همان طوری که فرمودند تحصیل اعتبار وام باشد که فقط پول یا اعتبار را در بر بگیرد و با یک بهره مناسبی و بعد خودش تحت یک قرارداد جداگانه‌ای قرارداد مقاطعه‌کاری برای ساختمان سد ببندد ولی اغلب اتفاق می‌افتد که دستگاه‌های خارجی که وام‌دهنده و اعتباردهنده هستند چنانچه خودشان هم متصدی ساختمان بشوند هم نرخ بهره اعتبار را پایین‌تر می‌آورند هم در نرخ ساختمان سد تجدید نظر می‌کنند که با قیمت‌های ارزان‌تری عمل شود بنده چند دقیقه پیش در مورد ساختمان مسکن و آپارتمان به عرض آقایان رساندم شرکت‌هایی که با ما مشغول مذاکره هستند چون خودشان می‌خواهند کارخانه بیاورند و خودشان ساختمان و مسکن را شروع بکنند قیمت‌هایی که مشغول مذاکره هستیم به مراتب کمتر از قیمت‌هایی است که حتی اشخاص و شرکت‌های خصوصی با متد قدیم ساختمانی عمل کرده‌اند بنابراین بنده در اینجا می‌گویم خاطر ایشان کاملاً آسوده باشد که نظر این است که این ساختمان‌ها به منتهی درجه با صرفه تمام شود ولی این تعهد به طور دربست هم گذاشته شده است که اگر یک شرکت خارجی وام‌دهنده و اعتباردهنده پیشنهادی بدهد که علاوه بر دادن اعتبار و وام خودش این سد را بسازد و نرخ بهره و اعتبار را پایین بیاورد (صدرزاده- و به صلاح هم باشد) و به صلاح هم باشد و قیمت ساختمان سد هم زیر نظر دولت و نظارت دولت انجام بشود این امکان هم برای دولت باقی باشد.

نائب رئیس- آقای خرازی. ‏

خرازی- بنده خوشوقتم که می‌بینم دولت امروز یکی از لوایحی را که در اساس امور اقتصادی کشور موثر است به مجلس آورده چند سال است که ما فریاد می‌زنیم که بایستی سطح تولیدات ما اعم از کشاورزی و صنعتی و معدنی بالا برود که هم زارع و هم ارباب صنایع و هم صاحبان معادن استفاده ببرند برای این که هر چه سطح تولید زیادتر باشد ارزانتر تمام می‌شود و در قسمت کالاهای صادراتی اعم از کشاورزی و معدنی ما می‌توانیم با ممالکی که نظایر و مشابه محصولات ما را دارند رقابت بکنیم یکی از موضوعاتی که در این کار خیلی موثر است مسئله آبیاری است در دنیای امروز نمی‌شود نشست و گفت من محصول می‌کارم و چشم خودم را می‌دوزم به آسمان که باران بیاید اگر ما می‌خواهیم تحولی در قسمت کشاورزی بشود به نظر بنده اول موضوعی که موثر است مسئله تأمین آب برای زراعت است یا برای باغداری یا برای سایر چیزها البته ما یک قسمت اعظم محصولات دیم داریم و آن را دیگر خداوند متعال خودش توجه می‌کند و باران می‌دهد ولی این تنها کافی نیست و بایستی ما هر کاری که می‌کنیم رویش حساب بکنیم امسال در بعضی از استان‌های ما وضع محصول خوب نبود ولی خوشبختانه در قسمت گرگان ما متجاوز از سیصد هزار تن غلات داشتیم که خیلی به کمبود محصول کمک کرد و اگر مسئله آبیاری حل بشود در تمام نقاط ایران یکی بعد از دیگری خیلی به ما کمک خواهد کرد مسئله دیگری که علاوه بر آبیاری و تأمین آبیاری فارس و آذربایجان از بستن این دو سد تأمین است موضوعی است که در قسمت‌های دیگر اقتصادی موثر است و آن این که ما مملکت نفت‌دار و نفت فروش هستیم ولی در قسمت تأسیسات برق و تهیه الکتریسته یکی از موضوعاتی که خیلی موثر است مسئله سوخت است غالب کارخانه‌جات الان در امریکا سعی کرده‌اند که مصرف سوخت را به هر ترتیب هست کم

کنند که وقتی آدم جدول مقایسه توربین‌های آنجا را می‌بیند می‌بیند که یک توربین با توربین دیگر در نتیجه صرفه‌جویی در مصرف سوختنش بعد از شش سال پول دستگاه را در می‌آورد بنابراین اول آب و برق است و در تمام دنیا فعلاً بیشتر از آب برق ایجاد برق می‌کند و یکی از فواید بستن سدها این است که از توربین‌های هیدورلیک استفاده می‌شود و بنابراین دیگر سوخت لازم ندارد یعنی آن ذغال سفیدی که در اصطلاح مهندسین که این آب است که توربین‌های هیدرولیک را راه می‌اندازد علاوه بر این که آبیاری می‌شود از آن استفاده برق هم می‌شود بنده بیانات همکار محترم جناب آقای مهندس هدایت را به دقت گوش کردم و ایشان یک توجه خاصی داشتند که جناب آقای وزیر کشاورزی هم توضیحاتی دادند که قانع‌کننده است و ایشان حق دارند برای این که مهندس هستند و می‌گویند پول‌مان را بی‌خودی در جیب خارجی نباید بریزیم البته در بستن سد بنده جناب آقای مهندس از آنهایی هستم که می‌گویم باید نهایت دقت بشود چون یک دو جا که بنده الان اسم نمی‌خواهم ببرم سد ساخته شده و متأسفانه آن طوری که باید فشار آب را حساب نکرده‌اند و آب سد را برده و پول هم دو مرتبه خرج کردیم یک کارهایی هست که صرفه‌جویی در آنها روا نیست و بایستی یک کار اساسی و حسابی بکنیم و بنده از دو نظر با این لایحه موافقم یکی این که یک قسمت اعظم آبیاری در فارس و آذربایجان تأمین می‌شود و یکی هم از توربین‌های هیدرولیک استفاده می‌شود و این احتیاجی به سوخت ندارد و ما می‌توانیم این موضوع برقی که الان برای ما در تمام ایران یک موضوع روز شده و هی شب برق خاموش است هی روز برق خاموش است اینها موضوعاتی است که باید حداکثر در ظرف دو سه سال حل بشود دیگر ما صحبت برق نداشته باشیم که هی بگوییم نمی‌دانم توربین آلستوم کوره‌اش محترق شد آن یکی شبکه‌اش سوخت آن دیگری چه شد اینها موضوعاتی است که با وضع فعلی دنیا و وضع کنونی ایران حقیقتاً اسباب تأسف است که آدم نیاید وقتش صرف این کارها بشود ما باید وقت‌مان صرف کارهای بزرگتری بشود و از این گرفتاری‌های آب و برق نداشته باشیم تأمین آب البته یک موضوعی است که آنچه که بنده خودم مطالعه دارم و تحقیق کرده‌ام یک ده سالی وقت لازم دارد ولی برای برق بنده این مدت را قایل نیستم و حداکثر دولت باید توجه بکند مثلاً برق ایران راحتی در قرا و قصبات تا سه سال دیگر حل بکند و ما این گرفتاری را نداشته باشیم و به نظر بنده این لایحه بسیار مفیدی است و به علاوه در ماده اول دولت قید کرده است که من پس از این که با مقامات داخلی و خارجی مذاکره کردم این لایحه را در ثانی به مجلس می‌آورم بنابراین به نظر بنده آقایان اگر توجه بفرمایند و نسبت به این لایحه مفید قدمی بردارند امروز دو استان مملکت‏ را از خودمان راضی کرده‌ایم و به آبادی دو استان کمک کرده‌ایم‏.

نائب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی مخالفید یا موافق. ‏

بزرگ‌ابراهیمی- بنده موافقم. ‏

نائب رئیس- چون دیگر مخالفی نیست رأی می‌گیریم برای ورود در شور مواد آقایان موافقین قیام فرمایند)(اکثراً برخاستند) تصویب شد ماده اول مطرح است قرائت می‌شد به شرح زیرخوانده شد:

ماده ۱- دولت مجاز است برای اجرای طرح و اداره تأسیسات سدهای درودزن فارس و زرینه‌رود آذربایجان سرمایه لازم را تا حداکثر برابر ۴۵ میلیون دلار از افراد یا موسسات یا شرکت‌های داخلی یا خارجی از طریق تحصیل اعتبار یا وام یا تعهد به طور دربست به موجب قرارداد تأمین و لایحه آن را به مجلس شورای ملی تقدیم و پس از تصویب به موقع اجرا گذارد.

نائب رئیس- آقای صارمی چون مخالف هستند می‌توانند اول صحبت بکند جنابعالی با ماده اول مخالف هستید.

صارمی- نسبت به یک قسمت آن مخالفم‏.

نائب رئیس- بفرمایید.

صارمی- بنده معتقدم یکی از لوایح مفیدی که مطرح می‌شود لایحه فعلی و حاضر است و علتش هم این است که راجع‌به این موضوع مطالعات زیادی شده است اولین سدی که در ایران مقرر شد که ساخته شود سد درودزن بود که مطالعات زیادی شد و موسسات خارجی هم مطالعه کردند و حتی حاضر به پرداخت وام شدند از لحاظ این که این را امری اقتصادی تشخیص دادند و همین طور سد زرینه‌رود که حقیقتاً بسیار در آبادی و عمران آذربایجان موثر خواهد بود و می‌توان گفت در وضع اقتصادی و کشاورزی این دو استان تأثیر بسزایی خواهد داشت از طرفی همان طور که جناب آقای خرازی هم فرمودند امروز دیگر در ممالک مترقی و راقیه برای تأمین برق به فکر این که از دیزل و توربین بخار استفاده بکنند نخواهند بود علتش هم معلوم است چون از لحاظ مصرف گران تمام می‌شد از لحاظ راندمان کم است و تأمین احتیاجات فوق‌العاده مشکل است این است که از وسیله آب و هیدروالکتریک استفاده می‌کنند چنانچه به تنهایی یک سد عظیم هوردم در امریکا ۱۲ میلیون کیلووات برق را تأمین می‌کند ولی اگر شما خواستید با دیزل و توربین بخار این میزان برق را تأمین بکنید هم سرمایه فوق‌العاده زیاد لازم است و هم خیلی گران تمام می‌شود و هم مصرف سوختش طوری است که نمی‌توانید برق ارزان کیلواتی ده شاهی در دسترس عامه بگذارید بنابراین ساختمان این گونه سدها اگر از نقطه‌نظر آبیاری هم نباشد از نقطه‌نظر استفاده از نیروی برق بسیار نافع است دولت ایران هم باید در آتیه مراقبت بکند که حقیقتاً احتیاجات نیروی برقش را به وسیله نیروی هیدورالکتریک مرتفع بکند التبه راجع به طرز ساختمان سد جناب آقای دکتر آموزگار تذکری دارم عرض کنم نه در این مورد برای این که در وضع فعلی قابل استفاده نیست ولی استدعا می‌کنم از این به بعد توجه بفرمایید چون مملکت ایران سدهایی خواهد ساخت باید توجه بکنیم ببینیم ممالک دیگر دنیا چگونه اقدام می‌کنند حتی ممالک عقب افتاده‌ای مثل تایلند بنده در یکی از مؤسساتی که تابع وزارت کشور امریکا است به نام رکلمیشن دیارتمن(Reclamation Department) مطالعه می‌کردم دیدم تایلند که البته نمی‌شود گفت مملکت زیاد مترقی و جلو افتاده‌ای است و محققاً از لحاظ اجتماعی از ما عقب‌تر است در مقام سدسازی در تمام مملکت بر آمده است و برای این که پول‌هایی که در این کار خرج می‌شد در همان کشور تایلند به مصرف برسد چون موضوعی را که باید در کارهای عمرانی در نظر گرفته شود یکی از موارد مهم آن این است که مراقبت بکنیم پولی که برای کار عمرانی خرج می‌شود در خود کشور خرج بشود هر چه پورسانتاژ خرج در کشور زیادتر باشد به وضع اقتصادی کمک خواهد کرد دیدم تایلند عملی که کرده است این است که یک عده‌ای را از مملکت خودش به آمریکا اعزام داشته است اینها شامل مهندس هست تکنیسین هست عمله هست و کارگر عادی هست برای ساختن یک سد بسیار بزرگی در رود چگونه که از سدهای معظم در این قسمت دنیا خواهد بود در حدود ۸۰۰ و کسری نفر از طبقات افراد مختلفه به آمریکا فرستاده بود که در سه ماه الی دو سال در آنجا مشغول تحصیل اطلاعات کافی باشند و اینها به مملکت خودشان که مراجعت کردند تمام کارهای ساختمانی سد را عهده‌دار باشند فقط و فقط دو متخصص خارجی از آمریکا آورده بود که ناظر کار اینها باشد و اینها برگشته بودند در مملکت خودشان و شروع به کار کرده بودند و حتی توانسته بودند عده‌ای دیگر را در مملکت خودشان تربیت بکنند و بالنتیجه متخصصین فنی زیاد بشود و کلیه کارها به دست تایلندی‌ها انجام می‌یابد و باز هم معلوم شد که یک مقداری دولت آمریکا برای هزینه تحصیل اینها کمک کرده است و در حدود صدی نود هزینه تحصیلی اینها را دولت امریکا داده است از این عده‌ای که به امریکا رفته بودند برای مطالعه رفته بودند فقط دو نفر از اینها حاضر نشده بودند که به مملکت خودشان برگردند که در امریکا مانده بودند بنابراین یک پروژه‌ای است که یک مملکت عقب افتاده انجام داه است و من خواستم این موضوع را در اینجا به حضرتعالی تذکر بدهم و تقاضا بکنم راجع به این موضوع مطالعه بفرمایید ما در آتیه احتیاج زیاد به ساختن سد داریم و این نقشه‌ای که دولت مزبور اجرا کرده است مورد دقت و توجه قرار بگیرد و اجرا بفرمایید شما وزیر جوانی هستید وزیر منظمی از وضع دنیایی هستید و امیدوارم که این تذکرات را مورد توجه قرار بدهید که انشاءالله در آتیه در ایران اجرا بشود موضوعی که بنده نسبت به ماده یک مخالف هستم این است که اولاً بنده خیال کردم در ظرف این مدتی که این لایحه به مجلس آورده شده است دولت با علاقه تام و تمامی که به کارهای عمرانی و آبادانی و مخصوصاً نسبت به ساختن این دو سد که مکرر از طرف اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی هم مورد تأیید و تأکید واقع شده است اقدامات مقدماتی به عمل آورده باشد که در مجموعاً این اعتبارات تأمین شده باشد و فقط منتظر گذرانیدن لایحه باشید و خیال می‌کردم که این موضوع عملی شده است ولی از این لایحه معلوم شد اقدامات مقدماتی به عمل نیامده و حالا که این لایحه تصویب می‌شود می‌خواهم تقاضا بکنم که شخص جنابعالی و هیئت دولت در این موضوع تسریع و مراقبت بفرمایید النهایه چیزی که هست اینجا نوشه‌اید حداکثر برابر چهل میلیون دلار اعتبار یا وجه تهیه کنید چهل میلیون دلار می‌شود در حدود سیصد و چهل میلیون تومان (مهندس بهبودی- ۴۵ میلیون دلار است) ۳۴۲ میلیون می‌شود برای این ۳۴۲ میلیون تومان شما لایحه‌ای آورده‌اید که تحصیل اجازه بکنید برای تأمین اعتبار این دو سد به نظر بنده ۳۴۲ میلیون تومان کافی و وافی به هیچ وجه برای ساختن دو سد به این وضع نیست به دلیل این که شما قرینه و اماره دارید سدهایی که در ایران مشغول ساختمان هستید این اعتبار برای یکی هم کافی نیست به طریق اولی برای دو سد کافی نخواهد بود و نتیجه این خواهد شد که برای ترمیمش مجبور شوید یک لایحه دیگری بیاورید به مجلس حالا که تحصیل مجوز برای تأمین اعتبار و قرضه می‌کنید مانعی ندارد که این مبلغ ۴۵ میلیون دلار را به یک مبلغ زیادتری اصلاح بکنید که دست‌تان باز باشد فقط چهل و پنج میلیون دلار برای این کار کافی نیست و شاید یک کار مقدماتی انجام بگیرد و بعد بخواهیم اصلاح بکنیم لایحه را حالا که این طور هست در همین موقع اصلاحش بفرمایید برای این که اگر سد

کرج را در نظر بگیرید که چه مبلغ تا به حال خرج شده و برای سد سفیدرود چه مبلغ پرداخت شده این چهل و پنج میلیون دلار کافی نخواهد بود و مسلماً یک موقعی محتاج به اصلاح این موضوع خواهید بود در حالا یک مرتبه این کار را بکنید که در ضمن عمل مواجه با اشکال نشوید دستتان هم بازخواهد بود توفیقی پیدا کردید با تأمین اعتبار که گامی نزدیکتر به مقصود برداشته‌اید و از این اجازه‌ای که مجلس به شما داده است ضرر نخواهید کرد و خاصه این که در ماده اول تصریح شده است که راجع‌به این قرضه‌ای که کردید لایحه آن را مجدداً به مجلس شورای ملی برای تصویب باید تقدیم بدارید خیال نمی‌کنم به این که بایستی حداقل ۴۵ میلیون دلار را دو برابر بفرمایید در حدود ۹۰ میلیون دلار که محتاج به عمل مجددی نشوید و اشکالی هم برایتان پیش نیاید.

نائب رئیس- آقای دکتر دادفر.

دکتر دادفر- می‌گویند آب و آبادانی اگر در بعضی از کشورهای کنار دریا از قبیل کشورهای اروپایی خیلی مصداق نداشته باشد مسلماً کشور ما یکی از مصادیق کامل این عبارت است که هر جا آب باشد آبادانی هست و به این دلیل من خیلی خوشوقتم که امروز این لایحه که مربوط به سد درودزن و زرینه‌رود هست و خود رودخانه زرینه‌رود در حوزه انتخابیه بنده واقع است مطرح می‌شود و امیدواریم تصویب بشود و من یعنی هر فردی با هر عمل عمرانی و آبادانی در این مملکت مخالفت نمی‌تواند داشته باشد به این دلیل بنده هم موافقم و به عنوان موافق هم ثبت‌نام کرده‌ام اما همان طوری که بعضی از نمایندگان محترم تذکر دادند بنده هم به عنوان موافقت و برای این که علاقه قلبی دارم که این دو پروژه بزرگ مملکت مانند پروژه‌های عمرانی دیگر که الان در دست تکمیل و اجرا است به مرحله عمل و اجرا در آید خواستم نقایصی که به نظرم می‌رسد عرض کنم که شاید انشاءالله ما در آتیه نزدیکی شاهد بسته شدن و ایجاد این دو سد بزرگ‏ باشیم که مسلماً تأثیر زیادی در اقتصاد و دو استان مهم مملکت خواهد داشت (بعضی از نمایندگان- انشاءالله) مسئله اولی که جناب آقای صارمی اشاره فرمودند همان میزان اعتبارات است متأسفانه در مملکت ما در قسمت‌های تولیدی و عمرانی آنچه که تا به حال بنده احساس کرده‌ام چیزی که قبلاً درباره‌اش حساب نمی‌شود مخارج پروژه‌هاست بنده هرگز ندیدم در این مملکت که یک اداره با یک وزارتخانه‌ای باشد و برای انجام کار تولیدی و عمرانی خودش قبلاً حسابی بکند که این ساختمان برای ما این قدر تمام خواهد شد این راه برای ما این قدر تمام می‌شود بعد بودجه آن را تأمین کنند بعد طبق رویه معینی آن کار را انجام بدهند کار ما این است که بگوییم که آقا فلان ساختمان را می‌سازیم بعد در ضمن عمل چون نقشه‌مان هم قطعی نیست نقشه‌مان را تغییر می‌دهیم و به همان نسبت خرجمان را هم تغییر می‌دهیم آن چیزی که فرض بفرمایید با ده تومان می‌خواستیم بسازیم چهل تومان تمام می‌شود ممکن است این بحث پیش بیاید که این قبیل مخارج قابل احتساب و پیش‌بینی نیست برای این که مصالح ساختمانی و یا مصالحی که برای این قبیل ساختمان‌ها یا سدها لازم است در تغییر است خوب کسی که محاسب است تغییر نسبی قیمت‌ها را هم حساب می‌کند چون تغییر قیمت در بازارهای بین‌المللی بالانس می‌گذاریم حداقل این است و حداکثرش این است و قطعاً معلوم می‌شود که محاسبه این سد زرینه‌رود و یا سفیدرود برای ما چقدر تمام خواهد شد اینها از لحاظ این است که بدانیم این پروژه‌های اقتصادی به قول فرنگی‌ها رانتابل است باید حساب بکنیم اگر ما می‌بینیم صد میلیون تومان یا ۵۰ میلیون تومان برای پروژه‌ای خرج می‌کنیم و بعد می‌بینیم که این ارزش اقتصادی ندارد و نمی‌توانیم از این بهره‌برداری بکنیم و صرف ندارد صرف‌نظر کنیم و زمین که زیر کشت خواهد رفت عایدیش کمتر از ریحی است که ما برای آن قرض می‌دهیم مسلماً این پروژه را حالا نباید تصویب بکنیم باید در مواقع بعدی که می‌توانیم این قبیل پول‌ها را خرج بکنیم بگذاریم پس بنده می‌خواهم اولاً بپرسم که آیا همان طوری که آقای صارمی سؤال فرمودند این چهل و پنج میلیون دلار برای تکمیل این دو سد کافی است یا نه مخصوصاً در خود لایحه هم ما یک ماده چهار داریم این ماده چهار یک حدی را در اینجا ذکر کرده است که به نظر بنده مثل این که حساب شده است که این پول برای این کار کافی است چون می‌گوید پرداخت اصل و فرع سرمایه مصرف شده به مدتی که کمتر از ۵ سال مجموعش نخواهد بود بعد از اتمام و تحویل سدها و آب انداختن مجراها به عمل خواهد آمد پس معلوم می‌شود با این چهل و پنج میلیون دلار موفق خواهند شد که این دو سد را بسازند و آب را هم به مخزن‌ها بیندازند و بعداً پرداخت این اقساط شروع خواهد شد حالا آمدیم که آن ۴۵ میلیون دلار کافی نبود و آب به مخزن‌ها نیفتاد ۵ سال هم گذشت تکلیف ما چه می‌شود و در مقابل وام‌دهنده و کیفیت تعهد وام‌دهنده در مقابل ما چه می‌شود پس این دو مطلب و این دو ماده ایجاب می‌کند که یک حساب دقیقی درباره مخارج قطعی این دو سد که ما بعد از ۵ سال و بعد از به آب انداختن این مخازن باید بپردازیم بشود مسئله دومی که بنده می‌خواستم تذکر بدهم این است که متأسفانه در امور بسیار مهم مملکتی ما اصل تمرکز رعایت نمی‌شود آقا در مملکت سدسازی کار کوچکی نیست سدسازی مانند سایر امور اقتصادی تخصص لازم دارد کارشناس لازم دارد اعتبار و مهندس و تکنیسین لازم دارد ما الان در ممکلت سدهای زیادی ساخته این سد کرج و سفیدرود را سازمان برنامه می‌سازد سد لارولتیان را سازمان آب می‌سازد سد درودزن و زرینه‌رود که بنگاه آبیاری می‌سازد آقا این سدهای به این بزرگی که ما می‌سازیم چرا باید یک دستگاه متمرکزی به وجود نیاید که این کار را انجام بدهد که بعدها هم از تجارب اینها استفاده بشود که ما بیاییم در قانون بگذاریم که این مؤسسات مکلفند نقشه مطالعه خودشان را به دستگاه مستقل آبیاری بدهند مثل این که این نقشه‌ها مال دولت دیگر است و اینها مال دولت دیگر است برای یک چنین مؤسسات بزرگی که می‌خواهیم بسازیم باید یک سازمان متخصص سدسازی در نظر بگیریم ما که میلیون‌ها دلار خرج می‌کنیم و بحمدالله کشور از نیزوی برق و از منافع آن بهره‌مند خواهند شد امسال سد سفیدرود و سد لارولتیان یا درودزن و زرینه‌رود بایستی ایجاد بشود این کارها صلاحیت این را دارد که حتی وزارتخانه خاصی برایش به وجود بیاید و سازمان مخصوصی ایجاد بشود که تمام اطلاعات و مطالعات و مذاکرات و اندازه‌گیری‌ها در این سازمان متمرکز بشود که از همه این تجارب در سازمان این سدها استفاده بشود و این تفکیک سدها و سپردن هر کدام به دست یک دستگاه و ایجاد سازمان‌های مخصوصی برای انجام هر کدام از این عملیات به نظر بنده یک امر زایدی است ما می‌توانیم از عوامل و ابزار و مهندس و تکنیسین‌های سازمان کرج و مطالعات مقدماتی سد درودزن و زرینه‌رود استفاده بکنیم برای این که مرحله مطالعات اولیه سد کرج تمام شده است و آن تجربیات و اشکالاتی که در این کار بود معلوم شده و این صحیح نیست که هر روز ما یک سازمانی را مسئول انجام یک پروژه‌های مهمی بکنیم مطلب سومی که تا اندازه‌ای قابل تذکراست با اذعان به این که تمام نقاط این کشور میهن ماست ما به فارس و آذربایجان و خراسان و کرمان به یک چشم نگاه می‌کنیم و آبادانی همه را طالبیم اما این نکته را بنده باید در اینجا تذکر بدهم که ذکر سدهای درودزن و زرینه‌رود در اینجا ذکر ترتیبی نباشد یعنی نباید بگویید که اول درودزن را تمام کنیم و بعد زرینه‌رود را به نظر بنده این دو تا سد باید با هم شروع بشود یعنی چون مطالعات مقدماتی سد زرینه رود و سد درودزن تمام شده این دو تا سد اگر اعتباری داریم هر دو تا با هم شروع بشود و یک طوری نشود که بین این دو سد یک قاعده ترتیب پیش آید بنده این را تذکراً عرض کردم و الّا نه نظر دولت و نظر نمایندگان فارس این نیست که آن مقدم ساخته بشود و این بعد از آن شروع بشود مسئله دیگری که بنده می‌خواستم اینجا تذکر بدهم این است که در اعتبارات برنامه هفت ساله دوم اعتباری برای ساختمان این سدها پیش‌بینی شده بود آیا این اعتباراتی که در برنامه ۷ ساله دوم برای ساختن سد درودزن و زرینه‌رود پیش‌بینی شده است چه شده است (مهندس بهبودی- صرف مطالعه شده است) تا به حال از این اعتبارات مبالغی همان طوری که آقای مهندس بهبودی فرمودند برای مطالعه و اندازه‌گیری آب صرف شده است آیا اعتبارات به طور کلی تمام شده یا این که مقداری در فصل مربوطه باقی است اگر چنانچه این اعتبارات باقی باشد آیا اینها طبق این قانون به بنگاه مستقل آبیاری منتقل خواهد شد یا در برنامه ۷ ساله دوم صرف امور دیگری خواهد شد (صارمی- چیزی نمانده است) بنده چون اطلاعی نداشتم و عضو کمیسیون برنامه نیستم اطلاعاً عرض کردم ممکن است وزیر محترم مربوط به کار برنامه توضیحی بفرمایند که روشن بشویم با توضیحی که در این مورد عرض کردم سؤال دومی پیش می‌آید که آیا این اعتبارات بدوی که برای مطالعه و اندازه‌گیری صرف شده است و مخصوصاً یک قسمت از مطالعات مقدماتی انجام گرفته و مخارجی شده است این مخارج از محل چهل و پنج میلیون دلار خواهد بود یا از عتباراتی است که صرف شده و این چهل و پنج میلیون دلار در تعقیب آن بوده است بعدها طوری نشود که وقتی چهل و پنج میلیون دلار را گرفتند سازمان برنامه یا آن دستگاه‌های دیگری که بنده نمی‌دانم مطالعه کرده‌اند بچسبند که مخارج مطالعه را که ده میلیون دلار خرجش شده است بدهید و یک مطالعاتی که معلوم هم نیست در چه حدود به درد این سدسازی خواهد خورد از بابت آن احتساب بکنند مسلماً از لایحه این طور مستفاد می‌شود که این چهل و پنج میلیون دلار برای تکمیل بعد از آن مطالعات بدوی انجام گرفته است بنده که اینها را عرض می‌کنم برای پیش‌بینی مخارجی است که احیاناً بعداً پیش آمد نکنند یعنی به طور خلاصه با این لایحه به این صورت موافقم که این چهل و پنج میلیون دلار یا هر اعتبار دیگری که باشد از امروز با وضعی که هست با استفاده از کلیه مطالعات لازم دنبال آن مطالعات قبلی باشد نه این که ما برای یک عملی که در گذشته انجام شده یک

مقداری از این اعتبار را تخصیص بدهیم گرچه لایحه حاکی نیست ولی بنده محض احتیاط عرض می‌کنم مطلب کلی که بنده می‌خواستم در موافقت با این لایحه عرض کنم آن مسئله ماده چهارم است که قرائت کردم اساس موافقت بنده را با این لایحه ماده چهارم تشکیل می‌دهد که در ماده چهارم می‌گوید که اصل و فرع این وام بعد از به راه انداختن آب به مخزن‌ها خواهد بود این یک گارانتی ضمانت بسیار بزرگی است که شاید اولین لایحه و اولین قراردادی است که به این ترتیب بسته می‌شود ما امیدواریم این اشکالاتی که در مورد احتساب مخارج که بنده عرض کردم مورد توجه وزیر فعال کار موسوی وزیر کشاورزی ببخشید وزیر کشاورزی فعلی قرار بگیرد و چون تأسیس و ایجاد این‏ سدها به هر حال ایجاد کار و فعالیت هم در کشور خواهد کرد مثل این است که به جناب آقای وزیر کار هم از نشر ایجاد کار یک بستگی پیدا خواهد کرد هم به وزیر محترم کشاورزی خواستم که طوری نشود که ما بعد از ۵ سال ببینیم دو تا دیوار ناقص داریم و یک اعتبارات تازه‌ای باید تهیه شود تا آن کار تکمیل بشود و کسی حاضر نیست یک پول بدهد برای این که آن را تکمیل بکنیم و مجبور باشیم اعتبارات سنگین‌تری با ربح سنگین‌تری از اینجا و آنجا تحصیل بکنیم که این سد را تکمیل بکنیم اگر همان طوری که آقای صارمی فرمودند مبلغ کم است حساب بکنید و طوری نشود که ما از این عمل ضرر بیشتری برده باشیم ما امیدواریم که الان که کشور ما از آن مسایل کوچکی که مدت‌ها مبتلا به ما بود مثل چیره‌بندی قند و شکر و اتوبوس فارغ شده و کارهای بزرگ‌تری را برای مملکت داریم بررسی می‌کنیم و هر روز یک سدی در این مملکت ساخته می‌شود و لایحه عمرانی جدیدی به مجلس تقدیم می‌شود دولت جناب آقای دکتر اقبال موفق بشود که به این پروژه‌ها به زودی جامه عمل بپوشاند که مردم مملکت با ازدیاد تولید و ازدیاد محصول و تولید کار و فعالیت بیش از بیش به اجرای وظایف میهنی‌شان و خدمت به شاهنشاه و میهن تشویق و تأیید بشوند.

نائب رئیس- آقای مشایخی مخبر کمیسیون دارایی بفرمایید.

مشایخی مخبر کمیسیون دارایی- فرمایشات آقایان نمایندگان محترم از فرط علاقه به این امر بوده است که به تمام معنای کلمه هر چه زودتر وسایل اجاریی ساختمان سدهای زرینه‌رود و درودزن انجام بشود چون در کمیسیون‌های مختلف این موضوع مطرح شده و در کمیسیون دارایی هم در اصل و نحوه کار بحث زیادی از طرف نمایندگان محترم به عمل آمده است خواستم به استحضار آقایان برسانم که گاهی در توضیحات مختلف به نحو مختلف اظهارنظر می‌شود که می‌شود گفت یک قدری افراط و تفریط می‌شود برای کارهای عمرانی لوایح زیادی آمده که تقاضای وام شده است اغلب آقایان می‌گفتند وام برای چه حالا که امروز لایحه وام آمده است می‌گویند که چرا کم گرفته‌اید بنده می‌خواستم به استحضار برسانم که با توجه به این که وام برای مملکت مفید است باید تا میزانی گرفته بشود که حقیقتاً برای انجام آن کار لازم است و اگر آقایان توجه به جمله اول این ماده اول بکنند در اینجا ذکر شده است که حداکثر تا میزان ۴۵ میلیون دلار و نگفته که مقطوعاً ۴۵ میلیون دلار این کلمه حداکثر ملازمه‌اش این است که ممکن است برآورد مخارج تا ۴۵ میلیون دلار بشود و الّا ممکن است ۲۰۰ میلیون دلار خرج بکنیم حد اکثرش این است به هر حال معقول نیست ما فکر بکنیم که دستگاه عریض و طویل مملکتی ما تقاضای وام بکند برای ساختمان دو سد مهم و برای این دو سد مهم برآورد نشده باشد به عقیده من نسبت به تأمین اعتبار برای ساختمان این دو سد مطالعات کافی شده و برآوردهایی که کرده‌اند با توجه به تغییر قیمتی است که ممکن است پیش بیاید و براساس ارزش‌های روز با توجه به ترقی قیمتی که ممکن است احیاناً پیش آمد بکند برآورد شده البته این احتیاجات می‌شود و حداکثر وامی که لازم است تا میزان ۴۵ میلیون دلار در نظر گرفته شده و از این نقطه‌نظر ما نباید بگوییم به دولت که آقا برو و یک هفته دیگر حساب کنیم چنانچه میزان اعتبار کم است معنیش را الان تغییر بده یا وام بگیرد و دین مملکت را به خارجی‌ها زیاد بکنیم ما وام می‌گیریم برای کارهای عمرانی و کوشش می‌کنیم که حداقل وام را تحصیل بکنیم نه این که تعهدات این مملکت را در مقابل موسسات خارجی زیاد بکنیم بنابراین همین مقدار اعتباری که خواسته شده است وافی به مقصود است و چون مقایسه کنیم با سدهای دیگر خوشبختانه اینجا در مجلس ما در رشته‌های مختلف متخصصین و شخصیت‌های واردی وجود دارند که از اطلاعات آنها بایستی استفاده بکنیم من آنجا که نشسته بودم از جناب آقای مهندس هدایت سؤال کردم که چه فکر می‌کنید راجع به این نظر مجلس شورای ملی و هزینه سد کرج به نظر شما چقدر شده است خوب خودم تا حدی اطلاع داشتم فرمودند هزینه سد کرج در حدود ۴۰۰ میلیون تومان تا بهره‌برداری خواهد بود ۴۰۰ میلیون تومان تا بهره‌برداری خواهد بود ۴۰۰ میلیون تومان یعنی ۵۰ میلیون دلار و البته سد کرج سد عظیمی است مطلقاً قابل مقایسه با سد کوچک درودزن و زرینه‌رود نیست بنابراین با توجه به این مقایسه (دکتر دادفر- زرینه‌رود مهمترین رود ایران است) رود مهم است ولی ربطی به تأسیسات و مخارج سد ندارد ارتفاع این سد چقدر است آن چقدر است مقدار آبی که به دست می‌آید با این که بنده صلاحیت ندارم که اظهار اطلاع در این موضوع کنم ولی مسلم است مقدار آبی که می‌خواهیم پشت این سد ذخیره بکنیم قابل مقایسه با آبی که پشت سد کرج ذخیره می‌شود نیست بنابراین اگر از نظر مقایسه هم برویم جلو در بادی امر این طور به نظر می‌رسد که مقدار اعتبار مورد تقاضا با مقایسه هم کافی است به هر حال بیانات نمایندگان محترم هم از نقطه‌نظر این بود که زودتر وسایل فراهم گردد و در بین راه مواجه کمی اعتبار و کمبود مالی نشویم‏ ولی بنده می‌خواستم خاطرتان را مستحضر کنم که در کمیسیون مباحثات مفصل شده و انشاءالله دچار مضیقه مالی نخواهیم شد و در یک محیط آرام و یک دنیای آرام امیدوارم که برنامه‌های عمرانی همان طور که آقایان اظهار علاقه کردند انجام شود مضافاً به این که خود ایشان فرمودند که ماده ۴ این لایحه منظور را معین کرده است و گفته شده است که اقساط بعد از این که در مخزن آب وارد شد و حداقل بعد از پنج سال مسترد خواهند شد بنابراین این سانکسیون این تضمین و این اعتبار کاملاً نظر آقایان را تأمین می‌کند و امیدوارم با توضیحاتی که جناب آقای وزیر کشاورزی خواهند فرمود این ابهامات رفع گردد و دغدغه خاطری که به نظر من مورد ندارد رفع شود ولی بنده با آن قسمت بیانات آقای دکتر دادفر نهایت موافقت را دارم که باید برای کارهای مهم مملکتی‌مان سازمان‌های مستقل و قانون مستقل و بودجه مستقل داشته باشیم اصلاً برای سدسازی در این مملکت باید قانون خاصی گذراند همان طورکه برای قسمت‌های دیگر گذراندیم برای سدسازی هم که موثرترین کارهاست باید یک قانون خاص قایل شویم و باید برای سدسازی که مفیدترین و مهم‌ترین کارهایی است که در این مملکت برای ترقی سطح تولید انجام می‌شود قانون خاصی به مجلس بیاورید به عقیده من یک قانون خاصی سدسازی دولت به مجلس بیاورد که در هر موقع مجبور نشود برای سد به خصوص یک لایحه جداگانه بیاورد همین طور اگر یک سازمان تمام سدهای کشور را زیر نظر بگیرد مسلماً سریعتر و بهترکارها انجام خواهد شد البته امیدوار هستم همان طورکه آقایان فرمودند وزیر جوان کشاورزی این مسایل را در نظر بگیرند و مورد توجه قرار بدهند.

نائب رئیس- آقای مهندس هدایت. ‏

مهندس هدایت- بنده متشکرم از توضیحات جناب آقای وزیر کشاورزی که فرمودند دقت کافی خواهد شد که این سدها در مدت حداقل با قیمت حداقل قابل قبول و با یک شرایط عادلانه‌ای ساخته شود اما نکته‌ای که فرمودند راه حل‌های دیگری هم که در این ماده اول پیش‌بینی شده است (صحیح است) که پیش‌بینی شده است و لازم نیست که حتماً به طور دربست سدها داده شود ولی ماده یک این لایحه اگر این طور باشد مغایر خواهد بود با ماده چهارم لایحه چون ماده ۴ لایحه می‌گوید که پول را ما وقتی می‌دهیم که آب در مخزن سد جمع شده باشد هیچ موسسه خارجی عاقلی قبول نمی‌کند که بیاید اینجا به شما پول بدهد که یکی دیگر بسازد و آب بیندازد بعد پولش را بگیرد بنابراین آنچه که جناب آقای وزیر کشاورزی فرمودند که در ماده ۱ طرق زیادی پیش‌بینی شده این یک خورده تعارف است و این تعارف را خواستند با مجلس بکنند والا به طریقی که در ماده ۴ پیش‌بینی شده است باید به طور دربست ساخته شود منتهی اگر توجه کرده باشید مناقصه‌های بین‌المللی و کارهای بزرگ ملاحظه می‌فرمایید که قیمت‌های کار را وقتی که به مناقصه می‌گذارند یعنی از شرکت‌های بزرگ بین‌المللی خارجی یعنی آن شرکت‌هایی که دعوت می‌شوند قادر هستند که سد بسازند اما می‌بینم که تغییر قیمت‌ها بین سی تا چهل درصد است ممالکی هستند در دنیا که امکان برایشان ندارد که با آن قیمت‌ها بسازند تصور نفرمایید که سدی که آن ممالک می‌سازند با ممالک دیگر فرق دارد فرق ندارد منتهی متخصصین آنها دستمزدی که برای این کار مصرف می‌کنند ارزان‌ترتمام می‌شود بنابراین بنده ترسم از این است که آن ممالکی و آن مؤسسات خارجی که می‌توانند ارزانتر بسازند به نفع دولت ایران آنها قادر نباشند تهیه پول بکنند این دو مطلب با هم جمع شده ممالک بزرگ می‌توانند وام بدهند شاید ممالک کوچک که دستمزد کار برای آنها ارزانتر است نتوانند وام بدهند بنابراین شما ناچار خواهید بود که بدهید به ممالک بزرگ به قیمت گزاف البته لایحه بعداً می‌آید به مجلس و مورد شور واقع خواهد شد بنده استدعا می‌کنم در این امر توجه کامل بفرمایید یک آگهی هم دیدم در روزنامه‌ها منتشر شده بود برای ساختمان همین سدها که آن هم نظر بنده را تأیید می‌کرد که منظور دولت بود به هر حال استدعای من این است که در عین این که شما مجبورید که این کارها را به طور دربست بدهید در عین حال به این موضوع توجه بشود که قیمت‌های سد از لحاظ مملکت ما قابل کنترل باشد مطلب دیگری که می‌خواستم عرض کنم آقای دکتر دادفر اشاره‌ای فرمودند و شاید نیاز به بحث زیادی نباشد و آن این است که سدسازی یک وسایلی می‌خواهد آن وسایل قیمتش خیلی سنگین است و بنابراین این انصاف نیست که قیمت سدهای‌مان گران تمام بشود الساعه ملاحظه بفرمایید وسایلی که برای سد کرج و سد سفیدرود مصرف شده ماشین‌آلات که الان دریای کار موجود است و پس از ساختمان این سدها برای مملکت باقی خواهد ماند یک طوری نباشد که این ماشین‌آلات بدون استفاده بماند اینها هر کدام قریب ۱۰۰- ۲۰۰ میلیون تومان پول بالایش رفته است بعد طوری نشود که این ماشین‌آلات

برود در انبارها و زنگ بزند اینها یک مطالب بسیار مهمی است گرچه ساختمان این سدها نوعش با ساختمان سد کرج و سد سفیدرود ممکن است فرق داشته باشد چون شنیدم که پروژه سد درودزن سد خاکی است (صدرزاده- یک قسمتش خاکی است) و آن سدها سد بتونی است معذلک توجه بفرمایید که این ماشین‌آلاتی که دولت ایران برای این سدها خریداری می‌کند به هیچ وجه هدر نرود و از این ماشین‌آلات برای سدهای دیگر استفاده بشود بنابراین اگر که وجود یک سازمان مشترکی برای این که جلوگیری بشود از خرج زاید لازم باشد حداقل یک توافقی باید بین سازندگان یا اداره کنندگان این سدها باشد که دولت ایران بی‌خود پول خودش را بابت ماشین‌آلاتی که بعد خواهد ماند مصرف نکنند و از ماشین‌آلاتی که می‌ماند در آخر کار از سدهای دیگر برای ساختمان سدهای بعدی استفاده کند و صددرصد استفاده بکند (صحیح است) احسنت. ‏

نائب رئیس- آقای بزرگ‌ابراهیمی‏.

بزرگ‌ابراهیمی- آقایان رفقا هر کدام از نقطه‌نظر تخصصی خودشان آقای مهندس از نظر سدسازی و آقایان دیگر از نظر حقوقی بیاناتی فرمودند که بنده از همه آنها استفاده کردم یک مسئله‌ای که بنده می‌خواستم عرض کنم و تازگی دارد این است که سدهایی که ما می‌سازیم بعضی‌های‌شان بدبختی تولید می‌کند (خنده نمایندگان) واقعاً خنده دارد آقا شرکت شیار در مغان تشکیل می‌شود سازمان برنامه هم یک کانال‌سازی می‌کند که واقعاً مفید است و بنده وقتی در مغان دیدم خودم تعظیم کردم به کسانی که این زحمت را کشیده‌اند آبیاری خیلی خوب واقعاً آبرومند ولی بدبخت بیچاره اهل محل و ساکن محل در مضیقه است خیلی تماشایی است حالا جریان را عرض می‌کنم شاهسون یک طایفی هستند یعنی ۳۵ طایفه هستند که هشتصد سال است با این بدبختی در مغان زندگی می‌کنند با مارهای معروف مغان با رطیل‌های معروف مغان ساخته‌اند و توقف کرده‌اند تا این مدت کسی نرفته است احوالش را بپرسد مگر دولت در بعضی اوقات اما حالا دلسوز پیدا کرده‌اند تا آب پیدا شده است و ساختمان آبیاری شد یواش‌یواش دارد نظیر زمین‌خورهای تهران زمین‌خور پیدا می‌کند (مهندس فروهر- زمین‌خورهای تهران را معرفی بفرمایید) بنده که ندارم اگر داشتم معرفی می‌کردم عرض کردم در مغان دولت می‌آید زحمت می‌کشد و آبیاری می‌کند و آب پیدا می‌کند از اهواز فلان تاجر اصفهانی که رفته اهواز را چاپیده بر می‌گردد به مغان از مغان شروع می‌کند (دکتر مشیرفاطمی- تجارت می‌کند اصفهانی نمی‌چاپد) شما را به خدا گوش بدهید عرض کنم حسن‌نیت در دستگاه‌های دولت و دستگاه بالای دولت به حداکثر هست من اقرار می‌کنم و تعظیم می‌کنم به وزرایی که خوب فکر می‌کنند خوب پروژه تهیه می‌کنند خوب عمل می‌کنند اما بدبختانه زیردست‌ها و آن پایین‌ها آن کسانی که وزیر بیچاره هم مجبور است اوامر آقا را که روی کاغذ نوشته نخوانده امضاء کند بازی‌هایی در می‌آورند که باور بفرمایید امسال من مجبور شدم سه ماه از وقتم را صرف مبارزه با زمین‌خورهای شاهسون‌ها بکنم یک عده‌ای هستند در همه جا هستند در دوایر دولتی هستند از تیمساران از سرهنگ‌ها از تجار از اشخاص هوچی بی‌پدر و مادر با پدر و مادر قاطی شده‌اند و یک دستگاه عظیمی ساخته‌اند که زمین مغان را بخورند آقا محض رضای خدا این شاهسون بدبخت که ۸۰۰ سال در آن زمین خشک زندگی کرده پس چرا تا به حال دلسوز برایش نبود حالا پیدا شده آقای وزیر کشاورزی که تشریف ندارند بنده به جناب آقای ناصر ذوالفقاری عرض می‌کنم محض رضای خدا می‌دانید من الان سد زرینه‌رود جلوم مجسم است اگر انشاءالله ساخته شود بین بوکان و مهاباد و میاندوآب و عجب‌شیر و مراغه یک پارچه باغ می‌شود و باید تبریک گفت به شاهزاده فیروز که املاک آنها باغ می‌شود (مهندس فیروز -ما آنجا باغ نمی‌خواهیم بسازیم) بسیارخوب پسرعمویتان می‌سازد و اما بدبختانه وقتی که سد ساخته شد و بلند شد یک عده زمین‌خور از تهران راه می‌افتند وزیر بیچاره سرلشکر اخوی رفتند انصافاً در موضوع شاهسون و مغان خیلی خوب فکر می‌کرد ولی چهار تا مستخدم جز وزارت کشاورزی یک بازی در آورده بود الان یک عده شاهسون خدمتگزار بدنام شده است و دارد از بین می‌رود قسم به خدا تمام ادوار زندگیش صرف خدمت به ایران و شاه شده است آمدم پیش استاندار تبریز سؤال شده بود از وزارت کشور که یک عده‌ای آدم می‌کشند و مردم را می‌گیرند می‌برند به دار می‌زنند محسن رئیس گفت خدا پدرت را بیامرزد من که ندیدم اگر ژاندارمری کل کشور است که بی‌خبر است کی است ۴ تا زمین‌خور می‌خواهند با جنگ عصب تولید کردن در منطقه مغان زمین‌های مغان را بخورند اگر می‌خواهید این طور درست بکنید شما را به خدا نسازید بنده به شما قول می‌دهم رعایای مرحمت‌آباد ۳۶ پارچه املاک فرمانفرما ۴۵ پارچه املاک دیگران و ۷۰- ۸۰- پارچه املاک پناهی‌ها حبیب اینجا نیست و سی چهل پارچه املاک امیرقاسمی‌ها از شما متشکر می‌شوند که سد بسازید اما اگر خواست زمین‌خور بیاید شما را به خدا نسازید قسم به ذات ذوالجلالی خدا باور بفرمایید اگر من امسال محض رضای خدا مبارزه با این آقایان نمی‌کردم در مرز مغان ۱۵- ۱۶ تا زمین‌خور که جناب سرهنگ و تیمسار و تاجر و بقال و چقال با هم جمع شده‌اند یک انقلابی راه انداخته و درست کرده بودند (صحیح است) چیز عجیبی است درست است قربان ولی از همان شهری‌ها عرض می‌کنم به هر صورت بنده به جناب آقای وزیر کشاورزی عرض می‌کنم شما ضرغام انصاری همه‌تان به قدری خوش نبیند که مورد تعظیم همه هستید ولی قسم به خدا آن کوچک‌ها دارند کارهای‌تان را خراب می‌کنند یکی از همان کارها را رفتم عرض کردم در مغان ۷۰ میلیون‏ تومان خرج شده است آبیاری شده است در مغان شرکت شیار زحمت کشیده است انصافاً یک وظیفه خیلی عالی انجام شده است ولی برای ساکن آنجا بدبختی تولید کرده مأمور کشاروزی شما یک گزارش می‌دهد که قربان ۱۵ پارچه آبادی فلان در فلان جا را می‌خواهیم اجاره بدهیم شما هم می‌بینید که به منفعت دولت است می‌آیند املاک بنده و شما را که خودتان نمی‌دانید به نام اجاره به زمین‌خور می‌دهند آن زمین‌خورها را از ناصر ذوالفقاری بپرسید دستگاه نخست وزیری شاه و سازمان امنیت هر چه که در دنیا بیشتر است می‌خواهند با هو و جنجال بروند از شاهسون که هشتصد سال است آنجاست بگیرند چرا چون آنجا آب پیدا شده است تا وقتی که آب نبود کسی سراغ مغان نمی‌رفت شما را به خدا آقای وزیر کشاروزی اجازه ندهید این ملت زحمت‌کش وطن‌پرست جان کنده هفتاد هزار استخوان زیر خاک کرده مغان را به نام آبیاری حسنعلی جعفر بخورد به هر جهت تذکر بنده این بود که خدای نخواسته برای درودزن فارس و اطراف عجب‌شیر ساختن این دو سد که واقعاً مسئله حیاتی است فردا این مسئله حیاتی برای ۱۴- ۱۵ نفر زمین‌خوار وسیله نشود بیچاره رعیت حسین‌آبادی را بیرون بکنند بگویند تو برو من می‌آیم اما رفقا فرمودید که تذکرات بنده مثل چاشنی مجلس بود که یک قدری بخندید اما موضوع سدسازی اتفاقاً بنده به درودزن آشنا نیستم ولی اگر این سد زرینه‌رود ساخته شود به عقیده بنده یک منطقه‌ای در حدود ۵۰۰ هزار هکتار هر چه از این هزینه استفاده بکنند بهترین درخت و بهترین میوه را تولید خواهد کرد بنده راجع به برق چون خیلی دهاتی هستم برای دهاتی‌های مرحمت‌آبادی برق نمی‌خواهم آب لطف کنید اسب دوانی پیشکش‌تان اما یک مسئله مهم که هست بنده معتقدم بایستی یک فکری برای صدور خشکباری که الان دارید و بعدها انشاءالله در سایه این سد پیدا کنید برای آن یک فکری کرد این تذکر را بنده به جناب آقای ذوالفقاری عرض می‌کنم و به آقای ضرغام مثل این که در خارج از مملکت دارند با خشکبار شما یک مبارزه منفی می‌کنند (موسوی- با صادرات ایران مبارزه می‌کنند) عرض کنم امسال خشکبار آذربایجان زمین مانده است یک مقدار از خشکبار پارسالی هم به آب دریا در هامبورک خواهد رفت برای این که در این موضوع یک مبارزه منفی عجیبی دارند با ما می‌کنند این مطلب را خیلی سرپوشیده در لای یک جمله‌ای عرض می‌کنم و استدعا می‌کنم از این نقطه‌نظر هم یک فکری بفرمایید که اگر فردا انشاءالله آقای وزیر کشاورزی موفق شدند این دو سد را بسازند آنچه تولید می‌شود در جیب بند و روی زمین نماند.

نائب رئیس- آقای وزیر راه لایحه‌ای داشتید بفرمایید.

۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر راه‏

وزیر راه- سرلشکر انصاری برای بنده موجب کمال خوشوقتی که به عرض مجلس شورای ملی برسانم که بر اثر توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاه و اوامر بسیار موکدی که برای ساختمان خط آهن تبریز تا مرز ترکیه صادر فرمودند مقدمات ساختمان قطعه اول این خط آهن به طول ۴۰ کیلومتر از هر جهت مهیا گردیده (احسنت) و اقدامات بسیار موثری برای تأمین اعتبار بقیه این خط آهن به طول ۹۰ کیلومتر صورت گرفته است که امیدواریم در آتیه نزدیکی به عرض مجلس شورای ملی برسانم انشاءالله چون ساختمان خط آهن در کشور بر طبق اصل ۲۶ قانون اساسی بایستی با اجازه مجلس محترم باشد به این جهت یک لایحه‌ای جهت تحصیل اجازه سازمان خط آهن تهیه گردیده که تقدیم مقام ریاست می‌شود.

۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر گمرکات و انحصارات به قید یک فوریت‏

نائب رئیس- به کمیسیون مربوطه ارجاع می‌شود آقای وزیر گمرکات لایحه‌ای داشتید بفرمایید.

وزیر گمرکات- سرلشکر ضرغام چون جناب آقای وزیر راه راجع‌به وضع راه آهن شمال صحبت کردند بنده هم یک لایحه‌ای تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم برای بنادر جنوب کشور (احسنت) با این ترتیب کشور کاملاً در پیش گرفته می‌شود برای کار کردن آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند که از سه ماه پیش اداره کل بنادر که از ادارات تابعه وزارت راه بود از وزارت راه منتزع شد و به وزارت گمرکات ملحق شد و حقیقتاً این کار با این که زحمت بنده و دستگاه بنده را زیاد کرده ولی این یک کار اساسی است و قاعده هم بایستی زودتر می‌شد برای ساختمان بنادر جنوب که اهمیتش را لازم نیست به عرض آقایان برسانم و همه آقایان محترم واقف هستند که ساختمان بنادر خیلی اهمیت دارد یک لایحه‌ای به منظور اصلاح بودجه بنده تقدیم می‌کنم این لایحه موضوعش این است که بودجه سال ۳۸ که بسته شد درآمد پیش‌بینی شده برای اداره کل گمرک مجموعاً ۸۱۶ میلیون تومان پیش‌بینی شد و البته این پیش‌بینی برای اداره

کل گمرک مثل یک تعهدی است که بایستی انجام بدهد در این لایحه بودجه ۱۱۰ میلیون تومان به طوری که آقایان محترم استحضار دارند کسر بودجه پیش‌بینی شده این لایحه که تقدیم می‌شود این است که اگر اضافه بر ۸۱۶ میلیون تومان پیش‌بینی شده در بودجه سال ۳۸ با احتساب ۱۱۰ میلیون تومان کسری بودجه کل اضافاتی ما فوق آن برای اداره کل گمرک موجود بود آن اضافات صرف ساختن بنادر بشود تا در سال آتیه یک تیتر در بودجه گذاشته شود بنادر جنوب در لایحه به طور کلی است ولی البته به جنابعالی عرض می‌کنم که بندر بوشهر است و به جنابعالی عرض می‌کنم آقای ارباب که بندرعباس است ولی به طوری که عرض کردم به طور کلی اقدام شروع می‌شود و انشاءالله در موقع طرح بودجه جزئیات برای آقایان توضیح داده می‌شود که چه خواهیم کرد این لایحه با قید دو فوریت است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

نائب رئیس- چون در بین بحث هستیم فوریت این لایحه بعد از پایان بحث و مذاکره در لایحه مطروحه مطرح می‌شود آقای صدرزاده‏.

۸- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای صدرزاده یک سؤالی هم بنده راجع به راه‌آهن فارس کرده‌ام که تقدیم می‌کنم‏

نائب رئیس- به جریان گذاشته می‌شود آقای صدرزاده با لایحه مطروحه مواقق هستید که اسم‌نویسی کرده‌اید.

دکتر شاهکار- لایحه خوانده نشد.

۹- بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به ساختمان سد درودزن و زرینه‌رود و ارسال به مجلس سنا

جمعی از نمایندگان- آن لایحه مطرح نیست همان لایحه سدسازی فعلاً مطرح است. ‏

نائب رئیس- فوریت آن به طوری که گفتیم بعد از پایان بحث این لایحه مطرح خواهد شد آقای ارباب. ‏

ارباب- مخالفت بنده نسبت به بعضی از بیاناتی است که اینجا شد و آن این است که مجلس نباید در قسمت‌های فنی کار و قسمت‌های اجرایی کار وارد بشود یک قسمت از مذاکراتی که شد در قسمت‌های فنی بود که آیا این مبلغ کافی هست یا نیست مسئولش دولت است به ما چه جناب آقای مشایخی یک قسمت از مطالب بنده را تشریح فرمودند دولت لایحه‌ای آورده حداکثر هم ۴۵ میلیون دلار اجازه می‌خواهد که اعتبار تهیه کند حالا برآوردش (صحیح است) صحیح نیست بنده که مهندس نیستم بنده که اطلاعات فنی ندارم شاید هم داشته باشم ما که مسئولیت امور فنی آقایان وزرا را قبول نمی‌کنیم در حدود قاون اساسی چیزی که محول به ماست انجام می‌دهیم (صارمی- قانون اساسی چیست) جنابعالی که اطلاع دارید مجلس قراردادهای وام خارجی را باید تصویب کند آقا آن کار را باید بکنید ما آن کار را باید بکنیم (صارمی- این حرف‌ها را پشت تریبون نفرمایید مجلس نظارت کامل دارد) و این که دیوار سد چطور ساخته می‌شود به ما چه (صارمی- مجلس نظارت نام و تمام دارد) آقا خواهش می‌کنم که در میان صحبت بنده صحبت نکنید از ماده ۸۲ استفاده کنید تشریف بیاورید اینجا هر فرمایشی دارید بفرمایید بین عرایض بنده هم صحبت نفرمایید (مهندس بهبودی- این هم صحیح است) و اما این کار را اگر بنگاه مستقل آبیاری می‌خواهد تصدی کند با این که مدیر عاملش مرد مطلعی است (دکتر شاهکار- بسیار) مرد فعالی هم هست ولی دستگاه مجهز نیست شش سال است یک سد اختصاصی دو سد اختصاصی در جزیره قشم باید ساخته بشود که احیای قشم یک جزیره ۱۵۰ کیلومتر طول در ۵۰ کیلومتر عرض به ساختن این دو سد است که پولش را هم مردم می‌دهند ولی هنوز این کار را بنگاه مستقل آبیاری نتوانسته انجام بدهد موجباتش هم فراهم بود ولی مجهز نیست و به عقیده بنده امور آبیاری کشور و سدسازی مالاً محتاج به تأسیس یک وزارتخانه مجهزی است موضوع مهم‌تر از این حرف‌ها بنده که تا به حال توجه کرده‌ام و امیدوارم که جناب آقای وزیر محترم کشاورزی موضوع را توجه کنند و یک سر و صورتی به موضوع آبیاری کشور و سدسازی کشور بدهند و آن را در یک دستگاهی که بتواند یک چنین امر حیاتی را پیش ببرد متمرکز کند در تبصره ماده ۲ یعنی خود ماده ۲ وزارت دارایی و بانگ ملی ایران تعهدات مزبور را تعهد می‌نماید می‌خواهم ببینم که این را باز سفته می‌گیرند از بانگ ملی و در خارج می‌فروشند و بعد می‌آیند سد بسازند یا پیمانکار و مقاطعه‌کار و کسی که قرارداد را منعقد می‌کند صرفاً تضمین و اعتبار دولت و بانک ملی قناعت می‌کند اگر بخواهند سفته بگیرند و برند مصرف کنند خیال می‌کنم این کار زیاد به صلاح نباشد (عمیدی‌نوری- این کار فنی است) بنده معذرت می‌خواهم اما این حرف را پس می‌گیرم تذکرم را دادم و حالا پس می‌گیرم خنده نمایندگان اینجا مذاکره شد من می‌خواهم مطلب را تمام کنم که مردم اصفهان در خوزستان چه کرده‌اند البته مردم اصفهان خوزستان را آباد کرده‌اند و اگر قزوین هم رفته بودند آنجا را هم آباد می‌کردند.

نائب رئیس- آقای صدرزاده. ‏

صدرزاده- به قدر کفایت در این لایحه صحبت شده بود بنده فقط خواستم یک تذکری بدهم مثل این که بعضی از آقایان فرمودند که یک وزارتخانه‌ای برای سدسازی درست کنیم مگر ما تأسیسات کم داریم مخصوصاً این که از طرف مجلس پیشنهاد می‌کنند خود دولت به قدر کافی بنگاه و موسسه دارد بکنند این گناه است من می‌خواستم که از آقای وزیر کشاروزی تقاضا کنم که این بنگاه آبیاری که فعلاً وجودش خیلی بی‌مصرف شده این را ردش کنید به سلامت برود چه فایده‌ای دارد این چه بنگاه آبیاری است که یک مطالعه‌ای می‌کند و چهارده سال است که عمل نشده این یک موضوع و موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم ببینید وقتی که ما مسامحه‌ای در کار می‌کنیم چه ضررهایی برای مملکت دارد در این مطالعه و گزارشی که تقدیم شده در اینجا مخارجی که برای این کار برآورد کرده‌اند می‌نویسند که ۳۰۹ میلیون ریال یعنی ۳۰ میلیون تومان برای سد درودزن پیش‌بینی کردند در ۱۳۲۴ که این ۱۰ میلیون به ریال بوده و بقیه به ارز خارجی الان ملاحظه بفرمایید که ۴۵ میلیون دلار ارز خارجی پیش‌بینی شده است و اگر ما این لایحه را کش بدهیم یا این که خدای نخواسته اهتمام و تسریع در این کار نکنیم ممکن است سال نو باز بیش از این بشود ببینید امروز در دنیا به سرعت دارند کار می‌کنند اگر بخواهید مملکت جلو برود در کارها سرعت به خرج بدهید من خیلی تأسف دارم که می‌بینم برای این مخارجی که ۳۰ میلیون تومان بود اگر آن بانگ کشاورزی ساخته نمی‌شد این بانگ رهنی ساخته نمی‌شد و پولش فقط صرف این دو سد می‌شد الان دو سد داشتیم که از عواید آن می‌توانستیم بانگ بسازیم امیدوارم در آتیه این کارها تکرار نشود اما در ماده ۱ دولت امکانات متعددی را پیش‌بینی کرده است و قید کرده است که قراردادی را که تنظیم می‌کند به مجلس خواهد آورد این الان اجازه است که داریم می‌دهیم و من تصور می‌کنم که این لایحه را اجازه بفرمایید هر چه زودتر رسیدگی و تصویب کنیم و این اجازه را به دولت بدهیم تا جناب آقای وزیر کشاورزی با علاقه‌مندی این کار را تعقیب بفرمایند بلکه انشاء‌الله توفیقی حاصل شود و من با اجازه آقایان یک پیشنهادی برای کفایت مذاکرات تقدیم می‌کنم. ‏

نائب رئیس- پیشنهادی هم قبلاً مبنی بر کفایت مذاکرات از طرف آقای عمیدی نوری رسیده که هر دو قرائت می‌شود به شرح ذیل قرائت شد پیشنهاد می‌نمایم مذاکرات در ماده اول کافی است. ‏

عمیدی‌نوری

پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌نمایم صدرزاده‏.

نائب رئیس- آقای عمیدی نوری. ‏

عمیدی‌نوری- بنده به تاریخ چاپ این لایحه توجه کردم دیدم که تاریخش ۲۳. ۳. ۱۳۳۸ است یعنی ۵ ماه قبل و از آن طرف هم امور عمرانی به نظر بنده از امور فوری است و هر چه زودتر تصویب بکنیم بسیار خوب است و این هم اجازه تحصیل اعتبار است که بعد لایحه‌اش خواهد آمد بنابراین بنده خیال می‌کنم که همه آقایان موافقند که مذاکرات کافی باشد.

نائب رئیس- آقایان مخالف هستید بفرمایید.

آقایان- مخالفت بنده برای جلوگیری از تسریع نیست بلکه یک موضوع را می‌خواستم سؤال کنم که روشن شود و آقای مخبر محترم کمیسیون کشاورزی اینجا توضیح بدهند و آن این است که آیا پروژه این سدها تهیه شده یا نشده برای این که آن طوری که آقایان مسبوقند در اسفندماه گذشته قانونی گذراندیم که کارهای اجرایی را از سازمان برنامه بگیریم و سازمان برنامه تبدیل بشود به یک دفتر فنی که پروژه تهیه بکند و نظارت بکند و پولی بپردازد و خود این سازمان برنامه روزی ۷ میلیون تومان پول خرج می‌کند اگر پروژه این سدها تهیه نشده و بنگاه آبیاری بایستی یک تشکیلات مطالعه محدودی در این مملکت ایجاد بکند و روزی دو سه میلیون تومان هم آنها خرج بکنند ما کجا داریم می‌رویم (یک نفر از نمایندگان- مطالعه شده) اگر مطالعه نشده بنده عرض کردم و اگر شده عرضی ندارم. ‏

نائب رئیس- آقای مهدوی با کفایت مذاکرات موافق هستید بفرمایید.

مهدوی- بنده می‌خواستم تذکری بدهم که این لوایحی که به مجلس تقدیم می‌شود همیشه یک مقدمه‌ای در آن ذکر می‌شود که با آن مقدمه ذهن آقایان نمایندگان مجلس روشن می‌شود بنده دیدم که آقای صارمی در اینجا ۴۵ میلیون دلار را عقیده‌شان بود که ۹۰ میلیون دلار بشود در اینجا مقدمه‌ای ذکر نشده فقط یک ماده ۸ دارد که موسسات دولت مکلفند که اندازه‌گیری آب را یعنی مطالعات خودشان را به وزارت کشاورزی بدهند اگر یک پروژه‌ای هست که آقایان گفتند هست که دیگر احتیاجی به نقشه‌برداری و اندازه‌گیری و اینها نخواهد بود این به عقیده بنده اگر توضیحی داده شود که این مطالعاتی که قبلاً شده ۴۵ میلیون دلار روی چه مبنایی پیشنهاد شده است اصولاً این کار کار بسیار مفیدی است و مجلس میل دارد که هر چه زودتر این کار

انجام بشود و دیگر حرفی باقی نمی‌ماند.

نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات در ماده ۱ آقایانی که موافقند قیام فرمایند اکثراً برخاستند تصویب شد پیشنهاداتی که رسیده قرائت می‌شود به شرح زیر قرائت می‌شود پیشنهاد می‌نماید و اداره تأسیسات در ماده ۱ حذف شود فیلیکس آقایان. ‏

نائب رئیس- آقای آقایان‏

آقایان- در ماده اول نوشته شده دولت مجاز است برای اجرای طرح و اداره تأسیسات بنده فکر نمی‌کنم که اداره تأسیسات احتیاجی به پول قرض کردن داشته باشد و این قسمت در اینجا زاید است این را در جای دیگری که محلش است بگذارید.

نائب رئیس- آقای مشایخی مخبر کیمسیون دارایی

مشایخی- بنده عقیده دارم که تأسیسات و بهره‌برداری از این سازمان‌ها از انجام کار اگر کمتر نباشد در ردیف آن هست من برای نمونه عرض می‌کنم که الان در شهر ری لوله‌کشی آب خاتمه یافته اما عملاً نمی‌توانیم از این تأسیسات بهره‌برداری بکنیم (آقایان- قرض که نباید بکنید) و برای همین منظور برای استفاده از تأسیسات لوله‌کشی آب شهر ری متوسل به سازمان لوله‌کشی آب تهران شدیم که آنها بیایند و تأسیسات را اداره بکنند و بهره‌برداری بکنیم سد وقتی ساخته شد تأسیساتی باید آنجا باشد برای استفاده و بهره‌برداری از آن آب پس وقتی وجود تأسیسات برای بهره‌برداری مورد تأیید و قبول جنابعالی هم هست آیا این تأسیساتی که در آنجا خواهید داشت خرج دارد یا خیر قطعاً ماشین‌آلات لازم دارد سازمان‌هایی هست لوازمی هست که باید تهیه و خریداری شود چطور ممکن است برای استفاده برای بهره‌برداری از سد درودزن و زرینه‌رود احتیاج به چنین لوازمی نباشد که خریداری و تهیه بکنند و بنابراین لازم بوده که تصریح شود برای تأسیسات و برای اجرای طرح و اداره تأسیسات و کلمه اداره تأسیسات هم لازم است. ‏

نائب رئیس- آقایان به پیشنهاد خودتان باقی هستید؟

آقایان- بلی. ‏

نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقایان در ماده ۱ آقایانی که موافقند قیام فرمایند چند نفری برخاستند تصویب نشد چون پیشنهاد دیگری در ماده اول نرسیده لذا رأی می‌گیریم به ماده اول آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثراً برخاستند) تصویب شد ماده دوم مطرح است و قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد).

ماده ۲- وزارت دارایی و بانک ملی ایران تعهدات مالی مذکور در ماده یک دولت را تضمین نماید.

تبصره ۱- وزارت دارایی استرداد اصل و فرع وام و اعتبارات مذکور را تضمین می‌نماید و اقساط آن را در بودجه‌های سالیانه کشور پیش‌بینی خواهد نمود به طوری که تعهد بانگ ملی ایران از نظر واریز اقساط در سررسیدها تأمین باشد.

تبصره ۲- سرمایه‌های خارجی که برای انجام منظور فوق به کار برده می‌شود از مزایای قانون راجع‌به جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی استفاده خواهد نمود.

نائب رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی مخالف ماده دوم هستند بفرمایید.

دکتر مشیرفاطمی- بنده به نظرم رسید که در این ماده ۲ که دولت نوشته شده است و شاید جناب آقای وزیر کشاورزی توجه بفرمایید می‌نویسد وزارت دارایی و بانگ ملی ایران تعهدات دولت را تضمین بکند باید یک قانون خاصی داشته باشد اینجا بهتر بود نوشته می‌شد وزارت دارایی تعهدات مالی و بانگ ملی انتقال ارزی آن را تضمین می‌کند و الّا اگر باز هم یک تضمین اضافی برای بانگ ملی و یک وام اضافی برای بانگ ملی بشود بنده نمی‌دانم چه می‌شود و یواش‌یواش این تعهدات روی تعهدات برای بانگ ملی به چه صورتی در خواهد آمد و حالا البته در ماده چهار هم بنده عرضی دارم که پنج سال حداقل بسیار کم است و باید لااقل هفت سال بشود که بتوانند سالی پنجاه میلیون دلار در بودجه بگذارند ولی به عقیده بنده بانگ ملی هر چیزی را بتواند تضمین بکند بانگ ملی انتقال ارزی را می‌تواند تعهد کند و الّا مثل این است که شما باز بانگ ملی را پیش کشیده باشید. نائب رئیس- آقای مشایخی مخبر کمیسیون دارایی. ‏

مشایخی- جناب آقای دکتر مشیر فاطمی اگر به تبصره ۱ ماده ۲ توجه بکنند منظورشان تأمین است در خود ماده می‌گوید وزارت دارایی و بانگ ملی ایران تعهدات مالی مذکور در ماده یک دولت را تضمین نماید و تبصره ۱ وزارت دارایی استرداد اصل و فرع وام و اعتبارات مذکور را تضمین می‌نماید و اقساط آن را در بودجه‌های سالانه کشور پیش‌بینی خواهد نمود به طوری که تعهد بانگ ملی ایران از نظر واریز اقساط در سررسیدها تأمین باشد اصولاً وقتی یک موسسه خارجی یک اعتبار یا یک وامی باید بدهد باید طریق پرداخت و استهلاک آن را در نظر گرفت البته وام را دولت می‌گیرد اما بانگ ملی ایران اقساط وام را تضمین می‌نماید و در تبصره گفته شده است که وزارت دارایی هم اقساط را در بودجه سالیانه کشور یادار می‌کند که دین خودش را به بانگ ملی ایران تعهد می‌کند بنابراین با توجه به این مطلب و رویه‌ای که همیشه هست که بانگ‌ها باید تضمین بکنند این ماده خوب تنظیم شده است و منظور جنابعالی تأمین است‏.

نائب رئیس- آقای وزیر کشاورزی‏.

وزیرکشاورزی- بنده هم همین موضوع را می‌خواستم عرض کنم‏.

نائب رئیس- آقای صارمی‏.

صارمی- بنده برای این که سابقه در صورت مجلس باقی بماند متأسفم که آقای ارباب مهدی اینجا نیستند ایشان بحثی کردند راجع به قانون اساسی صحبت کردند.

نائب رئیس- در موضوع ماده ۲ صحبت بفرمایید.

صارمی- بسیار خوب نماینده مجلس می‌تواند در تمام مواردی که به نظرش می‌رسد آزادانه در مجلس صحبت کند و محدودیت در این قسمت ندارد خواه قانون اساسی باشد و خواه غیرقانون اساسی و متناسب هم نیست من اینجا لایحه‌ای را تصویب می‌کنم رأی می‌دهم که ۴۵ میلیون دلار خرج بشود ولی این کار به انجام نرسد و مبلغی دور ریخته شده باشد بنابراین این تذکر بسیار به موقع بود و یک دفعه هم جناب آقای دکتر آموزگار نظر خودشان را اظهار بدارند که آیا این مبلغ واقعاً وافی و کافی برای این کار هست یا خیر و الّا یک مخارج مقدماتی بشود و منتهی به حصول نتیجه نباشد و دینی برای مملکت باقی بماند تضویح این مطلب را ضروری می‌دانم که جناب آقای دکتر آموزگار توضیح بفرمایند و امیدوارم مردم ناآشنای به علم حقوق درس حقوق به افراد ندهند و راجع به این ماده ۲ جناب آقای دکتر مشیر فاطمی تذکر داده شد (نمایندگان- آقای ارباب تشریف آوردند) خوب حالا در صورت‌مجلس می‌خوانند و یاد می‌گیرند عرض کنم در ماده ۲ روی هم رفته موسسات ممکن است که به دولت‌ها اعتماد کافی و وافی نکند و یک مؤسسات تجارتی را بخواهند طرف معامله قرار بدهند و به عبارت ساده بانگ ملی را قبول بکنند که تضمین بکنند از این جهت همان طور که جناب آقا مشایخی فرمودند بانگ ملی تعهد پرداخت این را تضمین می‌کند و بعد وزارت دارایی برائت تضمین بانگ ملی را خواهد کرد بنابراین بسیارخوب هم تنظیم شده است. ‏

نائب رئیس- پینشهادات و اصله قرائت می‌شود به شرح زیر قرائت شد پیشنهاد می‌نمایم ماده ۲ این طور اصلاح شود.

ماده ۲- وزارت دارایی و بانگ ملی ایران تعهدات مالی مذکور را تضمین می‌نمایند عمیدی نوری. ‏

نائب رئیس- آقای عمیدی‌نوری. ‏

عمیدی‌نوری- بنده خیال می‌کنم یک اصلاح عبارتی باشد که لازم است برای این که در ماده ۲ این طور می‌نویسد وزارت دارایی و بانگ ملی ایران تعهدات مالی مذکور در ماده ۱ دولت را تضمین نماید ماده ۱ دولت یعنی چه ما اینجا ماده یک دولت نداریم مثل این که منظور ماده بالا است خوب نوشته‌ایم مذکور پیشنهاد بنده این است وزارت دارایی و بانگ ملی ایران تعهدات مالی مذکور را تضمین نماید دیگر ماده ۱ دولت مثل این که یک جمله زاید ولاینفک است‏.

نائب رئیس- آقای وزیر کشاورزی با این پیشنهاد موافقید.

وزیرکشاورزی- موافقم. ‏

نائب رئیس- اعلام رأی می‌شود رأی می‌گیریم به ماده ۲ با توجه به پیشنهاد اصلاحی آقای عمیدی‌نوری بدون جمله در ماده ۱ دولت آقایانی که موافق هستند با ماده ۲ با این اصلاح قیام بفرمایند اکثراً برخاستند تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)

ماده ۳- نرخ بهره وام از اعتبارات مزبور برای نرخ بهره وام‌های متوسط‌المدت از کشورهایی که وام از آنجا تحصیل می‌شود در روز اخذ وام و یا استعلام بانگ ملی ایران خواهد بود.

نائب رئیس- چون مخالفتی با ماده سوم نشده است رأی می‌گیریم به ماده ۳ آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً) برخاستند تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد).

ماده ۴- پرداخت اصل و فرع سرمایه مصرف شده به اقساطی که کمتر از پنج سال نباشد خواهد بود و شروع و پرداخت بعد از اتمام و تکمیل سدها و آب انداختن به مخزن‌ها به عمل خواهد آمد.

نائب رئیس- چون اظهار نظری نسبت به ماده چهار نشده است آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد ماده پنجم قرائت می‌شود

(به شرح ذیل قرائت شد):

ماده ۵- عواید خالص از فروش آب و برق به حساب واریز اقساط به وزارت دارایی پرداخت خواهد شد و پس از استهلاک کلیه وام دریافتی و بهره آن عواید مذکور به بنگاه آبیاری تعیین خواهد گرفت‏.

نائب رئیس- چون اظهار نظری در ماده پنجم نشده رأی گرفته می‌شود به ماده پنج آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد.

ماده ششم قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد)

ماده ششم- درآمدی که از اضافه ارزش مندرج در ماده ۱۷ قانون برنامه هفت ساله دوم عمرانی کشور حاصل می‌شود استهلاک اصل و فرع سرمایه مصرف شده به وزارت دارایی و مازاد آن به بنگاه مستقل آبیاری تعلق خواهد گرفت. ‏

نائب رئیس- چون اظهارنظری در ماده شش نشده رأی گرفته می‌شود به ماده شش آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد.

ماده هفتم قرائت می‌شود:

ماده ۷- عوارض و حقوق گمرکی ماشین‌آلات و لوازم و مصالح و وسایط نقلیه و جریه مورد نیاز سدهای درودزن و زرینه‌رود از هر قبیل اعم از موقت و قطعی که بر طبق قوانین خاصی مشمول معافیت نیست به توسط بنگاه مستقل آبیاری احتساب و برای هر سال جمعاً و خرجاً در بودجه کل کشور در آن سال منظور خواهد شد چنانچه ماشین‌آلات ساختمانی موقت پس از وضع نیاز عودت داده شود مشمول مقررات کالای صادراتی نخواهد بود تبصره اتومبیل‌های سواری مشمول این ماده نیست و در موقع ورود می‌بایستی حقوق و عوارض گمرکی آن پرداخت شود دکتر شاهکار بنده استدعا دارم که آقای مخبر کمیسیون توضیحی در این قسمت بفرمایند چون بنده نفهمیدم که یعنی چه آقایان مخبر کمیسیون گمرکات و انحصارات عرض کنم آقای دکتر برای ساختمان سد قطعاً احتیاج به ماشین‌آلاتی هست که بعضی از این ماشین‌آلات معافیت گمرکی دارد و بعضی ندارد و یک قوانینی هم گذشته است که بعضی از معافیت‌ها را لغو کرده است بنابراین ماشین‌آلاتی که وارد می‌شود اگر معافیت گمرکی نداشته باشد گمرکش در حسابداری حساب می‌شود و به حساب بنگاه آبیاری از یک طرف می‌گذارند از یک طرف به حساب دائم خودشان و از طرف دیگر در بودجه از حساب گمرک در می‌آورند.

نائب رئیس- آقای وزیر گمرکات. ‏

وزیر گمرکات سرلشکر ضرغام- بنده نفهمیدم جناب آقای دکتر شاهکار قانع شدند و دیگر توضیح بنده احتیاجی ندارد یا این که قانع نشدند که بنده عرض می‌کنم به طوری که آقایان مستحضر هستند در قانون بودجه امسال تمام معافیت‌های گمرکی لغو شد و این کار بسیارخوبی بود و تمام آقا این از آن پشتیبانی فرمودید پس اگر بخواهند در این قانون معافیت گمرکی بگذارند برخلاف آن نظر آقایان است و برخلاف نظر دولت هم هست و اگر بخواهند نگذارند و اینها حقوق بدهند مقاطعه‌کار پورسانتاژ آن حقوق را خواهد گرفت بنابراین یک وضعی پیش آوردند که هم معافیت باشد و هم نباشد از لحاظ مقاطعه‌کار معاف است یعنی مقاطعه‌کار پورسانتاژ آن را نمی‌تواند بگیرد ولی از لحاظ دولت حسابش مجزا است گمرک تمام تشریفات گمرکی را عمل می‌کند صورت حساب می‌دهد به وزارت دارایی و وزارت دارایی در حساب بنگاه آبیاری یک قسمتش را درآمد گمرک می‌کند پس هم معاف است و هم معاف نیست و از لحاظ این که آن قانون بودجه رعایت بشود معاف نگیرد معاف است گمان می‌کنم که قانع شده باشید.

نائب رئیس- اعلام رأی می‌شود نسبت به ماده ۷ رأی می‌گیریم به ماده هفتم آقایانی که موافقند قیام بفرمایید (اکثراً برخاستند) تصویب شد ماده هشتم قرائت می‌شود

(به شرح زیر خوانده شد):

ماده ۸- مؤسسات دولتی مکلفند که مطالعات و اندازه‌گیری و نقشه‌برداری‌های انجام شده مربوط به دو سد مزبور را مجاناً و بلاعوض در اختیار بنگاه مستقل آبیاری بگذارد و در حدود وظایف و اعتبارات خود در تکمیل و اندازه‌گیری و اجرای طرح‌های فوق‌الذکر با بنگاه مذکور همکاری کنند.

نائب رئیس- چون مخالفی نیست رأی می‌گیریم به ماده ۸ آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده ۹ قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد):

ماده ۹- وزارت کشاورزی و دارایی مأمور در اجرای این قانون خواهند بود.

نائب رئیس- رأی می‌گیریم به ماده ۹ آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است آقای فیلیکس آقایان در کلیات آخر فرمایش دارید؟

آقایان- عرضی ندارم چون اظهار نظری نسبت به کلیات آخر نشده است لذا رأی می‌گیریم به مجموع مواد آقایانی که با مجموع مواد این لایحه موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

۱۰- طرح و تصویب فوریت لایحه اصلاح بودجه ۱۳۳۸ کل کشور نائب رئیس لایحه آقای وزیر گمرکات و انحصارات از نظر فوریتی که خواسته شده مطرح است و قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی‏

چون در حال حاضر وضع بنادر جنوب کفاف احتیاجات کشور را از نظر تخلیه و بارگیری کالاهای وارداتی و صادراتی نمی‌نماید و ضرورت ایجاب می‌نماید که بنادر جنوب هره زودتر دارای تأسیسات فنی مناسبی باشد با توجه به این که بودجه فعلی اداره کل بنادر و کشتی‌رانی برای مخارجی عمران کافی نیست در نظر گرفته شده است که با اصلاح بودجه سال جاری قسمتی از اضافه درآمد سال ۱۳۳۸ اداره کل گمرک برای عمران بنادر مزبور تخصیص داده شود بدین منظور اصلاح بودجه ذیل با قید دو فوریت تقدیم و استدعای تصویب آن را دارد اصلاح بودجه سال ۱۳۳۸ به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود که هر مبلغی که اضافه بر ۸۱۶۵ میلیون ریال رقم پیش‌بینی عواید گمرک در بودجه ۱۳۳۸ وصول گردد پس از وضع یک میلیارد و یک صد میلیون ریال تأمین کسر بودجه ۱۳۳۸ بقیه را در اختیار وزارت گمرکات و انحصارات بگذارد تا برای عمران بنادر و تأسیسات فنی بندری طبق برنامه‌ای که به تصویب هیأت دولت خواهد رسید به مصرف رساند نخست‌وزیر- وزیر دارایی- وزیر گمرکات و انحصارات نائب رئیس فوریت اول مطرح است آقای صدرزاده موافقم‏.

نائب رئیس- آقای دشتی. ‏

دشتی- موافقم. ‏

نائب رئیس- آقای دولت‌آبادی. ‏

دولت‌آبادی- موافقم. ‏

نائب رئیس- آقای ارباب. ‏

ارباب- موافقم‏.

نائب رئیس- آقای فرود.

فرود- موافقم‏.

نائب رئیس- آقای مشایخی. ‏

مشایخی- موافقم‏.

نائب رئیس- خوب مخالفی نیست. ‏

فولادوند- بنده هم موافقم خنده نمایندگان چون مخالفی نیست رأی می‌گیریم به فوریت اول این لایحه آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد.

۱۱- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه‏

نائب رئیس- به طوری که اینجا تذکر داده شد چون اصلاح بودجه است و برای بودجه یک فوریت کافی است و چون فوریت دوم تصویب شده است برای چاپ فرستاده می‌شود و در جلسه آینده مطرح خواهد شد چون کاری در دستور نیست جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه ساعت نه صبح خواهد بود. (مجلس سی و پنج دقیقه بعد از ظهر ختم شد.)

نائب رئیس مجلس شورای ملی- عماد تربتی‏