مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ تیر ۱۲۸۶ نشست ۱۱۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ تیر ۱۲۸۶ نشست ۱۱۶
مذاکرات پنجشنبه ۲۲ جمادی الاولی دارالشورای ملی
خلاصه وقایع و مذاکرات روز سه شنبه ۲۰را آقا سید محمد تقی قرائت کردند.
آقا سید محمد تقی – مسئله مهمی است که باید جلوگیری شود گویا خبر کرده‌اند که فردا خلق با اسلحه بمسجد شاه بروند در این مواقع حتی الامکان باید از فتنه جلوگیری شود.
حاجی محمد تقی – از طرف وزارت داخله در اینخصوص چه اقدامی شده است؟
آقا میرزا سید علینقی – اینکه از وزارت داخله تامین خواسته می‌شود محض آنست که خلق پاره اقدامات نکنند که دفع فاسد بافسد بشود.
حاج محمدتقی – پریروز قرار شد در ۲۴ ساعت وزیر داخله اقدامات فوری بکند که رفع غائله بشود اگر نکرد خود ملت اقدام کنید چطور شد؟
آقا سید محمدتقی- ملت خود بخود حقی ندارد اقدامی بکند در این موقع باید از طرف مجلس جلوگیری شود که اسباب مسئولیت نباشد.
آقا شیخ حسین – معلوم نیست که ملت می‌خواهد کارهای شرارت آمیز بکند البته آنها هم مسلمان هستند بواسطه آن تگلراف بهیجان آمده‌اند آنقدری که ملت از مجلس فرمان بردار است از وزارت داخله نیست هر گاه متفق هستید اعلانی از طرف مجلس بشود که ملت اقدامی نکنند تا خود مجلس بتدابیر عملی رفع این غائله را بکند.
حاج سید عبدالحسین شهشهانی – این مطلب صحیح و پسندیده است ولی باید فهمید که چطور می‌بایست مجلس از این فتنه جلوگیری کند آیا اشخاصی که از طرف وزارت داخله و حکومت متصدی کار هستند و باید جلوگیری کنند آنها باید رفع کنند یا اینکه واگذار بمجلس کنند و مجلس را باین جزئیات مشغول نمایند.
آقا شیخ حسین – اولا این فتنه را باید رفع کرد ثانیا در صدد اصلاح باید برآمد.
حسام الاسلام- اینکه دوستان شیخ بایشان نسبت می‌دهند که شیخ درد دین دارند خلاف است چون شیخ اجرت گرفته یا باید کار را بانجام رساند یا اینکه باید ترتیبات روحانی مجلس بکلی بایشان واگذار شود.
احسن الدوله – بنده تا حال حمالة الحطب شنیده بودم مصداقش را دیدم وکلا هستند در انجمن عرایض تا حال چهار دفعه تظلمات این مردم راجع ببعضی وزارتخانها شده یک جواب مسکتی نداده‌اند از طرف دیگر کارهای فوق العاده هم می‌کنند و کاری از مجلس کم نکرده می‌افزایند.
صدر نطنزی – تاکنون بتجربه معلوم شده است که هر وقت از مجلس اخطاری شد که فلانجا را اصلاح نمایند بمسامحه میگذرانند تا بعد از آنکه آنچه را باید نشود شده و خلق دست کشیدند آنوقت می‌نویسند اصلاح کردیم در فقره حضرت عبدالعظیم هم همینطور است.
مستشارالدوله – نه این است که وزارت داخله در این باب ساکت باشد دیروز در کمیسیون مالیه بودیم معاون وزارت داخله را خواستند و خیلی صحبت شد دیشب در شمیران خدمت آقای آقا سید عبدالله مجتهد بودند و در صدد برآمده بالاخره قرار شد که دو نفر یکی از طرف علما بطور نصیحت و یکی از طرف دولت بطور تهدید بروند و بشیخ اظهار کنند که عجالة بودن در اینجا صحیح نیست چندی بروید به ییلاق تا رفع این غائله بشود البته حالا اقدامات لازمه را خواهند نمود.
آقا سید حسن تقی زاده – معنی مساوات این است که تمام افراد مردم در کار خوب و بد مساوی باشند هر که خوب کرد خوب باشند و هر که بد کردید سابق بر این هر گاه یک حمالی یک کار بدی می‌کرد او را میرغضب می‌گفتند ولیکن این مرد با این مفسده‌هایی که برپا کرد هنوز امر مشتبه است و پاره ملاحظات می‌شود آن مسئله قزوین آن مسئله زنجان و جاهای دیگر پس ملاحظه بیخود است باید مفسدین را دفع و فتنه را رفع نمود. و آن روزی که گفتگو شد همه احسنت گفتند حالا امروز میگویند صحیح نیست معلوم می‌شود مجلس به این مفسدین اهمیت می‌دهد من برملا می‌گویم که در کمیسیون بعد از گفتگوی زیاد قرار شد که دولت جدا بآنها حکم کند که بروند شمیرانات چنانچه مخالفت کردند آن وقت آنها مخالف دولت و مجلس و ملت خواهند بود و در آن حال دولت باید به نظر یاغی گری بآنها نگاه کند و هر کدام از آنها که بشهر بیایند بحکم قانون مجازات شوند و در صورت امتثال و اطاعت امر دولت و ملت کمال احترام را از آنها خواهد کرد که بدون حدوث مفسده بروند.
معین التجار – عقیده بنده این است که ابدا ملت با آنها طرف نشود و هتک احترام زاویه مقدسه هم فراهم نگردد دولت با علمای اعلام رفع غائله را بکنند.
آقا ملا محسن – هیچ کس راضی نمی‌شود که مفسده برپا شود و اختلاف کلمه حاصل گردد ولی سریعاً از طرف علما و دولت اقدامی بشود که ملت هم مطمئن باشند.
وکیل التجار – در این که از طرف ملت نباید اقدامی بشود شبهه نیست اینهم که کار باینجا رسیده از سوء حرکات خود آنها است که رعایت احترام زاویه مقدسه را منظور نداشته چند نفر را در آنجا کتک زدند.
آقا میرزا محمود – بنده خدمت شیخ رسیدم خلاصه گفتار ایشان این است که اهل مجلس و افراد ملت را تکفیر کرده بهیچ طوری نمی‌شود جلوگیری کرد باید فکر صحیحی کرد.
دکتر ولی الله خان – هر گاه مجتهد مقلد برخلاف شرع رفتار نماید او بقوه تقلیدیه صدمه زده است پس بر علما و دین دارها لازم است که از این مفسده جلوگیری نمایند تمام مردم میگویند که این مجلس از یمن اقدام علما تشکیل یافت حالا بواسطه اینگونه اشخاص میگویند علما مضر بحال مجلس هستند باید رفع این شبهه را کرد.
آقا سیدمهدی – چندی قبل که آقای آقا سید عبدالله و آقای آقای سید محمد مجتهد بمجلس تشریف آوردند و فرمودند شیخ حضرت عبدالعظیم رفته و در رفتن خودشان بجهة عودت دادن از مجلس رای خواستند هر کدامی را بی اظهار کردند و بالاخره برفتن رای داده نشد بنده عقیده خودم را عرض کردم حالا هم عرض می‌کنم چاره نیست جز این که دولت باتفاق علما رفع این مفسده را بکند زیرا که حضرت عبدالعظیم مامن است و ازآن گذشته آنها هم دست خود را نبسته‌اند هر گاه جمعیت بروند زد و خورد زیاد اتفاق خواهد افتاد.
آقا سید محمد تقی – مطلب دیگر اینکه دیروز نسبت بمحقق الدوله خلاف ترتیبی رفتار شده و صدمه وارد آمد می‌خواستند ایشان را بکشند از خودشان تحقیق کنید.
محقق الدوله – آب بهارستان قدری وقف و قدری مال بهارستان است دستخطها صادر کرده و آب را می‌برند بنده باغبان باشی اینجا سپردم که شما همان ترتیب رفتار نمایید دیروز باغبان باشی آمد که آب را برده‌اند باغ حاجی باقر صراف گفتم بروند یک نفر آدم عاقل از طرف آنها بیاورند یک نفر آمد سوال و جواب شد مجددا باغبان باشی آمد گفتم بروید بخودش بگویید دیروز بعضی از وکلا خانه معین‌التجار مهمان بودند بخیال اینکه بنده آنجا بودم شش نفر تفنگچی آمده بودند آنجا که بنده را بکشند جهت این کار چه بوده است.
حاجی محمد اسمعیل آقا – این نسبت را نباید بحاجی باقر داد ایشان آنجا نبودند و از این نسبتها هم مبری هستند.
مرتضی قلیخان – گویا معین التجار ایشان را بشناسند باید تحقیق بشود و بمجازات برسند البته حاجی باقر بچنین کاری راضی نخواهد بود.
حاجی معین التجار – چند نفر از وکلا منزل بنده بودند گفتند ما فدایی ملت و وکلا هستیم امروز محقق‌الدوله نسبت مستبد بما داده بنده بحاجی محمد اسمعیل آقا گفتم ایشان رفتند و آنها را ساکت کردند.
آقا سید حسن تقی زاده – این اشخاص بواسطه اینکه بمنزل وکیلی بدون اذن داخل شدند و سوء قصدی بوکیل دیگر ابراز کردند باید بمجازات برسند.
وکیل التجار – هر وقت یک اتفاقی افتاد جلوگیری نشد بعد به یک نفر وکیل گلوله انداختند جلوگیری نشد حالا شش نفر بقصد کشتن یکنفر وکیل می‌روند اگر جلوگیری نشود منجر بفساد خواهد شد.
آقا سیدمهدی – این شخص که می‌گوید بمن نسبت مستبد داده‌اند خود او یکی از مستبدین است که از تبریز او را بیرون کرده‌اند.
آقا میرزا فضلعلی آقا – اشتباه نشود خود جناب حاجی باقر شخص منزه هستند.
محقق الدوله – مدتی است که جمعی از اهالی نظام در اینجا متظلم و متحصن هستند و از ترتیب وزارت جنگ هم مسبوق هستیم خوب است اخطاری بوزراتخانها بشود که این بیچاره‌ها را آسوده نمایند.
حاجی محمد تقی – تکلیف فردا چیست خوب است زودتر اطلاع بدهند که فردا بازارها را باز کنند و اقدامی نکنند تا از طرف علما و دولت رفع این غائله بشود.
رئیس - خوب سی نفر ازوکلا از اهل بازار هستند انجام این کار در عهده آنها است که جلوگیری نمایند.
حاج محمد تقی – تا مجلس تمام شود دیر می‌شود خوب است زودتر اطلاع داده شود.
آقا سید محمدتقی – ضرر ندارد چند نفر از وکلا بروند و ببازار اطلاع بدهند که فردا بازار را باز کنند.
آقا حسینقلی- خوب است جارچی برود خبر کند.
حاج محمد ابراهیم – جارچی نمی‌رسد منهم نخواهم رسید که بصنف بازار اطلاع بدهم خوب است لائحه نوشته شود که فردا روی منبر خوانده شود و مردم متفرق شوند (گفتند لایحه نوشته شود و هم حالا به بازار اطلاع داده شود).
وکیل التجار – بعقیده بنده به انجمنها نوشته شود خود آنها مردم را متفرق کنند.
رئیس - نتیجه همین شد که چیزی از طرف مجلس نوشته شود بانجمنها.
وکیل التجار – یک فکری هم باید برای امنیت زواری که می‌روند بشود.
حاج محمد ابراهیم – متواتر شنیدم که قریب پانصد نفر از اشرار و الواط سنگلج را جمع کرده برده‌اند بحضرت عبدالعظیم گمان من این است که هر چه زودتر این لایحه را نوشته و مهر کنند و بنده بروم مردم را ساکت کنم که مبادا فسادی برپا شود.
محقق الدوله – در صورتیکه این چند روزه بواسطه این تلگرافاتیکه باطراف شده مغشوش گردیده ببینیم آیا تلگرافخانه حق دارد که بدون اجازه وزارت داخله و دولت این تلگراف را مخابره نماید.
حاج محمد اسمعیل آقا – مادامی که از طرف دولت اخطار نشده که چنین تلگرافات شود پست و تلگراف آزاد است.
صدیق حضرت – مالیه باید بتصویب مجلس باشد ببینیم مجلس تصویب می‌کند که تلگرافخانه مقاطعه داده شود.
رئیس - مال امسال نیست در دو سال قبل پنج ساله اجاره داده شده است هر گاه سایر چیزهایی که پیش اجاره داده شده است تغییر می‌کند اینهم تغییر می‌کند.
صدیق حضرت – فرق نمی‌کند باید نگذاشت که کلاه ملت را بردارند.
اسدالله میرزا – میگویید جلوگیری از آزادی تلگراف شود در زمان استبداد این طور تلگرافات که از طرف ملت میشده تلگرافخانه بمحض دیدن مخابره می‌کرد در صورتی که دولت می‌توانست جلوگیری نماید این اساس برپا شده محض آزادی تلگراف بوده بنده حاضر هستم که مدلل دارم که این تلگرافات که از حضرت عبدالعظیم شده ثمری جز در عراق و زنجان نخواهد بخشید باین حال چطور می‌شود از آزادی تلگراف جلوگیری شود.
حاج محمداسمعیل آقا – تلگراف آزاد است.
آقا میراز فضلعلی آقا – در قانون اساسی نوشته شده که تلگراف آزاد است و در این مصالح عموم ملت منظور است حال یکنفر یک کاری کرده نمی‌شود از همه این مصالح اغماض کرد گذشته اگر این را تلگراف خانه نمی‌کرد با سیم کمپانی و انگلیس می‌کردند.
وکیل التجار – باید تلگراف کننده بمجازات برسد.
آقا شیخ عبدالکریم- عقلا و شرعا در این مواردی که تولید فتنه می‌شود آزادی نیست.
آقا سید حسین – اگر تلگراف آزاد نباشد ضرر آن بملت عاید خواهد شد والا دولت در هر موقع بخواهد تلگراف بکند می‌تواند.
رئیس- بیش ازین در این موضوع مذاکره نشود لایحه از طرف پنج انجمن بمجلس رسیده بود قرائت شد قریب باین مضمون:
- حضور محترم وکلای مجلس مقدس روز چهارشنبه جناب آقا میرزا ابراهیم خان منشی سابق سفارت فرانسه که در بعضی از انجمنها سمت عضویت دارند و بخلوص وطن پرستی از شغل چندین ساله خود استعفا داده‌اند محض زیارت به حضرت عبدالعظیم می‌روند در آنجا با شیخ شاپور مشغول صحبت بودند که چند نفر از کسان شیخ فضل الله با چوب و قداره ریخته و صدمه زیاد بر ایشان وارد می‌آورند و ایشان را می‌برند خانه شیخ و پاره عبارات لاطائل به ایشان گفته می‌شود بالاخره جمعی ایشان را خلاص می‌کنند در این صورت تکلیف اشخاصی که به زیارت می‌روند چیست اعضای انجمنها و سایر ملت اگر اندکی صبر کنند همین که کارد به استخوان آنها رسید تحمل نخواهند کرد خوب است هر چه زودتر جلو این مفاسد گرفته شود که منجر بمفاسد زیاد نگردد.
حسام الاسلام – سابقا عرض شد من لایکرم لایکرم این شخص دیگر قابل اکرام نیست باقی را عرض نمی‌کنم.
آقا سید محمد تقی – کسی گمان نکند که غرض همراهی با این شخص است معلوم است این نوع اشخاص باید طرد و منع بشود ولی بطوری که تولید فتنه نشود.
گفتند که در جواب این لایحه بنویسند که از طرف ملت فردا اقدامی نشود تا علما اعلام و مجلس مقدس بدستیاری دولت رفع این مفسده را بکنند و تاعصر نتیجه را اطلاع بدهند.