مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ خرداد ۱۳۳۹ نشست ۴۱۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۴۱۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز ۵ شنبه ۱۲ خرداد ۱۳۳۹
فهرست مطالب:
۱ - طرح صورت مجلس
۲ - سؤال آقای ابتهاج راجع به تأخیر توزیع پاکت‌های پستی و تلگراف و مخابرات تلفنی و جواب آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن
۳ - سؤال آقای خلعتبری راجع به طاعون اسبی و جواب آقای وزیر کشاورزی
۴ - اعلام وصول لایحه شهرسازی از مجلس سنا
۵ -اعلام تصویب صورت مجلس
۶ - بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به ساختمان دبستان در تمام کشور و ارسال به مجلس سنا
۷ - شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون نظام دائر بالحاق یک ماده به قانون استخدام نیروی مسلح شاهنشاهی راجع به ترفیع گروهبان‌ها
۸ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ده و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای دکتر موسی عمید نایب رئیس تشکیل گردید.
۱ - طرح صورت مجلس
نایب رئیس - صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان: دادگر - قوام - مهندس فیروز - دکتر امین سنندجی - بزرگ ابراهیمی - خرازی - اریه - محمودی - قراگزلو - مهندس سلطانی - اورنگ - مهندس جفرودی - دکتر ضیایی - عبدالحمید بختیار - دولتشاهی - دکتر اصلان افشار - موسوی.
غائبین بی‌اجازه - آقایان: دکتر طاهری - قرشی.
نایب رئیس - نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ آقای صدرزاده.
صدرزاده - یک اصلاحی در بیانات جلسه گذشته بنده هست که اصلاح می‌کنم می‌دهم به تندنویسی.
نایب رئیس - بسیار خوب پس از حصول اکثریت تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود.
۲ - سؤال آقای ابتهاج راجع به تأخیر توزیع پاکت‌های پستی و تلگراف و مخابرات تلفنی و جواب آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن
نایب رئیس - سؤالات مطرح است. آقای ابتهاج
ابتهاج - بنده اول عین سؤالم را می‌خوانم وزارت پست و تلگراف برای توزیع پاکات پستی و همچنین مخابرات تلفنی چه اقدامی خواهند نمود بنده این دفعه برخلاف دفعات قبل سؤالم را نوشته‌ام و از روی نوشته می‌خوانم... منظور بنده از این سؤال به هیچ‌وجه خورده‌گیری و عیب‌جویی و تنقید بی‌جایی نیست بلکه تذکرات وارد و به موردی است که با کمال حسن نیست و خالی از هرگونه شائبه و غرض بیان نموده و امیدوارم مواردی را که تذکر می‌دهم مورد توجه آقای وزیر محترم پست و تلگراف قرار گرفته درصدد اصلاح آن برآیند به شهادت خودشان بنده دو سه بار همین تذکرات را مخصوصاً در قسمت نامرتب بودن وضع تلفن حضورشان به طور خصوصی یادآور شده‌ام ولی متأسفانه باید عرض کنم که چون ایشان مثل بنده قدری عصبانی و حساس‌اند (عمیدی نوری - خود تلفن هم حساس است) به محض این که کلمه تلفن یا تلگراف نزدشان ادا می‌شود به طرف مهلت این که حرفش را تمام کند نداده عصبانی می‌شوند نتیجه این شده است که فعلاً بنده عرایضم را در مقابل آقایان از پشت تریبون به شکل سؤال بنمایم و امیدوارم که در این مکان مقدس ایشان عصبانی نخواهند شد.
بنده در عین حال که منکر پیشرفت‌هایی که در وزارت پست و تلگراف به عمل آمده نبوده زحمات کارکنان آن وزارتخانه را مورد تقدیر قرار می‌دهم و به بعضی از مسائل به ظاهر غیر مهم و طرز عمل فعلی آن ایراد دارم که به عرض می‌رسانم اولین انتقاد بنده نسبت به طرز توزیع تلگرافات و نامه‌های پستی است که کمتر در آن رعایت وقت می‌شود مثلاً نمی‌دانم آیا جناب ایشان اطلاع دارند که نامه‌های شهری به فاصله پنج روز به گیرنده می‌رسد یا خیر (امامی خویی - خوب است به او می‌رسد) تلگراف عادی زودتر از بیست ساعت به دست مخاطب نمی‌رسد در صورتی که آقایانی که در اروپا و یا امریکا تشریف داشتند به خوبی می‌دانند که از ساعت تسلیم یک تلگراف به تلگرافخانه تا موقعی که به دست گیرنده برسد حداکثر سه ساعت طول نمی‌کشد نامه‌های پستی داخله برای فواصلی که کمتر از چهار صد کیلومتر است دو تا سه روز وقت لازم دارد در صورتی که روزنامه‌های اطلاعات و کیهان عصر امروز را در همان مسافت صبح روز بعد به دست مشترک می‌دهند و این موضوع ثابت می‌نماید که برای حمل پست وسیله سریع فراهم است ولی چرا در وزارت پست وتلگراف از آن استفاده نمی‌شود. بنده بی‌اطلاعم.
یک عیب بسیار بزرگ دیگر که به عقیده بنده از همه مهم‌تر است توزیع در داخل شهر ما است که گاهی به چهار روز نیز رسیده است و قسمت عمده معطلی مربوط به دستگاه توزیع است که بیش از همه محتاج به اصلاحات می‌باشد.
مسئله توزیع نامه شهری که عرض کردم پنج روز طول می‌کشد به هیچ‌وجه اغراق نیست زیرا در این یک ماه اخیر بنده برای یک عده از آقایان با پست شهری نامه‌هایی فرستاده‌ام که هیچ یک از گیرندگان آن راز ودتر از پنج روز دریافت نکرده‌اند اتفاقاً بعضی از این نامه‌ها به عنوان آقایان محترمی است که فعلاً در اینجا حضور داشته و صدق عرایضم را تأیید خواهند فرمود.
وزارت پست و تلگراف مراکز تلفنی متعددی از خارجه وارد کرده که در بعضی از شهرستان‌ها دایر است ولی استفاده از آنها برای مشتریان خالی از اشکال نیست علاوه بر فصل زمستان که برف و باران و باد ممکن است باعث قطع مخابرات بشود در فصل تابستان نیز غالباً دیده شده که هفته‌ای یکی دو بار قابل استفاده نیستند بنده از تلفن‌های داخل شهرها که اکثر آنها با همان وسایل کهنه شده چهل سال قبل هنوز مشغول به کار است انتقاد نمی‌کنم ولی منصفانه بفرمایید آیا به نظر آن جناب وضع تلفن تهران رضایت‌بخش است و جنابعالی عقیده دارید که مشتریان تهران از این دستگاه راضی هستند بنده بیش از این مصدع نشده و انتظار دارم جناب آقای وزیر پست و تلگراف به معایب دستگاه که شرح آن را مختصراً توضیح دادم توجهی فرموده و وعده اصلاح آن را بدهند (امامی خویی - این نتیجه نهضت بانوان است که عده‌ای خانم‌ها را در وزارت پست و تلگراف برده‌اند)
نایب رئیس - آقای وزیر پست و تلگراف
وزیر پست و تلگراف مهندس اشراقی - جناب آقای ابتهاج نماینده محترم مجلس سؤال فرموده‌اند وزارت پست و تلگراف و تلفن برای تسریع توزیع پاکات پستی و همچنین مخابرات چه اقدامی خواهند نمود.
از ایشان خیلی متشکرم که با این سؤال به بنده فرصت داده‌اند نقشه و برنامه وزارتخانه را در این دو موضوع به عرض نمایندگان محترم برسانم.
آقایان نمایندگان محترم به خوبی استحضار دارند فعالیتی که در تحت رهبری اعلیحضرت همایون شاهنشاه در تمام شئون کشور در سال‌های اخیر پدید آمده بی‌سابقه بوده است (عده‌ای از نمایندگان - صحیح است) و از پیش‌بینی‌هایی که دستگاه‌های مختلف توانسته است بنماید تجاوز نمود پست و تلفن هم از این امر کلی مستثنی نبوده است.
نظر به این که در دنیای امروز اهمیت به سزایی به ارتباطات می‌دهند بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه هم جهت بهبود و تکمیل وسایل ارتباطی توجه مخصوص مبذول و اوامر مؤکدی صادر فرموده‌اند خدمتگزار به معیت کلیه همکاران عزیز جهت انجام نظر مبارک‌شان جهت افزاش کارهای پستی و مخابراتی تا آنجا که امکانات مالی و بودجه اجازه می‌داده در تکمیل و تکثیر وسایل و نفرات چه در پست‌خانه‌ها و چه جهت تهیه وسایل حمل و نقل شبانه‌روز سعی و کوشش به عمل آورده و به تصدیق آقایان نمایندگان محترم نتایج خوبی هم حاصل شده و بی‌اندازه خوشوقتم که رضایت‌خاطر هم‌میهنان عزیز را فراهم آورده است.
آقایان به خوبی اطلاع دارند که همه روزه شهرها توسعه یافته و در تهران وحومه به خصوص این توسعه قابل ملاحظه می‌باشد و جهت تقسیم و توزیع پاکات تلگرافات با شعاع فعلی بیش از آنچه الحال نامه‌رسانان انجام وظیفه می‌نمایند مقدور نبوده لذا برای تسریع امور در برنامه سال جاری و سال‌های آتی ازدیاد نامه‌رسانان و وسایل موتوری بیشتری پیش‌بینی
گردیده است و علاوه بر پست‌خانه مرکزی و دفاتر پستی و تلگرافی حومه و تعداد کیوسک‌هایی که اخیراً در نقاط مختلف تهران نصب و از این حیث هم تسهیلاتی جهت اهالی محترم پایتخت فراهم گردیده در فرودگاه مهرآباد اقدام به ساختمان پست‌خانه جدید برای تنظیم پست‌های هوایی داخله و خارجه شده است که پس از اتمام گشایش بیشتری در امور پستی نیز حاصل خواهد شد.
در برنامه سوم سازمان برنامه هم ساختمان یک مرکز بزرگ پست که با وسایل مکانیکی و خود کار مجهز باشد، مانند سایر ممالک راقیه پیش‌بینی گردیده چه که دیگر با ازدیاد روزافزون نامه‌ها با وضعیت فعلی نمی‌توان آنها را تجزیه و جهت توزیع بدون تأخیر حاضر نمود.
راجع به مخابرات بین شهرها در برنامه فوری وزارتخانه تکمیل وسایل کاریر و اضافه نمودن تقویت‌کننده‌ها و ترمینال‌های جدید نیز منظور گردیده است.
مقدمات سیمکشی جدید شهرهایی هم که تاکنون فاقد وسیله کاریر می‌باشد مانند تهران به مشهد قم به اصفهان از هم اکنون شروع و مأمورین مخصوص تعیین گردیده که هر یک به محل‌های مربوطه خود به زودی اعزام و مشغول به کار خواهند شد.
در سال جاری هم از محل اعتبارات سازمان برنامه سفارش دستگاه‌های فرستنده و گیرنده بی‌سیم تلگرافی و تلفنی قوی برای نقاطی که وسیله ارتباط صحیحی ندارند داده خواهد شد.
چنانچه ملاحظه می‌فرمایند در برنامه‌های وزارتخانه طرح‌های نوینی پیش‌بینی گردیده که پس از تهیه اعتبارات لازم (مراکز مهم کشور) به وسیله سیستم‌های جدید که مطابق با ترقیات فنی مخابرات باشد. یکی پس از دیگری دایر و نظر آقایان محترم و عموم هم‌میهنان عزیز تأمین خواهد شد با توجه وقت گرانبها و پرارزش آقایان نمایندگان محترم مطالب به طور مختصر و ایجاز عرض شد و از توضیحات بیشتر و کامل‌تر صرف‌نظر گردید با آن که همه ساله برنامه شش ماهه و یک ساله کارهای این وزارت جهت کلیه آقایان نمایندگان محترم فرستاده می‌شود مع‌الوصف دفترچه از کلیه عملیات انجام شده از سال ۱۳۳۴ تا آخر سال ۱۳۳۸ و همچنین فهرستی از کلیه دستگاه‌های مکالماتی و مخابراتی و همچنین پخش صدا که نمودار افزایش دستگاه‌ها می‌باشد تهیه گردیده که جهت استحضار جناب آقای ابتهاج نماینده محترم مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد و استدعا می‌نمایم در آتیه مانند گذشته از راهنمایی‌های ذی‌قیمت خود نسبت به امور ارتباطی ما را ارشاد فرمایند.
نایب رئیس - آقای ابتهاج
ابتهاج - بنده البته جز این جواب از جناب ایشان هم انتظار دیگری نداشتم فقط چیزی که می‌خواستم عرض کنم متأسفانه تاریخ قطعی برای ما معلوم نفرمودند و وعده آینده مرحمت فرمودند به این جهت ممکن است چند سال دیگر طول بکشد یک موضوعی که می‌خواهم حضورشان عرض کنم و تذکر بدهم این است که یک وقتی بنده در لندن در سفارت ایران خدمت می‌کردم یک مهمانی بود می‌بایستی سفارت اقلاً برای هفتصد نفر، ۸۰۰ نفر کارت دعوت بفرستد وقتی کارت‌ها تمام شد بنده از منشی محل پرسیدم به چه وسیله این کارت‌ها را توزیع خواهید کرد گفت شرکت‌هایی هستند مخصوص این کار که دو برابر تمبر پست شهری می‌گیرند و این نامه‌ها را توزیع می‌کنند و بعد مستحضر شدم که برای توزیع این قبیل موارد که ممکن است بعضی‌ها یک بخش‌نامه‌های چندین هزار نامه‌ای داشته باشند یک شرکت‌های خصوصی وجود دارد حالا بنده عرض می‌کنم این کار را در اینجا هم عملی بفرمایند و بنده پیشنهاد می‌کنم که لامحاله برای پست شهری مخصوصاً شهر تهران یک پست سریع‌السیر دایر بفرمایید که اقلاً دو برابر تمبر گرفته شود به جای ۲۵ دینار و پنجاه دینار یک ریال بگیرند که این نامه را در فاصله سه چهار ساعت برسانند اما راجع به تلفن بنده استدعا می‌کنم یک توجه بیشتری بفرمایید برای این که کراراً خودتان می‌دانید و از این به بعد هم که انتخابات شروع می‌شود همه علاقه‌مند هستیم که با شهرستان‌های خودمان در تماس باشیم. بنده می‌خواهم یک موضوعی را خدمت‌تان عرض بکنم و آن این است که بنده یک پیش‌پرده‌ای در فرانسه دیدم که یک کسی آمده بود در تلفنخانه که می‌گفت به من آلیر ۲۲ را بدهید الیر یکی از حومه‌های اطراف پاریس است و شاید فاصله‌اش کمتر از کرج با تهران باشد تلفنچی می‌گفت بنشین اینجا و صبر کن الآن می‌دهم آن شخص دید یک کسی آمد لندن را خواست فوراً صحبت کرد و شخص دیگری مسکو و شخص دیگری کپنهاک را خواست و فوراً بهش داد این شخص گفت آلیر ۲۲ چه شد؟ آن متصدی جواب داد که چرا این قدر عجله دارید صبر کنید بعد یک کسی آمد نیویورک را خواست، ژاپن را خواست، سانفرانسیسکو را خواست و متصدی همه
را گرفت و با همه جا حرف زد و این شخص همین طور معطل بود بالاخره بعد از معطلی گفت ممکن است نیویورک را به من بدهید در ظرف یک دقیقه نیویورک را داد گفت آقا خواهش می‌کنم آلیر ۲۲ را به من بدهید عرض کنم بنده هم باور بفرمایید که اگر نامه‌های شهری تهران را به رشت و قزوین بفرستیم دو روز می‌رود و دو روز برمی‌گردد و به دست آن شخص می‌رسد ولی در شهر تهران پنج روز طول می‌کشد این را استدعا می‌کنم یک مرحمتی بفرمایید ولو به وسیله سورشارژ که نامه‌ها زودتر توزیع شود.
۳ - سؤال آقای خلعتبری راجع به طاعون اسبی و جواب آقای وزیر کشاورزی
نایب رئیس - آقای خلعتبری
خلعتبری - سؤال بنده راجع است به مرض طاعون اسبی است که اخیراً در کشور بروز کرده است بنده سؤال کرده‌ام از وزارت کشاورزی راجع به بروز مرض طاعون اسبی متمنی است توضیحاتی داده شود و اقداماتی که برای جلوگیری آن شده به استحضار مجلس شورای ملی برسد و چه اقداماتی تاکنون به عمل آمده چون موضوع خیلی از لحاظ کشاورزی مهم است تقاضا می‌کنم که اگر اقداماتی کرده‌اند به عرض مجلس برسانند که اگر تذکراتی داشتم بعد خدمت‌تان عرض کنم.
نایب رئیس - آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی (دکتر آموزگار) - بیماری طاعون اسبی یک بیماری ویروسی است که توسط پشه انتقال پیدا می‌کند و بین اسب و مادیان و قاطر و تا اندازه‌ای الاغ سرایت می‌کنند این بیماری بومی آفریقا است و شصت سال است که در آنجا است و هنوز نتوانسته‌اند این بیماری را از بین ببرند برای این که کنترل پشته خیلی مشکل است در ایران هم این بیماری وجود نداشته چند ماه پیش برای اولین بار از اداره دامپزشکی کرمان خبر رسید که دو اسب در جیرفت مریض شدند فوراً از طرف وزارت کشاورزی و مؤسسه رازی مأمورین به محل اعزام شدند و نمونه‌های خون این دو اسب را گرفتند و چون این طاعون اسبی تا به حال در ایران سابقه نداشته و همین طور که عرض کردم از روی علائم کلینیکی احتمال این بیماری طاعون اسبی را ندادند ولی برای اطمینان بیشتر این نمونه‌های خون به آفریقای جنوبی که تنها نقطه دنیا است که ویروس‌های مختلف این خون را جدا کرده‌اند فرستاده شد که اگر این بیماری در آنجا تشخیص داده شود به ما بنویسند متأسفانه در نمونه‌های اولیه خون که فرستاده شد این ویروس نبوده و نمی‌توانستند جواب بدهند که ویروس این بیماری را پیدا کرده‌اند یکی دو روز بعد از بهبهان خبر رسید که چند تا اسب مریض شده‌اند که ۴۸ ساعت بعد تلف شده‌اند این علائم بیشتر نمونه این بود که قطعاً این بیماری به ایران آمده است و چون گزارشاتی که از پاکستان و عراق داشتیم اکیپ‌های مجهزی به بهبهان فرستاده شد و چندین نمونه خون گرفته شد که یک عده از این نمونه‌ها را در مؤسسه رازی و چند نمونه هم فرستاده شد به آفریقای جنوبی که مشغول تشخیص شدند که ویروس آن را جدا کنند از آفریقای جنوبی خبر آمد که متأسفانه این ویروس بیماری طاعون اسبی است و در اینجا هم خوشبختانه مؤسسه رازی با وجودی که این بیماری در ایران سابقه نداشت مع‌هذا چون بسیار مجهز هستند ویروس بیماری را جدا کردند بعد برای این که اقداماتی از لحاظ جلوگیری به عمل‌اید کاری که فوراً می‌شد کرد این بود که اسب‌های بیمار را که بالاخره پس از ۴۸ ساعت می‌مردند اینها را از صاحبان‌شان بخریم و از طحال آنها واکسنی درست بکنیم و به سایر اسب‌ها بزنیم که دو مرکز در اهواز و شیراز مأموریت پیدا کردند مشغول این کار شدند که در نتیجه سی هزار دز واکسن درست کردند و مشغول واکسیناسیون شدند. ولی البته این کار بسیار مشکل است که اسب را بکشند و از طحال یا شش ریه آن این وسیله را تهیه کنند و به سایر اسب‌ها بزنند تقاضا کردیم که از آفریقای جنوبی اگر این ویروسی که از نمونه‌های خون اسب‌های ما جدا کردند با نوع ویروس‌های آنها یکی است آن سوش واکسن‌های ویروسی را برای ما بفرستند که ما خودمان تولید بکنیم و عمل بکنیم متأسفانه جوابی که آمد این ویروس ایران را که جدا کردند هیچ کدام از آن هفت تا نبود فقط گفتند مشابه فرمول نمره شش آنها است به این جهت یک واکسن پلی والدن که تمام آن هفت نرملی را داشت برای ما فرستادند و این را انستیتو رازی روی دستوری که داده بودند درست کرد و واکسنش درست شد که یک نمونه‌اش را بنده آورده‌ام خدمت آقایان (نمونه‌ای را نشان دادند) که از این در هر ۴۸ ساعت انستیتوی رازی ششصد تا مشغول تهیه است که ما می‌فرستیم برای واکسیناسیون ولی امیدواری ما این است که این واکسن پلی والدن مؤثر باشد در این ویروس حادی که در ایران هست برای این که اگر خدای
نکرده مؤثر نباشد تنها راهش این است که از روی این ویروس که پیدا شده ما در ایران به مغز موش‌های سفید تزریق بکنیم و در ایران هم این کار را شروع کرده‌اند ولی این صد بار باید تزریق ادامه پیدا بکند که ویروس روی مغز موش آداتبه شود تا ویروس اصلی را پیدا کنند واین کار هر باری که تزریق می‌شود چهار روز طول می‌کشد و صد بار می‌شود صد روز بنابراین بنده می‌خواستم به عرض آقایان برسانم که این یک عمل مهم واقعی بود و هر کاری که یک مملکت مترقی ممکن بود بکند مؤسسه رازی وزارت کشاورزی انجام داده و تمام گزارشات بین‌المللی که آمده مؤید این مطلب است حتی اینجا می‌خواهم به عرض آقایان برسانم که کاردارهای بعضی وزارتخانه‌های دولت‌های همسایه به ما مراجعه کرده‌اند که از همین واکسن فرموله و همین واکسنی که ما تهیه کرده‌ایم برای آنها بفرستیم برای این که آنها نتوانسته‌اند همین را هم تهیه کنند. البته ما بعد از رفع احتیاج خودمان به آنها کمک خواهیم کرد خواستم این عرض را بکنم که ما با کمال دقت و مراقبت دنبال این کار هستیم و امیدوارم بتوانیم از اشاعه بیشتر آن جلوگیری بکنیم ولی متأسفانه ریشه‌کن کردن این بیماری که نمی‌دانم از کجا آمده بر مشکلات کشاورزی اضافه شده و ما دنبالش هستیم.
نایب رئیس - آقای خلعتبری
خلعتبری - بنده غرضم از این سؤال این بود که چون موضوع خیلی از لحاظ کشاورزی با اهمیت است بدانیم جریان چیست و چون مرتباً اخبار مرض طاعون اسبی را در روزنامه‌ها می‌خوانیم ولی اقداماتی را که وزارت کشاورزی کرده به این صورتی که ایشان امروز توضیح دادند هنوز معلوم نبود بنابراین معلوم می‌شود که وزارت کشاورزی آنچه که قدرت داشته است نسبت به سهم خودش برای مبارزه با این بیماری عمل کرده است و شرایط و مقدرات وزارت کشاورزی هم بیش از این امکان ندارد فقط دو مطلب را خواستم به جناب آقای وزیر تذکر بدهم یکی توجه بفرمایید اگر قیمت اسب در ایران حداقل بین هزار تا هزار و دویست تومان باشد و اگر هزار اسب بمیرد یک میلیون تومان ضرر دارد و اگر صد اسب هزار اسب در ایران بمیرد صد میلیون تومان و یک خسارتی است که برای ایلات و عشایر و کشاورزان اصلاً قابل جبران نیست برای این که استطاعتی که دو مرتبه تهیه بکنند ندارند و خیلی باعث بدبختی است که این مرض به ایران آمد و از لحاظ فنی بنده اطلاعی ندارم. اگر این سرم‌هایی که تاکنون تهیه فرموده‌اید تهیه مقدار زیادی از آن وقت خیلی بیشتری می‌خواهد و این مرض هم به سرعت رو به پیشرفت است آیا نمی‌شود که این سرمی که در هفت رقم است و ممکن است مؤثر باشد این را به مقدار زیاد تهیه کنید که از خارج آوردن این اگر امکان دارد و مؤثر است آن طوری که فرمودید از آفریقا بیاورید اگر هست و نوزده میلیون تومان ۲۰ میلیون تومان اگر لازم دارد خرج بکنید چون این امر یکی از مسائل ضروری و حیاتی کشاورزی ما است این خرج را بفرمایید از هر کجا که ممکن است وارد کنید که جلوگیری از این بیماری کنید و اسب‌های مبتلی را نجات بدهید ملاحظه اعتبارش را نفرمایید برای این که بنده از وضع کشاورزی گیلان و مازندران اطلاع دارم در گیلان و مازندران تمام حوائج کشاورزان را اسب و یابو رفع می‌کند به تعداد زیادی اسب در آنجاها هست و هر خانواده رعیت یک اسب دارد. بنابراین اگر این مرض به آنجا سرایت بکند یک میلیون اسب و یابو از بین می‌رود و تمام زندگی کشاورزان از بین می‌رود و اگر جنابعالی می‌دانید که از لحاظ فنی این حرف صحیح است بفرمایید چند میلیون از این سرم‌ها را وارد بکنند اعتبارش را بفرمایید دولت از هر محلی که هست تأمین بکند دوم تذکری که خواستم عرض کنم از لحاظ فین خودتان اگر ملاحظه فرمودید که امکان دارد بهتر می‌دانید سرعت معالجه و پیشگیری باید متناسب با سرعت پیشرفت باشد این اگر تمام این کارها را بفرمایید ولی مرض زودتر و سریع‌تر پیشرفت کند زحمات‌تان به هدر رفته و بنده از لحاظ فنی نمی‌دانم شنیدم آن طوری که فرمودید پشه ناقل این میکرب است. بنابراین جلوی پشه را خیلی سخت است که بگیرید ولی یک فکری می‌شود کرد آیا ممکن نیست که یک منطقه‌ای که پرواز پشه در آن هست آن را محدود کنید یعنی یک خطی کشید از فاصله ده بیست کیلومتر محلی که این مرض هست و پشت آن خط را ده فرسخ بیست فرسخ فاصله بین آن محلی که الآن مرض هست به وسیله اداره ژاندارمری و نیروی ارتش به وسیله کدخدا و خود مردم یک خط محاصره‌ای بکشید که فعلاً سرایت نکند چون پشه ده فرسخ و بیست فرسخ خیلی برایش سخت است که پرواز کند و به این ترتیب با این محاصره‌ای از سرایت آن جلوگیری کرده‌اید تا این سرم‌ها تهیه شود. بنابراین بنده به سهم خودم از جنابعالی و مؤسسه رازی که این کارها را کرده و از این زحمتی که کشیده تشکر می‌کنم و با این
استعدادی که در مملکت است انشاءالله خداوند هم کمک بکند که جلوی این مرض گرفته شود فقط خواستم عرض کنم که ملاحظه اعتبار و پولش را نکنید هر چه ممکن است اقدام بفرمایید و هر طور که مصلحت می‌دانید عمل کنید.
۴ - اعلام وصول لایحه شهرسازی از مجلس سنا
نایب رئیس - لایحه مربوط به شهرسازی از مجلس سنا آمده است دولت این لایحه را به قید یک فوریت تقدیم مجلس سنا کرده‌اند فوریتش هم تصویب شده حالا با اجازه آقایان لایحه به کمیسیون ارجاع می‌شود تا پس از حاضرشدن گزارش کمیسیون به فوریتش رأی بگیریم.
۵ -اعلام تصویب صورت مجلس
نایب رئیس - چون عده کافی است تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود.
۶ - بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به ساختمان دبستان در تمام کشور و ارسال به مجلس سنا
حالا لایحه ساختمان دبستان‌های کشور مطرح است که پیشنهادات مربوط به ماده دوم قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نماید ماده ۲ به شرح ذیل به جای ماده ۲ و ۳ لایحه و تبصره ماده ۳ تصویب شود.
ماده ۲ - دبستانی که در ده ساخته می‌شود و برای هر سی و پنج نفر طفل لازم‌التعلیم در دبستان مشتمل بر یک اتاق درس و یک اتاق برای سکونت آموزگار و سایر لوازم خواهد بود. در دهاتی که مالک یا مالکین بنای مورد احتیاج را تحویل نکنند یا راساً اقدام به ساختمان ننمایند شورایی مرکب از کدخدای ده و نماینده مالک یا مالکین و نمایندگان بخشدار و فرهنگ مخارج ساختمان را برآورد نموده و به هر یک از مالکین سهمیه آنها را با توجه به ماده ۱۰ اطلاع می‌دهد که همه ساله به حساب مربوط پرداخت نمایند و در صورت استنکاف مالک نماینده فرهنگ می‌تواند با صدور اجرائیه از محصول هر سال به نصاب صد پنج عایدات آن سال وصول و به حساب مربوط منظور نماید در این گونه دهات دبستان از محل وجوه دریافتی با نظارت شورای فوق بنا خواهد گردید. دولت‌آبادی
نایب رئیس - آقای دولت‌آبادی
دولت‌آبادی - این لایحه چنانچه پریروز به عرض رسید لایحه مهمی است و جا دارد که مجلس در همین تنگنایی که فرصت زیادی هم نداریم یک کمک مؤثری به کار توسعه فرهنگ کرده باشد خوشبختانه اقبال مردم به کار فرهنگ که نمونه رشد و ترقی مملکت است به جایی رسیده است که ما هر روز باید به فکر تهیه مسکن و معلم برای پیشرفت امور فرهنگ باشیم این لایحه هم از لوایحی است که باید در دهات مالکین بکوشند که بچه‌ها را با سواد کند و اینها را برای زندگی مهیا بدارند در لایحه‌ای که تصویب شده بود و پریروز طرح شد بعضی نواقص به نظر آقایان نمایندگان محترم رسید که احتمالاً یکی معلوم نبودن میزانی است که بایستی از بهره مالکانه برای این کار اختصاص داد یکی دیگر که کلی بود و معلوم نبود برای هر ده یا دهکده یا دهستان چقدر دبستان احتیاج دارند یعنی کلی بود و مبهم این بود که بنده توضیحی دادم و بعد از آن هم خواهش کردم از جناب آقای وزیر فرهنگ دیروز که روز تعطیل مجلس بود تشریف آوردند مجلس که ضمن بحث مفصلی این دو ماده ۲ و ۳ را که این مطالب به طور کلی در آن بود خلاصه کردیم درین پیشنهادی که بنده تقدیم کردم و در این پیشنهاد هم معلوم شده است که آنچه ما می‌خواهیم برای دبستان در دهات متناسب با وضع آنجا است یعنی یک اتاق برای ۳۵ طفلی که بتوانند مطابق مقررا ت قانون وارد تحصیل بشود بنابراین از این جهت جای نگرانی نیست و وضع ایجاد مدرسه یک چیزی نباید باشد که برای اشخاص ایجاد ناراحتی بکند بناهای متناسب با عده محصل یک اتاق برای ۳۵ محصل و یک اتاق هم برای آموزگار و اگر ۷۰ نفر محصل بود دو اتاق برای محصلین و دو اتاق برای آموزگار البته با لوازم آن به این ترتیب این قسمت از این اجمال درآمد موضوع دوم هم همین بود که ببینیم اگر بخواهند اجراییه صادر بکنند کی بکند و برابر چه مبلغی اجراییه صادر بکند که این هم مورد توجه آقایان نمایندگان بود. البته آنچه در ماده یک تصویب شده است که هر مالکی که بخواهد اقدام به ساختن دبستانی بکند برای ده آزاد است می‌تواند عمل بکند که با همت بلند بتواند یک دبستان مجهزی بسازد ولی آنچه که وظیفه قانونی است آن است که به نصاب پنج درصد عایدات مالکانه اگر نداد نماینده فرهنگ حق دارد از محصول آن هم نه از سایر اموالش از محصولش تقاضای توقیف بکند این هم مشکلی بود که رفع می‌شود و دیگر این که هیئتی هم آنجا اشاره شد که نماینده بخشدار و
نماینده مالک و نماینده کشاورز و نماینده فرهنگ بنشینند با هم مشورت کنند وکار دیگر به رفت و آمد احتیاج نباشد مطابق توافقی که بین آنها در هر ده می‌شود رفتار کنند. بنابراین با اصلاحی که شده است و جناب آقای وزیر فرهنگ هم موافقت کردند من استدعا می‌کنم پیشنهادات مشابه حذف شود و به این پیشنهاد رأی گرفته شود و آقایان محترم هم به این پیشنهاد به جای مواد دو وسه رأی بدهند.
نایب رئیس - آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - بنده موافقم که به جای مواد دو و سه این پیشنهاد باشد (نمایندگان - یک‌بار خوانده شود)
(به شرح سابق مجدداً قرائت شد)
عمیدی نوری - دستور بفرمایید آقایان از کمیسیون‌ها بیایند کار مجلس لازم‌تر است و الآن هم از کمیسیون فرهنگ فرستاده‌اند که بنده در کمیسیون شرکت کنم امر بفرمایید که کمیسیون‌ها روز تشکیل مجلس، تشکیل نشود.
نایب رئیس - چون مخالفی نیست اعلام رأی می‌شود آقایانی که با این پیشنهاد به جای مواد دو سه موافقند قیام بفرمایند اکثر بخراستند تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی. پیشنهاد می‌کنم عبارت ماده دو بعد از جمله (پرداخت سهمیه خود) به طریق زیر اصلاح شود امتناع نماید اداره فرهنگ موظف است سهمیه مذکور را بر طبق آیین‌نامه از طریق مراجع قضایی وصول نماید. افخمی
نایب رئیس - آقای افخمی تشریف ندارند
پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود:
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۲ این طور اصلاح شود.
ماده ۲ - هر یک از مالکین باید سهمیه سالیانه خود را که برطبق ماده فوق تعیین می‌شود تا پایان هرسال به حساب مربوط بپردازند و در صورتی که مالکی تا دو ماه پس از پایان سال سهم خودرا نپرداخت از محصول ملکی او اداره فرهنگ محل طبق آیین‌نامه مربوط با صدور اجرائیه وصول خواهد نمود. عمیدی نوری
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - بنده با تصویب پیشنهاد آقای دولت‌آبادی دیگر عرضی ندارم.
نایب رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم این جمله پس از عبارت (که بر طبق ماده فوق تعیین می‌شود) در ماده دو اضافه شود: (و در هر حال بیش از پنج درصد عواید خالصانه مالک در آن ده نخواهد بود) الی آخر - امید سالار
نایب رئیس - نظر ایشان هم با تصویب پیشنهاد آقای دولت‌آبادی تأمین است ماده چهار مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۴ - برای ساختمان دبستان‌های تهران و سایر شهرهای کشور و همچنین مخارج نگاه‌داری آنها انجمن شهر هر محل مکلف است علاوه بر سهمیه‌ای که طبق قانون شهرداری‌ها از درآمد سالانه خود به فرهنگ باید اختصاص دهد عوارض مخصوصی به نام عوارض فرهنگی وضع نماید به نحوی که از تاریخ اجرای این قانون در مدت حداکثر شش سال دبستان‌های مورد احتیاج آن شهر ساخته شود عواید حاصله از عوارض فرهنگی مانند سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها همه ماهه به حساب مخصوصی که برای این منظور تعیین می‌شود پرداخته می‌گردد و به همان نحو که در قانون نظارت مصرف سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها مقرر گردیده به مصرف ساختمان دبستان و همچنین تهیه اثاثیه و انواع آن می‌رسد.
نایب رئیس - آقای دکتر رضایی مخالفید بفرمایید
دکتر رضایی - ای کاش این ماده چهارم در مذاکره‌ای که دیروز بین آقای دولت‌آبادی و جناب آقای وزیر فرهنگ صورت گرفت مورد مطالعه قرار می‌گرفت و بعضی ابهامات و اشکالاتی که بنده اینجا می‌بینم رفع می‌شد متأسفانه این لایحه یک شوری شده است و ممکن است فرصت کافی برای اصلاح این لایحه در مجلس وجود نداشته باشد و به همین دلیل بنده از آقایان استدعا می‌کنم درین ماده یک قدری تعمق و دقت بیشتری بفرمایند و نظریات خودشان را اینجا بفرمایند تا با استفاده از نظریات آقایان بتوانیم این ماده را به نحوی که متناسب است اصلاح بکنیم در اینجا مطلبی که خیلی مهم است عوارض فرهنگی است که این ماده ذکر کرده است شهره او انجمن‌های شهر مکلف هستند عوارض فرهنگی را وضع بکنند اولاً به هیچ‌وجه قید نشده است عوارض فرهنگی چیست و حدود عوارض به هیچ‌وجه معین نشده است فقط یک تکلیفی برای انجمن‌های شهر به وجود آمده
است اما اگر فقط ماده چهار بود مانعی نداشت در ماده ۵ آقایان ملاحظه بفرمایید ذکر شده است که چنانچه انجمن شهر در وضع عوارض فرهنگی کوتاهی نماید و من (همان طوری که مورد توجه جناب آقای عمیدی نوری قرار گرفت) زیر کوتاهی نماید را خط می‌کشم و توجه آقایان را به این لغتی که به عقیده من اصولاً صحیح نیست جلب می‌کنم اصولاً در قوانین یک چنین لغات مبهم و غیرقابل تشخیص نباید گذاشته شود اینجا ما می‌گوییم انجمن‌های شهر موظف هستند عوارض فرهنگی وضع بکنند و چنانچه کوتاهی کردند وزارت کشور به قائم مقامی از طرف انجمن شهر این عوارض را وضع خواهد کرد خوب ملاک تشخیص چیست آیا اگر انجمن شهری آمد و یک عوارضی وضع کرد که نظر اولیا وزارت فرهنگ متناسب و کافی به منظور نبود و در نتیجه از طرف وزارت فرهنگ کوتاهی تلقی شد ولی از آن طرف عوارض از طرف انجمن شهر وضع شده است و تنها انجمن شهر است که مرجع وضع این عوارض است و آن انجمن شهر تشخیص داد که آن عوارض متناسبی است چه پیش خواهد آمد چه مرجعی تشخیص می‌دهد که کوتاهی شده است یا نشده است بنابراین به عقیده بنده به هیچ‌وجه این مطلب صحیح نیست ولو این که فرمایش جنابعالی صحیح باشد که نظر بر این باشد که وزارت کشور مرجع اخذ تصمیم درباره کافی بودن یا کافی نبودن عوارض باشد مرجع اخذ تصمیم در این باره که انجمن شهری کوتاهی کرده است یا نکرده است باشد به عقیده بنده این صحیح نیست بایستی این مطلب روشن بشود کوتاهی کرد یعنی چه؟ آیا نظر وزارت فرهنگ این است که ابتدا یک نرمی تهیه بکند بگوید طبق این نرم شما عوارضی در نظر بگیرید اگر یک چنین عملی انجام شود و بعد انجمن‌های شهر در وضع این عوارض طبق این ملاک و شاخصی که وزارت فرهنگ عرضه داشته است کوتاهی کرد اینجا یک ملاک کوتاهی وجود دارد ولی من فکر می‌کنم که تعیین این نرم و این شاخص از طرف وزارت فرهنگ مجوز قانونی نداشته باشد چون تنها انجمن شهر است که باید وضع عوارض بکند بنده نمی‌خواهم بدون جهت اعتراض بکنم من فکر می‌کنم و شاید من درست استنباط نکرده‌ام و اگر مطالب درین جا توضیح داده شود برای بنده روشن شود و رفع ابهام می‌شود ولی من فکر می‌کنم چنانچه این ماده چهار و پنج را روشن بنویسیم و این ابهامات را از بین ببریم و مخصوصاً مسئولیت را روشن کنیم، شاخص عوارض را تعیین بکنیم محققاً کمک خواهد کرد از اختلافاتی که در آینده ممکن است بین انجمن‌های شهر از یک طرف و وزارت فرهنگ و وزارت کشور از طرف دیگر به وجود بیاید این یک مطلب است که بنده تقاضا می‌کنم که اگر آقایان توضیحاتی دارند در این ماده بفرمایند تا ببینیم نظر ایشان چه بوده است و اگر نظری به نظر ما رسید پیشنهاد می‌کنیم شاید بتوانیم اصلاح کنیم، یک مطلب دیگری که بنده می‌خواهم به عرض آقایان برسانم راجع به این موضوع به نحوی که از تاریخ اجرای این قانون در مدت حداکثر شش سال دبستان‌های مورد احتیاج این شهر ساخته شود. باز اینجا موضوع تشخیص احتیاج یک مطلبی است که روشن نیست تشحیص احتیاج طبق نظر کی آیا اینجا انجمن شهر است که تصمیم می‌گیرد که احتیاجات فرهنگ از نظر ساختمان و غیره چیست و نظر انجمن شهر کافی است یا وزارت فرهنگ است که درین باره بایستی اخذ تصمیم بکند و ارشاد بکند این یک مطلب روشنی نیست به عقیده بنده بایستی روشن بشود و حداقل در توضیحات جنابعالی آقای وزیر فرهنگ اینجا روشن بشود که در صورت جلسه قید بشود و در صورت جلسات مجلس شورای ملی یک ارزش قانونی دارد ولی مطلب مهم‌تر از آن این است که اصولاً احتیاج، یک مطلب نظری است یک مطلبی نیست که بگوییم به طور قطع این تعداد مورد احتیاج است و از این که بگذریم یک مطلب دیگر این است که به واسطه توسعه شهرهای‌مان مرتب احتیاجات‌مان روزافزون است و وقتی اینجا ذکر می‌کنیم. از تاریخ اجرای این قانون حداکثر تا شش سال دبستان‌های مورد احتیاج آن شهر ساخته شود ممکن است الآن انجمن شهر بیاید عوارضی وضع بکند که این عوارض برای رفع نیازمندی‌های فرهنگ آن شهر به وضعی که آن شهر در وضع حاضر است کافی باشد گو این که اخذ تصمیم در این باره بسیار مشکل است چون یک مطلب نظری است ولو این که این کار را انجمن شهر کرد و تأمین کرد احتیاجات را بایستی در نظر داشت که شهر همیشه بزرگ می‌شود این اشکالی است که در مورد برق و آب شهرها شهرستان‌ها هم اکنون با آن مواجه هستند بنابراین به عقیده بنده در اینجا ذکر یک حداکثر مدت نباید صلاح باشد چون شهرها رو به توسعه است و هر روز احتیاجات توسعه پیدا می‌کند و روزافزون است بنابراین شاید صلاح
باشد مدت شش سال را برداریم و بگوییم از تاریخ اجرای این قانون آن وقت آن جمله را بگوییم احتیاجات شهر را تأمین بکند و ذکر شش سال به عقیده بنده صحیح نیست بنده خواستم این مطالب را در اینجا طرح بکنم که شاید مورد توجه آقایان قرار بگیرد و بتوانیم رفع ابهام را بکنیم.
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری مخالفید؟
عمیدی نوری - بنده مخالفم.
نایب رئیس - اجازه بفرمایید آقای وزیر فرهنگ اجازه خواسته‌اند.
وزیر فرهنگ - بنده خلیل متأسفم که بیانات جناب آقای دکتر رضایی در یک قسمت راجع به این بود که بعضی مطالب در این باره مبهم است ولی در پایان مطالب‌شان یک پیشنهاداتی کردند که یک چیزهایی هم که صراحت دارد برداریم مبهم بکنیم اما حساب دبستان‌های مورد احتیاج شهر کاملاً مختصر است زیرا که هر شهری را در نظر بگیرید روی جمعیتی که دارد اطفال لازم‌التعلیم دبستانی در حدود ۱۵ درصد جمعیت است یا شاید حالا در شهرها به مناسبت این که یک عده اطفال در گذشته به مدرسه نمی‌رفتند حداکثر تا ۲۰ درصد باشد بنابراین اگر جمعیت یک شهری بیست هزار نفر باشد برای چهار هزار نفر حداکثر بایستی دبستان داشته باشیم خیلی حساب روشن است اگر هم برای شهرداری‌ها و انجمن‌های شهر روشن نباشد. ما این را روشن می‌کنیم می‌گوییم جمعیت شهر بیست هزار نفر است بنابراین برای چهار هزار نفر آن دبستان باید باشد مدارسی که الآن دارید در حال موجود فرض بفرمایید برای دو هزار نفر است بنابراین برای دو هزار نفر بقیه در ظرف شش سال مدرسه بسازد یعنی در هر سالی تقریباً برای ۳۵۰ نفر شما جا درست کنید پس این به هیچ‌وجه من‌الوجوه به عقیده بنده ابهامی ندارد و خیلی هم روشن است اگر شش سال را برداریم ابهام پیدا می‌شود برای این که معلوم نیست اینها در ظرف دو سال این کار را بکنند سه سال بکنند یا شش سال البته یک مطلب هست و آن این است که این شهری که جمعیتش ۲۰ هزار نفر است ظرف شش سال آینده ممکن است بشود ۲۵ هزار نفر بنده استدعا می‌کنم موافقت بفرمایید این مدرسه‌ها درست بشود. حالا اگر یک مدرسه کسر داشت آن را اجاره می‌کنیم در سال هفتم می‌سازیم، اشکالی ندارد اما موضوعی که فرمودید راجع به این که انجمن شهر چه عوارض وضع بکند و به چه ترتیب باید بکند به نظر بنده وقتی مسلم شد که یک شهری باید در هر سالی برای سیصد تا بچه مدرسه بسازد برآورد ساختمان آن مدرسه را خودش می‌کند اگر هم احتیاج داشت رئیس فرهنگ هم هدایتش می‌کند و معلوم می‌کند در هر سال فرض بفرمایید پنجاه هزار تومان صد هزار تومان اعتبار برای این کار باید تحصیل کند از راه عوارض حالا این عوارض چه باشد به نظر بنده نمی‌شود پیش‌بینی کرد زیرا وضع عوارض ارتباط با وضع محل و اقتصاد محل و تجارت محل و صنعت محل دارد و نمی‌شود یک نظر کلی در این باب اتخاذ کرد به نظر بنده این را باید گذاشت به عهده انجمن که بنشیند و بببیند چه عوارضی برای آن شهر مناسب است و آن عوارض را وضع بکند. اما این که نوشته شده است اگر انجمن شهر کوتاهی کرد بنده چیزی نمی‌توانم پیدا بکنم کلمه کوتاهی خیلی روشن است حالا اگر خوش‌تان نمی‌آید بنویسید اگر استنکاف کرد کوتاهی معنایش این است که اگر یک سال گذشت از این قانون و در یک شهری انجمن شهر هیچ کاری نکرد و غفلت کرد در اجرای این قانون البته وزارت کشور که قائم مقام انجمن شهر است این کار را می‌کند.
بنده نمی‌دانم در کلمه کوتاهی کرد چه ابهامی است اگر کلمه‌اش فارسی قشنگ نیست یک کلمه ملقلق عربی بگذاریم بنده مانعی نمی‌بینم ولی منظور این است که اگر انجمن شهری این کار را نکرد این تکلیف قانونی را انجام نداد اگر پنجاه هزار تومان احتیاج را ۴۷ هزار تومان گرفت سال بعد سعی کند ۵۰ هزار تومان را بگیرد این که می‌فرمایید پیش‌بینی در قانون بشود جا ندارد در حدود این تناسب بایستی اعتبار آن را تأمین بکند برای ساختمان الآن بنده برای اطلاع آقایان عرض می‌کنم در حال حاضر ما صد پنج از درآمد عمومی شهرداری را برای ساختن مدرسه استفاده می‌کنیم البته در شهرهایی که این درآمد را به طور مستمر داده‌اند مقدار زیادی مدارس ساخته شده است. در همین تهران در مدتی که بنده عهده‌دار خدمت وزارت فرهنگ هستم ۶۵ بنا در همین تهران از این اعتبار صد پنج شهرداری ساختمان کردیم که همه کاشی رویش هست و جناب آقای ابتهاج شاید ملاحظه فرموده باشید برای این که یک مدتی از کمک‌های شهرداری در زمان تصدی ایشان استفاده کردیم بناهای بسیار خوبی است و به قیمت بسیار مناسبی ساخته شده و بالای همه هم کاشی نصب شده که از محل صد پنج شهرداری ساخته شده ولی این کافی نیست در یک تهران که هزارها مدرسه احتیاج دارد در ظرف پنج سال
۶۵ دبستان از اعتبار شهرداری ساخته شود این غیر کافی است ما باید سعی کنیم مردم این شهر که می‌خواهند بچه‌شان درس بخوانند و تربیت بشوند یک عوارضی بدهند که مدرسه برایشان بسازیم و به عقیده بنده بهترین کمکی است که مردم می‌توانند بکنند منتهی تا حالا مجوز قانونی نداشته و فقط ۵ درصد از درآمد عمومی شهرداری بوده این است اگر عوارضی وضع کنیم فقط به نام فرهنگ می‌گیریم و این پول را می‌دهیم برای بچه‌های‌شان دبستان ساخته بشود البته مردم همه به رغبت می‌دهند این است که بنده استدعا می‌کنم که این ماده را تصویب بفرمایید و به نظر بنده ابهامی ندارد مع‌ذلک اگر بعد از اظهاراتی که عرض کردم اشکالاتی به نظر می‌رسد بفرمایید.
نایب رئیس ـ آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر – همان طور که جناب آقای وزیر فرهنگ توضیح دادند کشور ما به یک رشته مخارج و هزینه‌هایی احتیاج دارد که مثل آن فردی که تازه وارد زندگی می‌شود هر قدر درآمد و حقوق داشته باشد این هزینه‌ها دائماً او را در فشار خواهد گذاشت مملکت هم مثل آن فرد است یک مرتبه اگر این هزینه تمام شد آن وقت گشایش بیشتری در امور حاصل خواهد شد و در ظرف ده سال یا بیست سال یک کشور مرفهی خواهیم داشت دلیلش این است ملاحظه بفرمایید مملکت ما یک مقدار معین مدرسه لازم دارد که باید ساخته بشود وقتی این ساختمان‌ها انجام شد دیگر بعداً به این نسبت خرج ساختمان نخواهیم داشت به تناسب ازدیاد جمعیت فرضاً در تهران یا فلان شهر یکی دو تا مدرسه لازم باشد در آن سال ساخته می‌شود مملکت ما به یک میزان معین به تخت و بیمارستان احتیاج دارد و در هر نقطه وقتی یک مرتبه ساخته شد دیگر ما خرج ساختمان بیمارستان نخواهیم کرد و اگر بودجه‌ای برای این قسمت باشد صرف بهداشت و مداوا خواهد شد ما الآن نمی‌توانیم منتظر باشیم که با این ۵ درصد سهم شهرداری‌ها به تدریج مدرسه ساخته شود و تمام این بناها در ظرف پنجاه سال تکمیل بشود چرا دو اشکال دارد اولاً مردم احتیاج به مدرسه و ساختمان و معلم همان‌طور که آقای وزیر فرهنگ فرمودند که رکن اساسی تعلیمات است دارند ثانیاً اگر ما این مدت را صبر بکنیم با توجه به انواع بناها این بنایی که بعد از ۲۰ سال می‌خواهیم بسازیم بنای ۲۰ سال قبل هم خراب شده و باید یکی دیگر بسازیم بنابراین ما مواجه با یک بناهای خراب و فرسوده که بیست سال قبل ساخته شده خواهیم شد و بالطبع ما هر ساله گرفتار یک نقصان و کمبودی خواهیم شد و ما نمی‌توانیم یک برنامه بیست سی ساله برای مدارس داشته باشیم باید در ظرف شش هفت سال بسازیم و تحویل بدهیم که بعد در سی سال پنجاه سال دیگر اگر احتیاج داشتیم تعمیر بشود نه ساختمان، پس اصل این فکری که باید از یک محلی کمکی بشود برای ساختمان مدارس هیچ حرفی درش نیست. ولی بنده فقط می‌خواهم یک مطلب را به آقای وزیر فرهنگ عرض کنم و آن این است که من از این ماده اجرای یک نتایج عالی را به اصطلاح انتظار ندارم اگر آقای وزیر فرهنگ می‌خواستند که این مدارس ساخته شود راه‌حل این بود که ماده این طور تنظیم بشود در هر شهر وقتی میزان احتیاجات معلوم شد که یک تعداد مدارسی ساخته بشود مخارج آن را بانک ملی از شهر به صورت وام در قبال تضمین شهرداری‌ها آن را به صورت وام بدهند که این مدارس تا شش سال ساخته شده و شهرداری مکلف بشود که این وام را در ظرف ۱۵ سال بیست سال پرداخت نماید اولاً این مخارج عظیمی که نسبت به بودجه یک شهر عظیم است که در شش سال تمام ساختمان مدارس مورد احتیاج یک شهرستان را بسازند بنده با حساب مختصری عرض می‌کنم فرض بفرمایید یک شهری ۴۰ هزار نفر جمعیت دارد تصدیق بفرمایید اگر ۲۰ درصد این محصلین در دبستان باشند برای این شش هزار نفر اگر به طور متوسط دبستان ۶ کلاسه در نظر بگیرید پس به طور متوسط برای هر سیصد نفر یک دبستان باید بسازیم اگر این مقدار را در شش سال بسازند برای هر ۱۲۰۰ نفر باید در هر یک سال مدرسه بسازیم و اگر فرض کنیم که برای هر سیصد نفر یک دبستان بسازیم این می‌شود ۴ باب دبستان فرض بفرمایید که حداقل مخارج هر مدرسه شش کلاسه با اتاق مدیر و زمین ورزش و سایر وسایلش چون در بعضی نقاط زمین به حد کافی نیست باید وزارت فرهنگ بخرد فرض بفرمایید به طور متوسط ۱۵۰ هزار تومان خرج داشته باشد که این می‌شود ۶۰۰ هزار تومان برای چهار باب یعنی به طور متوسط ساختمان چهار مدرسه که حالا بنده فرض کردم نصف آن تا به حال ساخته شده خوب این می‌شود ۳۰۰ هزار تومان کدام شهر ۴۰ هزار نفری می‌تواند در سال این پول را در عرض ۶ سال بدهد این عوارض فرهنگی را بدهد در حالی که عوارض
یک شهری که الآن ۴۰ هزار نفر جمعیت دراد بهترین شهرها از یک میلیون تومان نمی‌تواند تجاوز کند پس به این ترتیب سیصد هزار تومان برای یک سال آن هم در شش سال متوالی مردم شهر چطور بدهند راه‌حل این بود اعتبار ۵٪ درصد که شما دارید ما طبق قانون بکنیم ۱۰٪ درصد ۲۰٪ درصد به اعتبار آن محل و اجاره محلی که هر سال وزارت فرهنگ می‌دهد بانک ملی می‌آید برای هر مدرسه ۱۵۰ هزار تومان وام می‌دهد در ۱۵ سال و شما از محل ۱۰ درصد و ۲۰ درصد شهرداری و از محل اجاره بهای آن وام را می‌پردازید و شهرداری آن محل وقتی مکلف شد که ۲۰ درصد عوارض را به فرهنگ محل بدهد به شهرداری هم اجازه می‌دهیم که به جای آن عوارض وضع کند و آن وقت برای جبران نقصانی که شده عوارض وضع خواهد کرد
اگر این کار را به این ترتیب کردید یعنی شهرداری‌ها در مقابل یک کار انجام شده واقع شدند و وزارت فرهنگ با یک بودجه پیچ در پیچ مواجه می‌شود. ولی با این ترتیب امیدوارم که در ظرف شش هفت هشت سال این مدارس انشاءالله به میزان احتیاج در شهرها ساخته شود و شهرداری‌ها مکلف به وضع عوارض بشوند و عوارض بیاید با آن وضع و با آن تشریفات در وزارت کشور و در یک جایی واریز بشود و مدرسه ساخته بشود ممکن است بشود ولی به شش سال نمی‌رسد آن ۲۰ سال طول دارد آن برنامه عالی را که جنابعالی در نظر دارید که تمام احتیاجات مملکت را تأمین کند و می‌خواهید در یک مدتی احتیاجات دبستانی خود را در شهرها تأمین بکنید آن عملی نخواهد شد. با این ترتیب با کمال موافقتی که بنده با این لایحه دارم عقیده دارم این طور که در این ماده در نظر گرفته شده به مقصود نخواهید رسید و بنده نظرم این است که لایحه این طور تنظیم شود که شهرداری‌ها مکلف باشند بیست درصد از عواید خود را قبل از هر چیز به فرهنگ بدهند برای ساختن دبستان و برای آن بیست درصد عوارض مخصوصی وضع و وصول کنند به نام عوارض فرهنگی و اداره دارایی هم آن بیست درصد را به فرهنگ بدهند و این کار عادلانه و عملی است یک مسئله دیگر که این عوارض را چرا مردم در ظرف شش سال بدهند ما همین دیروز تصویب کردیم که بانک ملی ۴۰ میلیون تومان به وزارت جنگ وام بدهد در اینجا هم بانک ملی بدهد محل هم موجود است شهرداری و وزارت دارایی هم تضمین کنند همان کاری که سازمان برنامه کرده است الآن تا آخر ۴۱، چهل درصد کلیه درآمدهای شهرداری را نقداً طبق چک می‌فرستد به سازمان برنامه هیچ طوری هم نشده و تضمین آن را داریی هر محل می‌کند و اول هر سال طبق چک به فرهنگ می‌فرستد و شما هم نقداً گرفته‌اید از بانک ملی و مدارس‌تان را در مدت کمی بنا خواهید کرد و در ظرف ۱۵ سال ۲۰ سال این اقساط طویل‌المدت پرداخته شود نه این که انجمن شهر مکلف باشد در ظرف شش سال کلیه مخارج ساختمان مدارس مورد احتیاج یک شهری را بپردازد به این ترتیب اگر نظر جنابعالی موافق باشد و اگر آقایان نمایندگان محترم هم نظرشان به این قسمت جلب شود در خراج ممکن است این ماده طوری اصلاح شود که عملی باشد و این را از لحاظ موافقت و کمال علاقه‌ای که به این امر مهم حیاتی دارم خدمت‌تان عرض کردم که یک فرمولی پیدا شود که مدارس شما ساخته شود.
نایب رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی: پیشنهاد می‌نماید مذاکرات در ماده چهار کافی است. فلیکس آقایان
نایب رئیس - آقای آقایان
فلیکس آقایان - عرض کنم به خاتمه دوره وقت زیاد نمانده و بنده به عکس فرمایشات بعضی از همکاران ارجمند این ماده ۴ را بسیار لازم می‌دانم از این نظر که فرهنگ جزء احتیاجات اولیه هر شهری است دولت تا آن اندازه کافی نمی‌تواند مخارج را بپردازد بقیه‌اش را باید ساکنین آن شهر بپردازند و حالا چون در نظر است این عوارض خاص برای فرهنگ وضع شود و مردم این عوارض را چون خواهند دانست که به مصرف توسعه فرهنگ می‌رسد و به مصرف تأمین دبستان‌ها می‌رسد با میل و رغبت پرداخت می‌کنند و این هم که نوشته شده شش سال یعنی یک مدتی معین بشود که در ظرف این مدت حداقل آن دبستان‌ها ساخته بشود وضع عوارض هم در صلاحیت انجمن شهر است و مسلماً در آن نقاط که انجمن شهر نخواهد بود وزارت کشور به قائم مقامی انجمن شهر این کار را خواهد کرد البته آن ایرادی که گرفتید به ماده ۵ ایراد واردیست اگر آقایان اجازه بفرمایند پیشنهادی نسبت به ماده ۵ نوشتم که این را اصلاح می‌کنم برای این که توهمی پیش نیاید خواستم این تذکر را بدهم به جناب آقای وزیر فرهنگ که چنانچه در ماده ۴ تکلیف شده انجمن شهر یک عوارض خاص فرهنگی وضع کند مطابق قانون شهرداری‌ها خود به خود مجبور خواهد
بود که این کار را بکند برای این که در قانون شهرداری‌ها پیش‌بینی شده که انجمن‌های شهر مکلفند وظایف قانونی خودشان را انجام بدهند بنابراین یکی از وظایف قانونی انجمن‌های شهر همین ماده ۴ خواهد بود این ایراد راجع به ماده ۵ است ماده ۴ هیچ ایرادی ندارد و چون وقت گذشته بنده پیشنهاد می‌کنم که آقایان عنایتی بفرمایند که مذاکرات کافی باشد و به نظر بنده این مدت شش سال بهتراز این است که چیزی نوشته نشود که هیچ انجام نشود.
نایب رئیس - آقای بهبهانی
سید جعفر بهبهانی - عرض کنم از این که تمام مردم حاضرند وضع فرهنگ و امور فرهنگی و ساختمان فرهنگ توسعه پیدا کند و یک پولی بدهند حرفی نیست و با طیب خاطر هم حاضرند این کار را بکنند. ولی بنده ایرادم روی این ماده است این ماده اصلاً گنگ است وضعش طوری نیست که بشود به آن صورت قانونی داد برای این که انجمن شهر نمی‌تواند به طور مبهم عوارض وضع کند آخر این عوارض مخصوصی است و باید معلوم باشد چقدر برای این کار مخارج لازم است جنابعالی فرض بفرمایید سیصد تا مدرسه بخواهید در تهران بسازید باید مخارج آن را برآورد کنید که من سیصد تا مدرسه می‌خواهم بسازم سی میلیون تومان خرجش است روی این سی میلیون تومان عوارض وضع می‌کنید انجمن شهر تهران، شهر تهران که انجمن ندارد وزارت کشور باید یک عوارض شدیدی که در رضایت مردم نیست وضع کند در صورتی که آن شخص پول‌دار حاضر بود این عوارض را بدهد ولی اشخاصی که فقیر هستند نمی‌توانند آن عوارض را بدهند و به آن اشخاص تحمیل می‌شود، اشخاصی که بتوانند بدهند مستثنی می‌شوند و این تبعیض برای وزارت فرهنگ خوب نیست بنده عقیده‌ام این است که روی این ماده اجازه بفرمایید صحبت بشود و یک پیشنهاداتی داده بشود که وضع آن روشن بشود و معلوم بشود که در چه محلی عوارض وضع بشود، جنابعالی که نمی‌توانید در تمام شهرها نظارت کنید ممکن است یک عوارض برخلاف مقررات به مردم آنجا تحمیل بکنند و بگویند که چون فرهنگی است باید بپردازید و این خودش لطمه به کار فرهنگ می‌زند بنده عقیده‌ام این است که اجازه بفرمایید روی این ماده صحبت بشود برای این که عوارضی که برای این کار خیر است و مردم هم با طیب خاطر حاضرند عوارض فرهنگی را بپردازند با یک وضع مشخص باشد که تحمیل به یک عده‌ای نشود و یک اشخاصی بتوانند این عوارض را بپردازند.
نایب رئیس - آقای دولت‌آبادی
دولت‌آبادی - نکته‌ای که در مخالفت کفایت مذاکرات مورد توجه جناب آقای بهبهانی و جناب آقای عمیدی نوری قرار گرفته و نظر داده‌اند جای خودش صحیح است آن عیب مبهم بودن را دارد ولی اگر بخواهیم وقت را صرف کنیم که فرمول‌های مختلف پیدا کنیم برای حل این مشکل مخصوصاً این نقیصه‌ای که من عرض می‌کنم اساسی و شاید خود جناب آقای وزیر فرهنگ هم منکر این نباشند که نمی‌توانند بگویند برای این کار چه بودجه‌ای لازم داریم. البته امروز مردم اقبال فوق‌العاده به فرهنگ دارند حاجت به پیشرفت فرهنگ روزافزون است اما من فکر نمی‌کنم که یک احصائیه دقیقی الآن وزارت فرهنگ داشته باشد که بگوید من برای شهر اصفهان فرضاً احتیاج به دویست دبستان دارم و هر دبستان چقدر خرجش است بنابرانی این مدت شش سال که گذاشته شده است اصل این اندیشه است که بایستی شهرداری به فکر تأمین مخارج فرهنگ باشد و خوشبختانه شالوده اساسی دارد زیرا از محل ۵ درصد بنده خودم دیدم و ناظر بودم که در اصفهان ابنیه بسیار اساسی برای دبستان ساخته شده و مردم هم استقبال کردند کمک کردند اصل این اندیشه را باید با این قانون تصویب کرد و چون مدت شش سال دارد اگر نواقصی داشت آقای وزیر فرهنگ می‌توانند در دوره آینده لایحه‌ای بیاورند که تکمیل کنند، الآن نمی‌توانیم بگوییم که چقدر حاجت دارند، در سال آینده بر تعداد داوطلبان تحصیل صد هزار نفر صد و پنجاه هزار نفر اضافه می‌شود اگر بخواهیم زیاد در این ماده دقت کنیم با نداشتن اطلاعات کافی به صورت بهتری در نخواهد آمد بنابراین من استدعا می‌کنم که آقایان کمک بفرمایند که این کار تمام گردد و آقای وزیر فرهنگ هم سعی بکنند که صورتی از احتیاجات خودشان تهیه بکنند و در مجلس آینده بیاورند.
نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد کفایت مذاکرات آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد، آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - بنده یک اشکال قانونی یعنی اصولی نسبت به خود این ماده دارم خواستم این را مطرح بکنم و آن اشکال بنده این است که آیا می‌توانیم مقامی که نماینده ملت است
نماینده مردم است و در حدود قانون برای اتخاذ تصمیم آزاد است در رأیی مکلفش بکنیم آیا ما می‌توانیم بگوییم مجلس شورای ملی مکلف است بگوید این قدر مالیات بگیرند خوب اگر نتوانستیم بگوییم مجلس شورای ملی مکلف است صددرصد ازمردم مالیات بگیرد، در هیچ یک از قوانین اساسی هیچ ملتی چنین چیزی نیست انجمن شهر هم همین طور است انجمن شهر وضع عوارض می‌کند مثل مجلس شورای ملی که وضع مالیات می‌کند منتخب مردم است و آزاد است در اتخاذ تصمیم و تعیین عوارض ما اورا مکلف بکنیم به موجب قانون که تو باید فلان عوارض را وضع کنی بنده خیال می‌کنم در اصل این را باید یک قدری مطالعه کرد و صحبت کرد ببینیم این کار را می‌شود کرد یا نه باید تأمل کرد بایدگفت نمی‌تواند، ما آمدیم برای قوه مجریه که مأمور امر قوه مقننه است امر تکلیف را برداشتیم گفتیم مجاز است و اتفاقاً در لایحه فرهنگی همه مجاز است را قبول دارند آن هم در امری که تا حدی تکلیفی بود برای قوه مجریه حالا شما در امری که برای یکی از شاخه‌های قوه مقننه است تکلیف بخواهید قایل شوید آن هم تکلیف برای وظیفه اختصاصی آن که مکلف است چنین عوارضی وضع بکند، بنده معتقدم که ما نمی‌توانیم این کار را بکنیم ولی می‌توانیم بگوییم در این عوارضی که انجمن شهر وضع می‌کند سهمش چه جور باشد چه جور وضع کند ۱۰ درصد به فرهنگ بدهید ۱۰ درصد به بهداشت بدهید ۴۰ درصد برای عمران شهر بدهید ۲۰ درصد پرسنلی اینها را می‌توانیم بگوییم این را می‌توانیم از حیث میزان بگوییم که وقتی این عوارض را وضع کردند تقسیم آن این جوری می‌شود همان‌طور که جناب آقای بهبهانی فرمودند اگر انجمن شهر یک شهری آمد و یک چنین عوارضی را وضع کرد و مخالف نظر مردم بود مردم می‌توانند انجمن شهر دیگری انتخاب بکنند و اعتراض بکنند که ما در مقام تکمیل دموکراسی خودمان هستیم میل داریم کار مردم را بدهیم به دست مردم و بنابراین باید آزادی‌های طبیعی مردم را حفظ کنیم نه این که آزادی‌های طبیعی مردم را محدود بکنیم و به صورت تکلیف و اجبار و الزام درآوریم برای امر خیر در حالی که آن امر خیر را می‌شود از راه دیگری انجام داد یعنی بنده معتقدم به جای این که ۵ درصد سهم فرهنگ را از صددرصد درآمد شهرها قرار دادیم این را ده درصدش بکنیم که با این ده درصد دبستان‌های هر شهری ساخته بشود این وجوه اول اختصاص پیدا می‌کند برای ساختمان دبستان‌ها و تکمیل آن و عملی هم هست ولی چطور ممکن است همین طور به طور کلی بگوییم انجمن‌های شهر مکلفند مبلغی را به عنوان عوارض فرهنگی وضع بکنند که تا شش سال بتوانند دبستان‌ها را درست بکنند و میزان دبستان‌هایی که برای هر شهر مورداحتیاج است اول بایستی وزارت فرهنگ را مکلف کرد میزان احتیاج برای دبستان را در هر شهری تعیین کند این را که انجمن شهر از سهم فرهنگی خودش تعیین کرد این اشکالی ندارد سهم را ببریم بالا و بگوییم از این به بعد عوارض به جای پنج درصد هشت درصد باشد و این ۸ درصد را اختصاص بدهید برای ساختمان دبستان‌ها حالا برنامه‌ای دارید برای ده سال که ساخته شود در لایحه شش سال مرقوم فرموده‌اند. به نظر من در شش سال نمی‌توانید این کار را انجام بدهید برای این که در قسمت تربیت معلم هم وزارت فرهنگ نمی‌تواند در این مدت این کار را بکند بنده معتقدم که برای ساختمان مدارس خود آقای وزیر فرهنگ بیایند اینجا بفرمایند آیا می‌توانند در ظرف شش سال این کار را بکنند یا نه اگر توانستند چه بهتر بنده هم موافقم که همان شش سال را قبول کنیم اما انجمن شهر بداند که سهم فرهنگی را که اضافه کرد کافی هست یا نیست اگر کافی نبود جناب آقای وزیر فرهنگ می‌تواند باز هم اختیار دارد انجمن شهر از سایر سهام به این اضافه کند یا اگر مقتضی و مصلحت دانست عوارض جدیدی وضع کند خلاصه این که ما انجمن شهری که یک مقام منتخب مردم است نمی‌توانیم مکلفش بکنیم به این که فلان جور باید رأی بدهی بعد هم نمی‌توانیم ضمان اجرایی برای او قائل بشویم که اگر این کار را نکرد وزارت کشور انجام بدهد اصلاً وزارت کشور چه معنی دارد هیچ جای دنیا وزارت کشور تأثیری در کار انجمن شهر ندارد وزارت کشور دخالت ندارد این را ما اینجا قایل شدیم برای این که هی پشت سر هم انجمن‌های شهر را منحل بکنیم و هی شهردار انتصابی تعیین بکنیم بفرستیم آنجا و در اختیار وزارت کشور بگذاریم جناب آقای دکتر مهران الآن که این لایحه انجمن‌های شهر مطرح است دیروز در کمیسیون مطرح بود این نظر جزء پیشنهادات بنده است که هر وقت وزارت کشور به دلایلی انحلال انجمن شهر را تقاضا کرد گفتیم برود شورای دولت رسیدگی بکند اگر او رأی داد که این انجمن شهر منحل بشود تازه مکلف است که ضمن اعلام انحلال انجمن شهر دستور انتخابات
مجدد انجمن شهر را هم بدهد بنابراین با لایحه انجمن‌های شهری که الآن مطرح است و بایستی سعی کنیم که روح دمکراسی در آن باشد دیگر وزارت کشوری نمی‌ماند که قائم مقام انجمن شهر باشد و تازه وزارت کشور وقتی قائم مقام است که انجمن شهر نباشد شما در ماده پنج می‌گویید «اگر کوتاهی کرد» یعنی انجمنی هست، وجود دارد در این صورت وزارت کشور به قائم مقامی او چه حقی دارد مادام که انجمن شهر هست عوارض وضع کند؟ آخر ما یک شرایطی به اصطلاح حقوقی داریم که هر شرط مخالف اقتضای اساس عقد باشد باطل است هر رأی هر تصمیمی که مخالف مقتضای اساس و فلسفه وجودی یک مؤسسه‌ای بود باطل است. همان‌طوری که ما نمی‌توانیم مجلس شورای ملی و قوه مقننه را مکلف بکنیم فلان قانون را وضع بکن و اگر وضع نکردی دولت وضع خواهد کرد بنده می‌گویم عین این عبارت را بردارید به جای انجمن شهر مجلس شورای ملی بگذارید و ببینید چقدر خنده‌آور است اگر بگوییم مجلس شورای ملی مکلف است فلان مالیات را وضع بکند و اگر آن مالیات را وضع نکرد دولت به جای او قانون وضع می‌کند همان‌طور که این حرف به نظرمان عجیب و غریب می‌آید انجمن شهر هم منتخب مردم است عوارض هم یک نوع مالیاتی است مالیات شهری است برای مصرف مردم شهر بنابراین بنده اساساً ایراد اصولی به این طرز تنظیم ماده چهار و پنج دارم و معتقدم برخلاف اصل و برخلاف روح دمکراسی است که ما به جای آن روح اینجا نشسته‌ایم و داریم قانون وضع می‌کنیم. بر این اساس است که بنده پیشنهادی دارم که مشکل را رفع می‌کند و طرز فکر بنده این است که اول بایستی وزارت فرهنگ احتیاجات دبستانی هر شهری را اعلام بکند بعد انجمن شهر سهم فرهنگی را هم اضافه بکند یعنی می‌تواند اضافه بکند همین جا معلوم بکنید آن که اضافه شد اختصاص پیدا بکند برای ساختمان دبستان‌های مربوط به آن شهر در مدت معین شش سال هشت سال یا ده سال اگر آن درآمد مناسب نبود و کم بود انجمن شهر مجاز باشد که در سهام دیگر تغییری بدهد مثلاً از عمران شهر چون آن هم عمران شهر است ساختمان یک دبستان عمران شهر است از آن سهم عمران شهر کمبود آن را بدهد تا جبران بشود اگر هم کم آمد برحسب مصلحت خودش مجاز است و می‌تواند عوارض دیگری وضع بکند در این صورت می‌توانیم هم این احتیاج فرهنگی خودمان را رفع بکنیم و هم این اصل خلاف قاعده‌ای که اینجا در نظر گرفته شده است از بین ببریم و هم رعایت اصول را کرده باشیم این فکر بنده است.
نایب رئیس - آقای وزیر فرهنگ بفرمایید.
وزیر فرهنگ - عرض کنم که ما در مقابل یک تقاضایی هستیم از طرف مردم که همه می‌خواهند بچه‌شان حداقل معلومات را که در همه جای دنیا به اطفال می‌آموزند اینها فرا بگیرند و این به عقیده بنده آن دمکراسی است که آقای عمیدی نوری می‌فرمایند که ما باید پایه و اساس این را محکم بکنیم راهش همین است که این مردم را به حقوق خودشان آشنا بکنیم صاحب معلومات و فضائل بکنیم تا پایه و ارکان دمکراسی در مملکت‌مان برقرار بشود ما آقا باید مدارس این مملکت را بسازیم دبستان‌ها را بنا بکنیم نه تنها در این مملکت در هیچ کجای دنیا دولت چنین خرجی را به عهده نگرفته است بلکه این کار در همه جای دنیا به عهده خود مردم است و ما هم می‌خواهیم این کار را شروع بکنیم این که جناب آقای دولت‌آبادی فرمودند آمار و اطلاعات در دست نیست کاملاً در دست است و بنده هم حاضر هستم بیاورم در جلسه آینده در حضور آقایان بخوانم که در هر شهر ما الآن در حال حاضر چقدر اطفال لازم‌التعلیم داریم و چند بچه مدرسه می‌روند و چند ساختمان دولتی هست چند ساختمان اجاره‌ای هست بنابراین، این آمار و اطلاعات هست این که آقای عمیدی نوری می‌فرمایند که در این لایحه این تکلیف را به عهده وزارت فرهنگ بگذاریم بنده قبول می‌کنم در اول همین ماده بگذارید که وزارت فرهنگ احتیاجات دبستان را در هر یک از شهرها تعیین بکند و به انجمن‌های شهر هم ابلاغ بکند. بنده این را آماده هستم و در ظرف یک مدت بسیار کوتاهی تهیه خواهم کرد بنابراین در این قسمت هیچ ابهامی در بین نخواهد بود اما این که می‌فرمایند انجمن شهر بیاید این پنج درصدی که اختصاص داده است قانون برای ساختمان مدرسه این را بکند هشت درصد یا ده درصد یا پنجاه درصد به عقیده بنده درست نیست زیرا نمی‌شود به مردم گفت شما بیایید صد تومان عوارض بدهید برای این که ما سه تومانش را صرف فرهنگ بکنیم آنها نمی‌دهند می‌گویند آن ۹۷ تومانش را می‌خواهید چه بکنید ما می‌خواهیم یک عوارض مخصوصی به فرهنگ باشد که مردم به طیب خاطر حاضرند بپردازند برای تربیت بچه‌های‌شان آن را بگیریم نمی‌خواهیم پول به نام عوارض از مردم بگیریم به مصرف پرسنل و حقوق یک عده
پشت میزنشین برسانیم جنابعالی این پیشنهادی که می‌فرمایید که این صدی پنج را بکنیم صدی هشت علاوه بر این که منظور ما را تأمین نمی‌کند یک تحمیلی هم به مردم است برای این که یک پولی را بدهند که سه درصدش صرف فرهنگ بشود و ۹۷ درصد آن نمی‌دانم چه بشود این عملی است که شده چندین سال است که این عمل شده است مدارسی هم در این کشور از محل عوارض مخصوص فرهنگ بنا شده است خوب چرا متوقف شد برای این که در قانون انجمن شهر که چندی قبل به تصویب رسید بدون توجه به این نکته یک ماده‌ای گذاشتند که عوارض شهر و درآمدهای شهر به این ترتیب تقسیم می‌شود و بعد هم نوشته شده است که به هیچ‌وجه حق ندارد در آینده انجمن‌های شهر عوارض مخصوصی برای مصارف مخصوصی وضع بکند بنابراین دیگر جلوش را گرفتند در صورتی که مردم حاضر بودند که پول بدهند و پلو می‌دادند به نام عوارض فرهنگ به موجب قانون تعلیمات اجباری این قانون که وارد بر آن شد بدون این که واقعاً توجهی در این قسمت بشود یک همچو قانونی به تصویب رسید و بعد هم این عوارض متوقف شد و از خود بنده در چندین شهرستان مردم مؤاخذه می‌کردند در خرمشهر مردم تجار و اصناف آمده بودند پیش بنده و می‌گفتند ما این عوارض خرما را که می‌دادیم برای ساختن مدرسه بوده و تا آن مدرسه‌های‌مان ساخته شود این را حاضریم بدهیم گمرک از ما نمی‌گیرد چرا نمی‌گیرد برای این که آن قانونی که عوارض مخصوصی برای مصارف مخصوصی وضع می‌کند این قانون وارد به قانون تعلیمات اجباری شد و مانع انجام این کار شد حالا ما این را پیش‌بینی کردیم این خواست مردم است مردم این را می‌خواهند ما که در شهرها می‌رویم وقتی آقا همه مردم این تقاضا را از ما داشتند این قانون را برای این آوردیم و از آقایان استدعا می‌کنم برخلاف تمایل مردم نظری نفرمایند بگذارید یک کاری که باید بشود با کمک مردم بشود این پیشنهادی هم که آقای دکتر دادفر فرمودند که بانک ملی بیاید قرض بدهد به شهرداری به اعتبار فلان این هم صحیح نیست. به عقیده بنده به همان دلایلی که خودشان بیان کردند که این خرج خرج زیادی است ما بانک ملی را نباید مکلف کنیم که بیاید سرمایه‌های مردم را در امر ساختمانی صرف بکند که اسباب انقلاسیون بشود و اسباب این بشود که بعدها شاید شهرداری نتواند قروضش را بدهد به عقیده بنده بهترین طریق همین است که ما از مردم پول بگیریم و خرج اطفال خودشان بکنیم و ضمناً بنده عرض کردم تنها تربیت اطفال با ساختمان مدرسه تأمین نمی‌شود هنوز هم برای دولت یک تکلیف‌های دیگری هست برای اداره مدارس و پرداخت حقوق معلم و تأمین سایر مخارج مدرسه در حال حاضر و با پولی که داریم به تدریج این بناها ساخته می‌شود و آن روزی که بناهای این کشور تأمین شد ما این عوارض را صرف اداره این مدارس می‌کنیم بنده استدعا می‌کنم یک موضوعی که درباره‌اش ما تجربه کرده‌ایم و استقبال مردم را هم به خوبی دریافتیم این موضوع را به همین نحو تصویب بفرمایید. ولی اگر برای تعداد مدرسه مورد احتیاج هر پیشنهادی لازم بدانید بنده آن پیشنهاد را قبول می‌کنم پیشنهاد بفرمایید که در اول همین ماده ذکر بشود که وزارت فرهنگ ساختمان مورد احتیاج دبستان‌های هر شهر را معلوم می‌کند و به انجمن هر شهر اطلاع می‌دهد وآن وقت انجمن هر شهر این اقدامات را انجام بدهد (عمیدی نوری - در عرایض بنده تحریف شده) اجازه بفرمایید طبق ماده ۸۲ نظامنامه عرایضی بکنم
نایب رئیس - آقای معاون نخست وزیر
دکتر کیان - جناب آقای عمیدی نوری اگر توجه بفرمایند بنده فقط خواستم جواب یک قسمت از فرمایشات ایشان را بدهم که فرمودند این برخلاف اصل است که یک همچو تکلیفی برای انجمن‌ها بگذارید خواستم این را به عرض‌شان برسانم که در تمام کشورهای راقیه این موضوع فرهنگ ابتدایی جزء وظایف خود مردم و سازمان‌های محلی است و من‌جمله فرض بفرمایید در قانون انجمن‌های محلی و شهرداری‌های فرانسه که تاریخش آنچه بنده به خاطرم هست پنجم آوریل ۱۸۸۴ است در آنجا تأمین فرهنگ ابتدایی را جزء وظایف واحدهای محلی گذاشته و از طرفی یک ماده هم در آن قانون هست در صورتی که واحد محلی خودش یعنی انجمن شهر و انجمن محل این را در بودجه خودش تأمین نکرد و منظور نکرد دولت حق دارد که دوفیس این کار را بکند یعنی پروفیه تعیین بکند و وزارت کشور به قائم‌مقامی همین طور که اینجا گفته شده است انجام بدهد بنابراین این اصل است که اگر انجمن‌های محلی این کار را نکردند دولت و استاندارها و وزارت کشور این کار را می‌کنند و آن وقت باید انجمن‌ها اختیار داشته باشند عوارض هم برای این کار وضع بکنند نه این که صدی صد از عوارض‌شان را بدهند شما
آقایان به خوبی می‌دانید که عوارض فعلی انجمن‌های شهر را بر یک مبنا و اصولی پرداخت می‌کنند و نسبت به یک اقلام محدودی که این اقلام فعلاً نسبت به مخارج عادی شهرداری‌های ایران به استثنای چند جای معدود مثل خرمشهر و بندر پهلوی جاهایی که از صادرات و واردات استفاده می‌کنند کافی نیست و انجمن‌های شهر هم فعلاً با قانون فعلی شهرداری‌ها اختیاری برای وضع عوارض خیلی زیادی ندارند اینجا است که شما به موجب این قانون به آنها هم اختیار وضع عوارض را می‌دهید هم مکلف می‌کنید که عوارض جدید را فقط به مصرف فرهنگ برسانند مردم هم با طوع و رغبت بیشتری می‌دهند و بنده می‌خواهم بگویم این که مصر بودم می‌خواستم عرض کنم که این قانون مترقی‌ترین قانونی است که در این دوره از نظر اصلاحات مملکتی و اصلاحات فرهنگی و اجتماعی آمده است و موضوعی است که در تمام دنیا و در ممالک مترقی نظیرش مشاهده می‌شود و شایسته شأن مخصوصاً این مجلس اصلاح‌طلب این دوره است که در این مورد هر چه زودتر واقعاً با مساعدت و موافقت خودش ثابت بکند که همان مجلس مترقی است که واقعاً در جامعه ایران انتظارش می‌رفت و این یکی از بزرگ‌ترین کارها است و در ردیف اصلاحاتی است که وضع کردید و اگر می‌خواهید در حدود اختیارات انجمن‌های شهر و انجمن‌های ده اختیاراتش را زایدتر بکنید برای وضع عوارض مخصوص، همان عوارض جدید را برای امور فرهنگی قایل بشوید (احسنت).
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری بفرمایید در آن مورد که تحریف شده توضیح بفرمایید.
عمیدی نوری - جناب آقای وزیر فرهنگ به عرض بنده راجع به موضوع عوارض توجهی نفرمودند این طور تصور فرمودند که عرض کردم که وضع عوارض حذف شود و شهرداری‌ها را هم منع از عوارض کردم این طور نیست ما در قانون شهرداری‌ها که هنوز آن قانون شهرداری به جایی نرسیده این قانون شهرداری به صورت اجرای موقت در جراین اجرایی است و از لوایح مخصوصی است که در موقع خاصی داده شده است و الآن هم در کمیسیون کشور است در آنجا سهم معلوم شده برای هر خرجی یعنی از مجموع عوارضی که از درآمد شهرداری به دست می‌آید فلان قدر سهم فرهنگ فلان قدر سهم بهداشت فلان قدر هم سهم عمران و پرسنل ما نگفته‌ایم که مردم عوارض فرهنگی بدهند که خرج پرسنلی بکنند بلکه بر عکس بنده اعتقاد دارم که پنج درصد سهم فرهنگ را که الآن عمل می‌کنند شاید یک قسمتش صرف پرسنلی می‌شود (وزیر فرهنگ - قانون منع کرده یک دینارش صرف پرسنلی نمی‌شود) امیدواریم که این طور عمل بشود و بنده پیشنهادم این است که سهم فرهنگ از پنج درصد بالا برود و هشت درصد بشود و به موجب این قانون تمامش همین طور که فرمودید اختصاص پیدا بکند به ساختمان این دبستان‌ها که این نظر مترقی که آقای دکتر کیان فرمودند عملی بشود بنابراین ما نظر بسیار صحیحی داریم که فرهنگ جلو برود ولی معتقد هستیم همان طوری که این مملکت فرهنگ لازم دارد در مملکت باید ما اصول قانون اساسی و سایر قوانین را محترم بشماریم و باید به موازات هم پیش برود بحثی که جناب آقای دکتر کیان فرمودند البته در کشورهای مترقی که مردم امور خودشان را خودشان اداره می‌کنند اصلاً استاندار و شهردار و وزارت کشورش اثر ندارد آن که شما فرمودید ادارات محلی که شهرداری تمام این کارها را می‌کند پلیسش، قضاوتش، بهداشتش و فرهنگش با خودش است اما هیچ قانونی نمی‌گوید مکلف است انجمن این را وضع بکند. بنده می‌گویم مکلف را بردارید و بگوییم انجمن‌های شهر مجازند آن وقت درست می‌شود اعتراض اصولی من راجع به تکلیف است که فلان کار را بکن فلان قانون را وضع بکن به صورت قانون عادی بنده نمی‌توانم چنین تکلیفی بکنم یک قانون عادی نمی‌تواند این کار را بکند. (مخبر طباطبایی - شما حکم می‌کنید) اینجا رئیس دانشکده حقوق نایب رئیس مجلس شورای ملی است مجلس را اداره می‌کند ایشان قضاوت بکنند که می‌شود به مجلس شورای ملی گفت مکلفی فلان قانون را وضع بکنی و اگر نکردی من وضع می‌کنم انجمن شهر هم همین است منتخب مردم است این عوارضی که انجمن شهر وضع می‌کند به جای قانون و به جای مالیات وضع می‌کند نمی‌شود گفت که تو مکلفی این را وضع کنی اگر نکردی فلان طور می‌شود و فلان دستگاه به جای تو وضع می‌کند عرض بنده این بود والا کسی مخالف این نیست که فرهنگ مملکت ما دبستان داشته باشد دبستان بسازید اصلاً شما جناب آقای وزیر فرهنگ یک کاری بکنید که همان‌طور که عوارض خاص فرهنگی در سابق وجود داشت یک ماده‌ای بیاورید به عنوان عوارض فرهنگی و همان چیزهایی که فرمودید صحیح است در بنادر یک عوارض خاص فرهنگی در سی چهل سال پیش
می‌گرفتند و اختصاص داشت به فرهنگ بیایید یک مالیات فرهنگی یک عوارض فرهنگی روی کل درآمد مملکت بگیرید این صحیح است کسی هم مخالف نیست اما برای انجمن شهر وقتی رفتید روی عوارض ناچارید تابع مقررات و اصولی بشوید بیایید عوارض وضع کنید بگویید مملکت احتیاج به مدرسه دارد بگویید که مالیات وضع می‌کنیم هر کسی که مالیات می‌دهد ده یک هم برای شهرداری بدهد یک ده یک هم برای فرهنگ بدهد الآن مالیاتی که از بازرگانان می‌گیرند یک ده یک برای اتاق بازرگانی می‌گیرند بفرمایید یک درصد برای فرهنگ بدهید همه موافق هستند همان‌طور که اتاق بازرگانی از مالیات یک سهم دارد بگویید یک درصد دو درصد هم برای ساختمان دبستان بدهید اینها کارهای اصولی و مهمی است. اما این مطلب به این شکل که این را بیاورید جزء عوارض شهر در صورتی که این شهرهایی که در مملکت دارید اینها بنیه اداره کردن خودشان را ندارند الآن ما در کشور شهرهایی را داریم که خودش خودش را نمی‌تواند اداره کند یعنی شهرداریش سر و صورتی ندارد از یک عواید اتفاقی فقط استفاده می‌کند مثلاً الآن در مازندران ما ده پانزده شهرداری داریم که اینها فقط اتکائشان بیشتر از عوارض ذغال و چوب است چطور از همین یک رقم می‌خواهید یک پولی بگیرید که ده تا دبستان بسازند در صورتی که این وجه کافی نیست که شهرداری یک اتاق درست بکند و بتواند کار خودش را اداره بکند از کجا بیاورند یک ماده وضع کنید به کل مالیات‌هایی که در این مملکت داده می‌شود یک درصد اضافه بشود آن را بدهیم به فرهنگ این قانون هم اثر دارد و هم عمومی است اما به این شکل و به این کیفیت که خلاف اصول است درست نیست.
نایب رئیس - آقای آقایان
آقایان - بنده عرضی ندارم
نایب رئیس - آقای بزرگ ابراهیمی
بزرگ ابراهیمی - بنده قبلاً یک استفتایی از علمای حقوق می‌کنم (پرفسور اعلم - این حرف‌ها چیست؟) اجازه بفرمایید آقای دکتر بنده و شما در این مورد تخصصی نداریم بنده سربازم و شما طبیب اول از جناب آقای دکتر عمید می‌پرسم می‌خواهم ببینم اصلاً جناب آقای عمیدی نوری شما انجمن شهر را قوه مقننه می‌دانید یا مجریه (فضائلی - قوه مجریه که نیست) جنابعالی هم مثل این که از حقوق بی‌بهره‌اید بنده معتقدم مقننه نیست مجریه است عرض کنم چون بعضی اوقات در بعضی از کتبی که در مواقع بیکاری مطالعه کرده‌ام این طور احساس می‌کنم که قوه مقننه منحصراً دو مجلس است و مقام سلطنت و قوه مجریه دولت است و ایادی زیر دست دولت است و شهرداری و روی همین اصل هم قدرت انجمن شهر در موقع انحلال یا عدم وجود به وزارت کشور داده شده و آن کسانی که این را تصویب کرده‌اند روی آن مطالعه کرده‌اند بنده تعجب می‌کنم که هر وقت یک لایحه مفیدی می‌آید رویش خیلی بحث می‌کنیم این یک مسئله‌ای است که با فرهنگ و با بهداشت مملکت ما ارتباط مستقیم دارد این بچه‌ها و جوان‌هایی که باید در یک اتاق درس بخوانند آن محل باید روی اصول صحیحی باشد اگر ما بیاییم روی این بحث بکنیم به عقیده بنده این کار عادلانه‌ای نیست امروز دولت می‌گوید انجمن شهری که عضو من است یعنی از دستگاه مجریه است منتهی به یک ریخت دیگری انتخاب شده اگر از طرف قوه مقننه به او بگویند مکلفی این کار را بکنی این اشکال ندارد این یکی قسمت دوم ناب آقای بهبهانی ایراد فرمودند که ممکن است عوارض غلطی گذاشته شود که مرم راضی نباشند این قربان همه جا صدق دارد و اگر کسانی که در رأس کارند درست فکر کردند، قسم به خدا خوب می‌شود اگر هم بد کردند ما هر چه روی این بحث بکنیم نتیجه نخواهیم گرفت پس این کار را بگذارید به عهده آن کسانی که بعداً می‌آیند روی این کارها خدا بهشان وجدان بدهد درست بکنند یکی هم جناب آقای دکتر دادفر همکار عزیزم فرمودند از بانک ملی قرض بکنیم و بسازیم با فقر بنا و کارگر ما باید در هر ساختمانی اصول تدریج قایل بشوم من در زمان طرح لایحه سازمان برنامه که جناب آقای علا آوردند اینجا در همین مجلس عرض کردم که با این سازمان گل و گشاد که شما شروع کردید ما به کریز پول و کارگر برمی‌خوریم الآن هر دو را متوجه هستید اگر بخواهیم تند و تند کار بکنیم نمی‌توانیم از عهده برآییم به عقیده بنده این بهترین ماده است آخر وقت است بفرمایید رأی بدهیم و تمامش کنیم.
نایب رئیس - چون دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته پیشنهادات قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۴ این طور اصلاح شود:
ماده ۴ - تعداد ساختمان دبستان‌های هر شهر را وزارت فرهنگ به تناسب جمعیت آن شهر تعیین می‌نماید و هم عواید حاصله از درآمد شهرداری‌های هر شهر از سهم فرهنگ اختصاص به ساختمان دبستان‌های مزبور می‌یابد و به همان نحو که در قانون نظارت مصرف سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها مقرر گردیده به مصرف ساختمان دبستان و تهیه اثاثیه و لوازم آن می‌رسد.
تبصره - در شهرهایی که سهم فرهنگ کافی برای ساختمان‌های مزبور نباشد برای تکافوی ساختمان‌های مزبور انجمن شهر می‌تواند از سهم اختصاصی عمران شهر و یا وضع عوارض دیگری بر آن بیفزاید. عمیدی نوری
نایب رئیس - من باب تذکر عرض می‌کنم در پیشنهادات بیش از پنج دقیقه نمی‌شود صحبت کرد آقای عمیدی نوری بفرمایید.
عمیدی نوری - پیشنهاد بنده دنبال توضیحاتی بود که به عرض رساندم قسمت اولش مورد قبول جناب آقای وزیر فرهنگ است که تعداد دبستان‌های هر شهر را به تناسب جمعیت آن شهر وزارت فرهنگ تعیین می‌کند اول این معلوم می‌شود تا بعد ببینیم چه بکنیم بعدش چه جور ساخته بشود و سهم عواید حاصله از درآمد شهرداری‌های هر شهر و سهم فرهنگ پنج درصد یا هشت درصد اختصاص به ساختمان دبستان‌های مزبور یابد و به همان نحو که در قانون نظارت مصرف سهمیه فرهنگ هست مصرف بشود این دیگر عین عبارت ماده است بعد آمدیم در بعضی جاها کم شد گفتیم در شهرهایی که سهم مزبور کافی نباشد برای ساختمان انجمن بتواند از سایر سهام به آن اختصاص بدهد و یا اگر نقصی داشت می‌تواند عوارض جدید وضع بکند. خلاصه این که اختیار را به دست انجمن گذاشتیم که خودش اولاً بداند میزان احتیاجی که بهش اعلام کردند چقدر است خرجش چقدر است حساب پنج درصدش را داشته باشد اگر کسری آورد از سایر سهام می‌تواند این را تأمین بکند اگر هم نتوانست عوارض جدیدی مقتضی دانست وضع کند به این کیفیت منظور وزارت فرهنگ تأمین است و این دبستان‌ها ساخته می‌شود از آن طرف هم این ترتیبی که پیشنهاد شده عملی است همین طور که گفته شد این ماده به این کیفیتی که نوشته شده بعد از این که تصویب بشود هیچ جنبه اجرایی ندارد و به نتیجه هم نخواهد رسید که در ظرف شش سال حساب کنید و عوارض وضع کنید به این کیفیت به نظر بنده نظر وزارت فرهنگ تأمین است و این تکلیف هم که خلاف اصل است. به عقیده من از بین می‌رود خود انجمن هم که منتخب شهر است و البته همان‌طوری که فرمودند مردم شهر علاقه دارند دبستان‌هایی خودشان را بسازند و حاضر می‌شوند با انجمن شهر خودشان همکاری بکنند وقتی مقتضی هم دانستند عوارض جدیدی هم به این نام وضع خواهند کرد.
نایب رئیس - آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - بنده با یک جزء این پیشنهاد که تعیین احتیاجات هر شهر از حیث دبستان باشد که در قانون بگذارند که از طرف وزارت فرهنگ معین بشود موافق هستم ولی با قسمت‌های دیگرش موافق نیستم. آن قسمت که فرمودند صدی پنج صرف ساختمان دبستان باشد قانون است یعنی قانون دارد خودش که صدی پنج منحصراً صرف ساختمان دبستان می‌شود و برخلاف آنچه فرمودند چون اغلب مطالبی می‌فرمایند که بدون تحقیق قبلی است که از این صدی پنج معلوم نیست چقدر خرج پرسنل می‌شود عرض می‌کنم اگر قانون مخصوص خودش را خوانده بودید در آنجا قید شده است که دیناری از این پول صرف حقوق و پاداش و خرج سفر و فوق‌العاده و این قبیل چیزها نمی‌شود و تمامش منحصراً صرف ساختن دبستان می‌شود. اگر غیر از این بود این ۶۵ دبستان به این عظمت در تهران بنا نمی‌شد این هم که صدی پنج را صدی هشت بکنیم این تا شصت سال دیگر ما را به جایی نمی‌رساند. این هم که می‌گویند برخلاف اصل و برخلاف قانون است قانون تکلیف برای انجمن شهر تعیین می‌کند چه چیز را می‌فرمایند برخلاف اصول است به عقیده من اصول همین است زیرا انجمن شهر را خود قانون به وجود آورده و وظایفش را قانون معین می‌کند بنابراین چطور می‌شود که قانون نتواند تکلیف بکند به انجمن شهر که وضع عوارض بکند برای ساختمان دبستان در حالی که موجودیت انجمن را قانون معین می‌کند تکالیفش را هم همه‌اش قانون معین کرده است بنابراین این فرمایش آقا هم قابل قبول نیست و با آن جزء اول پیشنهادی که فرمودند بنده موافقم که آن جمله اضافه بشود جایش هم شاید در این سطر پنجم ماده است که نوشته شود از تاریخ اجرای این قانون حداکثر ۶ سال دبستان‌های مورد احتیاج آن شهر که تعداد آن از طرف وزارت فرهنگ تعیین خواهد شد ساخته شود (صحیح است).
نایب رئیس - آقای فضائلی مخالفید بفرمایید.
فضائلی - عرض کنم که قسمت عمده عرایض بنده را جناب آقای وزیر فرهنگ در جواب آقای عمیدی نوری فرمودند یک نکته فقط باقی مانده است که بنده عرض می‌کنم که وقتی آدم استثنا می‌گذارد باید واقعاً از موارد استثنایی باشد، اگر بنا باشد تمام موضع از مستثنیات باشد اصلاً همان جا عیب ماده پیدا می‌شود. این که می‌فرمایند در صورتی که تکافو نکند مسلم بدانید که صدی پنجی که شهرداری‌ها می‌دهند قطعاً تکافو نخواهد کرد و هیچ جا نیست که تکافو کند چطور ما یک ماده‌ای را بگذاریم که به طور کلی اصلاً مصداق نداشته باشد یعنی هیچ جا نباشد که سهمیه فرهنگ کافی باشد بعد مصداق ماده فقط در آن مورد استثنایی‌اش باشد.
عیب دیگر این پیشنهاد جناب آقای عمیدی نوری چون شما واقعاً اصولی هستید و خیلی دقت دارید در پیشنهادات خودتان باید عرض کنم اگر فرض بکنید که سهمیه بیشتری بخواهد و کافی نباشد ناچار سهمیه‌ها چون تناسب معلوم شده صدی پنج یا صدی هشت باید سهمیه‌های دیگر هم بالا برود وقتی صدی هشت باشد و صدی هشت را در نقاطی می‌گیریم که اقلاً دو ثلث بنای مورد احتیاج را انجام بدهند آن وقت ناچار هستید که صد را بالا ببرید این است که بنیاد کار شهرداری را به جایی خواهد گذارد که به کلی اوضاع خود شهرداری هم متزلزل می‌شود. امروز در خود وزارت کشور و همان طور در شهرداری هم این علاقه پیدا شده است که نه فقط برای وزارت فرهنگ بلکه بسیاری از کارهای اجتماعی خوب شهرداری‌ها دارای عوارض خاصی باشند حساب علیحده داشته باشند و اتفاقاً در کمیسیون کشور این اختیار هم در قانون جدید داده شده است و راهنماهایی شده است که عوارض خاص برای کارهای اجتماعی وضع کنند این است که تقاضا می‌کنم موافقت بفرمایید که اصل ماده عبارت از این باشد که عوارض خاص وضع نکنند فقط مسئله تکلیف و اختیار باقی می‌ماند این نکته را هم حضورتان عرض کنم که سر تا پای قانون انجمن شهر و شهرداری وظایفی است که برای انجمن شهر معین می‌کند و حتی ما نوشته‌ایم در صورتی که از انجام وظایف‌شان تقصیر بکنند از موارد انحلال باشد پس در واقع انجمن شهر درست است که شما اجازه می‌دهید در مورد خاص قانون وضع کند و به این مناسبت می‌شود گفت مقنن محلی آن هم در کارهایی مخصوص، اما به هر حال یک دستگاهی است که بنابر امر شما و دستور شما وظیفه‌ای که شما برای آن معلوم می‌کنید این کار را انجام می‌دهد که حتی انصراف از آن وظیفه موجب انحلال آن می‌شود و بنده فکر می‌کنم اصولاً مانعی نداشته باشد.
نایب رئیس - بنابراین رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که با پیشنهاد آقای عمیدی نوری موافقند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد بعد قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای امیر حکمت به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید ماده ۴ به ترتیب زیر اصلاح شود.
ماده ۴ - برای ساختمان دبستان‌های تهران و سایر شهرهای کشور شهرداری‌ها باید علاوه بر سهمیه مربوط به فرهنگ که فعلاً می‌پردازد صدی هشت دیگر بپردازد تا ساختمان‌های لازم برای دبستان و تأمین هزینه اثاثیه آن انجام گیرد. دکتر امیر حکمت
نایب رئیس - آقای دکتر امیر حکمت (بعضی از نمایندگان تشریف ندارند) بنابراین به ماده ۴ رأی گرفت.
فضائلی - آن اصلاحی که آقای وزیر فرهنگ خودشان قبول کردند اجازه بفرمایید در ماده منظور گردد.
نایب رئیس - آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - در سطر پنجم بعد از جمله‌ای که نوشته است (حداکثر شش سال دبستان‌های مورد احتیاج آن شهر) اضافه شود که عده آن از طرف وزارت فرهنگ تعیین و به اطلاع انجمن شهر می‌رسد ساخته شود. بنده با این اصلاح به این ترتیب موافقم.
نایب رئیس - بنابراین رأی گرفته می‌شود به ماده ۴ با این اصلاحی که آقای وزیر فرهنگ موافقت فرمودند. آقایانی که موافقند قیام بفرمایند اکثر برخاستند تصویب شد
ماده ۵ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۵ - در صورتی که در شهری انجمن وجود نداشته باشد یا انجمن شهری در وضع عوارض فرهنگی کوتاهی بنماید وزارت کشور مکلف است با موافقت وزارت فرهنگ به قائم مقامی انجمن آن شهر عوارض منظور را وضع و بعد از تصویب هیئت وزیران ترتیب وصول آن را برای ساختمان دبستان‌های شهر طبق ماده فوق بدهد.
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری مخالفید؟ (عمیدی نوری - بلی) بفرمایید.
عمیدی نوری - این ضمانت اجرایی به هیچ‌وجه نه متناسب است با اصل تخلف و نه صحیح است برای این که اگر انجمن شهر نباشد به موجب قانون فعلی وزارت کشور قائم‌مقام هست در این بحثی نیست می‌تواند به جای انجمن شهر عوارض وضع کند اما قسمت دیگرش اگر انجمن شهر بود و گفته شده است کوتاهی در انجام وظیفه کرده آن وقت می‌گویند هم خود انجمن شهر هست و هم وزارت کشور به جای آن این کار را انجام می‌دهد این صحیح نیست لااقل بگویید که اگر این وظیفه‌اش را انجام نداد از موارد انحلال انجمن شهر است از مواردی است که می‌شود وزارت کشور گزارش انحلال را بدهد و آن را منحل کند و انجمن دیگر تشکیل شود. اما اگر بگوییم هم انجمن شهر تشریف دارند و به قوت خودشان باقی هستند، هم انحراف و تخلف از قانون کردند و هم به جایش وزارت کشور این کار را انجام می‌دهد در این صورت معلوم می‌شود که ما دو تا انجمن شهر داریم یک انجمن شهر هست که حی و حاضر است و یک وزارت کشور هم است که در حضور و وجود انجمن می‌تواند کار او را انجام بدهد به خدای واحد این غلط است این صحیح نیست و متناقض است.
نایب رئیس - آقای صارمی (صارمی - بنده نوبتم را به آقای دکتر افشار دادم) آقای دکتر افشار.
دکتر افشار - بنده تصور می‌کنم این ماده ۵ را جناب آقای عمیدی نوری اگر یک دفعه دیگر دقت بفرمایند بسیار ماده خوبی است و تصور نمی‌رود که اگر انجمن شهر در انجام یک وظیفه‌ای کوتاهی کرد حتی سانکسیون این کوتاهی انحلال انجمن باشد انجمن شهر در اینجا تحت قیمومت وزارت کشور انجام وظیفه می‌کند اگر وظیفه‌اش را انجام نداده بالاخره آن مقامات مسئول آن وظیفه را به جای آن انجام خواهد داد و لازم نیست که برای هر کوتاهی انجمن منحل شود و بنده خیال می‌کنم که این ماده درست است و به نظر بنده لازمه‌اش تجدید انتخابات است و گرفتاری‌های دیگر این است که بنده تصور می‌کنم ماده درست است و قاعده‌اش هم همین است و انجام وظیفه این سازمان‌ها در کادر اجرایی و دستگاه اجرایی است، درست هم هست و به نظر بنده هیچ اشکالی ندارد.
نایب رئیس - آقای بهبهانی مخالفید، بفرمایید.
بهبهانی - عرض کنم که این قانون به نظر بنده یک فکر مقدسی است و برای کار فرهنگی تمام آقایان و مردم هم موافقند و این قانون هم بسیار خوب است و بنده در طریقت این قانون یعنی طرز عملش مخالف هستم. اینجا جناب آقای وزیر فرهنگ فرمودند که مردم می‌خواهند مدرسه داشته باشند، درست است، ما هم حرفی نداریم شما معتقدید که انجمن شهر مال مردم است یا مال مردم نیست؟ اگر مال مردم است که کوتاهی در کارش نخواهد کرد انجمن شهری که فرض بفرمایید در زابل تشکیل می‌شود این منتخب مردم است یا منتخب دولت؟ اگر منتخب مردم است که عقاید و نظرات انجمن شهر زابل منطبق باید باشد با عقاید و نظرات مردم آنجا و اگر کوتاهی کرد کوتاهی، آن هم باز نظر مردم است و وزارت کشور جا ندارد با نظر مردم یک ناحیه‌ای که نسبت به اجرای یک لایحه یا یک کاری نخواستند بشود به قائم‌مقامی انجمن آن شهر یک کاری بکند پس به نظر بنده این ماده متناقض است.
جناب آقای دکتر رضائی اینجا در اول بیانات‌شان یک صحبتی فرمودند بسیار صحیح بود که فرمودند یک ملاک کوتاهی و محور کوتاهی روی چه دور می‌زند وزارت فرهنگ یا وزیر کشور آمد وگفت شما کوتاهی کردید آخر کوتاهی کردن یک ملاک و محوری می‌خواهد یک حدی لازم دارد یک ماژری لازم دارد امروز انجمن شهری است و فرض بفرمایید که مردم یک ناحیه‌ای آمده‌اند و درست کردند و راجع به یک امر مقدس فرهنگی نظر داده است که این مدرسه اینجا را نباید بسازند بعد آقای وزیر کشور معلوم نیست به قائم مقامی کی می‌خواهد یک عوارضی برخلاف میل مردم وضع کند این است که بنده هم با این ماده و این قانون به این صورت اصولاً مخالفم چون به عقیده بنده برخلاف اصول است و برخلاف قانون اساسی است.
نایب رئیس - آقای مهدوی موافقید؟ (مهدوی - بنده مخالفم) آقای دکتر شاهکار مخالفید؟ (دکتر شاهکار - بنده موافقم). بفرمایید.
دکتر شاهکار - عرض کنم به همان دلیلی که جناب آقای جعفر بهبهانی فرمودند که انجمن شهر نماینده مردم شهر است وقتی که خیلی صادقانه بخواهیم صحبت کنیم هیچ وقت مردم هیچ شهری دلشان نمی‌خواهد عوارضی بپردازند ولو آن که مردم شهر تهران باشند و در عداد جناب آقای بهبهانی و بنده حقیر باشند این یک قاعده طبیعی است گرفتیم یک انجمن شهری تشکیل می‌شود و یک قدرت قانونی به آن داده می‌شود و می‌گوید این وظایف توست اگر جنابعالی مالیاتی می‌پردازید شما به علت رشد
فکری‌تان و علاقه‌ای که به مملکت و مردم دارید می‌پردازید ولی معمولاً کسی دستش در جیبش نمی‌رود که مالیات بپردازد و بنده خیال می‌کنم این ماده ۵ که در اینجا است در اغلب موارد قابل انطباق است در اینجا است در اغلب مواد هست که اگر یک مؤسسه‌ای انجام وظیفه نکرد تکلیفش چیست؟ یک انجمن شهری تعیین شده است یک وظیفه قانونی هم طبق ماده ۴ به آن داده‌اند، جناب آقای بهبهانی این وظیفه را انجام نداده چه بایستی کرد؟ یعنی امر مجلس امر قوه مقننه اجرا نشد بدون ضمانت اجرایی نباید بگذاریم یک وزارت کشوری هست می‌گوید چون تو کوتاهی کردی آن وظیفه را من انجام می‌دهم می‌فرمایید انجمن شهر نماینده مردم شهر است بسیار خوب اما انحلال انجمن شهر که از این قسمت که عرض کردم مهم‌تر است (عمیدی نوری - عوارض مشخص نیست) عوارض مشخص نیست این یک مطلب دیگری است آقا ایراد می‌فرمایید که انجمن شهر نماینده مردم شهر است و وزارت کشور نمی‌تواند خودش به قائم‌مقامی او کاری انجام دهد. عرض کنم اگر انجمن شهر وظیفه خودش را انجام نداد و اغلب داد و فریادهای مردم از این است که بعضی از ادارات و مؤسسات وظیفه خودشان را انجام نمی‌دهند چه می‌کنند؟ اینجا صحبت از انحلالش است ولی بنده می‌گویم خیر انجمن شهر کارهای دیگر هم دارد یک مطلب می‌ماند عوارضی را تو وضع نکردی من وزارت کشور به قائم‌مقامی تو به علت مسامحه و قصوری که کردی این کار را انجام می‌دهم بنابراین بنده خیال می‌کنم در قانون هیچ اشکالی نباشد و تقاضای رأی می‌کنم و جناب آقای مهدوی یک ایرادی دارند به لغتی که آقای دکتر افشار برای صرفه‌جویی وقت لغت قیمومت را استعمال کردند، البته لغت قیمومت ایشان قیمومت حقوقی نبود والا ایشان خودشان استاد حقوقند و منظور ایشان از ذکر لغت قیمومت قیمومت حقوقی و قضایی نبود.
نایب رئیس - آقای مهدوی فرمایشی ندارید؟ (مهدوی - عرضی ندارم) پیشنهادات مربوط به ماده ۵ قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دولت‌آبادی به شرح زیر قرائت شد)
در ماده ۵ با موافقت وزارت فرهنگ بعد از قائم‌مقامی به شرح ذیل اصلاح شود.
وزارت کشور مکلف است به قائم‌مقامی انجمن شهر با موافقت وزارت فرهنگ قید شود. دولت‌آبادی
نایب رئیس - اعلام رأی می‌شود نسبت به این پیشنهاد رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد...
بعضی از نمایندگان - مجدداً قرائت شود.
نایب رئیس - برای مزید اطلاع آقایان یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود.
(مجدداً به شرح بالا قرائت شد)
نایب رئیس - آقای وزیر فرهنگ جنابعالی موافقید؟ (وزیر فرهنگ - بنده موافقم) بنابراین رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقای دولت‌آبادی آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
نایب رئیس - پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای دکتر رضایی به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی - اینجانب پیشنهاد می‌نمایم ماده ۵ بدین نحو اصلاح شود:
ماده ۵ - در صورتی که در شهری انجمن وجود نداشته باشد و یا انجمن شهری از وضع عوارض فرهنگی خودداری نماید الی آخر. دکتر رضایی
نایب رئیس - آقای وزیر فرهنگ هم نسبت به این پیشنهاد اظهار موافقت کردند بنابراین رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
نایب رئیس - پیشنهاد بعد قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دکتر امیر حکمت به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
بنده حذف ماده ۵ لایحه را پیشنهاد می‌نمایم. دکتر امیر حکمت
نایب رئیس - آقای دکتر امیر حکمت (جمعی از نمایندگان – نیستند). پیشنهاد بعد قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای فلیکس آقایان به شرح زیر قرائت شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید جمله «و یا انجمن شهری در وضع عوارض فرهنگی کوتاهی نماید» از ماده ۵ حذف شود. فلیکس آقایان
نایب رئیس - آقای آقایان توضیحی دارید بفرمایید.
آقایان - چند ثانیه‌ای عنایت بفرمایید، در ماده ۴ تکلیف کردند به انجمن شهر که یک عوارضی خاص را فرهنگ وضع بکند تا اینجایش که همه موافقند که یک عوارض
خاصی برای فرهنگ از طرف انجمن شهر وضع بشود و در نقاطی که انجمن شهر نیست وزارت کشور به قائم‌مقامی انجمن شهر این عوارض خاص فرهنگی را در آینده وضع خواهد کرد اما ما بیاییم بگوییم در نقاطی که انجمن شهر هست و این را وضع نکرده عوارض خاص فرهنگی وزارت فرهنگ یا وزارت کشور به قائم‌مقامی کی؟ انجمن شهر هست به موجب ماده ۴ تکلیف به او کردند که این عوارض را وضع کند اگر نکرد در انجام وظایف قانونیش قصور کرده است و قابل تعقیب است و می‌توانیم مجبورش بکنیم که این ماده ۴ را اجرا بکند احتیاجی ندارد که راساً اقدام بکنیم، و عوارضی را برایش تعیین کنیم در قانون پیش‌بینی شده که انجمن‌های شهر مکلف هستند که وظایف خودشان را انجام بدهند اگر ندادند سانکسیون هست ماده ۴ که اینجا تصویب شده است آن انجمن شهر را مکلف خواهد کرد که یک عوارض خاصی را برای تکمیل احتیاجات دبستان‌ها وضع بکند بنابراین بنده پیشنهاد کردم که یک قسمتی از این ماده ۵ حذف بشود آنجایی که انجمن شهر هست همه موافقند آنجایی که نیست وزارت کشور بکند دیگر بسته است به نظر آقایان.
نایب رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - عرض کنم اینجا صحبت از قانون اساسی پیش آمد، من این اصل از قانون اساسی را یعنی اصل ۱۹ متمم قانون اساسی را می‌خوانم: اصل ۱۹ - تأسیس مدارس به مخارج دولتی و ملتی و تحصیل اجباری باید مطابق قانون وزارت علوم و معارف مقرر بشود و به مخارج مردم مدرسه باز شود و این قانون در تکمیل آن است و اما این که انجمن شهر وظیفه‌اش را انجام نداد، یک تکلیفی معین بشود یا باید منحل بشود یا مقامی به قائم‌مقامی او این کار را انجام دهد این دیگر بحث ندارد.
نایب رئیس - راجع به این پیشنهاد باید عرض کنم یک دفعه به ماده ۵ با حذف جمله‌ای که پیشنهاد حذف آن رسیده است رأی گرفته می‌شود اگر تصویب شد می‌ماند اگر تصویب نشد عین ماده می‌ماند و به آن رأی گرفته می‌شود.
بنابراین به ماده ۵ با حذف آن جمله‌ای که آقای فلیکس آقایان پیشنهاد کردند رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند عده کمی برخاستند تصویب نشد حالا به ماده ۵ بدون حذف رأی گرفته می‌شود آقایان موافقین قیام بفرمایند اغلب برخاستند تصویب شد.
نایب رئیس - ماده بعد قرائت می‌شود.
(ماده ۶ به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۶ - هر یک از شهرداری‌ها مکلفند اراضی متعلق به شهر را که برای دبستان مورد حاجت است جهت این منظور اختصاص داده و بلاعوض و بلافاصله به اختیار فرهنگ محل بگذارند تشخیص اراضی مورد احتیاج به عهده هیئتی مرکب از فرماندار یا بخشدار و رئیس یا نماینده فرهنگ محل و رئیس انجمن شهر یا شهردار خواهد بود
نایب رئیس - آقای دکتر رضایی مخالفید؟ (دکتر رضایی – بلی) بفرمایید.
دکتر رضایی - بنده با اجازه مقام ریاست چند دقیقه از وقت مجلس شورای ملی را می‌گیریم و مطلبی است که یکی از همکاران گرامی ما جناب آقای کدیور که متأسفانه به علت کسالت و عمل جراحی قادر نیستند به جلسه تشریف بیاورند. از بنده خواهش کردند اینجا به عرض مجلس شورای ملی برسانم و خواهش می‌کنم مورد توجه جناب آقای وزیر فرهنگ قرار بگیرد. جناب آقای وزیر فرهنگ این مطلبی است که یکی از همکاران غائب ما جناب آقای کدیور که متأسفانه به علت کسالت نمی‌توانند به جلسه تشریف بیاورند از بنده خواسته‌اند که در اینجا به عرض مجلس شورای ملی وجنابعالی برسانم ایشان می‌فرمایند که در مشهد از ۱۶ سال قبل از مالکینی که چغندر می‌کارند یک عوارضی به نام عوارض فرهنگ وصول می‌شود که اغلب چغندر کارها با کمال میل و رغبت آن عوارض را می‌پردازند ولی به طوری که ایشان اظهار داشته‌اند متأسفانه این عوارض به هیچ‌وجه صرف آن محل‌هایی که مالکین و کشاورزان محصول چغندر را ایجاد می‌کنند نمی‌شود و در شهرها به مصرف می‌رسد خواسته ایشان این بود که در اینجا تذکر داده شود که این رویه صحیح نیست پولی که از طرف مالکین و کشاورزان چغندر پرداخت می‌شود بایستی به مصرف فرهنگ بچه‌های همان مالکین و همان کشاورزان برسد این است که بنده خواستم این را به اطلاع برسانم و بنده مخالفت خودم را پس گرفتم.
نایب رئیس - پیشنهادی نرسیده بنابراین رأی گرفته می‌شود به این ماده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند.
(اغلب برخاستند) تصویب شد ماده بعد قرائت می‌شود.
(ماده ۷ به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۷ - اراضی متعلق به دولت در شهر و حومه آنها در صورتی که برای مدارس یا زمین‌های ورزش آن شهر و یا حومه
آن مورد احتیاج باشد باید طبق تقاضای فرهنگ مجاناً به اختیار وزارت فرهنگ گذاشته شود.
تبصره - در انتخاب زمین حتی‌الامکان رعایت احتیاجات و ورزش دبستان باید بشود.
نایب رئیس - پیشنهاد ندارد بنابراین رأی گرفته می‌شود به ماده ۷ با تبصره آقایانی که موافقند قیام بفرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۸ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۸ - مالکین کارخانه‌ها اعم از دولتی و ملی که بیش از ۱۵۰ کارگر و کارمند داشته باشند مکلفند دبستان یا دبستان‌هایی با زمین ورزش که گنجایش عده اطفال لازم و تعلیم کارگران و کارمندان را داشته باشد طبق نقشه وزارت فرهنگ در محوطه کارخانه یا در کوی کارگران یا محل مناسب دیگری بنا کنند و یا مخارج ساختمان را طبق برآورد وزارت فرهنگ یک جا یا به اقساط شش ساله به تساوی به حساب مخصوص پرداخت نمایند در صورت اخیر وزارت فرهنگ با نظارت نماینده کارخانه نسبت به ساختمان‌های مربوط اقدام خواهد نمود.
تبصره - آن قسمت از درآمد کارخانه‌جات و یا املاک که به موجب این قانون به مصرف ساختمان دبستان می‌رسد از لحاظ محاسبه مالیاتی جزء مخارج قابل قبول محسوب می‌شود.
نایب رئیس - پیشنهادی نرسیده است بنابراین رأی گرفته می‌شود به ماده ۸ آقایانی که موافقند قیام بفرمایند اغلب برخاستند تصویب شد.
ماده ۹ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۹ - مالکینی که اراضی خود را برای ایجاد خانه‌های مسکونی تقسیم می‌نمایند مکلفند به تناسب مقدار زمین تقسیم شده به تشخیص وزارت فرهنگ قطعاتی را برای دبستان اختصاص بدهند و ادارات ثبت اسناد نمی‌توانند تفکیک اسناد رسمی این قبیل زمین‌ها را بدون موافقت وزارت فرهنگ صادر نمایند.
نایب رئیس - آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - بنده در ضمن مذاکره‌ای که با جناب آقای دولت‌آبادی می‌کردم راجع به این ماده از نظر اشکالاتی که در اجرای آن به نظر رسید پیشنهاد حذفش را می‌کنم.
عمیدی نوری - بسیار خوب خیلی متشکرم چون مبهم است.
نایب رئیس - ماده بعد قرائت می‌شود ماده ۹ قرائت می‌شود
ماده ۹ - کسانی که کوی مسکونی ایجاد می‌نمایند مکلفند در مقابل هر صد خانوار یک دبستان در کوی مزبور طبق نقشه وزارت فرهنگ بنا نموده و به وزار ت فرهنگ تحویل نمایند و دفاتر اسناد رسمی حق ندارند قبل از انجام این کار نسبت به خانه‌های فوق هیچ‌گونه سندی تنظیم نمایند.
نایب رئیس - چون پیشنهادی نرسیده رأی گرفته می‌شود به این ماده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۱ که به جای ماده ۱۰ است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۱ - درآمد فرهنگی هر محل به مصرف ساختمان مدارس همان محل خواهد رسید در صورتی که درآمد محلی در سال‌های اول برای اتمام ساختمان دبستان کافی نباشد وزارت فرهنگ می‌تواند به اعتبار مجموع وجوهی که در حساب‌های مربوط به هر استان دارد از بانک ملی مساعده دریافت نموده و آن را به مصرف اجرای برنامه ساختمان‌ها در همان دبستان که لااقل یک ثلث اعتبار ساختمانی آن پرداخت گردیده برساند.
نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۱ که به جای ماده ۱۰ است آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده ۱۲ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۲ - وزارت فرهنگ مکلف است همه ساله اعتبار تأسیس دبستان‌هایی را که به موجب این قانون ساخته می‌شود در بودجه خود منظور نماید و آموزگاران مورد احتیاج را تربیت کند به نحوی که پس از آماده شدن ساختمان در هر محل نسبت به تأسیس دبستان اقدام شود.
تبصره - هر موقع که دبستان‌های شهری ساخته شد و دیگر احتیاج به ساختمان جدید در آن شهر نبود وجوهی که بابت عوارض آن شهر جمع‌آوری می‌شود به مصرف نگاه‌داری و توسعه و تکمیل بناها و تأمین هزینه‌های دبستانی آن شهر خواهد رسید.
نایب رئیس - پیشنهاد رسیده است که قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای دولت‌آبادی
به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم در ماده ۱۲ کلمه تأسیس به اداره تبدیل شود. دولت‌آبادی
صدرزاده - در دو جا هست هر دو جا تبدیل شود.
نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود به این تغییر کلمه تأسیس به اداره که در دو جا هست آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند اکثر برخاستند تصویب شد.
حالا به ماده ۱۲ که به جای ماده ۱۱ است رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
ماده ۱۳ که به جای ماده ۱۲ است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۳ - برای ساختمان مدارس ایرانیان در خارجه و همچنین خانه‌های فرهنگی و کوی دانشجویان و تأمین هزینه‌های مربوط به آنها دولت مکلف است از هر گذرنامه که برای اتباع ایرانی برای مسافرت به خارجه صادر می‌شود مبلغ پانصد ریال و از هر پروانه زایرین مبلغ دویست ریال اخذ نماید وجوه مزبور برای تهیه ساختمان و وسایل مورد احتیاج آنها در حساب مخصوصی در وزارت دارایی نگه‌داری و در اختیار وزارت فرهنگ قرارداده می‌شود.
نایب رئیس - آقای پرفسور جمشید اعلم
پرفسور جمشید اعلم - بنده پیشنهاد می‌کنم زایرین هر پانصد ریال بدهند.
نایب رئیس - پیشنهاد اگر دارید باید بنویسید و قرائت شود و مطابق معمول پس از توضیحات موافق و مخالف نسبت به آن رأی گرفته شود (پرفسور جمشید اعلم - تقدیم می‌کنم الآن)
نایب رئیس - پیشنهاد آقای دکتر جمشید اعلم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
(اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که دویست ریال زایرین به پانصدریال بالا برود. دکتر جمشید اعلم)
نایب رئیس - آقای دکتر جمشید اعلم
پرفسور جمشید اعلم - عرض کنم اصل مذهب خدمت به فرهنگ است مذهب خدمت به فرهنگ است یک کسی که می‌رود به زیارت قطعاً وسایل رفتن به زیارت را دارد والا محال است کسی که گرسنه است برود به زیارت و اصلاً زیارت برای او واجب نیست برای مستطیع واجب است (بعضی از نمایندگان - زیارت اصولاً واجب نیست) یک کسی که زیارت بقاع متبرکه را می‌کند یک خدمتی هم به مملکتش انجام بدهد از هر گذرنامه‌ای که برای اتباع ایرانی برای مسافرت به خارجه صادر می‌شود مبلغ پانصد ریال و از هر پروانه زیارت حج چون آن گذرنامه ندارد پروانه دارد. بنابراین کسی که می‌رود زیارت می‌کند کسی که می‌رود تبرک داشته باشد بالاترین تبرک خدمت به ملت و مردمان بیچاره وطن است کسی که ۱۵۰ تومان خرج می‌کند سی تومان هم اضافه بپردازد.
نایب رئیس - آقای دکتر مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمی - بنده متأسفانه میل نداشتم با این پیشنهادی که جناب آقای پرفسور فرمودند مخالفت کنم ولی چون آقایان فراموش فرمودند که ضمن بودجه ۳۹ چهار صد تومان هم مالیات جدید بر گذرنامه وضع کردند و این که می‌فرمایید پروانه این پروانه اختصاصاً برای زیارت نجف و کربلا و عتبات عالیات تصویب شده است و چه بسا که یک نفر دهاتی که از ده می‌آید اصولاً چهارصد تومان دارد و دلش خوش است که برود زیارت کند این صورت خوشی ندارد که در مجلس شورای ملی ایران برای زیارت بقاع متبرکه همان را قایل بشوند که برای رفتن به فرنگ.
جمعی از نمایندگان - پس گرفتند.
پرفسور جمشید اعلم - بنده کی پس گرفتم
نایب رئیس - بنابراین رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری رسیده است که قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای صدرزاده به شرح زیر قرائت شد)
(پیشنهاد می‌کنم به استثنای دانشجویان بعد از کلمه اتباع ایرانی ضمیمه شود. صدرزاده)
نایب رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - در اینجا نوشته است گذرنامه برای اتباع ایرانی یک جمله به استثنای دانشجویان اگر باشد و اضافه شود به عقیده بنده مطابق مصلحت است.
نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند اغلب برخاستند تصویب شد رأی گرفته می‌شود به ماده با اصلاح آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۴ که به جای ماده ۱۳ است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۴ - وزارت فرهنگ مکلف است برنامه‌های تحصیلی دبستان‌ها را طوری تدوین و اجرا کند که مخصوصاً در دو سال آخر دانش‌آموزان با اصول تعلیمات حرفه‌ای یا کشاورزی آشنا شوند.
نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۴ آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۵
قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۵ - دولت مأمور اجرای این قانون می‌باشد آیین‌نامه اجرایی این قانون به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود به این ماده آخر آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است. آقای دکتر جمشید اعلم
پرفسور جمشید اعلم - بنده تصور می‌کنم یکی از بهترین قوانینی که در این مجلس گذشته همین قانون است و هر پیشنهادی هر کدام از آقایان نمایندگان دادند برای این که قانون منقح‌تر و بهتر باشد همان‌طور که آقای دکتر شاهکار فرمودند هر مدرسه‌ای که باز کنند یک محبس را بسته‌اند (دیهیم - ده محبس) ده محبس را بسته‌اند) ولی این قانون برای این است که مردم را با سواد کنند، بنده می‌خواستم از متصدیان و مجریان قوانین دیگر تقاضا کنم که در اجرای قوانین نهایت شدت را به خرج بدهند آقایان اطلاع دارند اخیراً چاقوکشی دوباره باب شده است، همین طور بچه دزدی، آقایان این خطرناک‌ترین مطلبی است که در این مملکت پیدا شده بچه دزدی و چاقوکشی با وجود قوانین شدیدی که ما داریم در این شهر نباید بشود. علت این است که قوانین به سرعت اجرا نمی‌شود اگر یک چاقوکش چاقو کشید و کسی را کشت بلافاصله باید او را بکشند والا بگذارند دو سال سه سال بماند مردم یادشان می‌رود که برای چه کشته‌اند بنده از آقای وزیر دادگستری می‌خواهم که این چاقوکش اخیری که در نیاوران شده و شخصی به نام مهاجر را که یکی از بهترین اشخاص خدمتگزار بوده کشته‌اند قاتلش را فوراً و به شدت مجازات کنند تا این برای مردم درس عبرت بشود که هر بی‌سروپایی یک گیلاس عرق بخورد و یک چاقو بگذارد جیبش هرکاری بخواهد بکند این حق را نداشته باشد، این باید جلویش گرفته شود و بنده باز هم از تصوب این قانون تشکر می‌کنم.
نایب رئیس - اعلام رأی نسبت به کلیه مواد می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. مجلس سنا فرستاده می‌شود، آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - بنده از توجه و مخصوصاً حوصله‌ای که آقایان به خرج دادند برای تصویب این لایحه کمال تشکر و امتنان را دارم و به آقایان اطمینان می‌دهم که این قانون یکی از گره‌های بزرگ را در راه پیشرفت و توسعه تعلمیات ابتدایی این مملکت باز خواهد کرد. از آقایانی که به عنوان مخالف صحبت کردند کمال امتنان را دارم زیرا مسائلی را که یک اندازه‌ای ممکن بود ابهامی داشته باشد روشن کرد یا این که در بعضی قسمت‌ها یک تردید جزئی داشتیم آن تردید با بحث و تذکراتی که در اینجا به عنوان مخالف شد از بین رفت. درباره تذکر جناب آقای پرفسور جمشید اعلم راجع به اجرای قوانین بنده می‌خواهم عرض کنم که دولت کمال توجه را دارد و شاید خود آقایان مطلع باشند که پرونده‌های دادگستری حقیقتاً آن عده‌ای که در جریان بود تا چه حدی تخفیف پیدا کرده و چقدر به سرعت دعاوی رسیدگی می‌شود گمان می‌کنم چون همه آقایان از این جریان اطلاع دارند و مورد تمجید و تحسین همه آقایان هم می‌باشد امیدوارم که دولت همین رویه را ادامه بدهد و در آینده هم این قبیل حوادثی که خدای نکرده پیش می‌آید با سرعت هر چه تمام‌تر رسیدگی شود.
۷ - شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون نظام دیار به الحاق یک ماده به قانون استخدام نیروی مسلح شاهنشاهی راجع به ترفیع گروهبان‌ها
نایب رئیس - عرض شود. لایحه مربوط به الحاق یک ماده به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام با حضور آقای معاون وزارت جنگ شور دوم لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به ماده واحده الحاقی به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را مورد بررسی قرار داده و چون پیشنهادی در شور اول داده نشده بود گزارش قبلی را تأیید اینک تقاضا دارد جهت تصویب نهایی در دستور مجلس شورای ملی قرار دهند.
ماده واحده - داوطلبان آموزشگاه‌های گروهبانی ارتش چنانچه حداقل دارای گواهینامه دوره اول متوسطه بوده وحائز بودن چنین شرطی در مورد آنان برابر اساسنامه‌های آموزشگاه‌های مزبور ضروری باشد پس از طی دوره این آموزشگاه‌ها به درجه گروهبان دومی نایل خواهند شد.
تبصره ۱ - در صورتی که بین گروهبان سوم‌های فعلی ارتش کسانی وجود داشته باشند که قبل از تصویب این قانون با در دست داشتن گواهینامه دوره اول متوسطه یا
بالاتر از این قبیل آموزشگاه‌های گروهبانی فارغ‌التحصیل شده‌اند از تاریخ تصویب این قانون به درجه گروهبان دومی ترفیع خواهند یافت.
تبصره ۲ - این قانون از تاریخ تصویب به موقع اجرا گذاشته شده و قوانین و مقرراتی که با آن مغایرت دارند از همان تاریخ ملغی می‌گردند.
به جای مخبر کمیسیون نظام - توماج
نایب رئیس - کسی اجازه صحبت نخواسته است پیشنهادی هم نرسیده است بنابراین رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است کسی هم اجازه صحبت نخواسته بنابراین به کلیه لایحه رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به دولت ابلاغ می‌شود.
۸ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
نایب رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه خواهد بود.
(مجلس ۵۰ دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی - دکتر موسی عمید