مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ اردیبهشت ۱۳۳۴ نشست ۱۱۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۱۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- سؤال آقای خلعتبری راجع به ساختمان‌های غیرلازم شهرداری تهران و تشکیل انجمن‌های شهر و جواب آقای وزیر کشور
۳- سؤال آقای اردلان راجع به ساختمان‌های شهرداری و جواب آقای وزیر کشور
۴- سؤال آقای داراب راجع به لاروبی مرداب بندرپهلوی و جواب آقای معاون وزارت راه
۵- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشاورزی
۶- طرح و تصویب لایحه سازمان تعاونی مصرف نیروهای انتظامی
۷- طرح و عدم تصویب فوریت طرح پیشنهادی راجع به اراضی موات
۸- طرح و عدم تصویب فوریت لایحه حیازت اراضی موات
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(مجلس دو ساعت و یک ربع قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید)
۱- تصویب صورت‌مجلس
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه- آقایان: نقابت، خاکباز، ارباب. مسعودی. مصطفی ذوالفقاری. محود ذوالفقاری. شیبانی. رضایی. عبدالرحمن فرامرزی. احمد فرامرزی. محمود افشار. اورنگ. قوامی. دهقان. کریمی. پورسرتیب. صادق بوشهری.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: جلیلوند. خزیمه علم. مکرم. شادلو. سعیدی. میراشرافی. کدیور. امیراحتشامی. دکتر افشار. دکتر عدل. اریه.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: دکتر سعید حکمت ۱۵ دقیقه. متضی حکمت. یار افشار. احمد صفایی. شوشتری. دولتشاهی هر کدام نیم ساعت قنات‌آبادی. سلطانی. تیمورتاش هر یک ۴۵ دقیقه. دولت آبادی یک ساعت. داراب. عرب‌شیبانی. پیراسته هر کدام یک ساعت و ۱۵ دقیقه. کاشانی. صارمی. صراف‌زاده هر یک ۲ ساعت موسوی ۲ ساعت و ۱۵ دقیقه غضنفری ۱۵ دقیقه.
دیرآمدگان و زودرفتگان بی‌اجازه- آقایان: مهندس جفرودی. تجدد. محمودی. مهندس شاهرخشاهی. تفضلی. مشایخی. زنگنه. دکتر حمزوی. کاشانیان. بزرگ ابراهیمی. عبدالحمید بختیار. دکتر شاهکار. مهدوی هر یک ۱۵ دقیقه.
غائبین در رأی- آقایان: تجدد. لاری. نراقی. زنگنه. بهادری. پناهی. دکتر پیرنیا. صراف‌زاده. دکتر بینا. بهبهانی. مهدوی. عبدالحمید بختیار. سالاربهزادی. تربتی. صدقی. دکتر حمزوی. مهندس ظفر و تفضلی هر یک در یک رأی غایب بوده‌اند.
رئیس- نست به صورت اعتراضی نیست؟ آقای مهندس اردبیل.
مهندس اردبیلی- بنده نفهمیدم در کدام رأی غایب بوده‌ام در صورتی که بنده شرکت داشتم و پیشنهادی هم دادم و رأی هم دادم.
رئیس- اگر غایب نبودید که نمی‌نوشتند.
مهندس اردبیلی- اشتباه کرده‌اند
رئیس- نه، نمی‌شود گفت اشتباه کرده‌اند. آقای دکتر جزایری.
دکتر جزایری- بنده خیال می‌کنم خود جناب اجل عالی شاهد هستید که بنده در موقع رأی حاضر بوده‌ام.
رئیس- بسیار خوب اصلاح می‌شود. آقای بهبهانی.
بهبهانی- بنده هم در رأی حاضر بودم.
رئیس- بسیار خوب آهم اصلاح می‌شود.
آقای صدرزاده- در صفحه ۷ ستون هشت بنده عرض کردم در اختیار گرفتند در اینجا (به اجبار) نوشته‌اند، یکی دو اصلاح عبارتی هست که اصلاح می‌کنم می‌دهم به تندنویسی.
رئیس- در صورت‌مجلس نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌مجلس جلسه قبل تصویب شد.
۲- سؤال آقای خلعتبری راجع به ساختمان‌های غیر لازم شهرداری تهران و تشکیل انجمن‌های شهر و جواب آقای وزیر کشور.
رئیس- وارد دستور می‌شویم، امروز سؤالات مطرح است.
آقای ارسلان خلعتبری سؤالی از وزارت کشور کرده‌اید، بفرمایید.
ارسلان خلعتبری- ایشان جواب بدهند بنده بعد توضیح می‌دهم.
رئیس- بهتر است سؤالتان را مختصراً بفرمایید بعد مفصل‌تر صحبت کنید.
ارسلان خلعتبری- بسیار خوب سؤال بنده راجع به عملیات زائدی که در شهرداری تهران سابقاً بود راجع به احداث بولوار وسیعی در تهران و ساختن عمارت ۱۵ طبقه در سبزه میدان بنابراین چون آقای وزیر کشور حضور دارند می‌خواستم ببنیم این عملیات را دنبال می‌کنند یا خیر؟ چواب بفرمایند.
رئیس- آقای وزیر کشور بفرمایید
وزیر کشور (علم) در جواب جناب آقای خلعتبری نماینده محترم راجع به ساختمان چند طبقه در سبزه‌میدان و ساختنان بولوار تهران و همچنین ایرانی که زیاد درز به آنها افتاده مختصری عرض می‌کنم در آخر هم سؤالی فرموده‌اند راجع به انتخابات انجمن شهر تهران و ولایات که آن را هم جواب عرض می‌کنم.
اولاً قضیه آن عمارت چند طبقه سبزه‌میدان به کلی منتفی است (بسیار خوب) شهرداری چنین نظری ندارد بنده تحقیق کردم دیدم شهرداری همچو نظری ندارد (بسیار خوب است) در مورد بلوار تهران و اپرا باید یک توضیح مختصری عرض کنم بلوار با این صورتی که گفته می‌شود ساختمان خواهد شد یک چیز خیلی زائد به نظر می‌آید (صحیح است) یعنی این همه ساختمان و راه و برق که آن بالا دوشاخه بشود از آن دو طرف تپه بگذرد و درختکاری بکنند الان ما نمی‌توانیم این مخارج را تحمل کنیم (صحیح است) ولی اصولاً شاید یک راه سومی لازم باشد برای شمیران، در آن هم عجله‌ای نیست و هم باید مطالعه بشود که به یک صورت خوبی، یک راه سوم برای شمیران بکشیم باید اراضی هم که دو طرف آن راه واقع می‌شود مالیات خیلی سنگین بدهند. یعنی این راهی را که ما به خرج مردم می‌کنیم باعث استفاده یک عده مخصوصی نشود (سرمد- حق تشرف باید بدهند) چون این احتمال هست فعلاً آن هم تحت مطالعه است و اما راجع به اپرای تهران اصولاً آقایان می‌دانند این اپرا در سال ۱۳۱۲ حسب‌الامر اعلیحضرت فقید شروع شده بعد گویا در ساختمانش اشکالی پیش آمده بود که دیدند تکمیلش مشکل است اخیراً شهرداری تصمیم گرفت که آنجا را بفروشد خوشبختانه طرف معامله هم بانک رهنی بوده است معامله هم تمام شده و قرار بر این شده است که پولی که از این جا می‌گیرند در خود بانک رهنی بلوکه باشد و شهرداری به هیچ مصرفی نرساند الا به مصرف ساختمان اپرای جدید در محل کافه شهرداری اصولاً همانطوری که فرمودند کارهای خیلی واجبتر و لازمتری هست (صحیح است) که ساختن اپرا مثل این که هیچ لزومی ندارد (صحیح است، احسنت) مثلاً فرض بفرمایید اگر راه حضرت عبدالعظیم این راه دوم را ما آسفالت بکنیم چون طرف احتیاج قاطبه مردم است خیلی واجبتر است (صحیح است) اما مطلبی که باید این جا عرض کنم این است که فعلاً قرار بر این شده که دست به این پول نزنند مگر به آن مصرف (بهبهانی- آقا این قرار را کی گذاشتند؟) خود شهرداری این قرار را گذاشته، یعنی در دولت سابق (بهبهانی- ممکن است به همش بزنند) اشکالی ندارد ولی قرارداد این ساختمان داده شده با یک کمپانی با یک کمپانی شخصی، که بنده فعلاً اسمش نظرم نیست و آن طرف هم تا حالا دویست هزار تومان گرفته است بابت این کنترات و یک نکته‌ای که باید به عرض برسانم این است که شاید اسم اپرا دادن به این محل هم خودش توی ذهن بزند به جهت این که وقتی ما این قدر مردم گرسنه و بدبخت داریم آن وقت بیاییم اپرا درست کنیم که یک عده‌ای بروند آنجا بنشینند و موزیک گوش کنند شاید غیر لازم به نظر برسد انشاءالله اگر اوضاع مملکت بهتر شد برای روحیه مردم لازم است یک چنین جاهایی برای تفریحات ساده اما خواستم عرض کنم که اصولاً این نکته را آقایان در نظر داشته باشند که در این ساختمان اپرا ممکن است یک تصرفاتی کرد که این تبدیل بشود به یک محل قابل استفاده‌ای یعنی در عین حال استفاده بشود برای سخنرانی، برای کارهای سخنرانی و کارهایی که طرف احتیاج مردم هست مثلاً بنده در نظرم هست در چند سال قبل می‌خواستم دعوت کنیم راجع به کنفرانس زمین‌داری که بنده هم دعوت شده بودم به آمریکا رفتم آنجا بعد آمدیم در ایران و خواستیم در ایران هم این عمل بشود دیدیم در ایران اصولاً محل کنفرانس نداریم یک جایی که بشود در آنجا کنفرانس داد که گنجایش سیصد، چهارصد نفر داشته باشد سالن ابن‌سینا هم به زحمت نهصد نفر می‌گیرد. نظر آقایان هست که مجلس مؤسسان هم در چند سال قبل در آن راهرو وزارت دادگستری منعقد شد برای این که جایی که پانصد، ششصد نفر بنشینند نبود اصولاً یک چنین جایی برای تهران لازم است، مورد احتیاج است اما این که اسم این را اپرا بگذاریم اصولاً اسم اپرا به نظر من غلط است ولی ممکن است ترتیبی داده بشود که از این محل استفاده بکنیم برای کارهای ضروری، برای کارهای طبی، کارهای فلاحتی انجمن‌های بزرگ و در عین حال اگر استفاده اپرایی هم شد، شده یک نکته‌ای که مورد توجه است و شهرداری هم توجه کرده این است که در زمان اعلیحضرت شاهنشاه فقید ۴۱۸۵۰ لیره سن اینجا خریداری شده و ا ین سن الان بلااستفاده مانده در همان محل اپرای کهنه این هم ممکن است از بین برود یعنی اگر ساخته نشود آن هم بلااستفاده خواهد افتاد حالا به هر حال ما اصراری در این ساختمان نداریم و اگر آقایان نظر نداشته باشند در این کار ممکن است این قراردادی که منعقد شده برای ساختمان اپرا این به یک صورتی لغو بشود قسمت آخر سؤال در مورد انتخابات انجمن شهرها و شهر تهران است بنده لازم نیست عرض کنم که این جزء مواد اساس برنامه دولت است و انشاءالله به محض این که قانون آن از کمیسیون مشترک گذشت آن قانون آنا اجرا خواهد شد حتی برای این که این کارها یک سرعت بیشتری پیدا بکند به راهنمایی آقایان ما یک اختیاراتی داده‌ایم به استانداران که زودتر کارهای شهرها پیش برود و به محض این که انجام شد یعنی از کمیسیون مشترک گذشت ما انتخابات را شروع خواهیم کرد (احسنت)
رئیس- آقای ارسلان خلعتبری
ارسلان خلعتبری- بنده خیلی خوشوقتم که جناب آقای وزیر کشور به موضوعی که مورد توجه تمام مردم تهران است توجه کرده‌اند یعنی ساختن اپرا که در وضع فعلی یک چیز غیرلازم و زائد است ایشان هم غیرلازم تشخیص داده‌اند و فعلاً موقوف کرده‌اند همینطور عمارت پانزده طبقه آن هم یک چیز زائدی بود. راجع به بلوار هم که فعلاً منصرف شده‌اند بنده خواستم این مطلب را تذکر بدهم که اگر چنانچه می‌خواهند راهی بسازند که راه سومی باشد به نظر بنده باز لازم نیست، و ممکن است همان دو راه را وسیع‌تر کنند زیرا این راه هر قدر هم لازم باشد باعث می‌شود که یک مشت سوءاستفاده کنند و اگر خواستند کاری بکنند بنده گمان می‌کنم یک تراموای فرعی درست بکنند که بتوانند هزارها مردم را به شمیران ببرد خیلی بهتر است که یک جاده بزرگی ساخته شود و خرج زیادی هم ندارد اراضی هم زیاد ترقی نمی‌کند (نادعلی کریمی- اگر اراضی قابل استفاده زیاد شد قیمتش پایین می‌آید) ایشان گفتند فعلاً نمی‌سازند اگر تراموای بکشند بهتر است بلوار با آن تشکیلات را فعلاً منصرف شده‌اند (کریمی- بسازند ولی پولش را از شهرداری نگیرند از صاحبان اراضی بگیرند) عرض کنم موضوعی که به نظر بنده یک قدم مفید و خوبی بود و یک سال هم ما در مجلس تذکر دادیم موضوع تفویض اختیارات شهرداری‌ها به استانداران است و این کار را کم می‌کند مردم ولایات را راضی می‌کند و عنوانی هم برای مردم قائل می‌شوند که مردم ولایات در آنجا ننشینند برای یک کارهای کوچک برای خرید یک موتور برای کارهای خیلی جزئی به تهران مراجعه کنند اداره امور شهرداری‌ها، در وزارت کشور، شش هفت نفر مهندس بیشتر ندارد آن وقت باید چند شهر را برسد بنده می‌خواهم بگویم که این تصمیم مفید و عملی را که اتخاذ کرده‌اید این را آقای وزیر کشور محدود نکنید چون ممکن است اداره امور شهرداری‌ها موافق نباشند که این اختیارات داده بشود به یک عنوانی محدودش نکنید بسیار عمل مفید و مؤثری کرده‌اید از این اقدام شما هم مردم ولایات متشکرند خواستم خواهش کنم که محدودش نکنید و می‌خواهم عرض کنم که عمل مفید بهتر از تغییر دادن اشخاص است شما اگر پانصد نفر عضو اداره شهرداری را بیرون می‌کردید و دیگران را به جایشان می‌آوردید به اندازه یک صدم این عمل نتیجه نمی‌گرفتید و این قدر تأثیر خوب نداشت بنابراین می‌خواهم به آقایان وزرا بگویم در کارهای اصلاحی خودتان سعی بفرمایید رویه را عوض کنید این یک نمونه‌ای است برای این کار همینطور گویا آقای وزیر بهداری هم می‌خواهند کارهای بهداری را به انجمن‌ها واگذار کنند می‌خواستم عرض کنم که عمل مفید از این قبیل کارهاست بنده به سهم خودم متشکرم
رئیس- آقای وزیر کشور
وزیر کشور- بنده از لطف جناب آقای خلعتبری فوق‌العاده متشکرم البته برنامه دولت اجرای همین قسم کارهاست و امیدوارم با پشتیبانی آقایان انشاءالله توفیق حاصل کنیم در مورد اپرا یک نکته‌ای که خواستم عرض کنم این است که حالا یک قراردادی منعقد شده و دویست هزار تومان داده شده است و حالا می‌شود با نظر مهندسین و متخصصین یک تغییری درش داد که به یک صورت خوبی دربیاید و یک استفاده غیراپرایی از آن بشود ولی چون یک مخارج لازمتری در بین هست ما اصراری نداریم که این کار را تعقیب کنیم و جریان را به هر حال به عرض مجلس شورای ملی خواهم رساند هر نوع که آقایان نظر فرمودند با توجه به احتیاجات مبرم مردم عمل خواهیم کرد و حالا اصراری در انجام این کار نداریم. (خلعتبری- می‌خواستم عرض کنم یک زایشگاه عمومی برای مردم تهران بسازید) آن بسته به نظر آقایان است.
۳- سؤال آقای اردلان راجع به ساختمان‌های شهرداری و جواب آقای وزیر کشور
رئیس- آقای اردلان
اردلان- سؤال من البته چندی قبل بود ولی تکرارش برای استحکام امر است برای این که معروف است مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد من اینجا سؤال کردم از دولت سابق و معاون نخست وزیر جواب قطعی به من داد بعد مسافرتی کردم به زیارت عتبات که رفتم دیدم که مطلب را جور دیگر کرده‌اند گفتم گرم برانی از این در- درآیم از در دیگر من و جناب آقای خلعتبری سؤال کردیم که آقا خوب نیست شهرداری فروخته بشود جواب خوبی هم دادند که خیر از این کار منصرف شده‌ایم من هم مطمئن شدم بعد که از سفر برگشتم دیدم کار دیگری کرده‌اند اگر از آن راه نتوانسته‌اند از آن استفاده کنند اصلاً شهرداری را خراب کرده‌اند بنابراین انسان مجبور است که سؤال را تکرار کند و اصرار کند که اقلاً اگر آن ایادی بخواهند به عناوین مختلف شیطنت کنند تا آن حدی که ممکن است جلوگیری بشود مخصوصاً انجمن شهر که نیست مجلس شورای ملی تا یک اندازه‌ای موظف می‌شود در این کارها بیشتر نظارت و دخالت کند و الّا اگر انجمن شهر داشته باشیم همانطوری که جناب آقای وزیر کشور فرمودند انشاالله بعد از انتخابات انجمن شهر تهران بعد از این که انتخاب شدند خودشان در خیلی از موارد می‌توانند کارها را بکنند و دیگر محتاج به سؤال نیست اما سؤال بنده تقریباً همین سؤال آقای خلعتبری بود که آقا شهرداری به جای این که ارزاق را ارزان بکند بهداشت را درست بکند راحتی مردم را فراهم بکند یک فکرهایی که فقط خودشان چند تا ازش منتفع می‌شوند این فکرها را نباید بکند منجمله مسئله سبزه‌میدان نفس‌کش بازار به این بزرگی سبزه‌میدان است این نفس‌کش را داشتند می‌بستند چرا؟
برای این‌که از سرقفلی نمی‌دانم هرچه می‌خواهید اسمش را بگذارید یک اشخاصی استفاده بکنند حالا جناب آقای وزیر کشور می‌فرمایند که صرف‌نظر کردیم خیلی متشکرم که از این‌کار صرف‌نظر می‌شود و خواهش می‌کنم که اصولاً از این قبیل کارها نکنید ما باید یک کاری بکنیم که مردم راضی باشند نه این‌که برای چند تا آدم معین یک برجی در وسط شهر تهران درست بکنیم و وسیله فراهم کنیم که چند نفر بتوانند سرقفلی بگیرند و همچنین راه شمیران و بالاخره انتظار بنده مخصوصاً و نمایندگان محترم این است که حالا یک ترتیبی داده شود که تماس مأمورین با مردم کمتر بشود این را بدانید اگر پیاده تشریف ببرید توی خیابان‌ها می‌بینید برای این که این آدم گوجه‌فروش برای این‌که میزش را از اینجا بگذارد آنجا و از آنجا بگذارد اینجا و کار بکند اینها یک چیزهای کوچک است ولی همین باعث گرانی ارزاق است کاری بکنید که تماس مردم با مأمورین کمتر بشود و اگر سوء‌استفاده‌هایی در بین هست انشاءالله از بین برود.
رئیس- آقای وزیر کشور
وزیر کشور- بنده خیلی متأسفم که یک قدری وقت مجلس را می‌گیرم در مورد ساختمان شهرداری که جناب آقای اردلان فرمودند خواستم عرض کنم وقتی این دولت آمد اینجا خراب شده بود و یک چیز مزاحمی برای مردم فراهم کرده بود ناچار مجبور شدیم بسازیم تقریباً تمامش خراب شده و بدبختانه باید امروز یک پولی خرج کنیم و این را بسازیم و امیدوارم انشاالله اقلاً مردم از زیباییش استفاده کنند.
۴- سؤال آقای داراب راجع به لایروبی مرداب بندر پهلوی و جواب آقای معاون وزارت راه
رئیس- آقای داراب
داراب- اصولاً دولت‌ها از سؤال ناراحت می‌شوند (بعضی از نمایندگان- نه هر دولتی) چرا بیشتر دولت‌ها ناراحت می‌شوند البته سؤال خود علامت یک تنقیدی است، انتقادی است و این انتقاد بسته به روابط آقایان نمایندگان محترم و دولت است اگر مخالف باشند البته این سؤال به طرز حمله و انتقاد شدید در می‌آید اگر اصولاً با برنامه دولت موافق باشند صورت دیگری داده می‌شود سؤال بنده چون بنده شخصاً به برنامه دولت رأی داده‌ام و معتقدم دولت مجری منویات اصلاح طلبانه دموکراتیک اعلیحضرت همایونی است البته با توجه به امکانات و شرایط موجود و ادامه دهنده افکار و عملیات وطن‌پرستانه دولت سپهبد زاهدی است این را مخصوصاً تکرار می‌کنم بنابراین سؤال من آن شدت و حمله را نخواهد داشت بلکه اهمیت سوال من از نظر اقتصادی و اجتماعی و تجارت بندرپهلوی مخصوصاً گیلان است آقایان این را بایستی عرض کنم که کانال بندرپهلوی مبنای حیات و زندگی مردم گیلان است (صحیح است) مخصوصاً از نظر روابط تجارتی با خارجی یعنی رفت و آمد کشتی‌ها و رونق تجارت آقایان اکثراً تشریف برده‌اید به گیلان و بندرپهلوی برای آب‌تنی یا برای تغییر آب و هوا قطعاً خاطرات خوبی از پهلوی که چشم و چراغ ایران بوده است چه از حیث تجارت و چه از حیث تمدن قطعاً دارند و این علتش روابط و توسعه تجارتی بندر پهلوی بوده است این یکی دوم اهمیتی که کانال دارد از نظر صید ماهی است که آن هم مبنای معاش و زندگی و اقتصاد گیلان است بعد اهمیت دیگری که این کانال دارد از نظر ارتباطاتی است که با قراء و قصبات اطراف بندرپهلوی دارد یعنی کانال به وسیله رودخانه‌هایی که شهر بندرپهلوی را به اطراف وصل می‌کنید وسله مبادلات تجارتی بین قراء و قصبات بندرپهلوی می‌گردد این سه نقطه‌نظری است که اهمیت کانال را مخصوصاً تأیید می‌کند اما از نقطه‌نظر روابط تجارتی به طوری که آقایان قطعاً دیده‌اند در سنوات اخیر آب مرداب بندرپهلوی یعنی آب کانال فرو نشسته به طوری فرونشسته که حتی در بعضی جاها دماغه‌هایی درست کرده است و وضعیت کشتیرانی را به کلی مختل کرده است و کشتی‌های هفتصد و هشتصد تنی که معمولاً مال‌التجاره می‌آوردند حالا بیش از سیصد، چهار صد، سیصد پنجاه تن نمی‌توانند مال‌التجاره وارد بندرپهلوی کنند آقایان تصدیق خواهند فرمود که این وضعیت تجارت بندرپهلوی را تضعیف خواهد کرد که هم لطمه به عواید دولت می‌زند و هم عده‌ای که از این عواید تجارت آبی خارجی استفاده می‌برند از قبیل حمل و نقل و دلالی و باربری و غیره زیان فاشح می‌برند و اکثر اینها بی‌کار شده‌اند این بود زیانی که از نقطه‌نظر تجارتی از پایین رفتن آب دریاچه ایجاد شده است اما از نظر صید آقایان اطلاع دارند که ماهی‌های دریا برای این‌که تخم‌گذاری بکنند از طریق دریا می‌روند به رودخانه‌ها و آنجا تخم‌گذاری می‌کنند در نتیجه پایین رفتن سطح کانال ماهی‌ها هم نمی‌توانند وارد کانال بشوند که بروند به رودخانه‌ها و این هم البته زیان فراوان به صید ماهی می‌زند ماهی‌ها از آمدن به بندر فرار می‌کنند و نمی‌آیند و آقایان می‌دانند که صید و صیادی منبع عواید زیادی برای اهالی گیلان بوده است هزاران نفر از این طریق امرار معاش می‌کردند نه فقط گیلان بلکه می‌توان گفت که از صید ماهی تهران هم منتفع می‌شود یعنی در نتیجه این‌که ماهی به تهران می‌آورند سطح قیمت ماهی اگر ارزان باشد مؤثر در سطح قیمت ارزاق می‌شود ولی متأسفانه در سنوات اخیر در نتیجه پایین رفن سطح آب بندرپهلوی یعنی دریاچه ماهی که شما در تهران می‌خرید دانه‌ای یک توأم و دو تومان دانه‌ای هشت تومان و ده تومان است بلکه در خود پهلوی هم ماهی دانه‌ای ۸ تومان و ده تومان است. پس از نقطه‌نظر اجتماعی و از نقطه‌نظر قیمت‌ها و از نقطه‌نظر وضعیت عمومی بندرپهلوی پایین رفتن آب دریاچه پهلوی مؤثر است اما موضوع دیگری هم هست پهلوی با این وضعیت خراب و بدبختی و عدم صید و بی‌کاری صیادان یک خطر اجتماعی یک خطر سیاسی هم برای مملکت دارد که استدعا می‌کنم دولت متوجه این خطر باشد اگر آقایان توجه کرده باشند اخیراً اختلافاتی بین شیلات و صیادان پیدا شده و منشأ و آن همین بی‌کاری صیادان است و دخالت مبدأ شیلات در امر صیادی است. پس بنابراین ملاحظه بفرمایید این اختلاف نظر و این تضادها علت پیدایش آن همین نبودن صید است که آن هم به نوبه خود در نتیجه پایین رفتن آب مرداب است سطح رودخانه‌ها پایین رفته و رودخانه‌ها خشک شده است سابق بر این قراء و قصبات بندرپهلوی به وسیله کشتیرانی، قایق‌رانی و کرجی‌رانی مواد خواربار از قراء و قصبات می‌آوردند به پهلوی و از پهلوی اجناس لازم خود را می‌خریدند و می‌بردند برای قراء و قصبات می‌آوردند به پهلوی و از پهلوی اجناس لازم خود را می‌خریدند و می‌بردند برای قراء و قصبات که همین خود وضعیت اقتصادی آن قراء و قصبات را رونق می‌بخشید تبادل جنس می‌شد تولید در قراء و قصبات می‌رفت بالا متأسفانه در نتیجه پایین رفتن سطح مرداب و خشک شدن رودخانه‌ها این مبادلات تجارتی بین قراء و قصبات و بندرپهلوی هم از بین رفت و چون سابق بر این راه خشکی و جاده‌ای بین قراء و قصبات نبود جز راه رودخانه حالا که این راه از بین رفته مردم قراء و قصبات به کلی از کار اقتصادی دست برداشته و تولید محل از بین رفته و فقر وفاقه بی‌حد و حصری در قراء و قصبات پیدا شده است (صحیح است) بنابراین به طوری که عرض کردم پهلوی سابق چشم چراغ ایران بود و در ردیف اول شهرهای متمدن ایران بود متأسفانه امروز مبدل به ویرانه و یک شهر کثیف و یک شهر مرده‌ای شده است (صحیح است) و تأسف ما بیشتر از این جهت است که اگر به همین منوال ادامه پیدا بکند آقایان مخصوصاً آقایان اعضای دولت توجه بفرمایند اگر به این موال ادامه پیدا کند یک سال الی دو سال دیگر نه این تأسیسات بندری و نه این پل‌های عظیم نه این ساختمان‌های گمرکی و نه این بلوار و نه این سدی که درست کرده‌اند هیچ‌کدام به درد شما نمی‌خورد، آقایان اینها نتیجه کوشش میلیون‌ها افراد ایرانی و این تأسیسات میلیون‌ها ارزش دارند توجه بفرمایید اینها در اثر کوشش بسیار من و شما و آقایان و تمام مردم شده است، زحمت کشیدیم، مالیات دادیم، نخوریدم، برای این‌که تأسیسات بندرپهلوی باین صورت درآید و متأسفانه بعد از دو سال دیگر چیزی از این تأسیسات بقای نخواهد ماند (مهندس اردبیلی- همه جا اینطور است) (کاشانی- انشاءالله درست می‌شود) سال گذشته که اعلیحضرت همایونی از آذربایجان مراجعت می‌کردند به بندرپهلوی تشریف فرما شدند وقتی منظره را دیدند مثل تمام اهالی بندرپهلوی و شاید بیشتر متأثر شدند و سؤال فرمودند چرا به این وضع و ترتیب افتاده است مگر اقداماتی نمی‌شود صراحتاً امر فرمودنداگر بنا باشد با بیل و کلنگ هم عمل کنید فوراً اقدام کنید و نتیجه اقدام‌تان را هم گزارش بدهید و تاریخ خاتمه عمل را هم بگویید خوشبختانه یا بگویم متأسفانه نتیجه امر اعلیحضرت همایونی این شد که کشتی لاروبی مازندران که بندرشاه بود از لای گل و لای در بیاورند و بیاورند در بندرپهلوی برای چه در بیاورند؟ برای این‌که مجدداً آن را در کارگاه فنی بندرپهلوی توی دک بگذارند لای و گل را دک می‌گویند و این دک به قدری این کشتی را گرفته است که ۶ ماه است این کشتی آنجا مانده و در حال تعمیر است من نمی‌دانم چه مدت دیگر باید طول بکشد؛ چون دولت برنامه خودش را بر این قرار داده است که کار مردم باید به دست مردم انجام شود و چون بیش از این وقت توضیح ندارم خواستم استدعا کنم دولت توجه کند که امر اعلیحضرت همایونی در این کار انجام بشود و اوامر ملوکانه را مبوقع اجرا بگذارند و ارادتمند را پیش همشهری‌های خود روسفید بکنند (نمایندگان- انشاءالله احسنت)
رئیس- آقای معاون وزارت راه بفرمایید
معاون وزارت راه (مهندس هدایت)- بنده ابتدا موضوعی را که فرمودند که دولت از سؤال وحشت دارد تکذیب کنم شخصاً به خصوص از سؤال خیلی خوشوقت می‌شوم چون سؤال وسیله‌ای است که از محضر آقایان استفاده می‌کنم ولی راجع به سؤال جناب آقای داراب دو نکته است یک کانال بندرپهلوی و دیگری پایین رفتن سطح آب بندرپهلوی است به طور کلی الان ما در یک وضعی هستیم که سطح آب بحر خزر پایین می‌آید و این کار قبل از سال ۱۳۱۶ شروع شده است در اثر پایین رفتن آب بحر خزر یک خشکی‌هایی به وجود آمده که ممکن است احتمالاً در بنادر تصور برود در اثر عدم لاروبی شن جمع شده است و حال آن‌که پیدایش شن در اثر پایین رفتن آب است و اما از لحاظ لاروبی کردن بندرپهلوی که جزو وظایف اداره کل بنادر وزارت راه است بنده به استحضار نماینده محترم می‌رسانم که برای لاروبی کردن هر کانالی چه در بندرپهلوی چه سایر بنادر وسایل مکانیکی لازم است که عبارت است از کشتی لاروبی
برای تمام بنادر شمال، ما دارای یک کشتی لاروبی هستیم به نام کشتی مازندران این کشتی را چندی قبل فرستاده‌اند به بندر شاه برای این که کانالی که در آنجا هست پر شده بود می‌بایست لاروبی بشود برای آمدن کشتی شیلات لازم بود این کشتی در آنجا ماند ولی خود کشتی احاطه شد از ماسه و شن به طوری که از بندر به خود کشتی از روی شن رفت و آمد می‌کردند پس حساب کنید خارج کردن یک کشتی که خودش این قدر در شن فرو رفته که تنوره کشتی روی خاک است کار آسانی نبود خلاص کردن این کشتی از این وضع بعد از ۲۸ مرداد شروع شد و آن را بیرون آوردند و همان طوری که فرمودند با بیل و کلنگ این کشتی را از میان شن و ماسه آزاد کردند آورد به بندر پهلوی کشتی که بیش از یک دو سال در آن حالت باقی مانده بود مجدداً قابل استفاده برای کار نبود ولی الان این کشتی را آورده‌اند در سر سره مربوط بالا آورده‌اند و در حالت تعمیر است چون ممکن بود این امر تعمیر کشتی مازندران طول بکشد و لاروبی کردن کانال به تعویق بیفتد و چون کانال پر شده بود و اسباب شکایت از مقامات مختلف شده بود از جمله شرکت معاملات خارجی، بالاخره قرار بر این شد که دو نفر متخصص بیایند در بندرپهلوی که همین الان آن دو نفر در بندرپهلوی هستند، مشغول مطالعه می‌باشند نظر نهایی‌شان این بود که برای لاروبی کردن بندرپهلوی بعد از این‌که طرق تعمیر را معین کردند یک کشتی لاروبی از مقامات تجاراتی شوروی اجاره بشود و بیاید کانال را لاروبی بکند به نحوی که با این تصمیماتی که اتخاذ شده پیش از مدتی که فرض شود عمل لاروبی کانال بندرپهلوی تمام خواهد شد ولی این را هم عرض می‌کنم که آمد و رفت کشتی‌هایی که از دریا به سرحد ایران می‌آیند روابط برقرار است (اکبر- خیلی مشکل است) مشکل نیست کشتی‌ها می‌آیند ولی از لحاظ ارتباط با داخل البته اشکال بیشتر است و الان متخصصین در محل مشغول مطالعه هستد و امر لاروبی به وسیله کشتی لاروبی که قدرت بیشتری دارد پس از این‌که این مطالعات صورت گرفت شروع خواهد شد و در حداکثر سرعت ممکن است خاتمه پیدا کند شرحی جناب آقای مهندس جفرودی مرقوم فرموده‌اند که می‌شود سطح آب مرداب را بالا نگاه داشت این قسمت هم در حال مطالعه است پس از این‌که مطالعه عرض می‌کنم.
مهندس جفرودی- استدعا می‌کنم مدت مطالعه را زیاد طول ندهید. مقصود این است که سطح آب را می‌شود ثابت نگهداشت.
۵- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشاورزی
رئیس- آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی (مهندس طالقانی)- آقایان محترم از بالا رفتن قیمت زمین‌های موات در تمام کشور اطلاع دارند. مدتی بود که دولت مطالعه می‌کرد که یک لایحه‌ای برای این کار تهیه کند و حالا لایحه منظور تهیه شده است تقدیم می‌شود. این لایحه برای اجازه حیات زمین‌های موات است در تمام کشور بنده تقاضا می‌کنم که با قید یک فوریت مطرح شود.
۶- طرح و تصویب لایحه سازمان تعاونی مصرف نیروهای انتظامی
رئیس- لایحه سازمان مصرف نیروهای انتظامی‌که دو فوریت آن در جلسه پیش تصویب شده مطرح است قرائت می‌شود.
ماده واحده- به منظور رفاه حال و تأمین وسایل زندگی عائله افسران و درجه‌داران و تقلیل هزینه معیشت آنها از طریق تدارک اجناس مورد احتیاج سازمانی به نام سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی در وزارت جنگ مطابق اساسنامه‌ای که در ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده تشکیل و مقررات زیر تصویب می‌شود.
الف- اعتباراتی که در بودجه وزارت جنگ به نام سرمایه سازمان تدارکات کادر نیروهای انتظامی منظور و تصویب می‌شود و یا هرگونه اعتباراتی که از وجوه دولتی به موجب قوانین مصوب در اختیار سازمان مذکور گذارده می‌شود مطابق اساسنامه سازمان مزبور و بر طبق اصول بازرگانی مورد استفاده قرار خواهد گرفت و مشمول قانون محاسبات عمومی نخواهد بود.
ب- کلیه اجناسی که برای سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی وابسته به وزارت جنگ همچنین ژاندارمری و شهربانی به وسیله سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی از خارج به ایران وارد می‌شود و در حدود سهمیه‌هایی که در هر سال بنابر پیشنهاد وزارت جنگ و موافقت وزارت اقتصاد ملی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید از پرداخت کلیه حقوق و عوارض گمرکی (به استثنای عوارض باربری) و همچنین از پرداخت سود بازرگانی و عوارض شهرداری و به طور کلی هر نوع عوارض که به هر اسم و عنوان از واردات دریافت می‌شود با انجام تشریفات گمرکی معاف می‌باشد.
ج- دولت مجاز است کالاهایی را که در انحصار دولت بوده همچنین مصنوعات داخلی را که از طرف سازمان‌های دولتی تهیه می‌شود به تقاضای سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی به همان نرخی که برای خود دولت تمام شده است بر طبق سهمیه معینی که به موجب آئین‌نامه مخصوص مقرر می‌گردد در اختیار سازمان نامبرده بگذارد
د- بنگاه راه‌آهن دولتی موظف است کلیه محمولات سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی‌را بدون دریافت کرایه حمل نماید.
تبصره- آئین‌نامه اجرای این قانون از طرف وزارت جنگ با نظر وزارت دارایی تنظیم و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده می‌شود.
رئیس- آقای صفایی بفرمایید.
صفایی- برای بنده واقعاً بسار دشوار است لایحه‌ای را که تیمسار سپهبد هدایت به مجلس تقدیم کرده‌اند بنده با کمال ارادتی که به ایشان از هر حیث دارم مخالفت کنم حقیقتاً تیمسار سپهبد هدایت به عقیده بنده از افسرانی هستند که در ارتش ما به تعداد انگشت نظیر ایشان نمی‌توان یافت همیشه در انجام وظیفه‌شان کوشا بوده‌اند و حداکثر خدمت را به مملکت و ملت و شاهنشاه انجام داده‌اند ولی این مانع نیست که اگر در تنظیم یک لایحه قانونی اشتباهی شده باشد بنده به عنوان رفع اشتباه آنچه که به نظرم برسد به عرض مجلس شورای ملی برسانم بنده در اصل قضیه یعنی کمک به قوای انتظامی به طوری که وسایل آسایش و راحتی این قوا تأمین بشود کاملاً موافقم و معتقدم افرادی که انتظام و استقلال یک کشور به عهده آنها است حتماً باید از هر حیث وسایل آسایش آنها فراهم بشود تا نکند خدای نکرده وسیله سوءاستفاده سیاسی واقع بشوند، بنده فقط با طرز این کنک و این‌که آیا این طرز کمک آن نظر را تأمین می‌کند یا خیر عرض داردم و الّا در اصل قضیه این عقیده را دارم و پیشنهاداتی هم خواهم کرد ولی چون معتقدم این طرز کمک و باین صورتی که لایحه تنظیم شده است نه تنها منظور را را تأمین نمی‌کند بلکه موجب تشنج و فسادهای زیادی خواهد شد و بنده تعجب می‌کنم که جناب آقای وزیر دارایی با همه تسلط‌شان به امور مالیه چطور معایب این قانون از نظرشان دور بوده است یا من اشتباه می‌کنم، ممکن است هیچ اشتباهی نداشته باشد و بنده اشتباه می‌کنم البته با توضیحاتی که خواهند فرمود رفع اشتباه هم خواهد شد. به نظر بنده معافیت گمرکی اصولاً در این مملکت یک سوابقی دارد و همیشه به ضرر مملکت بوده است زیرا وسیله سوءاستفاده و قاچاق واقع شده، جناب آقای هدایت باید بدانند همیشه شخصی مانند ایشان با حسن‌نیت و اراده قوی ممکن است در رأس ارتش نباشد افرادی باشند ضعیف‌تر که تحت تأثیر عوامل کوچک‌تری واقع بشوند و خدای نکرده این قانون باعث سوءاستفاده و نکث عواید گمرکی باشد (صحیح است) و شاید این مطلب هم خیلی فوری نباشد ولی امتحان داریم در سه سال پیش بیک دسته کوچکی معافیت گمرکی داده شد که شاید متجاوز از ۲۰۰ نفر نمی‌شدند یک مرتبه در بازار ۲۵۰۰۰ پیراهن آرو پیدا شد برای دویست نفر که معافیت گمرکی داشتند به هر ترتیب چون ممکن است جنبه و علت سیاسی داشته باشد کن بحث در آن نخواهم کرد به هر ترتیب اگر ما بخواهیم برای یک عده‌ای که در حدود صد هزار نفر تعداد آنها است با خانوادشان که حساب کنیم یک تعداد خلی زیادتری خواهند بود معافیت گمرکی قائل بشویم از لحاظ درآمد گمرک نکث زیادی خواهیم داشت و از نظر بازار سیاه به عقیده بنده اصلاً نرخ کالا و امر تجارت در بازار متشنج خواهد کرد خواهید فرمود آئین‌نامه‌ای تهیه خواهد شد و طبق آن آئین‌نامه حساب خواهد شد و طبق آن حساب مقدار اجناس ضروری وارد خواهد شد، در این صورت البته با حسن‌نیتی که در ایشان و در آقای دکتر امینی هست کاملاً صحیح است ولی هیچ‌وقت قوانین را روی حسن‌نیت نباید وضع کرد روی نتیجه عمل باید دقت و مطالعه کرد بنده یقین دارم در مدت خیلی کوتاهی کالاهای زیادی وارد گمرک خواهد شد و به عنوان این فروشگاه نخواهد رفت و در بازار آزاد به مصرف خواهد رسید زیرا تفاوت قیمت کالایی که گمرک ندهد عوارض ندهد، را به حمل ندهد در خیلی از موارد از صد در صد تجاوز می‌کند، بنده اگر تعرفه گمرکی در اختیارم بود می‌گذاشتم جلو و بحث می‌کردم جناب آقای دکتر امینی تصدیق می‌فرمودند که خیلی از این کالاها به این صورت در می‌آید فرضاً همین چای که مابه‌الاحتیاج عمومی است کیلویی ۵ تومان بیشتر وارد نخواهد شد در بازار کیلویی ۵۰ تومان است چطور یک سرباز و یک پاسبان چایی که کیلویی ۵ تومان است و در بازار به کیلویی ۵۰ تومان به فروش می‌رسد این چای را در دستش می‌گذارد طبیعی است که به بازار عرضه می‌کند البته کارمندان و افرادی هستند که سوءاستفاده نکنند ولی افرادی هم پیدا می‌شوند در هر لباس که این سوءاستفاده را خواهند کرد و این کالاها وارد خواهد شد و اصلاً قطع نظر از نکث درآمد گمرک که معلوم نیست به چه صورتی درخواهد آمد بازار سیاهی در این مملکت پیدا خواهد شد که به عقیده بنده آن وحشت و تشنج بازار سیاه به قدری شدید خواد شد که نفع کمک به قوای انتظامی از این راه به مراتب کمتر خواهد بود از زیانی که به مملکت وارد خواهد شد ما باید بکوشیم مهما امکن وسایل قاچاق و سوءاستفاده در دست مردم گذاشته نشود هرچه راه سوم استفاده بیشتر بشود فساد زیادتر خواهد شد و به علاوه یک عیب دیگری پیدا خواهد کرد بنده یقین دارم پس فرا ار چنین قانونی بگذرد یک مرتبه سی هزار یخچال سفارش می‌شود و به عقیده بنده یخچال از جمله چیزهای ضروری است و هر افسری هم می‌خواهد تفاوت قیمت یک یخچال
که به این وضع وارد شود در بازار تهران و بیش از دوهزار تومان لااقل بیش از یک هزار و پانصد تومان است برای این که قیمت یک یخچال که در بازار آزاد ۳۷۰۰ تومان است به طور راحتی با این شرایط اگر وارد بشود به هزار تومان نمی‌رسد برای همه هم ضروری و لازم است و هیچ کاری هم نمی‌شود کرد ولی حقیقتاً اگر با این همه کالاهایی که قیمت آنها اختلاف فاحش دارد به بازار وارد بشود (یک نفر از نمایندگان- قیمت‌ها را پایین می‌آورد) قیمت‌ها را پایین نمی‌آورد و هرج و مرج در بازار تولید می‌کند اگر می‌خواهید قیمت را پایین بیاورید استدعا می‌کنم گمرک را بردارید که همه استفاده کنند بنده و جنابعالی هم استفاده کنیم، باید قیمت طوری بیاید پایین که به بازرگانی کشور لطمه‌ای نزند، آئین‌نامه هم به عقیدهٔ بنده هیچ‌وقت قادر نیست که بتواند جلوگیری کند زیرا برای صدهزار نفر هر قدر بخواهید حق قائل نشوید مقدار و حجم کالا را به طور تحقیق وقتی که به جریان عادی نیفتد و در دستگاه عادی و مأخذ واقعیش سیر نکند می‌رود بالا و بنده این قسمت را از تیمسار اجازه می‌خواهم عرض کنم که دستگاه وزارت اقتصاد در قبال ارادهٔ وزارت جنگ قدرت مقاومت ندارد و هر چه بگذارید جلویش امضا می‌کند این هم باید واقعاً اینطور بشود بنابراین آن آئین‌نامه‌ای که ممکن است تنظیم بفرمایید هر سال برای تعیین سهمیه آن آئین‌نامه به عقیده بنده طوری نخواهد بود که بتواند از سوءاستفاده‌های فرضی البته فرض است انشاءالله چنین چیزی نخواهد بود جلوگیری کند ولی در امور اجتماع فرض سوءاستفاده کافی است و باید کاری کنید که این فرض هم نشود (افشارصادقی- زیاد بدبین نباشید) بنده مسلمانم و مسلمان همیشه خوشبین است به هر تقدیر بنده معتقدم معافیت گمرکی به این مقدار و به این صورت و با این اختلاف فاحش هم مورد سوءاستفاده واقع خواهد شد و هم تشنج در بازار ایجاد خواهد کرد و در نتیجه برای افسران مورد نظر آن نتیجه مطلوب را نخواهد داد، این یک محظوری که بنده برای این لایحه می‌بینم و از توضیح زیادتر صرف‌نظر می‌کنم و محظور دومی که دارد به نظر بنده اشد است تبعیض است آقایان نمایندگان، دولت به پیروی از نیات ملوکانه معتقد هست به مبارزه با فساد اول شرط مبارزه با فساد عدم تبعیض است همیشه تبعیض در کارها موجب فساد خواهد شد و به عقیده من این قانون تبعیض است و طبعاً نارضایتی‌هایی ایجاد خواهد کرد که اسباب زحمت دولت خواهد شد چطور؟ مثلاً ما می‌گوییم که قند را به قیمت وارد شده بفروشند قیمت وارد شده قند کیلویی ۶ قران است (مهندس جفرودی- یازده قران) قیمت وارد شده ۱۱ قران نیست (مهندس جفرودی- یازده قران و پانزده شاهی) ۱۱ قران وارد می‌شود تازه ۹ قران با بازار فرق قیمت دارد، شما به یک قاضی به یک مأمور مالیات بردرآمد به یک مأمور قند و شکر می‌گویید قند را کیلویی دو تومان بخرد به یک نفر از افراد مستخدم دولت می‌گویید کیلویی یک تومان بخرد این یک نوع تبعیض می‌شود که به عقیده من آقای وزیر دارایی نمی‌توانند به مأمورین دارایی قند و شکر بگویند که قند را تو کیلویی دو تومان بخر و من به دیگران کیلویی ۹ قران می‌دهم همانطوری که قوای انتظامی مأمور حفظ مرز و استقلال کشور و امنیت هستند قضات این مملکت هم باید عدالت اجتماعی را حفظ کنند، مأمورین وصول باید درآمدی ایجاد کنند که به آن دو قوه بتواند کمک کند تا بتوانند اعاشه کنند و همین طور تمام دستگاه‌های دولت چگونه ممکن است ما در بین دستگاه‌های مملکت این قدر تفاوت قائل بشویم یعنی صد تومان بشود پنجاه تومان و دو تومان بشود یک تومان و به یک عده دیگر بگوییم شما باید به همان قیمت بخرید، بنده یقین دارم که در این لایحه پیشنهاد زیاد داده خواهد شد بنده امروز که آمدم به مجلس پیشخدمت‌های مجلس هم می‌گفتند ما را هم در این لایحه بگنجانید و یقین دارم یک یک آقایان هم گرفتار طبقات مختلف مستخدمین دولت هستند تبصره‌هایی اگر پیشنهاد شود که وزارت دارایی هم باید مشمول بشود آقای وزیر دارایی چطور می‌توانند بگویند فعلاً علاج باید آن را قبول کند، آقای وزیر کشاورزی در مجلس حضور داشته باشند و کارمندان وزارت کشاورزی مشمول نباشند آن هم محال است بنابراین تک تک پیشنهادها خواهد آمد و اگر بنا باشد که همه معاف باشند و این عمل را انجام بدهیم معنایش این است که عوارض و درآمد گمرکی شما که الان تنها درآمدی است که برای مملکت هست و به وسیله آن چرخ مملکت را می‌گردانید از بین می‌رود، در آن صورت هم تبعیض باعث افسردگی و دلتنگی مأمورین است و ابداً با آن برنامه مبارزه با فساد تطبیق نمی‌کند عدم رضایت ایجاد می‌کند، لازمه عدم رضایت تشنج است لازمه تشنج عدم امنیت است آن وقت آن صیادان سیاسی که در این گوشه و کنار هستند از وضعیت سوءاستفاده خواهند کرد، بنده معتقدم که دولت کاملاً باید توجه داشته باشد عملی نکنید که نارضایتی بدون دلیل ایجاد بشود که آن وقت یک ناراضی پیدا می‌شود، ناراضی راجع به اراضی بایر این قابل تحمل است چون ده نفر هستند یا ۲۰ نفر هستند به هر حال زور جناب آقای دکتر جزایری می‌چربد و یک کاری می‌کند اهمیت ندارد ولی یک وقتی یک ناراضی دویست هزار نفرند وقتی که دویست هزار نفر ناراضی شدند یک کار مشکلی می‌شود و این عده را ناراضی نگهداشتن هیچ مصلحت نیست و آقایان راضی نخواهند شد بنابراین این معایب این کار بود که بطور اجمال به عرض رساندم پس چه باید کرد با این عقیده‌ای که بنده دارم که باید به قوای انتظامی کمک کرد؟ خواهید گفت که یک اضافه حقوق به آنها بدهند با دادن اضافه حقوق به همان نسبت قیمت اجناس بالا می‌رود و اثر اضافه حقوق از بین خواهد رفت و بنده معتقدم که این حرف کاملاً صحیح است بنده شخصاً معتقدم که این کمک همانطوری که فرمودند ۴ ماه سه ماه رویش مطالعه شده موافقت بفرمایید دو روز ۳ روز، بیش از دو روز نخواهد بود در کمیسیون مربوطه مطرح شود تیمسار هم تشریف داشته باشند، آقای وزیر دارایی هم تشریف داشته باشند با توجه به عرایض بنده عملی انجام بدهیم که هم به قوای انتظامی کمک کرده باشیم و هم امور بازرگانی ما تزلزلی پیدا نکند و هم وسیلهٔ قاچاق و از بین بردن درآمد گمرکی نشود و هم تبعیض نشود تمام این خصوصیات حفظ بشود بعضی موارد هم هست که بنده الان عرض می‌کنم که به عقیده بنده خیلی مؤثر است قیمت کالاها قطع نظر از گرانی ارز و عوارض گمرکی به عقیده من علل دیگری هم دارد یکی از علل بی‌انصافی فروشندگان است که به نظر بنده با بیشتر از ۲۵ درصد تفاوت قیمت کالای خود را می‌فروشد و شاید در یک مواقع استثنایی تا صد در صد گرانتر می‌فروشند و اگر در این فروشگاه به عقیده بنده اگر جنس را به قیمت تمام شده بفروشند ۲۵ درصد از قیمت آزاد ارزانتر است و این ۲۵ درصد خودش یک کمکی است که هم آن معایبی که بنده عرض کردم در بین نخواهد بود و واقعاً مؤثر در زندگانی مردم است، آقایان می‌دانید امروز با گرانی هزینهٔ زندگی هیچ فروشنده‌ای کالایش را با تومانی یک قران و دو قران منفعت نمی‌فروشد همه بیش از این می‌فروشند ولی اگر یک مؤسسه‌ای تشکیل بشود که سود نگیرد مطمئناً قیمت جنس ۲۵ درصد از قیمت بازار ارزانتر خواهد بود این ۲۵ درصد، یک راه دیگری هم دارد که جنس را این فروشگاه ارزان بفروشد یعنی ۲۵ درصد خود فروشگاه جنس را ارزانتر از قیمت تمام شده بفروشد و تفاوت این ۲۵ درصد ارزانتر را شما می‌توانید در بودجه پیش‌بینی بکنید که جبران کسر ۲۵ درصد را بکند نه حقوق اضافه کردیم که قیمت کالا در مقابل برود بالا که اثر اضافه حقوق از بین برود و نه تبعیضی بشود نسبت به اعضای وزارتخانه‌های دیگر هم اگر یک وزیر قوی داشتند و زورشان به آقای دکتر امینی رسید آنها هم این کار را می‌کنند و یک سهمی برای ۲۵ درصد خودشان پیش‌بینی کنند و جنس را با ۲۵ درصد ارزانتر به آنها بفروشند بنابراین این کالا ۲۵ درصد ارزانتر از قیمت بازار تمام شده و ۲۵ درصد هم که به عناوین مختلف تخفیف بدهند و در بودجه منظور می‌کنند و هر سال هم می‌شود این ۲۵ درصد را در بودجه تحمیل کرد و تأمین نمود پس کمک را فرمودند و معایب هم از بین برده می‌شود نتیجه مطلوب هم به دست آمده ممکن است یک راه‌های دیگری هم باشد که با توجه به آن راه‌ها منظور تیمسار و دولت عملی باشد و هم این معایب از بین برود خدا شاهد است که برای بنده خیلی مشکل خواهد بود که بیایم با لایحه‌ای که تیمسار سپهبد هدایت آورده است و یقین دارم که خیلی هم به آن علاقه‌مند است بنده این حرف‌ها را بزنم ولو این که صحیح باشد ولی دیدم که خود ایشان بیشتر راضی هستند که مجلس وظیفه ارشاد و راهنماییش را عمل کند و آنچه را که به ذهنش می‌رسد از ارشاد دولت کوتاهی نکند چون هیچ سوءنظری نیست به طور تحقیق بنده معتقدم که ایشان با کمال شهامت و شخصیتی که در ایشان و خانواده‌شان است قبول می‌فرمایند این لایحه برود به کمیسیون دو روز سه روز کمیسیون موظف باشد بنشیند رویش فکر کند یک راهی پیدا کند که آن محاذیر از بین برود و اگر این معایبی که بنده گفتیم صحیح نبود بنده تصدیق می‌کنم و آقایان نمایندگان محترم آنچه را که به مصلحت کشور و مخصوصاً ارتش و تقویت قوای انتظامی است یعنی هیچ فرد ایرانی کوتاهی نخواهد کرد که منویات دولت و اعلیحضرت همایونی را که وسایل آسایش قوامی انتظامی فراهم شود مطمئناً همه نمایندگان موردنظر دارند و استقبال می‌کنند ولی عرض کردم که اشتباه گاهی ممکن است معایب زیادتری به بار بیاورد و بنده به علت این که نکند تأویلی برای عرایض بنده بشود از توضیحات زیادتر و خصوصیات بیشتری که ممکن است اجرای این لایحه به آن صورت اسباب زحمت دولت و وزارت دارایی و مردم بشود صرف‌نظر می‌کنم و عرض می‌کنم اگر چنانچه این لایحه بخواهد تصویب شود به نظر بنده ژاندارم و پاسبان هم باید از این لایحه برخوردار باشند
وزیر جنگ- نوشته‌ایم که افسران و درجه‌داران
عبدالصاحب صفایی- ژاندارم سمبل و پاسبان سمبل را هم مسلم باید شامل شود.
وزیر جنگ- هست
عبدالصاحب صفائی- چون به عقیده بنده زحمت بیشتر را ژاندارم و پلیس می‌کشد البته پلیس و ژاندارم یا نظامی بدون افسر هیچ کاری از عهده‌اش ساخته نیست ولی یک نظامی که آن قدر کم حقوق می‌گیرد و کار می‌کند این اولویت دارد. طوری نشود که دفع فاسد با فسد شود (صحیح است)
رئیس- آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ (سپهبد هدایت)- بنده پس از سپاسگذاری از آنچه راجع به شخص بنده فرمودند و با آرزوی این‌که در خدمت موفقیت حاصل کنم به مطلب می‌پردازم اول عرض کنم بنده مقصودم چیست چون به نظر بنده مقصود روشن نشده. مقصود این است که همانطور که فرمودند ما هر نوع مساعدتی که از نظر اضافه کردن حقوق به مستخدمین بکنیم این برای تأمین زندگی افراد کافی نیست بنابر این وزارت جنگ در اجرای اوامر شاهانه بررسی کرد مطالعه کرد که پس به چه طریق می‌شود به این سرباز به این ژاندارم و به این پلیس در تمام مراحل و درجان کمک کرد. البته اطلاعاتی هم از سایر کشورها در دست داشتیم این عملی که می‌کنیم مخصوص ما نیست در تمام ارتش‌های دنیا این عمل را می‌کنند. فکر کردیم که بیاییم ما یحتاج اولیه زندگی اینها را ارزانتر از بازار در اختیار آنها بگذاریم. بنابراین، این عمل در وهله اول به نظر من خیلی ساده است. این را رویش عمل کردیم. اعلیحضرت همایونی ۱۵ میلیون ریال مرحمت فرمودند ما این شرکت را تشکیل دادیم و همان طور که عرض کردم عمل کردیم بعد آمدیم فکر کردیم که نکند این عملی که می‌کنیم این همانطور که فرمودید یک اشکالاتی ایجاد کند، آن اشکالات را هم مرتفع کردیم آنچه که ما به این اشخاص می‌دهیم جیره‌بندی می‌کنیم. جناب آقای صفایی متوحشند که ما سی هزار یخچال وارد کنیم و از این حیث اشکالی ایجاد کنیم ولی بنده در فکر اینم که سه متر چیت برای آن سرباز و ژاندارم بیاورم آقا در خیال این هستند که ما یخچال می‌خواهیم بیاوریم و بنده در فکر این هستم که این بچه گروهبان بندرعباس یک لباس تنش باشد (عبدالصاحب صفایی- شما را که نگفتم، شما نه) به همین جهت ما گفتیم آنچه معلوم کنیم یعنی اجناسی که مورد توجهمان است بنده صورتش را دارم ما به اینها این اقلام را می‌دهیم برنج، روغن، چای، قند، شکر، سیگار و پارچه. به جز از پارچه تمام مال خود ایران است یا در انحصار دولت است (صحیح است) ما فقط برای پارچه این معافیت گمرکی را خواستیم آمدیم گفتیم (یکی از نمایندگان- تیمسار پارچه نخی یا ابریشمی؟) ما گفتیم موقعی که وزارت اقتصاد ملی سهمیه‌بندیش را معلوم می‌کند وزارت جنگ هم از روی حساب و آمار تقاضا می‌کند که منهم فلآن‌قدر پارچه می‌خواهم. این می‌رود در وزارت اقتصاد، در آنجا بررسی می‌کنند مطالعه می‌کنند و پس از بررسی آمار این قدر هم سهمیه به این اداره می‌دهند. بنابراین هیچ موضوع این نظر نبوده است که به ما همینطور دربست معافیت گمرکی بدهند ما باید بگوییم که چه می‌خواهیم آنچه می‌خواهیم باید وزارت اقتصاد تصدیق بکند. باید هیئت دولت تصویب بکند و بعد از آن‌که این مقررات انجام شد این سهمیه را به ما بدهند و آن سهمیه را از گمرک معاف کند. بنده روز قبل هم عرض کردم که در حقیقت با این عملی که ما می‌کنیم یک قدری از بودجه وزارت دارایی بر می‌داریم می‌دهیم به بودجه وزارت جنگ، بنابراین هیچ اشکالی نداشت که بیاییم حساب کنیم و ببینیم چقدر می‌شود و این را بدهند به وزارت جنگ ولی این را نکردیم و این را برای همان مطلبی است که حضرتعالی توجه فرمودید، امروز می‌گذرد، امسال هم می‌گذرد و سال‌ها می‌گذرد، هرکس که وزیر جنگ باشد و هرکس که مسئول باشد باید این کار را بکند اما هیچ اشکالی ندارد که ما یک سازمانی داشته باشیم که این سازمان کمک کند به افرادی که نهایت خدمتگذاری را در سخت‌ترین مکان‌ها ودر مشکل‌ترین هواها از او می‌خواهیم و در مسائل اگر خطایی می‌کنند این را کنار دیوار بگذاریم و تیرباران بکنیم بودن این‌که فکر این را بکنیم که بچه این آدم باید یک دست لباس تنش باشد ما یخچال می‌خواهیم چه بکنیم؟ این یخ ندارد بخورد یخچال می‌خواهد چه بکند، ما اینجا فکر درجه‌داران و سربازان و ژاندارم
هستیم من افتخار می‌گم بوجود آن گروه به آنها که هیچ ندارند آقایان ندارند بخورند و هیچ چیز ندارند (صحیح است) ما راحت زندگی می‌کنیم پس بنابراین تصور نفرمایید ما اینجا خیال ورود اسبابی مثل یخچال داریم اصولاً چنین فکری وجود ندارد و همان طور که عرض کردم این سهمیه و جیره‌بندی خواهد داشت و برای این نظامی ما جیره تعین می‌کنیم یک نکته‌ای اینجا راجع به چایی فرمودید که بنده می‌خواهم عرض کنم که ما این جیره‌هایی که تقسیم می‌کنیم این را می‌دهیم باین افسر یا درجه‌دار یا سرباز، می‌خواهد بخورد، می‌خواهد بفروشد این از نظر بنده فرقی نمی‌کند، وقتی این چایی را می‌رود توی بازار می‌فروشد گرانتر هم می‌فروشد که با پول آن احتیاج دیگرش را رفع کند بنده اشکالی در آن نمی‌بینم الان آقایانی که امروز چایی را توی بازار می‌فروشند و گران هم می‌فروشند و پول من و شما را می‌گیرند مالیات هم نمی‌دهند (احسنت) اما بنده به قسمت دوم می‌پردازم که فرمودید نکند این ایجاد یک تبعیض بکند. البته وظیفه دولت است که توجه بکند تبعیض پیش نیاید ولی یک تبعیض‌هایی است که در زندگی علی‌الاجبار پیش می‌آید بنده اتفاقاً نهایت آرزو را دارم که یک روزی قدرت مالی دولت به قدری بشاد که بتواند برای تمام مسخدمین خودش این کار را بکند. مثل این‌که شروع کرده‌اند همین شرکت‌های تعاونی که تشکیل شده آن هم تقریباً یک چنین وضعی دارد. این آرزوی همه ماست ولی همان طور که در تمام دنیا معمول است و قبلاً عرض کردم اول باید یک انتظامی به قرار باشد تا بعد بشود به مستخدم هم کمک کرد. برای این‌که انتظاماتی برقرار باشد باید یک نیروی انتظامی ما داشته باشیم که این نیروی انتظامی حداقل زندگیش فراهم باشد. آقایان اجازه بفرمایند که ما این قدم اول را برداریم و این قسمت را هم عرض کنم که بنده اطمینان دارم که هم اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و هم تمام آقایان وزرا متوجه تمام مستخدمین دولت هستند که وقتی این قضیه را حل کردیم انشاءالله بتوانیم موضوع تمام مستخدمین را حل کنیم و بنده تصور می‌کنم با توجهی که مردم و با توجهی که تمام مستخدمین دولت به سختی و اشکالات زندگی قوای انتظامی دارند آنها هم مسلماً راضی هستند که اول کمکی به آنها بشود و بعد نوبت به آنها برسد (صحیح است) (احسنت)
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی (دکتر امینی)- جناب آقای صفایی اشاره‌ای فرمودند که این کار را چطور وزارت دارایی و بنده قبول کردیم شاید زور آقای وزیر جنگ زیاد بود که به ما تحمیل کردند می‌خواستم عرض کنم موقعی که بودجه وزارت جنگ مطرح بود و رسیدگی می‌کردیم متوجه شدیم قسمت عمده این بودجه صرف درجه‌داران باید بشود و با وجود این همانطور که جناب آقای وزیر جنگ توضیح دادند درجه‌داران در زحمت هستند. امر دایر بود به این که یک مبلغی به بودجه اضافه کنیم به عنوان اضافه آقایان یا کمکی بکنیم که مؤثر باشد. آن اضافه که عملی نبود و به علاوه مضاری داشت که ممکن بود قیمت اجناس برود بالا و در نتیجه برای آنها اثری نداشت. بعد از مطالعاتی اینطور تصمیم گرفته شد که به این ترتیب که مؤثر در زندگی افراد باشد عمل شود. مطلبی که جناب آقای صفایی فرمودند. البته اصولاً درست است یعنی اگر بنا بشود که این دستگاه تعاون، اجناس مختلفی وارد می‌کرد و کنترلی در کار نبود البته مضاری پیش می‌آورد که ممکن بود این اجناس بیاید و از راه خودش منحرف بشود. و سوءاستفاده بشود همانطور که جناب آقای وزیر جنگ توضیح دادند این محدود خواهد بود به احتیاجات اولیه افراد، قند، شکر و چایی که یک قسمتش در اختیار دولت است در داخل مملکت است و یک قسمت جزیی هم که از خارج می‌آید اینها سرمایه‌شان قلیل است و این سرمایه تا بیاید دست به دست بشود و برگردد تکافوی این خرج‌ها را نخواهد کرد. بنابراین محدود خواهد شد به قند و شکر و پارچه و شاید دارو و این خرج‌ها. و الّا پیش از این توانایی که سرمایه این کار را داشته باشند و بتوانند یخچال فریزیردار بخرند ندارند و اگر چنانچه آوردند و سوءاستفاده کردند اولاً بنده به این شرط موافقت کرده‌ام و قبول کردم که یک نفر نماینده عالی‌رتبه وزارت دارایی در آن دستگاه تعاون باشد که هم نظارت در خرج بکند و هم نظارت را احتیاج که بی‌خودی چیزی نیاورند و مورد سوءاستفاده قرار بگیرد به علاوه جیره معینی خواهند داشت که همانطور که توضیح فرمودند اگر یکی کسی برود آن جیره را در خارج بفروشد این فرد دیگر مسئول نیست الان که ما جیره قند و شکر می‌دهیم گفته‌ایم که آقایان دو کیلو قند شکر داده شود دیگر ما این قسمت را کاری نداریم که آن دو کیلو شکر یک کیلو را فروخت و رفت مورد احتیاج دیگری را تهیه کرد. این مورد ایراد نیست و البته اگر ترتیبی بود که به مقادیر زیادی اجناس بیاورند و سوءاستفاده در بازار می‌کردند کاملاً حق با جناب آقای صفایی بود و قابل قبول نبود. این البته زیانی که متوجه خزانه دولت می‌شود همان زیان عواید گمرکی است که نخواهیم گرفت البته این زیان خیلی مهم نیست. این را هم در آن موقعی که با آقای وزیر جنگ صحبت می‌کردیم افسری که مأمور این کار هست آمد پیش بنده در شمیران برای این کار او را قسمش دادم که آقا این قدمی که ما بر می‌داریم که برای رفاه و اسایش افراد است شما وجداناً مسئول هستید و این فقط باید به مصرف افراد برسد و اگر سوءاستفاده شد البته هم اخلاقاً مسئولید هم از نظر قانون بنابراین قدمی که برداشته می‌شود و به نفع یک طبقه‌ای هست نمی‌شود صد در صد تضمین کرد که یک وقتی در آن سوءاستفاده نشود در همه دستگاه‌ها و در همه امور ممکن است یک اتفاقاتی پیش بیاید ولی بایستی در مرحله اول خود این دستگاه تعاون که زیر نظر وزارت جنگ است دقت و مراقبت بکند. وزارت دارایی هم در سهم خودش دقت و مراقبت می‌کند که سوءاستفاده نشود و این وظیفه هر فردی است حالا آقای وزیر جنگ هستند و مراقبت می‌کند خدای نکرده اگر ایشان نبودند آن دستگاه باید، وظیفه خودش را انجام بدهد ولی ممکن است عملی باشد که فرض بفرمایید انسان در قدمی که برای رفاه یک طبقه‌ای بر می‌دارد در عمل نقض غرض بشود و سوءاستفاده بکنند بنابراین احتمال سوءاستفاده و احتمال این می‌رود که اجناس در مورد خودش به مصرف نرسد، این هست ولی بنده امیدوارم که با نظارت آقایان چه از طرف وزارت جنگ و چه از طرف وزارت دارایی این به نتیجه مطلوب برسد بنده خیال می‌کنم که در اصل موضوع و هدفی که مورد توجه همه آقایان است به هیچ‌وجه اشکال و ایرادی نیست. اما راجع به تبعیض همانطور که جناب آقای وزیر جنگ فرمودند بنده خیال می‌کنم
وضع کارمندان به طور کلی یک وضعیتی است که باید یک فکر اساسی برای آنها بشود و الّا اگر وضع زندگیشان تأمین نشود این هدفی که مبارزه با فساد هست شاید به نتیجه مطلوب نرسد البته امیدوارم که این بزودی به نتیجه برسد همین دیروز تحقیق می‌کردم راجع به شرکت تعاون که متأسفانه ما از خارج انتظار کمک سرمایه داشتیم که آنها بیایند یک سرمایه‌ای بیاورند این‌کار را بکنند، یک قدری هم دیر شده بود بنده تأکید کردم که یا آنها بیایند یا خودمان اقدام کنیم برای این‌که به وضع کارمندان دولت کمک بیشتری بشود بنده دستور دادم بنگاه دارویی دو تا شعبه دیگر درست کند برای این‌که لااقل ما دارو را به قیمت ارزان در دسترس کارمندان بگذاریم (مهندس اردبیلی- همه‌اش که برای کارمندان است) عرض کردم این تأثیر در وضع مردم دارد اگر شما به اینها کمکی کنید و مصرف‌شان تأمین شود یک قسمت عمده مصرف‌کننده همین‌ها هستند و اگر شما اینها را کمک کنید بار تقاضا سبک می‌شود این نکته‌ای که جناب آقای صفایی تذکر دادند یک قسمت بسیار اساسی است، چون استفاده شخصی در کار نیست اگر بنا باشد ۲۵ درصد ارزان بدهند این خودش خیلی در سطح قیمت‌ها مؤثر است و ما اگر موفق بشویم برای کارمندان این کار را انجام بدهیم شما ملاحظه خواهید فرمود که قیمت خیلی از اجناس پایین می‌آید (صحیح است)
رئیس- آقای صدرزاده
صدرزاده- البته طبقات مأمورین دولت همه یک وظیفه مهم و عالی را بر دوش دارند ولی طبقه‌ای که در کادر انتظامی هست اینها طبقه‌ای هستند که مسئولیت مهم‌تری دارند اینها با نقد جان وظیفه خودشان را انجام می‌دهند وضع پاسبان و ژاندارم را اگر آقایان درست توجه بفرمایند با حقوق ماهی ۱۶۰ تومان و ۱۴۰ تومان بسیار ناگوار است (صحیح است) بنده به اقتضای شغل وکالتی که داشتم و دارم اغلب برای تحقیقات محلی می‌رفتم و از این پست‌های ژاندارمری که عبور می‌کردم می‌دیدم غالباً اینها در یک نقاطی دور افتاده در قلل جبالی زندگی می‌کنند که حتی آب آشامیدنی خودشان را هم باید از چند فرسخی بیاورند تا چه رسد به سایر احتیاجات آن وقت ملاحظه می‌کردم با یک چنین مشکلات و شرایط سختی با این حقوق ناچیز چه‌جور ممکن است ما یک چنین مسئولیت‌های سنگینی را از آنها بخواهیم به نظر بنده شرط اول مبارزه با فساد این است که ما وسایل آسایش مأمورین را فراهم کنیم و آن وقت مسئولیت از آنها بخواهیم و اگر از راه صحیح منحرف شدند آنها را به دست محاکم بسپاریم. این راه اصلی و اساسی است برای مبارزه با فساد خاصه که در مملکت ما افراد صالح بسیار زیادی هستند اشخاصی که در شرایط بسیار سخت زندگی می‌کنند و از جاده صحت و درستی به هیچ‌وجه من‌الوجوه هیچ‌وقت منحرف نمی‌شوند (صحیح است) و وقتی ما وسایل آسایش را برای تمام مستخدمین فراهم کردیم امیدوار هستم که عموم مستخدمین دولت وظایف خودشان را انجام بدهند و منویات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به موقع اجرا دربیاید. برای تأمین وضعیت مستخدمین دولت دو را ممکن است یکی اضافه کردن حقوق آنها و یکی دیگر این است که وسیله معیشت آنها را به طور ارزانی در اختیار آنها بگذارند. اما اضافه کردن حقوق به تجربه معلوم شده که آن تأثیر مطلوب را نخواهد کرد. سال گذشته بر حقوق آموزگاران ۱۰۰ تومان اضافه کردند که شد ۲۵۰ تومان ولی هزینه زندگی و قیمت اجناس به طوری بالا رفت که این مساعدت هم به طور اساسی در زندگی آنها تأثیر نکرد ولی وقتی که وسایل احتیاج و زندگی را به قیمت مناسب در اختیار آنها بگذاریم احتیاجی به اضافه حقوق نیست. یعنی اگر گمرک از لحاظ حقوق گمرکی در مورد این دسته از مأمورین خسارت می‌برد ولی بودجه مملکت هم از لحاظ دادن اضافه‌حقوق معاف می‌شود اما این‌که فرمودند ممکن است در نرخ‌ها در بازار یک تزلزلی بوجود بیاید جناب آقای صفایی این را فرمودند بنده تصور می‌کنم که این شرکت تعاون مصرف یک وظیفه‌ای دارد که جلوگیری کند از ترقی قیمت‌ها، ملاحظه بفرمایید هر ماه در حدود صد میلیون تومان از راه پولی که به مستخدمین داده می‌شود وارد بازار می‌شود و این قوه خرید هر اندازه زیادتر بشود به همان اندازه نرخ قیمت‌ها بالا می‌رود ولی پس از آن‌که کارمندان دولت وسیله معیشت آنها و مایحتاج ضروری زندگی آنها فراهم شد طبعاً قوه خرید در بازار کمتر می‌شود و به همین مناسبت هم قیمت‌ها آن طوری که باید ترقی بکند نمی‌کند و آسایش آنها فراهم می‌شود اما راجع به مسئله تبعیض این یک مسئله بسیار صحیح و حسابی است نباید هیچ‌گونه تبعیض روا داشت و همه مستخدمین دولت باید در یک شرایط مساوی زندگی کنند امروز که این قانون می‌گذرد و مورد تصویب واقع می‌شود البته جناب آقای وزیر دارایی راجع به سایر وزارتخانه‌ها و کارمندان دولت هم باید یک فکری مشابه به همین فکری که وزارت جنگ برای کادر انتظامی کرده است ایشان هم باید نسبت به سایر مستخدمین دولت انجام بدهند. اما راجع به این‌که تصور فرمودند ممکن است معافیت‌های گمرکی سبب قاچاق شود، این قاچاق ارتباطی با این نوع معافیت ندارد الان هم دولت یک مقداری از مایحتاج خودش را با معافیت از حقوق گمرکی شاید مثل دارو و سایر چیزها وارد می‌کند اینها سبب قاچاق نیست بلکه سبب قاچاق این است که یک چیزهای غیر مجازی را اشخاص بدون این که حقوق گمرکی بدهند وارد می‌کنند این است که بازار قاچاق رواج پیدا می‌کند بعد از این که شما وسایل تأمین معیشت مأمورین انتظامی و سرحدی را فراهم ساختید آنها به وظیفه خودشان بیشتر عمل خواهند کرد و از ورود کالاهای قاچاق جلوگیری خواهند کرد. بنابراین به نظر بنده این طور است که این قانون گذشته از این‌که آسایش یک طبقه مهمی‌از کارمندان دولت را فراهم می‌کند ضمناً یک بابی مفتوح خواهد شد که شاید تأمین تسهیلات نسبت به سایر کارمندان دولت هم رعایت بشود و یکی از شرایط مبارزه با فساد که این قدر منظور نظر مجلس شورای ملی است فراهم شود آقایان فراموش نفرمایید که ما الان در یک مرحله نوینی از لحاظ آبادی و عمران مملکت وارد می‌شویم و باید تمام شرایطی که برای آمادگی مأمورین و کارمندان دولت در اجرای برنامه‌های عمرانی هست رعایت کنیم بنابراین از حضور آقایان تمنی می‌کنم که نسبت به این لایحه رأی مثبت بدهند.
رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکره رسیده که قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم بعد از یک موافق و یک مخالف مذاکرات کافی باشد- مشایخی
رئیس- آقای مشایخی
مشایخی- موضوع تنزل هزینه زندگی یکی از مسائلی است که در درجه اول اهمیت بوده و دولت‌های گذشته و در تمام ادوار مجلس شورای ملی بالاخص بعد از شهریور ۱۳۲۰ که هزینه زندگی ترقی کرد و سطح درآمدهای بازرگانان بالا رفت مورد بحث بوده و همه آرزو داشتیم که دولت تدابیری اتخاذ کند تا به آن وسیله زندگانی مردم در رفاه و آسایش باشد بنابراین برای نیل به این مقصود هر طریقی که اتخاذ بشود که در رفاه و زندگانی اجتماعی مؤثر باشد یا حداقل موجبات تأمین و بهبود وضع زندگانی یک طبقه از مردم را فراهم کند کمال مطلوب است و عموم آقایان نمایندگان با آن موافق هستند و یکی از تدابیری که مؤثر در این موضوع است همین لایحه‌ای است که تیمسار محترم جناب آقای وزیر جنگ به مجلس تقدیم کرده‌اند در این لایحه آنچه که جناب آقای صفایی مورد توجهشان واقع شده بود این بود که با معافیت گمرکی یا با معافیت سود بازرگانی راه قاچاق باز خواهد شد بسیار جواب صحیح و منطقی جناب آقای وزیر جنگ فرمودند زیرا این لایحه‌ای نیست که به موجب آن بتوان انواع و اقسام کالاها را به صورت بازرگانی وارد کشور کرد فقط و فقط آنچه که مشمول امور بازرگانی می‌شود قماش اعم از نخی و پشمی‌است.
رئیس- آقای مشایخی در حدود کفایت مذاکرات بفرمایید.
مشایخی- بنابراین توهم این‌که بدان وسیله کالای لوکس وارد می‌شود به هیچ‌وجه مورد پیدا نمی‌کند و همانطوری که آقایان موافق و مخالف تذکر دادند پاسبان و ژاندارم و افراد نظامی و افسرانی که جان خودشان را برای حفظ امنیت کشور در کف دست گذاشته‌اند باید موجبات تأمین زندگی خود و اطفال آنها فراهم بشود اضافه حقوق که زندگی آنها را تأمین نمی‌کند یکی از وسایلی که می‌شود موجبات آسایش آنها را فراهم کرد همین است که کالاها را به قیمت تمام شده به آنها داد علیهذا بنده معتقدم که این لایحه نه تنها در زندگی درجه‌داران و افسران تأثیر دارد بلکه در زندگی تمام افراد کشور تأثیر دارد زیرا اگر جایی به آنها دادیم و آنها فرضاً یک قسمتش را در بازار آزاد عرضه کردند که به قیمت ارزانتر به فروشند قطعاً به همان نسبت در فروش بازرگانان تأثیر دارد به علاوه طبقه لشکری یک طبقه بزرگی از ساکنین این کشور را تشکیل می‌دهند در حدود ۱۳۰ هزار نفر هستند افسران و ژاندارم و پاسبان را هم که حساب کنیم طبقه‌ای خواهد شد که قسمت مهم جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند بنابراین به نسبت مهمی در زندگانی مردم تأثیر خواهد کرد بنده خیال می‌کنم که اگر این تدابیر را شهرداری‌ها اتخاذ کنند خیلی مفید خواهد بود.
رئیس- آقای مشایخی کافیت مذاکرات دیگر به اظهار عقیده بستگی ندارد.
مشایخی- نظر بنده این است که تدابیری که برای تنزل هزینه زندگی می‌شود در نظر گرفت که یکی از آنها تأسیس و توسعه شرکت‌های تعاونی مصرف است و این لایحه بسیار مفید است و از این نقطه‌نظر تأیید می‌کنم فرمایشات جناب آقای صدرزاده را و بنده پیشنهاد می‌کنم که مذاکرات کافی باشد و وارد در مواد بشویم.
رئیس- کسی به عنوان مخالف اجازه نخواسته بنابراین رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد چند پیشنهاد رسیده است که به ترتیب قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم به ماده واحده بعد از جمله افسران و درجه‌داران عبارت اعم از حاضر خدمت و بازنشستگان اضافه گردد- کاظم شیبانی- کیکاوسی
رئیس- آقای شیبانی
شیبانی- بنده تصور می‌کنم که توضیح در این پیشنهاد خیلی واضح است و شاید لازم هم نباشد برای این‌که اغلب از آقاین نمایندگان مستخدم دولت هستند وقتی وارد خدمت می‌شوند به امید این هستند که وقتی خدمت‌شان را تمام کردند از آنها یک تقدیری بشود و بازنشسته بشوند گرچه در این دو سه سال اخیر بازنشسته شدن یک صورت دیگری پیدا کرده بود هر کس را که از ترکیبش بدشان می‌آمد بازنشسته‌اش می‌کردند ولی در واقع بازنشسته شدن به یک تقدیری است که دولت نسبت به مستخدمین خودش می‌کند در این لایحه اسمی از بازنشستگان برده نشده بنده و جناب آقای سرلشکر کیکاوسی پیشنهاد کردیم که در این لایحه کلمه بازنشستگان هم اضافه شود و بیش از این هم بنده توضیح نمی‌دهم و تصور می‌کنم که آقایان هم موافقند تیمسار وزیر جنگ هم موافقت دارند.
رئیس- آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ- بنده موافقم
رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نماید در سطر دوم ماده واحده بعد از جمله افسران و درجه‌داران عبارت افراد پاسبان و ژاندارم نیز اضافه شود دکتر مشیر فاطمی.
دکتر مشیر فاطمی- قید نشده اگر جناب آقای وزیر جنگ قبل بفرمایند که قید بشود بنده حرفی ندارم.
یک نفر از نمایندگان- پاسبان که مربوط بوزارت جنگ نمی‌شود باید وزیر کشور باشد و موافقت بکند.
وزیر جنگ- پاسبان و ژاندارم هم در لایحه نوشته شده است (دکتر مشیر فاطمی- در لایحه نوشته نشده) در قسمت (ب) مصرف کادر نیروهای انتظامی‌و همچنین ژاندارمری و شهربانی.
دکتر مشیرفاطمی- کلمه افراد گذاشته نشده
وزیر جنگ- به هر حال موافقم
دکتر مشیرفاطمی- آقای وزیر جنگ هم موافقند
رئیس- می‌گویید که نوشته شده است اگر قید شده که دیگر موردی ندارد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم در سطر سوم بند (ب) بعد از کلمه از خارج وارد می‌شود اضافه شود که منحصراً پارچه‌های نخی و پشمی‌خواهد بود اردلان
دکتر مشیرفاطمی- بنده عرض دارم این چیزی که قبول کردند باید قید بشود چون اینجا افراد پاسبان و ژاندارم نوشته نشده استدعا می‌کنم رأی بگیرید جناب آقای وزیر جنگ هم قوبل کردند.
رئیس- آقای اردلان
اردلان- اشکالی که دراین لایحه پیشنهادی هست اینجا است که نسبت به ورود اجناس علاوه بر احتیاج ارتش و ژاندرمری و شهربانی چیزی وارد نشود حالا اگر تیمسار وزیر جنگ و جناب وزیر دارایی این را معلوم کنند که چه می‌خواهند وارد شود که معین بشود خودشان هم توضیح دادند آنچه از خارج وارد می‌شود فقط پارچه است و بنده هم در پیشنهاد نوشته‌ام پارچه و با این پیشنهاد اشکال رفع می‌شود و الّا به طور غیر محدود اجازه دادن کنترلش خیلی مشکل خواهد بود البته این لایحه می‌گذرد ولی اینطور پیشنهاد کردن که اجناس را ارد کنند و از گمرک معاف باشد به نظر بنده اسباب اشکال می‌شود بنده این نظر را دادم که محدود باشد و الّا بانک ملی هم یک دستگاهی برای دادن جنس به کارمندان خودش دارد و البته آنجا خیلی کوچک است و نمی‌شود تشبیهش کرد با یک دستگاه وسیع وزارت جنگ در آنجا اجناسی را که وارد می‌کند برای کارمندانش در قیمتش یک تخفیفی قائل می‌شود و آن تخفیف را در بودجه‌اش منظور می‌کند و این اشکال از بین می‌رود اگر در بوده وزارت جنگ هم یک همچو رقمی را بگذارند بنده حرفی ندارم ولی با این ترتیب میزان اجناس وارده را محدود نمی‌کند بنده این پیشنهاد را کردم چون نمی‌دانم چه چیز می‌خواهند وارد بکنند گفتند فقط پارچه است بسیار خوب باقیش هم در انحصار دولت است و از داخل مملکت است آن اشکالی ندارد آنچه که از خارج می‌خواهند وارد کنند به نظر بنده باید محدود باشد.
رئیس- آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ- اگر اجازه بفرمایید بنده اول رفع اشکال از آقای دکتر مشیر فاطمی‌می‌کنم ملاحظه می‌فرمایید که ما در ماده واحده نوشته‌ایم سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی ما به ارتش نمی‌گوییم نیروی انتظامی وقتی می‌گوییم نیروی انتظامی یعنی ارتش و ژاندارمری و شهربانی و وقتی می‌گوییم نیرو یعنی از سرباز تا سپهبد بنابراین همانطور که در نظر گرفته شده بنده هم صراحتاً عرض می‌کنم که برای افراد پاسبان و ژاندارم هم هست (دکتر مشیرفاطمی- با این توضیح که فرمودند بنده پس گرفتم) در ارتش چون سرباز وظیفه است از درجه‌دار به بالا گفته شد، (صفاری- همین تصدیق کافی است) اما راجع به این‌که چه اجناسی مورد توجه ما است همانطور که قبلاً عرض کردم فعال پارچه مورد توجه ما است ولی به نظر بنده نباید این را در قانون مقید بکنیم برای این‌که امید این است که اگر این اداره موفق شد و توانست این پنج شش قلم که مورد توجه است تهیه کند و توانست به این ترتیب کارش را به جریان بیندازد امید بنده این است که بعد بتواند اجناس دیگر هم وارد بکند البته هیچ وقت وارد اجناس لوکس نباید بشود ولی اگر ما بتوانیم دارو وارد بکنیم یا اقلام دیگر از این قبیل مایحتاج وارد بکنیم این عیبی ندارد و اگر در قانون محدود کنیم در آینده خود ما به زحمت خواهم افتاد و بنده استدعا دارم که مقید نفرمایید.
اردلان- با توضیح آقای وزیر جنگ بنده پس گرفتم.
رئیس- یک پیشنهادی آقای صفاری داده‌اند که آن هم مشابه بود و قرائت نمی‌شود پیشنهاد دیگری از آقای مهندس شاهرخشاهی است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود: کالاهایی که معاف از عوارض گمرکی و غیره می‌باشند منحصراً عبارت خواهد بود از چای، پارچه نخی و پشمی‌و روغن نباتی. هرمز شاهرخشاهی
رئیس- آقای شاهرخشاهی
مهندس شاهرخشاهی- همانطور که تیمسار سپهبد هدایت در جواب آقای صفایی فرمودند راجع به این‌که ممکن است اجناسی که شرکت تعاون می‌خواهد از عوارض گمرکی معاف باشد ایجاد اختلال و نقصان در گمرک و عوارض گرمکی بکند خودشان فرم خود اجناسی که فعلاً میل دارند برای شرکت تعاونی بدون عوارض گمرکی به ایران وارد بکنند عبارت خواهد بود از مصالح اولیه یعنی چای، روغن، قند و شکر و پارچه و روغن نباتی بنده پیشنهاد کردم که اینها در لایحه ذکر شود تا در آتیه ما دچار اشکال نشویم که بعداً بخواهند چیزهای دیگری وارد کنند و باعث بشود که ما مقداری از عوارض گمرکی‌مان به این وضع از بین برود استدعا دارم با این پیشنهاد موافقت بفرمایید.
رئیس- آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ- جواب این پیشنهاد همان است که در جواب آقای اردلان عرض کردم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده قلیلی برخاستند) تصویب نشد. یک پیشنهاد آقای بزرگ ابراهیمی داده‌اند که به عقیده بنده عملی نیست قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد) این‌جانب پیشنهاد می‌کنم که تبصره زیر به این لایحه اضافه شود. کلیه اشیایی که به نام تعاون مصرف قوای انتظامی وارد می‌شود با اتیکت مخصوص به نام شرکت تعاون وارد شود و اعلام گردد که هرچه از این اجناس در مملکت در دست اشخاص باشد قاچاق شناخته شده و دو برابر گمرک گرفته شود.
رئیس- بفرمایید توضیح بدهید ولی رأی گرفته نمی‌شود.
بزرگ ابراهیمی- اولاً بنده چون سربازم می‌دانم سرباز چه می‌کند، ارتش یک پرسنل صحیحی دارد و تمام آحاد افراد ارتش را می‌شناسد و می‌داند که چند نفر عائله دارند ما خیلی دیدیم در زمان جنگ در زمان صلح برای ما جنس فرستادند در پاکت‌های مخصوص با اتیکت‌های مخصوص و مصرف کردیم (نراقی- چیت که نمی‌شود) اجازه بفرمایید چیت خیلی آسان است.
رئیس- آقای ابراهیمی شما توضیحتان را بفرمایید.
ابراهیمی- وقتی که سفارش به کارخانه می‌دهند چطور شده است که در روی تمام اجناس مارک و اتیکت هست ولی ارتش نمی‌تواند این‌کار را بکند بنده پس می‌گیرم ولی البته اگر بخواهند این کار را می‌توانند بکنند در خارج اتیکت روی اجناس بزنند و بیاورند در دسترس افسران بگذارند این چه عیب دارد پارچه را می‌فرمایید کنارش عوض این‌که بنویسند میداین انگلند بنویسند سفارش ارتش حالا چطور می‌فرمایید نمی‌شود.
رئیس- آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ- به نظر بنده قید این قسمت در قانون موجب اشکال می‌شود آقای ابراهیمی پیشنهادشان را پس بگیرند ما مطالعه می‌کنیم اگر عملی بود انجام می‌دهیم
بزرگ ابراهیمی- پس می‌گیرم
رئیس- این آخرین پیشنهادی است که رسیده و قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود.
تبصره- دولت مکلف است تا شش ماه شرکت تعاونی مصرف را برای کارمندان دولت و تسهیلات لازم را معمول دارد. عمید نوری
رئیس- آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری- بنده چون استنباط کردم نظر دولت حاضر و همینطور نمایندگان محترم مجلس در ترفیه و آسایش کلیه کارمندان دولت است و قدم اولی هم که واقعاً در این قسمت شخص شخیص اعلیحضرت همایون شاهنشاهی برداشته‌اند و سرمایه شرکت تعاونی ارتش را مرحمت فرمودند یک سرمشق زنده‌ای باید باشد برای دولت که دولت هم بتواند این شرکت
تعاون مصرف را برای کارمندان خودش ایجاد بکند تا همانطور که جناب آقای صفایی فرمودند استنباط تبعیضی در جامعه نشود و افکار مختلف بوجود نیاید بنابراین یک فاصله شش ماه بنده قائل شدم که دولت بتواند مطالعه کامل در این مورد بکند و این‌کار را انجام بدهد که امروز واقعاً یک قدم بلندی نسبت به ترفیه کلیه کارمندان دولت برداشته شده باشد این تمنای من بود (احسنت)
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- بنده این پیشنهاد را قبول می‌کنم ولی یک تقاضای متقابلی دارم که پس از این‌که مذاکرات با این دستگاه‌های خارجی تمام شد اگر احیاناً لایحه‌ای تقدیم بشود برای تصویب این قول را ببنده بفرمایند که با قید دو فوریت آقایان آن را قبول بفرمایند.
دکتر مشیر فاطمی- با قید سه فوریت قبول می‌کنم.
رئیس- مخالفتی ندارد آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد رأی گرفته می‌شود به کلیه لایحه با این اصلاحاتی که شد آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
رئیس- آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ- بنده از مساعدت و توجهی که مجلس محترم نسبت به نیروهای انتظامی به وسیله تصویب این لایحه ابراز فرمودند از طرف ارتش و ژاندارمری و شهربانی سپاسگزاری می‌کنم و این قسمت را بنده باز تأیید می‌کنم که این کمک برای افراد ژاندارمری و پلیس و درجه‌دارها است.
رئیس- آقای صدرزاده
صدرزاده- عرض کنم یک لایحه‌ای راجع به استخدام استادان خارجی با قید دو فوریت اینجا تلقی شد و تصویب شد الان دو سه ماه است که در مجلس سنا معطل مانده است.
رئیس- آن را فرستاده‌ایم به مجلس سنا خیلی کارها آنجا رفته و مانده است.
۷- طرح و عدم تصویب فوریت طرح پیشنهادی راجع به اراضی موات
رئیس- طرحی در چند جلسه قبل داده شده راجع به اراضی موات با قید دو فوریت قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده واحده- کلیه اراضی موات و بایر و غیر مزروع واقع بین تهران و کرج که از طرف شمال محدود به کوه‌های بالای جاده شوسه ترهان- قزوین و از طرف جنوب تا ۶ کیلومتر زیر جاده تهران قزوین، از سمت مشرق محدود به تهران و از طرف مغرب محدود به کرج می‌باشد متعلق به دولت است و دولت مکلف است کلیه اراضی این قسمت را که تاکنون تقاضای ثبت آن نشده است به نام خود ثبت نماید و آن قسمت از این اراضی که تاکنون تقاضای ثبت آن شده است دولت موظف است آن اراضی را به قیمت عادله به اقساط ۸ تا ۱۰ ساله از اشخاصی که تقاضای ثبت کرده‌اند و سند مالکیت به نام آنان صادر شده است و یا مدت اعتراض منقضی شده است خریداری نمی‌یاد
تبصره ۱- اراضی که تا پنج هزار متر به نام اشخاص ثبت شده است از این قانون مستثنی می‌باشد.
تبصره ۲- نقل و انتقالاتی که در زمان تقدیم این طرح به مجلس شواری ملی واقع شود مشمول این قانون می‌باشد.
تبصره ۳- اراضی مذکور در این قانون به بانک ساختمانی داده می‌شود و جزو سرمایه بانک مزبور قرار خواهد گرفت بانک ساختمانی مکلف است قسمتی از اراضی مزبور را برای رفع احتیاج مسکن طبق مقررات خود برای ساکنین بی‌خانمان تهران اختصاص دهند و قسمتی را هم شهرداری و وزارت فرهنگ و دانشگاه و سایر وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی برای رفع احتیاجات آنها و احداث مؤسسات عام‌المنفعه از قبیل باغات و میدان‌گاه‌های عمومی و مدارس و مساجد و بیمارستان‌ها و غیر مجاناً واگذار نماید. به امضای عده‌ای از آقایان نمایندگان
رئیس- فوریت اول مطرح است آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- در این جلسه یک لایحه‌ای الان از طرف آقای وزیر کشاورزی تقدیم شد راجع به اجازه حیازت اراضی موات که البته آن جنبه اعم دارد و این طرحی که آقایان داده‌اند این جنبه اخص دارد به نظر بنده اگر آقایان قبول بفرمایند که یک فوریتش تصویب بشود دیشب هم در هیئت دولت مذاکره شد که اصول این لایحه مورد موافقت دولت است اجازه بفرمایید یک فوریت این لایحه تصویب بشود و برو به کمیسیون و به آن لایحه‌ای که از طرف دولت تقدیم شده تلفیق بشود و یک لایحه جامعی تقدیم مجلس شواری ملی بشود (نمایندگان- بسیار خوب است)
رئیس- آقای رضا افشار با فوریت مخالفید؟ بفرمایید.
رضا افشار- بنده با طرح این لایحه در مجلس شورای ملی به کلی مخالفم چون آن را مخالف قانون اساسی می‌دانم اگر دولت حقی دارد و مردم حقوقی دارند و دولت به حقوق مردم تجاوز می‌کند مردم مراجعه به عدلیه می‌کنند مرکز تظلمات عمومی عدلیه است ما نباید به عنوان یک طرح املاک اختصاصی مردم را به دولت بدهیم و در تصرف مال مردم مداخله بکنیم از این نقطه‌نظر بنده مخالفم (صحیح است)
رئیس- این طرحی که رسیده و یک لایحه‌ای هم آقای وزیر کشاورزی دادند برای آن هم تقاضای یک فوریت شده هر دو را با یک فوریت اگر آقایان موافق باشند رأی بدهید برود به کمیسیون در این مورد بحث و مطالعه قرار بگیرد و بعد بیاید به مجلس (صحیح است) (یکی از نمایندگان لایحه دولت را هم بفرمایید قرائت کنند) باید تکلیف فوریت این معین بشود بعد آن قرائت بشود رأی می‌گیریم آقایانی که با یک فوریت همین طرح موافقند قیام بفرمایند (عده کمتری برخاستند) عده حاضر در مجلس ۸۵ نفر است ۴۱ نفر بیشتر رأی ندادند بنابراین تصویب نشد (حشتمی- می‌خواهند دولت را وادر کنند که اراضی بی‌خود را یک میلیون دومیلیون بخرد) به طور عادی به کمیسیون کشاورزی خواهد رفت (تیمورتاش- به کمیسیون دادگستری) (صارمی- این یک امر حقوقی است باید به کمیسیون دادگستری برود) تشخیصش با من است به هر دو کمیسیون کشاورزی و دادگستری می‌رود
۸- طرح و عدم تصویب فوریت لایحه حیازت اراضی موات
رئیس- حالا لایحه دولت راجع به اراضی موات قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی- به منظور جلوگیری از بردن اراضی موات و منع سوداگران شیاد از عصب آن که صرفاً با احداث مختصر شیاری در اطراف میلیون‌ها متر زمین آن را حیازت تعبیر به نام خود ثبت داده و بعداً قطعاًت آن را به اضعاف مضاعف به دیگران منتقل و همین عمل موجب شکستن پول و ترقی هزینه زندگانی می‌گردد لایحه پیوست را که مشتمل بر چهار ماده است با قید یک فوریت برای طرح و تصویب تقدیم می‌دارد.
ماده اول- از این تاریخ حیازت اراضی موات با اجازه و نظارت دولت خواهد بود. که اجازه مزبور پس از رسیدگی به صلاحیت و استعداد احیاکننده برای مدت معین صادر خواهد شد و حدود کامل زمین مورد اجازه در آن قید خواهدگردید.
تبصره ۱) آئین‌نامه مربوطه با اجازه و نظارت دولت از طرف وزارت کشاورزی و وزارت دادگستری تهیه و به تصویب هیئت دولت خواهد رسید.
تبصره ۲) دولت می‌تواند برای اجازه به حسب اقتضاء مورد تعرفه‌ای مقرر دارد.
ماده دوم- هر گاه موات بودن ملکی مورد اختلاف باشد رسیدگی به آن در تهران به عهده هیئتی است مرکب از شورای عالی ثبت و یک نفر نماینده وزارت کشاورزی به انتخاب وزیر کشاورزی و تصویب هیئت وزیران به اضافه ۸ نفر از رؤسا یا مستشاران دیوانعالی کشور که رئیس کل دیوان مذکور برای هر سال معین خواهد نمود و در شهرستان‌ها با نماینده اول وزارت کشور و نماینده وزارت کشاورزی و نماینده وزارت دادگستری می‌باشد و رأی هیئت قطعی است.
ماده سوم- نسبت به اراضی موات که تقاضای ثبت شده است و مدت اعتراض آن هم نگذشته باشد دولت مکلف است که اعتراض به تقاضای ثبت نموده و موضوع را طبق مقررات قانونی تعقیب نماید. (عاملی- سند مالکیت هم از بین می‌رود)
ماده چهارم- اقداماتی که از طرف دولت راجع به اراضی بایر و موات اطراف شهر تهران و شهرستان‌ها بر طبق لوایح سابق تاکنون شده است معتبر خواهد بود- نخست‌وزیر- وزیر کشاورزی عمیدی نوری- اجازه بفرمایید ماده سوم را یک مرتبه دیگر بخوانند.
رئیس- یک بار دیگر قرائت می‌شود
(ماده سوم به شرح سابق خوانده شد)
رئیس- آقای صارمی با فوریت مخالفید بفرمایید.
صارمی- غرض از مخالفت بنده نسبت به این لایحه از لحاظ تشریفات قانونی است و از نظر تشریفات قانونی این لایحه قابل طرح در مجلس نیست به دلیل این که این لایحه صرفاً یک امر حقوقی است و مربوط به مواد قانون مدنی است وزیر دادگستری ذیل لایحه را امضا نکرده است در صورتی که هیچ مربوط به امر کشاورزی نیست و راجع به امور کشاورزی مطلقاً ارتباط پیدا نمی‌کند و لایحه‌ای است حقوقی و این لایحه را وزیر دادگستری باید امضاء کرده باشد تا قبل طرح در مجلس باشد (عبدالصاحب صفایی- وزیر دارایی هم باید امضاء کند) امضاء وزیر دارایی از نقطه‌نظر این است که می‌گوییم از لحاظ سلطه بر اموال دولتی و اراضی
موات است وزیر دارایی هم نظر داشته باشد و این موضوع آن قدرها لازم نیست ولی از نظر حقوقی امضای وزیر دادگستری لازم است و سوابق زیادی هم راجع به اراضی موات در کمیسیون‌های مشترک وجود دارد بانک ساختمانی لایحه‌ای داده است و در کمیسیون دادگستری مشترک مجلسین مطرح شده است و البته این هم می‌رود در آن کمیسیون و در آنجا با توجه به لوایح قبلی مورد مطالعه قرار می‌گیرد فی‌حدذاته نسبت بخود لایحه بنده شخصاً موافقم و فکر می‌کنم که نسبت باین لایحه باید تصمیم گرفته شود تا از مصرف اراضی مواتی که موجب سرمایه غیرمشروع برای افرادی شده جلوگیری شود ولی موضوعی که لازم می‌دانم راجع به امضای وزیر دادگستری است.
رئیس- لایحه را هم نخست‌وزیر امضا کرده و هم وزیر کشاورزی.
صارمی- لایحه‌ای است حقوقی و فقط مربوط به دادگستری و قانون مدنی است و اصلاً مربوط به وزیر کشاورزی نست.
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- خواستم به آقایان اطمینان بدهم که این لایحه با موافقت نظر وزارت دادگستری تهیه و تنظیم شده (حشمتی- چرا امضاء نکرده‌اند) خوب حالا اگر امضاء نکرده‌اند شاید وارد باشد علی‌ایحال آقایان به فوریت آن رأی بدهند اطمینان داشته باشند که با نظر وزارت دادگستری تهیه شده.
رئیس- آقایانی که با یک فوریت این لایحه موافقند قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد به طور عادی هر دو لایحه و طرح کمیسیون می‌رود.
دکتر جزایری- مجلس با این قبیل کارها مخالف است آقای رضا افشار نمی‌گذارند کاری بشود محال است بگذارد کاری در این مملکت پیش برود.
۹- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- جلسه ختم می‌کنم جلسه آینده روز پنجشنبه ساعت ۹ صبح
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت