مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ دی ۱۳۳۳ نشست ۸۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۸۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۲ دی ماه ۱۳۳۳
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر جزایری، برومند، نورالدین امامی.
۳- تصویب یک فوریت و بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون کشور راجع به لوله‌کشی فاضلاب شهر تهران و تصویب آن
۴- تعیین موقع و دستورجلسه بعد. ختم جلسه.
مجلس دو ساعت و بیست دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس
رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) غایبین با اجازه- آقایان: دکتر سیدامامی، حشمتی، شیبانی، مصطفی ذوالفقاری، سرمد، فرید اراکی، مهندس شاهرخشاهی، سلطانی، نقابت، قراگزلو، عبدالحسین فرامرزی، تجدد، قنات آبادی، افخمی، موسوی، بیات مامو، دکتر عدل، محمودی، امیراحتشامی، اورنگ.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: شفیعی، امیدسالار، ثقته الاسلامی، شادلو، سعیدی، اریه.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: اردلان، رضایی، خزیمه علم، جلیلوند، کیکاوسی، صراف‌زاده، عبدالحمید بختیار، سالاربهزادی.
دیرآمدگان و زودرفتگان بی‌اجازه- آقایان: دهقان ۲۰ دقیقه، کی‌نژاد ۲۰ دقیقه، تیمورتاش ۲۵ دقیقه، ارباب ۳۰ دقیقه، دکتر شاهکار یک ساعت، معین‌زاده یک ساعت، نراقی یک ساعت، دکتر عمید یک ساعت و ۱۵ دقیقه، سنندجی یک ساعت و نیم، مشایخی یک ساعت و ۴۵ دقیقه، دکتر حمزوی دوساعت، پیراسته دو ساعت.
غائبین در رأی- آقایان: دکتر سعید حکمت ۴ رأی، معین‌زاده ۳ رأی، عباسی ۳ رأی، کی‌نژاد ۲ رأی، دکترجزایری ۲ رأی، مهندس طفر ۲ رأی، مشایخی ۲ رأی، تفضلی یک رأی دولتشاهی یک رأی، اعظم زنگنه یک رأی، نراقی یک رأی، حائری‌زاده یک رأی.
رئیس- نسبت به صورت‌جلسه نظری نیست؟ آقای پیراسته.
پیراسته- خواستم جلب توجه مقام ریاست را بکنم این کمیسیون‌هایی که تشکیل شده‌اند غالباً ما باید در آن‌هاحضور داشته باشیم در سو کمیسیون‌ها هم باید حضور داشته باشیم و غالباً هم بنده تاساعت یازده و ده در کمیسیون‌های یا سوکمیسیون‌ها هستم در همان ساعت بنده را غایب نوشته‌اند در صورتی که در کمیسیون حضور داشته‌ام.
رئیس- کار کمیسیون‌ها باید طوری باشد که باعث فلج شدن کار مجلس نباشد و البته آقایان وقتی اطلاع دادند بنده اصلاح می‌کنم.
پیراسته- هیچوقت بنده غایب نبوده‌ام هم در جلسه گذشته و هم در آن جلسه.
رئیس- آقای دولتشاهی.
دولتشاهی- خاطر مبارک مقام ریاست و نمایندگان محترم مستحضر است که در جلسه گذشته بنده تا آخرین دقیقه در جلسه بودم و اشتباهاً بنده را غایب نوشته‌اند.
رئیس- اصلاح می‌شود. آقای دکترجزایری.
دکتر جزایری- در جلسه گذشته بنده در تمام رأی‌ها بودم آخرین رأیی که گرفته شد خود آقا شاهدند که بنده آمدم و رأی دادم نمی‌دانم چرا بنده را غایب در رأی نوشته‌اند بنده غایب در رأی نبودم و اشتباه شده.
رئیس- بسیار خوب اصلاح می‌شود آقای دکتر آهی.
دکتر آهی- بنده در لایحه ۴ دوازدهم حاضر بودم و ورقه سفید دادم منتهی در ورقه‌ای که دادم نام خودم را ننوشته بودم به این جهت در صورت‌مجلس اسم بنده جزو موافقین نوشته نشده.
رئیس- آن اصلاح شد و مربوط به جلسه ما قبل بود آقای دکتر نیرومند.
دکتر نیرومند- آقای مشایخی مریضند و در مریضخانه بستری هستند.
رئیس- آقای دکتر سعید حکمت.
دکتر سعید حکمت- بنده از مقام ریاست اجازه گرفتم و در کمیسیون دادگستری بودم.
رئیس- اصلاح می‌شود. آقای صدرزاده.
صدرزاده- یک اصلاحات عبارتی هست که تصحیح می‌کنم.
رئیس- در صورت‌مجلس دیگر نظری نیست؟ (گفته شد- خیر) صورت‌مجلس تصویب شد.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر جزایری، برومند، نورالدین امامی.
رئیس- سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند آقای دکتر جزایری.
دکتر جزایری- توجهی که از طرف نمایندگان محترم نسبت به تصویب طرح‌های بسیار مفید مثل طرحی که در جلسه گذشته که با سه فوریت مطرح و تصویب شد به بنده اجازه می‌دهد که گاهی عرایضی را با کمال ادب به عرض همکاران محترم برسانم و تذکراتی را با کمال بی‌طرفی و بی‌غرضی به عرض دولت برسانم که انشاءالله با توجه مجلس شورای ملی و همکاران عزیز و اقدامات دولت و رفع مشکلاتی که در کشور هست بشود و برای این که زیاد مزاحم آقایان نشده باشم چند سطری نوشته‌ام که اجازه می‌خواهم قرائت بکنم. نمایندگان محترم و همکاران گرامی همیشه مادر مقابل کتاب آسمانی خود قسم یادکرده‌ایم که در طول مدت خدمتگذاری در مجلس از انجام وظایف ملی که خیر و صلاح ملت و مملکت و شاه را در بردارد کوتاهی نکنیم (کاشانی- همه وقت باید این طور باشد) و برای رسیدن به این هدف مقدس لازم است بدون در نظر داشتن اغراض و امیال خصوصی در هر موقع تذکرات لازم و راهنمایی‌های مورد لزوم را بنماییم صادقانه نواقص را تذکرداده و از گفتن حقایق باکی نداشته باشیم و راه‌حل را برای رفع نواقص و برطرف کردن عیوبی که در سازمان‌های عمومی کشور ماست ارائه نماییم که عملاً دیدیم که مجلس برای انجام مارهای خوب آماده می‌باشد و با این که متأسفانه مجلس ایران از نمایندگان احزاب متشکل با برنامه‌های روشن اقتصادی و اجتماعی و غیره تشکیل نیافته است معذلک در موارد متعددی عموم نمایندگان هم آهنگی خود را برای تصویب لوایح و طرح‌های مفید به ثبوت رسانیده‌اند جناب آقای افشار توجه فرمایید بنده نماینده خودتان هستم در عرض این مطالب تصویب لوایح و طرح‌های مفید مربوط به اصلاح وضع فرهنگیان و یا حفظ اراضی بانک ساختمانی برای تقسیم بین کارمندان و مردمان بی‌خانمان تصویب طرح سه فوریتی مربوط به کارمندان مسلول و امثال آن دلیل توجه مجلس به انجام کارهای مفید بوده و به من اجازه و شهامت می‌دهدکه در هر موقع آنچه را که در راه خیر و صلاح کشور به نظرم می‌رسد به عرض همکاران محترم برسانم و استدعای همکاری و تشریک مساعی برای انجام آن بنمایم. خود آقایان محترم به خوبی می‌دانند که در وقت و وضع فعلی موقعیت استثنایی و قابل توجهی برای کشور ما پیش آمده است که بر اولیای دولت و مسئولین کشور و قوه تقنینیه لازم و واجب است که تا حداکثر ممکن از این موقعیت به نفع کشور استفاده نموده و اقدامات لازم را در راه بهبود زندگی اقتصادی و اجتماعی و اخلاقی ملت ایران بنمایند پس با این که تصویب لوایح و طرح‌های نامبرده و امثال آنها لازم و مفید بوده است ولی کافی برای بهبود و تغییر وضع فعلی مردم ایران نمی‌باشد و ما نمایندگان مجلس نمی‌توانیم بگوییم که همه وظایف خود را انجام داده‌ایم و نباید در این موقع حساس ساکت بمانیم و بگذاریم موقعیت فعلی از کفمان بیرون رود شاید احتیاج به توضیح نباشد که موقعیت قابل توجه فعلی از چه راه نصیب ایران شده است چه همکار محترم‌مان آقای ارسلان خلعتبری هفته قبل ضمن نطق مشروح و مستدل خود به عرض ملت ایران و دنیا رسانید که ملت ایران بعد از جنگ گذشته با چه زحمات سیاسی و مشکلاتی روبرو گردید و با توجه مخصوص شاه و دوراندیشی اولیای امور و فداکاری و از خودگذشتگی و وطن‌پرستی خاص ایرانیان چگونه توانست خود را از این ورطه هولناک نجات داده و دنیا را از خطر عظیمی که ممکن بود منتهی به جنگ شود رهایی بخشد این عمل ارزش ملت ایران را به دنیا ثابت کرده است و شاید لازم باشد که این مطلب نیز به سایر دول و کشورهای بزرگ و کوچک یادآوری گردد که به این‌که در مدت جنگ کشور ایران وسیله ارتباط بین متفقین بود و به قول خودشان کشور ما پل پیروزی آها گردید و به علت این‌که قشون آنها برخلاف همه اصول بین‌المللی خاک ایران را اشغال کرده و زندگی اقتصادی و اجتماعی و پولی ما را مختل کردند و هزینه زندگی را به صورت بی‌سابقه بالا بردند و همه‌گونه محرومیت و سختی نصیب ملت ایران گردید به عوض و پاداش آن بعد از جنگ بعضی از دول آن مشکلات را برای ما فراهم ساختند اشغال قسمتی از خاک ایران بعد از جنگ ایجاد غائله پیش روی تشمیل دستجات و احزاب افراطی برای تخریب در کشور ما و ایجاد کشمکش و مبارزه نفت به علت عدم پرداخت حقوق حقه دولت و ملت ایران از عواید نفت جنوب و امثال آن همه مشکلاتی بود که متأسفانه دول بزرگ برای ما ایجاد کردند در صورتی که ملت ایران همیشه طالب حسن رابطه با همه کشورها بوده و در مدت جنگ برای پیروزی متفقین کشور ما از هیچگونه همکاری و مساعدت کوتاهی نکرده بود و باید به ما غیر از آن پاداش بدهند که عملاً دادند (صحیح است) در هر صورت گذشت آنچه گذشت ولی چیزی که محقق است ملت ایران در آزمایش صبروشکیبایی و وطن‌پرستی و فداکاری پیروز از آب درآمد و با آن که در حل مشکلات و اختلافات خود به آرزوهای ملی نرسید معذالک برای آن‌که آرامش دنیا مختل نگردد و کشور ما میدان تاخت وتاز سیاست بین‌المللی نشود به کم ساخت و از قسمت زیادی از منافع حقه خود بالاجبار گذشت تا کمک به صلح و آرامش دنیا کند به این ترتیب اتنظار می‌رود که دنیای امروز توجه به گذشت‌ها و فداکاری‌های ملت ایران کرده و آنها هم صمیمانه در راه بهبود وضع مادی ما و خرابی‌های اقتصادی که از جنگ و اشغال ایران به وسیله قشون متفقین در کشور ما باقی مانده است کوشش و همکاری نمایند در هرحال آنچه ظاهراً به نظر می‌رسد این است که کشورهای بزرگ به فداکاری‌های ملت ایران توجه نموده و شاید در آتیه به جبران گذشته آنها هم به سهم خود کمک‌های لازم را برای پیشرفت وضع اقتصادی ایران بنمایند و ملت ایران را آزاد بگذارند که در راه اصلاح و بهبود زندگی قدم‌های مؤثری بردارد و چیزی را که ما قطعاً از آنها انتظارداریم این است که مانند گذشته توقعات و انتظار منافع اقتصادی و تجاری از ما نداشته باشد و نخواهند که مختصر عواید نفت ایران به صورت معاملات بازرگانی غیرمفید و تحمیلی مجدداً به خود آنها برگردد (صحیح است) ما برای این‌که حسن‌نیت خود اثبات کنیم با این فرض شروع می‌کنیم که آنها هم برخاتف گذشته نسبت به ما حسن‌نیت دارند. اما مطلبی که مربوط به خودمان است و امروز به عرض نمایندگان محترم می‌رسانم این است که دولت و مجلس و ملت ایران هم وظایفی برای بهبود وضع اجتماعی و اقتصادی و مالی کشور دارند و همیشه هر ملتی در درجه اول باید اصلاحات را از خود بخواهد و در روی پای خود بایستد چه هرچه باشد در درجه اول خودمان باید نسبت به ملت و مملکت خود حسن‌نیت داشته باشیم و بعد از دیگران توقع همکاری و کمک نماییم (صحیح است) در وضع فعلی کشور که خوشبختانه آرامش ایجاد گردیده و با هرگونه فداکاری از طرف ملت ایران اختلافات با دیگران کم وبیش حل شده و یا در راه‌حل شدن است و عوایدی نیز از راه نفت به دست می‌آید جناب آقای صراف‌زاده حضرتعالی چون مرداقتصادی هستید این مطلب این مطلب مربوط به حضرتعالی است توجه بفرمایید آیا باید مانند ۱۳ سال گذشته یعنی از سال ۱۳۲۰ به بعد عواید معمولی بودجه مصرف کرده و همه ساله قسمتی از این ثروت و سرمایه ملی را در نتیجه کاهلی و کم‌کاری و عدم گذشت و فداکاری مالیات‌دهندگان و عدم انجام وظیفه مالیات گیرندگان که منتهی به عدم تعدیل بودجه ایران شده است برای مخارج عادی و غیرعمرانی کشور صرف کنیم بدون آن‌که چیزی در مقابلش برای ایران نسل‌های آینده‌اش بگذاریم آیا در مقابل این وضع مجلس باید ساکت بماند و هیچگونه کوششی برای به راه انداختن دستگاه‌های مربوطه دولت ننماید آیا بیاورد وظیفه ما مشاهده اوضاع ناگوار است و بس و افسوس خوردن و یا آن‌که با کمال بی‌غرضی و رشادت باید دولت و مسئولین امر را متوجه کنیم و بخواهیم و تذکر بدهیم که باید این وضع اصلاح و جبران شود. (کاشانی- گوش شنوا هم لازم دارد) آقایان محترم مطمئن باشید که من در بیان این‌گونه مطالب نظری به شخص به خصوصی ندارم نمی‌خواهم که من غیرحق و انصاف به هیچکس حمله‌ای کرده باشم من با اصل مطلب و خود موضوع کار دارم و برای رسیدن به این هدف یعنی تعدیل بودجه بدون عواید نفت که سال‌ها در زمان مرحوم رضاشاه در این کشور عملی شده است و حالا هم با مراقبت و کوشش قطعاً عملی است از هرگونه انجام وظیفه و تذکر و راهنمایی خودداری نخواهم کرد و از همکاران محترم توقع و انتظار دارم که در این جهاد ملی با یکدیگر مجلس و مردم وظایف خود را انجام ندهند پس جوینده یابنده است باید آن قدر بکوشیم تا این مرض خطرناک خانمانسوز را از اقتصاد و مالیه ایران برداریم. همکاران محترم اگر به خاطر داشته باشند در موقع طرح قانون تثبیت پشتوانه اسکناس که تلویحاً قانون نشراسکناس نیز بود به عرض مجلس رسانیدم که تنها پشتوانه فلزی طلاونقره جلب اعتماد عمومی را به پول یک کشور نمی‌کند بلکه اوضاع عمومی و اقتصادی و مالی و سیاسی و تجاری و اداری و غیره یک کشور همه عوامل جلب اعتماد به پول کشورند و در رأس همه این عوامل وضع بودجه کشور قرار گرفته است که قطعاً باید راست ایستاده باشد. کمی و عیب و نقصی در آن وجود نداشته باشد تا سایر عوامل نیز با او همکاری کرده و جلب اعتماد عمومی را به پول کشور و وضع اقتصادی ومالی او بنمایند آقای اخوان توجه بفرمایید در هر کشوری که بودجه آن واقعاً تعادل داشت می‌توان دانست که دستگاه‌های عمومی خوب کار می‌کنند مردم به وظیفه مالیاتی خود عمل می‌نمایند معلوم است که در این وضع دستگاه تجار خارجی غالباً به نفع کشوراست و اگر بالانس تجارتی به نفع کشور نباشد سود سرمایه‌هایی که در خارج به کار افتاده است جبران کسر بالانس تجارتی را می‌نماید و اگر در تجارت و کسب و کار مردم منفعت می‌برند سهم دولت و خزانه عمومی را می‌دهند تعادل بودجه دلیل بر انتظام و شایستگی و قدرت و حسن اداره حکومت است خلاصه همه چیز در کشور راه طبیعی و منطقی خود را می‌پیماید و چنین دستگاه و کشوری جلب اعتماد داخل و خارج را می‌کند در این مواقع سرمایه‌های خارجی به کشور روی می‌آورد به شرط تعدیل بودجه و اگر قرضه‌ای از خارج گرفته شود در راه عمران و آبادی مملکت صرف می‌شود نه در راه تأمین کسر بودجه. بنابراین در موقعی که لایحه وام خارجی در کمیسیون‌های مجلس در دست رسیدگی است و لایحه جلب سرمایه‌های خارجی به مجلس تقدیم گردیده است آیا در چنین موقعی قبل از همه چیز نباید متوجه وضع بودجه کشور و تعدیل آن باشیم و آیا در صورتی که بودجه را تعدیل نکنیم تصور نمی‌رود که قرضه که به عنوان کمک به عمران کشور گرفته می‌شود متأسفانه صرف کمبود عایدات عمومی گردیده و بعد از آن بارسنگین قرض به دوش ملت ایران
می‌ماند غیر از این است آقای نراقی؟ و عمران و آبادی هم در کشور نشده است بنابراین باید دولت و مجلس و مردم بکوشند و فداکاری کنند تا بودجه ایران تعدیل شود تا از وام و قرضه خارجی ضرر نبریم و سرمایه‌های خارجی را راغب‌تر به طرف ایران جلب کنیم و با کوشش دولت و همکاری طبقات مالیات بده به سهولت این امر انجام می‌یابد.
رئیس- آقای دکتر جزایری وقت شما تمام شد.
دکتر جزایری- بنده یک ربع دیگر وقت لازم دارم.
رئیس- باید رأی بگیریم.
رأی گرفته می‌شود به یک ربع که آقای دکتر جزایری صحبت کنند آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید.
دکتر جزایری- جناب آقای امامی این را برای خاطر جنابعالی نوشته‌ام اگر بگویید که مردم مالیات نمی‌دهند این حرف کاملاً صحیح نیست چه اگر مردم نمی‌خواهند مالیات بدهند مأمورین هم نمی‌خواهند مالیات بگیرند رشوه می‌گیرند ولی مالیات واقعی را نمی‌گیرند باید در دستگاه دولت مراقبت کرد و مأمورین ناشایسته و غیر امین را تعویض نمود و دستگاه‌های وصول را اصلاح کرد و قطعاً در صورتی که مأمورین رشوه از مالیات دهنده نگیرند مالیات دهنده بیشتر مالیات می‌دهد به علاوه باید با تبلیغ و تشویق مالیات دهندگان را به انجام این وظیفه ملی به سر راه آورد و اگر باز در پرداخت مالیات قصور کردند باید با قدرت و مراقبت کافی از آنها مالیات واقعی را گرفت.
تعدیل بودجه و وصول مالیات ما را به این نتیجه می‌رساند که باید دستگاه‌های عمومی و مأمورین دولت و مخصوصاً رؤسا و مدیران مسئول و اشخاصی که در رأس کارهای حساس قرار گرفته‌اند مردمانی صالح و وظیفه‌شناس باشند تا کارهای کشور به جریان عادی خود بیفتد و هر کس کار و وظیفه خود را انجام دهد. چون به موجب قانون اساسی وظایف قوه مجریه از قوه مقننه جدا شده و قوه مجریه یعنی دولت مسئول اداره کشور و دستگاه‌های عمومی وزارتخانه‌ها است.
بنابراین اصلاح دستگاه‌های دولتی و بیرون راندن کارمندان فاسد از مسئولیت و وظایف مستقیم دولت بوده و حقاً مجلس و مردم هیچگونه مسئولیت و وظیفه در این امر ندارند منتها مجلس وظیفه دارد که در اصلاح دستگاه‌های عمومی و دولت همکاری و هدایت و نظارت کند و قطعاً خود موجب فساد نباشد و حمایت از فاسد ننماید و جلوگیری از اصلاح نکند حقاً باید گفت که از بدو تأسیس مجلس تاکنون چه در جلسه علنی و چه در ملاقات‌های خصوصی با متصدیان امر مکرر از طرف نمایندگان مجلس راجع به اصلاح دستگاه‌های عمومی به دولت تذکراتی داده شده است ولی آیا این تذکرات اثر و نتیجه لازم را داشته است و یا به بهانه این که همه فاسدند جناب آقای خلعتبری توجه فرمایید و دست به هر جا که بگذاریم همه خرابند و بر علیه هیچکس دلیل مثبتی و اسناد رسمی وجود ندارد هیچگونه عمل مفید و مثبتی در راه اصلاح دستگاه دولتی نشده است در صورتی که هر اقدام مؤثر و مفید و هرگونه برنامه صحیح اقتصادی و اجتماعی بدون اصلاح دستگاه دولتی می‌شود نخواهد بود- بدتر از همه آن که عده افراد ناباب و معروف به عدم لیاقت و امانت به عنوان دوستی با دستگاه‌های مؤثر در رأس کارهای بسیار حساس گمارده شوند و همین امر مشوق نادرستی در بین طبقه جاهل است.
امروز دستگاه‌های حساس اقتصادی و راه‌سازی و فرهنگ زیاده احتیاج به اصلاح و خارج کردن مردمان نادرست دارد. وای به حال فرهنگی که در آن از طفولیت به طفل نادرستی و بی‌اخلاقی آموخته شود اگر خدای نخواسته طفلی از مربی خود بی‌اخلاقی و ناشایستگی دید در تمام عمر ناشایسته بار می‌آید و اگر برای استخدام مستخدمی در فرهنگ و یا برای امتحانی پولی گرفته شد فاتحه آن فرهنگ را باید به صدای بلند خواند- جوازگیری و جوازفروشی بلای اجتماعی و اقتصادی یک جامعه است چه اشخاصی که بدین وسیله و با یک معامله بدون زحمت چند صد هزار تومان بدست می‌آوردند هرگز علاقه به کار صحیح و فعالیت و وظیفه‌شناسی در جامعه نخواهند داشت چه می‌بینند که بدون کار و زحمت می‌توان ثروت زیادی به دست آورد و مالیات ندارد و انجام وظایف ملی و اجتماعی ننمود.
امروز ما در جامعه بین‌المللی زندگی می‌کنیم که اخبار هر ساعت در دنیا منتشر می‌شود و وسایل ارتباط تقریباً دنیا را به هم متصل کرده است چطور می‌توان باور کرد که اگر فسادی در گوشه دنیا روی دهد دیگران بی‌اطلاع بمانند و اگر در هیئت مدیره جامعه‌ای فساد وجود داشته باشد بزرگترین لطمه و شکست به آن جامعه وارد می‌آید و سلب اعتماد سایر کشورها از آن جامعه می‌شود بس در درجه اول باید کوشش کنیم که فساد از دستگاه‌های عمومی و مدیره ایران برداشته شود و الّا حیثیت اجتماعی کشور ما در دنیا متزلزل شده و از این راه بزرگترین خدشه به حیثیت ملی وارد خواهد آمد (صحیح است) اینجانب معتقد است که اکثریت قریب به اتفاق کارمندان و اعضاء مؤسسات دولتی و ادارات از اشخاص صحیح‌العمل و درستکار تشکیل یافته و منتها علت مردمان بی‌هنر که تنها هنرشان نزدیک شدن به وزرا و مدیران و مسئولین امور است خود را با تشبث و تملق هر دوره به متصدیان امر نزدیک کرده و به علت استفاده از قدرت آنان خود را در کارهای حساس مالی و اقتصادی داخل می‌کنند و همین‌ها هستند که موجب بی‌آبرویی دستگاه‌های دولتی شده و متصدیان و مسئولین امورند که با حمایت از این عده و نگاهداشتن آنها در کارهای مالی و اقتصادی و حساس آبروی دولت و ملت ایران را می‌برند باید متصدیان امور دست از خودخواهی و رفیق‌بازی و حمایت از مردمان فاسد بردارند- مؤسسه و شرکتی را به ناکسی نسپارند و سرمایه عمومی را سرمایه شخصی خود ندانند. اینجانب مانند همه آقایان نمایندگان آرزو دارم که هر چه زودتر دولت و مسئولین امور در اصلاح دستگاه دولت و عدهٔ معدودی که موجب بی‌آبرویی و هتک حیثیت اجتماعی ما شده‌اند اقدام کنند و یقیناً مجلس هم در این راه منتهای مساعدت و کمک را با دولت خواهد کرد.
مطلب سومی که پس از تعدیل بودجه و اصلاح دستگاه‌های دولتی باید مورد توجه مجلس و دولت و افراد مؤثر و سرمایه‌داران کشور قرار گیرد اصلاح وضع زندگی طبقات سوم این کشور است که اکثریت قریب به اتفاق مردم ایران را تشکیل داده‌اند وضع زندگی اقلیت در کشور ما با زندگی عمومی و اکثریت مردم زیاد اختلاف پیدا کرده است (صحیح است) و همان طوری که با کمال حسن‌نیت در مجلس تذکر داده شد این امر بهانه و دستاویز بیگانگان برای ایجاد اختلاف در کشور ما شده است با این که این تذکر صحیح است ولی آیا باور می‌توان کرد که تنها این تذکر کافی است که اختلاف را بین طبقات مختلفه از بین برداشته و رفع اختلاف بنماید؟ آیا با حرف می‌توان مردم محروم را قانع کرد و یا واقعاً باید ریشه اختلاف را از بین برداشت و عملاً زندگی طبقات را به هم نزدیک کرد تا حقیقتاً اختلاف زیادی وجود نداشته باشد و دیگران هم نتوانند این اختلافات را بهانه تبلیغات خود قرار دهند مسئله رفع اختلاف طبقاتی در غالب کشورهای مترقی مورد مطالعه و عمل قرار گرفته است.
چون به قول معروف (شکم گرسنه ایمان ندارد) در همه جا سعی کرده‌اند که حداقل زندگی را برای مردم تأمین کنند تا همه به خانه و مسکن و آشیانه و خانواده و محیط خود علاقه داشته باشند و در موقع خطر همه و همه از محیط و خانه و آب و خاک خود دفاع کنند.
همکاران عزیز! کشور ما که سالیان دراز است که مورد حمله تحریکات و تبلیغات خارجی قرار گرفته و کوشش کرده‌اند که با ایجاد نفاق و دوئیت و بدبختی و گرفتاری ما را به جان هم بیندازند و از افکار و احساسات ملت ایران استفاده کرده و منافع مالی و اقتصادی کشور ما را ببرند. بر ما است که اختلافات را برداریم و کنار بگذاریم به شرط آن که همه و همه دولت و مجلس و مردمان مؤثر و ثروتمند نیز کمک کنند که ریشه اختلاف از بین برداشته شود و این نمی‌شود مگر آن که برای همه طبقات و افراد حداقل زندگی تأمین گردد (صحیح است) و برای این کار لازم است که اقلاً بیمه‌های اجتماعی در کشور ما هم مانند کشورهای مترقی عمومیت پیدا کند و مردمان بی‌سرمایه از مزایای بیمه‌های اجتماعی استفاده کنند تا نسبت به آتیه زندگی خود و خانواده و فرزندانشان اعتماد داشته باشند.
همکاران محترم! چون ملت ایران محلمان است و طبق تعلیمات دینی و سنن و آئین باستانی خود قناعت و گذشت را همیشه در زندگی خود مدنظر داشته و دارند بنابراین با حداقل فداکاری و گذشتی که از طرف طبقات بالا بشود همه مردم راضی می‌شوند و عملاً اختلاف برداشته شده و دستاویزی برای بیگانگان برای ایجاد نفاق و دوئیت باقی نمی‌ماند پس بیاییم همت کنیم که لااقل موضوع بیمه‌های اجتماعی در کشور ما نیز عملی گردد و با این ترتیب از همکاران مجلس دولت تقاضا می‌کنم که موضوع بیمه‌های اجتماعی را مورد مطالعه قرار داده و به وسیله طرحی که از طرف نمایندگان تهیه شود و با لایحهٔ که از طرف دولت پیشنهاد گردد هرچه زودتر این موضوع صورت قانونی به خود گرفته و نسبت به عموم طبقات پایین مورد استفاده و عمل قرار گیرد خیلی هم معذرت می‌خواهم.
(احسنت – احسنت)
رئیس- آقای برومند
برومند- نظر به این که تمام آقایان نمایندگان مطابق قانون اساسی نماینده تمام افراد ایرانی هستند و بنابراین نماینده و وکیل اهالی اصفهان نیز می‌باشند و بر طبق تعلیمات عالیه اسلامی «انما المؤمنون اخوه» مردم آن سامان برادران ایمانی شما هستند و بر وفق مبانی و اصول اخلاقی چنانچه شیخ سعدی فرموده است: بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند.
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
همدردی آقایان با اهالی اصفهان محرز و مسلم است و بلکه اعضای یک اجتماع و افراد یک کشور با یکدیگر ارتباط معنوی و اتصال وجودی دارند.
متحد جان‌های شیران خداست سال گرگان و سگان از هم جداست
لذا از آقایان محترم استدعا می‌کنم که در رفع مصائب و بلاهای وارده به اهل آن سامان تشریک مساعی فرمایید و از دولت بخواهید که در این موقع که مردم اصفهان در بلاها و شداید غرق شده‌اند در مقام انقاذ آنان برآید و عاجلاً فکری برای آنها بکند که از این ورطه هولناک
نجات پیدا کنند.
به طوری که قبلاً هم به سمع مبارک آقایان رسیده اصفهان دچار صدمات و خسارات زیادی شده که قابل وصف نیست خانه‌های مردم بیچاره در اثر بارندگی زیاد خراب شده و از فرط بیچارگی و نداشتن مسکن و مأوی در زمستان سرد سرگردان می‌باشند قنوات در اثر سیل و ریزش ویران گردیده و آب جاری بسیاری از مزارع منقطع شده است و صاحبان آن نمی‌توانند قنوات خود را تعمیر کنند و هنوز به حال خرابی باقی است و از حیث صناعت هم متأسفانه چندی است اوضاع اقتصادی کارخانه بسیار بد می‌باشد و شرکت‌ها دچار خسارات زیاد شده‌اند.
به طوری که کارخانه‌جات اصفهان در نتیجه تحمل خسارت و زیان در حال نزع اقتصادی می‌باشند و سر انحطاط آن ممکن است به زودی شرکت‌ها را به ورشکست سوق دهد و نان کارگران زحمتکش بریده شود و حیات اقتصادی اصفهان به پرتگاه زوال و فنا افتد بنده پشت این تریبون استغاثه می‌کنم و از آقایان استمداد می‌طلبم که در این موقع به اصفهان کمک فوری بشود و تأخیری در این موضوع رخ ندهد زیرا بعضی کارها واجب و فوری است و تأخیر در آن موجب حدوث مصائب بیشتری خواهد شد. بنده با این که می‌دانم دولت گرفتار کارهای زیادی است و فارغ‌البال نمی‌باشد ولی نظر به این که در موقع تزاحم کارها تقدم اهم از آنها واجب است و با وجود اهم کارهای مهم پرداختن عقلاً و شرعاً ممنوع است تقاضا دارم به موضوع سیل زدگی و خرابی‌های اصفها و نیز به اوضاع بدو تأسف‌آور کارخانه‌جات آنجا که می‌توان گفت اگر وضع بدین منوال بماند سقوط و شکست آنها قطعی خواهد بود عطف توجهی فرمایند گرچه آقایان محترم نمایندگان آن استان بالاخص آقای دولت آبادی وضع اسفناک مردم اصفهان را اینجا بیان فرمودند و توجه دولت را جلب نمودند و آقای دکتر مشیر فاطمی ضمن تقدیم پیشنهادی تقاضای کمک به مردم سیل‌زده نمودند (دکتر مشیر فاطمی- آن پیشنهاد تصویب نشد) روغن ریخته را نذر امامزاده کردند و سایر نمایندگان محترم آن استان هر کدام به سهم خودشان لزوم اقدامات دولت را گوشزد فرموده‌اند ولی متأسفانه تاکنون آن طور که انتظار داشته‌ایم از طرف دولت کمک نشده به هر حال امیدواریم دولت به عرایض ما ترتیب اثر بدهد و همشهری‌های ما را مورد عنایت قرار دهد که مردمان فقیر و بیچاره آنان تا حدی آسوده‌خاطر شوند و به دعاگویی خود نسبت به ذات مقدس اعلیحضرت همایونی بیفزایند و توفیق هیئت محترم دولت را بخواهند بنده بالصراحه عرض می‌کنم چنانچه تقاضاهای اهالی اصفهان برآورده نشود و به حال اسف‌انگیز آنان توجهی نشود یک شهر بزرگ تاریخی ایران که مدت‌ها پایتخت پادشاهان بزرگ ایران بوده سقوط خواهد کرد بنده طبق وظیفه نمایندگی و به منظور اداره تکلیف الهی مراتب را تذکر می‌دهم ولی اجرا و عمل دست دولت است.
تا چه کند همت والای او
مطلب دیگری که می‌خواستم توجه هیئت محترم دولت را بدان جلب نمایم لزوم احداث یک کارخانه قند است که بارها متذکر شده‌ام زیرا با بودن مواد اولیه برای آن کارخانه و استمداد اراضی فلاحتی آنجا و نیازمندی کشاورزان به فروختن چغندر تأخیر آن بلاموجب می‌باشد.
مطلب دیگر که می‌خواستم به عرض برسانم خرابی راه قم به اصفهان است که از اغلب راه‌ها خراب‌تر می‌باشد و ممکن است برای مسافرین هم خطر جانی تولید شود لازم است در این مورد نیز توجهی به عمل آید و مخصوصاً از اصفهان تا مورچه‌خورت که در نتیجه کثرت ایاب و ذهاب کشاورزان و اهالی دهات نزدیک گرد و خاک زیاد می‌باشد و ممکن است موجب تولید امراض گوناگون شود.
در خاتمه از جناب آقای فولادوند استاندار محترم آن استان بدین وسیله تقدیر و سپاسگزاری می‌کنم که از بدو مأموریت خود در انجام وظایف سعی و جدیت کامل مبذول فرموده‌اند و آنچه در قدرت و توانایی داشته‌اند در انجام وظایف و جدیت به آن سامان کوتاهی نفرموده‌اند.
رئیس- آقای امامی
نورالدین امامی- عرض کنم دو جلسه قبل جناب آقای ارسلان خلعتبری که حقیقتاً هر چه مجلس بیشتر از عمرش می‌گذرد ارادت من بهشان بیشتر می‌شود حالا نمی‌دانم که من آدم بیهوشی هستم یا کم عقل یا ایشان خیلی آدم خوبی هستند در هر صورت هر چه بیشتر از عمر مجلس می‌گذرد ارادت من به ایشان بیشتر می‌شود (صحیح است) مردی است وطن‌پرست و با ایمان و علاقه به مملکتش دارد (صحیح است) هم به جزئیات متوجه است و نان را هم به نرخ روز نمی‌خورد (صحیح است) این کلمه خودش خیلی معنی دارد (صحیح است) نان را به نرخ روز نمی‌خورد آنچه حقیقت می‌بیند آن را می‌گوید حالا می‌خواهد من خوشم بیاید می‌خواهد بدم بیاید آن روز راجع‌به آذربایجان و جریان آذربایجان بیانات مفصلی کردند اولاً من از ایشان تشکر می‌کنم من به نام آذربایجانی تشکر می‌کنم و الّا آذربایجان مال بنده نیست آذربایجان مال همه آقایان است ایران هم مال همه آقایان است ایران مال ایرانی است (صحیح است) فقط تذکر این موضوع از طرف ایشان موجب تشکر بنده شد (صحیح است) عرض کنم جریان آذربایجان برای ما درسی بود برای دنیا درسی بود که بدانند ایرانی در موقع خودش نمرده است (صحیح است) جناب آقای خلعتبری یادم نمی‌رود این آقای سرمد همکار محترم ما در آن ایام چه می‌کرد این جوان شب و روز می‌دوید (صحیح است) یک روزی آمده بودیم اینجا به مجلس در دوره ۱۴ ایشان اینجا یک قصیده‌ای برای نمایندگان قرائت کردند همه متأثر شدند حتی چپ‌ها گریه کردند اولش این بود که: ما نه پیراهن بی تشریف تن پوشیده‌ایم ما کفن از بهر پیکار وطن پوشیده‌ایم
این آقایان این توده‌ای‌ها هفت هشت نفر قلابی‌ها آنها هم گریه کردند. این جوان‌ها و امثال این جوان‌ها هزاران هزار در این مملکت هستند در موقع حساس پا می‌شوند در موقع حساس قد علم می‌کنند و پرچم شیروخورشید مقدس را نمی‌گذارند زمین بیاید کی ما فراموش می‌کنیم شب زنده‌داری‌های امیرنصرت را؟ کی می‌تواند فراموش کند کفن پوشیدن افشار صادقی را؟ (صحیح است) کی می‌تواند فراموش کند سرشکستن و حبس بهادری‌ها را؟ هیچوقت ایرانی این چیزها را فراموش نمی‌کند این میراشرافی کجاست؟ این میراشرافی شب و روز نداشت جاناً و مالاً فداکاری می‌کرد و راحتی نداشت این سید بیست و چهار ساعت توی ادارهٔ روزنامه بود خدا این سید را حفظ کند خدا همهٔ ایرانیان را حفظ بکند همه‌تان را در موقع حساس برای ایران نگهدارد و چون ایران نباشد تن من مباد شاه ما چرا سرش در ۳۰ سالگی سفید شده است؟ در رأس مملکت است بهتر از همه می‌داند، خون ایرانیت در بدن او بیش از من است آن سفر کرده که میلیون‌ها قافله دل همره اوست هر کجا هست خدایا به سلامت دارش (انشاءالله) این آقای اعظم‌السلطنه همکار من ماشاءالله وضع مالی‌اش هم بد نیست ولی اگر بدانید جناب آقای خلعتبری در آن روزهای سخت با چه وضعی این پیرمرد شرافتمند در تهران زندگی می‌کرد فرشش را می‌فروخت می‌داد به گرسنه‌های آذربایجانی همین آقای افخم‌السلطنه دار و ندارش را در تهران فروخت داد به پابرهنه‌ها خدا اینها را برای ما بگذارد (عباسی- از فداکاری کردها هم بفرمایید) خدا کردها را برای ما نگهدارد خدا مثل تو عباسی را همیشه برای نورالدین نگاهدارد مرد با شرف مرد وطن‌پرست، مرد با ایمان آقایان عرض می‌کنم وطن‌پرستی تشویق ندارد اما وطن‌فروشی باید مجازات داشته باشد دعوا سر این است که وطن‌فروشی مجازات ندارد (شوشتری- مثل وکلای دوره ۱۷ مصدق) مثل خیلی‌ها جناب آقای شوشتری مثل خیلی‌ها دهانشان را پاک می‌کنند و باز هم می‌آیند جیب‌هایشان را پر می‌کنند (میراشرافی- آنهایی که خیانت می‌کردند بفرمایید) (عرب شیبانی- آقایان ذوالفقاری‌ها را هم بفرمایید) آقای محمود ذوالفقاری که مثل شاخ شمشاد آنجا نشسته است (محمود ذوالفقاری- من احتیاج ندارم قربان تشکر می‌کنم وظیفه‌ام بود) مرد باشرف و مرد با ایمانی است ما آذربایجانی‌ها می‌دانستیم محمود چه می‌کند و چه شد و چه شد اگر بخواهیم بحث کنم مثنوی هفتاد من کاغذ می‌شود عرض کنم جناب آقای دکتر جزایری اینجا باز بیاناتی فرمودند راجع‌به مالیات گرفتن و مالیات گیرنده‌ها آقایان آن روز عرض کردم می‌خواهید اصلاح بشود اینجا را اول اصلاح کنید اینجا را اصلاح بکنیم خودمان را پاک بکنیم غسل تعمید بکنیم (شوشتری و صفایی- آقا غسل تعمید چیست؟ غسل تعمید مال عیسوی‌ها است) (یکی از نمایندگان- غسل تعمید حرام است) ببخشید غسل توبه مقصودم غسل توبه بود این همکار محترم بنده جناب آقای دکتر بینا آن روز یک بیاناتی فرمودند من جمله تاجری به اسم نصیرزاده را اسم بردند امروز صبح شنیدم کسی می‌گفت این شخص روزی پنج‌هزار تومان مال‌الاجاره می‌گیرد آیا مالیات این را هم می‌دهد؟ (دکتر بینا- استغفرالله) کسی که روزی پنج‌هزاز تومان مال‌الاجاره داشته باشد اگر او مالیات نده آن وقت مالیات را از کجا بگیرند؟ (کاشانی- از شما) من چیزی ندارم که مالیات بدهم نه مالیات گرفته‌ام و نه می‌دهم همین آقای نصیرزاده یک کسی آمده بود می‌گفت من صورت می‌آورم من آن صورت را خواهم خواست که ببینم از این شخص چقدر مالیات گرفته‌اند نصیرزاده‌ها زیادند مالیات نده‌ها زیادند رشوه‌بگیرها زیادند رشوه‌بده‌ها زیادند اما آقا (محمود ذوالفقاری- آقای امامی جواز بگیره هم زیادند) جواز بگیرها زیادند جواز بده‌ها هم زیادند اما اگر ما خودمان را اصلاح کنیم (میراشرافی- قاچاقچی‌ها هم زیادند) قاچاقچی‌ها هم زیادند.
رئیس- آقا ما باید خودمان را اصلاح کنیم دانه دانه است غله در انبار هر فردی اگر خودش را اصلاح کرد یک آدم بد در دنیا نمی‌ماند ما باید خودمان را اصلاح بکنیم کرمان را سقف ببندیم هر روز برویم بگوییم مالیات حق را بگیرید از یکی که صد تومان می‌خواهید چرا دو هزار تومان می‌گیرید از یک کسی که پنجاه هزار تومان باید بدهد چرا صد تومان می‌گیرید آقا ما اول خودمان را اصلاح بکنیم توصیه نکنیم سفارش بی‌جا نکنیم تقاضاهای بی‌دلیل نکنیم جواز نگیریم جواز نخواهیم (احسنت) آن وقت است که هم چیز اصلاح می‌شود و الّا نورالدین بیاید بگوید که دزدی بد است ولی برای من مباح است رشوه‌گرفتن برای همه بد است به استثنای نورالدین دیگر عرضی ندارم (احسنت).
۳- تصویب یک فوریت و بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون کشور راجع به لوله‌کشی و فاضلاب شهر تهران.
رئیس- وارد دستور می‌شویم و جلسه پیش کفایت مذاکرات راجع به کلیات لایحه لوله‌کشی پیشنهاد شد و بنا به رأی شد اکثریت نبود حالا رأی می‌گیریم آقایانی که با کفایت مذاکرات در کلیات مذاکرات این لایحه موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. یک عده‌ای از آقایان تقاضا کرده‌اند که این گزارش با یک فوریت در مجلس مطرح بشود. پیشنهاد قرائت می‌شود (به شرح زیرخوانده شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی. امضاءکنندگان زیر پیشنهاد می‌نماییم گزارش کمیسیون کشور راجع به فاضلاب تهران به قید یک فوریت در مجلس مطرح شود.
چند نفر از نمایندگان- یک دفعه قرائت شود (به شرح فوق خوانده شد)
رئیس- آقای صدرزاده.
صدرزاده- موافقم.
رئیس- آقای پورسرتیپ.
پورسرتیپ- موافقم.
رئیس- آقای شوشتری.
شوشتری- عرضی ندارم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول مطرح است قرائت می‌شود. (به شرح زیرخوانده شد)
ماده ۱- به بانک ملی ایران اجازه داده می‌شود علاوه بر یک هزارمیلیون رسال وام موضوع تبصره ۲۲ ماده ۲ قانون بودجه سال ۱۳۲۸ کل کشور مصوب تیرماه ۱۳۲۸ تا میزان سیصد میلیون ریال دیگر با همان شرایط وام قبلی اعتبار بدهد که با توجه به مصرف تکمیل عملیات لوله‌کشی آب تهران و آماده ساختن آن بر آب بهره‌برداری و توزیع آب پاک برسد.
رئیس- آقای مهندس جفرودی در ورقه به نام مخالف اسم نوشته‌اند ولی مریض هستند. آقای پورسرتیپ تشریف بیاورید (در ساعت ده و سی و پنج دقیقه آقای رئیس کرسی را ترک و آقای پورسرتیپ به جای ایشان قرارگرفتند) (تیمورتاش- مبارک است)
نائب رئیس- در ماده اول مخالفی نیست با اجازه آقایان پیشنهادات قرائت می‌شود. (به شرح زیرخوانده شد) مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی تقاضا دارم تبصره ذیل به لایحه مزبور اضافه شود. دولت مکلف است در ظرف شش ماه برای لوله‌کشی آب مراکز استان‌ها و شهرهای درجه اول را تهیه و برای تصویب به مجلس شورای ملی تسلیم نماید. عمیدی نوری.
نائب رئیس- جناب آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری- بنده توجه همکاران محترم را با صلاح حال مردم شهرستان‌ها مخصوصاً و مخصوصاً ترفیه زندگی و آسایش‌شان را همیشه دیده‌ام به همین جهت خواستم از موقع استفاده کنم و در این موقع که لایحه لوله‌کشی آب تهران مطرح است پیشنهادی دادم که دولت مکلف باشد در ظرف شش ماه مدتش هم زیاداست برنامه‌ای برای لوله‌کشی مراکز استان‌ها و شهرهای درجه اول (یکی از نمایندگان- درجه دو را هم ضمیمه کنید) و شهرهای درجه دو (صارمی و صدرزاده- همه شهرها) و همه شهرها تهیه کند و به مجلس شورای ملی تسلیم کند به نظر من این یکی از بهترین یادگارهای مجلس هجدهم خواهد بود مخصوصاً در این موقع که ما وسیله کافی در دست داریم و آن لایحه قرضه است و عواید نفت هم هست همینطور عوایدی که برای مملکت ایجاد می‌شود به نظر بنده هیچ عملی هم بهتر از این جور عملیات یعنی تأمین آب سالم برای مردم نیست در اثر نبودن آب سالم حصبه و اسهال در این مملکت بومی شده به علاوه معذرت می‌خواهم یک تنگی هم برای مملکت ما شده است اگر آقایان همیشه گزارش مخبرین خارجی را ملاحظه فرموده باشند مهمترین نقطه ضعفی که برای تهران قائل هستند موضوع آب جوی‌هایی است که این‌طور سرباز در شهرهای ما در کوچه‌ها وخیابان‌هاهست و ما باید این ننگ را از دامن این ممکت شستشو کنیم و بنده تصور می‌کنم بهترین فرصت همین موقع باشد ما عواید داریم و هم در این لایحه می‌توانیم این منظور را تأمین کنیم و هم آقایان باید بدانند که برنامه‌های عمرانی بایستی از مجلس بگذرد و چون این نظر هم هست بزرگترین و مهمترین برنامه عمرانی ما تأمین آب و هواست همانطوری که از نظر سل در جلسه قبل آقایان تصویب فرمودند که دولت موظف باشد برنامه‌ای برای مبارزه با سل در این مملکت بیاورد این برنامه لوله‌کشی هم در حقیقت تکمیل آن موضوع است یعنی ما می‌توانیم به ملت ایران ثابت کنیم که به فکرشان هستیم و این پیشنهاد بهترین پیشنهاد است که در این مجلس بگذرد بنده از آقایان نمایندگان محترم خواهش می‌کنم که رأی به این پیشنهاد بدهند و تصویب بفرمایند (صدقی- پیشنهادتان را اصلاح بفرمایید تمام شهرها) بلی شهرهای درجه اول را بنویسید کلیه شهرها.
نائب رئیس- آقای ارباب مخالفید؟ ارباب- بنده موافقم یک پیشنهادی هم تقدیم کرده‌ام.
نائب رئیس- حالا که شامل کلیه شهرها شد دیگر آن پیشنهاد وارد نیست.
ارباب- پیشنهاد بنده راجع به لوله‌کشی نیست نواقص لوله‌کشی است اگر اجازه بفرمایید مطرح بشود و توضیح بدهم بالاخره مخالف این پیشنهاد نیستم.
نائب رئیس- آقای صارمی.
صارمی- در صورتی که اصلاح بشود بنده موافقم.
نائب رئیس- اصلاح کردند. آقای کریمی مخالفید؟ (کریمی- بلی) بفرمایید.
کریمی- این پیشنهاد، پیشنهاد ظاهراً خوبی است که آقای عمیدی نوری داده‌اند برای لوله‌کشی شهرستان‌ها (یکی از نمایندگان- باطنش هم خوب است) و مخالفت بنده اسباب تعجب خواهد بود که چطور ممکن است یک کسی با لوله‌کشی مخالف باشد آقایان تصدیق می‌فرمایند که شش سال است دولت‌هایی که در این مملکت سرکار آمده‌اند همه متفق‌القول خواسته‌اند لوله‌کشی را با سرعت انجام بدهند و موفق نشده‌اند (عبدالصاحب صفایی- این گرفتاری سه ساله را هم توجه بفرمایید) و تا امروز این کار انجام نشده گرفتاری‌ها هم همیشه برای مملکت هست و کار پیشرفت ندارد و آن وقت دولت لایحه‌ای اینجا آورده است که یک کمکی به او بشود و کار لوله‌کشی تهران را خاتمه بدهد آقایان پیشنهاد می‌کنند برای شهرستان‌های ایران دولت یک برنامه‌ای تهیه کند و تمام شهرها را لوله‌کشی بکند این جز کارشکنی نیست (عمیدی نوری- چه کارشکنی) آقا قدم به قدم باید به طرف اصلاح پیش رفت فعلاً لوله‌کشی تهران مطرح است شما استفاده بکنید برای مراکز استان‌ها بعد که مراکز استان لوله‌کشی شد آن وقت از شهرهای درجه اول شروع کنید یا از قصبات می‌خواهید شروع بکنید و الّا اگر بخواهید تمام شهرستان‌های ایران در ظرف دو سه سال آینده لوله‌کشی بشود این امر محالی است اگر از الان بخواهید قدم اساسی برداریم و به حقیقت برسیم باید یک راهی پیش بگیریم که دولت هم از عهده برآید و کار سنگینی نباشد فعلاً لوله‌کشی تهران مطرح است البته آقایان همه موافقت دارندکه اینجا پایتخت مملکتی است آبروی مملکت است خارجی‌ها نسبت به آب تهران انتقادات کرده‌اند انشاءالله این کار انجام بشود نظر بنده این است که این‌کار در مراکز استان‌ها انجام بشود و اگر دولت نسبت به مراکز استان‌ها موفق شدآن وقت در شهرستان‌های دیگر عمل بکند (دکتر وکیل- آقا پیشنهاد آقای عمیدی نوری خیلی پیشنهاد خوبی است)
نائب رئیس- موافق و مخالف صحبت کرده و منتهی به اخذ رأی شده است با اجازه آقایان باید رأی گرفته بشود.
مهدوی- اجازه بدهید بنده مخبر هستم توضیح بدهم.
نائب رئیس- بفرمایید.
مهدوی- (مخبر کمیسیون کشور)- پیشنهاد آقای عمیدی نوری بسیار خوب است ولی به نظر بنده موردش اینجا نیست لایحه لوله‌کشی تهران چهار پنج ماه است که در کمیسیون معطل مانده است (عمیدی نوری- مثافی نیست) اجازه بفرمایید استنباط خودم را عرض می‌کنم این لفظ مکلف بودن را در اینجا گذاشتن به نظر بنده تولید اشکال می‌کند اصولاً خود دولت مکلف است که همیشه آسایش مردم را در نظر بگیرد در این پیشنهاد معنای مکلف برای بنده خیلی مهم است دولت اگر نکرد باید از او مؤاخذه کرد و اگر در ظرف شش ماه برنامه‌ای را تهیه نکرد و نیاورد چه مجازاتی دارد؟ چه ضامن اجرایی دارد؟ (عمیدی نوری- استیضاح می‌شود دولت بایستی این کار را بکند) به نظر بنده در این مدت در تمام شهرها یک مطالعاتی برای لوله‌کشی شده منتهی باید رفت و برایش فکری کرد و این کار را انجام دارد اما یک قلم برای تمام مملکت نمی‌شود گفت (عمیدی نوری- اگر نکرد استیضاح می‌شود) عرض می‌کنم باید بشود ولی این مکلف شدن هم یک چیز اجباری نیست.
مکرم- مثل لوله‌کشی شهر مشهد که چند سال است قانون آن گذشته و اقدامی نشد.
نائب رئیس- موافق و مخالف صحبت کرده باید رأی گرفته بشود پیشنهاد با اصلاحی که شد یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد) تقاضا دارم تبصره ذیل به لایحه مزبور اضافه شود.
تبصره- دولت مکلف است در ظرف ۶ ماه برنامه لوله‌کشی آب مراکز استان‌ها و شهرها را تهیه و برای تصویب به مجلس شورای ملی تسلیم نماید (صحیح است)
نائب رئیس- رأی بایدگرفته شود (عمیدی نوری- آقایان عقیده‌شان این است شش ماه یک سال بشود) (دکتر جزایری- نه خیر آقا شش ماه کافی است) (دکترعدل- شش سال بفرمایید) اجازه بفرماییدچون قبلاً اعلام رذی شده نسبت به شش ماه رأی می‌گیریم آقایانی که با پیشنهاد آقای عمیدی نوری موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد) پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده اول اضافه شود.
تبصره- دولت مکلف است در ظرف شش ماه نواقص و اصلاحات لوله‌کشی بندرعباس را تکمیل نماید. ارباب
نائب رئیس- این مشابه پیشنهادی است که تصویب شد و بنده تصور می‌کنم با تصویب تبصره پیشنهادی آقای عمیدی نوری موردی نداشته باشد.
ارباب- این مغایر با آن است اجازه بفرمایید توضیح عرض می‌کنم.
نائب رئیس- آن پیشنهاد شامل تمام شهرها است مگر بندرعباس خارج مملکت است.
ارباب- اگر اجازه بدهید توضیح عرض می‌کنم.
نائب رئیس- بفرمایید.
ارباب- عرض می‌کنم که قرن‌ها مردم بندرعباس مبتلا به امراض نظیر پیوپ و غیره بوده‌اند که از کثافت آب تولید می‌شود و با عنایت مخصوص اعلیحضرت همایونی لوله‌کشی آنجا شروع شده ولی به صورتی انجام شده است که ناقص است اولاً از رو کشیده‌اند و در تابستان آب می‌جوشد مردم نمی‌توانند استفاده بکنند به علاوه انشعاب آن تکمیل نیست و طبقات ضعیف و فقیر بندرعباس محرومند بایستی سطل‌هایی را بردارند و بروند تا دو کیلومتری وسطی ده‌شاهی آب بخرند و بیاشامند این نواقص حاصل از یک تشکیلات اولیه‌ای است که به علاوه هزینه آن هم زیاد نیست مردم آنجا هم مورد استرحام همه آقایان و دولت هستند استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید با یک هزینه کمی که دارد ظرف شش ماه دولت نواقص آن را رفع بکند و به صعفا و فقرا وصلت بدهد و آسوده بشوند و دعا به همه آقایان بکنند.
نائب رئیس- بنده تصور می‌کنم با تصویب تبصره قبل دیگر پیشنهاد آقا موردی نداشته باشد (چند نفر از نمایندگان- پیشنهاد خرج هم هست) بلی پیشنهاد خرج هم هست (ارباب- همه‌اش خرج است مگر لوله‌کشی شهرها خرج ندارد) پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد) پیشنهاد می‌کنم لوله‌کشی شهرهایی که شروع و ناتمام مانده دولت باید تا شش ماه اقدام در تکمیل و اتمام آنها بنماید. بهادری.
نائب رئیس- آقای بهادری بفرمایید توضیح بدهید.
بهادری- به طوری که آقایان همکاران محترم استحضار دارند در سال ۱۳۲۵ لوله‌کشی شهر تبریز شروع شده و بنده این پیشنهاد را هم برای شهر تبریز دادم آقایان استحضار دارند که اعلیحضرت همایونی در سال ۱۳۲۶ تشریف‌فرمای آذربایجان شدند یک میلیون تومان هم برای لوله‌کشی لطف فرمودند یک میلیون هم شهرداری داد یک میلیون هم بنگاه آبیاری آن وقت با سازمان برنامه قراردادی منعقد شدکه پنج میلیون تومان وام بدهد به آبیاری تبریز و لوله‌کشی شهر تبریز تکمیل بشود تمام لوازمات برای پنجاه کیلومتر لوله‌کشی خریداری شده و فعلاً در خود تبریز موجود است لوله‌کشی را هم شروع کرده‌اند الان شش ماه است که در اثر اقدامات آقایان نمایندگان آذربایجان مخصوصاً جناب آقای امیرنصرت اسکندری و سایر نمایندگان محترم که به دولت تذکر داده‌اند و سازمان برنامه حاضر است این پول را بدهد و این لوله‌کشی پنجاه کیلومتری تبریز تکمیل بشود بنده این پیشنهاد را دادم جناب آقای دکتر افخم حکمت استدعا دارم جنابعالی هم توجه بفرمایید الان لوله‌ها در شهر تبریز مانده خیابان‌ها را هم کنده‌اند ولی به واسطه نداشتن پول این کار نیمه‌تمام مانده و به دفعات هم مراجعه کردیم به دولت و به آقای نخست‌وزیر ولی هنوز این کار انجام نگردیده امروز بنده ناچار شدم که این پیشنهاد را بدهم شاید آقایان توجه بفرمایند و یاد شهر تبریز هم باشند و با این توجهی که از طرف اعلیحضرت همایونی شده و مرحمتی که شده لوله‌کشی آنجا تکمیل بشود.
نائب رئیس- چون پیشنهاد حضرتعالی ضمن تبصره قبلی تأمین است خواستم عرض کنم که منظور جنابعالی هم تأمین شده است آقای دکتر افخم هم قبول می‌کند که عمل بکنند پیشنهاد آن را پس می‌گیرید؟
دکترعمید- چیز عام‌المنفعه‌ای است چرا پس بگیرند.
بهادری- نه خیر پس نمی‌گیرم این پیشنهاد ربطی به پیشنهاد آقای عمیدی ندارد.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت کشور.
معاون وزارت کشور (دکتر افخم حکمت)- می‌خواستم خدمت آقایان عرض کنم این لایحه‌ای که دولت داده است فقط برای سی میلیون تومان قرضه است از بانک ملی ایران آن هم برای تکمیل نواقص لوله‌کشی شهر تهران حالا آقایان در نظر دارند این لایحه را به صورت لایحه‌ای در بیاورند که برای تکمیل و شروع لوله‌کشی در تمام کشور باشد مختارند ولی اجازه بفرمایید این سی میلیون تومان قرضه که ما از بانک ملی می‌خواهیم بگیریم تصویب بشود آن وقت یک لایحه دیگری دولت بیاورد یا دولت را کلف کنید که لایحه‌ای برای لوله‌کشی شهرهای دیگر بیاورد بنده موافقم (عبدالصاحب صفایی- قول بدهید بیاورید) فقط یک موضوعی را آقایان باید درنظر داشته باشند برای تهیه پروژه در شهرستان‌ها مثلاً فرض کنیم شهر اصفهان را بخواهیم لوله‌کشی کنیم این پروژه با اعزام مهندسین چند وقت طول خواهدکشید؟ (بهادری- تبریزحاضر است) تبریز حاضر است دو ماه طول می‌کشد ولی مال اصفهان که حاضر نیست به قول خود آقایان ۲ سال طول می‌کشد ملاحظه بفرمایید بنا که اتود بیشتری بکنیم راجع به لوله‌کشی شهرهای ایران ولی آقایان موافقت بفرمایند که این لایحه بگذرد (افشار صادقی- لوله‌کشی رضاییه ۹ سال است که به وسیله یک کمپانی فرانسوی که نقشه‌کشی شده و پروژه‌اش را تهیه کرده‌اند) مال تبریز و رضاییه را می‌فرمایید بنده که الان اینجا صحبت می‌کنم ۱۳۶ شهر توی دماغم هست پروژه همه آنها که حاضر نیست به عقیده بنده آقایان اجازه بفرمایید این لایحه که خود آقایان در کمیسیون کشور هم تشریف داشتند بحث شده و تصویب شده و در کمیسیون بودجه هم رفته و فعلاً آمده در مجلس این را هم مطرح کنیم که نواقصش را رفع کنیم بعد هم هرطور آقایان نظر دارند عمل خواهد شد.
نائب رئیس- آقای بهادری پس گرفتید؟
بهادری- نه قربان بنده را قانع نفرمودند.
نائب رئیس- آقای رضائی مخالفید؟ بفرمایید.
رضائی- عرض کنم علت این‌که بنده به عنوان مخالف می‌خواهم صحبت کنم این است که یک نکته‌ای در مورد پیشنهاد جناب آقای بهادری روشن شود بعضی شهرها هست که با کمک مالی دولت و یا بنگاه‌ها و سازمان‌های وابسته به دولت خود شهرداری‌ها لوله‌کشی آنجا را شروع کرده‌اند الان در خراسان چند تا شهر هست که شروع کردند به این کار نیشابور هست، کاشمر هست، سبزوار هست (صدقی- کاشان هم هست) کاشان هم هست تا آنجا که بنده اطلاع دارم اینها شروع کرده‌اند بنده منظورم این است که اینجا توضیح داده شودکه پیشنهاد جناب آقای بهادری اعم از این‌که خود شهرداری‌ها شروع کرده‌اند یا بنگاه‌های دیگر باشد البته همه اینها الان مستحق کمک هستند و کارشان گیر کرده مثلاً شهرداری چهار صد هزار تومان آمده برای این کار اختصاص داده و شروع کرده است این کار را در صورتی که این کار برای کاشمر دو میلیون پانصد هزار تومان تا سه میلیون تومان برآورد شده که خرج خواهد داشت مقصود بنده خواستن این توضیح است در مورد پیشنهاد جناب آقای بهادری که شهرهایی هم که خود شهرداری‌ها شروع کرده‌اند شاملش خواهد شد یا خیر؟
نائب رئیس- پیشنهاد آقای بهادری عین پیشنهاد آقای ارباب است و پیشنهاد خرج است و منظور آقا ضمن تبصره تکمیلی آقای عمیدی نوری تأمین شده که دولت را مکلف کرده است در ظرف ۶ ماه پروژه‌هایی لازم را به مجلس بیاورد بنابراین منظور جنابعالی تا حدی تأمین است و چون پیشنهاد شما تقریباً صورت پیشنهاد خرج را پیدا می‌کند اجازه بفرمایید بماند.
ارباب- پیشنهاد بنده و آقای بهادری کاملاً مشابه است اگر پیشنهاد خرج است هر دو هست اگر نه هیچ‌کدام نیست.
بهادری- خود دولت این را قبول کرده است و با سازمان برنامه هم قراردادی منعقد شده و تمام اموال بنگاه آبیاری در گرو سازمان برنامه است این را دولت قبول کرده من پیشهاد کرده‌ام که این را تکمیل بکنند بنده گفته‌ام در ظرف ۶ ماه جاهایی که شروع شده‌اند این را تکمیل بکنند.
نائب رئیس- حالا هم دولت را مکلف فرمودید که تمام کند تمام کردن آن خارج دارد و این پیشنهاد خرج است نظر شما تقریباً در پیشنهاد آقای عمیدی تأمین شده.
بهادری- در آن پیشنهاد تا شش ماه مکلف شده که پروژه‌اش را بیاورد بنده پیشنهاد کرده‌ام این نیمه‌کاره‌ها را تمام بکنند.
نائب رئیس- خرج است.
مهندس اردبیلی- خرج نیست تکمیل نواقص است.
نائب رئیس- وارد نیست آقا اعلام رأی می‌شود برای ماده اول.
دکترعمید- چطور وارد نیست.
بهادری- آقا پیشنهاد بنده وارد است آئین‌نامه را توجه بفرمایید چطور وارد نیست؟
نائب رئیس- آئین‌نامه را قرائت کرده‌ایم این پیشنهاد وارد نیست رأی می‌گیریم به ماده اول اول لایحه آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. ماده دوم قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) ماده دوم- مسئولیت اداره کردن سازمان مستقل آب متعلق به شهرداری که دارای شخصیت حقوقی و برطبق قانون تجارت عمل می‌نماید به عهده مدیرعامل فعلی سازمان آب تهران محول می‌گردد که انتصاب و طبق تبصره ۲۲ ماده ۲ قانون بودجه سال ۲۸ صورت می‌گیرد.
نائب رئیس- آقای ارباب مخالفید؟
مهدی ارباب- بلی.
نائب رئیس- بفرمایید.
مهدی ارباب- عرض کنم اینجا نوشته است مسئولیت اداره کردن سازمان مستقل آب متعلق به شهرداری که دارای شخصیت حقوقی و برطبق فلان به بنگاه فلان ارجاع می‌شود شهرداری که انجمن شهر ندارد آقایان آنچنان شهرداری نیست که بتواند این مسئولیت‌ها را به مؤسسه دیگری واگذار کند (صحیح است) باید انجمن شهر وجود داشته باشد، شهرداری قانونی وجود داشته باشد، این‌گونه اقدامات هم بشود مخالفت بنده هم در همین جاست.
نائب رئیس- آقای اردلان.
اردلان- در این قسمت اظهارات
جناب آقای ارباب گمان می‌کنم همه آقایان موافقند برای این که نسبت به این کار بنده سؤال هم از دولت کرده‌ام و در سؤال خودم هم باقی هستم بایستی همه شهرهای ایران انجمن داشته باشد (صحیح است) اما موافقت بنده برای این است که تسریع بشود در تصویب این قانون همان طوری که جناب آقای معاون وزارت کشور به عرض آقایان رساندند این لایحه عبارت است از اجازه یک وام سی میلیون تومانی و هر قدر هم تعویق بشود کار لوله‌کشی عقب می‌افتد (صحیح است) بنابراین امیدوارم که آقایان موافقت کنند و به ماده دو رأی بدهند و این اختیاراتی که داده می‌شود به مدیرعامل سازمان برنامه گمان می‌کنم آقایان هم نسبت به صلاحیت ایشان اعتماد دارند که مرد بسیار شریف و مطلعی است و در کار خودش وارد است (صحیح است) اما یک ایرادی هم بنده به شهرداری و لوله‌کشی دارم که با اجازه آقای رئیس بایستی این قسمت را عرض کنم راه عبور بنده از جاده شمیران است متأسفانه بنده می‌بینم که از یک طرف شهرداری آسفالت می‌کند از یک طرف لوله‌کشی خراب می‌کند چرا نباید شهرداری بداند اینجا لوله‌کشی باید بشود چطور جلو می‌رود که آسفالت می‌کند (صحیح است)
صدرزاده- می‌خواهند خرج‌تراشی کنند.
نائب رئیس- دیگر مخالفی نیست به ماده دوم رأی گرفته می‌شود آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد تذکری که لازم است خدمت آقایان بدهم این است که چون ماده‌های بعد پیشنهادی ندارد و مخالفی هم ندارد و باید رأی گرفته شود استدعا می‌کنم آقایان بیرون تشریقف نبرند، ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده سوم- مسئولیت اجرای طرح‌های لوله‌کشی و فاضلاب تهران به عهده سازمان مستقل آب محول می‌گردد که از محل درآمد خالص آب پس از کسر استهلاک وام‌های خود و از محل دیگری که دولت با تصوییب مقامات قانونگذاری تعیین خواهد کرد به تدریج طرح‌های لازم را تنظیم و به موقع اجرا بگذارد.
تبصره - تمام شهرستان‌ها در صورتی که به راهنمایی‌های سازمان آب تهران نیازمند باشند سازمان آب تهران از راهنمایی‌های لازم مضایقه و امساک نخواهد کرد.
نائب رئیس- مخالفی نیست (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده سوم یا تبصره‌ای که دارد آقایان موافقین قیام کنند (اکثلر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده چهارم- سازمان آب مکلف است در ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون لایحه قانونی خاصی به منظور جلوگیری از دخالت‌های غیرمجاز در تأسیسات آب شهرها و کیفر بزه‌های بهداشتی تنظیم و با موافقت وزارت دادگستری به مقامات قانونگذاری تقدیم نماید و پس از تصویب در کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی به طور آزمایش قابل اجرا خواهد بود.
نائب رئیس- مخالفی نیست؟
عبدالصاحب صفایی- بنده مخالفم مخالف عبارتی
نائب رئیس- بفرمایید
عبدالصاحب صفایی- بنده مخالفتی با اصل قضیه ندارم به نظر بنده یک، دو تا اشکال عبارتی دارد و خواستم اگر آقایان موافق باشند عرض کنم که تغییر بدهند.
جمله اول نوشته است: سازمان آب مکلف است، به نظر بنده وزارت کشور باید مکلف باشد (صحیح است) چون سازمان آب در مقابلش مجلس شورای ملی تکلیف و مسئولیتی ندارد (صحیح است) بنابراین خوب است «سازمان آب» به «وزارت کشور» تبدیل شود که مسئولیتش معین باشد.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت کشور موافقید؟
معاون وزارت کشور- بله موافقم با این اصلاح
عبدالصاحب صفایی- به جای کمیسیون دادگستری مجلس هم نوشته شود کمیسیون دادگستری مجلسین؛ فراموش کردم عرض کنم
نائب رئیس- پیشنهادات قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای صدرزاده به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم که در ماده چهار لایحه اصلاح آب و فاضلاب شهر تهران موافقت وزارت بهداری اضافه شود و نیز در تصویب علاوه بر کمیسیون دادگستری کمیسیون بهداری مجلس قید گردد. صدرزاده
نائب رئیس- آقای صدرزاده بفرمایید
صدرزاده- بنا به تذکری که جناب آقای صفایی دادند لایحه‌ای که وزارت کشور تقدیم خواهد کرد طبعاً مشتمل بر دو قسمت خواهد بود یکی نکات بهداشتی که باید در لوله‌کشی رعایت بشود یکی هم مجازات اشخاصی که در این کار تخلف می‌کنند پس دو مرجع علاوه بر وزارت کشور که مسئول مستقیم اجرای لایحه است برای رسیدگی به این کار پیدا خواهد شد وزارت بهداری در قسمت بهداشت و وزارت دادگستری از لحاظ تعیین میزان مجازات و بعد که بنا شد این لوایح به تصویب کمیسیون برسد بنابراین کمیسیون بهداری و کمیسیون دادگستری هم باید در تصویب این لایحه توافق بکنند که هم جهت بهداشتی رعایت بشود و هم از لحاظ مجازات کمیسیون دادگستری نظارت بکند. (عبدالصاحب صفایی- مجلسین را هم بفرمایید) مجلس هم تبدیل به مجلسین بشود که کمیسیون‌های مجلس سنا هم نظر بدهند.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت کشور موافقید؟
معاون وزارت کشور- بله موافقم
نائب رئیس- اعلام رأی می‌شود نسبت به پیشنهاد آقای صدرزاده ولی متأسفانه عده برای رأی کافی نیست.
صدرزاده- بفرمایید آقایان وزرا بیایند توی مجلس آقایان می‌روند بیرون برای ملاقات آقایان وزرا.
مسعودی- آقای صدرزاده آقایان توی کمیسیون‌ها هستند، بیرون وزیری نیست.
(با ورود چند نفر عده برای رأی کافی شد)
نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای صدرزاده آقایان موافقین قیام کنند (اکثر قیام کردند) تصویب شد.
ماده چهارم با اصلاحات عبارتی پیشنهادی آقای صفائی و با در نظر گرفتن پیشنهاد آقای صدرزاده مجدداً قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده ۴- وزارت کشور مکلف است در ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون لایحه قانونی خاصی به منظور جلوگیری از دخالت‌های غیرمجاز در تأسیسات آب شهرها و کیفر بزه‌های بهداشتی تنظیم و با موافقت وزارت دادگستری و وزارت بهداری به مقامات قانونگذاری تقدیم نماید و پس از تصویب در کمیسیون‌های دادگستری و بهداری مجلسین به طور آزمایش قابل اجرا خواهد بود (صحیح است)
نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده چهارم با اصلاحات به نحوی که قرائت شد. آقایان موافقین قیام کنند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. ماده قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۵- کلیه لوازم و مصالح مورد نیاز لوله‌کشی و فاضلاب شهرها از هر قبیل طبق تشخیص سازمان آب از کلیه حقوق گمرکی و کلیه عوارض معاف خواهد بود.
نائب رئیس- آقای تیمور تاش بفرمایید.
تیمورتاش- عرض بنده در ماده پنج تقریباً همان تأیید نظر آقای صفایی است که در ماده چهارم فرمودند اینجا نوشته‌اند طبق تشخیص سازمان آب در صورتی که این معافیت برای تمام کشور است و سازمان آب جزء شهرداری است و مربوط به تهران است بنده می‌خواستم استدعا کنم در اینجا هم سازمان آب به وزارت کشور تبدیل شود چون مربوط به تمام کشور است و سازمان آب تهران معقول نیست که در تمام کشور نظارت داشته باشد.
نائب رئیس- آقای صدرزاده شما مخالفید با این نظر.
صدرزاده- نخیر بنده موافقم
نائب رئیس- آقای صفایی
عبدالصاحب صفایی- بنده هم موافقم
نائب رئیس- آقای معاون وزارت کشور
معاون وزارت کشور- بنده هم موافقم
نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به این اصلاح آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
بنابراین رأی گرفته می‌شود به ماده ۵ با این قسمت اصلاحی، با اجازه آقاین یک مرتبه دیگر با این اصلاح قرائت می‌شود (به شرح ذیل خوانده شد)
ماده ۵- کلیه لوازم و مصالح موردنیاز لوله‌کشی و فاضلاب شهرها از هر قبیل طبق تشخیص وزارت کشور از کلیه حقوق گمرکی و کلیه عوارض معاف خواهد بود.
نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده ۵ با اصلاحی که شد آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام کردند) تصویب شد ماده ۶ قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده ۶- هرگونه تصمیم یا اقدامی از نظر هر یک از دستگاه‌های دولتی و ملی که ارتباط با آب و فاضلاب تهران داشته باشد مستلزم جلب‌نظر قبلی سازمان آب خواهد بود.
نائب رئیس- مخالفی نیست (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده ۶ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. یک ماده الحاقی آقای بهادری پیشنهاد کرده‌اند که قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد می‌کنم دولت مکلف است در عرض سه ماه اعتبار لازم برای رفع نواقص لوله‌کشی شهرها تهیه نماید. بهادری
بعضی از نمایندگان- پیشنهاد خرج است.
نائب رئیس- اجازه بدهید یک توضیحی بدهند. بفرمایید آقای بهادری
بهادری- عرض کنم متأسفانه پیشنهاد اولی بنده مورد توجه قرار نگرفت استدعا می‌کنم آقایان نمایندگان محترم ولایات به این عرض بنده توجه بفرمایند. ایران که منحصر به تهران نیست ولایات هم هست ولایات هم حق دارند مردم ولایات هم نشسته‌اند هر روز منتظر اقدامات نمایندگان هستند متأسفانه هر لایحه‌ای که می‌آید اینجا برای شهر تهران است (صحیح است)
تمام ولایات ایران خراب شده و یک تهران آباد شده است (صحیح است) متأسفانه وقتی هم که پیشنهاد مفیدی داده می‌شود آقایان نمایندگان توجه به حال ولایات ندارند (دکتر جزایری- در تهران از همه جا بیشتر مردم در زحمت هستند) عرض کردم خدمت آقایان موضوع لوله‌کشی تبریز در سال ۲۵ لوله‌کشی درست شده؛ اعلیحضرت همایونی تشریف آوردند و اقدماتی مرحمت کردند برای لوله‌کشی الان سه سال بلکه چهارسال است که تمام اسباب لوله‌کشی شهر تبریز را سازمان برنامه گرو قبول کرده که به دستگاه لوله‌کشی تبریز پول بدهد متأسفانه تا به حال تمام این وسایلی که از خارج وارد شده در شهر تبریز ۲۲ ماه است موجود است ما هر جا رفتیم، به هر مقامی گفتیم. به شخص آقای نخست‌وزیر گفتیم، به سازمان برنامه گفتیم حتی حاضر شدیم سیصد هزار تومان به دستگاه آب شهر تبریز وام بدهند (دکتر جزایری- استاندار وقت و مأمورین آن پول‌ها را خوردند) بلکه این کار درست بشود این را هم نکردند این بود که بنده برحسب امر آقایان نمایندگان تبریز این پیشنهاد را کردم این است که از آقایان محترم نمایندگان ولایات استدعا دارم که به این موضوع توجه بفرمایند و رأی بدهند و ما را متشکر کنند (صحیح است)
نائب رئیس- آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی- بنده موافقم
نائب‌رئیس- آقای رضایی
رضایی- بنده با این پیشنهاد موافقم و فکر می‌کنم خیلی از آقایان نمایندگان موافق باشند ولی یک اصلاح کوچکی بفرمایید. به جای «شهر تبریز» مرقوم فرمایید «شهرهایی که لوله‌کشی آن شروع شده» (صحیح است احسنت) (تیمورتاش- این که خرج در خرج می‌شود)
نائب رئیس- آقای ارباب مخالفید؟
مهدی ارباب- بنده یک ماده الحاقی پیشنهاد کرده‌ام که اگر تصویب شود این هم هست.
معاون وزارت کشور- اجازه می‌فرمایید
نائب رئیس- بفرمایید
معاون وزارت کشور- بنده قبلاً می‌خواهم از صحبت آقایان تشکر کنم که به تمام مواد این لایحه رأی دادند خیلی ممنون خیلی متشکرم اما راجع به ماده‌های الحاقی عرض کردم حضورتان ممکن است امر بفرمایید یک لایحه تکمیلی دولت بیاورد (بهادری- این هم همان مطلب است) ولی در اینجا آقای بهادری پیشنهاد فرموده‌اند دولت مکلف است در ظرف سه ماه لوله‌کشی تبریز را تکمیل بکند (بهادری- لایحه‌اش را بیاورد به مجلس) اعتبارش را تأمین کند بیاورد ما اینجا استدعا کرده‌ایم اجازه بفرمایید سی میلیون تومان از بانک ملی قرض کنیم و بدهیم لوله‌کشی تهران کارش را تمام کند، می‌فرمایید این اعتبارش را تأمین کنیم بنده الان اینجا هستم آقای وزیر دارایی که تشریف ندارند بنده چطور می‌توانم از طرف آقای وزیر دارایی جواب موافق بدهم، بنده معاون وزارت کشور هستم، استدعا می‌کنم که به این موضوع به این لایحه‌ای که بنده تقدیم کردم رأی نهایی مرحمت بفرمایید جلسه دیگر که آقای وزیر دارایی تشریف می‌آورند این پیشنهاد را با حضور ایشان مطرح بفرمایید آقایان هم گمان می‌کنم با عرض بنده موافق باشند (صحیح است) (افشارصادقی- پس تصویب این لایحه موکول می‌شود به جلسه دیگر) (بهادری- رأی بگیرید آقا رأی بگیرید)
نائب رئیس- توجه بفرمایید یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود.
(به شرح سابق مجدداً قرائت شد)
تیمور تاش- بنده پیشنهاد اصلاحی دارم اگر به جای اعتبار بنویسند لایحه‌اش را بیاورند رفع اشکال از نظر خرج می‌شود.
نائب رئیس- آقای بهادری موافقید؟
بهادری- بله لایحه بیاورند
نائب رئیس- بسیار خوب اجازه بفرمایید اعلام رأی می‌کنیم این ماده الحاقیه مجدداً با لاصلاحی که شده قرائت می‌شود.
محمدعلی مسعودی- به جای کلمه اعتبار پیشنهاد کرده‌اند که لایحه لازم را بیاورند
چند نفر از نمایندگان- قرائت بفرمایید (به شرح زیر قرائت شد)
دولت مکلف است ظرف سه ماه لایحه لازم برای رفع نواقص لوله‌کشی شهرهایی که لوله‌کشی آن شروع شده است تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم نماید. بهادری
نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده الحاقیه با اصلاحی که شده آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد یک ماده الحاقیه دیگری هم جناب آقای عمیدی نوری پیشنهاد کرده‌اند که قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم ماده الحاقیه ذیل اضافه شود.
وزارت کشور مکلف است نرخی را که برای آب تهران تعیین می‌نماید با در نظر گرفتن هزینه‌ای که شده و افزایش صدی ۱۲ آن تعیین و به کمیسیون‌های کشور مجلسین پیشنهاد نماید که پس از تصویب از آن قرار نرخ آب تعیین شود. عمیدی نوری
عمیدی نوری- اجازه بفرمایید آقایان، موضوع آب تهران یکی از مسائل حیاتی است که مربوط به زندگی تمام سکنه شهر تهران است، همین طور آب در همه نقاط، بنده معتقد نیستم در آب، دولت یا مؤسسه‌ای که آن را اداره می‌کند استفاده‌ای هم بکند، این صحیح نیست باید دید تعیین نرخ آبی که لوله‌کشی شده و به مردم شهر می‌خواهند بفروشند، نرخی تعیین شود که روی آن دیگر استفاده زیادی نشود، برای این که متأسفانه ما در این مملکت می‌بینیم در کلیه تأسیساتی که دولت یا بعضی از مؤسسات در آن شرکت می‌کنند قصد انتفاع زیادی دارند. مثلاً موضوع تلفن را ملاحظه می‌فرمایید بعد از این که تلفن شرکت ملی شد یک نرخی برای آن تعیین کردند دو مرتبه یک نرخ دیگر و بیشتری معین کردند در حالی که وضع مردم خراب است و ما باید جلوی این کارها را بگیریم.
الان آقایان موافقت می‌فرمایند که ۳۰ میلیون تومان با نرخ ارزان به لوله‌کشی آب تهران قرض داده شود، از بانک ملی با نرخ صدی سه، صدی چهار، صدی شش قرض می‌گیرد، بنده نظرم این است که ما یک کاری بکنیم نرخی را که برای آب معین می‌کنند با در نظر گرفتن سرمایه‌ای که مصرف شده و خرجی که شده فقط صدی دوازده اضافه بر آن باشد و این صدی دوازده مبتنی بر (یک نفر از نمایندگان- چرا صدی دوازده؟) اجازه بفرمایید، این مبتنی بر خرج پرسنلی و منفعت سرمایه باشد چون صدی دوازده منفعت قانونی است اگر محدود نکنیم شاید صدی شصت بخواهند ببرند و باید به صدی ۱۲ تقلیل پیدا کند، این یک نرخ عادلانه‌ای است (یک نفر از نمایندگان- صدی شش کافی است) بنده نظرم این است ممکن است شما اصلاح بفرمایید بگویید هیچ چی نظر بنده این است که نرخ را بایستی خودشان تعیین کنند نرخ را باید در نظر بگیرند روی هزینه و بعد پیشنهاد بکنند به کمیسیون‌های کشور مجلسین آنها هم تصویب بکنند از قوار آن نرخ موضوع حل می‌شود پیشنهاد بنده این است: وزارت کشور مکلف است نرخی را که برای آب تهران تعیین می‌کند با در نظر گرفتن هزینه‌هایی که برای آن شده و افزایش صدی دوازده (یکی از نمایندگان- صدی شش) صدی شش تعیین کنند و به کمیسیون‌ها کشور مجلسین پیشنهاد نمایند که بعد از تصویب از آن قرار تعیین شود، بنده در اساسش معتقدم که ما دست سازمان آب را باز نگذاریم که از احتیاجی که مردم به آب دارند و از انحصاری که دارد سوءاستفاده کند چون آب منحصراً دست سازمان آب است کس دیگری که حق ندارد لوله‌کشی بکند و برای مردم لوله آب بکشد و برای این که سازمان آب نتواند سوءاستفاده کند من این پیشنهاد را دادم. حالا هر اصلاحی آقایان در این پیشنهاد دارند بنده موافقم.
نائب رئیس- آقای دکتر افشار مخالفید؟ (گفته شد- نیستند) آقای تیمورتاش.
تیمورتاش- مخالفم
یکی از نمایندگان- بنده هم مخالفم.
نائب رئیس- به ترتیبی که تقاضا شده است اسم می‌برم. بفرمایید آقای تیمور تاش.
تیمورتاش- مخالفت بنده با پیشنهاد جناب آقای عمیدی نوری در واقع به مصداق کاسه از آش داغتر است چون که از فرط موافقت بنده مخالفم، دلیلش را هم عرض می‌کنم، آقا فرمودند که بیاییم یک نرخی را برای آب بگذاریم که اضافه بر مخارجی که در این راه شده صدی ۱۲ یا صدی شش منفعت معین بکنیم، بنده عرض می‌کنم که این لازمه‌اش این است که شما اول در نظر بگیرید این مخارج را در چه مدت می‌توانید مستهلک کنید و حال آن که این معقول نیست لوله‌کشی آب تهران جزو حوایج ضروری این مملکت و مردم این شهر است بنابراین استهلاکش باید در ظرف سالهای متمادی باشد. شما در ظرف مدت معین نمی‌توانید مستهلک بکنید، این را بیست ساله ممکن است بکنید سی ساله ممکن است صد ساله می‌توانید بکنید؟ چقدر؟ (عمیدی نوری- ۳۰ ساله بکنید) این یکی دوم این که واقعاً نباید شأن قانونگذاری و مجلس این باشد که بیاید قیمتی برای آب تعیین کند که بگوید آب را به چه قیمت بفروشد و تلفن را چقدر پول آبونه بگیرد. بنابراین بنده می‌خواهم استدعا کنم که به این ترتیب عمل شود اگر آقایان اجازه بفرمایند از این مذاکرات اتخاذ سند بشود و چون مدیرکل محترم لوله‌کشی اینجا تشریف دارند ایشان هم گوشهایشان را باز کنند و توجه کنند که واقعاً آب بدون استفاده در اختیار مردم گذاشته شود و با چه بسا اگر بنا شود یک محلی نرخ آب را تعیین کند انجمن شهر تهران باید باشد نه مجلس شورای ملی (صحیح است) این است که اتخاد سند از این مذاکرات بشود و مسلم بشود که نظر مجلس مبنی بر استفاده از آب نیست و این پیشنهاد را هم پس بگیرند.
عمیدی نوری- چرا پس بگیرم اجازه می‌فرمایید؟
نائب رئیس- یک مخالف و یک موافق صحبت کرده (عمیدی نوری- موافق صحبت نکرده بنده توضیح دارم) پیشنهاد دهنده صحبت کرد مخالف هم صحبت کرد (عبدالصاحب صفایی- به عنوان موافق کسی صحبت نکرده)
بسیار خوب آقای بهادری بفرمایید.
بهادری- عرض می‌شود پیشنهادی که آقای عمیدی نوری دادند بسیار پیشنهاد
خوبی است برای این که تا امروز لوله‌کشی در ایران نبوده این دفعه اولی است که لوله‌کشی می‌شود. این وهله اول است که در تهران لوله‌کشی می‌شود چون در شیراز عمل شده بنابراین باید این دستگاه با دستگاه آب شیراز تماس بگیرد برای تعیین نرخ آقای عمیدی نوری پیشنهادی داده‌اند برای رفاه حال مردم است انجمن شهر یا وزارت کشور یا کمیسیون‌های کشور مجلسین هر کدام که تعیین شود باید نرخ عادلانه‌ای تعیین کنند بعد هم آقای تیمورتاش ما در تبریز گرفتاریم در موضوع لوله‌کشی باید از هر مترمکعب آب پول گرفت و استهلاکش هم باید در نظرگرفته شود استهلاک و ادامه کارخرج دارد بدون مخارج که نیست من با آقای نمازی صحبت می‌کردم ما در تبریز ۲ ریال می‌گیریم ایشان در شیراز ۵ ریال می‌گیرند الان در تبریز ضرر می‌کند چون برای رفاه حال مردم است ما دنبال نکرده‌ایم و ارفاق کرده‌ایم این است که نظر آقای عمیدی نوری بسیار نظر خوبی است و تمنی می‌کنم آقایان موافقت بفرمایید.
تیمورتاش- تعیین نرخ باید با نظر انجمن شهر باشد.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت کشور.
معاون وزارت کشور (دکتر افخم حکمت)- پیشنهاد جناب آقای عمیدی نوری پیشنهاد بسیار خوبی است برای این‌که از حالا خواستند تعیین نرخ شود برای آب شهرتهران. البته برای این‌که وقتی این آب جاری شد حتماً یک نرخی هم خواهدداشت، این کاملاً صحیح است ولی موضوعی که بنده باید عرض کنم این است که الان در دنیا همیشه آب و نان کمون به اصطلاح ضرر می‌کند. این موضوعی بخواهند از رویش استفاده کنند. این‌هایی را که جنابعالی پیشنهاد می‌فرمایید بنده می‌ترسم اگر ما یک روزی بیاییم رویش حساب کنیم یک مبلغ هنگفتی گرفته شود و به نظر بنده تعیین نرخ آب با انجمن شهر است. الان که آب هنوز جاری نشده است و پولی نمی‌خواهند بنده امیدوارم که تا دو ماه دیگر انجمن شهر تهران تکمیل شود (مهندس اردبیلی- و ولایات) همه جا و خود انجمن شهر تهران باید نرخ آب را در شهر با در نظر گرفتن تمام جهات تعیین کند و از آقای عمیدی خواهش می‌کنم که پیشنهادشان را مسترد بفرمایند.
عمیدی نوری- بنده با توضیحاتی که جناب آقای معاون وزارت کشور دادند مسترد می‌کنم.
نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به کلیه موارد با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند.
صدرزاده- به سنا باید برود.
نائب رئیس- بعد به مجلس سنا می‌رود چون تقاضای وام است باید با ورقه رأی گرفته شود (اسامی آقایان به ترتیب ذیل به وسیله آقای جلیلی (منشی) اعلام و اخذ رأی در محل نطق به عمل آمد. آقایان: امیرتیمور، کریمی، کاشانی، دکتر سعیدحکمت، مهدوی، افشارصادقی، حمیدیه، دکتر بینا، پیراسته، شاهرخشاهی، دکتر شاهکار، دکتر عدل، صفاری، عماد تربتی، صدرزاده، مهدی ارباب، خاکباز، شادمان، اعظم زنگنه، پناهی، رضایی، بهادری، مهندس اردبیلی، موسوی، بوشهری، فرامرزی، دکتر آهی، مکرم، تیمورتاش، محمودی، مسعودی، اکبر، دکتروکیل، عباسی، غضنفری، دکتر افشار، خرازی، بوداغیان، بیات ماکو، سرمد، بزرگ‌نیا، عبدالصاحب صفایی، عاملی، دکتر مشیرفاطمی، قراگزلو، بوربور، اردلان، دکتر جزایری، کاشانیان، دولت آبادی، اخوان، کدپور، مرتضی حکمت، سهرابیان، توماج، برومند، قرشی، لاری، ایلخانی‌زاده، سلطان مراد بختیار، صدقی، کی نژاد، فرود، گیو، دکترعمید، خلعتبری، حائری‌زاده، سیداحمد صفائی، محمودافشار، اسکندری، عمیدی نوری، هدی، بهبهانی، نصیری، دکتر پیرنیا، عرب شیبانی، استخردهقان، قوامی، ذوالفقاری، صراف‌زاده، رضاافشار، مرآت اسفندیاری، دکترحمزوی، جلیلوند، یارافشار، جلیلی، پورسرتیپ، امیراحتشامی، سالار بهزادی. (آراء مأخوذ شماره شده و نتیجه به قرار ذیل بود) ورقه سفید موافق ۷۷- ورقه کبود مخالف ۲ سفید بی اسم علامت امتناع ۱۲ ورقه.
نائب رئیس- لایحه لوله‌کشی با ۷۷ رأی موافق تصویب شد. به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
اسامی موافقین- آقایان: دکتر سعید حکمت، سعید مهدوی، اخوان، کریمی، دکتر شاهکار، حمیدیه، مکرم، مسعودی، دکتر مشیر فاطمی، محمودی، دکتر افشار، عاملی، فرود، کاشانیان، غضنفری، محسن اکبر، دولت آبادی، مرتضی حکمت، ایلخانی‌زاده، یارافشار، کی‌نژاد، پورسرتیپ، کدیور، بهادری، استخر، مرآت اسفندیاری، دهقان، دکتر حمزوی، شادمان، جلیلوند، سرمد، بزرگ نیا، پناهی، دکتر امیر نیرومند، حائری‌زاده، عمیدی نوری، دکتر عمید، رضا افشار، قوامی، برومند، محمودافشار، هدی، نصیری، افشارصادقی، بیات ماکو، خلعتبری، سید احمد صفایی، گیو، سهرابیان، دکتر وکیل، دکتر پیرنیا، توماج، اسکندری، خرازی، قرشی، موسوی، صفاری، تیمورتاش، اردلان، اعظم زنگنه، عباسی، لاری، احمد فرامرزی، باقر بوشهری، قراگوزلو، دکتر آهی، مهندس اردبیلی، امیراحتشامی، دکتر عدل، دکتر بینا، صدرزاده، عبدالصاحب صفائی، بوداغیان، عماد تربتی، مهندس شاهرخشاهی، پیراسته، بوربور، مخالفین- آقایان: رضایی، جعفر بهبهانی. ورقه سفید علامت امتناع- ۱۲ برگ.
نائب رئیس- آقای معاون وزیر کشور فرمایشی دارید؟
معاون وزیر کشور- بنده خواستم از لطف آقایان مجدداً تشکر کنم که در این کار زحمت کشیدند و این لایحه را تصویب فرمودند و در ضمن در حضور آقایان عرض می‌کنم که تمام زحماتی که برای لوله‌کشی کشیده شده مرهون زحمات جناب آقای مهندس می‌کرده است (صحیح است)
عده‌ای از نمایندگان- مرد بسیارشریفی است
۴- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه.
نائب رئیس- عرض کنم طرحی به امضای عده زیادی از آقایان نمایندگان به قید فوریت رسیده مربوط به تهیه درآمدی برای شیروخورشیدسرخ چون طرح سه فوری است در دستور مقدم است و ضمناً تقاضایی از طرف آقایان رسیده است که لایحه اضافات هم در دستور مقدم باشد. هر دو قسمت در دستور جلسه آتیه خواهدبود. فعلاً جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه شانزدهم ساعت ۹ صبح خواهد بود
(مجلس ده دقیقه پیش ازظهرختم شد.)
رئیس مجلس شورای ملی. رضاحکمت