مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ اردیبهشت ۱۳۴۰ نشست ۱۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیستم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری بیستم |
روز سه‌شنبه ۱۲ اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۰
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۱۲ اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۰
۱ـ تصویب صورت‌مجلس
۲ـ مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۴۰ کل کشور
۳ـ معرفی آقای فرهودی به معاونت پارلمانی وزارت کشور توسط آقای وزیر کشور
۴ـ بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه کل کشور و ارجاع به مجلس سنا
۵ ـ تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
مجلس ساعت ده صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
- تصویب صورت‌مجلس
۱ـ تصویب صورت‌مجلس
رئیس ـ صورت غائبین جلسه قبل قرائت میشود (به شرح زیر خوانده شد)
غائبین بااجازه ـ آقایان: دکتر اسدی‌‌‌ـ دکتر اقبال‌ـ امیر عشایری‌ـ دکتر امین‌ـ اهری‌ـ بهادری‌ـ بهبهانی‌ـ جلیلی‌ـ سترگ‌ـ سنندجی‌ـ شیخ‌الاسلامی‌ـ طاهری‌ـ قوامی‌ـ معظمی‌ـ دکتر موسوی اصفهانی‌ـ سعید مهدوی
غائبین بی‌اجازه ـ آقایان: اریه‌ـ امیری‌ـ دکتر هدایتی
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه ـ آقایان: دکتر عمید‌ـ امام مردوخ‌ـ دکتر سعید حکمت‌ـ اردلان آزمین‌ـ آصف‌وزیری‌ـ اعظم زنگنه‌ـ افشار‌ـ دکتر اصلان افشار‌ـ بهمنیار‌ـ هاشمی‌ـ دکتر نواب‌ـ یوسفی‌ـ دکتر جهانشاهی‌ـ داودزاده‌‌ـ صالح‌‌ـ صراف‌زاده‌ـ صفاری‌ـ دکتر ضیائی‌ـ طهماسبی‌ـ فولادوند‌ـ کدیور‌ـ مهندس فیروز‌ـ قاسم مسعودی‌ـ شادلو‌ـ امیدسالار‌ـ دکتر نفیسی
رئیس ـ نسبت به صورت‌مجلس نظری نیست؟ آقای دکتر معدل
دکتر معدل ـ در جلسه روز چهارشنبه که صحبت کردم یک جمله آخرش راجع به کفایت مذاکرات بود افتاده اصلاح می‌کنم می‌دهم به تندنویسی
رئیس ـ بدهید اصلاح شود آقای پورسرتیپ
پورسرتیپ ـ در بیانات بنده اغلاط چاپی هست اصلاح می‌کنم می‌دهم به تندنویسی
رئیس ـ بسیار خوب آقای دکتر موسوی
دکتر موسوی ـ در بیانات بنده اغلاط چاپی هست که تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ دیگر نظری نیست؟ آقای مهندس دهستانی
مهندس دهستانی ـ در عرایض بنده نیز اغلاط چاپی وجود دارد.
رئیس ـ بسیار خوب اصلاح کنید و بدهید به تندنویسی آقای خسروپرویز
خسروپرویز ـ بنده سؤالی از سازمان برنامه راجع به سازمان نقشه‌برداری کشور تقدیم کردم در صورت‌مجلس نوشته‌اند سازمان چای کشور تمنا می‌کنم اصلاح شود.
رئیس ـ اصلاح میشود صورت‌مجلس جلسه گذشته تصویب شد. آقای شادلو
شادلو ـ نامه‌ای رسیده است که تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ بدهید آقای اردلان
اردلان ـ نامه‌ای است از کارمندان دولت که تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ بدهید.
رئیس ـ پیشنهادی در جلسه قبل آقایان دکتر معدل و محمدعلی مسعودی داده‌اند که قرار بود اصلاح شود و بعد مطرح بشود اصلاح کرده‌اند حالا قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد).
- ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ تبصره ذیل را پیشنهاد می‌نمائیم.
تبصره ـ وزارت فرهنگ موظف است اراضی خالصه و موقوفه واقع در داخل شهرها را که مسلوب‌المنفعه یا در حکم مسلوب‌المنفعه می‌باشد با نظارت دادستان محل از طریق مزایده تبدیل به احسن نماید و از محل فروش آنها مدرسه بسازد و با بهای نازلی به فرهنگ اجاره بدهد. همچنین دولت می‌تواند از اراضی مزبور که در اطراف شهرها قرار دارد در درجه اول برای معلمین و سایر کارمندانی که از صندوق دولت حقوق دریافت می‌دارند بصورت اجاره طویل‌المده برای تهیه مسکن به قطعات از ۲۰۰ تا ۴۰۰ متر تسلیم و به آنها واگذار نماید ـ دکتر معدل ـ محمدعلی مسعودی
رئیس ـ آقای فرامرزی مخالفید؟ بفرمائید.
فرامرزی ـ خانه از پای‌بست ویران است، خواجه در بند نقش دیوان است، ما الآن مواجه هستیم با یک وضعی مثل این که در یک دریای مواجی قرار گرفته‌ایم طوفان از هر طرف ما را تهدید می‌کند و ما داریم فکر می‌کنیم که اوقاف را چکار کنیم الآن جلوی مجلس ازدحام است که من با نهایت زحمت توانستم رد بشوم (جمعی از نمایندگان ـ همه همینطور بودند) بجای اینکه الآن به این درد عاجل فکری بکنیم می‌آئیم روی وقف و فلان و اینها (دکتر معدل ـ این پیشنهاد برای کمک به آنها است) کمک نیست قربان بنده در شیراز بودم صحبت فروش موقوفات مسلوب‌المنفعه به نفع فلان و اینها می‌شد. خیابان نادر جلو استانداری یک مقدار یونجه‌زاری است یعنی در شیراز جلو خیابانها هم یک چیزی میکارند که سبز باشد بعد گفتند اینجا چون یونجه‌زار است و سالی پنجاه تومان بیشتر گیر دولت نمی‌آید بنابراین اداره اوقاف، رئیس اوقاف تصمیم گرفت که این را بفروشند متری ۸ تومان، متری ۸ تومان نسبت به سالی ۵۰ تومان خیلی میشود ولی آنجا متری سیصد تومان است آنوقت می‌گویند یونجه‌زار است و مسلوب‌المنفعه است کنار خیابان تخت‌جمشید بعضی قسمتها را نساخته‌اند اینها هم خاکروبه‌‌دانی است و چون خاکروبه می‌ریزند پس متری پنج شاهی بفروشند خیلی خوبست خلاصه‌اش غالباً این خلاف نص صریح قانون مدنی است (احسنت) خلاف شرع هم هست (صحیح است) باید نظر واقف را در نظر گرفت آن کسی که زمینش را وقف می‌کند آن کسی که پولش را وقف می‌کند باید دید چه نظری دارد ما بیائیم با تعبیر و تفسیر نظر او را برگردانیم خیلی معذرت می‌خواهم من قطع دارم دکتر معدل این نظر را ندارد ولی او جوان است آنهائی که نظر دارند به او تلقین می‌کنند.
با رئیس اوقاف محل می‌سازند، می‌آیند آنجا را یونجه‌زارش می‌کنند که بگویند این یونجه‌زار است و نفعی ندارد و بعد متری دویست تومان و سیصد تومان را به متری ۸ تومان بفروشند اگر چنانچه باید یک‌چنین تصمیمی گرفت این را دولت، اداره اوقاف مطالعه بکند که کجا چنین اقتضائی دارد نه اینکه ما بنشینیم دو نفر یک پیشنهاد بدهیم و اصل وقف را در این مملکت متزلزل بکنیم و خیرات و مبرات را از بین ببریم برای اینکه وقتی که مردم دیدند با موقوفات آنها اینطور بازی می‌کنند با نظر خیر اینطور بازی می‌کنند دیگر کسی وقف نمی‌کند من خواهش می‌کنم آقای دکتر معدل که به ایشان عقیده دارم و خیلی از شما معذرت می‌خواهم برای اینکه شما اجل از این هستید که به اصطلاح شما را آلت کرده باشند برای اجرای نظر خودشان این پیشنهاد را پس بگیرند (احسنت)
رئیس ـ راجع به این پیشنهاد در جلسه قبل آقای دکتر معدل توضیحاتی داده بود حالا چون اصلاح شده دومرتبه توضیح می‌دهند، بفرمائید.
دشتی ـ توضیح ندارد ماده ۸۸ و ۸۹ قانون مدنی صریح است که نمی‌شود این کار را کرد.
دکتر معدل ـ بنده با نهایت ارادتی که نسبت به استاد سابقم جناب آقای فرامرزی دارم (نمایندگان ـ استاد فعلی هم هستند حالا هم استاد هستند) معلم مستقیم بنده بودند البته حالا هم هستند و بنده خودم کسب فیض از حضورشان کرده‌ام و حالا باید حضورشان توضیح عرض کنم اولاً بنده آلت نشده‌ام این عقیده شخص بنده است و امیدوارم که حضرتعالی هم قانع بشوید، این پیشنهادی که ما دادیم این پیشنهاد موضوع وقف را از بین نمی‌برد الآن در اطاق جناب آقای رئیس خدمت هیأت محترم دولت عرض کردم اراضی هست که در داخل شهرها قرار گرفته از این اراضی استفاده نمی‌شود یونجه‌زاری و زراعت هم نمی‌شود، برای موقوفه عایدی ندارد بنده پیشنهاد کردم که اینها را تبدیل به احسن بکنید آقایانی که به حقوق مدنی و مقررات موقوفه اطلاع دارند می‌دانند که تبدیل به احسن معنی‌اش این است که اصل موقوفه از بین نمی‌رود یعنی این زمین را می‌فروشند بجایش مدرسه می‌سازند آن مدرسه جزء موقوفه است از دست موقوفه درنمی‌رود ولی فایده‌اش این است که الآن در شهر شیراز سالی ۷۵۰ هزار تومان اجاره خانه‌های مخروبه را برای محل دبستان و دبیرستان می‌دهند و اینها در تمام سال روی سر بچه‌ها خراب میشود و باز هم مدرسه نداریم و می‌خواهیم دولت برای ما مدرسه بسازد مگر دولت در بانک ملیش کیسه‌های طلا را گذاشته است که سالی پنجاه میلیون مدرسه بسازد ۵۰۰ میلیون دانشگاه و دبستان و دبیرستان بسازد اما با اجرای این پیشنهاد وقف از بین نمی‌رود و این ساختمان مدارس جزء موقوفه است با این تفاوت که برای وقف یک عایدی جدیدی فکر شده و پیدا شده و بنده آن خیابان نادر را که فرمودند اطلاع ندارم.
در این پیشنهاد جمله‌ای با جناب آقای مسعودی قید کردیم و این توجه را جناب آقای دکتر سجادی دادند که با نظارت دادستان باشد بنابراین تنها دست متولی اوقاف یا کارشناس نیست دادستان نظارت می‌کند ثانیاً نوشته‌ایم از طریق مزایده هر کس بیشتر پیشنهاد داد او می‌برد، ثالثاً از وقف خارج نمی‌شود تبدیل به احسن میشود زمین تبدیل به مدرسه میشود و یا آن قسمتی که آقای مسعودی پیشنهاد کردند زمین تبدیل به خانه میشود و اجاره برای موقوفه می‌گیرند. بنابراین برای موقوفه یک عایدی ایجاد میشود ما نخواستیم موقوفه را از بین ببریم بنده خودم متولی هستم و شرعاً و عرفاً و اخلاقاً موظفم از موقوفه دفاع کنم و این بهترین طریقش است. اگر می‌خواهید این اراضی مسلوب‌المنفعه باشد و همانطوری که تا به‌حال تجاوز کرده‌اند از بین برود بنده تسلیم هستم ولی اگر می‌خواهید عمران و آبادی بشود فرهنگ عایدی داشته باشد و برای موقوفه عایدی ایجاد بشود و دست عده‌ای هم همانطور که فرمودند متجاوزند و بنده اطلاع دارم کوتاه بشود و توقعات ناروائی که بنده نمی‌توانم در اینجا پشت تریبون بگویم از بین برود بنده چون متولی هستم و حافظ موقوفه، به همان قرآنی که در پشت این تریبون قسم خوردم به همان قسم می‌خورم بنده شخصاً و اشخاص دیگر نظری نداریم و این راه حفظ اراضی موقوفه است اگر اطلاع ندارید در همین شمیران یکی از آقایان گفتند ببینید چطور اراضی موقوفه از بین می‌رود چرا نمی‌گذارید که این اراضی تبدیل به احسن بشود و از بین نرود خود مقررات موقوفه می‌گوید اگر موقوفه‌ای مسلوب‌المنفعه شد که عایدی نداشت تبدیل به احسن می‌کنند یک چیز بهتری جایش می‌گذارند. در شهر شیراز الآن بنده اطلاع دارم دو میلیون متر زمین افتاده این زمینها همینطور مانده بعلاوه در خیابان تخت‌جمشید یک فرودگاهی به اندازه سیصد هزار متر یا در وسط خیابانهای دیگر زمینهائی هست اگر بصلاح شهر، بصلاح فرهنگ، بصلاح مردم است باشد، اگر می‌دانید هست که هیچ اگر نه اجازه بدهید که هر روز نیائیم بگوئیم جناب آقای نخست‌وزیر جناب آقای وزیر فرهنگ ما مدرسه نداریم. بنده الآن در تمام دهات موقوفه مدرسه ساخته‌ام فرهنگ بودجه ندارد حق هم دارد شما بدهید آنوقت بگوئید مدرسه بساز، باید راه بگذاریم پیش پای آنها، این راه است اراضی موقوفه و خالصه بی‌استفاده افتاده اگر می‌خواهید ببرند بخورند و با همدیگر بسازند و دسته‌بندی بکنند بفرمائید والا بنده هیچ سوءنیتی ندارم و این پیشنهاد به نفع خود آقایان است برای اینکه در شهرستانهائی که مدرسه ندارند مدرسه ساخته میشود البته اگر ساخته بشود بهتر است استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند.
فرامرزی ـ با نظر دادستان و رئیس دادگستری و رئیس بانک ملی باشد مانعی ندارد.
رئیس ـ آقای نبوی (وزیر مشاور)
نبوی ـ تعجب می‌کنم که یک چیز بسیار ساده‌ای موجب تحریک احساسات بعضی از آقایان شده بنده خیال می‌کنم از این تبصره و از این پیشنهاد هم آن منظور بسیار خوبی که جناب آقای معدل و سایر پیشنهاددهندگان دارند حاصل نخواهد شد به دلائلی که حالا عرض می‌کنم اگر منظور این است که زمین موقوفه را در آن مدرسه بسازند مؤسسات فرهنگی بسازند یا خانه برای فرهنگیان یا غیرفرهنگیان بسازند که این مجاز است و معمول تمام مدارس شهر که آقایان مسبوقند در زمین موقوفه ساخته شده محلهای بسیار بزرگی برای فرهنگ و فرهنگیان در زمین موقوفه ساخته شده در قانون مدنی اجازه داده شده و به اضافه در قانون اوقاف تصریح شده به اینکه از زمینهای موقوفه برای ساختن مدارس میشود استفاده کرد و این کار را خود بنده مقدم شدم و در چند شهرستان چندین دبستان در زمینه‌های موقوفه ساخته‌اند، اینها الآن موجود است این علاوه براینکه جواز قانونی دارد رایج و متداول است، پس از این جهت، احتیاجی به قانون نداریم اما برای فروش موقوفه و تبدیل به احسن کردن آن ما ناچاریم قوانین شرعی و قوانین مدنی را رعایت کنیم (صحیح است) تبصره یا پیشنهادی راجع به بودجه نمی‌تواند قانون مدنی را عوض کند ولو در اینجا تصویب بشود قانون مدنی یک مواردی تعیین کرده است که در آن موارد میشود موقوفات را تبدیل به احسن کرد یکی وقتی است که موقوفه مسلوب‌المنفعه شده باشد جناب آقای دکتر معدل استدعا دارم بعرض من توجه کنید این تبدیل با حسن پولی برای شما ایجاد نمی‌کند شما شکایتتان از این است که این زمینها افتاده و بی‌عایدی است و باید مدرسه ساخت اینچنین کاری را باید کرد باید مدرسه ایجاد کرد اما اینها پول برای شما ایجاد نمی‌کنند وقتی مسلم شد که این از مواردی است که باید شرعاً فروخت و از پول آن به مصارف شرعی دیگر رسانید جواز شرعی و قانونی هم تحصیل شد تازه پول او را به مصارف تحصیلی و مصارف خیریه نمی‌توانیم برسانیم آن پول وقف است با آن پول ملک دیگری باید تهیه کرد و به مصرف وقف رسانید از چنین عملی چه عایدی برای ما ایجاد میشود؟ این وظیفه اداره اوقاف است که بکند وظیفه متولی وقف است که بکند چیزی به جیب ما و فرهنگی‌ها نمی‌آید چیزی به دستگاه دولت و کسانی که می‌خواهند در توسعه فرهنگ قدم بردارند دست نمی‌دهد یک تذکری هم راجع به این موضوع می‌خواهم عرض کنم و از جناب آقای معدل که رفیق صمیمی من هستند و در حوزه انتخابیه‌شان چنین نظریت صحیحی دارند و من واقعاً خوشحال می‌شدم که اینطور آقایان در امور حوزه انتخابیه‌شان وارد و دقیقند استدعا می‌کنم این پیشنهاد را پس بگیرند. به شما قول می‌دهم که بدون قانون و بدون تبصره این کار را بکنم هر وقت شما خواستید زمین را بسازید و تبدیل کنید بنده بدون قانون با دست اوقاف این کار را می‌کنم و آن نکته‌ای که می‌خواستم عرض کنم این بود که آقایان تصور می‌کنند که دنیا دارد به آخر می‌رسد و دنیا تا روزی باقیست که این لایحه بودجه تصویب شود به محض این که تصویب شد یک زلزله عظیمی و یک انفجار مهیبی خواهد شد که دیگر نه ما خواهیم ماند نه آقایان. انشاءالله دنیا خواهد ماند و آقایان سالها، تا چهار سال در اینجا خواهند بود، و نظایر این پیشنهادات را خواهید داد. دردهای مملکت خیلی زیاد است فرصت باید بدهید که ما به نوبت و بتدریج این دردها را رفع کنیم.
رئیس ـ وقت را هم نباید تلف کرد (خنده نمایندگان)
وزیر مشاور (نبوی)ـ اگر تصور می‌فرمائید تمام مشکلاتی را که از ماکو تا بلوچستان هست میشود رفع کرد این است بنده از جناب آقای معدل و از جناب آقای مسعودی که هر دو از رفقای صمیمی بنده هستند خواهش می‌کنم این پیشنهاد را پس بگیرند بلکه خدا بخواهد امروز این معضل بزرگ که بودجه است حل بشود و تصویب بشود (صحیح است ـ احسنت)
رئیس ـ آقای دشتی مخالفید؟
دشتی ـ مخالفم.
رئیس ـ آقای علامه وحیدی
علامه وحیدی ـ مخالفم.
دشتی ـ موافق ندارد.
دکتر موسوی ـ بنده موافقم.
رئیس ـ پیشنهادی که کرده‌اند هم آقای مسعودی و هم آقای دکتر معدل امضاء کرده‌اند یک قسمت این را تفکیک کرده‌اند.
موسوی ـ بنده طبق ماده ۱۱۱ عرضی دارم.
رئیس ـ اگر منظورتان در این اخطار نظامنامه این است که پیشنهادات مربوط به اصل لایحه باشد هزارتا پیشنهاد آقایان کردند که هیچ مربوط نیست و بنده روز اول عرض کردم که این قبیل پیشنهادات را جدا کنید (صحیح است) و پیشنهادات غیروارد را ندهید.
موسوی ـ ماده ۱۱۱ می‌گوید «نمایندگان حق دارند نسبت به هر یک از مواد اصلاحاتی پیشنهاد نمایند مشروط براینکه آن پیشنهاد مربوط به موضوع لایحه باشد» اینجا نمایندگان موافق و مخالف بیاناتی فرمودند که همه اظهاراتشان قابل توجه بود هم اظهارات آقای فرامرزی هم اظهارات آقای دکتر معدل ولی رأی در صورتی میشود داد که ما مطالعه قبلی داشته باشیم ما اطلاعات قبلی نداریم.
نمایندگان ـ رأی، رأی
رئیس ـ این پیشنهاد تفکیک شد قسمت پیشنهاد مربوط به آقای دکتر معدل قرائت میشود. (به شرح زیر خوانده شد)
- تبصره ذیل را پیشنهاد می‌نمایم تبصره ـ وزارت فرهنگ موظف است اراضی خالصه و موقوفه واقع در داخل شهرها که مسلوب‌المنفعه یا در حکم مسلوب‌المنفعه می‌باشد یا نظارت دادستان محل از طریق مزایده تبدیل به احسن نماید و از محل فروش آنها مدرسه بسازد و با بهای نازلی به فرهنگ اجاره بدهد ـ دکتر معدل
رئیس ـ آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (عده قلیلی برخاستند) تصویب نشد.
دشتی ـ احسنت، خدا عمرتان بدهد.
رئیس ـ پیشنهاد آقای مسعودی قرائت میشود (به شرح زیر خوانده شد)
- تبصره ـ اداره اوقاف می‌تواند اراضی موقوفه را که در اطراف شهرها قرار دارد در درجه اول برای معلمین و سایر کارمندانی که از صندوق دولت حقوق دریافت می‌دارند به صورت اجاره نود و نه ساله برای تهیه مسکن به قطعات از دویست تا چهارصد متر تقسیم و به آنها واگذار نماید ـ محمدعلی مسعودی
مسعودی ـ بنده پیشنهادی کردم می‌خواهم بعد یک توضیحی عرض می‌کنم بنده نه با اداره اوقاف سروکار دارم نه متولی هستم و نه اراضی داخل شهر را قسمت کردم و نه وارد این مسائل هستم و نه می‌دانم که چیست ولی یک کاری که بنظرم خیر است رسیده این را پیشنهاد کردم و می‌خوانم «تبصره ـ اداره اوقاف می‌تواند اراضی موقوفه را که در اطراف شهرها قرار دارد در درجه اول برای معلمین و همچنین سایر کارمندانی که از صندوق دولت حقوق دریافت می‌دارند به صورت اجاره طویل‌المدت ۹۹ ساله نه مخالف قانونی مدنی است و نه حق اداره اوقاف را از بین می‌برد برای تهیه مسکن به قطعات از ۲۰۰ تا ۴۰۰ متر تقسیم و به آنها واگذار نماید ـ محمدعلی مسعودی» این پیشنهاد بنده است عرض کنم حضورتان بنده در همین تهران که هستم می‌بینم همه آقایان هم ممکن است تشریف بیاورند اداره اوقاف رئیس اوقاف را برداریم با وزیر فرهنگ دور تهران دو سه ساعت بگردیم شش هفت میلیون متر زمین است نه تویش نخود میکارند نه گندم نه جو میکارند زمین خشک و خالی برهوت افتاده اینها را شاید اداره اوقاف به مزایده می‌گذارد اجاره برای گاودارها می‌گیرند مرغداری درست می‌کنند درحالیکه وصل به شهر است بغل‌های این زمینها خانه است بنده می‌گویم اینها را برای فرهنگیان بدبخت که خانه ندارند زندگی ندارند هیچ چیز ندارند تقسیم کنید به قطعات دویست تا ۴۰۰ متر تقسیم کنید این کار را اداره اوقاف سابقه هم دارد بنده نمی‌دانم چطور انکاری که قبلاً کردند خلاف نبوده ولی کاری که الآن می‌گوئیم بکنند هم خلاف شرع و هم خلاف عرف و هم خلاف اخلاق میشود الآن در شمیران ببینید چقدر زمین بین اشخاص تقسیم کرده‌اند منتها اشخاص بادست و پا نه به این بیچاره‌ها (صحیح است) بنده نمی‌دانم این چه منطقی است یک جا ما موضوع خاصی را مخالف شرع و موازین قانونی تلقی می‌کنیم و یک جای دیگر نمی‌کنیم اداره اوقاف چرا قبلاً این کار را کرده حالا که می‌گوئیم به قطعات دویست متر بدهید نه ۱۵ هزار متری که در شمیران داده‌اند به سالی ۹۰ تومان اجاره می‌گوئید نمی‌شود این چه وضعی است این چه عیبی دارد آقا این یک کار خیری است که به نفع جامعه و به نفع مردمانی است که خانه و زندگی ندارند از اراضی داخل شهر هم نیست.
رئیس ـ متولی اگر داشته باشد باید با نظر متولی باشد.
مسعودی ـ با نظر هر کسی که می‌خواهید بگذارید با نظر متولی باشد.
رئیس ـ آقای علامه وحیدی
علامه وحیدی ـ خانه از پای‌بست ویران نیست، چونکه این خانه بی‌نگهبان نیست (احسنت) دومرتبه می‌خوانم خانه از پای‌بست ویران نیست چونکه این خانه بی‌نگهبان نیست (احسنت ـ آفرین) جناب آقای فرامرزی بیانات جامعی فرمودند و خوب هم مطلب را تشریح کردند و جناب آقای مسعودی حسن‌نیت دارند همچنین جناب آقای معدل ولی به عقیده بنده این پیشنهاد اصلاً قابل طرح نیست (صحیح است) زیرا نص قانون اساسی است مواردی که مخالف اصول و مبانی شرعی باشد قابل طرح نیست قانونیت نخواهد داشت در اینجا امکان دارد که پیشنهاد جناب آقای مسعودی تصحیح و قابل طرح بشود و آن عبارت از این است که می‌گوید علی حسب ما اوقفها اهلها یعنی مخالف نظر واقف نباشد تصور می‌کنم این پیشنهادی که فرمودند اگر یک جمله «مخالف با نظر واقف نباشد» به آن اضافه شود قابل طرح میشود و بقیه بسته به نظر آقایان است (دشتی ـ آنوقت دیگر معنی ندارد) محمدعلی مسعودی ـ بنده قبول کردم که این جمله اضافه شود.
رئیس ـ آقای مخبر
مخبر کمیسیون بودجه (مهندس والا)ـ بنده تصور می‌کنم در طرح این مطلب اگر هم جناب آقای مسعودی و هم سایر نمایندگان با یک نظر وسیعتری نگاه کنیم و ترتیبی اتخاذ کنیم که همانطوری که آقای علامه فرمودند هم نظر واقف تأمین باشد و هم اصلی‌ترین طرق برای این کار بدست بیاوریم خوب هم خدمتی کردیم و هم کمک به آموزگاران کردهایم و هم خلاف نظر واقف رفتار نکرده‌ایم و بعد همانطوری که آقای مسعودی فرمودند این کار سابقه دارد کما اینکه الآن در شمیران در اطراف تهران زمینهای بسیار باارزش را بنده اطلاع دارم اگر بخواهید عرض می‌کنم متأسفانه غیر از این مقدار زمینهائی که بین کارمندان وزارت فرهنگ تقسیم شده در بعضی از موارد واقعاً اعمال نفوذ شده و شاید اصولاً آنچه که در نظر گرفته نشده نظر واقف بوده دهاتی، باغاتی آنچه که در اطراف شهر هست قطعات زمینهائی هست که بنده می‌توانم الآن عرض کنم که به دست افراد افتاده است و با اجاره‌ای که واقعاً به ثمن بخس باید اسمش را گذاشت که اصلاً قابل مقایسه نیست مثلاً یک باغ پنج هزار متری ده هزار متری در مقابل ۲۵ تومان یا ۵۰ تومان اجاره داده‌اند (یک نفر از نمایندگان ـ اسم ببرید) آخر این تریبون که در اختیار آنها نیست چرا بنده سوءاستفاده کنم و در پشت این تریبون اسم ببرم خصوصی خدمتان عرض می‌کنم اصولاً جناب آقای وزیر فرهنگ یک کمیسیونی برای این کار تعیین بفرمائید که توجه خاصی به امر اوقاف بکند کما اینکه شنیدم یک کمیسیونی مرکب از کسانی که سابقه داشتند تعیین کردند و من امیدوارم که جلوگیری از حیف و میل این بیت‌المالی که باید به مصارف مخصوصی برسد که هم نظر واقف رعایت شده باشد و هم راهی را اتخاذ بکنید که مغایر منافع عمومی نباشد آقای وزیر فرهنگ رسیدگی بکنند و گزارش آن را اگر لازم باشد به مجلس مرحمت بفرمایند مطلب دیگر این است که ما اگر بتوانیم با یک راه صحیح همانطور که جناب آقای علامه فرمودند بنده اطلاع دارم یک اراضی هست بنام اراضی خرگوش‌دره یک اراضی هست در طرف غربی تهران بنام طرشت حضورتان عرض می‌کنم که حتی در اراضی نزدیک فرودگاه مهرآباد اراضی موقوفه هست و این اراضی موقوفه را متأسفانه عده‌ای از متنفذین رفته‌اند دیوارکشی کرده‌اند و یک گرفتاری پیش آمده چون اداره اوقاف و وزارت فرهنگ آنجور که باید و شاید احترام نمی‌کنند و مقداری از این اراضی از بین رفته است البته اگر ما بتوانیم این اراضی را به مستخدمین دولت و به فرهنگیان تقسیم بکنیم به شرط اینکه منافعی از این راه بدست بیاید به نظر بنده بد پیشنهادی نیست حالا جناب آقای مسعودی یک تجدیدنظری در پیشنهادشان بفرمایند که به نظر آقایان نمایندگان مجلس رویه‌ای اتخاد نشده باشد که برخلاف نظر واقف باشد.
محمدعلی مسعودی ـ بنده با نظر آقای علامه وحیدی پیشنهادم را اصلاح می‌کنم.
رئیس ـ پیشنهاد سکوت راجع به لایحه بودجه رسیده است که قرائت میشود (به شرح زیر خوانده شد)
- مقام عالی ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ پیشنهاد می‌کنم نسبت به لایحه بودجه رأی سکوت گرفته شود ـ پورسرتیپ
رئیس ـ آقای پورسرتیپ
پورسرتیپ ـ عرض کنم که متأسفانه ما همیشه حال افراط و تفریط داریم (صحیح است) یک وقتی صدها لایحه می‌آید به مجلس ما بقدری سعه‌صدر نشان می‌دهیم که حتی یک واوش را هم عوض نمی‌کنیم یک‌وقت لایحه بودجه می‌آید به مجلس که دولت به آن احتیاج دارد که زودتر به کارش سر و صورتی بدهد. حقوق بپردازد کار عمرانیش را تعقیب بکند و آنوقت این لایحه بودجه را بصورتی درمی‌آوریم که واقعاً تشخیص آن برای دولتی که آورده مشکل میشود این لایحه بودجه که آمده به عقیده بنده باید به آن گفت آش شله‌قلمکار چون چیزی که در آن نیست همان بودجه است هر کسی هر نظری داشته هر وکیلی که با اشخاص آشنائی و روابطی داشته یک چیزی نوشته‌اند و تقاضا کرده‌اند و ما آوردیم اینجا دادیم به لایحه منضم کردیم (احسنت) این مصلحت نیست (صحیح است) بنده از جناب آقای مهندس شریف‌امامی استدعا می‌کنم، نمی‌خواهم این بودجه را پس بگیرند به هر صورت این حقوق که باید بدهید اگر ندهید اعتصاب می‌کنند این را بدهید بقیه را که کاری نداریم با یک چیزی تشخیص بدهید که چکار بکنید اما ما برای هر امری قوانین داریم برای بازنشستگی، برای اوقاف، برای خالصه دولت هم همه را می‌آورد به مجلس پس همه را بگوئیم نیاورند بودجه را نگهدارند و همه را در آن ادغام کنیم این مصلحت نیست این لایحه بعداً به مجلس سنا هم می‌رود مجلس سنا در بودجه اظهارنظر مشورتی می‌کند ولی در غالب این تبصره‌ها اظهارنظر تصویبی باید بکند غالب اینها را برمی‌گرداند بعضی‌ها حقیقتاً شایسته شأن مجلس نیست بنده نظرم این بود و نظر دیگری نیست.
نمایندگان ـ پس گرفتند.
رئیس ـ پس هم بگیرند نمی‌شود فقط یکدفعه برای لایحه پیشنهاد سکوت میشود داد، باید رأی گرفت که دیگر نتواند بدهد. البته ایشان این پیشنهاد را دادند که حرف بزنند ولی برای اجرای آئین‌نامه ما رأی می‌گیریم آقای دشتی
دشتی ـ بنده با سکوت مخالفم ولی اگر می‌خواهید رأی بگیرید عرضی ندارم.
رئیس ـ مطابق آئین‌نامه یک نفر مخالفت می‌تواند صحبت بکند آقای ملک‌زاده مخالفید؟ بفرمائید.
ملک‌زاده ـ بنده مختصراً بعرض همکاران محترم می‌رسانم که پیشنهاد عموم آقایان نمایندگان محترم است و باید در اینجا مطرح شود و بحث بشود بنده متأسفانه با پیشنهاد جناب آقای پورسرتیپ مخالفم و باید تمام تبصره‌ها اینجا مطرح بشود.
رئیس ـ رأی گرفته میشود به این پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند (هیچیک از نمایندگان برنخاستند) (کشاورزیان ـ به اتفاق آراء رد شد) تصویب نشد دنباله پیشنهادات قرائت میشود پیشنهاد آقای مسعودی که اصلاح شده است دومرتبه قرائت میشود.
تبصره ـ اداره اوقاف می‌تواند با نظر متولی اراضی موقوفه را که در اطراف شهرها قرار دارد در درجه اول برای معلمین و سایر کارمندانی که از صندوق دولت حقوق دریافت می‌دارند چنانچه مخالف با نظر واقف نباشد بصورت اجاره ۹۹ ساله برای تهیه مسکن به قطعات از دویست تا چهارصد متر تقسیم و به آنها واگذار نماید ـ محمدعلی مسعودی
رئیس ـ آقای مسعودی شما توضیحتان را دادید آقای دکتر مسعودی
دکتر مسعودی ـ بنده به عنوان موافق صحبت می‌کنم.
رئیس ـ آقای دشتی
دشتی ـ خیلی متأسفم به یک شخصی که خیلی ارادت و عقیده دارم اینجا هم مخالفت فرمودند خودشان هم در اوقاف تشریف دارند آقای علامه حالا این پیشنهاد را به این نحو اصلاح فرمودند که اگر در نظر واقف باشد، نظر واقف مسلم صریحاً مخالف این است و ما هم نمی‌توانیم اجتهاد مقابل نص بکنیم ماده ۸۸ و ۸۹ و ۹۰ قانون مدنی بطور صریح این است که بهیچوجه مخالف نظر واقف نمی‌توانیم اقدام بکنیم بنده فرستادم قانون اوقاف را گرفتند الآن دستم است مواد صریحی دارد و روی این عمل می‌کنیم علاوه براین بنده نمی‌خواهم خیلی وقتتان را بگیرم راجع به اوقاف صحبت شد الآن یکی از شریف‌ترین مردم ایران آقای دکتر روستائیان در رأس این اداره است معاونین او افرادی مثل آقای مرتضوی در رأس کار هستند و آقای وزیر فرهنگ هیأتی درست کردند که رسیدگی به اوضاع اوقاف بکند وقتی که ما مردان شریف و درستی داریم و اداره اوقاف هم به وظایف خودش آشنا است و الآن مدتی است که اداره اوقاف یک متر زمین یا یک شاهی پول برخلاف حق به کسی نداده و جلوش را گرفته چرا ما الآن مجوزی درست بکنیم برای اینکه کار خطائی بکنیم آقایان ما اینجا یک قسم و سوگندی یاد کردیم و اگر هم اینجا یاد نکرده باشیم متدین هستیم و بایستی رعایت بکنیم قانون مدنی پشت‌بند قانون اساسی است چطور اینجا برخلاف قانون مدنی می‌خواهیم یک طرحی را به تصویب برسانیم یک بند آن رد شد الآن یکی بدتر از آن را ما آورده‌ایم می‌خواهیم رأی بگیریم و تصویب کنیم حضرت سردار شما یک مرد شریفی هستید استدعا می‌کنم نگذارید این طرح در اینجا تصویب بشود (احسنت)
رئیس ـ آقای دکتر موسوی
دکتر موسوی ـ بنده با اساس پیشنهاد که موقعیتی داشته یا نداشته که طرح بشود نمی‌توانم بحث کنم این مسأله با نظر آقای رئیس است که مطرح فرموده‌اند لابد موقعیت داشته که مطرح کرده‌اند اما مطلبی که هست این است که من در حیرتم که چرا ما مطالب را مخلوط می‌کنیم. در مواردی که هیچ مربوط به موضوع نیست مطالب دیگری را مطرح می‌کنیم و خودمان در قالب عباراتی که ظاهراً برای ایجاد یک محیط امن وآرامی است داریم دامن می‌زنیم به عدم آرامش مسائل خارجی که امروز در خارج می‌بینیم این چه ارتباطی با این تبصره پیشنهادی دارد (صحیح است) در اینجا دولت و رئیس دولت حاضر است دولت ما دو مسئولیت دارد یکی تأمین آزادی در حدود قوانین و یکی هم جلوگیری از هرگونه هرج و مرج و آشوب اگر دولت هر دو را می‌تواند بکند بکند و اگر نکرد مجلس هست از او استیضاح می‌کند و این حرفها مربوط به تبصره نیست که اینجا بگوئیم خانه از پای‌بست ویران است. اما راجع به تبصره در مورد تبصره‌ای که الآن اینجا پیشنهاد شده است فکر می‌کنم که برای آقایان یا تحریک احساساتی شده و یا القاء شبهه‌ای شده آقایان مخالف در اینجا خود شما دو سه‌تا قانون آوردید می‌گوئید در مورد اوقاف این قوانین وضع شده یعنی در مورد اوقاف میشود قانونی وضع کرد، اینکه گفتگو ندارد پس قانون هست؟ این قانون اوقاف را که پیغمبر اسلام پیشوای بزرگ ما این مواد را نیاورده یک احکام فقهی هست از روی آن مجلس این مواد را در قالب قانون درآورده یکی هم قانون مدنی ماده ۸۸ و ۸۹ الی ماشاءالله اینهم قانونی است که نمایندگان همین مجلس و گذشتگان با حسن‌نیت ما آن را وضع کرده‌اند و امروز هم یک دوست عزیزی با کمال حسن‌نیت آمده است یک پیشنهاد دیگری می‌کند می‌گوید که آقا بیائید بگذارید یک کمی واقعیت روشن بشود در همین اراضی اطراف تهران با اوقاف چه می‌کنند؟ این کار را می‌کنند متولیان اوقاف هم نمی‌گویم همه‌شان اینطور هستند، هیچ نباید انکار کرد می‌روند ملکی را صد هزار متر ثبت می‌دهند مجاورش می‌آید اعتراض می‌کند نسبت به ۵۰ هزار متر با همدیگر تبانی می‌کنند که عیب ندارد تو این اعتراض را می‌کنی من تسلیم می‌شوم پنجاه هزار متر مال تو وقتی کار تمام شد نصفش مال تو و نصفش مال من، اینطور موقوفه را می‌خورند و از بین می‌برند الآن در اطراف تهران نظایر این فراوان است بنده که وکیل دادگستری بودم هر روز می‌دیدم اراضی اوقاف را به این ترتیب از بین می‌بردند اراضی طرشت را ملاحظه بفرمائید بنده نمی‌گویم متولی آن آدم بدی است ولی مطلبی است که اطرافیان می‌آیند و می‌کنند بدون اینکه متولی خودش واقف باشد و از موضوع باخبر باشد می‌بینید پنجاه هزار متر رفته و به ثبت داده‌اند اداره اوقاف هم خبر نداشته الآن یک نفر آمده با حسن‌نیت پیشنهاد داده می‌گوید از این همه اراضی برای معلم دویست متر، فقط، آنهم به شرطی که مخالف نظر واقف نباشد مسلوب‌المنفعه هم باشد نظر متولی هم جلب بشود، آنوقت از این دویست متر بدهد خانه بسازد حالا مجلس و متولیان مجلس بیشتر از همه قوای خودشان را جمع کرده‌اند که نگذارند این عملی بشود برای این معلمین که همه فریاد می‌کشند اینها بیچاره هستند پس چرا نمی‌گذاریم که آنها دویست متر زمین بگیرند ما افتخارمان این است که پیرو مذهبی هستیم که هیچوقت ما را در مقابل بن‌بست و انجماد قرار نمی‌دهد در مقابل تمام ادیان بزرگ دنیا افتخار ما این است شما امروز آمده‌اید در تحت یک عنوانی که خلاف نظر واقف است یا خلاف شرع است با آن ترتیبی که در اینجا متن فقهی‌اش را بیان کردند بهیچوجه مخالف نظر واقف و مخالف شرع نیست و از جمله مصالح مردم و معلمین ما است بنده استدعا می‌کنم که آقایان تصویب بفرمایند و در این مخالفت و موافقت هم نظر به اشخاص نبوده که اشخاص صالح هستند یا نه.
رئیس ـ پیشنهاد مجدداً قرائت میشود. (به شرح سابق خوانده شد)
- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت میشود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی: پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به لایحه بودجه علاوه شود.
تبصره ـ سازمان برنامه مکلف است در ظرف سه ماه کلیه امور فنی را در یک اداره سرویس فنی با شرکت مهندسین و کارشناسان ایرانی در سازمان برنامه تشکیل دهد و در صورت لزوم سازمان مجاز است از متخصصین خارجی در این اداره نیز استفاده نماید. پس از تشکیل این دفتر و تکمیل کادر فنی آن سازمان برنامه موظف است قراردادهائی را که با مهندسین مشاور خارجی دارد طبق مقررات و قوانین مربوطه فسخ نماید ـ ریگی
رئیس ـ آقای ریگی
ریگی ـ عرض کنم مثل اینکه پیشنهاد قبلی آنقدر آقایان را به هیجان انداخته بود که وقتی پیشنهاد بنده قرائت شد توجه نفرمودند بنده اجازه می‌خواهم از مقام ریاست که این پیشنهاد را مجدداً قرائت بفرمایند چون آقایان توجه نفرمودند.
رئیس ـ شما توضیح بدهید بعد قرائت میشود.
ریگی ـ بنده خودم قرائت می‌کنم. (پیشنهاد را به شرح سابق قرائت کردند) (دیهیم ـ بسیار خوب است) عرض کنم، آقایان بنده خودم سالها در یکی از بنگاههای اقتصادی این مملکت یعنی شرکت نفت کار کرده‌ام و از وضع اقتصادی یک بنگاه بزرگ فنی اطلاع کافی دارم با سازمان برنامه هم مخالفتی ندارم و به نظر بنده در این مملکت باید یک دستگاه بزرگ فنی برای نظارت کارهای مملکت وجود داشته باشد ولی با پولهائی که به تصدیق خود آقای سرپرست سازمان برنامه در این چند ساله اخیر به شرکتهای بزرگ مشاورین خارجی داده شده و کوچکترین نتیجه‌ای گرفته نشده است بنده پیشنهاد می‌کنم با توجه به اینکه مملکت ما الآن بهترین کادر فنی را دارد سازمان برنامه بیاید و از این کادر فنی و از این مهندسین خودمان که الآن در پشت میزهای اداره نشسته‌اند از اینها استفاده بکنند مثل شرکت نفت، یک اداره سرویس‌های فنی تأسیس بکند به موقع و به دولت وقت می‌دهیم پس از اینکه این سرویس تشکیل شد پس از اینکه قراردادها با این مشاورین خارجی بسر می‌رسد عذر اینها را بخواهد آقایان بنده یک پرداختی را که الآن سندش همراهم نیست ارائه بدهم عرض می‌کنم برای مطالعه راه یزد و زاهدان و کرمان وکلای کرمان و زاهدان و یزد اینجا تشریف دارند این راه اصلاً به مطالعه احتیاج ندارد یک راهی است که از یک بیابان خدا عبور می‌کند اصلاً مطالعه نمی‌خواهد بیابان صاف و هموار است ۶ میلیون تومان سازمان برنامه برای مطالعه این راه به شرکت امان‌ویت‌نی پرداخت کرده بابت مطالعه همین راه یعنی ما ایرانیها آنقدر مهندس راه و ساختمان نداریم که این راه کرمان و یزد را که نه از وسط جنگل و نه از وسط کوهستان و نه از ریگستان و نه از کویر عبور می‌کند مطالعه بکنند؟ این مطالعه ندارد هر مهندس ایرانی می‌تواند این را بسازد و آنوقت نتیجه مطالعه چه بود گفته‌اند که از همین راهی که می‌روند خوب است و در مقابل این شش میلیون تومان از پول مملکت ما گرفته‌اند.
رئیس ـ آقای ریگی وقت شما تمام شد چون بر طبق آئین‌نامه برای توضیح پنج دقیقه بیشتر وقت ندارد آقایان موقعی که تشریف می‌آورند خودشان توجه به ساعت روی تریبون داشته باشند، آقای کیهان یغمائی
کیهان یغمائی ـ عرض کنم اولاً اداره سازمان برنامه قانون خاصی دارد و این پیشنهاد جناب آقای ریگی هم بنده خیال می‌کنم که خیلی صحیح نباشد خیلی معذرت می‌خواهم، دوم اینکه همه آقایان می‌خواهند که بودجه دولت زودتر تصویب بشود و دولت به کارش برسد و بعد می‌بینیم که یک بحث تازه‌ای پیش می‌آید که واقعاً مورد ندارد در اینجا طرح بشود استدعایم این است که چون هر روز از این کار بگذرد چیز تازه‌ای یادتان می‌آید اول بنده خودم را می‌گویم وقت مجلس را می‌گیرم وقت دولت را می‌گیریم و این در موقعیت فعلی در شأن مجلس نیست. اگر اجازه بفرمائید آقایان این کار امروز تمام بشود یک طرحهای بسیار بزرگی در سازمان برنامه مورد عمل است اجازه بفرمائید منجمله یکی که بنده اطلاع دارم موضوع لوله‌کشی آب شهر مشهد است این را چطور بیایند لغو بکنند و بدهند به یک شرکت ایرانی اینها مدت دارند قرارداد دارند این به نظر بنده در موقعیت فعلی صحیح نیست استدعا می‌کنم پیشنهادتان را پس بگیرید چون خلاف قانون خاص سازمان برنامه است و این را بگذارید برای وقت دیگری، از آن گذشته همه آقایان می‌فرمایند جناب آقای آرامش مورد کمال اعتماد آقایان است فرصتی بدهید مطالعه بکنند در هیأت دولت و بعرض جناب آقای نخست‌وزیر برسانند با این عجله صحیح نیست در کارهای اساسی تصمیم گرفت.
رئیس ـ آقای مهندس بهبودی (مهندس بهبودی ـ مخالفم) آقای دکتر جهانشاهی (مخالفم) آقای کاظم مسعودی (مخالفم) رأی گرفته میشود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (کسی برنخاست) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (پیشنهاد آقای عبدالرحمن فرامرزی به شرح ذیل قرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم که مبلغ ده میلیون ریال از بند (ب) بودجه وزارت دادگستری کسر شود ـ عبدالرحمن فرامرزی
رئیس ـ آقای فرامرزی بفرمائید.
عبدالرحمن فرامرزی ـ چون آن روز آقای وزیر دادگستری یک فرمایشاتی کردند که مقتضی بود من جواب بدهم و دیدم با این فرمایش ایشان دیگر بازپرسها زنها را به پستان آویزان می‌کنند و مردها را بجای دیگر این است که چون حالا تشریف ندارند پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (پیشنهاد آقای محمدنصیر دادخواه به شرح زیر قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ پیشنهاد می‌نماید که تبصره زیر به ماده واحده لایحه پیشنهادی بودجه اضافه شود بانک کشاورزی موظف است از تاریخ تصویب این قانون در ظرف سه ماه در کلیه شهرستانهائی که جمعیت آنها زائد بر یکصد هزار نفر باشد بانک کشاورزی تأسیس نماید. محمدنصیر دادخواه
رئیس ـ آقای دادخواه بفرمائید.
دادخواه ـ بنده اولین دفعه است که پشت این تریبون آمدم و صحبت می‌کنم و قصد هم نداشتم که صحبتی در لایحه بودجه بکنم چون اصولاً تمام مدت خدمتم با کار آکتیو و کارهای دولتی بوده و عادت دارم که کارها زود بگذرد و سریعاً انجام بشود بنده معتقدم که لایحه بودجه دولت هرچه زودتر تصویب بشود و دولت مشغول کارش بشود بنده هم قصد نداشتم به اصطلاح پیشنهادی بدهم ولی این مورد علاقه حوزه انتخابیه بنده فریدن است ۱۵۰ هزار نفر جمعیت دارد جزو حوزه‌های کشاورزی است صددرصد زارعند آنجا بانک کشاورزی نداریم این بود که این پیشنهاد را دادم و امیدوارم که جناب آقای نخست‌وزیر هم توجه بفرمایند و قبول بفرمایند که جاهائی که بیش از صد هزار نفر جمعیت دارد بانک کشاورزی ایجاد بشود (نمایندگان ـ بسیار خوب است) عرض دیگری ندارم.
رئیس ـ آقای دکتر جهانشاهی مخالفید بفرمائید.
دکتر جهانشاهی ـ بنده گمان می‌کنم که مجلس جائی است که مسائل باید مورد رسیدگی قرار بگیرد و آنچه به مصلحت کشور است گفته شود و به نتیجه برسد در این لایحه بودجه چنین بنظر می‌رسد که در مسائل مختلفی که شاید کاملاً جنبه فنی دارد زیاده‌روی شده و تصمیم گرفتن فی‌المجلس و بدون مطالعه کار غیرممکن است و باید خودداری کنیم (احسنت) یکی از آقایان پیشنهاد می‌دهد که ادارات فنی یکجا در فلانجا ارغام شود و متمرکز گردد اصلاً قابل طرح نیست یکی پیشنهاد می‌دهد که حقوق فلان اشخاص کم یا فلان اشخاص زیاد بشود این تبصره‌ها این پیشنهادها را اگر بخواهیم اینجا طرح بکنیم بدون مطالعه بدون اینکه بدانیم کسی که حقوق می‌گیرد آن اداره‌ای که کار می‌کند این نمی‌شود اگر می‌شد برای مجلس کمیسیون درست نمی‌کردند ۱۵۰ـ ۲۰۰ پیشنهاد داده شده در تمام مسائل که هیچکدام مطالعه نشده اگر اینها تصویب بشود به عقیده بنده یک قانون مدونی میشود که اصلاً قابل اجراء نیست و وضع مملکت را بهم می‌زند و این وضع درست نیست (صحیح است).
رئیس ـ بهتر این است که در این پیشنهاد آقایان تجدیدنظر بکند تمام کارهای مملکت را در لایحه بودجه بخواهید بگذرانید این غیرممکن است، آقای کاظم مسعودی موافقید بفرمائید.
کاظم مسعودی ـ عرض کنم که من هم با همین فکر جناب آقای دکتر جهانشاهی موافق بودم بطوری که در روز گذشته خودم اولین ناطقی بودم که گفتم بایستی دست دولت را باز بگذاریم و اینقدر پیشنهادات مختلف ندهیم ولی در این مورد جناب آقای جهانشاهی چون وضع محل انخابیه بنده طوری است که فقط کشت آنها زعفران است زارعین آنجا همه سلف‌فروشند و در شش ماه قبل آنجا بودم دیدم که یعنی موقعی که زمستان میشود می‌خواهند زندگی بکنند ولی پولی ندارند می‌روند زعفران را مثقالی شش ریال سلف‌فروشی می‌کنند برای اینکه دویست تومان بگیرند چون بانک کشاورزی شعبه‌اش آنجا نیست اگر بخواهند به مشهد بروند ۹۰ فرسخ است اگر بخواهند به طبس بروند ۳۰ فرسخ است تازه با این همه زحمات وقتی که نماینده بانک را برداشت آمد خواست پول را بگیرد دویست تومان را باید خرج بکند این بود که شش ماه پیش رفتم مدیر بانک را دیدم و ایشان به بنده قول دادند چون در آنجا مطالعه کردهایم و بیشتر شهرهای دیگر هم همینطور است سلف‌فروشی می‌کنند به شما قول می‌دهم که قبل از پایان سال شعبه بانک را در آنجا باز کنیم ولی تا حالا باز نشده عرض کردم پیشنهادات زیاد نباید بشود تا دولت کارش تمام بشود بودجه‌اش تصویب بشود برود به کارش برسد ولی در این مورد خواستم تقاضا کنم از جناب آقای نخست‌وزیر یادداشت بفرمایند چنانچه بانک تأسیس می‌کند در همین سال همانطور که قول داده‌اند بنده خواهش می‌کنم آقا هم پیشنهادشان را پس بگیرند اگر به این زودی انجام نمی‌شود خواهش می‌کنم که با این پیشنهاد موافقت فرمائید.
رئیس ـ آقای دادخواه رأی بگیرم (دادخواه ـ بلی) آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (پیشنهاد به شرح زیر قرائت شد)
- مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی ـ پیشنهاد می‌کنم اصلاح زیر به آخر تبصره ۴۵ لایحه بودجه اضافه شود مشمولین سالهای ۱۳۱۲ تا پایان ۱۳۱۵ که به فرمان همایونی از خدمت وظیفه معاف شده‌اند مشمول پرداخت مبالغ مندرج در این تبصره نمی‌باشند ـ مهندس کاظم جفرودی‌ـ محمود محمودی‌ـ کشاورزیان‌ـ دکتر موسوی
رئیس ـ آقای مهندس جفرودی بفرمائید.
مهندس جفرودی ـ در تبصره ۴۵ مقرراتی از نظر وصول هزار ریال و دو هزار ریال برای کسانی که به قید قرعه از خدمت وظیفه معاف می‌شوند پیش‌بینی شده ولی سه دوره به فرمان همایونی در حدود چند ماه پیش معاف شدند و اداره نظام وظیفه مشغول صدور ورقه معافیت آنهاست و برای بعضی از آنها به علت اشکالات اداری این ورقه هنوز صادر نشده است بنده برای اینکه مفاد این تبصره شامل حال آنها بشود و از آنها دو هزار ریال و هزار ریال را نگیرند این تبصره را پیشنهاد کردم اگر جناب آقای وزیر دارائی بفرمایند که شامل حال آنها نمی‌شود پیشنهادم را مسترد می‌دارم.
رئیس ـ آقای وزیر دارائی بفرمائید.
وزیر دارائی ـ این تبصره مربوط به اشخاصی است که معافیتشان از اول ۱۳۴۰ صادر خواهد شد. آن دسته‌ای که قبلاً ورقه معافیتشان صادر شده و گرفته‌اند مشمول این تبصره نمی‌شوند ولی اگر نگرفته‌اند و هنوز در جریان است مشمول خواهند بود جناب آقای جفرودی اصولاً صد تومان و دویست تومان چیزی نیست استدعا می‌کنم پس بگیرید.
رئیس ـ پیشنهاد را دومرتبه بخوانید که رأی گرفته شود (پیشنهاد به شرح سابق مجدداً قرائت شد)
رئیس ـ رأی می‌گیریم آقایانی که با این پیشنهاد …
مهندس جفرودی ـ این پیشنهاد را بنده از نظر خودم مسترد می‌دارم.
محمودی ـ بنده هم مسترد می‌کنم.
کشاورزیان ـ بنده هم مسترد می‌کنم.
رئیس ـ آقای دکتر موسوی هم نیستند پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (پیشنهاد آقای معرفت به شرح زیر قرائت شد)
- مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی ـ به منظور تأمین حقوق آموزگاران و دبیران و اساتید دانشگاه تبصره زیر را پیشنهاد می‌نماید.
تبصره ـ به منظور لغو تبصره یک از ماده واحده مصوب نهم شهریورماه ۱۳۳۷ و اجرای ماده ۲۷ قانون تعلیمات اجباری درخصوص تأمین حقوق فرهنگیان از این تاریخ تا مدت یکماه دولت موظف است لایحه‌ای تنظیم و تقدیم مجلس شورای ملی بنماید ـ رضا معرفت
رئیس ـ آقای معرفت بفرمائید.
رضا معرفت ـ با عرض معذرت از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی نکته‌ای که لازم است بنده بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم پیشنهاد این است که در سال ۱۳۲۲ قانونی بنام قانون تعلیمات اجباری برای اجرای تعلیمات اجباری در تمام کشور وضع شد و به موجب آن قانون حقوقی برای معلمین و حدودی و مقرراتی برای اجرای قانون مزبور وضع شده متأسفانه ۱۸ سال از تصویب این قانون گذشت و بعد از ۱۸ سال هنوز قسمتهائی از این قانون به منصه اجراء درنیامده و دولتها همیشه متعذر می‌شدند به این که ما بودجه کافی در اختیار نداریم و به همین جهت قسمتی از این قانون همینطور به حال وقفه و رکود مانده و در سال ۱۳۳۴ و ۱۳۳۷ قوانینی از کمیسیون بودجه یا مجلس شورای ملی گذشت و به موجب آن یعنی به موجب قانون ۳۷ قسمتی از این قانون که مربوط به ماده ۱۲ بود لغو شد و درنتیجه حقوق معلمین پایمال شد معلمین از سال ۳۷ تا کنون این ادعا و اعتراض را دارند که چرا قانون قسمتی اجراء نشده علاوه براینکه قسمتی که به نفع معلمین بود لغو شد تقاضای آنها اجرای کامل مقررات ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری است خوشبختانه دولت حاضر تصمیم گرفت برای ترمیم حقوق فرهنگیان اقدام بکند لایحه‌ای آوردند اینجا با نظر ما تهیه کردند این لایحه اگر به مجلس می‌آمد معلمین تا حدی راضی می‌شدند چون تا حدی وعده مساعدی بود برای معلمین قسمتی از حقوقشان امسال و سالهای دیگر در دو سه سال دیگر ترمیم می‌شد معلمین به این حق قانونی قانع بودند به این جهت لایحه‌ای تنظیم شد و قرار شد تصمیم بگیرند و متأسفانه بصورت دیگری تقدیم شد و حالا عده‌ای از معلمین شریف مملکت در کنار مجلس نشسته‌اند و چشم به آقایان دوخته‌اند این معلمین کی هستند این معلمین زن و فرزندان ما و شما هستند این معلمین چیزی نمی‌خواهند من یکمرتبه دیگر بعرض می‌رسانم آخر معلمی که در عرض سال یک پرتقال نمی‌تواند بخورد و معلمی که در عرض سال یک شکم سیر نداشته باشد چه توقعی دارید. ما می‌گوئیم آقایان جلو مجلس نیائید ما درست می‌کنیم وقتی می‌بینند که نکردیم دیگر حرف ما را قبول نمی‌کنند آمده‌اند ببینند ما چه اقدامی می‌کنیم آنوقت لایحه‌ای می‌آوریم که دیناری به حقوقشان اضافه نمی‌شود البته دولت می‌گوید حداقل حقوق را پانصد تومان کردهایم کی می‌گوید یک کمک آموزگار ۵۰۰ تومان می‌گیرد یک دبیر ۵۰۰ تومان می‌گیرد یک دبیر لیسانسیه با رتبه ۳ ماهی ۳۰۰ تومان می‌گیرد (نخست‌وزیر ـ آقا ۷۰۰ تومان می‌گیرند ۲۰۰ تومان لیسانس می‌گیرند) معلمین را دلگرم می‌کنند بعد یک قانون می‌آورند بدتر از تمام قوانین این قانون بهیچوجه مورد رضایت معلمین نیست دولت مورد اطمینان و علاقه ماست و شخص جنابعالی هم بخصوص مورد علاقه ما هستید ما توقعی نداریم معلمین هم توقعی ندارند و من به عنوان نماینده معلمین اینجا می‌گویم قانونی که ۱۸ سال پیش گذشته آن را اجراء کنید نمی‌توانید ظرف ۴ سال اجراء کنید آنها چیز فوق‌العاده‌ای نمی‌خواهند شما سالی ۸۰ میلیون می‌دهید به وزارت راه بودجه مملکت را می‌ریزید در راه و باز راه نداریم معلم گرسنه چه بکند آنوقت یک عده ماجراجو هم می‌آیند سوءاستفاده می‌کنند اینها قسمت اکثرشان معلم نیستند معلم نمی‌آید این کارها را بکند معلم خانه‌اش نشسته و از ترس چاقوکشها بیرون نیامده بنده اطلاع دارم دیشب آمده بودند در منزل ما معلم هیچوقت خطا نکرده بنده استدعا می‌کنم تمنا می‌کنم برسید خواهش می‌کنم شما را به خدا و بحقیقت بحق این معلمین. قانونی که ۱۸ سال پیش گذشته چرا اجراء نمی‌شود معلم شمشیر و قداره ندارد (فرامرزی ـ معلم اعتصاب کرد قانون بهش حق داده) استدعا می‌کنم جناب آقای فرامرزی خودتان معلم بودید به این موضوع توجه داشته باشید.
رئیس ـ آقای نخست‌وزیر بفرمائید.
نخست‌وزیر (مهندس شریف‌امامی)ـ بنده بسیار متأسفم از این بیاناتی که آقای معرفت اینجا کردند و مطلب را بکلی غیر ز آنچه هست اینجا جلوه دادند دولت از ابتدای امر کمال توجه را به معلمین داشته و دارد (صحیح است) (فرامرزی ـ این دولت صحیح است) الآن هم پیشنهادی که به مجلس تقدیم شده است برای اصلاح حقوق آنها آن چیزی بوده است که در امکان دولت بود و حداکثر مساعدتی که مقدور بوده است از طرف دولت اعمال شده است و بصورت لایحه‌ای تقدیم مجلس شده و به بودجه منضم نکردیم و بصورت لایحه داده شد که به کمیسیون برود و اگر احیاناً نواقصی بنظر برسد آنجا اصلاح بکنند (احسنت) الآن به یک دبیری که شروع به خدمت می‌کنند و لیسانسیه باشد ۷۰۰ داده میشود بنده سؤال می‌کنم که به کدام یک از صنوف کارمندان و مستخدمین دولت ۷۰۰ تومان داده میشود (ملک‌زاده ـ اینها معلم نیستند اشخاصی را تحریک کرده‌اند و آورده‌اند) آقایان توجه بفرمائید الآن معلمینی داریم که اینها تحصیلات حسابی ندارند و اینها توقعشان این است که از یک استاد دانشگاه بیشتر بگیرند این معقول و منطقی نیست. تمام قضات از همین قانون ناراضی‌اند مأمورین پست و تلگراف ناراضی‌اند سایرین هم حقوق دارند الآن همین قانون در اختیار آقایان است در کمیسیون بررسی بفرمائید اگر نتوانید جور دیگر به طرز دیگری که بهتر نظر آنها را تأمین بکند حرفی ندارم (احسنت) اما توجه بفرمائید که یک چیز غیرمقدور و غیرممکن از ما نخواهید دولت مگر چقدر می‌تواند بدهد (آصف‌وزیری ـ تحریک می‌کنند طبق اطلاعی که بنده دارم قبل از اینکه دولت لایحه اصلاح حقوق معلمین را به مجلس بدهد یک عده‌ای اینها را تحریک کرده بودند (صحیح است) و این می‌رساند که یک عده اخلالگر می‌خواهند از مقام شریف معلم سوءاستفاده بکنند بنده متأسفانه نمی‌توانم اجازه بدهم که اشخاص اخلالگر در لباس معلم در وضع مملکت اخلال بکنند البته معلمین مورد علاقه کامل دولت هستند و این مقدار هم که برایشان در نظر گرفته شده است نشانه کامل حسن‌نیت دولت بوده است الآن هم در لایحه‌ای که آقایان رسیدگی می‌فرمایند اگر امکان بیشتری باشد بنده عرض می‌کنم که با کمال میل انجام خواهم داد (احسنت) (یکی از نمایندگان ـ نباید رجاله بازی بکنند)
رئیس ـ آقای معرفت به پیشنهاد شما رأی بگیرم؟
معرفت ـ بطوری که آقای نخست‌وزیر فرمودند و با حسن‌نیتی که دارند اطمینان داریم که نظر کمیسیون بودجه و کمیسیون فرهنگ را مورد توجه قرار می‌دهند پیشنهادم را مسترد می‌دارم (احسنت ـ احسنت)
رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (پیشنهاد آقای فرامرزی به شرح زیر قرائت شد)
- مقام ریاست معظم ـ پیشنهاد می‌کنم و استدعا می‌کنم پیشنهادهای دوشوری به کمیسیون‌های مربوطه برودـ عبدالرحمن فرامرزی
رئیس ـ آقای فرامرزی بفرمائید.
فرامرزی ـ بسیار خوب شد اینجا راجع به معلمین صحبت شد چون بسیار زشت بود که معلمین آمده‌اند اینجا جلوی مجلس نشسته‌اند هیچ چیزی گفته نمی‌شد.
رئیس ـ الآن هم رفته‌اند.
فرامرزی ـ می‌دانم بنده می‌گویم اگر دولت مقید به قانون اساسی است باید در تمام مواردش باشد و اگر نیست برای چه وقت خودش را تلف می‌کند و بودجه را می‌آورد به مجلس و از ما اجازه می‌خواهد خودش خرج بکند قانون اساسی که برای یک مرحله نیست قانون اساسی به معلمین به کارگرها و به همه اجازه داده که اعتصاب بکنند معلم اعتصاب کرده مطابق قانون و ضمن خبر قبلی آمده جلوی مجلس چرا بین آنها تیر بسته‌اند آنها می‌گویند آدم کشته شده تمام آنهائی که می‌خواهند زور بگویند تمام آنهائی که می‌خواهند ظلم بکنند تمام آنهائی که می‌خواهند فشار بیاورند می‌گویند اخلال می‌کنند فلان می‌کنند قانون بهتان حق داده هر وقت کردند جلویشان را بگیرید (ملک‌زاده ـ اینها معلم نیستند) شما از کجا می‌دانید (ملک‌زاده ـ بنده دیدم) این صحیح نیست که مردم را تخطئه کنید اینها معلم هم تویشان هست غیر معلم هست حقشان محفوظ است دولت حق نداشته تیر بزند (دهستانی ـ شما هم اینقدر تظاهر نکنید) خلاف هم کرده و پیشنهاد را هم پس گرفتم (همهمه نمایندگان)
ملک‌زاده آملی ـ اینها تحریک شده‌اند، معلم نیستند.
فرامرزی ـ شما وکیل مردم نیستید.
ملک‌زاده ـ شما نیستید.
رئیس ـ آقای فرامرزی آقای ملک‌زاده اگر نظم جلسه را رعایت نفرمائید به شما اخطار خواهم کرد، پیشنهاد دیگری قرائت میشود.
(پیشنهاد آقای رامبد به شرح زیر قرائت شد) مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی: پیشنهاد می‌نماید تبصره پنجاه به شرح زیر اصلاح گردد:
تبصره ـ سازمانهای دولتی و وابسته به دولت فقط در حدود انجام امور مربوطه به خود آنهم بطوری که از لحاظ اصول تجاری و فنی مفید و لازم باشد حق دارند چاپخانه داشته باشند، رامبد
رئیس ـ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ در بساط نکته‌دانان خودفروشی شرط نیست یا سخن دانسته گو ای مرد بخرد یا خموش (احسنت) مطلب خوشایند مردم گفتن بخصوص مردمی که از باطن کار اطلاع ندارند کاری است بس سهل و آسان سپور خیابان و دلاک حمام و کارگر شرکت نفت را با چهار جمله میشود به حرکت درآورد ولیکن کار سیاستمداری که بر تریبون مجلس تکیه می‌زند تحمل تمام دشواریها و به سرانجام رسانیدن وظیفه‌ای است که بر عهده گرفته است با قبول تمام انتقادات (صحیح است ـ احسنت) جناب آقای فرامرزی بنده از توی این معلمین می‌آیم (عده‌ای از نمایندگان ـ آقای فرامرزی تشریف ندارند)
رئیس ـ راجع به پیشنهادتان صحبت بفرمائید.
رامبد ـ چشم، هر چه گفتم حرف حسابتان چیست گفتند شخصی که زندانی است باید آزاد شود گفتم اگر این شخص قتل کرده چطور؟ من چه‌جوری بگویم که آزادش کنید گفتند اگر قتل هم کرده باشد باید آزاد شود (فرامرزی ـ اخطار دارم) و اما پیشنهاد بنده جناب آقای پورسرتیپ جناب آقای جهانشاهی و سایر آقایان مطالبی فرمودند که بنده استدعا می‌کنم که بخاطر آنان نباید مطالب متنوعی که بهیچوجه با لایحه بودجه سال ۴۰ بستگی ندارد به این لایحه بنام تبصره اضافه شود هر کدام اینها در ظاهر جمله‌های فریبنده‌اش هزار و یک معما پشت پرده‌اش هست تا موقعی که درست تحقیق نشود که به نفع مملکت است بنده خیال نمی‌کنم که هیچکدام از آقایان با اجرایش موافق باشند بنابراین بنده پیشنهادی حضور ریاست معظم تقدیم کردم که بطور کلی تمام تبصره‌هائی که مستقیماً به لایحه بودجه مربوط نیست حذف بشود متأسفانه فرمودند که این کار مقدور نیست.
رئیس ـ برای اینکه تصویب شده.
رامبد ـ جناب آقای فرامرزی استاد معظم فرمودند که این پیشنهادات بصورت دوشوری طرح بشود و قرار بود برای این پیشنهاد بسیار صحیح تشریف‌فرما بشوند و صحبتی بفرمایند متأسفانه هم خودشان و هم بنده را مجبور فرمودند که مطلب خارجی عرض کنم و اما راجع به چاپخانه‌ها اینجا پیشنهادات مختلفی راجع به چاپخانه‌ها داده شده بنده در دو سطر پیشنهاد کردم که سازمانهای دولتی اگر نگهداری چاپخانه با کارهائی که دارند بصرفه باشد نگه دارند و اگر بصرفه نباشد نگه ندارند این خلاصه پیشنهاد بنده بود اگر یک چاپخانه‌ای در سال سه میلیون کار چاپی دارد و با چاپخانه خودش با یک میلیون می‌تواند انجام بدهد چرا دو میلیون به مملکت تحمیل بشود این پیشنهاد بنده بود.
رئیس ـ راجع به این قسمت مجلس رأیش را داده و تبصره‌ای تصویب شده.
رامبد ـ خودتان مطرح فرمودید بنده هم توضیح عرض کردم.
رئیس ـ البته درست است مخالف دارد. آقای باقرزاده بفرمائید.
باقرزاده ـ همکار محترم جناب آقای رامبد فرمودند که چاپخانههای دولتی بماند ولی بنده چون در این کار واردم بعرض آقایان می‌رسانم دولت اصولاً حق ندارد کار را از دست مردم بگیرد به چه علت کار را از دست مردم می‌گیرند بنده ریز تمام چاپخانه‌ها را دارم این چاپخانههای دولتی بدون استثناء با جرأت عرض می‌کنم سوءاستفاده می‌کنند اول چاپخانه سازمان برنامه که از مدیر آن اسم نمی‌برم اعلام جرم هم می‌کنم در سال سه میلیون تومان دزدی می‌کند اگر این چاپخانه‌ها حذف بشود به بودجه دولت کمک شده و دولت از محظور خارج میشود و یک نفر کارگر هم بیکار نمی‌شود پرسنلهای زیاد و اتومبیلهای زیاد هم دیگر نمی‌خواهد بنده به جناب آقای رامبد کمال احترام را می‌گذارم ولی متعجم که این پیشنهاد را داده‌اند استدعا می‌کنم که جناب آقای وزیر دارائی موافقت فرمایند که تمام چاپخانههای دولتی منحل شوند.
رئیس ـ آقای مهندس والا
مهندس والا (مخبر)ـ بنده تعجب می‌کنم چون آقایان نمایندگان محترم از یک طرف اظهار خستگی می‌کنند که لایحه بودجه تا این اندازه طول کشیده و از طرف دیگر با پیشنهادات مختلف وقت مجلس را می‌گیرند و تصویب این لایحه را به درازا می‌کشانند جناب آقای رامبد بنده خیلی متأسفم که از پشت این تریبون حقایقی را در مقابل مطالبی که عنوان میشود عرض کنم چاپخانه داشتن برای دستگاه دولتی متأسفانه بصورت یک ممر درآمد سوء و نامشروع.
رئیس ـ آقای مهندس والا این تصویب شده و تبصره جامع بوده است.
مهندس والا ـ اگر مطرح نفرمائید بنده عرضی ندارم.
رئیس ـ اصلاً قابل طرح نیست اگر هر پیشنهادی تصویب شود و یک پیشنهاد مخالف آن برد که نمی‌شود مطرح کرد پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (پیشنهاد آقای فلیکس آقایان به شرح زیر خوانده شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی:
پیشنهاد می‌نماید قسمت آخر ۳۹ به شرح زیر اصلاح شود: «دادن گواهینامه همگانی به افراد مجرد کمتر از ۲۱ سال تمام ممنوع است» ـ فلیکس آقایان
رئیس ـ وارد نیست و گذشته به ۲۱ سال کمتر هم نمی‌دهند. پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (پیشنهاد آقای رامبد به شرح زیر خوانده شد)
- تبصره ـ از تاریخ تصویب این قانون دولت مکلف است از لحاظ صرفه‌جوئی در مخارج کشور نسبت به میزان حقوق و مزایای مدیران و کارمندان کلیه بانکها و شرکتها و سازمانهای دولتی تجدیدنظر دقیق نماید و در ظرف مدت چهار ماه از تاریخ تصویب قانون بودجه سال جاری قانون استخدام کشوری را که حقوق و مزایای کلیه کارمندان دولت اعم از استادان دانشگاه، قضات، دبیران، آموزگاران و سایر طبقات مختلفی که از خزانه دولت حقوق یا دستمزد دریافت می‌دارند و همچنین مدیران و کارمندان و مهندسان شرکتها و سازمانهای مختلف دولتی اعم از اینکه بصورت شرکت و یا سازمانهای قانونی بوجود آمده‌اند بطور دقیق در آن قانون تصریح شده باشد برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم نماید. رامبد
رئیس ـ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ فرمایشات جناب آقای نخست‌وزیر و همچنین سایر همکاران محترم در تمام طول تصویب بودجه مؤید عرایضی است که بنده می‌کنم و تبصره‌ای است که به مجلس شورای ملی تقدیم کردم با اجازه آقایان مجدداً قرائت می‌کنم (پیشنهاد را مجدداً قرائت نمودند) ملاحظه می‌فرمائید تمام نواقصی که در کار استخدامی موجود است انشاءالله با تصویب و تأیید آقایان با تصویب این تبصره شاید رفع بشود. این پیشنهاد بنده است از تاریخ تصویب این قانون دولت مکلف است از لحاظ صرفه‌جوئی در مخارج نسبت به میزان حقوق و مزایای مدیران و کارمندان کلیه بانکها و شرکتها و سازمانهای دولتی یعنی بلااستثناء همان کسانی که چند روز پیش صحبتشان بود که زیاد می‌گیرند و هم معلمین که صحبتشان هست که کم می‌گیرند تجدیدنظر دقیق نموده و در ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب بودجه سال جاری قانون استخدام کشوری که حقوق و مزایای کلیه کارمندان دولت اعم از استادان دانشگاه قضات دبیران (جناب آقای معرفت) آموزگاران و سایر طبقات مختلفی که از دولت حقوق یا دستمزد دریافت می‌دارند و همچنین مدیران و مهندسان شرکتهای مختلف دولتی اعم از این که بصورت شرکت یا سازمانهای قانونی (راجع به شرکت نفت هم داخلش است) بوجود آمده‌اند بطور دقیق در آن قانون تصریح شده باشد برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم نماید و هر تبصره‌ای که مغایر مفاد این تبصره باشد مغلی است.
بنده خیال می‌کنم که توضیح عرایض بنده را خود آقایان محترمی که در اینجا تشریف دارند و در موارد خاصی در این نکات به نوبه خود صحبت فرموده‌اند به این معنی که ما صحبت کردهایم اینکه چند نفر ممکن است حقوق زیاد بگیرند ولی فراموش نفرمائید امروز ما حقوق را کم بکنیم فردا بصورت پاداش داده میشود پاداش را کم کردید بصورت خرج سفره داده میشود خرج سفره داده میشود خرج سفره را کم کردید بصورت کمک شوفر داده میشود بنابراین با یک جلسه و یک تبصره بنده گمان می‌کنم که نشود آن نظر غائی و حسن‌نیتی که آقایان دارند جلو تمام مخارج زائد گرفته بشود از طرف دیگر یک طبقه نظر کرده و یک طبقه دیگر مورد بی‌لطفی قرار نگیرد با این پیشنهادی که بنده کردم از کسانی که حقوق چندین هزار ریالی می‌گیرند یا کسانی که بهیچوجه مخارج زندگیشان با این حقوق کفاف نمی‌کند همه در اختیار مداقه و توجه دقیق آقایان محترم قرار می‌گیرد و به این وضع بی‌سامانی و صورت متنوعی که ادارات دولتی دارند سروصورتی داده میشود (احسنت بسیار خوب است)
رئیس ـ مخالفی نیست کسی هم اجازه صحبت نخواسته پیشنهاد دومرتبه قرائت میشود. (پیشنهاد آقای رامبد مجدداً به شرح سابق خوانده شد)
رئیس ـ تمام تبصره‌ها که مغایر است چه چیزهائی که دولت آورده و چه نمایندگان همه درهم ریخته است حتی تابستان موقع تعطیل خواستیم یک هیأت قضائی از وزارت دادگستری بیاوریم ببینیم چیزهائی که در قوانین مغایر یکدیگر و ناسخ و منسوخ است تفکیک کنیم به اشکال برخوردیم اینکه تمام تبصره‌ها که با این قانون مغایر است ملغی است این در عمل خیلی مشکل است این قسمت اخیرش را بردارید چیز خوبی میشود که دولت مکلف است قانون خوب و دقیقی به مجلس پیشنهاد کند برای تمام قضات و مهندسین و همه طبقات.
رامبد ـ بنده موافقم.
رئیس ـ آقای فولادوند
فولادوند ـ بنده تذکری دارم می‌خواستم سه ماه را به شش ماه موافقت بکنند اگر موافقت نفرمایند بنده به عنوان مخالف صحبت می‌کنم.
رئیس ـ بفرمائید.
فولادوند ـ بنده از این لحاظ عرض کردم شش ماه برای اینکه این یکی از مشکلترین کارهای مملکت است و تا حالا هم دولتها گرفتار بوده‌اند و برای تدوین قانون وقت نکرده‌اند و از نظر مردم هم بنده می‌دانم این یکی از قوانینی است که وقتی بگذرد چشم تمام افراد مملکت از شمال تا جنوب به این قانون خواهد بود و ممکن است اسباب اشکال برای دولت بشود و خیلی سر و صدا بشود این است که بنده متأسفانه با تسریع و سرعت و افراط و تفریط بدون مطالعه در این موارد باید عرض کنم که موافق نیستم و همیشه برای فرمایشات و پیشنهادات جناب آقای هلاکو رامبد احترام داشتم چون قلباً این را می‌دانم که ایشان مرد متدین و منطقی و خدمتگزار هستند نظر بنده این است که در عرض سه ماه یک چیزی بیاید و سه ماه هم ما رویش بحث بکنیم این صحیح نیست چون دولت هم کار دارد تا حالا هرچه کردیم شش ماه دیگر هم رویش بیاید مانعی ندارد ولی یک چیز جامعی بیاید و دولت تصویب کرده شمرده، حساب کرده یک چیز جامعی به مجلس بیاورد و در ۱۵ روز بگذرد این است که با نهایت احترام که نسبت به جناب آقای رامبد دارم آن را عرض کردم.
رامبد ـ بنده پیشنهاد آقا را قبول دارم و به شش ماه موافقم.
رئیس ـ در سه ماه تعطیل تابستانی مجلس هم می‌رسد اگر مدت بیشتری باشد بهتر است.
رامبد ـ چون اجرای این مطلب با دولت است خود دولت توضیح بدهد.
وزیر دارائی ـ چون با تعطیل مجلس مصادف میشود همان شش ماه گذاشته شود.
شادمان ـ بنده خواستم توضیحی بدهم.
رئیس ـ به عنوان موافق توضیح بدهید.
شادمان ـ متأسفانه ما در تمام امور راه افراط و تفریط می‌رویم یا تبصره‌ای تصویب می‌کنیم که دولت تمام حقوقها را به ۲۵۰۰ تومان تقلیل بدهد یا وقتی تبصره‌ای می‌دهیم که دولت در ظرف سه ماه لایحه‌ای بیاورد و فردا باز می‌گوئیم سه ماه کم است، نه خیر شش ماه کنید. این تبصره که پیشنهاد شده برای جلوگیری از این مطلب است الآن کارمندان شرکت نفت می‌گویند که آقا با این ترتیب نمی‌توانیم کار کنیم استعفاء می‌کنیم کارمندان سازمان برنامه مدعی هستند که با ۲۵۰۰ تومان نمی‌توانند کار بکنند و استعفاء خواهند داد به این دلیل آقای رامبد این پیشنهاد را کردند که در ظرف سه ماه دولت در عین حال که در این کار تجدیدنظر می‌کند لایحه قانون استخدام را بیاورد و تصور می‌کنم که برای جلوگیری از هرگونه سوءتفاهم موافقت بفرمائید با همان سه ماه برای اینکه تا آنجائی که بنده مستحضر هستم قانون استخدام مهیاست و در ظرف سه ماه کافی است که دولت تجدیدنظری بکند و بیاورد و بدیهی است به مجرد تسلیم این لایحه به مجلس که تصویب نخواهد شد و در کمیسیون‌های مربوطه اطراف قضیه را حلاجی خواهند کرد و یک مدتی طول خواهد کشید و بنده استدعایم این است که با همان ترتیبی که در خود تبصره ذکر شده با سه ماه موافقت بفرمایند که هم این معضل حل بشود و هم دولت این لایحه جامع‌الاطراف بیاورد به مجلس و چون در قسمت آخر آقای رامبد ذکر کرده بودند که تبصره‌های مخالف این ملغی است منظور آن تبصره‌ای است که در دو جلسه قبل به تصویب رسید و تصور می‌کنم که منظور آقای رامبد همان تبصره باشد و اگر مقام ریاست الغاء آن تبصره را اعلام فرمایند بدیهی است میشود آن عبارت را از آخر تبصره حذف کرد.
رئیس ـ اگر دولت بتواند کمتر از آن مدت قبول کند رأی می‌گیریم.
نخست‌وزیر ـ چهار ماه باشد.
رئیس ـ به پیشنهاد آقای رامبد با اصلاح چهار ماه رأی می‌گیریم آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت میشود.(به شرح زیر خوانده شد) پیشنهاد می‌نمائیم تبصره زیر به ماده واحده اضافه شود.
- تبصره ـ دانشیاران کرسی‌ها بالینی و نظری دانشکده‌های پزشکی و کرسی‌های دندانپزشکی از لحاظ عنوان و ترفیع تابع مقررات مربوط به دانشیاران کرسی‌های علمی و آزمایشگاهی دانشکده‌های پزشکی خواهند بود. دکتر عباس نفیسی. دکتر رفعت. دکتر امین. رضا معرفت. دکتر احمد امامی. دکتر سیاح و چند امضای دیگر.
رئیس ـ آقای دکتر نفیسی بفرمائید.
دکتر نفیسی ـ بنده راجع به پیشنهادی که یک عده از همکاران محترم فرموده‌اند خواستم چند کلمه به عنوان توضیح عرایضی بکنم اولاً اصل پیشنهاد را قرائت می‌کنم «دانشیاران کرسی‌های بالینی و نظری دانشکده‌های پزشکی و کرسی‌های دندانپزشکی از لحاظ عنوان و ترفیع تابع مقررات مربوط به دانشیاران کرسی‌های علمی و آزمایشگاهی دانشکده‌های پزشکی خواهند بود» عرض کنم این فقط عنوان است و پیشنهاد خرج نیست و تحمیلی به بودجه دولت نیست (صحیح است) در حال حاضر دو دسته دانشیار در دانشکده پزشکی داریم یکی دانشیاران علمی و آزمایشگاهی هستند که اینها رتبه‌شان خودبخود بالا می‌رود به رتبه شش که رسیدند بعد به عنوان استاد بی‌کرسی و می‌روند به رتبه‌های بالاتر. یک دسته دانشیارهای بالینی داریم که اینها وقتی به رتبه شش رسیدند متوقف می‌مانند یا اینکه باید یک تنزیل مقام برایشان قبول کنند یعنی بروند رئیس درمانگاه بشوند یا رئیس بخش یا اینکه صبر بکنند تا یک روزی محلی پیدا بشود و کرسی احراز بکنند این است که اغلب اینها همینطور عمل می‌کنند رئیس درمانگاه می‌شوند رتبه‌شان را می‌گیرند حالا این پیشنهادی که شده این است که در همین مقام دانشیاری که هستند رتبه‌شان را بتوانند بگیرند و هیچگونه تحمیلی هم به بودجه دولت وارد نمی‌آید (اشرف احمدی ـ دانشگاه با این موافق است؟) بایستی موافقت بکند و موافق هستند.
رئیس ـ آقای وزیر دارائی بفرمائید.
وزیر دارائی ـ الآن همینجا مکرر از طرف آقایان راجع به اینگونه تبصره‌ها صحبت شد اینها مسائلی است که در جای خودش باید رسیدگی بشود تحقیق بشود باید به مجلس بیاید و بصورت قانون دربیاید بنده تصور می‌کنم اولاً باید این پیشنهاد را شورای دانشگاه رسیدگی بکند و تصویب بکند ثانیاً بنده شخصاً نمی‌دانم این چه اثری خواهد داشت و نمی‌دانم کجایش به بودجه خواهد خورد (دکتر رفعت ـ اثر مالی ندارد) جنابعالی می‌فرمائید اما من فقط به فرمایش آقا باید اطمینان بکنم اینها اگر واقعاً یک مسائلی است که باید بشود اجازه بفرمائید که در دستگاههای مربوط رسیدگی بشود و بعد بیاید به مجلس استدعا می‌کنم پس بگیرید و دومرتبه از مجرای خودش بیاید.
رئیس ـ آقای دکتر موسوی مخالفید بفرمائید.
دکتر موسوی ـ من متأسفم با پیشنهادی مخالفت می‌کنم که امضاءکنندگان آن اشخاصی هستند که مورد کمال احترام من می‌باشند مخالفت من از این لحاظ است که همانطوری که آقای وزیر دارائی متذکر شدند علاوه برآن فکر می‌کنم که با توجه به تبصره‌ای که الآن در اثر پیشنهاد همکار عزیزمان آقای رامبد به تصویب رسید و دولت مکلف شد که در ظرف چهار ماه لایحه قانونی استخدامی را بیاورد بهتر این است که آقایان این پیشنهاد را پس بگیرند و به دولت هم وقت مطالعه بیشتری بدهند خاصه اینکه برای همه ماها این مسأله و نتایج آن گنگ و مبهم است اساساً ممکن است در اثر همین یک تبصره شاید ناراضیها راضی بشوند ولی یک عده‌ای هم همانطور که عملاً دیده‌ایم توقعات جدیدی پیدا بکنند در چنین شرایطی بهتر است آقایان تا چهار ماه صبر کنند اینهمه مدت که صبر شده چهار ماه هم صبر کنند دولت هم از این پیشنهاد الهام می‌گیرد و در لایحه استخدامی که تا چهار ماه خواهد آورد این مسأله را مورد عنایت قرار می‌دهد و به همین جهت است که بنده با تصویب این تبصره مخالفم.
رئیس ـ کسی اجازه صحبت نخواسته پیشنهاد قرائت میشود که رأی گرفته شود.
دکتر شفیع امین ـ بنده قبلاً اجازه صحبت خواسته بودم.
رئیس ـ چون شما امضاءکننده هستید نمی‌توانید به عنوان موافق صحبت کنید.
دکتر رفعت ـ بنده توضیحی دارم.
رئیس ـ توضیح را یک نفر می‌دهد که آقای دکتر نفیسی دادند.
دکتر نفیسی ـ چون فرمودند که راجع به این
موضوع مطالعه و به آن توجه خواهند کرد پیشنهاد را پس گرفتیم.
رئیس ـ آقایان پس گرفتند پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (پیشنهاد آقای باقرزاده به شرح زیر قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به ماده واحده بودجه سال ۴۰ اضافه گردد.
تبصره ـ دولت مکلف است که ظرف مدت شش ماه قانون امنیت اجتماعی را تهیه و تنظیم و جهت تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم نماید ـ محمود باقرزاده
رئیس ـ آقای باقرزاده بفرمائید.
باقرزاده ـ بنده قبلاً از هیأت محترم دولت تشکر می‌کنم که تمام وقت خود را مصروف کردند و برای مردم دارند زحمت می‌کشند، بنده خواستم درباره این پیشنهاد مختصر توضیحی به عرض آقایان برسانم اولاً قانون امنیت اجتماعی متأسفانه در مملکت ما نیست در این موضوع مختصر توضیحی می‌دهم قانون امنیت اجتماعی به آن قانونی می‌گویند، چون در این مملکت فقط حقوق بازنشستگی از مأمورین دولت و بنگاههای دولتی گرفته میشود، قانون امنیت اجتماعی آنست که اخیراً در انگلستان اجراء میشود مردم انگلستان هم خیلی به آن می‌بالند از کارگر، زارع، کارمندان بنگاههای ملی که به هیچ عنوان از صندوق دولت پول نمی‌گیرند بعضی به عنوان بازنشستگی می‌گیرند و یک سن معینی را می‌گذارند بعد از شصت سال، هفتاد سال البته در اختیار دولت است که مطالعه کامل بکند در این سال معین که رسید دولت آنها را از کارکردن بازدارد و نگذارد کار کنند و اگر مریض شدند بخصوص در شمال که افلیج می‌شوند دولت از آنها با پول خودشان پذیرائی می‌کند بنده از آقایان نمایندگان محترم استدعا دارم به این پیشنهاد رأی بدهند و فکری برای همنوعان خودتان که بیچاره هستند و دستشان به دستگاه دولت نمی‌رسد بنمایند.
رئیس ـ بنظرم می‌آید که قانون امنیت اجتماعی داشته باشیم.
دشتی ـ ما هم یک همچون قانونی داریم.
باقرزاده ـ جناب آقای دشتی در تمام دنیا غیر از انگلستان در جای دیگر نیست.
رئیس ـ آقای دکتر متین.
دکتر متین ـ بنده موافقم.
دکتر معدل ـ کلمه امنیت را تبدیل به بیمه‌های اجتماعی بفرمائید ترجمه‌اش از خارجی همین است.
باقرزاده ـ امنیت اجتماعی که تمام مملکت به همین علت امنیت پیدا بکند.
رئیس ـ مانعی ندارد اگر هم داشته باشیم بعد مطالعه میشود، رأی گرفته میشود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ تقاضا دارد این تبصره را به لایحه بودجه پیوست نمایند. به منظور تشویق و توسعه صید در خلیج‌فارس صیادان از پرداخت عشور تا مدت پنج سال معاف می‌باشند. هاشم شمس
رئیس ـ آقای شمس بفرمائید.
شمس ـ آقایان نمایندگان محترم بطوری که اطلاع دارند ساکنین سواحل خلیج‌فارس از کلیه امتیازات زندگی محروم هستند و حتی فاقد حداقل معیشت نیز می‌باشند و تنها راه تهیه غذا و قوت لایموت و مختصر عایدات آنها همان صید ماهی است نظر به اهمیت موضوع و توجه به اینکه طبق قوانین موجوده وصول عشور تنها بایستی از صیادی در رودخانه‌های کشور اخذ شود برای جلوگیری از هرگونه تضییقاتی احیاناً ممکن است در نتیجه عدم اطلاع مأمورین نسبت به صیادان وارد شود لذا این پیشنهاد را تقدیم کردم تا یک مشت مردم زحمتکش سواحل خلیج‌فارس بتوانند با اعتماد و اطمینان کامل به کار صیادی خود مشغول باشند. ضمناً از جناب آقای نخست‌وزیر که خود همیشه مشوق مردم سواحل خلیج‌فارس بوده‌اند تقاضا می‌کنم در این موقع که شرکت شیلات شمال در تعقیب قانون صید در خلیج‌فارس مأمورانی به بنادر جنوب فرستاده است به آنها دستورات لازم صادر نمایند تا با دادن وسائل صید به صیادان بصورت وام موجبات افزایش صید و پیشرفت کار و درآمد آنها فراهم را سازند تا پس از مدت پنج سال دولت بتواند عواید کافی از عشوری که در این مورد در نظر خواهد گرفت تحصیل نماید لازم است توضیحاً بعرض برسانم تا کنون دولت از صیادان جنوب خلیج‌فارس درآمدی نداشته و از این راه نقصانی به درآمد دولت وارد نخواهد شد بدین لحاظ از عموم آقایان نمایندگان محترم تقاضای موافقت و تصویب این تبصره دارم.
رئیس ـ آقای نعیمی اکبر مخالفید بفرمائید.
نعیمی اکبر ـ عرض کنم کانال بندر پهلوی بر اثر تنقیه نکردن پر شده است، عدم مراقبت شیلات در تکثیر نسل ماهی موجب این شده است که به کلی صید ماهی در سال گذشته پنجاه درصد و در سال جاری نود درصد تقلیل پیدا کرده است و این موجب شده است که یک عده صیادان آزاد بکلی از هستی ساقط شده‌اند و آنهائی که دستگاه صیادی را اداره می‌کردند بکلی سرمایه‌های خودشان را از دست داده‌اند و چند نفر دیگری بیشتر وجود ندارد وضع صیادان بجائی رسیده است که اگر چاره فوری برای آنها نشود شاید چند هزار نفر خانواده از آنجا مهاجرت بکند بنابراین در پیشنهادی که اینجا شده است خواستم عرض کنم که نسبت به این طبقه فکری بشود و نوشته شود صیادان شمال و جنوب از این موضوع معاف هستند چون اینها هستند که برای مختصر صیدی به دریا می‌روند و غرق می‌شوند تصور می‌کنم دولت به این مسأله توجه دارد و اگر موافقتی هست نسبت به تمام صیادان آزاد شمال و جنوب طبقاتی که گرفتاری فراوان دارند این معافیت برای آنها ملحوظ بشود این مربوط به صیادان کل و شیلات نیست مربوط به صیادان جزء است که با فقر و بدبختی زندگی می‌کنند همانطور عرض کردم تا تابستان آینده سه چهار هزار نفر از آنجا مهاجرت خواهند کرد و دیگر صیادی در آنجا وجود ندارد بنده از این جهت که مخالفم که این جمله به آن اضافه شود که صیادان شمال و جنوب معاف شوند.
رئیس ـ آقای فرامرزی
فرامرزی ـ گمان می‌کنم این بحث لازم نداشته باشد برای اینکه در درجه اول جناب آقای نخست‌وزیر موافقت کردند و جناب آقای نعیمی اکبر هم مخالفت نفرمود ایشان معتقد بودند که شامل صیادان شمال هم بشود ایشان می‌توانند یک پیشنهادی بدهند در تکمیل این پیشنهاد چون توضیح این را لازم نمی‌دانم والا وضع صیادان جنوب را بر ایشان عرض می‌کردم چون یک آدمی از صبح تا شام می‌رود برای صید و دوتا ماهی می‌گیرد و آنوقت می‌گویند یک تومان مالیات بده جناب آقای نعیمی هم موافق بودند.
رئیس ـ پیشنهاد آقای شمس مجدداً قرائت میشود. (پیشنهاد آقای شمس مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
نعیمی اکبر ـ ایشان موافقند که شمال هم اضافه شود.
رئیس ـ منظور این است که مانع صیدشان نشوند و عشوری اگر می‌گیرند بگیرند.
نعیمی اکبر ـ از صیادان آزاد اصولاً چیزی نمی‌گیرند و ایشان حاضرند که شمال را به پیشنهاد خودشان اضافه بفرمایند.
رئیس ـ آقای وزیر دارائی
وزیر دارائی ـ بنده باز مجبورم که عرض دو دقیقه قبل را تکرار کنم مسائلی است که باید رسید و دید و فهمید بنده اصلاً نمی‌دانم که ماهیگیران شمال عشورشان چیست و چقدر است و چه‌جور می‌دهند این را نه بنده بلکه هر وزیر دارائی دیگر هم شاید نمی‌داند و حاضرالذهن نیست اجازه بفرمائید که از جنوب و به قول ایشان از دریاهای جنوب گرفته نشود چون ما می‌خواهیم در جنوب شیلات درست کنیم و مال شما را هم اگر ببینیم قابل صرفنظر کردن است در عمل صرفنظر خواهیم کرد (صحیح است) ولی بصورت قانون نباشد.
رئیس ـ دریاها که نوشته‌اند خیلی نارس است آقایانی که موافقند با این پیشنهاد قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
- معرفی آقای حسین فرهودی به سمت معاون پارلمانی وزارت کشور از طرف آقای وزیر کشور
۳ـ معرفی آقای حسین فرهودی به سمت معاون پارلمانی وزارت کشور از طرف آقای وزیر کشور
وزیر کشور (سپهبد عزیزی)ـ با کسب اجازه از آقایان نمایندگان محترم آقای حسین فرهودی را به سمت معاونت پارلمانی وزارت کشور معرفی می‌نمایم. (مبارک است)
- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۴۰ کل کشور
۴ـ بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۴۰ کل کشور ـ بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۴۰ کل کشور.
رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ محترماً پیشنهاد می‌نمایم که تبصره ذیل به تبصره‌های بودجه سال جاری اضافه شود.
تبصره ـ دولت مکلف است از تاریخ تصویب این تبصره منتهی ظرف چهار ماه لایحه‌ای برای تأمین تفاوت حقوق قانونی مهندسین کمک مهندسین‌ـ تکنسین‌ها را به مجلس تقدیم نماید ـ حبیب‌الله ملک‌زاده
رئیس ـ این مشابه پیشنهادی است که آقای رامبد داده‌اند و حل شده پیشنهاد دیگری قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد) اینجانب پیشنهاد می‌نمایم تبصره زیر به ماده واحده اضافه شود.
تبصره ـ اعتبار کمک برای بیمارستان معلولین به نسبت جمعیت استانها تقسیم خواهد شد ـ دکتر امین
رئیس ـ آقای دکتر امین
دکتر شفیع امین ـ آقایان همکاران محترم با درنظرگرفتن بهداشت مملکت و احتیاجاتی که شهرستانها مخصوصاً بخشهای کشور به بهداشت دارند به عقیده بنده بودجه باید در درجه اول در شهرستانها خرج شود ما همیشه کوشش می‌کنیم که آنچه که امکان دارد و تهران جلو چشم ماست تهران را آباد بکنیم ولی انصاف نیست ما برای آبادی تهران شهرستانها را فراموش بکنیم در تهران خوشبختانه مؤسسات بهداشتی ما، دستگاههای بهداشتی و بهداری و دانشگاه یا وزارت بهداری یا شهرداری و سایر مؤسسات خیریه زیاد است، پنج میلیون آن با درنظرگرفتن بودجه‌ای که دولت برای معلولین به مجلس داده و بودجه شهرستانها را کم کردیم علتی ندارد انصاف هم نیست پنج میلیون تومان برای تکمیل یک بیمارستان برای معلولین، به عقیده بنده این معلول در کرمان و خوزستان و آذربایجان و خراسان هم است، انصاف نیست که هم بودجه و هم تشکیلات را برای تهران بگذاریم، وزارت بهداری حقاً زحمات زیادی می‌کشد کمکهای زیادی برای بهداری شده، یک بیمارستانی دارند تقریباً مجهز است و وزارت بهداری قراری داده با سازمان شاهنشاهی یا سایر مؤسسات دیگر بیمارستانی در حدود دویست تختخواب دارد و الآن دایر است برای تکمیل آن پنج میلیون می‌دهد این انصاف نیست که به شهرستانها داده نشود از جناب آقای وزیر دارائی خواهش می‌کنم، جناب آقای نخست‌وزیر هم توجه بفرمایند که این پولها در شهرستانها خرج بشود این پنج میلیون برای هر استان پانصد هزار تومان میشود، سیصد هزار تومان به آنها بدهند کمکی برای آنها میشود، چند روز پیش در تبریز بودم مریض‌هائی هستند که چهار ماه خوابیده‌اند بیمارستانها تختخواب ندارند که بتوانند چهار ماه بخوابانند در بیمارستانهای بهداری یا بیمارستانهای دانشگاه جائی نیست که اینها استراحت کنند، استراحتگاه درست بشود که سازمان کوچکی است برای نگهداری معلولین این را بدهید به شهرستانها بنده عقیده‌ام این است که نباید همه را برای تهران بخواهیم کرمان و بلوچستان و آذربایجان و خراسان هم مال این مملکت است، فرهنگ، مدارس، دبستان، دبیرستان برای تهران، ساختمانهای بزرگ برای تهران همه چیز برای تهران تمنا می‌کنم آقایان موافقت فرمایند که این پیشنهاد تصویب شود (صحیح است)
رئیس ـ آقای وزیر دارائی
وزیر دارائی ـ این بیمارستان معلولین که در نظر است تکمیل بشود عبارت است از یک بیمارستانی که بیمارانی که الآن در سایر بیمارستانها جا را اشغال کرده‌اند و چند ماه باید آنجا بخوابند اینها را در این بیمارستان بخوابانند و این تختها آزاد میشود برای بیماران دیگر، البته تصدیق می‌فرمائید که این ضرورت دارد، اما اگر بخواهیم این را تقسیم بکنیم بین تمام شهرستانها (دکتر امین ـ مراکز استانها) مراکز استانها به ۱۵ جا تقسیم می‌کنیم اصلاً عملی نیست اینها را باید گذاشت برای بودجه سالهای بعد انشاءالله همه کارها را در ظرف یکسال و با یک بودجه نمی‌شود انجام داد اجازه بدهید این کار صورت بگیرد انشاءالله سالهای دیگر می‌رویم به شهرستانها (دکتر امین ـ در تهران صورت گرفته) برای تکمیل این بیمارستان است.
رئیس ـ آقای سالار بهزادی مخالفید بفرمائید.
سالار بهزادی ـ مثل اینکه آقایان نمایندگان شهرستانها تعجب کردند که چرا بنده با پیشنهاد آقای دکتر امین که یک پولی به شهرستانها داده میشود مخالفت می‌کنم بنده معتقدم که باید این پول به شهرستانها داده بشود ولی با یک قسمت از پیشنهاد آقا که به نسبت جمعیت داده شود بنده مخالفم، بنده معتقدم که باید این پول را در اختیار دولت گذاشت و دولت بطور الاهم فالاهم هر جا که ضرورت باشد و ایجاب می‌کند عمل کند و اینکه به کجا داده شود مربوط به بنده و جنابعالی نیست ما باید یک پولی را اختصاص بدهیم به شهرستانها و آنوقت بدهیم به دست دولت که او در هر جا الاهم فالاهم بتواند خرج کند و به مصرف برساند.
رئیس ـ یکبار دیگر قرائت میشود. (به شرح سابق مجدداً قرائت شد) رأی گرفته میشود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت میشود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل، به لایحه بودجه اضافه شود: دولت مکلف است اشل کارمندان دولت را از تاریخ تصویب تا دو ماه به مجلس بیاورد ـ مهندس اردبیلی
رئیس ـ در مورد این پیشنهاد قبلاً پیشنهادی به تصویب رسیده. پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (به شرح زیر خوانده شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده واحده لایحه بودجه اضافه شود.
تبصره ـ بانک ملی می‌تواند به شهرداریهائی که درآمد سالیانه آنها از دو میلیون کمتر است تا میزان صدی پنجاه مجموع درآمد سالیانه به آنها وام پرداخت و در ظرف سه سال به اقساط مساوی مستهلک شود ـ محمد نصیر دادخواه
رئیس ـ آقای نصیر دادخواه
نصیر دادخواه ـ در قانون فعلی شهرداریها سی درصد درآمد هر شهرداری را بانک می‌تواند به عنوان وام شهرداری بدهد و دو ساله مستهلک بکند اما اخیراً دولت یک بخشنامه‌ای صادر کرده به شماره ۴۴۵۷۴ـ ۳۹/۷/۹ که تا نیمه شهریور سال ۱۳۴۱ اصولاً بانک ملی به شهرداریها وام ندهد و اصولاً شهرداریهائی که در شهرستان کم است خیلی دچار مشکل شده‌اند هیچ کاری نمی‌توانند بکنند مثلاً در فریدن که یکی از بخشهای آن الآن می‌خواهد یک موتوربرق بخرد درآمد این شهرداری هم سالی صد هزار تومان بیشتر نیست وام هم نمی‌تواند بگیرد و هیچ کاری نمی‌تواند بکند بنده پیشنهاد کردم که شهرداریهائی که تا صد هزار تومان درآمد سالیانه دارند بانک ملی صدی پنجاه به آنها وام بدهد بعد سه ساله مستهلک کند (وزیر دارائی ـ سی درصد را نمی‌توانست بدهد حالا پنجاه درصد می‌کنید) دولت بخشنامه کرده که ندهد.
رئیس ـ آقای کیهان یغمائی مخالفید بفرمائید.
کیهان یغمائی ـ مطلبی که همکار محترم فرمودند بنده خیال نمی‌کنم دردی از شهرستانها دوا بکند بطور کلی اصولاً وضع شهرداریها در تمام مملکت بسیار بد و بحرانی است در اینجا صحبت شد جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند یک فکر اساسی باید در این مورد در تمام شهرداریها بشود، اگر همکار محترم موافقت بفرمایند این پیشنهاد را پس بگیرند موکول بفرمایند به نظر رئیس دولت که همان وعده‌ای که فرمودند برای ما بهتر از این است تمام شهرداریها الآن بدهکارند، پروژه‌های عمرانی اگر داشتند زیر بار کارهائی رفته‌اند که هر روز سفته‌هایشان واخواست میشود و مقاطعه‌کاران بصورت تحصن درآمده‌اند چه در مرکز مملکت و چه در سایر شهرستانها، تقاضای بنده این است که به این مطلب کوچک قانع نشوید چون باز شهرداریها زیر بار قرض می‌روند و نخواهند توانست در آینده جبران کنند و مصلحت اساسی آنست که اجاره بفرمائید موکول به نظر رئیس دولت برای تمام شهرداریها اقدام بشود.
نصیر دادخواه ـ بنده با توضیح آقای وزیر دارائی که بانک ملی سی درصد را نتوانسته بدهد مسترد می‌دارم.
رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت میشود.
(به شرح زیر قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید که تبصره زیر به ماده واحده پیشنهادی دولت اضافه شود:
تبصره ـ از تاریخ تصویب این قانون شهرداریهائی که درآمد سالیانه آنها کمتر از دو میلیون ریال باشد از پرداخت سهمیه بهداری‌ـ فرهنگ‌‌‌‌‌ـ تربیت بدنی‌ـ حق وصول دارائی و صدی دو امور شهرداریها و سرشماری معاف خواهند بود ـ محمد نصیر دادخواه
رئیس ـ آقای نصیر دادخواه
نصیر دادخواه ـ این پیشنهاد بنده هم تقریباً مشابه پیشنهاد قبلی است شهرداریهائی که درآمدشان در حدود صد هزار تومان است بیست و سه درصد از این درآمد را باید به عناوین مختلف بدهند به بهداری و تربیت بدنی و فرهنگ و سایر چیزها و چیزی برایشان باقی نمی‌ماند بنده پیشنهاد کردم شهرداریهائی که تا دو میلیون ریال عایدی دارند معاف باشند و اینها را ندهند در صورتی که برای دولت ممکن نباشد بنده حاضرم مسترد دارم ولی از آقای نخست‌وزیر استدعا دارم که موافقت بفرمایند.
نخست‌وزیر ـ قانون دارد موافقت بنده شرط نیست.
نصیر دادخواه ـ در صورتی که ممکن نیست بنده حاضرم پس بگیرم و بنابراین مسترد می‌دارم (احسنت)
رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
- مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی ـ پیشنهاد می‌نمایم تبصره زیر به لایحه بودجه اضافه شود تبصره ـ دولت مجاز است به منظور خرید توتون و چای و پرداخت مساعده و وام به کشاورزان این دو محصول تا مبلغ یک میلیارد ریال از بانک ملی ایران وام بگیرد و بتدریج از محل فروش آنها وام مزبور را به بانک ملی ایران مسترد دارد ـ مهندس کاظم جفرودی
رئیس ـ آقای مهندس جفرودی
مهندس جفرودی ـ در مورد این تبصره بنده نظر دولت را جلب می‌کنم که فوق‌العاده برای گردش کار دولت مفید است سابقه هم دارد، استانهای آذربایجان و گیلان و مازندران و گرگان و اصفهان در حال حاضر در حدود یازده هزار تن انواع مختلف توتون تولید می‌کنند که هفت هزار تن سیگار و دو هزار تن توتون چپق و دو هزار تن توتون تنباکو است که از محل فروش این مقدار توتون آقایان ملاحظه بفرمائید که ۴۲۰ میلیون تومان در بودجه پیش‌بینی شده است چند سال پیش تبصره‌ای در لایحه بودجه گذشت که به موجب آن تبصره دولت اجازه داشت از بانک ملی وام بگیرد و در همان سال از محل فروش این محصولات بپردازد، در سال گذشته دولت اقدام بسیار مهمی کرده است و اراضی زیر کشت این محصولات را به دو برابر رسانیده است به نحوی که در سال جاری بجای هفت هزار تن توتون سیگار سیزده هزار تن توتون سیگار خواهد داشت و برای تأمین این نظر کارخانه تهیه سیگار را توسعه داده است و در هر کیلو هفت تومان باید در سال دولت مساعده بپردازد که محصول را بموقع تبدیل به سیگار بکنند و بفروشد، مبلغی را که در سالهای گذشته از بانک ملی وام می‌گرفت در حدود چهل میلیون تومان بوده است و امسال با افزایش این هفت هزار تن توتون سیگار با چهل میلیون تومان نمی‌تواند امور خود را بگذراند، بنده پیشنهاد کردم که دولت مجاز باشد تا میزان یک میلیارد ریال از بانک ملی وام بگیرد و از محل فروش محصول پس بدهد، این سابقه دارد دولت عمل کرده (نخست‌وزیر ـ طبق برنامه تثبیت اقتصادی وام نمی‌توانیم بگیریم) چه‌جور می‌خرید اگر دولت می‌تواند بخرد ما حرفی نداریم (وزیر دارائی ـ تبصره دارد) اگر دارد دولت توضیح بدهد ما هم حرفی نداریم چون اگر در موقع نخرید پوسیده خواهد شد و از بین خواهد رفت.
رئیس ـ آقای وزیر دارائی
وزیر دارائی ـ هر سال ضمن تبصره‌ای اختیار به دولت داده شده که برای خرید چای‌‌ـ توتون‌ـ غله بتواند از بانک ملی مساعده بگیرد، قرض بگیرد، و این قرض را تا آخر سال مالی پس بدهد، این عمل تا کنون شده و بنده هم امیدواریم به این نحو با همان تبصره‌ای که داریم بتوانیم این کار را انجام بدهیم و بنده عقیده ندارم با همان توسعه‌ای که در کار کشت شده دست دولت بسته باشد، اینجا در بودجه دو تبصره داریم یکی راجع به قرض و یک تبصره هم که در آخر تبصره‌هاست تبصره ۵۴ اضافه شده که دولت اگر چنانچه عایداتی بیش از مبالغ پیش‌بینی شده از محل دخانیات داشت تا بیست درصد این را بدهند برای توسعه و کمک و مساعده اینها پیش‌بینی شده و امیدواریم که کافی باشد حضرتعالی موافقت بفرمائید و طبق قانون برنامه اقتصادی هم اجازه نداریم و ممکن است اسباب طولانی شدن کار شود بنابراین پیشنهادتان را مسترد بفرمائید.
مهندس جفرودی ـ با توضیحی که جناب آقای وزیر دارائی دادند که اشکالی در کار دولت پیش نخواهد آمد پس می‌گیرم (احسنت).
رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد).
- مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی ـ چون همه ساله در حدود یکصد و بیست هزار تن کودک شش ساله به سن هفت می‌رسند و باید تحصیلات ابتدائی را شروع کنند و وزارت فرهنگ هم اعتباری برای قبول این تعداد دانش‌آموز ندارد از این نظر تبصره زیر را پیشنهاد می‌نمایم:
تبصره ـ از تاریخ تصویب این تبصره منتهی در ظرف دو ماه دولت مکلف است اعتبار لازم برای تأمین وسائل تحصیل مازاد عده دانش‌آموزانی که از سن شش به هفت می‌رسند تأمین نموده و لایحه آن را به منظور تصویب به مجلس شورای ملی بیاورد ـ رضا معرفت
رضا معرفت ـ بنده باز معذرت می‌خواهم اگر پیشنهادی کرده‌ام تصور می‌کنم به مصلحت است (نخست‌وزیر ـ به مصلحت کی؟) به مصلحت دولت (نخست‌وزیر ـ اگر بود که ما پیشنهاد می‌کردیم) چون در کمیسیون بودجه که بودم دیدم از این جهت که دانش‌آموزان جدید در هر سال در حدود ۱۲۰ الی ۱۳۰ هزار نفر بر تعداد دانش‌آموزان اضافه میشود و لاعلاج است که برای آنها دبستان و میز و لوازم و مدرسه و ابزار کار تهیه بشود و چیزی منظور نشده ناگزیر شدم با نظر جناب آقای وزیر فرهنگ چنین پیشنهادی بدهم. البته ۱۷۰ هزار الی ۱۳۰ هزار نفر دانش‌آموزی که وارد دبستان میشود حداقل احتیاج به ۳ هزار نفر آموزگار دارد و برای استخدام این سه هزار نفر بودجه‌ای منظور نشده. غالب اوقات در سالهای قبل اتفاق افتاد که پیش‌بینی‌های لازم در این مورد نشده بود که دولت مجبور شد بعداً تصمیمی برای این کار بگیرد از این جهت پیش از وقت لازم دیدم که بعرض برسانم اگر ممکن است پیش از این که دولت در مضیقه بیفتد (نخست‌وزیر ـ شما مالیات پیشنهاد کنید بگیریم تا بعد ما هم بتوانیم بدهیم) پس باید طرحی تهیه بشود که این ۱۳۰ هزار نفر درس نخوانند والا وقتی می‌بایست درس بخوانند باید وسائل تهیه بشود. به همین جهت می‌خواستم عرض کنم همینطور همه ساله از بودجه وزارت فرهنگ کم میشود نتیجه‌اش این میشود که دولت در محظور می‌افتد (نخست‌وزیر ـ چطور کم میشود؟) وقتی سه هزار نفر باید استخدام کند از سایر قسمتها حذف می‌کند و می‌گذارد برای استخدام جدید.
رئیس ـ اینکه چیزی کم نمی‌شود.
معرفت ـ از بودجه گذشته باید بدهند.
رئیس ـ باید فراهم بکنند باید زیاد بشود یعنی معلم و سایر وسائل ـ آقای دکتر جهانشاهی.
دکتر جهانشاهی ـ آقای معرفت خواهش می‌کنم خوب توجه بفرمائید. بنده به جنابعالی خیلی ارادت دارم اما همانطوری که قبلاً عرض کردم اگر قرار باشد هر کدام ما از هر مطلب و از هر دستگاهی در اطراف آن بحث بکنیم و پیشنهاد بدهیم این سخن چنان به درازا می‌کشد که آن سرش ناپیدا است و هیچوقت هم تمام نمی‌شود، چنانچه شده، اما بنده معتقدم باز هم پیشنهاد اصولی باید داده شود ولی می‌خواهم عرض کنم که پیشنهاد جنابعالی اصولی نیست.
به این جهت یک برنامه‌ای دولت دارد، یک بودجه‌ای دارد ما فرض می‌کنیم که این بودجه برنامه‌ای نیست ولی فرضاً که نباشد بالاخره دولت مکلف است که دستگاههای خودش را با بودجههائی که دارد تأمین بکند تطبیق بکند و بعد بیاورد به مجلس ما که نمی‌توانیم بگوئیم که آیا شما فلان برنامه را باید برای فلان چیز در نظر بگیری و انجام بدهی دولت بخوبی می‌داند که در سال چند نفر وارد زندگی می‌شوند چند نفر می‌میرند و چند نفر به مرحله تحصیلی می‌رسند آنچه که امکانات مالی و فنی باشد ناچار است تا حدی که به او اجازه داده میشود عمل بکند مثلاً یک کسی اینجا پیشنهاد بدهد که چون ده سال دیگر احتیاجات اداری ما ممکن است به حدی برسد که کارمندان فعلی تکافوی کار را ندارند بنابراین دولت یک برنامه‌ای تنظیم بکند که برای استخدام کارمندان لازم در ده سال دیگر از حالا یک بودجههائی در نظر بگیرد این که نمی‌شود آقا، اینها مسائل فنی است اینها همه‌اش باید مطالعه بشود، رسیدگی بشود در شأن مجلس نیست که در این مسائل جزئی وارد بشود بگذارید آنچه که لازم است مطرح بشود والا اگر برای هر مطلبی یک چیزی عنوان بشود، یک خبری گفته بشود این نمی‌شود و صحیح نیست بگذارید کار صحیح بشود هر کسی دلش می‌خواهد که شاگرد مدرسه بی‌مدرسه نماند، هر کس دلش می‌خواهد که مردم درس بخوانند، تحصیل کنند اجازه بدهید از هر مطلبی که اطلاع دارید بصورت یک تبصره و یا یک پیشنهاد درنیاید چون این بصورت کتاب درخواهد آمد و هیچوقت بجائی نخواهد رسید.
معرفت ـ بنده پیشنهادم را مسترد می‌دارم.
رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم عبارت زیر به آخر تبصره ۲۵ اضافه شود و پس از تکمیل بیمارستان مذکور را با شرایطی که احتیاجات بهداری و وزارت گمرکات را تأمین نماید به دانشکده پزشکی اهواز یا شهرداری و یا سایر مؤسساتی که حسب‌الوظیفه به امور درمانی اشتغال دارند واگذار نمایند ـ دکتر اعتمادی
رئیس ـ آقای دکتر اعتمادی
دکتر اعتمادی ـ عرایضی که بنده عرض می‌کنم بیشتر از نظر اجرای کار است نه از نظر اجرای ساختمان، این بیمارستانی که در اهواز ساخته میشود از نظر ساختمان بسیار صحیح است وزارت گمرکات یک ساختمان نیمه‌تمام دارد باید تمام بشود ولی از نظر اصول و اداره‌اش بنده معتقدم که وزارت گمرکات نباید به فکر بیمارستان‌داری و بیمارستان‌داشتن بیفتد برای اینکه چند علت دارد در درجه اول این مطلب به عقیده بنده با اساس قانون واگذاری کار مردم به مردم مغایر است اگر بنا باشد که هر کدام از مؤسسات برای خودشان یک بیمارستان خصوصی داشته باشند کار مشکل میشود، در این مملکت طبق حسابی که هست بیش از ۳۳ مؤسسه قبلاً بود که دستگاه درمانی داشتند و حالا میشود ۳۴، البته مجموع بودجه اینها طبق حسابی که هست در حدود هفتصد میلیون تومان است و اگر روی جمعیت حساب کنیم برای هر فرد میشود ۳۵ تومان و اگر به طرز صحیحی اجراء بشود قاعدتاً کافی برای تمام مملکت است، اما چرا صحیح اجراء نمی‌شود برای اینکه همیشه از ایجاد مؤسسات مضاعف جلوگیری نشده مثلاً فرض بفرمائید در یکی از شهرستانها هر کدام از این دستگاهها یک بیمارستان دارند همه ناقص در صورتی که اگر در همان شهرستانها همه را یک کاسه کنند و یک مؤسسه اداره کند مؤسسه بسیار مناسب و خوبی بوجود خواهد آمد و این بودجه‌ها به تمام مملکت هم خواهد رسید عیب دیگری که این مطلب دارد این است که این بیمارستانها با این خرجی که پیش‌بینی کرده‌اند بنده تصور می‌کنم که نبایستی کمتر از صد تختخواب داشته باشد چون اگر کمتر داشته باشد ارزش ندارد هر تختخوابی بطور متوسط از پنجاه الی صد هزار تومان خرج دارد برای ساختمان و تجهیزات آن یعنی اگر خیلی استاندارد را بالا بگیریم صد هزار تومان و اگر پائین بگیریم پنجاه هزار تومان، بنابراین وقتی این را در نظر بگیریم باید قاعدتاً وزارت گمرکات در اهواز ده هزار عضو داشته باشد که یک‌چنین بیمارستانی بسازد و این کار صحیح نیست که برای دویست سیصد نفر یک‌چنین کاری را بکنند خصوصاً که در اهواز دانشکده پزشکی داریم و احتیاج به بیمارستان دارد در درجه اول برای تعلیم و مداوا و شهرداری داریم که بیمارستانهای دیگر هم دارد و سایر مؤسسات درمانی که می‌تواند این کار را بکنند و به طرز احسن اداره نمایند و احتیاجات وزارت گمرکات را هم رفع بکنند طرز نظر امور درمانی ممکن است قراردادی با آنها ببندد.
نخست‌وزیر ـ بنویسید به دانشکده پزشکی داده شود بنده قبول دارم، سایر مؤسسات درمانی را حذف بفرمائید.
دکتر اعتمادی ـ دولت موافقت کرده که به دانشکده پزشکی اهواز داده شود.
رئیس ـ آقای موسوی مخالفید بفرمائید.
موسوی ـ خواستم خدمت جناب آقای دکتر اعتمادی عرض بکنم که نظرشان از نقطه‌نظر اصول کاملاً صحیح است، بهتر است که این بیمارستانها متمرکز باشند، گمرکات تنها برای کارمندانی که در اهواز هستند ساختمان نکرده بلکه برای چند هزار نفر کارمندان دورافتاده که در دورترین نقاط خلیج‌فارس و نقاط مرزی خدمت می‌کنند ساختمان کرده که بیماران را به آنجا انتقال بدهد از این نظر در اهواز این بیمارستان ساخته شده که مورد استفاده دانشکده پزشکی قرار بگیرد و استادان که آنجا تدریس می‌کنند آنجا را اداره کنند همانطوری که جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند به نظر بنده اگر بشود این پیشنهاد را منحصر بفرمایند که بعد از تمام شدن به دانشکده پزشکی واگذار بشود اشکالی ندارد و خوب است فقط این نکته را حضور آقایان عرض بکنم که این بیمارستان از درآمدهای اختصاصی گمرک ساخته شده و بعد هم از همان درآمد اختصاصی باید اداره شود اگر از نظر بودجه‌ای برای دولت اشکالی پیدا نخواهد شد بنده حرفی ندارم.
نخست‌وزیر ـ از نظر بودجه اشکالی ندارد.
رئیس ـ آقای دکتر حمید اعتبار
دکتر اعتبار ـ اگر به دانشکده پزشکی اهواز واگذار بشود بنده موافقم.
رئیس ـ با اصلاحی که شده قرائت میشود که رأی گرفته شود (به شرح زیر قرائت شد)
- «و پس از تکمیل بیمارستان مذکور را با شرایطی که احتیاجات بهداشتی وزارت گمرکات را تأمین نماید به دانشکده پزشکی اهواز واگذار نماید.»
رئیس ـ آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ پیشنهاد می‌نمایم عبارت و تنباکو در آخر سطر چهارم تبصره ۵۴ اضافه شود.
رئیس ـ آقایان مسبوق هستند آقای افتخار هشترودی در مورد تبصره ۵۴ اظهار کردند که به کمیسیون مربوطه نرفته فرستادیم به کمیسیون انحصارات و گمرکات تأیید کردند تبصره را و گزارش آن رسیده که قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد)
- کمیسیون گمرکات و انحصارات تبصره ۵۴ بودجه سال ۱۳۴۰ کل کشور را با حضور آقای وزیر گمرکات و انحصارات مطرح و مورد رسیدگی قرار داده پس از مذاکرات لازم تبصره مصوبه کمیسیون بودجه را تأیید و اینک گزارش آن را جهت تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد. مخبر کمیسیون گمرکات و انحصارات ـ موسوی ماکوئی
رئیس ـ ایشان پیشنهاد کردند که تنباکو هم به این تبصره اضافه شود.
مهندس والا (مخبر کمیسیون بودجه)ـ دولت موافقت دارد.
رئیس ـ آقایانی که با این پیشنهاد موافقت دارند قیام فرمایند (اکثریت برخاستند) تصویب شد.
پیشنهادات تمام شد یک جمله‌ای در تبصره ۱۳ افتاده که مخبر کمیسیون تقاضا کرده اضافه شود قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ چون در تبصره ۱۳ بعد از جمله بنگاه کلمه صنایع در موقع چاپ از قلم افتاده است خواهش دارم اعلام فرمایند که این کلمه به تبصره اضافه شود. مهندس والا
رئیس ـ بسیار خوب علاوه میشود.
دکتر معدل ـ در مورد صنایع پتروشیمی بنده خواستم از آقای دکتر ضیائی وزیر صنایع سؤال کنم که صنایع پتروشیمی چیست؟
رئیس ـ پیشنهادی رسیده قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد)
- ریاست معظم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به لایحه بودجه ضمیمه شود.
تبصره ـ وزارت دارائی مکلف است از کلیه انواع مشروبات غیرالکلی بطری ده دینار عوارض تندرستی دریافت و همه ماهه در وجه تربیت بدنی بپردازد. فلیکس آقایان.
رئیس ـ آقای فلیکس آقایان در مورد مشروبات غیرالکلی یک قانونی گذاشته که برای شهرداری بگیرند حالا شما پیشنهاد کرده‌اید که برای جای دیگر هم بگیرند بفرمائید توضیح بدهید.
فلیکس آقایان ـ بنده با عنایت آقایان پیشنهاد کرد که از هر بطر مشروبات غیرالکلی مثلاً کوکاکولا یا پپسی‌کولا بطری ده دینار (یکی از نمایندگان ـ این پول نیست آقا) عوارضی است غیر از عوارض سابق برای کمک به تربیت بدنی از قرار عوارض تندرستی بگیرند استدعا می‌کنم قدری صبر کنید که بنده توضیح خودم را بدهم بطوری که آقایان مسبوقید سلامتی مزاج و تندرستی از هر امری برای بشر لازمتر است و بهترین وسیله بدست‌آوردن سلامتی همین ورزش است که بایستی حداکثر تقویت شود متأسفانه در این سالهای اخیر در امر ورزش یک رکودی پیش آمده بواسطه کسر بودجه مخصوصاً بواسطه کسر بودجه تربیت بدنی‌های شهرستانها، برای این بنده پیشنهاد کردم که ده دینار از هر بطری مشروبات غیرالکلی عوارض گیرند اضافه بر عوارضی که قبلاً می‌پرداختند و این مبلغ ناچیزی است که به بودجه مملکت تحمیل نمی‌شود و حتی برای این سازندگان مشروبات غیرالکلی هم قابل اهمیت نیست.
رئیس ـ برای مصرف‌کننده قابل اهمیت است زود یک ریال روی آن می‌کشند.
فلیکس آقایان ـ در سال گذشته آقایان تصویب فرمودید که ده شاهی عوارض وضع کنند در هر بطر مشروبات غیرالکلی و بعد وعده کردند که گران نکنند ولی دیدیم که قیمتها را بالا بردند و یک قران اضافه کردند الآن با این ده دینار عوارض برای کمک به تربیت بدنی مسلماً قیمتها فرقی نخواهد کرد ممکن است که در پیشنهاد اضافه کنم که اینها بواسطه این ده دینار چیزی بر قیمت اضافه نکنند چون اکثریت این آقایان به استثنای پپسی‌کولا و یکی دوتا دیگر بقیه از موکلین بنده هستند و مسلماً این ده دینار را خواهند داد درحالیکه که بدانند به امر ورزش تخصیص داده خواهد شد.
رئیس ـ آقای دکتر دادفر مخالفید بفرمائید.
دکتر دادفر ـ بنده توضیح بیشتری ندارم به قول معروف من جرب‌المجرب حلت به‌الندامه ما پارسال آمدیم ده شاهی مالیات بستیم پپسی شد شش ریال صد دینار دیگر بگذاریم میشود یک تومان، مردم ایران از این پپسی‌کولا و کوکاکولا که مشروب غیرالکلی سالم است به اندازه تربیت بدنی این مملکت استفاده می‌کند و مفید است. و با این عوارض مردم را محروم می‌کنیم از این مشروب پنج ریالی که آن را هم نیاشامند و منحصر بشود به طبقه چیزدار و پولدار بنده استدعا می‌کنم اول دولت برسد ببیند از این ده شاهی که سال گذشته وضع شد چقدر وصول شده و آیا واقعاً وصول شده چون طبق اطلاعی که بنده دارم اینها به وزارت بهداری چیزی ندادند که به مسلولین داده شود و آنوقت بیایند ده دینار هم برای تربیت بدنی بگیرند این ده دینار پول قابلی هم نیست غیرقابل وصول هم هست این پیشنهاد آقای آقایان غیرعملی از این جهت بنده مخالفم.
رئیس ـ آقای امیرلک
امیرلک ـ بنده مخالفم.
رئیس ـ آقای دکتر الموتی
دکتر الموتی ـ بنده مخالفم.
رئیس ـ آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی ـ بنده مخالفم.
رئیس ـ آقای کیهان یغمائی
کیهان یغمائی ـ بنده عرضی ندارم.
رئیس ـ رأی گرفته میشود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (به شرح زیر قرائت شد)
- دولت مکلف است در کلیه تبصره‌های الحاقی به لایحه بودجه سال ۴۰ تا مدت یکماه مطالعه کافی نموده چنانچه در اجرای هر یک موانعی باشد لوایح اصلاحی لازم برای حسن اجرای تبصره‌های مزبور تقدیم مجلس شورای ملی بنماید. رامبد
رئیس ـ آقای رامبد
رامبد ـ بنده به کرات مصدع شدم در ظرف همین یکی دو روز و خیلی هم از محضر همکاران محترم معذرت می‌خواهم ولی همانطوری که عرض کردم نحوه دادن این پیشنهادات بدون توجه به قوانین و مقررات قبلی و بدون توجه به مصالحی که باید در نظر گرفته شود همینطور مطرح میشود بنده نمی‌دانم که تا چه اندازه به نفع ملت ایران خواهد بود و تا چه اندازه خود آقایان پیشنهاددهندگان بعد از توجه به تمام جوانب مطلب موافق انجام این پیشنهادات هستند و بدون توجه به سایر نکات از این جهت است که مسائل مختلفی که در ظرف پنج دقیقه مطرح شد و صحبت شد و تصویب شد و ممکن است میلیاردها بنده عرض می‌کنم موجب ضرر مملکت باشد یا انشاءالله همه‌اش، همه‌اش به نفع باشد و ضمناً هم برای دولت بهانه‌ای براین نباشد که به این جهات غیرقابل اجراء بشود چون دولت هم از طرف آقایان مأمور اجرای نظریات آقایان است کار نشدنی را که نمی‌شود انجام داد تا مدت یکماه دستگاههای مسئول این مسائل را مطالعه بکنند آنچه که قابل اجراء نباشد لابد دلائلی دارند لوایحش را تقدیم خواهند کرد به نظر آقایان محترم است بنده وظیفه وجدانی خودم می‌دانستم عرض کنم چون می‌خواهم این را در صورت‌مجلس بنویسند که شخصاً با این ترتیب قانون وضع کردن شخص بنده موافق نیستم.
رئیس ـ اگر بصورت قانون دربیاید دولت ناچار است اجراء بکند اگر هم در عمل یک نواقصی دید باز به اطلاع مجلس می‌رساند، آقای دکتر الموتی مخالفید بفرمائید.
رامبد ـ مسترد می‌دارم.
رئیس ـ پیشنهاد دیگری از آقای دکتر دفتری رسیده است که قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد) به منظور جلوگیری از هزینه‌های اداری و صرفه‌جوئی در عواید عمومی پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده واحده بودجه سال ۱۳۴۰ علاوه شود:
- تبصره ـ دولت مکلف است منتهی در ظرف شش ماه تجهیزات اداری مشاغل مختلفه دستگاههای دولتی و سازمانهای وابسته به آن را یکنواخت (استانداردلیزه) نموده و آنچه زاید بر ضرورت تشخیص گردید بفروش برساند وجوه حاصله را بالمناصفه به مصارف فرهنگی و بهداشتی تخصیص دهد. دکتر دفتری
رئیس ـ آقای دفتری
دکتر دفتری ـ بنده خیلی معذرت می‌خواهم که در پایان چند روز مباحثه و بخصوص در آخر جلسه که همه خسته هستیم یک‌چنین پیشنهادی از طرف بنده مطرح میشود ولی از آنجا که موضوع اساسی است و مسلماً همه آقایان و بخصوص هیأت محترم دولت و نمایندگان به این موضوع توجه دارند فکر می‌کنم در این‌باره پیشنهادی که از طرف بنده داده شده به مقدار زیادی (نخست‌وزیر ـ خرج گردن دولت می‌افتد) خرج از گردن دولت می‌افتد به مقدار زیادی چشم هم‌چشمی دستگاهها برای مجلل کردن و رنگ و آب زدن به میز اطاق و صندلیشان حذف میشود و بنابراین بنده می‌خواهم این پیشنهاد را بکنم چون به چشم و به رای‌العین بنده خودم دیدم در بعضی از دستگاهها واقعاً مبلمانهائی هست که اگر آنها را بفروشند یک بیمارستان ساخته میشود و متقابلاً در جاهائی بیمارستانها و مدارسی هست که سالها نیمه‌تمام مانده من نمی‌دانم آن مردمی که می‌روند بنای نیمه‌تمام دبستان یا بیمارستان را می‌بینند که به عنوان نبودن بودجه سالها متوقف مانده و درنتیجه بچه‌هایشان به مدرسه نمی‌روند و یا بیمارستانها بدون دوا می‌ماند اگر برای دادخواهی به آن دستگاه مجللی که ببینند به اندازه آن هزینه صرف تجمل کرده بروند و مراجعه بکنند چه قضاوت خواهند کرد من تصور می‌کنم این پیشنهاد همانطور که جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند نه تنها مستلزم خرجی نیست بلکه بطور قطع از هزینه آینده جلوگیری می‌کند و در حال حاضر هم یک صرفه‌جوئی برای دولت می‌باشد مورد موافقت قرار بگیرد تا یکمرتبه برای همیشه این اصل را قائل باشیم که در حدود و مرز معین دستگاه توقع داشته باشد و نتواند تحمیل زیاد بکند و وقتی این فکر از او دور شد پرداخت میشود به کار و نتیجه آن صرف وقت برای کار مردم است.
رئیس ـ آقای وزیر دارائی.
وزیر دارائی ـ ما موافق نیستیم این خرج ایجاد خواهد کرد.
دکتر دفتری ـ این خرج نیست.
رئیس ـ بسیار خوب قرائت میشود تا رأی گرفته بشود (مجدداً به شرح سابق قرائت شد) آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد در تبصره ۲۹ یک پیشنهادی رسیده که به تصویب مجلس رسیده و قرائت میشود یک پیشنهاد تجزیه هم آقای موسوی کرده‌اند.
موسوی ـ اجازه می‌فرمائید.
رئیس ـ بفرمائید.
موسوی ـ پیشنهاد بنده راجع به تبصره ۲۹ مربوط به بازنشستگی است و در یکی از جلسات گذشته آقای وزیر دارائی راجع به وضع صندوق توضیحات مفصلی دادند بنده پیشنهاد خودم را مسترد می‌دارم.
رئیس ـ دو سه‌تا پیشنهاد تجزیه داریم قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد) اینجانب پیشنهاد حذف تبصره ۲۹ را می‌کنم. خلعتبری
رئیس ـ حضور ندارند پیشنهاد دیگری خوانده میشود (به شرح زیر خوانده شد) اینجانب پیشنهاد حذف تبصره ۳۲ را می‌کنم ـ خلعتبری
رئیس ـ حضور ندارند پیشنهاد دیگر خوانده میشود (به شرح زیر خوانده شد)
- مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم بودجه پیش‌بینی شده اداره کل هواشناسی حذف و عیناً به بودجه وزارت بهداری اضافه نمایند. گرکانی
رئیس ـ اصولاً در تجزیه آن کسی که پیشنهاد کرد نمی‌تواند صحبت کند فقط باید رأی گرفت که آیا مورد تصویب هست یا خیر. (گرکانی ـ پس گرفتم)
رئیس ـ پیشنهاد دیگر قرائت میشود (به شرح زیر خوانده شد)
- پیشنهاد می‌نمایم ماده ۱۱ بودجه کل کشور موضوع اعتبار هیجده میلیون شورای عالی اقتصاد حذف گردد ـ گرکانی
رئیس ـ به پیشنهاد حذف جداگانه رأی گرفته نمی‌شود به این قسمت موقع رأی با تجزیه رأی گرفته میشود (گرکانی ـ پس گرفتم) پیشنهاد دیگری خوانده میشود (به شرح زیر خوانده شد)
- پیشنهاد می‌نمایم که ماده ۲۱۹ مربوط به کمک بنگاههای خیریه به مبلغ ۱۳۱۸۲۰۰ ریال از بودجه هزینه کل کشور حذف گردد ـ گرکانی
گرکانی ـ چون توضیح نمی‌شود داد پس گرفتم.
رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت میشود (به شرح زیر خوانده شد)
- ریاست معظم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماد به تبصره ۳۹ به عنوان تجزیه رأی گرفته شود. فلیکس آقایان
رئیس ـ پیشنهاد شده بود که به راننده‌های مجرد گواهینامه همگانی ندهند (آقایان ـ این یک تبعیضی است و برخلاف قانون اساسی است) با تجزیه تبصره ۳۹ که به تصویب رسید اگر آقایان موافق حذف هستند قیام کنند که آن از بین برود یعنی مجرد حق داشته باشد گواهینامه همگانی بگیرد (اکثر قیام کردند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری نرسیده حالا رأی می‌گیریم به ماده و تبصره‌هائی که به تصویب رسیده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا باید به اطلاع آقایان برسانم که کلیات آخر مطرح است سه نفر از آقایان اجازه خواسته‌اند آقایان دکتر متین، عرب‌شیبانی، موسوی، آقای دکتر متین بفرمائید.
دکتر متین ـ بنده به عنوان مخالف در ماده واحده و کلیات وقتی که بودجه دولت مطرح شد ثبت‌نام کردم در قسمت اولش خودم تقاضای کفایت مذاکرات داده بودم و تصویب شد الآن در کلیات آخر لایحه بنده ثبت‌نام کردم که یک عرایضی را بطور اختصار بعرض هیأت محترم دولت و نمایندگان محترم برسانم، البته بطور اختصار آقایان همه خسته هستند (صحیح است) بالاخص ساعت یک بعدازظهر هم هست. هیأت دولت ما الآن شاید ۱۵ روز است در مجلس اوقاتشان را صرف می‌کنند و با سعه‌صدر و با نظر صائب و دوراندیشی و حسن‌نیت به انتقادات آقایان گوش دادند، جواب دادند، مسائلی را تصدیق کردند و مسائلی را که وارد نبودند رد کردند بطور کلی قول دادند که در حدود امکانات در رفع گرفتاریهای مردم و مملکت بکوشند ولی موضوع بسیار مهم و اساسی که بنده می‌خواهم بعرض آقایان برسانم اینست که از پشت این تریبون به آن عده معدود و انگشت‌شماری از افراد و انسانها که در سرزمین ما زندگی می‌کنند و از نعم الهی و آنچه که در مملکت هست استفاده می‌کنند و در خارج با پخش اراجیف و شایعات غلط اذهان عمومی را مشوب می‌کنند که در ایران آزادی نیست می‌گویم خطاب می‌کنم، آن کسانی که به وطن و آب و خاک و مملکت و دین و ایمان عقیده ندارند و جز مشوب کردن اذهان عمومی منظور دیگری ندارند می‌خواستند بیایند در مجلس شورای ملی در ردیف تماشاچی‌ها بنشینند و ببینند که نمایندگان مجلس شورای ملی چطور با چه شدت و حرارتی مدت ۱۵ روز انتقاد کردند، خرده‌گیری کردند و دولت هم تمام خرده‌گریها را گوش کرد و از پشت همین تریبون جواب داد و قول مساعد داد (صحیح است) موضوع دیگری که می‌خواستم بعرض همکاران محترم برسانم این است که در حین صحبت و یا سخنرانی و نطق از پشت این تریبون اشتباهاً می‌گوئیم ملت بدبخت ایران آقایان ملت ایران بدبخت نیست (صحیح نیست) ملتی بدبخت هست که دارای تاریخ نیست ملتی بدبخت است که دارای قومیت و استقلال نیست ملتی بدبخت است که دارای تاریخ درخشان نیست ملت ایران در بین ملل دنیا از پرافتخارترین ملتهای دنیاست (صحیح است) اگر بلیه جنگ دوم بین‌المللی مملکت پهناور ما را در یک قسمتی عرصه تاخت و تاز قرار داده و ما به ابتلائات اقتصادی و گرفتاریهای مالی دچار شده‌ایم و ما داریم با تمام قوا در رفع آن گرفتاریها می‌کوشیم نباید بگوئیم که ملت ایران بدبخت است (صحیح است) ملت ایران خوشبخت‌ترین ملل دنیاست از رفقا و همکاران عزیزم تمنا می‌کنم که دیگر این کلمه را از لحاظ اینکه توهین بزرگی است به یک ملت غیور و وطن‌پرست و باایمان تکرار نکنند عرض کردم وقت خیلی کم است و بنده مطالبم زیاد است همینطور بطور اجمال بعرض آقایان می‌رسانم بلندگو را بستم صدای بنده همین است نقص خلقتی است بنده را ببخشید آقایان محترم این آقایان اعضای محترم دولت که اینجا نشسته‌اند غیر از آقای مهندس والا که مخبر کمیسیون هستند از شریف‌ترین (خنده نمایندگان ـ ایشان هم هستند) اشتباهی شده بنده خطاب به دولت داشتم در اینکه شما نماینده شریف و شخص شریف و وطن‌پرست و باایمانی هستید و از همکاران عزیز ما می‌باشید بحثی نیست (صحیح است) این که بنده خطاب کردم عرض کردم آقایان هیأت دولت که در صف جلو قرار گرفته‌اند به خداوند بزرگ سوگند یاد می‌کنم که این مطالبی را که درباره آقایان می‌گویم بدون مداهنه است.
من یک نماینده‌ای هستم که هیچ کار شخصی و فردی با این اعضای هیأت دولت ندارم (نمایندگان ـ همه همینطورند) و همه شماها ندارید بنابراین این همه شماها از این دولت تعریف کردید بنده هم به نوبه خود، و حق دارم حالا که آقایانت تشریف دارند عرض کنم آقایان دولت خوبی داریم فردفرد اعضای دولت ما مردمانی هستند در کارشان مجرب، مطلع صاحب فضل و دانش و دارای تحصیلات عالیه در دانشگاههای خارج و داخل و بالاخص آن چیزی که لازم و واجب است که هر یک از اعضای دولت ما داشته باشند یعنی درستی و امانت، دارند و در ادوار خدمتشان ثابت کرده‌اند و از آن بالاتر دارای حسن‌نیتی هستند که همین جناب آقای نخست‌وزیر و سایر همکاران محترمشان آمدند از پشت همین تریبون به پاره‌ای انتقادات توجه کردند و قول صریح دادند که به رفع گرفتاریهای مردم بکوشند حالا نوبه ما است که با تصویب این بودجه به این دولت محترم و این دولتی که مقصودش کار کردن برای این ملت و مردم است کمک بکنیم تا بتوانیم این مختصر گرفتاری که در اینجا هست از بین ببریم (دکتر الموتی ـ گرفتاری مملکت زیاد است) بله بله خیلی زیاد است ولی گفتند رب می‌خواهیم اما نه به این غلیظی، در پشت این تریبون گفته شد، در این مملکت شکنجه نمی‌کنند، شاید گفته شود در این مملکت قانون هست، عدلیه هست البته هر کس که بخواهد علیه تمامیت این مملکت و استقلال این مملکت قدم بردارد او را مجازات می‌کنند (صحیح است) هیچکس را زجر نداده‌اند شکنجه نداده‌اند توقیف نکرده‌اند بنده به این موضوع اعتراض می‌کنم آقای دکتر الموتی ملت ایران مردمان این آب و خاک را هفتاد درصد طبقه کشاورز تشکیل می‌دهد ما مال شهرستانها و مال دهاتیم آقایان بروید در توی این طبقه کشاورز و زارع ببینید تا چه حد اینها به مملکتشان به رژیم دموکراسیشان به شاهنشاهی دو هزار و پانصد ساله‌شان به آب و خاکشان علاقمندند بنابراین مطمئن باشید این اراجیف نمی‌تواند در بین زارعین که مشغول زحمت کشیدن هستند و دارند کار می‌کنند و پنبه یا سایر محصولات کشاورزی تولید می‌کنند رسوخ کرده و آنها را منحرف کند همین امروز در همین مجلس صحبت از کارمندان دولت شد کارمندان چشم و چراغ این مملکت هستند، نور دیده ما هستند، هم‌آب و خاک هستیم، هم‌مسلک هستیم، هم‌دینیم، کسی با آنها اختلافی ندارد اما می‌خواهم عرض کنم که آقایان کارمندان دولت تا این ساعت و در طول این ۲۰ سال به شهادت همان کارمندان به شهادت خود آقایان در حدود امکانات درباره آنها قدمهائی برداشته شده که اینها در رفاه و آسایش زندگی کنند من یک موضوع را برای شما عرض کنم و آن این است که دولتهای گذشته گفتند کارمندان دولت خانه ندارند شما ملاحظه بفرمائید تمام زمینهای اطراف تهران را یا اراضی موات یا اراضی که متعلق به دولت و شهرداری بوده دولتها گرفته و تقسیم کردند بین کارمندان دولت یک عده‌ای عجول بودند و عجله داشتند زود آن زمینها را فروختند، و مثل بنده در سه اطاق اجاره‌ای زندگی می‌کنند، یک عده‌ای نگاهداشتند، خانه ساختند و حتی من با اسم و رسم و شماره و پلاک زمین به تعداد بی‌شماری دارم مدرکش اینجا است از همینجا ارائه می‌دهم که همین آقایان زمینهائی را که گرفتند با چهار تومان به هشتصد تومان فروختند، دیگر دولت چه بکند؟ مگر دولت چه می‌تواند بکند؟ دیروز وزیر محترم فرهنگ با سعه‌صدر با این ضعیفی بودجه برای اینکه گفتند معلمین دبستان و آموزگاران حقوق کم می‌گیرند لایحه‌ای آوردند که حقوق آنها به ۵۰۰ تومان برسد، آقایان ما در مسیر پیشرفت هستیم ما کارهای زیادی داریم که باید این کارها را انجام بدهیم اگر بخواهیم همه را یکمرتبه شروع بکنیم با این بنیه مالی ضعیفی که داریم با این کشور پهناوری که داریم بخواهیم مدرسه بسازیم و راه بسازیم و تمام کارهای اجتماعی را انجام بدهیم این نمی‌شود باید یک‌قدری هم صبر داشته باشیم یک کمی هم تحمل داشته باشیم موضوع مهمتر این است که دولت جناب آقای مهندس شریف‌امامی در سه ماه پیش چهار ماه پیش که مصدر کار برای مردم شده‌اند می‌دانید که در آن موقع گرفتاریهائی بود انتخابات تابستانی باطل شد بعد گرفتار انتخابات شدند تازه اول کار این دولت است آقای مهندس شریف‌امامی و اعضای هیأت محترم دولت آمدند بودجه‌شان را آوردند ما رأی به خودشان و به بودجه‌شان دادیم و از حالا است که بایستی صبر کنیم و منتظر باشیم که آقایان بروند و با فراغ بال مشغول فعالیت شوند و انشاءالله تا سال دیگر مشغول باشند و بودجه سال ۴۱ را به مجلس بیاورند و وقتی آوردند آقایان می‌بینند که دولت کار کرده و زحمت کشیده و در رفع احتیاجات مردم کوشش کرده آنوقت ما در کمال راحتی به بودجه چهل و یک آقای مهندس شریف‌امامی رأی می‌دهیم (نمایندگان ـ انشاءالله) یک موضوع مهمتر اینکه ما صحبت از مملکت می‌کنیم بفرمائید چند نفر از آقایان بندرعباس را دیده‌اند؟ مجموعاً ۱۰ نفر ولی شما بندرعباس را در سی سال پیش دیدید؟ ندیدید اگر آنوقت می‌دیدید و حالا هم می‌دیدید می‌گفتید که دولت کار کرده و مردم کار کرده‌اند و بندرعباس بندری شده که الآن می‌تواند احتیاج بندری و کشتیرانی را برآورده بکند مازندران ما ۲۸۶ کیلومتر فاصله دارد همه‌تان رفته‌اید، اما همه آن را دیده‌اید؟ ندیده‌اید: بیست سال پیش جاده آسفالته نداشت. هتل رامسر نداشته وسائل دیگر نداشته، آقایان شما باید بیائید ببینید کارهائی که در این بیست سال اخیر شده نه اینکه همیشه انتقاد کنیم که تا آقا اینطوری نیست آنها اینطوری هستند تا مملکت ایران چهار برابر خاک فرانسه وسعت دارد طبیعی است با وضع موجود ما نمی‌توانیم در ظرف دو سال یا سه سال یا چهار سال ما جاده‌ها را آسفالت کنیم آقایان اگر شکرگزاری بکنیم اگر ما سپاسگزاری بکنیم، سپاسگزاری نکردن در مقابل اعمال اشخاص و آنهائی که برای ما زحمت می‌کشند گناه است آنهائی که می‌آیند و برای ما زحمت می‌کشند، انتقاد از هر یک کارهائی که در خارج هم حقیقت ندارد و از پشت تریبون می‌گویند لااقل آن همت و شهامت را داشته باشید که آن کارهائی را هم که انجام شده است بگوئید، لااقل برای رضای خدا بگوئید که یک کارهائی شده است.
رئیس ـ آقای دکتر متین صحبتتان مفصل است؟ اگر مفصل است بگذاریم برای بعد.
دکتر متین ـ امر ریاست محترم برای بنده مطاع و متبع است.
رئیس ـ سوءتفاهم نشود شما تا هر موقع بخواهید می‌توانید صحبت کنید.
دکتر متین ـ این عرایض بنده به عنوان تشکر شخصی است از دولت محترم و درستکار و پرکار ما و استدعا می‌کنم و دعا می‌کنم که خداوند دولت را یاری بکند نصرت بدهد که برای ما کار بکند، همانطور که واجد تمام شرایط لازمه برای کار کردن هستند عرض کنم یک موضوع کوچکی خواستم خدمت آقایان عرض کنم در این بودجه که تقدیم مجلس شده موضوع ساختمانها حذف شده اما ساختمانهای نیمه‌کاره باید انجام شود، البته دولت بودجه نداشت و بدون پول است، ولی آقایان ملاحظه بفرمائید این کار در ظاهر ممکن است برای عده‌ای اسکات خاطری فراهم بکند ولی از نظر اقتصادی و از نظر تمرکز کارها و سرعت جریان کار دولت عمل خوبی نبود فقط به این مطلب توجه بفرمائید بنده بقیه عرایضم را به اصطلاح ریاضی‌دانها فاکتور می‌گیرم و صحبت نخواهم کرد آمدند هی در بیرون گفتند که ساختمان درست می‌کنند آسمان‌خراش درست می‌کنند، مبل از آمستردام می‌آورند، قالی از استرالیا می‌آورند، ولی آقایان در تمام ممالک متمدن دنیای امروز سعی می‌کنند که تشکیلات اداری حتی در یک ده کوره‌ای هم شده ساختمان مال خودش باشد شما همین وزارت کشاورزی را ملاحظه بفرمائید اگر با چهار اداره وزارت کشاورزی کار داشته باشید از ساعت ۸ صبح تا دو بعدازظهر باید عقب کار باشید هر اداره‌اش در یک محله تهران است آقا باید ساختمان شود اما نه ساختمانی که با مبالغه می‌گویند و معلوم نیست تا چه اندازه به حقیقت نزدیک است ولی ساختمان لازم است بالاخص ساختمانهائی غیر از ساختمان مربوط به دولت و دستگاههای دولتی باید بکند که واقعاً ضروری و لازم است از نان شب واجب‌تر است، مریضخانه، مدرسه، درمانگاه و یتیم‌خانه، و امثال اینها پس ما باید ساختمان هم بکنیم منتهی در ساختمان صرفه‌جوئی بکنیم و در خرج مبلمان صرفه‌جوئی بکنیم و به سادگی بپردازیم تا برای یک امر جزئی یک امر حیاتی و اساسی از بین نرود و امروز در لایحه بودجه بنویسند که کلیه ساختمانهائی که نیمه‌تمام است و در دست اقدام است یا کلیه ساختمانهائی که می‌بایستی در این سال بشود بکلی موقوف (یوسفی ـ چنین چیزی در قانون بودجه نیست) (مهندس والا ـ اضافه شده که نیمه‌تمام‌ها را تمام بکنید) الحمدلله که گفتید نیمه‌تمام‌ها را تمام کنید والا بکلی دست دولت را می‌بستند یک مطلب دیگر که خیلی مختصر عرض می‌کنم این است که آقایان باید کارهای انجام‌شده را توجه بفرمایند باید از دولت تشویق شود باید دولت حمایت بشود و خوشبختانه مورد حمایت شخص اول مملکت و مجلسین هم هست بنابراین بنده از آقایان استدعا می‌کنم که دست بهم بدهیم و با این دولت همکاری کنیم که بتواند مشکلات را از بین بردارد یک موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم مربوط بود به حرفهائی که در بیرون پخش می‌کنند اغلب آقایان به فرنگستان مسافرت کرده‌اند همه خیال می‌کنند که تمام کشورهای دنیا سوئد یا سوئیس یا نروژ است آقا پنج‌تا مملکت که ممکن است از نظر زندگی مرفه باشند و با مشکلات دست به گریبان نیستند والا همه گرفتاری اقتصادی دارند در دنیا بیش از ۵ مملکت نیست که بطور نسبی توانستند یا آنجائی که باید و شاید زندگی افراد را تأمین کنند والا تمام ممالک دنیا این گرفتاریها را دارند به روزنامه‌های اقتصادی نگاه کنید ببینید آیا اینطور نیست پاکستان و هندوستان الآن گرفتاری اقتصادی‌شان زیادتر از ماست در صورتی که وسعت خاک هندوستان از ما خیلی بیشتر است و باید خیلی از اینجا بیشتر پیشرفت کرده باشد ما جمعیت نداریم آباد کردن جمعیت می‌خواهد بنابراین ما اگر بخواهیم خودمان را با آنها مقایسه کنیم به استثنای مختصر حیف و میلی که در بعضی از سنوات اخیر در دستگاه دولت دشه بدانید که در این مملکت کار شده، کارهائی انجام شده، سد کرج، سفیدرود به این عظمت در کشاورزی و زندگی راحت و مرفه و کنفرتابل Conforteble مردم از نظر برق چه تأثیری خواهد کرد منتهی ما چه کنیم که از نظر خلقت عجولیم آقایان صبر کنید، حوصله کنید، ببینید چه کارهائی شده و چه کارهائی خواهد شد همینطور بیائیم اینجا از پشت این تریبون بگوئیم در بیرون چهار نفر دور هم جمع شده می‌گویند خوردند، بردند، زدند کشتند گرفتند اینطور نیست ما که می‌دانیم که مردم ایران تعداد زیادی در همین مملکت هستند که با یکی دو کلمه منحرف می‌شوند چرا مردم را منحرف کنیم؟ من تقاضا می‌کنم بیائید پشت این تریبون صحبت بفرمائید ولی هیچ لذتی بالاتر لذت حقیقت‌گوئی نیست و هیچ عذابی بالاتر از عذاب اندیویدوالیسم بودن و نفع شخصی را درنظرگرفتن و غرض و مرض داشتن نیست.
رئیس ـ هیچکس از نمایندگان مجلس اینجا چیزی نگفته با آنها تطبیق نکنید سؤال وکیل از وکیل ممنوع است (دکتر متین‌ـ بیرون را عرض کردم) اینجا هر کس عقیده‌اش آزاد است مگر اینکه مخالف با قوانین باشد، من خواستم از تندنویسی که این بیانات را کی کرده و کی گفته ملت بدبخت گفتند که در تندنویسی نیست حالا ممکن است خودتان به صورت‌مجلس مراحعه بکنید و ببینید کی گفته است.
دکتر متین ـ اوامرتان را اطاعت می‌کنم امر آقای رئیس مطاع است ولی عرایض بنده هم پر بی‌مأخذ نیست منظور هم همکاران نیست یادداشتها و مطالب بنده زیاد است ولی این قسمت آخر را همینطور از رو می‌خوانم. در خاتمه عرایضم با تشکر از دولت حاضر و تکرار اظهارات جناب آقای نخست‌وزیر در جلسه روز چهارشنبه که فرمودند (آنچه که شما از گرفتاریهای اقتصادی می‌دانید و یا برشمردید ماده برابر آن را می‌دانیم و دلیل آن نیست که افکار مردم را مشوب نموده و یا در مردم ایجاد یأس و ناامیدی نمود) بعرض می‌رسانم حالا که دولت حاضر مشکلات اقتصادی و گرفتاریهای مردم را ده برابر بیش از نمایندگان محترم می‌داند و اکنون هم که مجلس با سعه‌صدر بودجه سال ۱۳۴۰ را به تصویب رسانیده تقاضا دارم به گرفتاریها و بی‌سر و سامانی‌ها و بی‌عدالتی‌هائی که در کلیه شئون زندگی اجتماعی درباره این مردم میشود جلوگیری بعمل آورده در رفع آن بکوشند که اگر انشاءالله تا سال آینده همین موقع دولت حاضر سر کار بود نمایندگان حاضر بجای آنهمه انتقاد که در لایحه بودجه سال چهل بعمل آمد با تشویق و تمجید از کارهای انجام‌شده دولت بودجه سال ۱۳۴۱ را تصویب فرمایند (انشاءالله) یادداشتهائی رسیده که البته کوتاه بکنید که بنده کوتاه کردم درز بگیرید که بنده درز گرفتم.
رئیس ـ آقای عرب‌شیبانی بفرمائید.
عرب‌شیبانی ـ بنده چون وقت ضیق است از مقدمه و مؤخره صرفنظر می‌کنم و آنچه نوشتم برای آقایان می‌خوانم.
آقایان نمایندگان محترم.
روش و سیستم حکومت کشورها هرچه باشد هدف اقتصادی کلیه آنها بالابردن سطح زندگی افراد جامعه است. دولتها و احزاب در برنامه‌های خود به مردم معمولاً وعده می‌دهند که حکومت آنها اقدامات و عملیاتی خواهد کرد که زندگی سکنه کشور بهبود یافته و درآمد واقعی آنها را افزایش دهد. منظور از درآمد واقعی مازاد افزایش درآمدها برافزایش قیمتهاست یعنی مثلاً اگر در کشوری سطح درآمدهای مردم در ظرف مدت معینی ده درصد اضافه شده باشد و قیمتها پانزده درصد بالا رفته باشد درآمد واقعی افراد نه تنها اضافه نشده بلکه چند درصد پائین آمده است و لذا روش اقتصادی حکومت چنین کشوری به ضرر جامعه بوده و افراد را ناراضی کرده است. براساس این اصل کلی که هدف بالابردن سطح جامعه باشد کلیه کشورهای جهان بعد از خاتمه جنگ دوم در صدد ترمیم خرابیها خود برآمده‌اند و مخصوصاً کشورهائی که از نظر اقتصادی کمتر توسعه یافته و عقب مانده‌اند برای جبران عقب‌ماندگی خود برنامه‌های تولیدی و عمرانی تنظیم کرده‌اند تا آنکه درآمد افراد را بالا برده زندگی جامعه خود را بهبود بخشند کشورهای غنی و سرمایه‌دار هم از اعطاء کمکهای مادی و معنوی به کشورهای نیازمند دریغ نکرده‌اند لیکن در راه اجراء برنامه‌های اقتصادی تنها کشورهائی توفیق یافته‌اند که توسعه عمران را به قیمت ایجاد تورم بدست نیاورده باشند.
کشور ما در همگامی با دیگران و به مقتضای نیاز خیلی زود به فکر تنظیم برنامه افتاد و برنامه‌های چند سالهای ترتیب داد لیکن باید اذعان نمود که به علت عدم هماهنگی دستگاهها در انجام برنامه موفقیت حاصل نشده و سطح تولید و درآمد اشخاص بطور محسوس و یکنواخت بالا نرفته است و بطوری که آمارهای مندرج در مجلات و ترازنامه‌های بانک ملی ایران نشان می‌دهد فعالیتی که در کشور بعمل آمده به قیمت تورم تمام شده است زیرا قیمتها بطور استمرار و با سرعت ترقی کرده و هزینه زندگی از سال ۱۳۳۵ تا بهمن ۱۳۳۹ هر سال در حدود ده درصد اضافه شده و حال آنکه مسلماً درآمد افراد به این نسبت افزایش نیافته و سطح تولید افزایش حاصل نشده بلکه در بعضی اجناس مثلاً گندم نقصان حاصل شده است که نیازمند به وارد کردن آن از آمریکا شده‌ایم درنتیجه فاصله طبقاتی که بزرگترین خطر جامعه است پیش آمده و روزبروز بیشتر موجبات عدم رضایت صاحبان درآمد ثابت فراهم گردیده است بطور مثال عرض می‌کنم اختلاص حد متوسط دستمزد برای کارگران عادی ۶۰ ریال با حداقل معیشت که ۱۲۰ ریال در روز محاسبه شده پنجاه درصد می‌باشد ظاهر است که تفاوت این ارقام به زیان کارگر و منافع کارفرماست و خود بهترین معرف وضع احترازناپذیر اختلاف طبقاتی و بالنتیجه عدم رضایت است. حداقل هزینه زندگی یک خانواده مستخدم دولت طبق بررسی و محاسبه‌ای که در حدود شش سال قبل در شورای عالی اقتصاد شده به میزان ۵۶۰۰ ریال تخمین زده شده و با اینکه از شش سال پیش تا به‌حال مرتباً با گرانی قیمتها مواجه بوده‌ایم و شاید این حساب امروز در حدود ۹۰۰۰ ریال باشد هنوز این قبیل افراد با ماهی سه هزار ریال استخدام می‌شوند آیا با حصول این نتیجه عدم توازن اگر آموزگاران فرهنگ که به نظر من مهمترین وظیفه را در جامعه عهده‌دار هستند ناراضی باشند ذیحق نیستند؟ آیا این دو مثال کیفیت اداره مالی و اقتصادی را که جهت تصحیح آن قاعده ثابت ماندن و یا اقلاً افزایش ضعیف قیمتها و افزوده شدن درآمدها باشد روشن نمی‌سازد؟ متأسفانه این وضع ناموزون و معکوس موقع ادامه دارد که صادرات سالیانه نفت ما به ۶۵ میلیون تن رسیده که ارزش آن برابر یکصد میلیون لیره است.
معقول است که مأمور بودجه سال ۱۳۴۰ برای توجیه بودجه قریب به نود میلیاردی (یعنی بودجه در حدود بیست و دو برابر و نیم بودجه زمان اعلیحضرت فقید) آماری از پیشرفتها و نتایجی که از بودجه ۸۳ میلیاردی سال ۳۹ حاصل آمده به طریق ذیل:
۱) چند هکتار زمین به سطح کشور افزوده شده است عوامل کمکی مادی یعنی تقویت سرمایه‌های کشاورزان و فروش تولیدات کشاورزی به چه میزان بوده.
۲) مقدار تولیدات غلات، پنبه و محصولات دامی چه بوده و چه میزان افزایش یافته و عوامل کمکی فنی و معنوی یعنی ارشادات و نظارت چه اثراتی داشته‌اند.
۳) نسبت افزایش تولید قند قماش و سیمان با سال قبل چه بوده.
۴) چند کلاس تازه، دبستان و دبیرستان دایر گردیده است.
تا چه میزان به تعداد دانش‌آموزان افزوده شده و نسبت این افزایش با افزایش نفوس چه بوده.
۵) پیشرفت دانشگاهها از جهات توسعه و وسائل و نتایج کارهایشان چه بوده؟
۶) چند تختخواب به بیمارستانها و زایشگاهها افزوده شده است.
۷) صادرات و واردات ما چه مسیری داشته و سیاست اقتصادی ما چیست؟
۸) میزان استحصال از معادن چه بوده و چه برنامه‌ای برای استفاده بیشتر در نظر گرفته شده؟
۹) از ساختمانهای متنوع راه‌آهن بنادر راه و موارد دیگری که لازم بود توضیح داده شود آماری ذکر و نیز معلوم می‌نمود در سال ۱۳۴۰ چه پیشرفتهائی در نظر گرفته شده و از جمله تعدیل قیمت واردات کشور را که در سال ۱۳۳۵ فقط ۲۳۵ میلیون دلار بوده و بیش از ۵۰۰ میلیون دلار رسیده است به چه نحوباید جبران کرد و میزان صادرات را به چه طریق بالا ببرد.
اگر رعایت این رویه در تنظیم بودجه‌ای مورد قبول باشد و مستحسن شناخته شود با نهایت تأسف باید عرض کنم که در لایحه حاضر ذکری ندارد یا اگر هم اشاره‌ای شده کافی نیست و بطور اجمال است.
جنابعالی به بودجه سنواتی مراجعه نمائید ملاحظه خواهید فرمود که هر سال موقع تنظیم بودجه وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولت بدون توجه به قدرت و توانائی کشور فقط و فقط درصدد اضافه کردن هزینه‌های خود می باشند و بهیچوجه اهمیت نمی‌دهند که این اعتبارات از کجا و با چه شرایطی فراهم می‌گردد و جاذبه بودجه‌های وزارتخانه تا آنجا نیرو داشته است که علاوه بر وضع مالیاتهای مستقیم و یا غیرمستقیم از درآمد نفت هم که به موجب قانون خاص کلاً برای مصرف در اموری خاص به سازمان برنامه اختصاص یافته بود سهم آن سازمان را تا به‌حال تا میزان پنجاه و پنج درصد تقلیل داده‌اند و به این طریق نشان داده شده است که منظور خرج کردن است مفید و لازم باشد یا نباشد اهمیتی ندارد.
رویه نشان می‌داده است که ستون خرج اگر در جهت اسراف و تبذیر هم بوده ناگزیر باید درآمدی هم برای آن پیدا کرد. از طرف دیگر اقدام به این نوع اسراف و تبذیر مردم را وادار و تشویق به همین کار کرده و با وسائل مختلف در کشور ایجاد تورم شده است. مثلاً برای افزایش درآمد گمرک واردات را با تسهیلات گمرکی تشویق کرده‌اند و بجای آنکه حقوق گمرکی نقداً وصول شود کالاهای وارده را با ضمانت بانکی از گمرک ترخیص کرده‌اند و واردکنندگان نیز با اخذ اعتبارات طویل‌المدت از داخل و خارج با نپرداختن حقوق گمرکی اجناس را بطور نسیه در اختیار گرفته و به نوبه خود به نسیه در اختیار مردم گذارده‌اند و بدین ترتیب عده‌ای به ولخرجی و مصرف بیش از قدرت خود تشویق شده‌اند که درنتیجه کمک و سوق به طرف ورشکستگی شده است.
نتیجه این اسرافکاریها آن شده که ذخائر ارزی کشور که از عایدات نفت و طرق دیگر بدست آمده مصرف گردیده است.
توسعه اعتبارات بانکی و پول در جریان نیز در ظرف سالهای اخیر تا آنجا سریع بوده که موجب نگرانی دولت شد و درنتیجه برنامه تثبیت اقتصادی را تنظیم کرد به موجب این برنامه قرار است وزارت دارائی قسمتی از بدهی‌های دولت را به بانک ملی ایران بپردازد تا بانکها بتوانند بیشتر به بازرگانان و صاحبان صنایع و کشاورزی کمک نمایند ولی آنچه معلوم است عدم اجراء تعهد باعث شده است که بازرگانان و طبقات مولد ثروت کشور بیشتر به مضیقه افتند و غالباً صحبت از کم‌پولی و ورشکستگی باشد. جناب آقای وزیر دارائی خواهش دارم توضیح بفرمائید که چرا برنامه تثبیت اقتصادی امضاء شده ولی تعهدات اجراء نشده و اگر لازم بوده است برنامه تثبیت اقتصادی داشته باشیم و شرط آن اجراء تعهدی بوده چرا اجراء نشده؟ آیا تصور نمی‌نمائید این رویه موجب سلب اعتماد خارجی‌ها شده باشد؟ ولی شما که برنامه تثبیت اقتصادی را بخاطر وام قبول کردید آیا بهتر نیست از اسراف و تبذیر جلوگیری کنید که موجبات سلب اعتماد وام‌دهنده فراهم نباشد و از طرف دیگر امکان استرداد وام هم بموقع میسر گردد. من که در مورد تمام وامهائی که بنام کمک و یا نظیر آن تا کنون دریافت شده چون در کیفیت مصرف آن تأمل داشته‌ام موافق نبوده‌ام و اگر تذکری در موضوع اعتماد وام‌دهنده داده‌ام بیشتر از جنبه حیثیتی کشور است.
از نتیجه تجربه گذشته و کیفیت بودجه سال ۱۳۴۰ دورنمای سال جاری چنین پیش‌بینی میشود. وضع کنونی در آینده تشدید و مشکلات زندگی بیشتر خواهد شد زیرا:
با اینکه اضافه حقوق مناسبی برای کارمندان پیش‌بینی نشده.
با اینکه اعتبارات ساختمانی حذف و یا به حداقل تقلیل یافته.
با اینکه برنامه‌ای برای تقویت کشاورزان و اضافه تولید کشاورزی و دامی نیست.
با اینکه برنامه‌ای براستفاده بیشتری از معادن و توسعه صنایع نیست.
هزینه کشور از ۸۳ میلیارد ریال تقریباً نود میلیارد ریال افزایش یافته یعنی ۷ میلیارد ریال اضافه از سال قبل و هرگاه استرداد دو میلیارد ریال از طلب بانک را بحساب آوریم میشود ۹ میلیارد ریال.
در عین حال دولت اختیار می‌خواهد به موجب تبصره‌های ۲۸، ۳۲، ۴۴، ۴۵ هم عوارض و مالیات جدیدی وضع شود که نتیجه آن برای مردم با درنظرگرفتن تقلیل کار بالارفتن پرداختهاست که خود وسیله تشدید و عسرت زندگیست.
با وجود رقم افزایش هزینه در بودجه که اجمالاً میزان و نتیجه آن بعرض رسید بودجه سازمانها هم به تناسب استفاده‌ای که کشور از وجودشان می‌کند متناسب بنظر نمی‌رسد.
در اینجا برای مقایسه فقط بطور مثال عرض می‌کنم بودجه سازمانهای انتظامی ما شامل:
وزارت جنگ و مرزبانی کل کشور ۱۰/۱۲۷/۰۰۰/۰۰۰
ژاندارمری کل ۲/۱۸۶/۰۰۰/۰۰۰
شهربانی کل ۱/۸۶۴/۳۴۵/۰۰۰
سازمان اطلاعات و امنیت کشور ۲۰۳/۵۸۴/۰۰۰
حقوق و عوارض واردات کادر نیروهای انتظامی ۰۰۰/۰۰۰/۳۰۵
جمع ۱۴/۶۸۵/۹۲۹/۰۰۰
که هرگاه مبلغ ۲۱۰/۲ میلیون ریال از محل اضافه درآمد را هم برای پرداخت به وزارت جنگ در نظر بگیریم مبلغ ۱۶/۸۹۵/۵۲۹/۰۰۰ ریال می‌رسد (به این رقم بودجه گارد مسلح گمرک و گارد جنگلبانی که ارقام آن در دست نیست علاوه میشود) یعنی بودجه دستگاههای انتظامی بیش از چهار برابر بودجه کل کشور در زمان سلطنت اعلیحضرت فقید است در حال که بودجه وزارت دادگستری که به تنهائی یکی از قواء سه‌گانه کشور را تشکیل می‌دهد و عملاً ناظم اجتماعی و قوه مجریه است ۰۰۰/۰۰۰/۷۵۰ ریال است.
بودجه اداره کل هنر زیبای کشور ۲۰۴/۵۰۰/۰۰۰ ریال
بودجه وزارت بازرگانی۷۷/۵۹۸/۰۰۰ ریال
یعنی کمی کمتر از یک‌سوم بودجه اداره کل هنر زیبای کشور
جناب آقای مهندس شریف‌امامی دولت که سازمان امنیت، شهربانی، ژاندارمری و اداره دوم ستاد کل را در اختیار دارد دو رقم بودجه برای خود منظور کرده.
یکی اعتبار دولت به مبلغ ۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال
یکی اعتبار سری به مبلغ ۷۹/۰۰۰/۰۰۰ ریال
آیا با وجود دستگاههای نامبرده مبلغ این ارقام را نمی‌شود به میزان قابل ملاحظه‌ای تقلیل داد؟
برای اداره کل نظارت بر مواد مخدره۶۹/۵۸۷/۲۰۰ ریال منظور شده بجای خود تمام آقایانی که در مبارزه با کشت خشخاش اقدام کرده‌اند قدر خدمتشان را باید شناخت ولی برآورد مبالغی بنام معالجه معتادین و برنامه پیشگیری از مواد مخدره و همچنین مبلغی بنام برنامه امور عمومی که جمعاً شامل مبلغ مذکور می‌گردد نشان می‌دهد که یا خشخاش در کشور کاشته میشود و یا اینکه بطور قاچاق مواد مخدره وارد میشود پس فایده آنهمه مساعی و کوششها و محروم کردن عده‌ای از محصول کم‌زحمت و پرفایده و حذف رقمی از عایدات صادرات چه بوده؟ و مأمورین مرزی و داخلی چه می‌کنند مگر عده‌ای برای جلوگیری از این قبیل کارها حقوق نمی‌گیرند؟ جناب آقای نخست‌وزیر مدتهاست گفتگو از تعلیمات ابدائی و عمومی است قانون تعلیمات اجباری برمبنای همین فکر گذشت حتی جرائمی هم برای اشخاصی که کودکان خود را به دبستان نفرستند تعیین شد ولی اجراء قانون مفید مذکور مثل بسیاری کارهای لازم دیگر در بوطه تعویق ماند شاید ۸۵% مردم ایران بی‌سوادند یعنی خواندن و نوشتن را هم نمی‌دانند آیا حقیقتاً به لزوم باسواد شدن ایرانیان معتقد هستیم یا نه؟ در این‌باره فرضیه‌های منفی به این طریق است یکی اینکه سواد همراه با توقع سطح زندگی بالاتر است و چون با مقدورات کشور تطبیق نمی‌دهد نتیجه آن عدم رضایت و شاید دنباله آن عمل حاد باشد جواب و رد این فرضیه این است که برای اکثریت نزدیک به اتفاق ایرانی صحبت از سطح زندگی فعلاً نیست بلکه هزینه آنی و لازم زندگیست که متأسفانه ماه به ماه قیمت آن در حال ترقی و فزونی است و نمی‌دانم در این‌باره دولت چه چاره‌ای اندیشیده است و چون امروزه پیشرفت در هر امری از امور زندگی متدرجاً جنبه فنی به خود می‌گیرد حتی کشاورز و صنعتگر ولو اینکه کار کم‌اهمیتی هم داشته باشد باید سواد داشته باشد تا نتایج بهتری بدست آورد فرض دیگر این است که چون متجاوز از ۸۰% مردم این کشور ساکن دهات و یا چادرنشین هستند اگر باسواد شوند دیگر حاضر به زندگی در دهات نمی‌شوند و به شهرها هجوم می‌آورند این فرضیه نیز صحیح نیست زیرا امروز فقر و نبودن کار در نقاط دورافتاده عامل اصلی تهاجم به شهرها است و دیگر اینکه نحوه رفت و آمد، وسائل ارتباطی و رادیو که در اجتماعات و قهوه‌خانه‌ها هست و یا مسموعات به طریق نقل از رادیو همراه یا جلوتر از سواد در بیدار ساختن مردم مؤثر است که آنها را مشتاق زندگی بهتری می‌کنند آرزومندی افراد برای زندگی بهتر غریزه بشری است و از حقوق اولیه آنهاست نمی‌توانیم آرزو و آمال مردم را منکر شویم هیچ فرد یا جمعیتی حق ندارد مردم را از آنچه موجب آسایش اوست محروم کند، مردمی که نفهمند و احساس احتیاجی نکنند نمی‌توانند پیشرفت کنند.
من خدمتگزار جزئی را سراغ دارم که از نزدیک او را می‌شناسم. این شخص برای تعلیم و تربیت فرزندان خود نمونه شخص بیدار و فعالی است او فرزند ارشد خود را با فروش ملک موروثی و قسمتی اثاث‌البیت و صرفه‌جوئی از حقوق ماهیانه به دنبال آرزوهای خود و فرزندش به آمریکا فرستاده که در قسمت نفت مشغول تحصیل است در اینجا لازم می‌دانم قسمتی از نظرات مدیر دانشگاه Lincolnرا که به عنوان گواهی کیفیت تحصیی این دانشجو به پدرش نوشته نقل کنم: «اطمینان دارم که بسیار خوشوقت خواهید شد از دانستن این مطلب که محمد در حین تحصیل خود مأموریت یافته است در قسمتهای شیمی، فیزیک و ریاضیات به شاگردان کلاس پائین‌تر درس بدهد، او یک نبوغ واقعی برای تدریس دارد و ما اینطور حس می‌کنیم که مقام استادی در آینده در انتظار اوست. ما قلباً از داشتن چنین جوان پرحرارتی که عاشق تحصیل دانش است مسروریم. او رابطه بسیار رضایت‌بخش هم با دانشکده و هم با دانشجویان دارد دارای فکر عالی و رفتاری پسندیده است اطمینان دارم که او برای شما، برای خودش و برای دانشگاه مایه افتخار است» و من اضافه می‌کنم برای مملکت هم چنین دانشجویانی مایه مباهات هستند.
گواهی این دانشگاه معرف استعداد، تربیت و علاقه وافر این دانشجو به تحصیل دانش است من بسیاری دیگر از دانشجویان نظیر محمد را می‌شناسم که چه در خارجه و چه در ایران با کمال علاقه مشغول هستند و ذخیره گرانبهائی برای کشور خواهند بود. این پدر و دانشجو که نام برد‌ه‌ام نمونه‌ای از هزاران پدر و دانشجویانی هستند که با حرارت و شوقی وافر یا مشوق مشغول فراگرفتن تحصیلات عالی می‌باشند که نهضت مقدس دانش‌طلبیشان در آسمان سعادت کشور چون خورشیدی درخشان تابناک است و بر اولیاء امور است که هر چه بیشتر موجبات تحصیل جوانان را فراهم آورند بدون شک سهم زحمات امروز را برای کشورشان فردا جبران خواهند کرد من از جناب آقای نخست‌وزیر متشکرم که در این مورد اظهار فرمودند توجه مخصوص دارند و بیشتر از آن جهت تشکر می‌کنم که قصد دارند موجبات تحصیلات عالیه را در داخله کشور بیش از پیش فراهم فرمایند بنا به فرمایش جناب آقای نخست‌وزیر فعلاً ۰۰۰/۸۰۰/۱ نفر از جوانان ایرانی مشغول تحصیل هستند و حال آنکه شماره افرادی که عمرشان در حدود سالهای تحصیلی است بیش از پنج میلیون می‌رسد در این‌باره باید فکری کرد که انشاءالله به حد نصاب برسیم جناب آقای نخست‌وزیر از اقدامات انجام شده براساس واقع‌بینی صحبت فرمودند کاملاً فرمایشی بجاست و انتقاد باید بی‌طرفانه و منصفانه باشد و واقعاً حق این است که کارهای انجام‌شده را در قسمتهای بهداشت، فرهنگ، صنایع و عمران از نظر دور نداشت و قبول کرد که کاری انجام شده اما به نظر من واقع‌بینی در مورد انجام کارها را از چند جهت باید بررسی کرد.
یکی تناسب کار با پول مصرف‌شده.
یکی درنظرگرفتن خود کار که آیا لازم بوده است یا الزم.
یکی حساب اقتصادی کار از نظر استهلاک و نفع زیرا یکی هم از نظر نتایج حاصله از کار بوجود آمده.
مثلاً اگر بنا باشد اسکله بندر، راه و راه‌آهن بسازیم و مورد استفاده برای حمل و نقل وارداتی معادل پنج برابر صادرات باشد تصدیق کرد فعالیتها همه برای خودمان نبوده اگر بنا باشد نتیجه ایجاد سد کرج شکایت کشاورزان از بی‌آبی باشد سد چه فایده‌ای دارد مگر همین چند روز پیش نبود که طوماری از شکایت مردم شهریار از بی‌آبی به مجلس تقدیم شد. اگر بنا باشد نتیجه مبارزات در مورد منع کشت خشخاش به این نتیجه برسد که قیمت تریاک هر گرم ۵۰ ریال برسد و مرز ما برای ورود تریاک و انواع مواد مخدره دیگر به طریق قاچاق باز باشد اثر وجودی مرزبانی ژاندارمری، گارد مسلح گمرک و مأمورین گمرک چیست و دیگر چرا اداره نظارت بر مواد مخدره را داریم اگر بنا باشد که بازار تهران و بعضی شهرهای دیگر از مرکبات، میوه‌جات، سبزیجات و کره و پنیر خارج اشباع باشد و نیازمند به وارد کردن یا هدیه گندم و جو از خارج کشور باشیم نتایج اصلاحات و اقدامات این چند ساله در امور کشاورزی کشور چه بوده ما که قبل از جنگ دوم نه تنها کسر غله نداشتیم بلکه مقدار قابل توجهی هم صادرات داشتیم.
من شرکتهائی را سراغ دارم که سازنده بعضی وسائل مورد نیاز کشور هستند صاحب و یا صاحبان با سرمایه معنوی یعنی کسان و فرزندان تحصیلکرده خود و سرمایه مادی یعنی تقریباً هستی خود برای خدمت به کشور تشکیلات و کارخانه بوجود آورده‌اند که درنتیجه هم عده‌ای کارگر مشغول کار شده‌اند و هم کشور را تا حدی از واردات اشیاء نظیر و بالنتیجه از مصرف ارز بی‌نیاز کرده‌اند وزارت صنایع هم با کمال علاقه به آنها کمک کرده ولی مصون از تعرض وارداتی اجناس نظیر حتی در حدود حجم تولیدیشان نیستند و پیش‌بینی توقف می‌کنند این وضع از جمله مسائلی است که نمودار عدم همکاری دستگاههاست و اگر بنا باشد زحماتی که کشیده شده و خود جنابعالی هم سهم بسزائی در احیاء امور صنعتی دارید به این نتیجه برسد معنی واقع‌بینی این است که بگوئیم کارهای انجام‌شده یا استفاده نمی‌دهد و یا حداکثر استفاده را نمی‌دهد امثله معروض نشان می‌دهد که هماهنگی در سازمانها نیست و درنتیجه سوء اداره با مصرف پولهای گزاف توأم گردیده و مردم از مساعی انجام‌شده در حدود حجم اصلی بهره‌گیری نمی‌کنند. به نظر من در مرحله اول باید به ذهن بسپاریم و بدانیم که ملت و دولت از هم جدا نیستند و تمام دستگاههای دولتی بدانند که از مردم هستند و باید از آن مردم باشند و از آن مردم هم باقی بمانند در همین وقت است که فکر فعالیت دوجانبه و منافع دوجانبه بوجود می‌آید و در مقام عمل گذارده میشود و مردم انشاءالله راضی خواهند شد.
آقایان نمایندگان محترم، جناب آقای نخست‌وزیر مطالبی که عرض شد اعم از اینکه بنام مخالف یا بنام روشن کردن جزئی از وضع موجود و دورنمای آینده و یا بنام مصلحت‌اندیشی و ارشاد و یا مغرضانه جزئاً یا کلاً تلقی و تعبیر شود با حسن قبول تلقی می‌کنیم زیرا هدف ما پاسخ به ندای وجدان و انجام وظیفه ملی است که مافوق تعبیر است ولی برای اینکه در دولت جنابعالی این فکر پیش نیاید که ملاحظات و مذاکرات معروض در مورد بودجه سالیانه کشور از طرف اینجانب اولین‌بار است که عرض میشود به استحضار می‌رسانم که اکنون در پنجمین دوره خدمتگزاری به مردم ایران هستم بارها انتقاد نسبت به وضع بودجه کشور پیش آمده و تذکرات تحذیری داده شده است و سالهاست به بودجه رأی موافق نداده‌ام بخصوص بخاطر دارم در سال ۱۳۳۶ که به اتفاق همکار سابق دانشمند ارجمند آقای دکتر حسین پیرنیا عضویت در کمیسیون بودجه را داشتیم راجع به بودجه سال ۳۷ به نحوی کامل و خیراندیشانه ایشان بیشتر و من کمتر نظرات خود را بیان کردیم و دولت وقت را از بی‌توجهی یا کم‌توجهی نسبت به مال و منال کشور برحذر کردیم ولی آنچه البته بجائی نرسید فریاد بود متأسفانه بتدریج نتیجه آن شد که مشکلات عمومی جاری بوجود آمده و نیز از نظر خصوصی هم نتیجه آن شد که دوره بیستم مجلس شورای ملی از داشتن شخص صدیق خدمتگزاری مانند دکتر پیرنیا که در موضوع نفت و اوضاع اقتصادی نظرات صائبی داشت که به موقع گفت و حتی دولت وقت را هم استیضاح کرد محروم گردید. برای خود من هم دولت سابق به مناسبت رویه و نوع همان تذکرات تضییقاتی بوجود آورد که از ذکر جزئیات صرفنظر می‌کنم و حساب شخصی باز نمی‌کنم معتقد هستم مافوق همه خدای بزرگ است که قدر خدمات به مردم را او از همه بهتر و بیشتر می‌شناسد و جبران می‌کند. پس از این گفتگوها که نمودار گوشه‌ای از صحنه غم‌انگیز آینده هم هست هرآینه عرایضم مؤثر شده باشد نظر مثبتی هم دارم که عرض می‌کنم و آن این است که برای ترمیم وضع موجود و جلوگیری از مضایق بیشتری که مبتلا به اکثریت مردم است.
درحالیکه معجزه هم نمی‌توان کرد لازم می‌گردد با نهایت شجاعت قلم بدست گیرید در اقلام بودجه تجدیدنظر فرمائید از ستون درآمد و مخصوصاً از ستون هزینه از هر کجا مصلحت باشد بی‌دریغ کسر و یا حذف فرمائید با ارقام جدیدی که بدست می‌آید ابدان نحیف فرهنگ، بهداشت تولید و عمران کشور را نیرو بخشید حاصل این کار تقدیم بودجه جدیدی به مجلس خواهد شد که من یقین دارم نمایندگان محترم با شوقی خاص برای تصویب آن صرف وقت مجدد خواهند فرمود و اگر مبادرت به این اقدام را قبول و عمل فرمائید اینجانب شخصاً حاضر هستم از حقوق ماهیانه خود با اینکه مستغنی از دریافت آن نیستم هر ماه مبلغ پنج هزار ریال در اختیار دولت برای هزینه‌ای صحیح و لازم بگذارم شاید این هدیه ناقابل باشد ولی اگر این اهداء به اتفاق مورد قبول و عمل همه آقایان نمایندگان محترم واقع گردد. در سال رقم قابل ملاحظه‌ای بدست می‌دهد که اقلاً با آن می‌توان چند باب دبستان و یا چند باب درمانگاه ساخت علاوه براین موجب تشویق و تحریک سایر سازمانها نیز در جهت اقدامی نظیر خواهد گردید. و دیگر اینکه درباره تنظیم بودجه بی‌مناسبت نیست عرض کنم که برای تهیه آن نیازمند به دستگاه مرتب و منظمی باشید تا وضع درآمدها و هزینه‌های کشور را طبق اصول فنی و علمی با درنظرگرفتن مقدورات و احتیاجات کشور تخمین زند و بودجه را تدوین نماید و نیز شاید لازم باشد توصیه‌های متخصصین را که مبنی بر جلوگیری از تورم و افزایش قیمتهاست بکار بندند تا انشاءالله به هدف اصلی که بالابردن درآمدهای مردم است از طرفی و تنظیم بودجه مناسب از طرف دیگر نزدیک شویم و توفیق یابیم. در پایان عرایضم مناسب است عرض کنم بنا به فرموده شیخ اجل به آنچه نپاید دلبستگی نشاید.
رئیس ـ دو نفر از آقایان اجازه خواسته‌اند که در کلیات صحبت بکنند (موسوی ـ بنده تصدیعی نمی‌دهم) به هرحال پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت میشود (به شرح زیر خوانده شد) پیشنهاد می‌کنم بعد از بیانات آقای عرب‌شیبانی به کفایت مذاکرات رأی گرفته شود ـ محمدعلی مسعودی
رئیس ـ آقای محمدعلی مسعودی بفرمائید.
محمدعلی مسعودی ـ بنده چندین دوره که در مجلس هستم باید شهادت بدهم که هیچوقت تصویب بودجه این اندازه طول نکشید و ۲۰ روز تمام است که در کمیسیون و در مجلس در اطراف بودجه بحث شده و بنده خیال می‌کنم و شهادت می‌دهم در تمام ادواری که در مجلس هستم هیچ دوره‌ای مثل این دوره واقعاً روی بودجه صحبت نشده و دولت واقعاً و حقیقتاً در تمام موارد دیدم که تمکین کرد و حتی یک اشکالی هم اگر در کارش شاید ایجاد بشود با این پیشنهادها معذلک قبول کرده است بنده خیال می‌کنم مذاکرات کافی باشد چون وکیل هر وقت بخواهد هر موضوعی را عنوان کند وقت هست این است که به پیشنهاد بنده رأی بدهید یک تذکر که می‌خواستم استفاده از نظامنامه بکنم یکی از آقایان خیال کرد بنده راجع به اعضای اوقاف نظر سوئی داشتم بنده مطلقاً به هیچیک از اعضای اوقاف اهانتی نکردم و بعلاوه به نظر بنده نادرستی را وقت باید پشت تریبون گفت که برای هر کس یا حداقل برای خودش ثابت شده باشد و بنده هیچ اهانتی به هیچیک از اعضای اوقاف نکرده‌ام.
رئیس ـ آقای گرجی
گرجی ـ بنده با کفایت مذاکرات مخالف هستم به دلیل اینکه چند جمله‌ای عرض کنم البته بودجه تصویب خواهد شد ولی غیر از مسائل مادی در هر کشور از دنیا یک مسائل معنوی هم وجود دارد زیرا این آقایان وزراء در اختیارشان هست و می‌توانند خرج کنند طبق مصالح مملکت ولی روابطی هست بین کارمندان و خود دستگاه و روابطی هست بین دستگاه و کارمندان اگر بخواهیم روابط مردم با دولت روزبروز بهتر شود به دلیل اینکه دولتهای ما جز قصد خدمت کاری ندارند بلکه بعضی تبلیغات خارجی‌هاست که همیشه می‌خواهد دولتهای ما ضعیف باشند بنده موضوعی را که می‌خواستم عرض کنم و به اطلاع معلمین ایران برسانم صددرصد دولت جناب آقای شریف‌امامی موافق معلمین ایران است این را باید معلمین بدانند، امروز احساس کردم اول وقت جناب آقای رئیس مجلس که مورد احترام ما هستند فرمودند که مجلس درش به روی معلمین باز است که حرفشان را بزنند، دولت هم می‌گوید من حاضرم هر حرف منطقی را بپذیرم. دولت برای خاطر اینکه معلمین ناراضی نباشند و مطالب دولت را متوجه شوند لایحه‌ای با عجله آورده‌اند به مجلس در خود اینجا می‌توانیم لایحه را تغییر و تبدیل بدهیم. بنابراین جا دارد که معلمین شریف و آموزگاران عزیز که مورد علاقه ما هستند بیایند با ما تماس بگیرند با ما حرف بزنند به دلیل اینکه بنده سه ساعت تمام در آن پائین خواستم طبق دستور مقام ریاست حتی جناب آقای مهندس شریف‌امامی خواستند بیایند با نمایندگان آنها صحبت کنیم موافق نشدیم که نمایندگان آنها را ببینیم و مذاکره نمائیم (مهندس ـ مقدم توقیف هستند) مطالب را بگویند آقای مهندس مقدم بنابراین مطلب باید در مجلس گفته شود همه به معلمین علاقه داریم (صحیح است) بنده خودم یکی از خدمتگزاران فرهنگ هستم و خود معلمین می‌دانند که همیشه در راه هدفهای آنها کوشا بودم و کوشش کردم و آرزومندم این کر فیصله بخشد. از دولت جناب آقای شریف‌امامی تقاضا دارم که در این کار شدت عمل بخرج ندهند دلیلش هم خیلی واضح است برای اینکه وقتی صدای حقوق معلم بلند میشود مربوط به دولت شما نیست این مربوط به هزینه زندگی است که بالا می‌رود و مشکلاتی پیش می‌آید این است که معلم ناراضی است بنده خودم به وزارت فرهنگ اعتراض دارم نه به وزیر فرهنگ فعلی‌اش آقای دکتر جهانشاه صالح که نماینده معلمین را پذیرفت بنده وزرائی را می‌شناسم که درب اطاق را به روی معلمین و آموزگاران می‌بستند و آنها را نگذاشتند رابطه‌شان با وزارت فرهنگ خوب باشد امروز راجع به حقوق معلم باید برود سراغ فرهنگ و وزیر فرهنگ، این نمایندگان فرهنگی هستند خود جناب آقای جعفری در بالابردن حقوق معلمین زحمات زیادی کشیدند آقای موسوی هست آقای معرفت هست استادان محترم دانشگاه هستند بنده امروز تأثری را در آقایان نمایندگان دیدم که هیچوقت در زندگیم ندیده بودم اینها دلشان می‌خواهد که معلمین و ملت راضی باشند این کار دارد و یک موضوعات دیگر غیر از حقوق است.
رئیس ـ شما مخالف با پیشنهاد هستید باید راجع به پیشنهاد صحبت کنید و پنج دقیقه وقتتان هم تمام شده و برای مخالفت با پیشنهاد کفایت مذاکرات چیزی نفرمودید.
گرجی ـ این لایحه می‌رود در کمیسیون اصلاح میشود حالا آخرین حرف بنده این است تقاضا می‌کنم از حضور آقایان که از شدت عمل خودداری نمائید.
رئیس ـ رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات در کلیات آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد آقای نخست‌وزیر
نخست‌وزیر ـ بنده بسیار متأسفم بهیچوجه وقت کافی نیست توضیحاتی راجع به بیاناتی که مخصوصاً جناب آقای عرب‌شیبانی فرمودند بعرض برسانم ولی چون وقت دیر شده و آقایان هم خسته هستند از این فرصت خواستم استفاده کنم از ریاست محترم و آقایان تشکر کنم که با این حسن‌نیت و با این صرف وقت کار بودجه را بصورتی که عقل همه ما جمع می‌شد اصلاح کردند و از این حسن‌نیت و ابراز مساعدتی که فرمودند مجدداً صمیمانه تشکر می‌کنم (احسنت صحیح است)
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ بودجه به مجلس سنا فرستاده میشود یک قسمت برای ابراز ملاحظات و یک قسمت برای تصویب، جلسه آینده روز پنجشنبه خواهد بود لایحه حقوق معلمین هم در دستور است (مجلس دو ساعت و ده دقیقه بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت