مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ بهمن ۱۳۲۳ نشست ۱۰۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی دوره ۱۴
جلسه: ۱۰۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۱۲ بهمن ماه ۱۳۲۳
فهرست مطالب:
۱- مذاکره راجع به صورت مجلس
۲- سؤال آقای دکتر مصدق و پاسخ آقای وزیر امور خارجه
۳- تصویب صورت مجلس
۴- مذاکره راجع به دستور
۵- مذاکره در طرح پیشنهادی آقای دولت‌آبادی راجع به تفسیر بند ط ماده ۶ قانون مالیات بر درآمد
۶- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای دکتر معظمی نایب رئیس تشکیل گردید.
صورت مجلس روز سه‌شنبه ۱۰ بهمن ماه ۱۳۲۳ را آقای (طوسی) منشی قرائت نمودند.
۱- مذاکره راجع به صورت مجلس
نایب رئیس - آقای اردلان
اردلان - عرض کنم در صورت جلسه نوشته شده است که مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر تشکیل شد. هیئت رئیسه یک تصمیم بسیار خوبی گرفته بودند که دو ساعت و نیم پیش از ظهر خودشان تشریف بیاورند و آقایان نمایندگان هم تشریف بیاورند و یک ربع هم ضرب‌الاجل باشد که اگر نیامدند جلسه تعطیل شود و این تصمیم بسیار خوبی بود و روی این تصمیم ما چند جلسه آمدیم و کار هم انجام شد ولی بدبختانه این ترتیب از میان رفت از مقام ریاست استدعا می‌کنم اگر به این تصمیم خودشان باقی هستند حقیقتاً عمل بکنند و اگر هم منصرف شده‌اند اقلاً ما را مطلع بکنند.
نایب رئیس - هیئت رئیسه تغییری در تصمیمش نداده است ولی پریروز برای تعیین دستور لازم بود با آقایان رؤسای فراکسیون‌ها صحبت بشود و به همین جهت بود که آقای رئیس
صحبت فرمودند. آقای لنکرانی نسبت به صورت جلسه نظری دارید؟
لنکرانی - بنده خودم نمی‌دانم عرضی که می‌خواهم بکنم با صورت جلسه تناسب دارد یا نه.
نایب رئیس - اعتراض به صورت جلسه مربوط به این است که اگر مطالبی برخلاف آنچه از طرف آقایان گفته شده است در اینجا ذکر شده باشد تذکر بدهند.
لنکرانی - من خواستم عرض کرده باشم که در هر صورت و علی ای حال به حمدالله و المنه ما مسقلیم و گمان می‌کنم با صورت مجلس تناسب داشته باشد.
عرض کردم نمی‌خواهم تصریحی کرده باشم مخصوصاً من مباهات می‌کنم به این که ملت ایران فوق‌العاده لایق است دلیل لیاقت او هم همین که کند و زنجیری است که برای او ایجاد کرده‌اند و کند و زنجیر را هم هر روز محکمتر می‌کنند آقای دکتر میلسپو هم مستخدم ما هستند…
نایب رئیس - اجازه بفرمایید قبل از دستور ممکن است بفرمایند.
لنکرانی - نخیر یک کلمه دیگر تمام شده دلیل لیاقت ما هم همان است که اختیارات دکتر میلسپو را نخواستیم و لغو کردیم امروز یا فردا هم اگر بخواهیم باقی اختیارات را لغو می‌کنیم و انشاءالله خواهیم توانست و لغو هم خواهیم کرد و ما هم لایقیم.
نایب رئیس - آقای نبوی نسبت به صورت جلسه نظری دارید؟
نبوی - خیر
امیر تیمور - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب رئیس - بفرمایید.
امیر تیمور - یا این که فرمایشات آقای لنکرانی کاملاً صحیح و وارد بود ولی برخلاف نظامنامه بود و بنده به آقای دکتر معظمی جداً اعتراض دارم که مجلس را بسیار بد اداره می‌کنند و مطالب خارج از موضوعی که گفته می‌شود باید جلوگیری بفرمایند و جلوگیری نمی‌فرمایند مطالبی که خارج از موضوع است و وارد نیست نباید صحبت بشود.
نایب رئیس - آقای فیروزآبادی راجع به صورت جلسه است (فیروزآبادی - خیر) آقای دکتر آقایان نسبت به صورت جلسه است؟(دکتر آقایان - خیر) آقای مهندس فریور در صورت جلسه اعتراضی دارید؟
مهندس فریور - روز قبل بعد از اخطار نظامنامه‌ای که بنده کردم و آقای طباطبایی هم اخطار فرمودند آقای رئیس هم وارد دانستند نمی‌بایستی دیگر نه مطلب مورد مذاکره قرار گیرد و نه رأی گرفته شود چون اعتراض را خود آقای رئیس هم وارد دانستند و تشخیص هم با رئیس است ولی بعد مدتی وقت مجلس تلف شد و بالأخره مجلس از اکثریت افتاد و امیدوارم دیگر تکرار نشود.
نایب رئیس - بعد از آن که آقای رئیس راجع به این موضوع مذاکره فرمودند از مجلس رأی گرفته شد و مجلس رأی داد.
مهندس فریور - مجلس نباید رأی بدهد برخلاف نظامنامه است.
۲- سؤال آقای دکتر مصدق راجع به بازداشت شدگان و پاسخ آقای وزیر امور خارجه
نایب رئیس - عده برای رأی به صورت مجلس کافی نیست بعد رأی گرفته می‌شود. آقای انتظام وزیر امور خارجه برای جواب آقای دکتر مصدق حاضرند بفرمایید.
دکتر مصدق - راجع به جمعی از هموطنان که از شهریور ۱۳۲۲ به بعد بازداشت و تسلیم مقامات نظامی متفقین شده‌اند و عده‌ای از آنها را هم نظامیان انگلیس مستقیماً دستگیر کرده بودند اینجانب از زمانی که به نمایندگی مجلس انتخاب و دخیل در سیاست مملکت شده‌ام تکلیف خود را دانسته و می‌دانم به اقتضای مسئولیتی که در پیشگاه ملت و افکار عمومی دارم اقدام مقتضی در جبران این پیش‌آمد اسف‌انگیز که منافی حق حاکمیت ایران است به عمل آورم. قبل از تشکیل مجلس نظر مقامات مربوطه را به لزوم خاتمه دادن به این جریان ناگوار جلب کرده و راه‌حل مؤثری هم در نظر گرفته شدکه متأسفانه با عدم ابراز حسن‌نیت از طرف نخست وزیر
وقت عقیم ماند. بعد از تشکیل مجلس هم اقدامات خود را تعقیب کرده منجمله از آقای ساعد خواستم رونوشتی از پرتکلی که مدرک این بازداشت‌های غیر قانونی است بدهند تا بتوانم اعتراضات خود را در مورد این سندی که خلاف حق حاکمیت و استقلال مملکت تنظیم شده بگویم ایشان از دادن رونوشت امتناع کرده فقط حاضر بودند در صورتی که تعهد نمایم آن را با قید محرمانه بگیرم ارائه بدهند و من چنین تعهدی نمی‌توانستم بکنم در عین حال مأمورین صلاحیت‌دار اینجانب را به سکوت و انتظار نتیجه اقدامات وزارت امور خارجه تشویق و مرا از احتمال سوء‌تأثیر نطق در مذاکرات و تعویق استخلاص بازداشت شدگان بر حذر می‌نمودند به این لحاظ علی‌رغم تأثیر باطنی و برخلاف میل قلبی دم فرو بسته و منتظر نتیجه اقدامات دولت بودم تا این که فرار سه نفر از بازداشت شدگان و تحصن آنها در مجلس پیش آمد اظهار آنان این بود که طول بازداشت غیر قانونی و بلاتکلیفی و پریشانی عائله بازداشت شدگان و نبودن فریادرس آنها را ناچار کرده است که به نمایندگان ملت پناه آورده دادخواهی بکنند!! به خاطرم رسید وقتی که در سال ۱۳۱۹ مأمورین شهربانی برای بازداشت من آمدند چون امر دولت را مطاع می‌دانم فوراً تکمین کردم و انتظار داشتم که اگر گزارش‌های خلاف واقعی بر علیه من داده شده رسیدگی و روشن شود ولی بعد از توقف چند روز در زندان مرکزی که معلوم شد اصلاً رسیدگی در کار نیست و مقصودشان آزار من است عاصی شدم و روزی که می‌خواستند مرا به زندان بیرجند ببرند مقاومت کردم و در اطاق رئیس زندان با اشاره به عکس شاه سابق این شعر را خواندم:
ای زبر دست زیر دست آزار گرم تا کی بماند این بازار.
باری وقتی که نتیجه پناه آوردن این چند نفر به مجلس این شد که مأمورین دولت آنان را با استعمال قوه نظامی به بازداشتگاه برگردانند بدون این که به دادخواهی آنها توجه بشود بی‌اندازه متأثر شدم و تشخیص دادم که سکوت بیش از این جایز نیست و خیانت است چه نظر من این بود که از اخلال به مذاکرات بین دولت و مقامات متفقین احتراز کنم اما اگر بنا باشد بر اثر بی‌علاقگی یا بی‌کفایتی دولت یک وضعیت ناهنجاری که با هیچ یک از موازین حقوق بین‌الملل وفق نمی‌کند و بر اثر علاقه نخست وزیری به مقام خود بر دولت تحمیل شده ادامه پیدا کند و ما ساکت بنشینیم و تماشا کنیم که هر چند ماه یک مرتبه فرماندهان متفقین بر اثر عجز و الحاح عائله بازداشت شدگان به حال آنها رحم کرده چند تن از آنان را رها کنند و دولت ما جرأت نداشته باشد حقوق ما را حفظ کرده روابط همکاری ما را با متفقین لااقل با همان قرارداد اتحادی که خودشان برای مشروع کردن توقف ارتش خود در این مملکت به ما تکلیف کردند تطبیق نماید دیگر فاتحه همه چیز را باید خواند. اینک سؤال من
۱- با این که کشور ایران از نقطه نظر مقررات حقوق بین‌الملل کشور اشغال شده محسوب نیست و روابط ما با متفقین بر اساس یک قراردادی مستقر گردیده که به موجب آن ما برای پیشرفت مقاصد جنگی متفقین تمام وسایل زندگانی خود را به اختیار متفقین گذاشته‌ایم و تن به هر نوع فداکاری و محرومیت‌ها داده‌ایم و متفقین متعهد شده‌اند که استقلال و حاکمیت ما را محترم بشمارند و در امور داخلی ما مداخله نکنندعلت این که برخلاف استقلال قضایی ما دولت جمعی از ایرانیان را بدون هیچ‌گونه مجوز قانونی بازداشت کرده و تسلیم مأمورین ارتش متفقین نموده چیست؟
۲- پرتکل‌هایی که راجع به تسلیم اتباع ایرانی به مأمورین بیگانه و نگاهداری آنها در بازداشتگاه خارجی در خاک ایران امضا شده با کدام یک از مقررات حقوق بین‌المللی که شامل ممالک مستقل می‌شود موافقت دارد و این سندهای ننگین را کی از اعتبار خواهید انداخت؟
۳- اعمال منتسب به بازداشت شدگان مشمول کدام یک از مواد قوانین جزایی کشور است و علت این که اصل دهم متمم قانون اساسی نقض شده و اتهامشان در مدت قانونی به آنان اعلام نشده است چیست؟
۴- در بین بازداشت شدگان عده‌ای از مستخدمین
در دولت هستند به خصوص چند نفر قضات که طبق قوانین مملکتی مصونیت قضایی دارند و حتی مستنطقین صلاحیت‌دار بدون سلب مصونیت به موجب قرار دادگاه انتظامی حق بازداشت آنان را ندارند و از طرف دیگر مستخدمین دولت عموماً که مورد تعقیب واقع می‌شوند مادام که ادعانامه قانونی از مقام صلاحیت‌دار قضایی بر علیه آنان صادر نشده از خدمت معلق نیستند علت این که حقوق عده‌ای از آنان را نمی‌دهند و عائله بی‌گناه آنها را گرفتار پریشانی معاش کرده‌اند چیست؟
۵- آیا می‌توانیم امیداور باشیم که دولت فعلی با مذاکرات مؤثری سریعاً توجه مقامات متفقین را به فدارکاری‌های ملت ایران جلب کرده و از آنها بخواهند به پاس احترام یک مملکتی که خودشان آن را (پل پیروزی) می‌خوانند بیش از این به دوام یک وضعیتی که با هیچ اصولی موافقت ندارد و از آن جز موهون کردن یک ملت متفق و فداکار نتیجه حاصل نمی‌شود رضایت ندهند فرضاً اگر در بین این بازداشت شدگان افرادی باشند که قبل از ورود رسمی ایران در صف دول جنگجو دچار لغزش شده یا تبعیت از احساسات خود کرده باشند بعد از این مدت طولانی گرفتاری و آوارگی از آن اغماض و بقیه بازداشت شدگان را بالمره آزاد کرده و از این راه یک احترام و حق‌شناسی به موقع و به جایی به ملت ایران بنمایند.
وزیر امور خارجه (آقای انتظام)- بنده اگر چند روزی در عرض جواب تأخیر کردم به این امید بود که شاید از اقدامات و مذاکراتی که کرده‌ایم نتیجه‌ای که مطلوب نماینده محترم و مورد پسند مجلس شورای ملی باشد به دست بیاوریم ولی تصدیق می‌فرمایید در یک چنین امر مهمی چند روزه نتیجه حاصل نمی‌شود به این واسطه جایز ندانستم عرض جواب را بیش از این به تأخیر بیندازم. بنده نمی‌خواهم وارد جزئیات اظهارات آقای دکتر مصدق بشوم ولی لازم است این نکته را عرض کنم که هیچ یک از دولت‌های وقت از این پیش‌آمد خوشوقت نبودند و همه از این که عده‌ای از هموطنان‌شان که در بین آنها مستخدمین عالی مقامی هم بودند که به درستی و خدمتگزاری شناخته شده‌اند و مورد سوءظن واقع شده‌اند گرفتار شده‌اند متأثر بوده‌اند متأسفانه این موضوع را هم باید در نظر داشته باشیم که در زمان جنگ برای یک دولت متفق این تعهد اخلاقی باقی است که اگر تصور یک خطری برای یک یا چند تن از متفقین خودش بکند هر قدر هم که کوچک و احتمالی باشد از هیچ‌گونه اقدامی برای جلوگیری از آن مضایقه نکند. راجع به پرتکلی که اشاره فرمودند پرتکل به معنای حقیقی کلمه وجود ندارد فقط در یک مراسلاتی که رد و بدل شده است راجع به شرایط و محل بازداشت معین شده است و در کلیه این مراسلات هم دولت متذکر شده است که این موافقت به هیچ وجه سابقه حقوقی و ملاک عمل برای آینده نخواهد بود و موقت و محدود به زمان جنگ است، بنده تصور می‌کنم که هر دولتی که سر کار آمده است توجه نخست وزیر و وزیر امور خارجه‌اش مصروف به این کار بوده است که به این موضوع خاتمه بدهد، آنچه که مربوط به دولت کنونی است اطمینان داشته باشید که این تصور صورت قطع و یقین دارد برای این که از بدو تشکیل جناب آقای نخست وزیر و خود بنده در این باب با نمایندگان متفقین وارد مذاکره شدیم دلایلی هم که داشتیم به آنها گفتیم آنها هم اشکالاتی که داشتند بیان کردند و این اقدامات ما هم به کلی بی‌نتیجه نماند چنانچه ملاحظه فرمودید در این دو ماه که از عمر دولت کنونی می‌گذرد متجاوز از بیست نفر از بازداشت شدگان رها شدند اینک هم بنده امیدوارم این تذکرات ما که با روح صمیمیت و مساعدت کامل در پیشرفت کار متفقین است در پیش متفقین‌مان مؤثر واقع شود و مخصوصاً در این ایام که در جنگ رو به پایان است و نیروی دلیر متفقین بزرگ ما به صورت برق‌آسایی در خاک دشمن پیشرفت می‌کند و نور صلح و پیروزی را از دریچه فتوحات مشعشعان به ما نشان می‌دهند اگر واقعاً به جا یا بی‌جا نگرانی در بین بوده است و سوءظنی متوجه بعضی از هموطنان ما بوده است به کلی مرتفع گردد و آن منظوری که آقا دارند حاصل شود.
نایب رئیس - آقای دکتر مصدق
دکتر مصدق- بنده از جناب آقای وزیر امور خارجه خیلی متشکرم که به سؤال بنده توجه فرمودند و اقداماتی می‌خواهند بفرمایند که انشاءالله این کار به زودی حل شود و خاطر یک ملتی از این حیث راحت بشود ولی این که می‌فرمایند دولت‌ها همیشه متأثر بوده‌اند من این مسئله را کاملاً تکذیب می‌کنم به جهت این که دولت‌هایی که متأثر باشند استعفا می‌کنند و می‌روند و حاضر نمی‌شوند و من یقین دارم اگر در این مملکت سه دولت برای یک کاری که برخلاف مصالح مملکت باشد استعفا بکنند ما همه چیز خودمان را که از دست داده‌ایم به دست خواهیم آورد (صحیح است) دولت‌ها باید در عمل متأثر باشند نه در قلب، وقتی که من در قلب متأثر باشم ولی هیچ کاری انجام ندهم آن تأثر من هیچ فایده ندارد (صحیح است - بسیار صحیح است) و اما راجع به این قضیه قانون اساسی ما مقرراتش این است هر کس را توقیف می‌کنند در ظرف بیست و چهار ساعت باید به او بگویند که به چه دلیل توقیف شده‌ای نسبت به این توقیف شدگان این را نکردند و یک عده را هم که چندین ماه نگاه داشتند و بعد مرخص کردند لااقل به آنها باید بگویند که آنها را به چه دلیل توقیف کرده‌اند اگر دلیل نداشت چرا چندین ماه آنها را نگاه داشتند اگر دلیل داشت چرا بدون محاکمه آنها را مرخص کردند این است که بنده عرض می‌کنم اگر متفقین و دول مجاور که دوست ما هستند به آنچه که پیغمبر ما فرموده که الملک یبقی بالعدل و لا یبقی مع الظلم عقیده ندارند بایستی به حرف‌های فلاسفه اروپایی عقیده داشته باشند که می‌گویند فاتحین حقیقی آنها هستند که عدالت طلبند و دیگران مثل سیل‌هایی هستند که درگذرند این عقیده روسو است که می‌گوید لورتیابل کنگران سن سوکی ساوفردلوا، لزترسن کم ل تران کی پاس. متفقین ما که امروز از هر حیث به پیروزی رسیده‌اند دیگر آن نگرانی‌هایی که در اول جنگ داشتند ندارند، نگرانی‌های آنها این بود که دراین مملکت ستون پنجمی باشد حالا دیگر ستون پنجم کجا است متفقین ما شاید الان به برلن هم رسیده باشند این است که از این جهت بنده استدعا می‌کنم جناب آقای وزیر امور خارجه توجه مقامات عالیه دول دوست و مجاور ما را جلب بکنند و به آنها عرض بکنند حالی بکنند که ملت ایران همیشه دوست صمیمی و فداکار دول متفق خودش بوده و انتظار دارد در این موقع به این اشخاص کمال مساعدت را بفرمایند و هر چه زودتر این اشخاص را رها کنند به جهت این که اشخاصی که در زندان نرفته‌اند نمی‌دانند آنهایی که در زندان هستند چه صدماتی متحمل می‌شوند اینها بعضی‌هاشان به من نوشته‌اند که همه چیز خودشان را از دست داده‌اند (صحیح است)
۳- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس - نسبت به صورت مجلس چون آن وقت عده کافی نبود حالا کافی شده است رأی گرفته می‌شود، نسبت به صورت مجلس دیگر اعتراضی نیست صورت مجلس تصویب شد. بعضی از آقایان اعتراض کردند که چرا اجازه داده شده است که سؤال بشود خواستم عرض کنم توجه بفرمایند ماده ۵۴ نظامنامه می‌گوید آقایان نمایندگان می‌توانند در بدو یا ختم مجلس از وزرا سؤال کنند بنابراین سؤال غیر از دستور است- عده‌ای از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند.
۴- مذاکره راجع به دستور
جمعی از نمایندگان - دستور، دستور
فیروزآبادی - بنده مخالف با ورود دستور هستم اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس - بفرمایید.
فیروزآبادی - بنده عقیده‌ام این است هر کس مذاکراتی دارد باید قبل از دستور اظهار بکند مطالب قبل از دستور هم بی‌خود نیست کمتر از دستور مهم نیست بلکه بعضی از آنها هم از دستور مهم‌تر است منتها به اختصار ممکن است اجازه بفرمایند مذاکرات قبل از دستور بشود نه این که یک جلسه مجلس را معطل بکنند مختصر صحبت بشود بعد وارد دستور بشویم.
نایب رئیس - رأی می‌گیریم به ورود در دستور آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد آقای رحیمیان:
پیشنهاد می‌کنم گزارش دولت راجع به آقای دکتر میلسپو مطرح بشود.
وزیر مشاور (آقای فهمیمی) - آقای نخست وزیر به آقای رئیس اطلاع داند بنده را هم مأمور کردند از آقایان خواهش کنم برای تعقیب مذاکراتی که با دکتر میلسپو در میان است مذاکره مطلب او را امروز به تأخیر بیندازند برای جلسه آینده.
نایب رئیس - آقای رحیمیان پیشنهادشان را مسترد کردند.
مهندس فریور - بنده این پیشنهاد را قبول می‌کنم اجازه می‌فرمایید.
نایب رئیس - بفرمایید.
مهندس فریور - اینجا یک مطلبی باید در نظر گرفته شود و آن این است که این درخواست حمیت از طرف دولت شده بود یا از طرف دکتر میلسپو؟ اگر از طرف دولت شده بود ممکن است.
(نایب رئیس - از طرف دولت) خوب اگر از طرف دولت شده بود اشکالی ندارد بنده هم مسترد می‌کنم.
۵- مذاکره در طرح پیشنهادی آقای دولت‌آبادی راجع به تفسیر بند ط از ماده ۶ قانون مالیات بر درآمد.
نایب رئیس - طرح پیشنهادی آقای دولت‌آبادی مطرح است آقای دکتر شفق جنابعالی راجع به طرح آقای دولت‌آبادی جزو مخالفین اسم نوشته بودید.
دکتر شفق- بنده اجازه نخواسته‌ام فقط نظرم این بود راجع به طرح آقای دولت‌آبادی انجمن تربیت بدنی هم مشمول باشد بعد معلوم شد که پیشنهادی هم در این باب شده است.
نایب رئیس - آقای دولت‌آبادی.
دولت‌آبادی - در جلسه گذشته در اطراف طرح پیشنهادی بنده و جمعی آقایان مذاکرات زیادی شد و وقت مجلس را مدتی اشغال کرد شاید بعضی از آقایان نمایندگان توجه به اصل موضوع نفرمودند و یک پیچیدگی‌هایی در مطلب پیش آمد که بنده فکر می‌کنم که بایستی خاطر آقایان را باید یک قدری روشن‌تر کرد و در این مورد تصمیمی اتحاذ کرد اصل این موضوع که به نام تفسیر آمده است یک امر تازه نبود که کمیسیون تقاضا کرده باشد یا گزارش داده باشد که دولت یک گذشتی را از درآمدهای مالیاتی به تصویب مجلس برساند زیرا به خاطر بعضی از آقایان نمایندگان این طور خطور کرده بود که مقصود از گزارش کمیسیون این بوده است که نتیجه تخفیفی در دریافت مالیات پیش می‌آید در صورتی که این طور نیست در ماده شش قانون مالیات بر درآمد نوشته است درآمدهای غیر ویژه که مالیات به آن تعلق می‌گیرد شامل موارد زیر نخواهد بود یعنی این موارد نباید مالیات به دولت بپردازد و هیچ ارتباط در نصاب مالیات و کم و زیاد کردن آن ندارد مخصوصاً به این طریقی که بنده توضیح خواهم داد و خاطر آقایان متوجه خواهد شد یکی از آن مواد که مالیات به آن تعلق نمی‌گیرد این است که اگر شخصی به موجب بند ط از این ماده که می‌خوانم تا میزان ده درصد از عایداتش را به مصارف خیریه برساند…
نایب رئیس - اکثریت نیست.
طباطبایی - وزیر مالیه هم چون نیست در این مطلب نمی‌شود مذاکره کرد.
نایب رئیس - اکثریت شد بفرمایید.
دولت‌آبادی - راجع به اعتراضی که آقای طباطبایی فرمودند عرض کنم که ماده‌ای را که رویش بحث می‌کنیم تا موقع تصویبش آقای وزیر مالیه می‌آیند علاوه بر این گزارشی هم در کمیسیون با حضور دولت تنظیم شده است خلاصه مطلب را بنده می‌خواهم توضیح کنم که در بند ط از ماده شش نوشته شده است تا میزان ده درصد عایدات هر شخصی که برای مصارف خیریه به بنگاه‌های خیریه‌ای که دولت آنها را شناخته باشد پرداخته شده و از آن مؤسسات قبض رسمی در دست داشته باشد یک چنین پرداخت‌هایی به موجب همین بند ط از ماده شش خود این پرداخت‌ها از مالیات معاف است این اشتباه نشود مخصوصاً این که تصویب شده است و یک امر تازه‌ای نیست اما اشکالی که آقای فرهودی کردند
و تصور می‌کنم مراجع به اصل موضوع نکرده‌اند ایشان میل داشتند در اطراف کلیاتی وقت مجلس را اشغال فرموده باشند و ضمناً اشاره به یک مطالبی فرمودند که بنده میل ندارم جواب آن مطالب را داده باشم زیرا در این قسمت تأمین منفعتی برای کسی نیست و بنده هم عامل تأمین منفعت نامشروعی برای هیچ کس نیستم پس احتیاج ندارد که در اطراف بیانات آقای فرهودی بنده توضیح بیش‌تری بدهم به همین اختصار قناعت می‌کنم. اما موضوع اثر عملی که تصویب این طرح خواهد داشت این است که ما اگر فکر بکنیم پرداخت این وجوه به خیریه‌ها در نصاب پرداخت مالیاتی تأثیر دارد آنچه که در اینجا مصرح است به فرض این که ما شخص را شامل شخصیت حقوقی ندانیم زیرا شخص به تعبیر قانون اعم از فرد واحد است یا بنگاه و شرکتی که طبق مقررات مملکتی ثبت بشود و برای خودش احراز شخصیت قانونی و حقوقی بکند به فرض این که بخواهیم به این توجه نکنیم افراد وقتی که بخواهند از عایدات شخصی خودشان پرداخت‌هایی به امور خیریه بکنند او را معاف کنیم عموماً این گونه افراد در نصاب پرداخت‌های حداقل و متوسط مالیات هستند اما شرکت‌ها یا بنگاه‌ها اینها را هم باید توضیح بدهم که اینها یک شرکت‌های ثبت شده هستند که مشکلی دیگر باقی نماند و البته کارخانه‌ای که (مثل کارخانه آسیای ایشان که بنده نمی‌دانم که آسیای آب است یا آسیای گاو) ثبت نشده باشد ما آن را دارای شخصیت قانونی و حقوقی نمی‌دانیم پس کارخانه‌جات حداکثر مالیات را می‌پردازند یعنی طبق قانون و آیین‌نامه اکثر عایدات آنها از صد هزار تومان زیادتر است و بالملازمه حداکثر مالیات را آنها می‌پردازند پس فراری از مالیات برای پرداخت برای آنها نمی‌شود تصور کرد و یک نکته دیگر هم این است که در جایش توضیح دادم که این گونه پرداخت‌ها صرفاً از مالیات معاف باشند اگر این پرداخت‌ها از مالیات معاف نباشند این طور خواهد بود که هر شرکتی بخواهد صد هزار تومان یا ده هزار تومان برای امور خیریه بپردازد معادل آن هم باید مالیات بپردازد و بالملازمه این کمک‌ها را از بنگاه‌های خیریه و مؤسسات عمومی بازداشته‌ایم و هیچ ارباب خیری را بنده سراغ ندارم که راضی باشد و حاضر باشد که برای این که صد هزار تومان به یک بنگاه خیریه پرداخت می‌کند هشتاد هزار تومان هم مالیات آن را بپردازد همچو چیزی را بنده سراغ ندارم و البته آقایان نمایندگان محترم به خوبی مطلعند که سال گذشته در همین تهران ارباب خیر کمک‌ها کردند به بنگاه‌های خیریه انجمن‌های خیریه مرکزی که تشکیل شد بیش از سی میلیون ریال کمک به مردم بینوای شهر کردند البته در جراید هم خوانده‌اید ولی امسال بنده چیزی ندیدم و نشنیده‌ام و اگر هم فرضاً بوده است در مقابل آن وجوهی که پارسال پرداخت کرده‌اند مبلغ ناچیزی بوده این مال تهران و اثر عملی این عدم توجه به تصویب این طرح. اما درباره اصفهان سال گذشته که بنده در اصفهان بودم مردم آنجا به وسیله انجمن‌های خیریه برای بینوایان و اداره کردن مریضخانه بیش از دو میلیون تومان کمک کردند و امسال با زحمت توانسته‌ایم یک ششم آن مبلغ را جمع‌آوری کنیم و این کارخانه‌جات صریحاً می‌گویند که ما هیچ‌گونه مجوزی نداریم که با این مشکلات زندگی برای کمک‌های مالی به بنگاه‌های خیریه یک مالیاتی هم بپردازیم خلاصه این است، یک نکته دیگر هم که باید مورد توجه آقایان قرار گیرد این است که این دستگاه‌ها و این تشکیلات ما مرتب نیست که ما بتوانیم زندگی مردم را اداره کنیم میانه مردم و دولت به عقیده بنده و هیچ کس تفاوتی نیست و اگر تفاوتی هم باشد باید بگوییم و آن تفاوت را رفع کنیم نه این که حساب کنیم اگر چیزی به یک بینوایی داده شد که فرضاً صد دینار یا بیش‌تر بود بیایند در مقابل آن به خزانه دولت هم بدهند چون این یک وسیله‌ای نیست برای فرار از مالیات نمی‌شود گفت که بیایید صد هزار تومان بدهید و در مقابل آن هم مبالغی مالیات آن را بپردازید بنده خواستم آقایان یک توجهی نسبت به این موضوع بفرمایند و یک توجهی به این بینوایان بکنند و در همان پیشنهادی هم که مخصوصاً آقای امینی و آقای دکتر شفق تذکر دادند وجوهاتی هم که به انجمن تربیت بدنی و مؤسسات ورزشی داده می‌شود از این مالیات معاف باشد چون اوضاع ورزشی در
در مملکت ما خوب نیست و در این چند سال اخیر هم که متأسفانه وضعیت بدتری پیدا کرده است و رو به خرابی می‌رود شاید یک وضعیت بهتری را پیدا کند و یک کمک‌های مالی به آنها کرده شود و این نکته را هم آقای طباطبایی در ضمن فرمایشاتشان در جلسه گذشته بیان کردند که این پیشنهاد خرج است بنده می‌خواستم یک توضیح کوچکی در اطراف موضوع بدهم که اصولاً وضع قوانین و آیین‌نامه‌ها برای تسهیل انضباط و انتظام و خلاصه برای بهبودی جریان امور است هیچ آیین‌نامه و هیچ نظامنامه در دنیا وضع نشده است که او را وسیله و مانع برای انجام کارها قرار دهند، اصلاً دلیل وضع قوانین و آیین‌نامه‌ها در همه جا همین است و بس ولی متأسفانه در مملکت ما در دستگاه دولتی ما همیشه به جای این که از مقررات و قوانین حسن استفاده بشود برای انتظام امور آن را یک سد سدید و یک مانع بزرگی برای انجام منظور قرار می‌دهیم و مردم و مملکت را تا ابد دچار زحمت و اختلال می‌کنیم، در مجلس شورای ملی ما نباید راضی بشویم که به نام نظامات و مقررات از یک امور خیریه‌ای جلوگیری شود و برای پیشرفت یک مقاصدی اشکال‌تراشی شود و مانعی پیدا شود این را اگر بخواهید این اندازه برای او تضمین قائل شوید بنده یک مثال کوچکی را عرض می‌کنم که مثل این است که آقای سید محمد طباطبایی دستور بدهند که لیوان آبخوری را آب کنند برایشان و بیاورند اینجا بنده عرض می‌کنم که این هم پیشنهاد خرج است، برای این که ممکن است آبخوری را در ضمن این که آب می‌کنند بیفتد و بشکند و یک خسارتی وارد شود و لازمه‌اش این است که یک تومان بدهند آبخوری را بخرند پس وقتی که پولی خرج نشده است و آب را هم آورده‌اند ما نبایستی این طور ا شکالتراشی بکنیم مخصوصاً بنده تمنا دارم که در این عرایضی که کردم توجه بفرمایند و امیدوارم که مورد توجه مجلس واقع شود.
نایب رئیس - در کفایت مذاکرات پیشنهادی از طرف آقای اردلان رسیده است که قرائت می‌شود:
بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات را می‌کنم
اردلان- بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم برای این که یک جلسه تمام در این موضوع صحبت کرده‌ایم (مهندس فریور - کاملاً صحیح است) و همه آقایان از عقیده آقایان نمایندگان موافق و مخالف در این موضوع کاملاً مستحضر شده‌اند و از نماینده محترم آقای طباطبایی هم استدعا می‌کنم مخالفت نفرمایند و این نه پیشنهاد خرج است و نه باید به کمیسیون بودجه برود برای این که اصل قانون مالیات بر درآمد از کمیسیون قوانین دارایی به مجلس تقدیم شده این هم یک تفسیری است در آن قانون و چیز تازه‌ای هم نیست که به کمیسیون برود صحبت هم به حد کافی شده است آقایان موافقت بفرمایند پیشنهاداتی که در این خصوص رسیده است قرائت شود.
دکتر زنگنه - بنده با کفایت مذاکرات مخالفم.
نایب رئیس - بفرمایید- (طباطبایی - اجازه می‌فرمایید) ایشان با کفایت مذاکرات مخالفت کرده‌اند.
طباطبایی - بنده هم با کفایت مذاکرات مخالف بودم.
دکتر زنگنه - عرض می‌کنم بنده با کفایت مذاکرات مخالف بودم مخالف هستم و با اصل مطلب هم کاملاً مخالف بودم و معتقدم که این مطلبی است که به طور خلاصه یک عده اشخاص که باید مالیات بدهند مالیات ندهند و این منظور را از راه خیریه عملی می‌کنند (دولت‌آبادی - این طور نیست آقا مگر توجه به عرایض بنده نفرمودید؟) به هر حال اگر یک عایدی در این کار نبود اساساً از این راه وارد نمی‌شدید و اصراری هم نبود (زنگ رئیس) اگر کسی خواست به خیریه کمکی بکند باید بعد از کسر مالیات که پول رفت توی جیب خودش در بیاورد بیرون و بدهد به خیریه و یک چیز دیگر بنده می‌خواستم عرض کنم این است که بنده اصلاً با خیریه مخالف هستم (همهمه - خنده نمایندگان) بنده با خیریه به کلی مخالف هستم برای این که خیریه یعنی چه؟ یعنی گرفتن یک چیزی از یک عده و تحمیل کردن به آنها و دادن به یک اشخاصی که منتظر گرفتن آن چیزها هستند الان در دنیا داشتن کارحق مسلم
مردم است باید کار داشته باشند، داشتن نان حق مسلم افراد کشور است باید نان داشته باشند، داشتن بهداشت حق مسلم مردم است، باید بهداشت داشته باشند. این حق دست کیست؟ حق دست آن اشخاصی است که پولدار هستند باید حق مردم را ادا بکنند با دادن مالیات بعد حق دست دولت است که مالیات می‌گیرد باید برای بهداشت و برای پیشرفت کارهای اجتماعی و در راه تهیه کار برای مردم فقیر مصرف کند و اساساً گدا و فقیر باید وجود نداشته باشد پس این حقی که باید داده شود به این صورت گرفته شود و بعد هم به عنوان تصدق و مرحمت به مردم بدهند و از دولت و مجلس هم بخواهند که تشکر بکنیم این صحیح نیست.
نایب رئیس - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات.
بعضی از نمایندگان - عده برای رأی کافی نیست.
طباطبایی - حالا بنده یک اخطار نظامنامه‌ای دارم.
بعضی از نمایندگان - عده کافی شد.
نایب رئیس - اعلام رأی شده است نمی‌شود صحبت کرد رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد قرائت می‌شود. پیشنهاد آقای امینی:
پیشنهاد می‌کنم به تبصره پیشنهادی آقای دولت‌آبادی اضافه شود در صورتی که ضریب مالیاتی را عوض نکنند و همچنین اضافه شود وجوهی که برای کمک به انجمن‌های تربیت بدنی داده می‌شود.
اردلان- بنده هم عین این پیشنهاد را کرده‌ام.
امینی - بنده اشکال زیادی که در این کار می‌بینیم که نظر بعضی از آقایان هم جلب شده است موضوع فرار از پرداخت مالیات است به عقیده بنده اگر این را ذکر بکنیم که به شرط این که ضریب مالیاتی را تغییر ندهند خوب است و این نظر تأمین می‌شود مثلاً در قانون مالیات بر درآمد می‌گوید اگر توجه بفرمایید در قسمت مالیات بر درآمد می‌گوید فرض کنید یک کسی در صورتی که صد هزار تومان عایدی داشته باشد از ۷۰ هزار تومان تا صد هزار تومان باید ۷۰% بدهد ولی از صد هزار تومان به بالا ۸۰% باید بدهد پس شما یک مارژی دارید در حدود سی هزار تومان که اگر درحدود همین قدر مالیات ندهند ضریب عوض نمی‌شود ولی اگر سی هزار و یک تومان بشود ضریب عوض می‌شود پس در این صورت با تصور بر این که هیچ شرکتی و هیچ بنگاهی ممکن است بیش از سی هزار تومان ندهد اصل این موضوع و اصل این اشکال منتفی است خاصه این که این موضوع را برای رفع اشکال اضافه کنیم که ضریب مالیات را عوض نکند. این توضیح قسمت اول پیشنهاد بنده بود، قسمت دوم که مربوط به وجوهی است که برای انجمن‌های ورزشی داده می‌شود و البته در این قسمت بنده تمنا می‌کنم که آقایان توجه داشته باشند و به این قسمت رأی بدهند و به ورزش توجه داشته باشند البته احتیاج به بحث هم نیست که تا چه اندازه این موضوع اهمیت دارد و بنده این قسمت را اضافه می‌کنم به پیشنهاد آقای دولت‌آبادی مخصوصاً با عدم تغییر ضریب مالیاتی که در این امر دیگر اختلافی در کار نباشد.
طوسی - بنده با این پیشنهاد مخالفم.
صادقی - بنده هم مخالفم.
نایب رئیس - بفرمایید.
صادقی - بنده عقیده‌ام این است که این قانون را اینجا باید یک طوری گذراند که در ضریب مالیاتی مؤثر نشود ولی مسلماً این پرداخت‌ها در ضریب مالیاتی مؤثر خواهد بود شما اگر به این طریقی که اینجا نوشته شده این را تصویب نمایید ممکن است در ضریب مالیاتی مؤثر واقع شود باید نوشته شود پس از منظور داشتن ضریب مالیاتی آن را محسوب دارند و الا مسلماً در ضریب مالیاتی مؤثر خواهد بود.
امینی - حالا اصلاح عبارتیش را خودتان بفرمایید.
نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای امینی
بعضی از نمایندگان- عده کافی نیست.
شریعت‌زاده- اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس - فقط خود پیشنهاد دهنده و مخبر کمیسیون و اعضای کمیسیون می‌توانند صحبت کنند.
شریعت‌زاده- بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب رئیس - به موجب کدام ماده؟
شریعت‌زاده- عرض کنم که ماده واحده پیشنهادی دایر به تقاضای تفسیر یک قانونی است بنابراین هر رأیی که مخالف اصل قانون باشد و مستلزم تغییری در مفهوم قانون باشد بایستی بر طبق یک مقررات جداگانه‌ای در مجلس مطرح بشود از این نظر بنده توجه آقای رئیس را جلب می‌کنم که نسبت به این پیشنهاد نمی‌شود رأی گرفت
نایب رئیس - ایراد جنابعالی به نظر بنده وارد نیست برای این که برای تفسیر قوانین هم به همان ترتیب که برای وضع قانون رأی گرفته می‌شود به همان ترتیبی باید رأی گرفته شود ولی اگر آقایان نظرشان مخالف با تفسیر است وظیفه آقایان است که رأی ندهند.
طوسی - اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس - بفرمایید.
طوسی - به نام اعلام رأی عمل مخالف با نظامنامه غلط است بنده قبلاً استدعا کرده بودم توجه نفرمودید با اساس این طرح بنده مخالفم (دکتر طاهری - آن که گذشت) فرق نمی‌کند گذشته ندارد چرا کار غیر صحیح انجام شود. ماده۲۳ نظامنامه را می‌خوانم: هر کمیسیونی که راپورت کمیسیون دوره سابق به او رجوع شده باشد می‌تواند همان راپورت را بدون تغییر قبول نماید و در این صورت کمیسیون مزبور یکی از اعضای خود را برای تأیید و مدافعه آن معین می‌کند در صورتی که کمیسیون تغییر یک یا چند ماده آن را لازم بداند راپورتی که به مجلس می‌دهد فقط محدود به همان مواد خواهد بود. حالا توجه کنید همان طور که لوایحی که دولت قبل می‌دهد تا دولت بعد نیاید آن لوایح را قبول نکند نمی‌توان آن را رسمیت داد، همان طور هم راپورتی که کمیسیون قبل داده است تا در کمیسیون بعد تجدید نظر نشود و این کمیسیون اظهار عقیده نکند مخبرش را معین نکندنمی‌تواند رسمیت پیدا کند من از آقای دولت‌آبادی و از مجلس شورای ملی با تمام علاقه‌ای که دارم با اجرای منویات خوب آقای دولت‌آبادی سؤال می‌کنم کدام کمیسیون این موضوع را مطرح کرد و خبر آن را به مجلس تقدیم کرد؟ بنده یک گزارشی از کمیسیون قوانین دارایی به امضای آقای فرمانفرماییان مخبر سابق می‌بینیم که آن گزارش در این کمیسیون جدید ابداً مطرح نشده بنابراین برای این که بنده صحبت را قطع کرده باشم اصلاً ورود در این موضوع را غلط می‌دانم.
امینی - این طور نیست مجلس رأی داده است.
فرمند- اجازه بفرمایید.
نایب رئیس - اجازه بفرمایید بنده جواب اشکال ایشان را بدهم دلیلی که آقای طوسی اینجا فرمودند وارد نیست برای این که اینجا مربوط به یک لوایحی است که در مجلس مطرح نشده باشد و دولت هم موافق نباشد ولی در صورتی که یک طرحی است که آقایان نمایندگان داده‌اند بنابراین اشکال ایشان وارد نیست اجازه بفرمایید چون اعلام رأی شده است رأی می‌گیریم به پیشنهاد اصلاحی آقای امینی (امینی - دو مرتبه قرائت بفرمایید) (دو مرتبه به شرح سابق قرائت شد)
نایب رئیس - آقایانی که موافقند با پیشنهاد اصلاحی آقای امینی قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
شهاب فردوسی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب رئیس - طبق کدام ماده؟
شهاب فردوسی - طبق ماده ۱۱۰
نایب رئیس - بفرمایید.
شهاب فردوسی - به موجب ماده ۱۱۰ نظامنامه باید مطالبی که در مجلس بحث می‌شود مذاکراتی که می‌شود خارج از آن موضوع نباشد اگر خارج از آن موضوع باشد اصلاً قابل قبول نیست و آقای رئیس مجلس اجازه نخواهد داد مطالب خارج از موضوع بحث شود پس ما نمی‌توانیم چیزی را اضافه کنیم و نه کم کنیم این پیشنهاد فقط مربوط به این است که کلمه شخص شامل بنگاه‌ها و شخصیت‌های حقوقی هم می‌شود یا
نمی‌شود بنابراین پیشنهاداتی که می‌شود اصلاً وارد نیست و بنده خواهش می‌کنم که این پیشنهاداتی که رسیده است اصلاً قبول نکنید و قابل مذاکره نیست.
نایب رئیس - پیشنهاد آقای اردلان قرائت می‌شود:
این بنده جمله زیر را پیشنهاد می‌کنم که در آخر ماده اضافه شود. مشروط بر این که هر مبلغی که به عنوان خیریه داده می‌شود تأثیری در ضرب و تقسیمات مندرجه در ماده ۱۲ ننموده مالیات بر درآمد را از میزان مندرجه در ماده فوق پایین‌تر نیاورد
بعضی از نمایندگان - مشابه این رد شد.
اردلان- پیشنهاد آقای امینی غیر از این بود پیشنهادی که آقای امینی فرموده بودند آقایان به خاطر دارند یک قسمت زیادی مربوط به بنگاه‌های ورزشی بود چه مناسبتی با پیشنهاد بنده داشت که تقدیم کردم اجازه بفرمایید نگرانی که در اینجا تولید شد برای این بود که گفتند این شرکت‌ها می‌آیند یک پول‌هایی می‌دهند به عنوان خیریه و بعد به عوض این که هشتاد درصد مالیات بدهند هفتاد و پنج درصد مالیات می‌دهند یعنی در واقع صد تومان به عنوان خیریه می‌دهند ممکن است سی هزار تومان از مالیات بر درآمد کم بدهند وقتی این اشکال را رفع کنیم یعنی در آخر این ماده اضافه کنیم مشروط بر این که مبلغی که به عنوان خیریه داده می‌شود تأثیری در ضریب مندرجه در ماده ۱۲ قانون مالیات بر درآمد نداشته باشد اگر این طور باشد من گمان می‌کنم دیگر نگرانی وجود نداشته باشد، حالا بسته است به نظر آقایان.
نایب رئیس - آقای فرمند
فرمند - بنده عقیده‌ام این است آن موقعی که می‌خواهید رأی بگیرید و اعلام رأی می‌فرمایید دیگر نباید اجازه بدهید که کسی صحبت بکند و الا نتیجه‌اش همین است که الان مجلس ما متشتت است و به آقای طوسی هم شما بی‌مورد اجازه دادید (هاشمی - آقای طوسی اخطار نظامنامه‌ای داشتند) و آقایان باید بدانند که حرف بایستی به موقع و به جا زده شود.
طوسی - ببخشید شما که نماینده سابق بودید باید بدانید که هر نماینده‌ای می‌تواند در هر موقع اخطار نظامنامه‌ای بکند و باید بدانید که بنده بی‌مورد حرف نزده‌ام (فرمند- ما را مسخره کرده‌اید چرا بی‌اجازه صحبت می‌کنید) (طوسی - شما مسخره می‌کنید و بی‌اجازه صحبت می‌کنید (زنگ رئیس)
نایب رئیس - آقای طوسی چون بدون اجازه صحبت کردند به ایشان اخطار می‌شود. رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای اردلان آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد آقای فولادوند قرائت می‌شود:
برای این که هم به مالیات دولت لطمه وارد نیاید و هم جلوگیری از دادن خیرات نشود پیشنهاد می‌کنم صد ده را به صد پنج آقای دولت‌آبادی تقلیل دهند.
نایب رئیس - آقای فولادوند
فولادوند- بنده اینجا! با جناب آقای وزیر دارایی مذاکره کردم که این قسمت صد ده به صدی پنج تقلیل پیدا کند دولت هم قبول کند که هم به مالیات دولت صدمه وارد نیاید و هم به عایدات خیریه‌ها.
وزیر دارایی - آقایان در جلسه پیش اظهار فرمودند که بنده نظریه خودم را عرض کنم، بنده هم نظر داشتم که نظر اکثریت مجلس و تمایلات آقایان را بشنوم و آن وقت مختصری به عرض آقایان برسانم، مطابق گزارشی که از اداره مربوطه رسیده این ماده اثر در مالیات خواهد داشت بنده عقیده خودم را عرض می‌کنم اگر شخص حقوقی قائل باشیم البته یک اثری در درآمد مملکت دارد.
فرهودی- اضافه می‌کند یا کم می‌کند؟
وزیر دارایی - ولی با مطالعاتی که شد اگر آقایان موافقت بفرمایند که این صدی ده همان طور که پیشنهاد شده است بنده هم قبول می‌کنم به صدی پنج تبدیل شود هم وضعیت ملایم‌تر است و هم یک کار حسابی برای امور خیریه انجام شده است و البته خیلی هم مؤثر نمی‌باشد.
نایب رئیس - آقای کاظمی بفرمایید.
کاظمی - آقای وزیر دارایی که قبول کردند و آقای فولادوند که پیشنهاد کردند همان طور که آقای شهاب فردوسی تذکر فرمودند توجه نکردند که اصلاً و اساساً ما نمی‌توانیم
در این موضوع پیشنهادی بدهیم چون قانونی نیست در قانون مالیات بر درآمد تصریح شده است که تا صدی ده اگر کسی به عنوان خیریه بدهد آن مبلغ از مالیات معاف است صدی ده ممکن است صدی یک باشد یا صدی نه یا صدی ۱۰ باشد و شخصی که در آنجا نوشته شده است تفسیر شده است که آیا شخص شخصیت‌های حقوقی است یا افراد این موضوع مورد بحث است که فعلاً تفسیر آن پیشنهاد شده است که منظور از شخص، شخصیت‌های حقوقی است، بنابراین، هیچ نوع پیشنهادی در این زمینه نمی‌شود داد،(صحیح است) این است که از مقام ریاست تقاضا می‌کنم که این پیشنهادات را نخوانند برای این که اصلاً قابل قرائت نیست (صحیح است) اگر این نظر را آقای وزیر دارایی دارند، راه برایشان باز است و می‌توانند لایحه اصلاحی مالیات بر درآمد را بیاورند و بحث بکنیم ولی فعلاً نه راهی برای این مذاکرات هست و نه موردی هست که آقایان نمایندگان بخواهند رأی بدهند. (صحیح است)
نایب رئیس - آقای شهاب
شهاب- آقای نایب رئیس نظر قعطی خودشان را در این اخطار نظامنامه‌ای بفرمایند.
نایب رئیس - آقای دکتر عبده
دکتر عبده- عرض کنم، ما اصولاً چیزی تحت عنوان تفسیر قوانین در آیین‌نامه و قانون اساسی نداریم هر چیزی که از مجلس بگذرد خودش یک قانون تازه‌ای است و این عنوانی که آقایان متذکر شدند درست نیست که در قانون اساسی یا آیین‌نامه یا جای دیگر پیدا بکنند یک موردی را که پیش‌بینی شده باشد (یکی از نمایندگان - در خود قانون اساسی هست).. اجازه بفرمایید، تفسیر قوانین با محاکم است و تفسیر قانون اساسی با مجلس است (یکی از نمایندگان - این طور نیست) در هر حال بنده نظر خودم را می‌گویم، نظر بنده این است، ممکن است بعد آقا تشریف بیاورند اینجا صحبت، و نظر بنده این است که این یک قانون جدیدی است و فعلاً اشکال دارد. و بنده پیشنهاد می‌کنم که این کلمه تفسیر را از جلویش بردارند آن وقت اشکال مرتفع می‌شود بنده از اشخاصی بودم که با طرح آقای دولت‌آبادی موافق بودم و موافق هم هستم ولی یک مطالبی هم هست که باید با یک نظر بی‌طرفی نگاه کنیم بالأخره این مالیات بر درآمد با تمام اشکالاتی که دارد باید وصول شود برای این که ما یک مخارجی داریم و با این عواید مالیات بر درآمد باید آن مخارج تأمین شود و در حقیقت می‌شود گفت که این اصل مالیات بر درآمد اصولاً قابل توجه است مخصوصاً در مورد شرکت‌ها توجه بکنند بنده این بند ط ماده شش را می‌خوانم، بند ط که راجع به معافیت از مالیات است این است:
«تا میزان ده درصد عایدات هر شخصی که برای مصارف خیریه به بنگاه‌های خیریه که دولت آنها را شناخته باشد پرداخته شده و از آن مؤسسات قبض رسمی در دست داشته باشد» داده می‌شود، شرکت یک شخصیت واقع خارجی غیر از شخصیت افرادی که تشکیل آن شرکت را می‌دهند ندارد اگر واقعاً اعضای یک شرکتی یک مردمان خیری بودند مردمان بسیار خوبی بودند که هیچ تأثیری ندارد، در حدود صدی پنج ممکن است که در قانون پیش‌بینی کنند از مال شرکت به عنوان خیریه بدهند و در حدود صدی ده هم از مال خودشان ممکن است بدهند به مؤسسات خیریه و بنابراین هیچ حقی تضییع نمی‌شود، و نگرانی که آقایان دارند، این نگرانی هم به جا است، زیرا ممکن است یک سوء‌استفاده‌هایی در این کار بشود، یک شرکتی، یک درآمدهای هنگفتی برده باشد و بعداً به این وسیله بخواهد یک قسمت از درآمدش را ندهند، ولی بنده خیال می‌کنم که بایستی با کمال بی‌طرفی ابژ کتیفمان به موضوع نگاه کنیم بنده در عین حال که آقایان می‌دانند ارادتی به دکتر میلسپو ندارم، ولی معتقدم که باید قضایا را از نظر موضوع نگاه کنیم و اجازه ندهیم یک شکاف‌هایی در قانون مالیات بر درآمد پیدا شود و نتیجه مملکت را رو به ورشکستگی ببرد برای این که عایدات کافی نداریم ضمناً باید مخارج ضروری و احتیاجات مملکتمان را بدهیم این نظر بنده است و به این جهت پیشنهاد بنده دو قسمت است: قسمتی که
تحت عنوان تفسیر است آن را حذف کنند این یک پیشنهاد اولی است که در آن اشکال قضایی و حقوقی پیدا نشود، قسمت دوم پیشنهاد این است که به جای صدی ده، صدی پنج نوشته شود این پیشنهاد را از نظر صلاح مملکت صرفاً داده‌ام.
یکی از نمایندگان - این پیشنهاد را بخوانند.
دکتر آقایان - بنده با این پیشنهاد مخالفم.
(پیشنهاد آقای دکتر عبده به شرح زیر قرائت گردید)
تبصره - در مورد شخصیت‌های حقوقی مذکور در این ماده تا میزان پنج درصد از عایدات معاف از مالیات شناخته شود.
نایب رئیس - آقای دکتر عبده
دکتر عبده- عرض کنم یک قسمتی را در مورد شخصیت‌های حقوقی تا میزان صدی پنج از درآمدی که برای مصارف خیریه می‌دهند باید از مالیات معاف باشند توضیح این که برای شخصیت‌های حقوقی تا حدود صدی ده را از دادن مالیات معاف کرده‌اند بنده پیشنهاد کرده‌ام که در این موارد در حدود پنج درصد را از مالیات معاف کنند برای این که آن کسی که واقعاً مرد خیری است مرد خوبی است در حدود پنج در صد از مال شرکت وقتی که سهمیه خودش را گرفت پنج درصد هم از مال خودش به خیریه بدهد و حقی تضییع نمی‌شود از حقوق خودش می‌دهد و جای نگرانی برای کسی نیست (یکی از نمایندگان - این تغییر قانونی است تفسیر نیست)
….. ملاحظه بفرمایید بنده پیشنهاد می‌کنم آن قسمت که به عنوان تفسیر است از بین برود و حذف شود.
وزیر دارایی - بنده از مقام ریاست و آقایان نمایندگان محترم اجازه می‌خواهم چون یک صحبتی قبلاً نسبت به موضوع مالیات بر درآمد مذاکره شد چند کلمه عرض کنم، چون این موضوع ممکن است موجب نگرانی شود و لطمه به درآمد مملکت وارد بکند، مسلم است که نظر مجلس شورای ملی و آقایان نمایندگان در وضع این قانون این بوده است که یک درآمدی برای مملکت تهیه شود که به واسطه درآمد داخلی خودمان ما بتوانیم نسبت به مخارج منظماً پرداخت‌هایی بکنیم و دچار اشکال نشویم و البته شکایت‌هایی نسبت به مالیات بر درآمد می‌شود، یک سؤال یک موقعی به دست بنده رسید… و این را هم آنتر پرانتز عرض می‌کنم که بنده همیشه در مجلس هستم هر یک از آقایان که سؤال می‌فرمایند البته در صورت امکان بنده جواب می‌دهم بنابراین اعتراض در این موارد شاید موجه نباشد، زیرا بنده اینجا هستم و هر وقت موقعیت مجلس اجازه بدهد جواب می‌دهم و ضمناً اقداماتی را هم که لازم است اگر به موقع جوابش نرسد انجام می‌شودو در این موقع وسیله به بنده دست داد که از اداره کل مالیات بر درآمد سؤال کنم که مخصوصاً نسبت به مالیات دهندگان عمده امسال چه عملی شده است و این مخصوصاً یک اطلاعی برای خود بنده باشد که ببینم واقعاً آن مالیات دهندگان عمده امسال مالیاتی را که باید بپردازند پرداخته‌اند یا نپرداخته‌اند و اگر برای پرداخت این مالیات راه فراری برای خود باز کرده‌اند جلویش را بگیریم این است که برای اطمینان خاطر آقایان عرض می‌کنم و ضمناً تمنا دارم که این عرض بنده مورد توجه باشد و بالأخره چون در جراید هم نوشته می‌شود و در رادیو هم گفته می‌شود عموم مردم یعنی کسانی که دارای ثروتی هستند بدانند که برای این مملکت آن چیزی را که قانون معین کرده است باید بپردازند، و اگر نپردازند آن وظیفه وطن‌پرستی را انجام نداده‌اند (صحیح است) و در عین حال هم بنده و یا هر کسی که متصدی وزارت مالیه باشد جا دارد که نسبت به هر بنگاهی رسیدگی کند. بنده نمی‌خواهم بگویم مأمورین مالیه همه معصوم هستند ولی به طور کلی نمی‌شود گفت چون مأمور مالیه است و می‌خواهد یک چیزی بگیرد اشخاص معینی را از پرداخت مالیات معاف تصور می‌کند، پس به طور کلی آن چیزی را که قانون معین کرده است مجری است و هر کسی باید دست بزند به جیبش و به قدری که باید مالیات بر درآمد بدهد، بدهد. که مخارج این مملکت پرداخته شود البته نسبت به شکایات هم همیشه اوقات هر شکایتی باشد
وزارت دارایی حاضر است و رسیدگی می‌کند.
نایب رئیس - این پیشنهاد را آقای وزیر دارایی قبول کردند و محتاج به رأی نیست.
دکتر اعتبار- بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب رئیس - بفرمایید.
دکتر اعتبار- بنده اخطار آقای مهندس فریور را که در جلسه قبل کردند تکرار می‌کنم و آن ماده ۱۹ نظامنامه است در اینجا می‌نویسید (اگر لوایح یا طرح‌های قانونی که متضمن تقاضای وجوه اضافی یا فوق‌العاده سال جاریه یا گذشته است به مجلس پیشنهاد شد آن لوایح و طرح‌ها باید به کمیسیون بودجه سال اخیر رجوع شود مگر در صورتی که دوره تقنینیه به سر آمده و طوری شود که انعقاد کمیسیون سال قبل ممکن نباشد در چنین موقع لوایح فوق رجوع به کمیسیون بودجه موجوده می‌شود)
در جواب این اخطار در جلسه قبل گفته شد که این موضوع مربوط به دخل و خرج نیست و فقط مربوط به تفسیر شخص و شخصیت است و مربوط به بنگاه‌ها و کارخانه‌جات است و با این توضیح مجلس قانع شد ولی الان می‌بینم که آقایان صحبت ده درصد و پنج درصد می‌کنند واین نفیاً تأثیر دارد و اما این پیشنهاد آقای دکتر عبده قابل طرح نیست اگر بخواهند آن پیشنهاد را طرح بکنند باید قبلاً به کمیسیون مراجعه بفرمایند و این را نمی‌شود رأی گرفت.
نایب رئیس - این اخطاری که دیروز در مجلس شد بعداً آقای رئیس مجلس موضوع را به نظر مجلس واگذار کردند بنده خودم از اشخاصی بودم که گفتم قابل رأی نیست ولی وقتی که مجلس رأی داد بنده دیگر نمی‌توانم بگویم که قابل طرح نیست ولی چون که مجلس شورای ملی در جلسه گذشته رأی داد و مدتی هم مذاکره شد بنده دیگر نمی‌توانم مطرح بکنم حالا رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای فولادوند آقایانی که موافقند قیام کنند،(عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد آقای دکتر عبده قرائت می‌شود که رأی بگیریم…
فرهودی - اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب رئیس - بفرمایید.
فرهودی - عرض کنم، مستنبط از مجموع مواد نظامنامه این است که لایحه‌ای که در مجلس مطرح می‌شود باید یک مدافعی داشته باشد ولی این لایحه که فعلاً مطرح است مدافع ندارد، دولت که مخالف است کمیسیون که مخبر ندارد آقای رئیس باید معلوم بکنند که این لایحه مدافعینش چه اشخاصی هستند، پیشنهادات را کی باید قبول کند و کی باید رد کند.
نایب رئیس - آقای فرهودی اینجا مخبر دارد ولی مخبر وقتی که نخواهد صحبت کند بنده که نمی‌توانم مجبورش کنم.
مظفرزاده- بنده در اطراف فرمایش آقای وزیر دارایی راجع به مالیات بر درآمد عرضی دارم اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس - خیر بدون اجازه صحبت نفرمایید آقایان می‌دانند که فقط اعضای کمیسیون دارایی می‌توانند صحبت کنند در پیشنهاد و پیشنهاد دهنده و آقایان هم اجازه می‌خواهند پیشنهاد آقای دکتر آقایان قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم: لفظ بنگاه‌ها و کارخانه‌ها حذف شود.
نایب رئیس - آقای دکتر آقایان
دکتر آقایان - بنده عضو کمیسیون سابق بوده‌ام و عضو کمیسیون لاحق هم هستم ما یک مطلب خیلی ساده‌ای را آورده‌ایم به مجلس و واگذار کردیم به نظر مجلس و آقایان و آن این است که آیا در قانون لغت شخص که گفته شده است به شخصیت‌های حقوقی هم صدق می‌کند یا نه؟ این مطلب به طور قطع این طور است چرا این طور است؟ برای این که اولاً باید پایه مالیات همیشه مساوی باشد نه ضریبش برای این که اگر بنده شخصاً صد تومان به عنوان خیریه بدهم این را در جزو معافی مالیات بر درآمد حساب می‌کنند ولی اگر بنده یک دکان بقالی داشته باشم صد تومان بدهم این حساب نشود، این که عادلانه نیست، عادلانه‌اش این است که هر فردی جزو مخارج وصولی که در قانون مالیات بر درآمد پیش‌بینی شده است این خرج را چه فرد طبیعی و چه فرد حقوقی بکند باید به طور تساوی پرداخت کند هیچ جای نگرانی هم این قضیه از نظر فرار از مالیات ندارد ولی بدبختانه آقای فرهودی در جلسه اول که این قضیه مطرح شد نطق مفصلی کردند در مجلس و ایجاد یک هیجانی فرمودند
که تصور رفت یک شکافی در قانون مالیات بر درآمد ایجاد می‌شود و اگر این طور شود مالیات بر درآمد اقلاً ثلث یا نصف آن کم می‌شود (فرهودی- الان خود آقای وزیر دارایی تصدیق کردند) … عرض کنم خدمت آقا، حالا خواستیم جلوی این نگرانی را که من غیر حق ایجاد شد در مجلس بگیریم به این معنی که وقتی شما می‌گویید شخصی اگر یک خیریه داد جزو حسابش محسوب است همین اصل را قبول کند این در تمام دنیا معمول است معذالک قضیه این قدری هو شد و همان طور که قانون مالیات بر درآمد هو شد و راجع به عواید مالیات بر درآمد در آخر سال ما خواهیم دید که این مالیات بر درآمد عایداتش خیلی کمتر از مالیات بر درآمد سابق خواهد بود علتش هم این است که ما یک قانون مالیاتی داشتیم که از روی مطالعاتی وضع شده بود، ولی چون موقع جنگ رسیده بود می‌خواستیم ضریب را بالا ببریم و نمی‌بایست به قانون دست بزنیم، همان طوری که در انگلستان هر وقت که دولت احتیاج به پول پیدا می‌کند ضریب را می‌برد بالا، احتیاج که رفع شد دوباره ضریب را پایین می‌آورد، حال چیزی که در این طرح اسباب زحمت شده است این لغت کارخانه‌ها و بنگاه‌ها است اگر آقایان دقت بفرمایند در قانون مالیات بر درآمد ملاحظه خواهند فرمود که مثلاً از هشتاد هزار تومان تا صد هزارتومان، هفتاد درصد مالیات می‌دهند و از یک میلیون و یک ریال به بالا، هشتاد درصد بنابراین بالاترین مقیاس ما هشتاد درصد است ولی این هشتاد درصد را با یک ریال تفاوت می‌شود هفتاد درصد داد، چرا؟ برای این که اگر از آن یک میلیون و یک ریال وقتی که یک ریال آن را برداریم می‌شود یک میلیون ریال و مشمول هفتاد درصد است بنابراین مابه‌التفاوت ده هزار تومان است به این جهت ملاحظه می‌فرمایید که بنده یک پیشنهاد خیلی خوبی کردم و گفتم این طور ولی برای جلوگیری از نگرانی آقایان می‌گویم مشروط بر این که ضریبش راعوض نکند بنده شخصاً معتقد هستم به این که اگر می‌گوییم ضریبش را عوض نکند این تعلق می‌گیرد هم به فرد و هم به بنگاه‌ها چرا برای این که (نایب رئیس - ماده ۶۳ را هم فراموش نفرمایید؟) چشم بنده پیشنهاد کردم که بنگاه‌ها و کارخانه‌جات حذف شود، چرا؟ برای این که این بنگاه‌ها و کارخانه‌ها فی‌حدذاته خودش وجود خارجی ندارد یا مالک فردی دارد و یا مالک مشترک، بنابراین برای این که ایجاد سوء‌تفاهمی نکند و موضوع هم موهوم واقع نشود این دو تا لغت را بردارید البته به آن طرزی که پیشنهاد شده قبول می‌کنیم، این عمل عادلانه‌ای است حتی برای مالیات بر درآمد هم کوشش کرده‌ایم و تصور می‌کنم این کوچک‌ترین عیبی هم نداشته باشد.
نایب رئیس - آقای دکتر اعتبار
دکتر اعتبار- توضیحاتی که آقای دکتر آقایان دادند با اصل پیشنهادشان زیاد ارتباط نداشت ایشان پیشنهادشان آن طوری که بنده فهمیدم این بود که کلمه بنگاه‌ها و کارخانه‌جات حذف شود وقتی که این دو قسمت حذف شود چیزی باقی نمی‌ماند، یعنی بالأخره این باقی خواهد بود که مقصود از کلمه شخص، شخص است در صورتی که مقصود آقایانی که این پیشنهاد را کرده‌اند این نبوده است ما که نمی‌خواهیم اینجا در لفافه یک موضوع را بگذرانیم، ما می‌خواهیم یک چیزی را بفهمیم و بگذرانیم به عقیده بنده این مربوط به شخصیت حقوقی نیست و بنابراین پیشنهاد حضرتعالی عملی نیست.
جمعی از نمایندگان - رأی بگیرید.
صادقی - عده برای رأی کافی نیست.
نایب رئیس - ماده ۱۰۲ نظامنامه می‌گوید: در موقع اعلام رأی کسانی که حاضر نشدند برای رأی یادداشت می‌شود و اسامی‌شان ثبت می‌شود و کسانی که سه مرتبه رأی ندادند جریمه می‌شوند.
طباطبایی - آقا یک پیشنهاد دیگر را بخوانید.
نایب رئیس - پیشنهاد آقای رفیعی قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم: هر مقدار از ماترک متوفا که یا به عنوان وصیت یا موافقت ورثه اختصاص به امور خیریه داده می‌شود از مالیات ارث معاف است.
بعضی ازنمایندگان - از موضوع خارج است
نایب رئیس - آقای رفیعی این پیشنهاد مربوط به این موضوع نیست. پیشنهاد آقای شریعت‌زاده قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم :عبارت گزارش کمیسیون قوانین دارایی به ترتیب ذیل اصلاح شود. مقصود از (شخص) مذکور در بند ط از ماده ۶ قانون مالیات بر درآمد مصوب آبان ۱۳۲۲ اعم از افراد و اشخاص حقوقی است.
نایب رئیس - آقای شریعت‌زاده
شریعت‌زاده - این طرح تفسیر بند ط اوقات آقایان نمایندگان را خیلی مشغول کرده است و نظر به علاقه‌ای که آقایان همیشه در اصلاح قوانین دارند پیشنهاداتی هم شده است حاکی از این که چیزی افزوده یا کم نشود، بنده خواستم استدعا کنم که آقایان نمایندگان ملت به این توضیح بنده توجه کنند از نظر اصول، وقتی که یک طرحی راجع به تفسیر یک ماده‌ای می‌شود مقصود این است که همان نظر مقننی که این قانون را در گذشته تصویب کرده به عمل بیاید پس در مقابل یک طرحی هستیم که تقاضا می‌کند مجلس شورای ملی بداند، مقصود مقنن چه بوده است به نظر، بنده ما جز این که نظر مقنن را تشریح کنیم خیال می‌کنیم وظیفه دیگری نداریم،(صحیح است) اما آمدیم راجع به مقصود، به نظر بنده در قوانین و مؤسسات هم شخصیت حقوقی دارد، چرا؟ برای این که زندگی هر ملتی ایجاب می‌کند که کارهای اجتماعی با کیفیات مخصوصی انجام بگیرد و احتیاجات ملت‌ها ایجاب کرده است که با این مؤسسات شخصیت‌های حقوقی داده شود و معتقد هستم که اگر شخص تنها هم باشد باید در مقابل تفسیر این قانون گفته شود اعم از اشخاص فیزیکی یعنی افراد یا اشخاص حقوقی و به نظر بنده با توجهی که بنده به مذاکرات کمیسیون دارایی کردم برای این مطلب نظر کمیسیون سابق و نظر مجلس هم این بوده که هر فرد و هر مؤسسه‌ای که مالیات بده باشد مشمول این نظر باشد چون این مورد اختلاف شد یک طرحی داده شد که مجلس نظر خودش را بیان کند بنده می‌خواهم عرض کنم اگر نظر آقایان بر این است که مقصود مقنن این بوده است که مالیات بده اعم از افراد یا اشخاص حقوقی (ساسان - نظر این نبوده است) آقا شما که مطالعه نکرده‌اید از کجا می‌دانید که این نبوده است بنده عرض کردم رفتم به مذاکرات مجلس و مذاکرات کمیسیون مراجعه کردم (ساسان - از شما آقای شریعت‌زاده تعجب می‌کنم که شخص را شمال شخص حقوقی هم می‌دانید !!!)
نایب رئیس - آقای ساسان توجه بفرمایید.
شریعت‌زاده - مقصود از این پیشنهاد این طرح این است که معین شود نظر مجلس این بوده است که هر مالیات بدهی مشمول این باشد یا فقط افراد (ساسان - فقط افراد) بنده عرض می‌کنم این طور نیست برای این که مذاکرات مجلس مفاداً حاکی از این است که مقصود شمول این قسمت به هر مالیات دهنده است اعم از افراد یا شخصیت‌های حقوقی و غیر از این هم نباید باشد بنده که نمی‌خواهم در نظر آقایان نفوذ کنم که عقیده‌شان را ترک کنند البته در مجلس اموری که بحث می‌شود برای این است که هر کس بعد از مطالعه نظریات و فکر خودش را آزادانه بگوید و البته هر قدر نظر موجه‌تر باشد بیش‌تر طرف توجه واقع می‌شود عرض کنم معنی ندارد که ما بگوییم مقنن نظرش این بوده است که افراد فقط می‌توانند به مؤسسات خیریه کمک کنند و مشمول این قسمت باشند خیر اشخاص حقوقی و مؤسسات هم می‌توانند کمک به خیریه بکنند و مشمول هستند و مجلس هم روی این نظر این ماده را تصویب کرده است حالا هم ما باید بگوییم که نظر مجلس در شمول این اصل به مؤسسات هم بوده است یا نه بنده عرض می‌کنم با مراجعه به مذاکرات مجلس و گفتگوهایی که در کمیسیون دارایی شده نظر این بوده است که تمام مالیات بده‌ها مشمول این قسمت هستند و بنده عقیده‌ام این است که آقایان نمایندگان در یک مطالبی که به زودی می‌شود فصل شود این قدر مباحثه نکنند باید فقط اینجا معلوم شود که این ماده شامل مؤسسات حقوقی هم هست یا فقط شامل افراد است بنده عرض کردم شامل مؤسسات حقوقی و هر مالیات بدهی هست حالا اگر مقصود این است که تغییری در این اصل داده شود بنده عرضی ندارم اگر بنا
باشد نظر اکثریت نمایندگان مجلس بر این باشد که اصل شامل هر مالیات بدهی است همان طور که قبلاً از طرف مجلس اظهار شده این نظر را نمی‌توان تغییر داد و باید همان طور عمل شود و همچنین اگر نظر اکثریت مجلس این باشد و گفته شود که خیر مقصود افراد است باز هم نمی‌شود تغییر داد و این مطلب مورد بحث زیاد ندارد باید نظر مجلس در این قسمت معلوم شود و الا نمی‌شود ما پیشنهاد کنیم که در فلان مؤسسه فلان طور بشود و در فلان جا فلان قسم رفتار شود این صحیح نیست و این پیشنهاداتی که می‌شود اگر مربوط به موضوع هم هست مربوط به این طرح نیست (نایب رئیس - آقای شریعت‌زاده ماده ۶۳ را مراعات بفرمایید) آقای نایب رئیس به من تذکر دادند ماده ۶۳ را مراعات کنم بنده اساساً موافق هستم و صحیح است و این اعتراض ایشان را می‌پذیرم و از آقایان هم استدعا می‌کنم که آقایان دیگر هم همین رعایت را بکنند.
ساسان - اجازه می‌فرمایید.
نایب رئیس - شما عضو کمیسیون نیستید؟
ساسان - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم. آقای شریعت‌زاده فرمودند که بنده بدون مطالعه عرض می‌کنم و این یک نوع توهینی است به بنده در صورتی که آقای شریعت‌زاده خودشان ماده اول قانون مالیات بر درآمد را مطالعه نفرموده‌اند آن وقت به بنده می‌فرمایند بدون مطالعه عرض می‌کنم. آقایانی که سابقه قضایی دارند می‌دانند شخص طبیعی با شخص قضایی و حقوقی فرق دارد و در هیچ یک از قوانین موضوعه شخص طبیعی شامل شخص حقوقی نیست مگر این که در آن قانون تصریح شده باشد که این شخص اعم است از شخص طبیعی یا شخص حقوقی و در موقع وضع قانون مالیات بر درآمد پیش‌بینی شده است که این قانون شامل مؤسسات و بنگاه‌ها و شرکت‌ها نیست و آن هم از این لحاظ که ممکن بود مورد سوء‌استفاده کارخانه‌جات و مؤسسات بشود و عبارت ماده اول هم خیلی صریح و فارسی است و خیال می‌کنم قابل تفسیر و بحثی هم نباشد این را استدعا می‌کنم توجه بفرمایید ماده اول…
نایب رئیس - کافی است رفع توهین می‌خواستید بکنید با قسمت اول بیانانتان شد.
ساسان- اجازه می‌فرمایید ماده اول می‌گوید هر مؤسسه…
نایب رئیس - جنابعالی که اجازه نطق برای بحث در این موضوع نداشتید اخطار نظامنامه‌ای داشتید و آن قسمت را فرمودید ولی حالا می‌خواهید تمام مواد را بخوانید که نمی‌شود.
بعضی از نمایندگان - رأی بگیرید.
نایب رئیس - عده برای رأی کافی نیست پیشنهادات دیگر خوانده می‌شود پیشنهاد آقای سیف‌پور:
مقصود از کلمه شخص در بند ط از ماده ۶ قانون مالیات بر درآمد شخص و شخصیت‌های حقوقی یعنی بنگاه‌ها و کارخانه‌جات و کلیه شرکت‌های ثبت شده می‌باشد به شرط این که کلیه وجوه خیریه که این بنگاه‌ها و شرکت‌ها پرداخت می‌نمایند تحت نظر جمعیت شیر و خورشید سرخ به مصرف برسد.
نایب رئیس - آقای سیف‌پور
سیف‌پور فاطمی- در اصل موضوع به عقیده بنده این پیشنهادی را که آقای دولت‌آبادی داده‌اند از پیشنهادهای بسیار بسیار خوب است برای این که بنگاه‌ها و مؤسسات و شرکت‌ها و تمام مردم را تشویق می‌کند به کار خیر. اما راجع به کارخانه‌ها و شرکت‌ها لازم است بنده اینجا توضیح بدهم که شرکت‌ها و کارخانه‌ها در ایران شاید روی هم رفته عایداتشان در سال هفتاد هشتاد میلیون می‌شود و اگر اینها می‌خواهند صدی ده عایداتشان را به مصرف امور خیریه برسانند هفت، هشت میلیون خواهد شد و در مملکت ما پارسال دیدیم جمعیت‌های خیریه برای چه منظوری تشکیل شد و برای این که مبادا خدای نکرده سوء‌استفاده بشود بنده راجع به شرکت‌ها و کارخانه‌جات و مؤسسات مخصوصاً پیشنهاد کردم که پولی که اینها مصرف می‌کنند برای امور خیریه تحت نظر جمعیت شیر و خورشید سرخ باشد که یکی از مؤسسات خیریه رسمی مملکت است و دفتردار و هیئت مدیره دارد و با این ترتیب آن سوء‌تفاهمی را هم که آقای فرهودی صحبت می‌کردند مرتفع خواهد شد یعنی دیگر تبانی در کار نخواهد بود و حیف و میلی هم نخواهد شد مخصوصاً بنده خواستم این را تذکر بدهم و استدعا می‌کنم
آقای وزیر دارایی و آقای مخبر کمیسیون هم قبول بفرمایند که به این ترتیب این کار عملی شود که این سوء‌تفاهم هم رفع شود و بنگاه‌های خیریه هم که تأسیس شده است باقی بماند.
نایب رئیس - عده برای رأی کافی نیست. پیشنهاد آقای فرهودی قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم جمله ذیل به آخر ماده اضافه شود:
درآمدهای بیش از پانصد هزار ریال درسال ۱۳۲۱ مشمول قانون مالیات بر درآمد مصوب ۱۹ آبان ۱۳۲۲ می‌باشد و عایدات حاصله از این محل منحصراً به مصرف توسعه بهداشت عمومی و آبیاری خواهد رسید.
نایب رئیس - این پیشنهاد مربوط به این موضوع نیست پیشنهاد آقای امینی:
پیشنهاد می‌کنم وجوهی که از بابت کمک به انجمن ورزش بدنی داده می‌شود جزو امور خیریه محسوب گردد.
فرهودی- این پیشنهاد هم مربوط به این ماده نیست.
نایب رئیس - آقای امینی
امینی - یک سوء‌تفاهمی شد در پیشنهاد بنده استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند بنده پیشنهادم کاملاً مربوط به این تبصره است چون موضوع تبصره این است که شرکت‌ها هم مثل شخص هستند یا خیر و پولی را که به عنوان خیریه از طرف آنها داده می‌شود مشمول این قسمت می‌شود یا نمی‌شود؟ بنده فقط می‌خواستم این موضوع را هم اینجا تصریح بفرمایند که وجوهی هم که به انجمن تربیت بدنی داده می‌شود آن هم جزو امور خیریه محسوب می‌شود (محمد طباطبایی - آن یک چیز دیگری است مربوط به این قسمت نیست) اجازه بفرمایید کاملاً مربوط است یک وجوهی اشخاص به انجمن تربیت بدنی می‌دهند مقصودم این است که مجلس قبول کند که کمک به انجمن تربیت بدنی داده می‌شود جزو امور خیریه است (یک نفر از نمایندگان - هست) اگر هست که بگوید هست.
نایب رئیس - پیشنهاد دیگر آقای سیف‌پور
سیف‌پور- مسترد می‌کنم آن را
نایب رئیس - پیشنهاد آقای طباطبایی
پیشنهاد می‌کنم بنگاه‌ها از تفسیر بند ط حذف شود.
نایب رئیس - این پیشنهاد عین پیشنهاد آقای دکتر آقایان است.
محمد طباطبایی - اجازه بفرمایید آن کارخانه‌جات و مؤسسات بود این غیر از آن است، عرض کنم یک مطلبی را اینجا آقای دکتر عبده فرمودند که برخلاف قانون اساسی بود و بنده لازم می‌دانم تذکر بدهم که به تاریکی نیفتد.
نایب رئیس - راجع به ماده صحبت بفرمایید.
محمد طباطبایی - نه آقا این اخطار قانونی است مقدم است. اصل ۲۷ قانون اساسی…
نایب رئیس - جنابعالی به عنوان توضیح پیشنهاد پشت تریبون آمدید نه به عنوان اعتراض.
محمد طباطبایی - الان بنده اصل قانون اساسی را می‌خوانم این اخطار قانونی است بعد راجع به پیشنهاد توضیح خواهم داد اصل ۲۷ متمم قانون اساسی می‌گوید شرح و تفسیر قوانین از وظایف مختصه مجلس شورای ملی است.
نایب رئیس - آقای طباطبایی راجع به پیشنهاد صحبت بفرمایید.
محمد طباطبایی - اما راجع به پیشنهاد، عرض کنم علت این که من این پیشنهاد راتقدیم کردم برای این بود که توجه بفرمایید به این مطلب. فرض بفرمایید یک مؤسسه‌ای یک بنگاهی دارای یک میلیون عایدات خالص است تقریباً یک حساب مجملی که ما اینجا کردیم از این مبلغ فرض بفرمایید در حدود هفتصد هزار تومان آن متعلق به دولت است (حاذقی- پانصد هزار تومان) فرض بفرمایید پانصد هزار تومان بقیه آن که می‌ماند مال شخص است یا مؤسسه و بنگاه این اعانه را که می‌خواهد بدهد (اشکال در اینجا است) که از مجموع این مبلغ می‌خواهد بدهد یعنی از سهم خودش و از سهم دولت؟ یا از سهم خودش فقط؟ اگر از سهم خودش می‌خواهد بدهد یعنی از این سیصد هزار تومانی که باقی می‌ماند می‌خواهد کمک کند به امور خیریه این اصلاً به ما مربوط
نیست و قانون هم لازم ندارد اگر دلش می‌خواهد به امور خیریه کمک می‌کند و اگر نمی‌خواهد نمی‌کند ولی اگر فرض این است که از مال دولت می‌خواهد اعانه بدهد یا از مال خودش و دولت در این دو صورت مجلس شورای ملی نباید اجازه بدهد که از خزانه مملکت از عایدات دولت یک کسی حاتم‌بخشی بکند اشکال اینجا است حالا مطلب را می‌پیچانند که شخص حقوقی چطور شخص طبیعی چطور این حرف‌ها موردی ندارد و لازم نیست. توجه بفرمایید صد تومان پول است پنجاه تومانش متعلق به دولت است و پنجاه تومان متعلق به من است من از مال دولت اگر بخواهم اعانه بدهم حق ندارم و ما نمی‌توانیم تصویب کنیم و اجازه بدهیم که دیگری از مال دولت اعانه بدهد ولی اگر از سهم خودم است یعنی از آن پنجاه که متعلق به خود من است می‌خواهم اعانه بدهم می‌توانم هر قدر را، همه‌اش را می‌توانم و قانون هم لازم ندارد چرا این قدر کار را مشکل می‌کنید چرا طلسم است و معلوم نیست چه استفاده‌ای از این می‌خواهید یک مؤسسه یا بنگاه یا شخص بکند مشروع یا غیر مشروع. تکرار می‌کنم مطلب را یا کسی عایداتش فرض کنید صد تومان است در آخر سال پنجاه تومان آن مال دولت است، مال خزانه عمومی مملکت از این حق ندارد اعانه بدهد بقیه آن مال شخص خود او است از سهم خودش می‌توانم هر مبلغ که می‌خواهم اعانه بدهم قانون هم لازم ندارد تفسیر هم لازم ندارد تفسیر هم از مختصات مجلس شورای ملی است محاکم فقط می‌توانند استنباط کنند که معنی این قانون چیست اگر استنباطش هم خلاف در آمد بر می‌گردد اما اگر مجلس یک خبری را تفسیر کرد مطاع و متبع است این هم فرقش از لحاظ حقوقی و قضایی که خواستم توضیح بدهم. بنابراین خواستم استدعا کنم آقایان موافقت بفرمایند این از دستور خارج شود (حاذقی - که برود و بر نگردد) که برود و بر نگردد.
نایب رئیس - پیشنهاد آقای فرهودی قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم عنوان تفسیر از ماده واحده برداشته شود.
نایب رئیس - آقای فرهودی
فرهودی - عرض کنم آقای دولت‌آبادی در ضمن اظهارات‌شان خواستند بفرمایند که مقصود از این طرح این است که انجمن‌های خیریه که وجوهی دریافت می‌کنند آن عواید انجمن‌های خیریه از مالیات معاف شود در صورتی که در بند ح ماده ۶ صریحاً معین شده است که کلیه مؤسسات خیریه عایداتی که دارند مالیات به آن تعلق نمی‌گیرد (دولت‌آبادی - بنده چنین چیزی نگفتم عرض بنده را سو ء‌تعبیر نفرمایید) چون فرمودید که این برای این است که در نتیجه این مذاکرات مجلس رأی بدهد که شخصیت حقوقی هم همان شخص است و ما اگر این را رأی بدهیم عنوان تفسیر هم بهش بدهیم می‌روند از سه سال پیش استفاده می‌کنند و کلیه وجوهی که سابقاً به مقاصد دیگر و به عنوان خیریه داده‌اند می‌گذارند به حساب مالیاتی و ضمناً یک خیرات دیگری هم محرمانه می‌دهند و به کلی خیالشان را از دادن مالیات راحت می‌کنند و می‌روند این بود که بنده پیشنهاد کردم که عنوان تفسیر از اینجا برداشته شود که مجلس شورای ملی هر نظری می‌دهد از امروز قابل اجرا باشد نه از سه سال پیش
نایب رئیس - پیشنهاد آقای ملک‌مدنی
بنده پیشنهاد می‌نمایم مجلس نظر خود را به تفسیر بند ط که آیا شخص شمول به شخصیت‌های حقوقی دارد یا نظری ندارد بدهد.
نایب رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی - به عقیده بنده مطلبی را که صبح آقای شهاب فردوسی اظهار فرمودند مطلب واردی بود و باید هم مقام ریاست توجه بفرمایند و هم مجلس شورای ملی چنان که آقای شریعت‌زاده هم توضیح فرمودند اول این که اگر بفرمایید که تفسیر در قانون وارد نیست این طور نیست برای این که در اصل ۲۷ متمم قانون اساسی صریح است که شرح و تفسیر قوانین از وظایف مختصه مجلس شورای ملی است یک چیزی برای تفسیر بند ط ماده ششم قانون مالیات بر درآمد به مجلس داده شده است این حرف‌هایی که ما تا یک ساعت است اینجا می‌گوییم و صد تا پیشنهاد داده‌ایم ابداً مربوط
به این موضوع نیست همان طور که اظهار کردند مجلس باید نظر خودش را اظهار کند که این بند ط مشمول مؤسسات حقوقی هم هست یا خیر مجلس فقط باید در این قسمت نظر خودش را اظهار کند (مهندس فریور - پیشنهاد هم نباید قبول کنند) فقط یک رأی مجلس باید بدهد و کار تمام شود و الان چند تا لایحه خیلی مؤثر و لازم در دستور مجلس هست منجمله خبر کمیسیون نظام راجع به نظام وظیفه و الان هم ساعت تقریباً بعد از ظهر شده بنده می‌خواستم عرض کنم که منظور از این طرح فقط این است که آیا این نظریه صحیح است یا خیر و به نظر بنده لازم است یک رأی بگیرید که این کار تمام شود.
مهندس فریور - اگر تفسیر است که پیشنهادات نباید خوانده شود.
دکتر عبده - بنده به جای آن ماده یک پیشنهادی داده‌ام
هاشمی - الان خوانده می‌شود.
بعضی از نمایندگان - اکثریت نیست.
هاشمی - اگر هم اکثریت بود عمل لغوی انجام می‌شد کار باید منتج به نتیجه باشد.
(در این موقع چند نفر از آقایان نمایندگان وارد شده و عده برای مذاکره کافی شد)
نایب رئیس - پیشنهاد آقای دکتر عبده قرائت می‌شود:
بنده پیشنهاد می‌کنم به جای ماده.
تبصره- در مورد شخصیت‌های حقوقی مذکور در این ماده تا میزان پنج درصد از عایدات معاف از مالیات شناخته شود.
نایب رئیس - آقای دکتر عبده
دکتر عبده- بنده خواهش می‌کنم با توضیحاتی که قبلاً حضورتان دادم توجه داشته باشید خیال می‌کنم که توضیحات بنده قانع کننده بود منظور بنده این بود که شرکت به بهانه پرداخت یک مبلغی از درآمدشان به مؤسسات خیریه از پرداخت یک مبلغ عمده‌ای از مالیات بر درآمد خودشان را معاف نکنند این یک نگرانی زیادی است که آقایان دارند و اشکالی که شد این بود که چون این ماده به عنوان تفسیر تقدیم شده است در این تفسیر نمی‌شود پیشنهادی کرد و ممکن است واقعاً این اشکال وارد باشد. بنده پیشنهادی کردم که عوض تبصره که به عنوان تفسیر پیشنهاد شده این تبصره پیشنهادی بنده به جای آن که آقای دولت‌آبادی پیشنهاد کردند گذاشته شود و گزارش کمیسیون به این ترتیب باشد که در مورد شخصیت‌های حقوقی به جای این که تا ده درصد از مالیات معاف باشند فقط تا حدود پنج درصد معاف باشند و به این ترتیب منظور همه آقایان تأمین می‌شود…
۶- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
بعضی از نمایندگان - اکثریت نیست. ختم جلسه
نایب رئیس - چون اکثریت نیست جلسه را ختم می‌کنیم.
(صحیح است) جلسه آتیه روز سه‌شنبه ۱۷ بهمن سه ساعت پیش از ظهر دستور بقیه این لایحه.
(مجلس یک ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی - دکتر معظمی