مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ اسفند ۱۳۲۴ نشست ۱۹۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۴
جلسه: ۱۹۲
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۱۲ اسفندماه ۱۳۲۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- نطق قبل از دستور آقای دکتر مصدق راجع به تخلیه ایران از قوای متفقین
۳- اظهارات آقای وزیر فرهنگ
۴- بیانات آقای دولت‌آبادی
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ربع ساعت بعد از ظهر به ریاست آقای آسید محمدصادق طباطبایی تشکیل گردید.
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
صورت مجلس روز پنجشنبه نهم اسفند ماه را آقای هاشمی (منشی) به شرح زیر قرائت نمودند.
مجلس موقع ظهر به ریاست آقای ملک‌مدنی نایب رئیس تشکیل گردید.
صورت مجلس پیش قرائت و با تذکراتی تصویب شد.
غایبین بااجازه - آقایان: علی اقبال، فاطمی، نجومی، مقدم، بهبهانی، سید محمد طباطبایی، حاذقی.
غایبین بی‌اجازه - آقایان: مظفرزاده، دکتر اعتبار، اخوان، کفایی، عامری، آصف، امیر ابراهیمی، تیمورتاش، بوشهری، شهاب، سید ضیاءالدین طباطبایی، جواد مسعودی، حسن اکبر، دکتر رادمنش، سیف‌پور فاطمی، دکتر شفق، دکتر عبده، مسعودی، معدل، دهقان، ایرج اسکندری، مهندس پناهی، دکتر آقایان، آرداشس اوانسیان، فتحعلی ایپکچیان، مراداریه، قشقایی، دری.
دیرآمدگان بااجازه - آقایان: ذوالفقاری، منصف، حسین لنکرانی.
دیرآمدگان بی‌اجازه - آقایان: عماد تربتی، جلیلی، بیات، امینی، خاکباز، شجاع، دکتر کشاورز، دولت‌آبادی، صمصام، سلطانی، دکتر معاون، تهرانچی، یمین اسفندیاری، مجد، کامبخش، دکتر مجتهدی.
جمعی از نمایندگان تقاضای نطق قبل از دستور و آقای اردلان پیشنهاد ورود به دستور را نموده آقای دشتی ضمن مخالفت با این پیشنهاد مختصری در پیرامون عدم صحت شایعه راجع به تمدید مجلس ایراد و آقای فداکار نیز شرحی مبنی بر اعمال نفوذ استاندار در اصفهان و مداخله در انتخاب انجمن‌های ایالتی و ولایتی و شکایات اهالی و مدیران جراید اظهار و تلگرافاتی را که در این خصوص از طرف عده‌ای از معروفین و نمایندگان محلی و اتحادیه‌ها رسیده بود برای اطلاع مجلس قرائت و تقدیم نمودند.
پس از آن طرح پیشنهادی آقای دکتر معظمی و عده‌ای از آقایان نمایندگان مشعر به ساختمان پنج هزار خانه از طرف بانک رهنی ایران جهت فروش به اقساط به مستخدمین دولت و کارگران بی‌بضاعت در شهر تهران مشتمل بر ماده واحده و سه تبصره قرائت و پس از قدری مذاکره نسبت به یک فوریت آن رأی گرفته تصویب و به کمیسیون ارجاع شد.
سپس مذاکره در گزارشات کمیسیون دادگستری راجع به اتهامات منتسبه به آقای سهیلی تعقیب و گزارش اخیر کمیسیون نیز راجع به بقیه اتهامات قرائت و آقای پوررضا به عنوان اخطار نظامنامه‌ای شرحی دایر به عدم تشکیل کمیسیون با اکثریت کافی طبق مواد ۲۴ و ۲۵ آیین‌نامه داخلی و عدم رعایت اصول و مقررات قانونی در مورد آقای سهیلی و صدور گزارش محکومیت در اثر نفوذ اشخاص بیان و ضمناً به خدمات گذشته آقای سهیلی و همکاری ایشان با دولت مورد اعتماد مجلس اشاره نمودند.
آقای نبوی مخبر کمیسیون دادگستری شرحی دفاعاً اظهار و توضیح نمودند ماده ۲۴ آیین‌نامه مربوط به انتخاب کمیسیون‌های متشکله از شعب می‌باشد و رویه کمیسیون‌ها در ادوار سابقه این بوده است که اعضای مستعفی و متوفی و مسافرین را از حد نصاب کسر می‌نموده‌اند.
آقای دولت‌آبادی پیشنهاد نمودند قسمت‌هایی از گزارش که قابل تعقیب تشخیص شده طبق قانون به دادگستری احاله و سایر قسمت‌ها از دستور خارج شود که لوایح لازمه زودتر مطرح و به تصویب برسد نسبت به این پیشنهاد اخذ رأی شده تصویب نگردید.
آقای دکتر مصدق در پاسخ آقای پوررضا شمه‌ای دایر برد اعمال نفوذ از طرف ایشان در هر مورد و وجوب دفاع نمایندگان از مصالح جامعه و اهمیت امر انتخابات در کشور و سپاسگزاری از صدور گزارش اخیر کمیسیون اظهار و پس از کفایت مذاکرات برحسب تقاضای آقایان فرمند - فریور - دکتر مصدق - مظفرزاده و صدرقاضی نسبت به دو فقره گزارش کمیسیون دادگستری دایر به منع تعقیب آقای سهیلی در موضوع انتخابات بندرعباس و شهرضا همچنین در خصوص اعلام جرم از طرف مدیران جراید با ورقه جداگانه اخذ رأی به عمل آمده گزارش اول به اکثریت ۶۵ رأی مخالف و ممتنع و گزارش ثانی به اکثریت ۵۲ رأی مخالف و ممتنع از هشتاد نفر نمایندگان حاضر رد و هر دو فقره به دیوان کشور مراجعه شد.
اسامی رأی‌دهندگان با ورقه نسبت به گزارش منع تعقیب در موضوع مداخله در انتخابات بندرعباس و شهرضا. ورقه سفید علامت موافقت ۱۵ - آقایان: دکتر طاهری، افشار صادقی، شریعت‌زاده، مجد ضیایی، جمال امامی، فرهودی، گیو، اسکندری، فرود، عماد تربتی، ملایری، رضا رفیع، دهستانی، حیدرعلی امامی، ذوالقدر.
ورقه کبود علامت رد - آقایان: پروین گنابادی، دکتر فلسفی، دولت‌آبادی، طوسی، فداکار، خلعت‌بری، حبیب‌الله محیط، کامبخش، مؤید قوامی، دکتر کشاورز، دکتر مجتهدی، صمصام بختیاری، دکتر مصدق، عزت‌الله بیات، رفیعی، رحیمیان، سلطانی، آشتیانی، کاظمی، تولیت، حشمتی، حسنعلی فرمند، اعتماد، فولادوند، لنکرانی، مهندس فریور، مهدی عدل، ذکایی.
ممتنع ۳۷ نفر.
اسامی رأی‌دهندگان نسبت به گزارش منع تعقیب در خصوص اعلام جرم از طرف مدیران جراید.
ورقه سفید علامت موافقت ۲۸ - آقایان: مؤید ثابتی، دکتر زنگنه، محمدعلی مجد، فرهودی، نبوی، دکتر طاهری، منصف، عماد تربتی، اسکندری، خاکباز، ملایری، یمین اسفندیاری، مجد ضیایی، صادقی، گیو، حبیب‌الله محیط، ظفری، مرآت اسفندیاری، نقابت، رفیعی، بیات، اعتماد، دهستانی، امامی، کاظمی، شریعت‌زاده، افشار صادقی، تهرانی.
ورقه کبود علامت رد ۱۲ - آقایان: دکتر فلسفی، پروین گنابادی، عدل، فداکار، دکتر مصدق، دکتر کشاورز، لنکرانی، خلعت‌بری، مهندس فریور، مؤید قوامی، سلطانی، کامبخش، ممتنع ۴۰ نفر.
چون عده کافی نبود اخذ رأی نسبت به گزارش دیگر کمیسیون به جلسه بعد موکول شد.
آقای وزیر دارایی دو لایحه راجع به قرارداد مبارزه با ملخ با دولت عراق و قرارداد دفع آفات نباتی با دولت شوروی به قید دو فوریت به مجلس تقدیم نمودند.
جلسه آینده روز یکشنبه دوازدهم اسفند ماه و دستور آن اخذ رأی نسبت به گزارش اخیر کمیسیون دادگستری راجع به بقیه اتهامات علیه آقای سهیلی طرح و مذاکره در لایحه مربوط به کارمندان پیمانی و سایر لوایح موجوده تعیین و مجلس یک ساعت و سی و پنج دقیقه بعد از ظهر ختم شد.
رئیس - آقای فداکار راجع به صورت مجلس است؟
فداکار - عرض کنم در آن جلسه تلگرافاتی که از اصفهان رسیده بود تقدیم کردم و مخصوصاً خواهش کردم که در صورت جلسه قید بشود چون از نظر ثبت تاریخ لازم بود متأسفانه نه در روزنامه رسمی این قسمت قید شده نه در صورت مجلس با تقاضایی که کردم خواهش می‌کنم دستور بفرمایید تصریح بفرمایند قید بشود در صورت جلسه.
رئیس - می‌گویند در صورت مشروح هست.
فداکار - پس بنده در روزنامه ندیده‌ام.
رئیس - آقای دکتر کشاورز در صورت جلسه صحبتی دارید؟ بفرمایید.
دکتر کشاورز - بلی، بنده در دو جلسه قبل موقعی که آقای بیات تشریف داشتند راجع به عیدی مستخدمین جزء دولت عرض کردم و تقاضا کردم دولت معین بکند که امسال به چه ترتیب عیدی مستخدمین جزء را خواهند پرداخت، تا به حال جواب نداده‌اند و بنده نمی‌خواهم راجع به این قضیه عیدی مستخدمین توضیحی بدهم خواستم که هر طوری هست این عیدی را بپردازند و من گمان می‌کنم تمام آقایان نمایندگان موافق باشند (صحیح است) به هر ترتیبی هست و از هر کجا هست وجهی تهیه بکنند و عیدی مستخدمین جزء امسال قبل از شب عید پرداخت شود (صحیح است)
رئیس - مطلب صحیح است ولی راجع به صورت جلسه نیست (خنده نمایندگان) اعتراض دیگری نیست؟ (گفته شد خیر) صورت جلسه تصویب شد.
- نطق قبل از دستور آقای دکتر مصدق راجع به تخلیه ایران از قوای متفقین
۲- نطق قبل از دستور آقای دکتر مصدق راجع به تخلیه ایران از قوای متفقین
رئیس - آقای دکتر مصدق اظهاراتی داشتند.
اردلان - آقای رئیس در جلسه قبل اعلام رأی شده بود.
مهندس فریور - هنوز وارد دستور نشده‌ایم.
بعضی از نمایندگان - آقای دکتر مصدق بفرمایید.
رئیس - آقای دکتر مصدق.
دکتر مصدق - بنده راجع به دو موضوع عرایضی دارم، یکی راجع به جلسات مجلس شورای ملی است تقریباً هشت یا نه روز دیگر بیشتر به آخر دوره نمانده است و با این ترتیبی که ما داریم کار می‌کنیم هیچ کار صورت نمی‌گیرد (صحیح است) زیرا بودجه مجلس هست. بودجه مملکتی هست. گزارش کارمندان پیمانی هست. اصلاح قانون انتخابات هست (صحیح است) (حشمتی - رأی اعتماد هم هست) (یکی از نمایندگان - مالیات بر درآمد هست) بنده تصور می‌کنم که اگر جناب آقای رئیس بخواهند همین طور مجلس کار بکند بنده باید عرض کنم که حقیقتاً باید مأیوس باشیم از امور، واقعاً مجلس سابق، در صدر مشروطیت نمایندگان، نه حقوق داشتند و نه در مجلس که بودند غذا یا ناهار فراهم می‌شد، حالا ما هم حقوق می‌گیریم و هم روزهایی که در مجلس هستیم ناهار می‌خوریم و آن وقت هم از کارهای مجلس خودداری می‌کنیم (صحیح است) و من عقیده‌ام این است که جلسه باید از صبح تا عصر تا شب تا هر موقعی که شد تشکیل بشود (صحیح است) تا یک قدری کارها پیشرفت بکند والا حقیقتاً طوری خواهد شد که ما از مجلس خواهیم رفت و نزد مردم کاملاً شرمنده و خجل هستیم. این است که بنده مخصوصاً از مقام ریاست خواهش می‌کنم و از آقایان تمنی می‌کنم که مجلس صبح و عصر تشکیل بشود و ناهار هم تهیه شود و این چند روز اگر ضرری به مجلس هم می‌خورد هیچ اهمیتی ندارد و ما می‌نشینیم و کارهای بهتر و مهم‌تری می‌کنیم (صحیح است)
رئیس - فرمایشات آقای دکتر مصدق صحیح است و موقع بسیار تنگ است آقایان حاضر بشوند مکرر هم اینجا از طرف هیئت رئیسه عرض شده و هیچ اشکالی ندارد که مجلس هر روز صبح و عصر تشکیل بشود. (دکتر مصدق - ناهار را بفرمایید) آن هم مانعی نیست و بنده همه روز یادآوری می‌کنم.
دکتر مصدق - راجع به خبری که رادیوی مسکو منتشر کرد بنده عرایضی دارم (بفرمایید)
آقایان محترم: اجازه می‌خواهم امروز توجه همکاران خود را به یک مسئله معطوف نمایم که برای مقدرات آینده ما برای استقلال و تمامیت ما و برای موجودیت ما کمال اهمیت را دارد (صحیح است) و خدا را شاهد می‌گیرم که در بیانات امروزی جز ایفای وظیفه نمایندگی، جز احترام به افکار عمومی و جز نگرانی از آینده کشور محرکی ندارم (صحیح است) از عمر مجلس چند روز بیشتر باقی نمانده و ما متأسفانه مواجه با جریانات خلاف انتظاری هستیم که اگر سکوت بکنیم شاید فرصت فوت شود و آیندگان سکوت ما را بزرگ‌ترین خیانت‌ها محسوب بدارند (صحیح است) حاجت به تذکار نیست که ملت ایران از شهریور ۱۳۲۰ قریب ۴ سال دچار بزرگ‌ترین مصائب گردیده (صحیح است) و انواع دشواری‌ها و محرومیت‌ها و قربانی‌ها را به خاطر عملیات جنگی متفقین بزرگ خود تحمل نموده است (صحیح است) ما با این که یک ملت ضعیف و صلح‌جو هستیم و نفع مستقیمی در جنگ نداشتیم فقط و فقط به ملاحظه این که وضعیت جغرافیایی ما ایجاب می‌کرد که در مقدرات همسایگان بزرگ خود شریک و علاقه‌مند باشیم و به پیروزی آنها کمک کنیم تمام وسایل حیاتی خود را در اختیار آنها گذاشتیم در زیر بار مفاسد قهری ارتش بیگانه رفتیم (صحیح است) و پیمانی را که برای بنیه ضعیف ما کمرشکن بود قبول نمودیم (صحیح است) و در عمل تمام تعهدات خود را مافوق قوه خود اجرا کردیم (صحیح است) و از مزایای اقتصادی آن به معاذیر جنگی محروم (صحیح است) ماندیم و در طی تمام این شداید به یک امید دلخوش بودیم و آن این بود که دیر یا زود جنگ تمام می‌شود و پس از آن همسایگان بزرگ ما این فداکاری‌های ما را فراموش نخواهند کرد و اگر پاداشی به ما ندهند لااقل به پاس این سابقه ما را عزیز و محترم خواهند شمرد (صحیح است) و مجال خواهند داد که در روزگار صلح ما هم با فراغت بال بر جراحات خود مرهمی بگذاریم و به زندگانی آشفته خود سر و سامانی بدهیم و آسایشی را که ملل ضعیف و صلح‌جو استحقاق دارند برای خود فراهم سازیم و اگر در حصول این مقاصد مشروع برای ما گرفتاری پیش آید در رفع آن با ما کمک خواهند کرد. ما در این امیدواری راه خطا و مبالغه نه پیموده بودیم زیرا متفقین ما همیشه رسماً و علناً اعلام می‌کردند که برعلیه بیدادگری و برای حفظ ملل از تجاوزکاران می‌جنگند و در منشور آتلانتیک جزء ایده‌آل‌های مقدس آینده بشر اطمینان داده بودند که پس از برانداختن ظلم و جور نازی صلحی که بتواند وسایل زندگی و امنیت داخلی تمام ملل را تأمین نماید برقرار خواهد شد و هرکس و در هر کشور خواهد توانست فارغ از ترس زندگی نماید و تعهد نموده بودند که تمام ملل دنیا خواه به علل مادی و خواه معنوی باید از استعمال ترور دست بردارند - رعایت اصول مقدس این منشور را همسایگان ما یک بار در صدر پیمان اتحاد سه‌جانبه و بار دیگر موقعی که ما رسماً وارد جنگ شدیم. در ضمن الحاق به اعلامیه ملل متحد به ما صریحاً وعده کرده‌اند. اکنون شش ماه تمام است که جنگ جهانگیر رسماً پایان یافته و موقع اجرای این مواعید فرا رسیده است. ما البته توقع نداشتیم که فوراً پس از خاتمه جنگ، دنیا بهشت برین شود زیرا می‌دانیم که بر اثر خرابی‌ها و اختلالی که از جنگ حاصل شده یک دوره برزخی ناگواری را باید گذراند تا تدریجاً ملل عالم موفق به مرمت اوضاع و معالجه دردهای خود شوند اما حتماً انتظار داشتیم و داریم که لااقل از لحاظ سیاسی احترام تمامیت و حاکمیت و استقلال ما را عملاً رعایت نمایند (صحیح است) و به کلیه اوضاعی که از لوازم عملیات جنگی بود و حاکمیت ما را تهدید می‌کرد بلادرنگ خاتمه دهند (صحیح است) متأسفانه برخلاف انتظار اکنون بیش از شش ماه از خاتمه جنگ می‌گذرد نه فقط خاک کشور ما هنوز از نیروی بیگانه تخلیه نشده است بلکه نغمه‌هایی برای ما ساز کرده‌اند که موجودیت و تمامیت و همه چیز آینده ما را هم تهدید می‌کند و برای اما اوضاع ناگواری پیش آمده است که ما را به طرف تجزیه و جنگ‌های داخلی و برادرکشی سوق می‌دهد (صحیح است) برای ما کمیسیون نظارت خواب می‌بینند یعنی به جای احترام استقلال و تمامیت و وحدت ما نقشه قیمومیت و تفرقه ما را می‌کشند (صحیح است) میهمانان گرامی ما به جای این که از صاحبخانه با اظهار امتنان خداحافظی کنند و به او مجالی بدهند از خستگی میهمان‌نوازی طولانی بیاساید پی در پی انجمن می‌کنند و مقدرات ما را از انجمن پوتسدام به انجمن لندن و از انجمن لندن به انجمن مسکو و از آنجا نمی‌دانم که به کدام انجمن حواله می‌نمایند، این انجمن‌ها انتها نخواهد داشت و ما دیگر طاقت تکرار آنها را نداریم (صحیح است) تازه برای قانون اساسی ما غمخواری می‌کنند و اظهار تأسف می‌نمایند که اگر قانون اساسی ما در قسمت انجمن‌های ایالتی و ولایتی اجرا شده بود ایران به شکل یک کشور متحده درآمده بود تازه برای ما دارند موضوع زبان و اقلیت را پیش می‌کشند؟ مگر فرانسه و بلژیک مطابق قانون اساسی‌شان انجمن ایالتی و ولایتی ندارند آیا هرگز این دو کشور را کسی کشور متحده خوانده است؟ (صحیح است) مگر در این دو کشور به زبان‌های محلی از قبیل زبان فلامان و زبان فرانسه و یا زبان برتن و کاسگون و غیره تکلم نمی‌شود آیا هرگز کسی به عنوان این زبان‌ها برای این دو کشور موضوع اقلیت را طرح کرده است؟ (صحیح است) (ابداً) تازه بعد از بحث و چانه‌زدن که آیا شش ماه بعد از شکست آلمان یا ژاپن خاک ایران باید تخلیه شود و تسلیم دولت ما بشق دوم و اخطار آن چند ماه قبل به وسیله یادداشت وزارت خارجه ما به سه دولت متفق که در تاریخ دوم مارس خاک ایران باید از کلیه قوای بیگانه تخلیه شده باشد خبرگزاری شوروی ابلاغیه منتشر می‌کند که قرائت آن هر ایرانی را دچار شگفت و نگرانی می‌نماید! (صحیح است) این ابلاغیه می‌گوید «روز ۲۵ فوریه ضمن مصاحبه با آقای قوام‌السلطنه نخست‌وزیر ایران تصمیم دولت شوروی به ایشان ابلاغ گردید دایر بر این که از روز دوم مارس تخلیه قسمتی از نیروی شوروی از نواحی ایران چون مشهد، شاهرود و سمنان واقع در خاور ایران که در آنجا آرامش نسبی برقرار است آغاز می‌شود اما نیروی شوروی در سایر نواحی ایران تا روشن شدن اوضاع باقی خواهد ماند» در اینجا من ناگزیر هستم یک نکته اساسی را تذکر بدهم و آن این است که ما تخلیه ایران را یک مسئله حل شده و مقطوع می‌دانیم زیرا تکلیف آن به موجب فصل پنجم پیمان اتحاد سه‌جانبه معین شده و این فصل صراحت دارد به این که پس از متارکه جنگ دول متحده در مدتی که زیاده از شش ماه نباشد قوای خود را از خاک ایران بیرون خواهند برد (صحیح است) بنابراین مطابق این پیمان بایستی در تاریخ دوم مارس در خاک ایران یک نفر سرباز بیگانه نباشد (صحیح است) و عنوان کردن آغاز تخلیه از روز دوم مارس آن هم نسبت به قسمتی از خاک ایران به هیچ وجه با این تعهد قطعی دولت شوروی مطابقت ندارد. (صحیح است) وقتی که می‌گوییم ما تخلیه ایران را یک مسئله مقطوع می‌دانیم مراد ما این است که ما راجع به این مسئله دیگر به هیچ وجه حاضر برای گفت‌وگو و مباحثه نیستم و از اجرای این تعهد قطعی همسایه و دوست و متفق خود که برای حاکمیت ما کمال اهمیت را دارد نمی‌توانیم صرف‌نظر کنیم - گمان می‌کنم تمام آقایان با من هم عقیده هستند (صحیح است) که رئیس دولت و همراهان او برای حل مسائل دیگری به مسکو باید رفته باشند (صحیح است) و اگر در مذاکرات خود سخنی از تخلیه به میان آمده باشد تکلیفی جز تأکید در اجرای این تعهد نداشته (صحیح است) و اختیاری در مذاکره راجع به تمدید مدت یا تبعیض برخلاف پیمان مصوب مجلس شورای ملی ندارند (صحیح است) در عین حال نمی‌دانم از تذکر این نکته خودداری کنم که از روز ۲۵ فوریه یعنی روزی که دولت شوروی این تصمیم را به آقای قوام نخست‌وزیر ابلاغ کرده تاکنون هشت روز می‌گذرد و من نمی‌دانم چرا ایشان فوراً به وسیله قائم‌مقام خود مجلس شورای ملی را مطلع ننموده در صورتی که می‌دانم تمام ملت ایران نگران تخلیه خاک کشور است ما انتظار داشتیم که رئیس دولت با توجه به این که از عمر مجلس شورای ملی چند روز بیشتر باقی نمانده در مطلع کردن نمایندگان ملت عجله می‌کردند (صحیح است) نه این که یک چنین اطلاع مهم را مکتوم بدارند (صحیح است) - تا بعد از خاتمه نمایندگی با یک کشور بدون مجلس مواجه با یک چنین عنوانات برخلاف انتظار بشود (صحیح است) دولت باید متوجه باشد که این غفلت‌ها برای کشور گران تمام می‌شود و مستلزم یک مسئولیت بزرگی است آقایان: گمان نمی‌کنم، هیچ کس در این مجلس در علاقه من به حفظ روابط حسنه با همسایگان و احتراز از هرگونه عملی که سیاست خارجی ما را دچار مخاطره کند تردید داشته باشد (صحیح است) همه می‌دانید که من از طرفداران جدی سیاست بی‌طرفی و موازنه هستم و برای حفظ این سیاست در این مجلس مبارزه نموده‌ام (صحیح است) و از این که من را یک روز متهم به طرفداری از این و روز دیگر از آن کرده‌اند نهراسیده‌ام (صحیح است) در عین حال برای جلوگیری از پیش‌آمدهایی که در روابط ما با همسایه بزرگ شمالی سوء تأثیر نماید در طی ماه‌های اخیر بیشتر جهد بلیغ نموده‌ام نطق‌های من مخصوصاً نطق اخیر که چند روز پس از رأی تمایلی که اکثریت مجلس شورای ملی بنا به مقتضیات و برای کمک به اصلاح روابط ایران و شوروی به نخست‌وزیری آقای قوام دادند بهترین شاهد مدعای من است (صحیح است) من در طی این نطق از همکاران محترم خواهش کردم از هرگونه نمایش و عملی که بر وخامت اوضاع حاضر بیفزاید احتراز نمایند (صحیح است) - اکنون باز عقیده دارم که در این رویه پایدار بمانیم و از هر مساعدتی که ممکن است به اصلاح اوضاع کمک نماید مضایقه نکنیم (صحیح است) معهذا اگر امروز من از این تصمیم دولت دوست و همسایه گله می‌کنم نه این است که از نظر خود خدای نخواسته عدول کرده‌ام بلکه برای این است که تخلیه ایران برای ما یک مسئله حیاتی و تمام ملت ایران از بقای قوای خارجی در این کشور ناراضی است (صحیح است) و من نمی‌توانم در یک موضوعی که مورد علاقه مفرط عموم هموطنان من است ساکت بمانم (صحیح است) و ناچارم صدای ملت ایران را که در زیر مصائب این جنگ برای پیروزی متفقین خرد شده دیگر بنیه این ناملایمات را ندارد از پشت این تریبون طنین‌انداز نمایم (صحیح است) امیدوارم همسایه بزرگ ما که به طرفداری از ملل ضعیفه مباهات می‌کند در اجابت این مسئول حقه ما بیش از این تأخیر روا ندارد (صحیح است) من اطمینان می‌دهم که ملت ایران همواره خواهان دوستی با ملل اتحاد جماهیر شوروی است (صحیح است) ما میل داریم حیات و موجودیت خود را تأمین کنیم تا در عمل به این دوستی بهتر موفق شویم موجودیت ما بدون امنیت داخلی در خطر است و شکی نیست امنیت داخلی و روشن شدن اوضاع مادام که خاک ایران از نیروی خارجی تخلیه نشود میسور نخواهد بود (صحیح است) بنابراین خودداری از تخلیه قسمتی از ایران به عذر برقرار نبودن آرامش در آنجا تعلیق به محال است (صحیح است) و ما از همسایه بزرگوار خود انتظار چنین طفره‌ای نداریم (صحیح است) در خاتمه انتظار دارم دولت اهمیت موقع و نزدیک بودن خاتمه مجلس و مضار فترت را در نظر گرفته و رویه سکوت را که برای کشور عواقب وخیم خواهد داشت بیش از این جایز ندانسته و فوراً مجلس را در جریان بگذارد (صحیح است) تا قبل از این که فرصت از دست برود مجلس بتواند در این چند روزه تصمیمات مفیدی متناسب اوضاع اتخاذ نماید (صحیح است) آیندگان درباره ما چه قضاوت خواهند کرد اگر ما روزهای اخیر عمر خود را به سکوت و انتظار بگذرانیم و در پایان آن کشور را تسلیم حوادث بنماییم مردم از این که مسافرت آقای نخست‌وزیر از مدت متعارف تجاوز کرده و خبری از ایشان نرسیده نگران هستند (صحیح است) نگرانی آنها از خاطره‌هایی است که در جنگ اخیر از مسافرت رؤسای کشورهای کوچک در پایتخت دولت‌های بزرگ دارند (صحیح است) من امیدوارم این نگرانی‌ها موضوع نداشته باشد ولی چون موقع باریک است و با نزدیک بودن موعد اختتام مجلس شاید دیگر فرصت صحبت کردن نداشته باشیم ناچار امروز خود را ترجمان احساسات آقایان نمایندگان و هموطنان خود قرار داده و اعلام نمایم (صحیح است) که مذاکرات رئیس دولت فقط در حدود قوانین موضوعه و مقرارت عهود معتبر است (صحیح است) و هر تصمیمی که خلاف این منظور باشد در نظر ملت ایران کان لم یکن خواهد بود (صحیح است) (کف زدن ممتد نمایندگان)
- اظهارات آقای وزیر فرهنگ
۳- اظهارات آقای وزیر فرهنگ
رئیس - آقای وزیر فرهنگ بفرمایید.
وزیر فرهنگ (آقای بهار ملک‌الشعرا) - ناطق محترم در نطق بسیار جالبی که فرمودند حقایق غیر قابل انکاری را بیان کردند (صحیح است) البته ملت ایران نگران است و باید نگران باشد جنگ دنیا را نگران کرده است تمام دنیا دچار بدبختی‌هایی شده‌اند و ما هم از این بدبختی‌ها نصیب برده‌ایم و تا وقتی که تمام آثار و علایم جنگ تمام آثار و علایم این بدبختی از بین نرود البته ملت نگران است و باید نگران باشد لیکن باید بدانیم که ایران مملکت عنقا است مملکت سیمرغ است همیشه زنده است (صحیح است) این نگرانی‌ها با صبر و متانت با اتحاد نمایندگان محترم با یگانگی افراد ملت قابل ارتفاع است قابل رفع است و امیدواریم در این مجلس به جای این نگرانی‌ها شادباش به هم بگوییم (صحیح است) (انشاءالله) هیچ ایرانی با تجزیه، با برادرکشی موافق نیست (صحیح است) (فیروزآبادی - بلکه دنیا موافق نیست) دنیا موافق نیست و دولت ایران هم هیچ وقت موافق با تجزیه و برادرکشی نخواهد بود (قبادیان - ملت ایران هم نیست) متأسفانه وضعیاتی پیش آمده است که همه آقایان می‌دانند و دولت‌های گذشته هم اقداماتی کرده‌اند دولت فعلی هم اینطور صواب دید که برود در پایتخت دولت دوست همجوار ملاقات‌هایی بکند ترتیبی بشود بلکه قضایا در نتیجه مذاکرات حل شود اگر دولت در این چند روز سکوت کرده است نه از این لحاظ بوده است که نخواسته است مسائلی که هست به محضر آقایان عرضه ندارد دولت دولت استتار نیست و پلتیک استتار ندارد و استتارکننده نیست. قضایا طوری است که هنوز به ما که دولت هستیم اطلاع نرسیده است (جمعی از نمایندگان - اعتراض همین است) اجازه بدهید آقایان لطف بفرمایند راه حل قضایا را نمی‌شود برایش مدت معین کرد آقای دکتر مصدق فرمودند وقت می‌گذرد و عمر مجلس سر می‌آید و دولت سکوت کرده است (صفوی - ماده پنجم پیمان وقت معین کرده) لیکن باید انصاف بدهیم بایستی به حقایق بیشتر از این دقت بکنیم و برای قضایایی که نمی‌دانیم تا چه اندازه بغرنج و پیچیده است نمی‌شود مدت معین کرد (یک نفر از نمایندگان - آقا این مدت قطع شده است موعد نمی‌خواهد) (همهمه نمایندگان - زنگ رئیس) . . .
رئیس - مقصود ایشان کلیه قضایا بود.
وزیر فرهنگ - به هر صورت شکی نیست که در ظرف امروز و امشب با امیدواری کاملی که داریم اطلاعات مفیدی برسد و آقایان از انتظار بیرون بیایند و به هیچ وجه این تصور برای ما هم نیست که قضایا خدای نکرده تا آخر دوره بکشد و امیدواری کامل داریم و نظریات آقایان هم به عرض نخست‌وزیر رسیده است امیدواری هست که انشاءالله در ظرف امروز و فردا قضایا حل می‌شود و آقایان هم که تشریف خواهند داشت ما هم امیدواریم که بتوانیم اینجا بیاییم و بشارت‌های بسیار بزرگ به ملت ایران بدهیم. (صحیح است) و به یکدیگر تبریک بگوییم.
- بیانات آقای دولت‌آبادی
۴- بیانات آقای دولت‌آبادی
رئیس - هفت هشت ده نفر از آقایان که اول آقای دولت‌آبادی است تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند (یک نفر از نمایندگان - ختم جلسه) (صمصام - لایحه پیمانی‌ها را مطرح بفرمایید) اگر آقایان موافقت دارند فردا را جلسه بکنیم (همهمه نمایندگان) (دولت‌آبادی - آقایان کجا می‌روید هنوز حرف زده نشده است! ختم جلسه یعنی چه! هنوز پنج دقیقه نیست پا می‌شویم می‌رویم) (جمال امامی - لایحه پیمانی‌ها را مطرح کنید) آقای دولت‌آبادی بفرمایید.
دولت‌آبادی - من نمی‌دانم ملت ایران با چه مصیبتی بدتر از امروز مواجه است که ننشیند و سه دقیقه گوش ندهد (صحیح است) از یک طرف تقاضای جلسه صبح و عصر داریم از طرف دیگر با شش دقیقه می‌خواهیم مجلس را تعطیل کنیم! دیروز که دوم مارس ۱۹۴۶ بود ملت ستمدیده ایران بعد از چهار سال و پنج ماه تحمل انواع سختی و نگرانی یعنی گذراندن هزار و ششصد روز که هر ساعتش چون سالی گذشته به شکرانه این که در خانه خود با همه بی‌برگ و نوایی، با همه گرسنگی و عریانی می‌توانند از نعمت آزادی برخوردار شود می‌خواست جشن ملی برپا ساخته به دردهای بی‌درمان خود برسد (صحیح است) و دفتر زندگانی خویش را که به دست طوفان مهیب جنگ اوراقش پراکنده و شیرازه‌اش سخت از هم گسسته است جمع‌آوری کند ملت ایران بعد از شکست آلمان و ژاپن و آن همه همکاری صمیمانه در راه موفقیت متفقین انتظار داشت بی‌درنگ میهن عزیز و لانه امید خود را از نیروی متفقین خالی ببیند (صحیح است) ولی متفقین با استناد فصل پنجم پیمان مورخ نهم بهمن ۱۳۲۰ مطابق ۲۹ ژانویه ۱۹۴۲ و پس از آن که کلیه مخاصمه مابین دول متحده با دولت آلمان و شرکای آن به موجب یک یا چند قرارداد متارکه جنگ متوقف شده دول متحده در مدتی که زیاده از شش ماه نباشد قوای خود را از خاک ایران بیرون خواهند برد (صحیح است). ملت ایران را در ا نتظار روز دوم مارس گذاشتند مخصوصاً در کنفرانس‌های متعدد از طرف سران سه دولت و وزرای خارجه تخلیه قطعی ایران از نیروی متفقین تا روز دوم مارس مکرر تصریح و تأیید شد امروز ملت ایران نمی‌تواند باور کند که دول معظم متفق ما زیر بار نقض عهد و پیمان‌شکنی بروند (صحیح است) و معلوم نیست با در گذشتن آخرین ساعات روز شنبه دوم مارس چه مجوز قانونی و سیاسی برای توقف یک نفر سرباز متفقین در ایران خواهد بود (صحیح است) مخصوصاً که در فصل نهم پیمان‌نامه تصریح شده است (این پیمان پس از امضا معتبر است و تا تاریخی که برای بیرون بردن قوای دول متحده از خاک ایران برطبق فصل پنجم مقرر شده به اعتبار خود باقی خواهد بود) پس دیروز عصر این پیمان از اعتبار خود افتاده است در این صورت ما و دنیا نه تنها با یک نقض عهد مواجه شده‌ایم بلکه با لغو پیمانی روبه‌رو هستیم که اتحاد جماهیر شوروی و دولت بریتانیای کبیر آن را امضا و به موجب فصل اول همان پیمان. (اعلیحضرت پادشاه بریتانیای کبیر و ایرلند و مستملکات انگلیسی ماورای بحار و امپراطور هندوستان و هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که از این پس آنها را دول متحده خواهیم نامید) مشترکاً و هریک منفرداً تعهد می‌کنند که تمامیت خاک ایران و تمامیت و استقلال سیاسی آن را محترم بدارند. (صحیح است) در اینجا بموقع می‌دانم قسمتی از اعلامیه سه دولت مورخ اول دسامبر ۱۹۴۳ برابر نهم آذر ۱۳۲۰ راجع به ایران را متذکر شوم. رئیس جمهوری کشورهای متحده آمریکا نخست‌وزیر اتحاد جماهیر شوروی و نخست‌وزیر ممالک متحده انگلستان پس از مشورت بین خود و با نخست‌وزیر ایران مایل هستند موافقت سه دولت را راجع به مناسبات خود به ایران اعلام دارند. «دولت‌های کشورهای متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی و ممالک متحده انگلستان کمک‌هایی را که ایران در تعقیب جنگ برعلیه دشمن مشترک و مخصوصاً در قسمت تسهیل وسایل حمل و نقل مهمات از ممالک ماورای بحار با اتحاد جماهیر شوروی به عمل آورده تصدیق دارند.» دولت‌های کشورهای متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی و ممالک متحده انگلستان در حفظ استقلال و حاکمیت و تمامیت ارضی ایران با دولت ایران اتفاق نظر دارند و به مشارکت ایران با سایر ملل صلح‌دوست در برقراری صلح بین‌المللی و امنیت و سعادت بعد از جنگ برطبق اصول منشور آتلانتیک که مورد قبول هر چهار دولت است استظهار دارند ذیل این اعلامیه را ژ. و. استالین، فرانکلین روزولت (مرحوم) وینستون چرچیل امضا کرده‌اند. منشور آتلانتیک که از طرف رئیس‌جمهور ممالک متحده آمریکا و چرچیل به نمایندگی پادشاه انگلستان در تاریخ ۱۴ اوت ۱۹۴۱ مطابق ۲۱ خرداد ۱۳۲۰ صادر شده و دولت اتحاد جماهیر شوروی در تایخ اول ژانویه ۱۹۴۲ به آن ملحق شده تصریح دارد که مخالف هرگونه تغییرات مرزی می‌باشند که با موافقت آزاد ملل مربوطه انجام نشود. کشورهای مزبور متذکر شده‌اند که تمام ملل دنیا خواه به علل مادی و خواه معنوی باید از استعمال زور دست بردارند (صحیح است). کشور ایران که چندین هزار سال تاریخ با عظمت و افتخار دارد، کشور ایران که مهد تمدن و پدر دانش جهان است، کشور ایران که شاعر ملی و عالم اجتماعی آن هفتصد سال قبل گفته است: بنی‌آدم اعضای یکدیگرند، که در آفرینش ز یک گوهرند. چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار. پیش از آن که بخواهد به مقررات بین‌المللی و پیمان‌های سیاسی نامبرده متوسل شود میل دارد از متفقین خود آن کمک و مساعدتی را طلب کند که شایسته جوانمردی و آزادی‌خواهی آنها است (صحیح است) (لنکرانی - حتی در مصر و جاوه) زیرا در هنگامی که دشمن متجاوز بر ارتفاعات قفقاز تسلط می‌جست ایران هست و نیست خود را در طبق اخلاص گذاشت و به نام همکار متفق به میدان آورد (صحیح است) در آن روز سختی نهراسید که امروز از مزایای پیروزی بهره‌مند شود نه این که پس از چهار سال و نیم تحمل رنج و مشقت گرسنگی و عریانی باز هم زندگی داخلی و سیاسی او دستخوش تشویش و نگرانی باشد. در حصول پیروزی متفقین ایران سهمی بزرگ دارد (صحیح است) که حتماً تاریخ آن را فراموش نخواهد کرد، (صحیح است). ملت ایران به پاداش زحمات خود می‌خواهد آزاد و مستقل باشد. و از علمداران آزادی جهان بیش از این توقعی ندارند (صحیح است) سوء تفاهماتی که برخلاف حقیقت و انصاف آن را به افرادی از ملت ایران نسبت دادند روح ایرانی از آن بی‌خبر و بیزار است (صحیح است) ما با متفقین مخصوصاً همسایگان به شرایط دوستی و آیین مودت عمل کرده‌ایم (صحیح است) اخیراً هم برای تأیید این منظور آقای احمد قوام نخست‌وزیر خود را در هنگامی که وجود او در پایتخت کشور ضروری بود به جانب ملت اتحاد جماهیر شوروی فرستادیم که ترجمان احساسات مودت‌آمیز ملت ایران باشد (صحیح است) بلکه انتخاب ایشان هم به نخست‌وزیری روی حسن نظری بود که دولت اتحاد جماهیر شوروی در این باره ابراز می‌داشت و پذیرایی گرم مسکو مؤید آن است. ملت ایران اولین ارمغان مسافرت ایشان را جلب اعتماد و دوستی کامل ملت اتحاد جماهیم شوروی می‌پنداشت نه این که در اجرای مفاد پیمان سه دولت و مقاولات سیاسی دیگر راجع به تخلیه ایران تا روز دوم مارس هم کوچک‌ترین تأخیر و تعللی روا دارند (صحیح است) به هر حال ملت ایران باز هم با کمال بی‌صبری انتظار اقدام سریع در تخلیه کلیه خاک خود را از نیروی متفقین دارد (صحیح است) (لنکرانی - حتی بحرین) و مخصوصاً از هیئت دولت می‌خواهد که هرچه زودتر اولیای امور دولت اتحاد جماهیر شوروی و پیشوایان متفقین دیگر را متذکر سازد که با تخلیه فوری ایران از هرگونه نقض عهد خودداری و تضمینات فردی و جمعی آنان را گوشزد نموده همچنین سازمان ملل متفق مخصوصاً شورای امنیت را که به جریان امر ناظر است به شایستگی مستحضر سازند که با حق‌گذاری و دادرسی عموم ملل بزرگ و کوچک جهان را به صلح و آرامش مطمئن و امیدوار نمایند (نبوی -ختم جلسه) ضمناً خواستم این موضوع را تذکر دهم که سه روز قبل یعنی هنگامی که ملت ایران انتظار داشت مژده تخلیه سرتاسر کشور را از نیروی متفقین بشنود رادیوی طهران مکرر خبر داد که آقای مظفر فیروز نطق مهمی خواهد کرد (یکی از نمایندگان - خیلی مهم بود) (دکتر مجتهدی - خیلی مسخره بود) (یکی از نمایندگان - کاش خفه می‌شد نمی‌کرد) تا موقع سخنرانی ایشان رسید و بشارتی را که با آن همه تشریفات دادند گزارش فرماندار سمنان بود راجع به تخلیه سمنان در صورتی که ملت ایران غیر از تخلیه تمامی ایران هیچ چیز را بشارت و دلخوشی تلقی نخواهد کرد (صحیح است) این امر هم قابل تفکیک نیست که ایشان بتوانند به نام معاون نخست‌وزیر آن را بشارت تلقی یا سپاسگزاری نمایند. (صحیح است)
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه
رئیس - پیشنهادهای متعددی رسیده است اولاً چند نفر تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند و پیشنهاد ختم جلسه شده و دیگر راجع به طرح لایحه کارمندان پیمانی است.
هاشمی - آقای نبوی پیشنهاد ختم جلسه دادند که سه روز جلسه باشد، سه جلسه طرف صبح سه جلسه طرف عصر.
نبوی - اجازه می‌فرمایید؟ (همهمه نمایندگان) اجازه بفرمایید من صحبت کنم.
رئیس - بفرمایید.
نبوی -در اینجا گفته شد که صبح و عصر جلسه بشود بنده می‌دانم که سنگ گران است جلسه را عصر بیندازید (دکتر کشاورز - آقای نبوی دو ساعت تمام هم یک روز در میان جلسه نمی‌شود) اجازه بفرمایید بنده پیشنهاد کردم این چند روزی که به آخر دوره مانده هر روز جلسه باشد سه جلسه صبح سه جلسه عصر، اگر بخواهید همه روزه صبح و عصر جلسه بشود این عملی نخواهد شد و آقایان نخواهند آمد (صحیح است) بنده مخالف نیستم و تمام روزها خواهم آمد ولی اکثریت نخواهد شد پس تمنی می‌کنم که آقایان با این طرز موافقت بفرمایند که سه جلسه صبح و سه جلسه عصر تشکیل بشود.
رئیس - حالا اگر همه روزه صبح باشد ضرری ندارد جلسه فردا ساعت نه صبح دستور هم دستور امروز خواهش می‌کنم آقایان سر وقت تشریف بیاورند.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی-سید محمدصادق طباطبایی
شماره ۲۲۲۸۸ ۹/۱۲/۱۳۲۴
قوانین
وزارت دارایی
قانون اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت بهمن ماه ۱۳۲۴ که به تصویب مجلس شورای ملی و صحه انور ملوکانه رسیده است به شرح زیر ابلاغ می‌گردد:
محل صحه ملوکانه
با تأییدات خداوند متعال
ما
پهلوی شاهنشاه ایران
نظر به ا صل بیست و هفتم متمم قانون اساسی مقرر می‌داریم:
ماده اول - قانون اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت بهمن ماه ۱۳۲۴ که در جلسه ۳۰ بهمن ماه یک هزار و سیصد و بیست و چهار به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و منضم به این دستخط است به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده دوم - هیئت دولت مأمور اجرای این قانون هستند.
به تاریخ ۴ اسفند ماه ۱۳۲۴
قانون اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت بهمن ۱۳۲۴
ماده واحده - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود کلیه حقوق و هزینه وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های دولتی و سایر اعتبارات منظور در بودجه کل کشور را در بهمن یک هزار و سیصد و بیست و چهار طبق اعتبارات مصوب سال ۱۳۲۳ و با رعایت تبصره یک و سه ماده واحده مصوب دوم آبان ماه ۱۳۲۴ پرداخت نماید.
تبصره - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود که از اول بهمن ماه ۱۳۲۴ مادام که قانون جدید استخدام کشوری و یا قانون استخدام مهندسین به تصویب نرسیده به کلیه مهندسین که در خدمت دولت یا بنگاه‌ها و بانک‌های دولتی هستند و پایه تحصیلات‌شان لیسانس یا بالاتر (فوق‌لیسانس یا دکترا) شناخته شده باشد علاوه بر حقوق و مزایایی که فعلاً به آنها داده می‌شود مبلغی به نام کمک هزینه مهندسی به تریتب زیر پرداخت گردد.
نسبت به حقوق ثابتی که دریافت می‌دارند برای یک هزار ریال اول صدی شصت. برای مازاد یک هزار ریال تا دو هزار ریال صدی چهل به مهندسینی که حقوق ثابت آنها بیش از پنج هزار ریال است از این ثابت چیزی پرداخت نخواهد شد و برای آنهایی که حقوق ثابت‌شان بین چهار هزار و پنج هزار ریال است تفاوت حقوق ثابت آنها تا پنج هزار ریال
این قانون که مشتمل بر یک ماده و یک تبصره است در جلسه سی‌ام بهمن ماه یک هزار و سیصد و بیست و چهار به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
شماره ۳۰۱۰۱
مورخه ۲/۱۲/۱۳۲۴
رئیس مجلس شورای ملی
محمدصادق طباطبایی
اصل قانون به ضمیمه فرمان ملوکانه در دفتر نخست‌وزیر است.
م - ۶۶۶۳ نخست‌وزیر
شماره ۱۳ اسفند ماه ۱۳۲۴
تصمیم قانونی دایر به قابل تعقیب بودن آقای علی سهیلی نخست‌وزیر اسبق
مجلس شورای ملی آقای علی سهیلی نخست‌وزیر اسبق را در دو موضوع یکی خرید قسمتی ابزار و اشیا و لوازم ساختمان از انبار وزارت امور خارجه و دیگری در خصوص اعمال نفوذ و مداخلات در انتخابات آذربایجان قابل تعقیب تشخیص و طبق ماده ۵ قانون محاکمه وزرا پرونده امر را به دیوان کشور ارجاع می‌نماید.
این تصمیم در جلسه نهم اسفند ماه یک هزار و سیصد و بیست و چهار از طرف مجلس شورای ملی اتخاذ شده است.
تصمیم قانونی دایر به قابل تعقیب بودن آقای علی سهیلی نخست‌وزیر اسبق
مجلس شورای ملی آقای علی سهیلی نخست‌وزیر اسبق را در موضوع اعلام جرم آقایان مدیران جراید راجع به توقیف جراید و تفسیر قانون حکومت نظامی و قیام علیه حکومت ملی قابل تعقیب تشخص و طبق ماده ۵ قانون محاکمه وزرا پرونده امر را به دیوان کشور ارجاع می‌نماید.
این تصمیم در جلسه نهم اسفند ماه یک هزار و سیصد و بیست و چهار از طرف مجلس شورای ملی اتخاذ شده است.
تصمیم قانونی دایر به قابل تعقیب بودن آقای علی سهیلی نخست‌وزیر اسبق
مجلس شورای ملی آقای سهیلی نخست‌وزیر اسبق را در موضوع اعلام جرم آقای علی فرخ نماینده مجلس راجع به دخالت در امر انتخابات بندرعباس و شهرضا قابل تعقیب تشخیص و طبق ماده ۶ قانون محاکمه وزرا پرونده امر را به دیوان کشور ارجاع می‌نماید.
این تصمیم در جلسه نهم اسفند ماه یک هزار و سیصد و بیست و چهار از طرف مجلس شورای ملی اتخاذ شده است.
اخبار مجلس
جلسه نمایندگان
در سالن جلسه خصوصی
پیش از ظهر شنبه یازدهم اسفند عده از نمایندگان برحسب دعوت آقای دکتر مصدق در سالن جلسه خصوصی مجلس حضور به هم رسانیدند و به تدریج اکثر نمایندگان در آن جلسه شرکت کردند موضوع جلسه پیش‌بینی ایام فترت مجلس و وضع کنونی کشور بود آقایان دکتر مصدق، لنکرانی، دولت‌آبادی، هاشمی، دکتر کشاورز، نقابت، شریعت‌زاده، حشمتی، ملک‌مدنی، صادقی، دهستانی، طوسی بعضی یک بار و بعضی دو بار و سه بار بیاناتی نمودند و اظهار عقیده کردند و جلسه قریب دو ساعت و ربع کم از ظهر گذشته خاتمه یافت.
جلسه کارپردازی
قبل از ظهر شنبه یازدهم اسفند جلسه با حضور آقایان دهخدا، مرآت اسفندیاری و افخمی و هاشمی نمایندگان مجلس و آقای مشایخ معاون کارپردازی در کارپردازی مجلس به منظور تهیه مقدمات نسبت به چاپ فرهنگ آقای دهخدا تشکیل گردید و تصمیمات چندی اتخاذ شد که به هیئت رئیسه مجلس گزارش شود.
سؤالات نمایندگان
ریاست محترم مجلس شورای ملی
متمنی است مقرر فرمایید فوراً کفیل وزارت خارجه در مجلس حاضر شده و راجع به موضوع زیر توضیح به عرض مجلس برسانند.
انتصابات و احکام
شماره ۲۲۱۷۸/۷۷۲۳۷
وزارت کشور
آقای حسن اقتدار کارمند منتظر خدمت از تاریخ اشتغال به کار به سمت بخشداری میناب منصوب شدند.
شماره ۲۲۰۳۰
آقای نصرت‌الله اکبر رئیس دفتر اداره دادگاه‌ها و مستشاری از تاریخ ورود به محل مأموریت به سمت بخشداری محلات منتقل گردید.
روز دوم مارس به موجب پیمان سه جانبی باید یک نفر سرباز خارجی در ایران نباشد طبق اطلاعات رسیده هنوز سربازان شوروی در کلیه نقاط شمالی اقامت دارند. از طرف وزارت خارجه نسبت به این موضوع چه اقدامی شده است؟
سیف‌پور فاطمی