مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ آبان ۱۳۴۷ نشست ۸۱

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ آبان ۱۳۴۷ نشست ۸۱

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۲ آبان ۱۳۴۷ نشست ۸۱

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۲۲

جلسه: ۸۱

مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

فهرست مطالب:

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان پردلی- مهندس بهرام‌زاده- بهادری- رضازاده- شکیبا- مهندس عطائی- مهندس اردلان- صادق سمیعی- دکتر خطیبی- دکتر شریعت- دکتر عدل- مانی- مرتضوی- امیر احمدی- دکتر سعید حکمت- شیخ‌بهائی- محدث‌زاده- مهرزاد.

غائبین بی‌اجازه

آقایان دکتر رهنوردی- مهندس پرویز بهبودی- دکتر رضوانی- دیهیم- فخرطباطبائی.

غائبین مریض

آقایان دکتر سعید- سلیمانی کاشانی- مجد- بختیار بختیاریها- مهندس اخوان- دکتر پرتواعظم- جوادی- مهندس زنجانچی- ظفر- عجم- دکترعدل طباطبائی- موقر.

- قرائت تلگرام جوابیه و اصل تلگرام معروضه به مناسبت میلاد والاحضرت همایون ولایت‌عهد عظمی

۲- قرائت تلگرام جوابیه و اصل تلگرام معروضه به مناسبت میلاد والاحضرت همایون ولایت‌عهد عظمی

رئیس- این تلگراف از کاخ همایونی به مجلس شورای ملی مخابره شده است.

جناب عبدالله ریاضی رئیس مجلس شورای ملی. تلگرام مبنی بر شادباش و ابراز احساسات صمیمانه‌ای که به مناسبت سالروز ولادت والاحضرت همایون رضا پهلوی ولایت‌عهد ایران مخابره نموده بودید موجب خرسندی خاطر ما و علیاحضرت شهبانوی ایران گردید، توجهات و عواطف خاص ما را به هیئت رئیسه و عموم نمایندگان مجلس شورای ملی ابلاغ نمائید.

شاه- ۹ آبان ماه ۴۷

رئیس- تلگراف معروضه مجلس به پیشگاه همایونی به این شرح بود.

پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر

با نهایت افتخار عید میلاد مسعود والاحضرت همایون ولایت‌عهد عظمی را از طرف خود و هیات رئیسه نمایندگان مجلس شورای ملی به پیشگاه مبارک آن شاهنشاه معظم و علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی محبوب ایران تبریک و تهنیت عرض کرده از درگاه خداوند متعال مسئلت دارد که وجود مبارک والاحضرت همایون ولایت‌عهد را در کنف حمایت خود و در زیر سایه پدر تاجدارشان برای ملت ایران مصون و محفوظ بدارد.

جان نثار عبدالله ریاضی

- بیانات قبل از دستور آقایان: خسروی کردستانی- دکتر بهبهانی- باقر بوشهری- مجید محسنی- آموزگار

۳- بیانات قبل از دستور آقایان: خسروی کردستانی- دکتر بهبهانی- باقر بوشهری- مجید محسنی- آموزگار

رئیس- نطق‌های فبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای خسروی تشریف بیاورید.

خسروی کردستانی- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم مجلس شورای ملی.

روزهای فرخنده و پرشگونی که مبدا تحول و پیشرفتی برای اهالی یک سامان بوده هیچگاه فراموش شدنی نیست.

مسلماً خاطره پر ارج و گرامی مسافرت میمنت اثر علیاحضرت شهبانوی محبوب به خطه کردستان که موید عنایات و توجهات خاص شاهنشاه آریامهر به اهالی آن منطقه است همیشه در قلوب مردم بهترین جایگاه را دارد.

احساسات بی‌شائبه‌ای که مردم کردستان در سفر شهبانوی گرامی نسبت به شاهنشاه معظم و معظم‌له او و ولیعهد محبوب از خود نشان دادند نمونه عالی‌ترین و صمیمانه‌ترین سپاس یک ایرانی بود که به مقام شامخ سلطنت تقدیم می‌دارد و از قرون و اعصار بعنوان گرانبهاترین میراث برای آنها بجا مانده است شهبانوی محبوب در مدت مسافرت با صبر و حوصله کامل و کم‌نظیر و یک برنامه طاقت‌فرسا که اغلب بیش از ۱۶ ساعت را در شبانه روز شامل بود به مشکلات و نیازمندی‌های مردم منطقه رسیدگی و برای رفع آنها دستورات لازم به مسئولان امر صادر فرمودند و برای اینکه از نزدیک به حوائج مردم آشنا گردند و به درد دلها رسیدگی فرمایند دور افتاده‌ترین نقاط مرزی و راه‌های خاکی و صعب‌العبور و پرپیچ و خم را با اتومبیل طی نموده و در طول راه با مردم تماس می‌گرفتند و نسبت به آنان اظهار تفقد و عنایت می‌فرمودند از جمله در جاده ۱۲۰ کیلومتری بین سنندج مریوان بفاصله هرچند کیلومتر یک‌بار توقف فرموده و نسبت به مردمی که در خط سیر موکب مبارک ده‌ها طاق نصرت زده بودند اظهار مرحمت فرموده و مراحم شاهنشاه را ابلاغ فرمودند مسلماً خاطره درخشان روز چهارشنبه ۱۶ مرداد برای اهالی مریوان با گذشت ایام فراموش نخواهد شد و اینجانب مفتخر و مباهی هستم از طرف عموم اهالی کردستان بخصوص مرزداران شاه‌دوست و میهن‌پرست مریوان عالی‌ترین مراتب سپاس را به پیشگاه معظم‌لها تقدیم دارم.

در تاریخ ده ساله اخیر ایران همواره نام گرامی شهبانوی عزیز با افتخارات ملی ما توام بوده و ارزنده‌ترین ارمغانی که به شاهنشاه آریامهر و شاهنشاهی و ملت ایران اهداء نموده‌اند وجود ولیعهد محبوب است.(صحیح است)

یکی از روزهای پرشگون تاریخ معاصر ایران روز نهم آبان و روز تحکیم میثاق و پیوند ملت ایران با مقام شامخ سلطنت است.

در چنین روزی غرش توپها و طبش دلها با هم درآمیخت و چشمان منتظر شاهنشاه و خاندان سلطنت ملت ایران به نور وجود ولیعهد دلبند روشن و تابناک گردید.(صحیح است).

هر آنگاه اوراق زرین تاریخ دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی ایران را ورق بزنیم می‌بینیم که خدای بزرگ همواره عنایات خود را شامل ملت ایران نموده و حافظ و نگهبان این میثاق بوده‌اند.

چون اساس استقلال و ملیت و تمدن ما به حکومت دو هزار و پانصدساله شاهنشاهی پیوستگی داشته و حس شاه‌دوستی و میهن‌پرستی با خون ایرانی سرشته شده و باشیر اندرون شد و با جان به درود هنگامی که سربازان غیور خراسانی و سیستانی و جانبازان خوزستانی و مرزداران دلیل آذربایجانی و کردستانی به ندای بام میهن پاسخ مثبت داده و سینه‌های خود را سپر آماج تیرهای جاندوز دشمنان نموده‌اند به هنگام واپسین دم حیات و وداع با جان شیرین همگی این آهنگ مقدس را سر داده‌اند.

بجنگم چکد خون گر از قلب پاک

خداشاه ایران نویسد بخاک (احسنت)

ملت ایران بخوبی آگاه است که رهبر عالیقدر این کشور کهنسال در روزهای پرآشوبی که که جنگ دلهره، یاس، تشویش، اضطراب و عدم امنیت براین مرز و بوم سایه مخوف انداخته بودند زمام امور را در دست گرفته و آمادگی و تصمیم قاطع خود را برای مبارزه پیگیر و پیکار بی‌امان با این نابسامانی‌ها اعلام داشته و چون ناخدائی مدبر و طوفان دیده با هوشیاری و بیداری کامل و بموازات جریانات بین‌المللی کشتی متلاطم این مملکت را از میان جذرومد حوادث گذرانیده و صحیح و سالم بساحل نجات هدایت فرمودند و پس از ایجاد امنیت و آرامش برای تجدید مجد و عظمت باستانی کشور و تامین زندگی بهتر برای عموم فرمان انقلاب سفید را صادر و به دنیا نشان دادند که تا رمقی بوجود آخرین فرد با شرافت ایرانی باقی است ملیت ما همچنان بر تارک افتخار و تمدن بشریت می‌درخشد و تاریخ ثبت نمود که ملتی که شایسته زندگی است هیچگاه نمی‌میرد چون الفبای تاریخ ملل با نام ایران شروع شده و مسلماً برای همیشه نام مملکت ما را در سرلوحه و سرآغاز تاریخ دنیا با خط زرین خواهد درخشید (احسنت).

فرمان شاهنشاه یعنی منشور انقلاب شاه و ملت زندگی پرسعادت و رفاه شکوفان و دوران سرافرازی و سربلندی ملت ایران است (صحیح است).

کشور ما همگام با زمان باید جلو برود دوره تجدید مجد و عظمت باستانی و محک آزمایش و آزمودن ملی ملت ایران در برابر تاریخ و دنیا است. قافله سالار کاروان تمدن ما با قدم‌های محکم و مطمئن به سوی آینده‌ای که متضمن سعادت ملت ایران است پیش می‌رود و برای هیچ‌فردی امکان تعلل و غفلت نیست صفوف منظم این قافله با آهنگ موزون و گام‌های بسیار متین و استوار به سوی آینده روشن و تابناک پیش می‌رود و کلیه افراد ملت ایران همگام و یک دل و یک زبان در این دوره سازندگی آماده فداکاری و جانبازی هستند.

راه ملت ایران راه شاهنشاه است و هیچ‌کس در انتخاب راه تردیدی ندارد رهبر داهی و خردمند انقلاب راه سعادت و خوشبختی ما را ترسیم فرموده‌اند. شاهنشاه آریامهر نه تنها به مملکت و عصر ما تعلق دارند بلکه با نبوغ ذاتی و وسعت نظر و بصیرتی که در جریانات بین المللی از خود نشان داده‌اند به جهان و به تاریخ بشریت متعلق هستند. (صحیح است)

پرچمداری پیکار با بی‌سوادی در سطح جهانی و رفع اختلافات بین کشورها و استقرار صلح بین آنها وامعان نظر در معضلات بین‌المللی و پیشنهاد تشکیل لژیون و خدمتگزاران بشر شواهد زنده و مسلم رهبری شاهنشاه در مسائل بین‌المللی می‌باشد و ملت ایران مفتخر و مباهی است که رهبر عالیقدر او مورداحترام و ستایش ملل جهان می‌باشد. (صحیح است).

و به شکرانه وجود شاهنشاه و ادامه دوران طلائی آریامهر با کار بیشتر و خلوص نیت و صفا و صمیمیت و تجهیز و بسیج کلیه عوامل و نیروها و امکانات باید وظیفه و دین خود را به بهترین نحو انجام دهیم چون برای زندگی بهتر بایستی بیشتر کار کرد و هر فرد ایرانی باید بداند که فداکاری او در سرنوشت کشورش موثر است مادر کلیه جریانات در راهی قدم می‌گذاریم که شاهنشاه پیشرو هستند طراح انقلاب منحصراً براساس نیازمندی‌های جامعه، انقلاب ملت ایران را پی‌ریزی فرموده‌اند و کلیه موفقیت‌هائی که در مدت کم در زمینه تحول وضع اقتصادی و اجتماعی و سیاسی در شهرها و روستاها بدست آورده‌ایم مدیون رهبری شاهنشاه می‌باشد و ایمان راسخ داریم با کار خلاقه و مثبت بیشتر به سعادت واقعی و زندگی ایده‌آلی که رهبر انقلاب برای فرد فرد ما در نظر گرفته‌اند خواهیم رسید.

زنده باد شاهنشاه پاینده ایران (احسنت).

رئیس- آقای دکتر بهبهانی تشریف بیاورید.

دکتر بهبهانی- خداوند بزرگ تجدید مجد و عظمت ایران باستان را بعهده خاندان جلیل سلطنت پهلوی محول فرموده است (صحیح است) این مطلب موضوعی است که مورد قبول نه تنها ملت ایران بلکه مورد قبول و تایید مردمان واقع‌بین و حقیقت‌بین جامعه بشریت قرار گرفته. دیروز یک‌بار دیگر یکی از نقاط جنوبی ایران و جزایر و خلیج‌فارس شاهد یکی از موفقیت‌های افتخارآمیز و غرورانگیز برنامه‌های انقلابی شاهنشاه عزیز و عظیم ایران بود، افتتاح لوله نفت جزیره لاوان که یکی دیگر از رگهای حیاتی مملکت از نظر اقتصادی و سیاسی است مطلبی است بسیار بسیار قابل توجه بخصوص که از شروع برنامه تا زمان بهره‌برداری بیش از سه سال زمان نگرفته است، و با افتتاح این لوله نفت که سالیانه بیش از ده میلیون تن نفت به اقتصاد کشور کمک می‌شود برای حیات اجتماعی مردم جنوب بسیار ارزنده و بسیار گرانبهاست و بنده اینجا لازم می‌دانم از فعالیت پیگیری که شرکت نفت در اجرای برنامه‌های میهنی شاهنشاه انجام می‌دهند واقعاً سپاسگزاری کنم (احسنت) جزیره لاوان که شاید معروف حضور آقایان باشد در سابق بنام شیخ شعیب معروف بود و قبل از آن نیز لاوان نام داشت و لاو در اصطلاح محلی به معنی صدف است، و اینجا یکی از نقاطی است که سابقاً در آن صید مروارید و صدف انجام می‌شده و امروز علاوه بر وضع محلی مسئله نفت اهمیت و موقعیت خاصی به این جزیره بخشیده که واقعاً باید قبول کرد که خدای ایران همیشه برای ملت ایران خیر پیش‌بینی می‌کند منتها توجه به این خیر و مصلحت‌اندیشی را شخص شاهنشاه دارند که در راه رفاه مصرف و مصروف می‌دارند، در عرایض چند روز قبل عرض کردم که روزی یا هفته‌ای نیست که در یکی از نقاط مملکت برنامه بزرگی انجام نشود و بعرض نمایندگان عزیز مجلس شورای ملی و حضار محترم رسانیدم که تلویزیون بندرعباس قریباً افتتاح می‌شود و شاهد این مدعا هم بودیم که در طی زمانی بسیار بسیار کوتاه تلویزیون بندر عباس افتتاح شد، بنده در اینجا مجدداً از مسئولین وزارت اطلاعات تشکر می‌کنم و استدعا می‌کنم با توجه به برنامه‌ای که وزارت اطلاعات درآماده کردن سازمان تلویزیون بندرعباس اجرا کرده لااقل سایر سازمان‌ها و دستگاه‌ها هم تاسی کند نسبت به ساختمان و تکمیل بیمارستان ۷۰ تختخوابی بندرعباس و ساختمان تلفن کاریر آنجا که مدتی است راکد مانده توجه عاجلی بشود و دو مرتبه در مورد ساختمان‌ها به فعالیت بپردازند تا زودتر آماده بهره‌برداری شود، همچنین تقاضا دارم که دولت بخصوص آقای وزیر دادگستری و سازمان مسکن وزارت آبادانی و مسکن نسبت به ساختمان ثبت و دادگستری بندرعباس که ساختمان بسیار بسیار مخروبه و نابسامانی است و با توجه به روابط بین این‌طرف و آن‌طرف خلیج‌فارس و مردمی که رفت و آمد دارند این ساختمان‌های ثبت و دادگستری از نظر دید بسیار بدمنظره و کریه است، تقاضا دارم جناب آقای پرتو اقدامی بفرمایند که ساختمان ثبت و دادگستری آن قسمت جزو برنامه‌های جلوتر قرار بگیرد و زودتر به نتیجه برسد، بنده پیش از این مزاحم آقایان نمی‌شوم و بقیه وقتم را به جناب آقای بوشهری می‌دهم که اگر مطالبی دارند بفرمایند.

رئیس- آقای بوشهری بفرمائید.

باقر بوشهری- با اظهار تشکر از همکار محترم آقای بهبهانی که چند دقیقه از وقت خودشان را به بنده دادند و جریان تشریف فرمائی دیروز شاهنشاه بزرگ ایران را برای افتتاح تاسیسات شرکت نفت لاوان در خلیج فارس تشریح فرمودند ولی اقدامات رهبر انقلاب ایران طوری است که هرروز یک کار بزرگ عمرانی در این کشور بدست مبارک شاهنشاه آریامهر افتتاح می‌گردد و هرچه گفته شود کم گفته شده برای ملت ایران بخصوص ساکنین خلیج‌فارس افتخارآمیز است که این قبیل کارهای بزرگ به اراده توانای شاهنشاه آریامهر صورت می‌گیرد و جهانیان می‌دانند که اندیشه‌های گرانبهای شاهنشاه عزیز ما موجب شده است که حتی از اعماق خلیج‌فارس ثروت سرشار ملی استخراج شده و به نفع اقتصاد مملکت و بالا بردن سطح زندگی ملت بصورت جالبی بمصرف برسد، تاسیساتی که شاهنشاه افتتاح فرمودند ثمره یکی از قراردادهای جدید نفتی است که در دوره قبل در این مجلس بتصویب رسید و در مدت کوتاهی به نتایج ثمربخشی رسیده بنحوی که از فلات قاره ایران در خلیج‌فارس در یک منطقه ۸ هزارکیلومتری قراردادی با چند شرکت نفتی منعقد و علاوه از پذیره‌ای که نصیب ملت ایران شد تاکنون در حدود هشتاد میلیون دلار در آن منطقه سرمایه‌گذاری شده و سالیانه ده میلیون تن (دویست‌هزار بشکه در روز) استخراج می‌گردد و از این راه مبالغ سرشاری عاید کشور عزیز ما می‌گردد.

تاکنون در این منطقه نفتی ساسان معروف است ۱۶ حلقه چاه حفر شده و یک رشته خط لوله ۲۲ اینچی از میدان ساسان تا جزیره لاوان به ظرفیت ۲۰۰ هزار بشکه در روز کشیده شده و طول خط لوله در کف خلیج‌فارس در بعضی نقاط تا عمق ۳۰۶ پا می‌باشد و این اولین خط لوله با مشخصات دقیق فنی است که در چنین عمقی در جهان نصب شده است در جزیره لاوان ۶ مخزن نفتی هرکدام به ظرفیت نیم میلیون بشکه ساخته شده و کشتی‌هائی با ظرفیت دویست هزار تن می‌توانند از اسکله این تاسیسات نفتی بارگیری کنند.

برای بنده افتخارآمیز است که از نزدیک شاهد تجلیات اندیشه‌های شاهنشاه بزرگ ایران بوده و مثل همه ساکنین خلیج‌فارس شاهد و ناظر بودم که شاهنشاه آریامهر در میان ابراز احساسات عمیق مردم این تاسیسات بزرگ نفتی را افتتاح فرمودند.

از چند سال که این قراردادهای نفتی با ایتکار شاهنشاه آریامهر و تلاش و کوشش شبانه روزی جناب دکتر اقبال و کارشناسان نفتی ایران منعقد و به پارلمان تقدیم شد و بنده هم افتخار داشتم که مثل سایر همکاران با رای سفید آنرا تایید کنم فکر نمی‌شود کرد به این سرعت و به این زودی این قرارداد به نتیجه برسد ولی اکنون با کمال مسرت به اطلاع همکاران محترم می‌رسانم که با بهره‌برداری از میدان نفتی ساسان تحول بزرگ دیگری در زندگی ساکنین خلیج‌فارس بوجود آمده و مردم خوب می‌دانند که مجاهدت‌های شبانه‌روزی رهبر بزرگ انقلاب ایران موجب شده است که این کارهای وسیع و بزرگ به سرعت بثمر برسد (صحیح است).

وظیفه خود می‌دانم از طرف ساکنین خلیج‌فارس تشریف‌فرمائی ذات مبارک شاهنشاه ایران را به جزیره لاوان تبریک گفته (احسنت) و برخود می‌بالم که با توجهات شاهنشاه آریامهر و کوشش‌های شبانه‌روزی جناب آقای دکتر اقبال رئیس هیئت مدیره و مدیرکل شرکت نفت و کلیه مهندسین و کارکنان صنعت نفت ایران و مقامات شرکت نفتی لاپکو تشکر کند و این موفقیت بزرگ را به همه مردم عزیز ایران تبریک می‌گویم در خاتمه عظمت ایران عزیز را در ظل توجهات شاهنشاه آریامهر از ایزد توانا خواستارم (احسنت).

رئیس- آقای مجید محسنی تشریف بیاورید.

مجید محسنی- «کشور ما دارای تاریخ پرافتخاری است. و افتخارات گذشته ما نیز برخلاف آنچه از ظواهر تواریخ معلوم می‌شود منحصر به کشورگشائی نبوده است بلکه در زمینه علم و هنر نیز این مملکت مقام بسیار ارجمند و پرافتخاری داشته است و ما باید بکوشیم که دوره‌های مجد و جلال این کشور ااز سر گرفته شود» از بیانات شاهنشاه در بهمن ۱۳۲۸- خیلی قدیمی‌ها وقتی من کودکی بیش نبودم (یک‌نفر از نمایندگان- چند سال پیش بود) بعد عرض می‌کنم قدیم‌ها سرکوچه ما یک استاد نقاش دکه‌ای داشت هر روز با یک دنیا اشتیاق تابلوی تازه‌ای را که ترسیم کرده بود به دیوار دکه توی خیابان آویزان می‌کرد ولی هر روز از روز پیش از این کار خود دلتنگ‌تر و ناراحت‌تر می‌شدچون قدر او را نمی‌دانستند به تابلوی او سنگ می‌انداختند آزارش می‌رساندند و مسخره‌اش می‌کردند من آن روز فکر می‌کردم این اسماعیل آقای نقاش چه اصراری دارد که تابلواش را در خیابان نصب کند و با امام این ناملایمات کارش را هر روز تکرار کند سال‌های سال گذشت چند روز پیش بنا به دعوت وزارت فرهنگ و هنر به تماشای نمایشگاه نقاشی دانشکده تزئینی و سایر نمایشگاه‌ها رفتم وقتی دیدم جوان‌های نقاش و هنرمندما اثرهای جالب و متنوع خود را با سلیقه خاصی در محوطه با صفای پارک پهلوی زیر سایه‌بانهای قشنگ و کنار استخر زیبا قرار داده‌اند و کارشان مورد توجه و تشویق اولیاء مملکت و عموم طبقات قرار گرفته و سرشار از ذوق و شوق هستند فهمیدم که آن استاد اسماعیل نقاش بیچاره دلش می‌خواست کارش را بمعرض تماشای عموم بگذارد و از توجه مردم لذت ببرد اما نه محیط آماده بود و نه چنین امکاناتی برایش وجود داشت اما امروز از برکت وجود شاهنشاه و شهبانوی هنرپرور نه تنها هنرمندان کشور ارج پیدا کرده‌اند و امکانات عرضه کردن کار برای آنها فراهم شده است بلکه هنرمندان جهان هم هرسال هم با اشتیاق تمام به ایران می‌آیند تا در تالار رودکی و تخت جمشید هنر خود را عرضه دارند آیا وسیله‌ای بهتر و موثرتر از هنر می‌توان برای نشر تمدن و ایجاد دوستی و صلح پیدا کرد؟ مسلماً نه این ماه آبان که ماه سرور و شادمانی، ماه شکوه و جلال، ماه افتخار شاهنشاهی، ماه تاجگذاری شاهنشاه آریامهر و شهبانوی گرانقدر، ماه نور و روشنائی، ماه میلاد با سعادت آریامهر شاه شاهان و والاحضرت همایون ولایت‌عهد و شاهزادگان ارجمند است و خوشبختانه مصادف شده است با میلاد مسعود و مبارک دو سرور شیعیان جهان و بزرگ عالمیان حضرت قائم (ع) و حضور سیدالشهداء علیه و آله و سلم که امسال توام با برکت و نعمت آسمانی هم شده است برای جامعه هنرمندان مملکت ماه سرفرازی و افتخار بیشتری است زیرا در سال گذشته بعد از مراسم فرخنده تاجگذاری نخستین اقدام شاهنشاه آریامهر و شهبانوی محبوب ایران گشایش تالار رودکی یعنی خانه هنر و فرهنگ ایران بود و به همین جهت به ابتکار وزارت فرهنگ و هنر همه ساله در ماه آبان در سراسر ایران جشن‌های فرهنگ و برپا می‌شود کما اینکه در این دو هفته شاهد بهترین نمایشگاه‌های هنری مملکت بودیم که با همکاری صمیمانه وزارت آموزش و پرورش و سایر وزارت‌خانه‌ها تشکیل شده بود و فعالیت صمیمانه کارکنان وزارت فرهنگ و هنر بسیار بسیار چشم‌گیر بود. امسال در این ماه افتخار بزرگ دیگری نصیب هنرمندان کشور شد، آریامهر با اعطاء نشان بعده‌ای از هنرمندان، جامعه هنری را مورد عنایت بیشتر خود دادند. شهبانوی ارجمند و هنرپرور با گشایش کنگره شعر و ادب پارسی افتخاری بس عظیم نصیب هنرمندان فرمودند. امروز یعنی دوازدهم آبان‌ماه مصادف با جشن‌های فرهنگ و هنر برای جامعه هنرمندان کشور که سال‌های سال بود نتیجه دسترنجشان مورد دستبرد عده‌ای غارت‌گر قرار می‌گرفت روز بسیار بزرگ و تاریخی است زیرا امروز لایحه حفظ حقوق هنرمندان در مجلس شورای ملی مجلس انقلاب ششم بهمن مطرح می‌شود.

امیدوارم با تصویب این لایحه بتوانیم به یکی‌دیگر از منویات شاهنشاه آریامهر که همواره مشوق هنرمندان بوده‌اند جامه عمل بپوشانیم.

برای هنرمندان تصویب این لایحه کم از تصویب لایحه اصلاحات ارضی برای کشاورزان مملکت نیست اجازه فرمائید برای حسن‌ختام سخنانم را با فرمایشات شاهنشاه آریامهر که در دانشگاه بانکوک ایراد فرمودند پایان دهم.

«من قویاً اعتقاد دارم که در جهان امروز ما با وجود پیشرفت‌های خارق‌العاده‌ای که در زمینه‌های صنعتی و اقتصادی بدست آمده شاید بتوان گفت فرهنگ نقش درجه اول اهمیت را دارد زیرا پیشرفت مادی اگر توام با پیشرفت معنوی و فرهنگی نباشد هرگز قادر نخواهد بود خوشبختی جوامع بشری را تامین کند» (احسنت)

رئیس- آقای دکتر آموزگار تشریف بیاورید.

آموزگار- بیان جلال و شکوه و حرمتی که شاهنشاه آریامهر. در قلب خلیج‌فارس بوجود آوردند وقتی بسیار می‌خواهد. آنان‌که در سفرهای اخیر شاهنشاه ملتزم رکاب بودند و به مجموع حوادث خلیج‌فارس در چند قرن اخیر انس داشتند حس می‌کردند که چقدر سرافراز و مباهی شده‌اند و این مسافرت‌ها در تن و جان ایرانیان ساحل‌نشین خلیج‌فارس چه غرور و مناعتی دمیده است.

نمایندگانی که در دوره گذشته افتخار همکاری با آنها داشتیم و الآن در این جلسه تشریف دارند خوب بخاطر دارند که در یکی از شرفیابی نمایندگان به محضر مبارک اعلیحضرت شهریاری در کاخ مرمر شاهنشاه فرمودند:

«اگر در خلیج‌فارس نفت پیدا نمی‌شد و یک دانه ماهی هم در آبهای آن نبود بازهم وظیفه داشتیم تا پای جان از آن حفاظت و دفاع نمائیم».

دیروز باید تشریف می‌داشتید و می‌دیدید که در قلب خلیج‌فارس یعنی در جزیره لاوان شاهنشاه بزرگ و اندیشمند ایران زمین در لباس فرمانده نیروی دریائی با چه شکوه و عظمتی مظاهر ملیت ما را به ثبوت رسانیدند.

در تاریخ ایران بسیاری از شهریاران بر سر خلیج‌فارس و سیادت دریائی آن مبارزه‌ها کردند اما هرگز دیده نشده است توقیفی که اعلیحضرت همایونی محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر در این امر عظیم ملی و تاریخی بدست آوردند بدست بیاورند.

اعمال قدرت و حاکمیت ملت ایران در خلیج‌فارس که آبهای گرم آن میلیونها سال بر این سواحل بوسه زده است توجه خاص به این منطقه از کشور که حکم جهاز تنفسی ایران را دارد سفرهای سخت و مشکل و پی در پی به خلیج‌فارس همه و همه نمودار اندیشمندی و عشق بی‌حد و حصر اعلیحضرت شهریاری به حفظ و حراست مجموعه ایران و ایرانیت است. (صحیح است)

همین موافقت‌نامه اعمال کامل حاکمیت ایران بر جزیره فارسی واقع در جنوب خلیج‌فارس که لایحه آن از مجلس سنا رسیده و در دستور امروز مجلس قرار دارد یکی دیگر از نمونه‌های بارز این مطلب است.

مردم خلیج‌فارس تا آنجا که به یاد دارند هرگز نشنیده و ندیده‌اند که شاهنشاهان ایران رنج سفر بر خود هموار سازند و به این نقاط که از لحاظ آب و هوا و امور اقلیمی سخت است سرکشی کنند این نیز مثل هزاران فضیلت و کمال و مردم‌دوستی و ایران‌پرستی سرمشقی است که شاهنشاه آریامهر به تاریخ ایران سپردند تا آیندگان بدانند رهبر عالیقدر ما در تامین حقوق ایران و هیچ سختی و مشکلی را به حساب نمی‌آورند و در هر شرائط و اوضاع و احوالی با شجاعت خاص به پیشواز حفاظت و منافع ایران می‌روند (صحیح است).

دیروز جزیره لاوان برخود می‌بالید، قلب خلیج‌فارس بیشتر می‌زد، ساحل‌نشینان و مردم جزائر و بنادر افتخار و غرور را حس می‌کردند زیرا یاور و مددکار ملت ایران را در میان خویش می‌دیدند بگذریم که این مسافرت‌ها تا چه اندازه در خلیج‌فارس تاثیر می‌گذارد و تا چه حد ایرانیان جنوب خلیج‌فارس را امیدوار می‌کند زیرا می‌بینند که روز بروز تکیه‌گاه عظیم‌تری در دسترس دارند و حقیقت این سفرها در داخله ایران و در بین مردم سواحل و بنادر و جزیره خلیج‌فارس که در سنوات اخیر به برکت الطاف شاهنشاه دارای بهداشت و فرهنگ و راه شده‌اند و هر یک با انس به انقلاب شاه و مردم وضع اقتصادی بهتری را لمس می‌نمایند عشق بزرگی و غرور به حیات را برای آنان به ارمغان می‌آورد.

این مردم که قبل از انقلاب اجتماعی ایران و ناامیدی می‌زیستند و خود را فراموش شده مرکز می‌دیدند امروز درک می‌کنند که در زیر سایه عنایات شاهنشاه ایران زمین هستند و روز به روز رشیدتر می‌شوند و وضع اقتصادی و اجتماعی آنان سال به سال رونق بیشتری می‌گیرد (صحیح است).

از تمام این مسائل که بگذریم دیروز مظاهر انقلاب عظیمی که شاهنشاه آریامهر در قراردادهای نفتی بوجود آورده بودند به چشم دیده می‌شد کجا رفتند منفی‌بافانی که عوام‌فریبی می‌کردند و می‌گفتند دست به هیچ کاری نباید زد تا وجاهت خود را حفظ کنند و شعارشان این بود (سفره نینداخته بوی مشک می‌دهد) آنها از فدا شدن منافع جامعه برای حفظ وجاهت دروغین خود را نداشتند (صحیح است) و کجا هستند آنان که جاهلانه‌ساز ورشکستی ایران را کوک می‌کردند.

بیایند و به چشم خود ببینند که طرح اعلیحضرت همایون شاهنشاه در جهت مثبت چه ثمره پرارزشی داشته است سیاست توام باشرف و حرمت شاهنشاه موجب گردیده است که بعد از سه سال رئیس شرکت نفت در سطح جزیره‌ای خشک و فراموش شده این همه ارقام و اعداد را در پیشرفت رشد اقتصادی ایران عرضه بدارد برای ملت ایران ثابت شده است که به جای عوام فریبی و دروغگوئی چه نتایج گرانبها و نیکوئی از سیاست مثبت و مستقل ملی پادشاه خردمند خود نصیبش شده است (صحیح است).

برای استحضار همکاران محترم قسمتی از گزارش جناب آقای دکتر اقبال مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران که در موقع افتتاح تاسیسات نفت لاوان به پیشگاه ملوکانه معروض داشته‌اند می‌خوانم:

(شرکت نفت لاوان براساس ۲۵- ۷۵ درصد در نتیجه مشارکت شرکت ملی نفت ایران و چهار شرکت آمریکائی در سال ۱۹۵۶ بوجود آمد مساحت ناحیه قرارداد و فلات قاره ایران در خلیج‌فارس هشت‌هزار کیلومتر مربع می‌باشد. اولین چاه اکتشافی شرکت در ۱۴۲ کیلومتری جنوب غربی جزیره لاوان در وات ۱۹۵۶ حفر و بصورت بهره ده نفت تکمیل شد با کشف نفت در چاه اکتشافی و حفاری چاه‌های بعدی وجود ذخائر نفتی قابل توجهی محرز و تجاری بودن آن در سال ۱۹۶۶ رسماً تایید و پس از آن ساختمان‌های زیرزمینی بنام میدان ساسان معروف گردید.

عملیات حفاری توسعه‌ای در میدان ساسان که مشتمل به حفر ۱۶ حلقه چاه می‌باشد مدتی است به اتمام رسیده و کلاً بصورت بهره نفت تکمیل شده‌اند.

همزمان با عملیات فوق حفاری اکتشافی در حوزه قرارداد ادامه یافته و در نتیجه شرکت مزبور در ۹۵ کیلومتری جنوب غربی لاوان میز به نفت رسیده است.

از جمله تاسیسات بهره‌برداری و صدور نفت میدان ساسان نصب یک رشته خط لوله ۲۲ اینچی جهت حمل نفت تا جزیره لاوان به ظرفیت ۲۰۰۰۰۰ بشکه در روز می‌باشد عملیات لوله‌گذاری این خط انتقال نفت خام در سال جاری تمام شده است.

طول خط لوله مذکور ۸۸ میل بوده و در کف خلیج فارس که در بعضی نقاط عمق آن به ۳۰۶ پا می‌رسد نصب شده است و این اولین خط لوله با مشخصات فوق است که تاکنون در چنین عمقی در جهان کار گذارده شده است.

در جزیره لاوان شش مخزن هرکدام به ظرفیت نیم میلیون بشکه ساخته شده که نفت این مخازن بوسیله خطوط لوله بارگیری به قطر ۳۶ اینچ و به ظرفیت ۴۰۰۰۰ بشکه در ساعت نفت را به نفت‌کش‌ها تحویل خواهد داد.

علاوه براین ساختمان خطوط لوله جمع‌آوری و انتقال و تاسیسات خشکی و ساختمان دستگاه بهره‌برداری نیز به پایان رسیده است.

ظرفیت تولید میدان ساسان بالغ ۲۰۰۰۰۰ بشکه در روز (۱۰ میلیون تن در سال) و کل مخارج جهت انجام عملیات اکتشافی و ایجاد وسائل بهره‌برداری و صدور و همچنین حفر چاه‌های توسعه‌ای مورد لزوم میدان ساسان بالغ بر هشتاد و چهار میلیون دلار بوده است).

این بود خلاصه گزارش مدیرعامل شرکت ملی نفت راجع به عملیات شرکت لاپکو در لاوان که البته این همه عملیات در این مدت کوتاه واقعاً درخشان بوده و قابل تقدیر است.

این گزارش و نظائر آن و تاسیساتی که بوجود آمده و همچنین خدمات ارزنده دیگری که در جنوب و سایر نقاط کشور شده و می‌شود باعث افتخار و غرور است و هر ایرانی با آن مباهات می‌نماید.

در روزگاری که بعضی از مدعیان رهبری در ممالک خاورمیانه درچه تنگناهای سیاسی و اقتصادی پای در زنحیرند و جزو تاسف و خجلت هیچ هدیه‌ای برای ملت خویش ندارند شاهنشاه دوراندیش و رهبر عالیقدر ما در مقام سازندگی ایران شبانه‌روز مجاهدت و صرف وقت می‌نمایند و بحمدالله در تمام موارد به نتیجه مطلوب و بسیار ارزنده رسیده‌ایم چون در کنار ما گاهی اوقات با حوادث عظیمی در زمانهای کوتاهی برخورد می‌کنیم شاید کاملاً حس نمی‌کنیم که با چه واقعیت‌های بزرگی بر شاهنشاه عظیم‌الشان رو به رو شده‌ایم این شان تاریخ است که در این موارد قضاوت کند و پیشرفت‌های همه‌جانبه ایران که ناشی از ابتکار شاهنشاه آریامهر است در پیشانی تاریخ قرن بیستم ایران ثبت نماید.

درپایان نسبت به حوزه انتخابیه خود با دولت گفتگوهائی داشتم ولی چون دیروز افتخار آستان بوسی شاهنشاه آریامهر را در جزیره لاوان که آنجا هم از نظر تشکیلات کشوری جزء شهرستان بندرلنگه می‌باشد داشتم دریغم آمد که این همه شکوه و جلال را ناگفته بگذارم اینست که گفت‌وگوی خودم را بدولت بوقت دیگری موکول می‌نمایم و از این مکان مقدس از طرف خود و سایر نمایندگان حزب مردم در بنادر و سواحل و همچنین از طرف عموم مردم شاه‌دوست و وطن‌پرست بنادر و سواحل جزائر خلیج‌فارس به پیشگاه شاهنشاهی که روزبه‌روز موجبات هرچه بیشتر مجد و عظمت شاهنشاهی ایران در خلیج‌فارس فراهم فرموده و می‌فرمایند درود می‌فرستم و سرتعظیم فرو می‌آورم. (احسنت)

- تصویب صورت‌جلسه

۴- تصویب صورت‌جلسه

رئیس- راجع به صورت‌جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه قبل تصویب می‌شود. آقای صائب.

صائب- دو نامه رسیده را برای رسیدگی تقدیم می‌کنم.

رئیس- آقای امام مردوخ.

امام مردوخ- نامه‌ای هست از طرف علمای سنندج که دارای گواهینامه اجتهاد می‌باشند بمنظور استفاده از قانون استخدام تقدیم مقام ریاست می‌نمایم.

- اعلام وصول و قرائت‌نامه‌های مربوط به دو لایحه قانونی از مجلس سنا

۵- اعلام وصول و قرائت‌نامه‌های مربوط به دو لایحه قانونی از مجلس سنا

رئیس- وارد دستور می‌شویم لوایحی از مجلس سنا رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۴ (دارائی) در خصوص لایحه اصلاح تبصره ۳۳ قانون بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور (در مورد اوراق قرضه) که ضمن مراسله شماره ۱۲۲۲۳ /۲۳۹ ل ق- ۶ /۸ /۱۳۴۷ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز شنبه ۱۱ آبان ماه ۱۳۴۷ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید، اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده به پیوست ارسال می‌شود.

نیب رئیس مجلس سنا- دکتر سید محمد سجادی.

رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۱ (خارجه) در خصوص لایحه ۴۵۲۴۸۸ مورخ پنجم آبان‌ماه ۱۳۴۷ دولت را راجع به موافقت‌نامه مربووط به حاکمیت بر جزایر فارس و العربی و تحدید حدود فلات قاره بین ایران و عربستان سعودی که در جلسه روز ششم آبان‌ماه ۱۳۴۷ تقدیم و یک فوریت آن بتصویب رسیده بود در جلسه روز شنبه ۱۱ آبان ماه ۱۳۴۷ مطرح و مورد شور واقع و بتصویب مجلس سنا رسید، اینک لایحه قانونی مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم به پیوست ارسال می‌شود.

نایب رئیس مجلس سنا- دکتر سید محمد سجادی.

- طرح و تصویب یک فوریت لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه حاکمیت برجزایر فارسی و العربی و حدود فلات قاره منعقده بین دولتین ایران و عربستان سعودی

۶- طرح و تصویب یک فوریت لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه حاکمیت برجزایر فارسی و العربی و حدود فلات قاره منعقده بین دولتین ایران و عربستان سعودی

رئیس- چون این لایحه در مجلس سنا با قید یک فوریت تصویب شده است فوریت آن مطرح است لایحه قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

قانون راجع به موافقت‌نامه مربوط به حاکمیت برجزایر فارسی و العربی و تحدید حدود فلات قاره بین ایران و عربستان سعودی.

ماده واحده- موافقت‌نامه مربوط به حاکمیت برجزایر فارسی و العربی و تحدید حدود فلات قاره بین ایران و عربستان سعودی مشتمل بر یک مقدمه و پنج ماده و دو نامه ضمیمه و یک نقشه که در تاریخ دوم آبان‌ماه ۱۳۴۷ برابر با ۲۴ اکتبر ۱۹۶۸ بین نمایندگان مختار دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عربستان سعودی در تهران به امضاء رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود. لایحه قانون فوق مشتمل بر یک ماده و موافقت‌نامه ضمیمه آن در جلسه روز شنبه یازدهم آبان‌ماه یک‌هزار و سیصد و چهل و هفت شمسی بتصویب مجلس سنا رسید.

نایب رئیس مجلس سنا- دکتر سید محمد سجادی.

رئیس- فوریت این لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به فوریت لایحه رای می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای رسیدگی به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت‌نامه فرهنگی منعقده بین دولتین شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق و ارسال به مجلس سنا

۷- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت‌نامه فرهنگی منعقده بین دولتین شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق و ارسال به مجلس سنا

رئیس- گزارش شور دوم لایحه مربوط به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه نهم آبان‌ماه ۱۳۴۷ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۶۶۵۵۴- ۱۸ /۴ /۱۳۴۷ مربوط به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق را که گزارش شور اول آن به شماره ۴۹۷ چاپ شده است برای شور دوم مطرح کرد و به شرح زیر به تصویب رسانید.

اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق که مشتمل بریک مقدمه و شانزده ماده می‌باشد و در تاریخ چهارم تیرماه ۱۳۴۷ برابر ۲۵ ژوئن ۱۹۶۸ در تهران به امضاء نمایندگان مختار دولتین رسیده است تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود اسناد تصویب آنرا مبادله نماید.

مخبر کمیسیون امورخارجه- مهرزاد.

گزارش شور دوم از کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی

کمیسیون فرهنگ و هنر باحضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۶۵۵۴- ۱۸ /۴ /۴۷ مربوط به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق را که گزارش شور اول آن به شماره ۴۹۷ چاپ شده است برای شور دوم مطرح و گزارش کمیسیون امورخارجه را در این مورد عیناً تایید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون فرهنگ و هنر- مجید محسنی‌مهر.

گزارش شور دوم از کمیسیون علوم و آموزش عالی به مجلس شورای ملی

کمیسیون آموزش عالی با حضور آقای کازرونی معاون وزارت علوم و آموزش عالی لایحه شماره ۶۵۵۴- ۱۸ /۴ /۱۳۴۷ مربوط به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهری عراق را که گزارش شور اول آن به شماره ۴۹۷ چاپ شده است مطرح و گزارش کمیسیون امورخارجه را در این مورد عیناً تهیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون علوم و آموزش عالی- دکتر قهرمان.

رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رهی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و گزارش شور اول کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به حمایت از حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان

۸- طرح و گزارش شور اول کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به حمایت از حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان

رئیس- گزارش شور اول لایحه راجع به حمایت از حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان مطرح است قرائت می‌شود.

(در این موقع مقام ریاست اداره امور جلسه را به آقای مهندس ارفع (نایب رئیس) محول نموده و جلسه را ترک فرمودند)

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی

کمیسیون فرهنگ و هنر با حضور آقای زاد معاون وزارت فرهنگ و هنر لایحه شماره ۱۶۳۴- ۲ /۲ /۴۷ دولت راجع به حمایت از حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان را که شماره ۳۵۷ چاپ شده است مطرح کرد و به شرح زیر مورد تصویب قرار داد.

اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه حمایت از حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان

فصل یکم- تعریف و اصول کلی

ماده ۱- از نظر این قانون به مولف و مصنف و هنرمند «پدید آورنده» و به آنچه که از راه دانش یا هنر و یا ابتکار آنان پدید می‌آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی که در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن بکار رفته «اثر» اطلاق می‌شود.

ماده ۲- اثرهای مورد حمایت این قانون به شرح زیر است.

۱- کتاب و شعر و نوشته‌های دبگر علمی- فنی- ادبی هنری.

۲- اثر سمعی و بصری بمنظور اجرا در صحنه‌های نمایش یا پخش از رادیو یا تلویزیون به هر ترتیب و روش نوشته و یا ضبط و یا نشر شده باشد.

۳- اثر موسیقی که به هر ترتیب و روشی نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

۴- تصنیف- ترانه و سرود که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط و یا نشر شده باشد.

۵- نقاشی- تصویر- نقش- طرح- نوشته خط و هرگونه اثر تجسمی که به هر طریق و روش به صورت ساده یا ترکیبی بوجود آمده باشد.

۶- هرگونه پیکره (مجسمه).

۷- اثر معماری از قبیل طرح و نقشه- ماکت و خود ساختمان.

۸- اثر عکاسی و آنچه با استفاده از عکاسی به روش مبتکرانه پدید آمده باشد.

۹- اثر مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی.

۱۰- اثری که برپایه فرهنگ عامه (فولکور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد.

۱۱- هرگونه اثر مبتکرانه دیگری که از ترکیب یک یا چند اثر نامبرده در این فصل پدید آمده باشد.

• تبصره- اثرهای مذکور در مادهٔ ۲ وقتی مورد حمایت قرار می‌گیرد که به ترتیب مقرر در این قانون به ثبت رسیده باشد.

ماده ۳- ترجمه- اقتباس- تلخیص- تفسیر و حاشیه‌نویسی و همچنین گردآوری‌های علمی- ادبی و هنری اثرهائی که در این قانون ذکر شده و در ایران پدید آمده باشد جز با موافقت پدیدآورنده آن ممنوع است مشروط برآنکه اصل اثر به ترتیب مقرر در این قانون به ثبت رسیده باشد.

• تبصره- ترجمه- اقتباس- تلخیص- تفسیر و حاشیه‌نویسی و همچنین گردآوری‌های علمی- ادبی- هنری اثرهائی که در این قانون ذکر شده بدون آنکه در انحصار شخصیت واحدی باشد مورد حمایت این قانون است.

فصل دوم- حقوق پدیدآورنده اثر

ماده ۴- حقوق پدیدآورنده اثر شامل حقوق معنوی و مادی می‌باشد.

ماده ۵- حقوق پدیدآورنده شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرا و بهره‌برداری مادی و معنوی از اثر نام پدیدآورنده آن می‌باشد.

پدیدآورنده می‌تواند استفاده از حقوق مادی خود را در موارد زیر بغیر واگذار نماید.

۱- تهیه فیلم‌های سینمائی و تلویزیونی و مانند آن.

۲- نمایش صحنه‌ای مانند تآتر- باله و نمایش‌های دیگر.

۳- ضبط تصویری و صوتی اثر بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر.

۴- پخش از رادیو- تلویزیون و وسائل دیگر.

۵- نشر و تکثیر و عرضه اثر از راه چاپ- نقاشی- گراور کلیشه- قالب‌ریزی و مانند آن.

۶- استفاده از اثر در کارهای تولیدی- علمی- ادبی- هنری و تبلیغاتی.

۷- به کار بردن اثر در فراهم کردن یا پدیدآوردن اثرهای دیگری که در ماده دوم یاد شده است.

ماده ۶- حقوق مادی اثرهائی که کارگران و کارکنان برحسب وظیفه برای کارفرمایان پدید می‌آورند متعلق به کارفرما است.

ماده ۷- اثری که با همکاری دو یا چند پدیدآورنده بوجود آمده باشد کاری که یک آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترک نامیده می‌شود و حقوق ناشی از آن حق مشترک پدیدآورندگان است.

فصل سوم- محدودیت حق پدیدآورنده اثر

ماده ۸- نقل از اثرهائی که انتشار یافته است و استناد به آنها در مقاصد علمی- آموزشی یا بصورت انتقاد و تفریظ با ذکر نام پدیدآورنده اثر و در حدود متعارف مجاز است.

ماده ۹- وزارت فرهنگ و هنر می‌تواند طبق آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید به کتابخانه‌های عمومی و موسسات غیرانتفاعی جمع‌آوری نشریات و موسسات علمی و آموزشی اجازه نسخه‌برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون را از راه عکس‌برداری یا طرق مشابه به آن به مقدار مورد نیاز و متناسب با فعالیت آنها بدهد.

ماده ۱۰- نقل اثرهای علمی- ادبی- هنری از راه عکاسی یا سینما یا رادیو یا تلویزیون یا مطبوعات تا حدی که جنبه خبری دارد مجاز است.

ماده ۱۱- نقل گفتارهای سیاسی- دینی- اجتماعی- اقتصادی و مقالاتی که جنبه خبری دارد و استناد به آنها در صورتی که مهخذ یاد شود و مطبوعات یا رادیو و تلویزیون مجاز است و مگر اینکه این‌گونه استفاده‌ها منع شده باشد.

ماده ۱۲- ضبط نسخه‌برداری از برنامه‌های رادیوئی و تلویزیونی در صورتی که برای استفاده خصوصی و غیرانتفاعی باشد مجاز است.

فصل چهارم- مدت حمایت از حق پدیدآورنده اثر و حمایت‌های قانونی دیگر

ماده ۱۱۳- حقوق مادی پدیدآورنده اثر موضوع این قانون پس از مرگ وی به وراث قانونی او منتقل می‌شود. مدت استفاده از این حق برای وراث تا سی سال از تاریخ مرگ پدیدآورنده است و در صورتی که وراثی وجود نداشته باشد در مدت مذکور بمنظور استفاده عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت.

ماده ۱۴- حقوق مادی متعلق به کارفرمای مندرج در ماده ۶ تا سی سال از تاریخ پدیدآمدن اثر متعلق به او خواهد بود مگر آنکه برای مدت کمتر یا به ترتیب محدوتری توافق شده باشد.

ماده ۱۵- انتقال گیرنده حق پدیدآورنده اثر می‌تواند تا سی سال پس از واگذاری از این حق استفاده کند مگر آنکه برای مدت کمتر توافق شده باشد.

ماده ۱۶- در مورد مواد ۱۴ و ۱۵ پس از انقضای مدت‌های مذکور در موارد فوق استفاده از حق مذکور در صورت حیات پدید آورنده اثر متعلق به خود او و در غیر این صورت تابع ترتیب مقرر در ماده ۱۳ خواهد بود.

ماده ۱۷- در موارد زیر حق پدیدآورنده اثر تا سی سال از تاریخی است که اثر نشر یا عرضه می‌شود.

۱- اثرهای سینما توگرافی یا عکاسی.

۲- هرگاه پدیدآورنده متعلق به یک شخصیت حقوقی باشد.

۳- هرگاه اثر بی‌نام یا با نام مستعار نشر یافته باشد مگر آنکه پدیدآورنده قبل از انقضای مدت مذکور اثر خود را با نام منتشر کند.

ماده ۱۸- نام و عنوان و نشانه ویژه معرف اثر از حمایت این قانون برخوردار است و هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع و مانند آن به ترتیبی که القاء شبهه کند بکار برد.

ماده ۱۹- انتقال گیرنده و ناشر و نیز کسانی که طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را دارند باید نام پدیدآورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر همراه اثر روی نسخه اصلی یا نسخه‌های چاپی یا تکثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر اینکه پدیدآورنده خود خواسته باشد که نامش ذکر نشود.

ماده ۲۰- هرگونه تغییر یا تحریف در اثر ممنوع است مگر آنکه با اجازه پدیدآورنده باشد.

ماده ۲۱- چاپ‌خانه‌ها و بنگاه‌های ضبط صوت و کارگاه‌ها و کسانی‌که به چاپ یا ضبط یا تکثیر یا پخش و یا نشر اثرهای مورد حمایت این قانون می‌پردازند باید شماره دفعات چاپ یا ضبط یا تکثیر یا پخش یا انتشار و همچنین شماره مسلسل اثر را برتمام نسخه‌هائی که پخش و نشر می‌شود با ذکر تاریخ و نام چاپ‌خانه یا بنگاه و کارگاه مربوط برحسب مورد درج نمایند.

ماده ۲۲- ثبت اثرهائی که در این قانون یاد شده است و همچنین نام یا عنوان یا نشانه ویژه معرف آنها در موارد و نقاطی‌که وزارت فرهنگ و هنر آگهی نماید الزامی است.

وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری تا شش ماه از تاریخ تصویب این قانون آئین‌نامه چگونگی و ترتیب انجام یافتن تشریفات ثبت و همچنین مرجع پذیرفتن در خواست ثبت را تهیه و تعیین خواهند نمود و پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.

ماده ۲۳- حقوق مادی پدیدآورنده اثر موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود که اثر برای اولین بار در ایران پخش یا پخش و یا نشر و یا اجرا می‌شود.

فصل پنجم- تخلفات و مجازات‌ها

ماده ۲۴- کسانی‌که یکی از اعمال زیر را مرتکب شوند به حبس تادیبی از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.

۱- هر کس تمام یا قسمتی از اثردیگری را خواه ایرانی یا بیگانه باشد بنام خود یا با علم و اطلاع بنام شخص دیگری غیر از پدیدآورنده نشر یا پخش یا عرضه نماید.

۲- کسانی‌که برخلاف مقررات این قانون از اثرهای دیگران استفاده و بهره‌برداری کنند یا آن را پخش و نشر و عرضه نمایند.

۳- کسانی‌که برخلاف قراردادی که با پدیدآورنده یا جانشین وی دارند عمل کنند و یا اثرش را زائد بردفعات یا میزان یا مدت معین پخش و نشر و عرضه نمایند.

ماده ۲۵- متخلفین از مواد ۱۸- ۱۹- ۲۰- ۲۱ این قانون به حبس تادیبی از شش ماه دو سال محکوم خواهند شد.

ماده ۲۶- پیگرد بزه‌های یاد شده در این قانون با شکایات زیان دیده از جرم شروع و با گذشت وی موقوف می‌گردد.

ماده ۲۷- در مواردی که به سبب سپری شدن مدت حق پدیدآورنده استفاده از اثر با رعایت مقررات این قانون برای همگان آزاد است درباره متخلفان از مواد ۱۸- ۱۹- ۲۰ این قانون و وزارت فرهنگ و هنر عنوان زیان دیده از جرم را خواهد داشت.

ماده ۲۸- زیان دیده از جرم می‌تواند از دادگاه صادر کننده حکم نهائی در خواست کند که مفاد حکم در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار به انتخاب و هزینه وی آگهی شود.

ماده ۲۹- هرگاه متخلفین از این قانون شخصیت‌های حقوقی باشند مدیر یا مدیرانی که در زمان وقوع جرم مسئول امور شخصیت حقوقی بوده‌اند به کیفر مقرر محکوم خواهند شدو خسارت زیان دیده از اموال شخصیت حقوقی جبران خواهد شد و در صورتی که اموال شخصیت حقوقی به تنهائی تکافو نکند نسبت به ما به‌التفاوت از اموال مدیر یا مدیران مسئول فوق جبران می‌شود.

ماده ۳۰- اثرهائی که پیش از تصویب این قانون پدیدآمده از حمایت این قانون برخوردار است اشخاصی که برخلاف مقررات این قانون از اثرهای دیگران تا تاریخ تصویب این قانون استفاده یا بهره‌برداری نموده‌اند حق اجرا یا نشر یا پخش یا تکثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن اثرها را ندارند مگر با اجازه پدیدآورنده یا جانشین او با رعایت دستورهای این قانون.

متخلفین از حکم این ماده و همچنین کسانی که اثر را برای فرار از کیفر به تاریخ پیش از تصویب این قانون به چاپ رسانند یا ضبط یا تکثیر کنند یا از آن بهره‌برداری کنند که به حداکثر کیفر در ماده ۲۴ محکوم خواهند شد.

ماده ۳۱- آئین‌نامه انتخاب کارشناسان مذکور در این قانون از طرف وزارت‌خانه‌های فرهنگ و هنر و دادگستری تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهدشد.

ماده ۳۲- درباره دعاوی مربوط به این قانون در صورتی که مراجع قضائی نظر کارشناس را لازم بدانند به کارشناسی مراجعه خواهند کرد که برطبق ماده ۳۱ برگزیده شده باشند و تا وقتی که آئین‌نامه مزبور به تصویب نرسیده است طبق ماده ۲۹ قانون کارشناسی عمل خواهد شد.

ماده ۳۳- آئین‌نامه‌های اجرائی این قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

مخبر کمیسیون فرهنگ و هنر- مجید محسنی مهر.

گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه ۳۰ مهرماه ۱۳۴۷ با حضور نمایندگان ذولت لایحه راجع به حمایت از حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان را که به شماره ۳۵۷ چاپ شده است مطرح کرد و با اصلاحاتی که بعداً مورد تایید کمیسیون فرهنگ و هنر قرار گرفت به تصویب رسانید.

اینک گزاش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دادگستری- دکتر وفا.

گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه ۹ /۸ /۴۷ با حضور آقای زاد و کازرونی و معاونین وزارت فرهنگ و هنر و علوم و آموزش عالیه لایحه راجع به حمایت از حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان را که به شماره ۳۵۷ چاپ شده است مطرح کرد گزارش کمیسیون فرهنگ و هنر را مورد تایید و تصویب قرار داد.

اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه- مهرزاد.

نایب رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر مدرسی بعنوان مخالف صحبت می‌کنند بفرمائید.

ابراهیم مدرسی- باید از مبتکرین لایحه قانونی حمایت حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان تشکر کرد که به فکر حمایت از حقوق طبقه روشنفکر و دانشمند جامعه افتاده‌اند، جای این قانون در کشور ما سالها خالی بنظر می‌آمد و خوشبختانه در این زمینه اقدام شده ولی باید گفت که این لایحه جواب‌گوی کافی برای حمایت این طبقه نیست و حتی بعضی از مواد آن قستی از حقوق دانشمند و روشنفکر را که بطور عرف و عادت فعلاً کم و بیش در جامعه رعایت می‌شود دستخوش تضییع قرار داده است من جمله ماده ششم این لایحه است که می‌گوید «حقوق مادی اثرهائی که کارگران و کارکنان برحسب وظیفه برای کارفرمایان پدید می‌آورند متعلق به کارفرماست».

اگر اشتباه نکنم و منظور از کارگر یا کارکن مثلاً مترجم یا داستان‌نویس یا دانشمندی باشد که در برابر حقوق ماهیانه برای فلان دستگاه مطبوعاتی یا فلان کتاب‌فروش یا فلان موسسه بتدریج اثری را از طریق ترجمه یا ابتکار یا تحقیق بوجود آورده است همان استفاده مرحله اول هم از چنین اثری تقریباً یک نوع استفاده از نیاز بقول لایحه (کارگر یا کارکن) و استفاده بموقع کارفرما از قدرت پرداخت خویش است یعنی بدین ترتیب حق مادی صاحب اثر بطور مقطوع و ثمن بخش پیش‌خرید شده است.

ولی این ماده به همین مرحله اکتفا نکرده و تمام حقوق مادی را که در مواد قبل در ایام حیات به حاحب اثر و پس از فوت صاحب اثر به ورثه‌اش تخصیص داده به کارفرما بخشیده است.

یعنی اگر سردبیر روزنامه یا استاد دانشگاهی در جریان کار و خدمتش که طبعاً حقوقی در برابر آن دریافت می‌دارد و احیاناً حق‌الزحمه‌ای نیز می‌گیرد اثری بوجود آورد موسسه نه تنها از حق نشر مرتبه اول آن استفاده می‌کند بلکه حقوق مادی تالیف با تصنیف برای همیشه از پدیدآورنده و ورثه‌اش سلب می‌گردد بطوری‌که ملاحظه می‌فرمائید در حال حاضر اگر نویسنده یا محقق یا هنرمندی داستان یا مقالاتی یا تابلوئی را در برابر حقوق مرتب یا حق‌الزحمه مقطوع برای موسسه تهیه کند بنا به عرف و عادت می‌تواند حق و طبع مرتبه دوم آنرا به هر ناشری که مایل باشد بفروشد و این کار کاملاً معمول و رایج است ولی ماده ششم این لایحه این حق را از صاحب اثر سلب می‌کند.

ایراد دومی که در این لایحه به چشم می‌خورد این است که درحال حاضر علاقه مردم ایران به فرهنگ و تمدن غرب زیاد است و به همین علت مترجمین و محققین و دانشمندان ایرانی حداکثر استفاده از منابع غربی را به رایگان می‌کنند ولی مواد لایحه حمایت حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان بطور اعم بدون در نظر گرفتن ملیت بر پدیدآورنده شمول دارد و برطبق این مواد هر پدیدآورنده اعم از ایرانی و بیگانه می‌تواند اثر خود را در وزارت فرهنگ و هنر ثبت کند. بنابراین پرداخت‌هائی که بعد از تصویب این قانون مردم ایران از جهت خرید حق نشر آثار دیگران خواهند کرد قلم تازه‌ای از مخارج وارداتی خواهد بود که تاکنون سابقه نداشته است.

در ماده ۲۴ می‌گوید: کسانی که یکی از اعمال زیر را مرتکب شوند به حبس تادیبی از یک تا سه سال محکوم خواهند شد:

۱- هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را خواه ایرانی یا بیگانه باشد بنام خود یا با علم و اطلاع بنام شخص دیگری غیر از پدید آورنده نشر یا پخش یا عرضه نماید.

ملاحظه می‌فرمائید که اولاً این بند از ماده ۲۴ موید استنباط اینجانب از قانون می‌باشد که بر ایرانی و بر بیگانه بطور اعم شمول دارد ثانیاً این ماده کیفری آنقدر کش‌دار است که هرکس را می‌توان به استناد آن از یک تا سه سال محکوم کرد زیرا بسیاری از مخلوقات اندیشه آدمی و محصولات مغز انسانی در شرق و غرب عالم شبیه یکدیگرند و تشخیص اینکه آیا پدیدآورنده‌ای تمام یا قسمتی از اثر دیگری را بدون اجازه بنام خود اقتباس یا نقل کرده است کاری بسیار مشکل است بخصوص در موضوعات علمی و اگر خدای نکرده کار تشخیص با اندکی سوء نیت انجام گیرد به حال محقق یا دانشمندی که سالیان دراز عمر خود را در کسب دانش و خوشه‌چینی از خرمن علم صرف کرده و کتاب یا جزوه‌ای نوشته و یا درسی در کلاس عرضه کرده باید گریست.

نمایندگان محترم اطلاع دارند که دبیران فاضل دبیرستان‌ها یا استادان دانشگاه اکثر با مطالعه مرتب انتشارات دانشگاه‌های جهان، آخرین کشفیات علمی و روش‌های جدید تدریس در رشته‌های مختلف علوم و ادبیات را اقتباس و بصورت جزوه یا پلی‌کپی به شاگردان خود می‌آموزند. تحقیق و جستجوی نام و نشان کسانی که این مجلات و مقالات را نوشته‌اند مشکل‌تر از تحقیق در متن موضوع است. همچنین مترجمین و نویسندگان و مفسرین سیاسی جراید ناچارند مرتباً از مطبوعات جهان و از آثار همکاران غربی خود استفاده کنند. با وجود ماده کیفری ۲۴ دیگر کدام دانشمند و محقق یا مترجم جرئت خواهد کرد که یک سطر بدون نام و نشان از آثار دیگران استفاده کند و اگر بقول قانون عرضه هرمطلب مستلزم معرفی پدیدآورنده آن باشد، بعلت مشکل بودن کشف نام و نشان پدیدآورنده اکثریت قابل توجهی از خیر موضوع خواهند گذشت و آنرا عرضه نخواهند کرد.

ماده ۲۶ قانون می‌گوید پیگرد بزه‌های یاد شده در این قانون با شکایت زیان دیده از جرم شروع و یا گذشت وی موقوف می‌گردد.

همه می‌دانیم که اکثر ادبا و دانشمندان بزرگی که آثار با ارزشی دارند سال‌ها است درگذشته‌اند و متاسفانه بعضی از نویسندگان شعرای معاصر مضامین ایشان را با پوشاندن لباس نو بنام خود منتشر می‌کنند. اینکار زیان مادی برای کسی ببار نمی‌آورد که به شکایات بپردازد و در این قانون هم هیچ مرجعی برای طرح دعوی علیه اینگونه متجاوزین پیش‌بینی نشده است.

چون این قانون اثری عمیق و قابل توجه در اجتماع ما خواهد داشت و از بدو مشروطیت تا امروز هم فاقد آن بوده‌ایم، بنده پیشنهاد می‌کنم این لایحه به کمیسیون برگردد و یک‌بار دیگر با حضور استادان فن و دانشمندان صاحب تالیف و تصنیف بررسی شود و پس از رفع نواقص تقدیم مجلس گردد.

نایب رئیس- جناب آقای دکتر مدرسی پیشنهاداتی راجع به اصلاح مواد این لایحه اگر دارید لطف بفرمائید تا در موقعی که مواد مطرح است قرائت در کمیسیون‌های مربوطه بررسی شود.

مدرسی- تقدیم می‌کنم.

نایب رئیس- خانم نیره سعیدی بفرمائید.

بانو نیره سعیدی- جای کمال و خوش‌وقتی است که لایحه بسیار مفید و ضروری حمایت حقوق مولفین و مصنفین در موقعی به مجلس شورای ملی آمده است که جشن فرهنگ و هنر در کشور برپا گردیده است (صحیح است).

جامعه‌شناسان این قرن اصطلاح جامعه مرفه را به مردمی اطلاق می‌کنند که از بند حوائج اولیه زندگانی یعنی خوراک و پوشاک و مسکن رهائی یافته و به فکر عوامل بالاتری از کمالات انسانی افتاده باشند و خلاصه رشد اقتصادی مجالی به آنان داده باشد که به ذوقیات و معنویات بپردازند و غیر از اشتغال به حوائج روزانه که اشتغال ذهنی جوامع بدوی است بهترهای زیبا و انواع فرآورده‌های نبوغ و ذوق انسانی توجه یافته باشند.

امروز خوشبختانه همه علائم یک جامعه مرفه در کشور ما پدید آمده است و مردم به جای آنکه از بام تا شام بفکر رفع حوائج مادی خود باشند در آنچنان وضع اقتصادی قرار گرفته‌اند که خواسته‌های آنان دیگر در قلمرو علم و دانش و هنر و خلاصه همه پدیده‌های قریحه انسانی سیر می‌کند.

مردمی که مدت‌ها بود از غالب عوامل ذوقی و معنوی بیگانه بودند نه به نقاشی و پیکرنگاری می‌اندیشیدند نه به موسیقی به معنای وسیع علمی آن توجه داشتند و نه دربند تالیف و تصنیف آثار ادبی و علمی بودند امروز چنان‌که همه می‌بینیم به همه این پدیده‌ها توجه و علاقه مستمر پیدا کرده‌اند و این بهترین گواه است که مفهوم جامعه مرفه درباره ما صدق پیدا کرده است (صحیح است).

روزی نیست که نمایشگاهی از آثار ایرانی در گوشه و کنار شهر تهران دائر نباشد روزی نیست که آهنگ و قطعه جدید موسیقی ساخته نشود و بوسیله رادیو و تلویزیون در دسترس استفاده مردم گذاشته نشود (صحیح است) روزی نیست که کتاب تازه‌ای در موضوعات مختلف علمی و ادبی به چاپ نرسدو مردم از آن استقبال نکنند. خانمها و آقایانی که با چاپ و نشر کتاب سر و کار دارند خوب می‌دانند که تا بیست سال پیش کتابی که در هزار نسخه چاپ می‌شد سال‌ها طول می‌کشید تا بفروش برسد اما امروز کتاب‌هائی که در چند هزار نسخه بابهای نسبتاً گران چاپ می‌شود در اندک مدتی بفروش می‌رود و چاپ دوم و سوم آن به بازار می‌آید.

باید اذعان کرد که قسمت اعظم این رستاخیز ذوقی و توجه به انواع هنرها مولود توجه خاص شاهنشاه آریامهر و شهبانوی هنر دوست و ادب‌پرور ماست که خود صاحب ذوق هنری عالیه و چنانکه همه می‌بینیم پیوسته مشوق نویسندگان و شعرا و هنرمندان هستند.

اما کالای علم و دانش هم مانند هرکالای دیگر وقتی رواج یافت و خریدار پیدا کرد ناگزیر باید در جامعه از آن حمایت بعمل آید (صحیح است) تا از دستبرد و اجحاف متعددی یا اینکه کارشان در جامعه بدست آوردن سود آسان و استفاده نامشروع از دسترنج دیگران است در امان باشد (صحیح است).

تاکنون مولفین و مصنفین و شاعران ونقاشان و آهنگ‌سازان که محصول قریحه آنان بهتری وسیله تهذیب و ارشاد افراد جامعه بود بدبختانه از همه اصناف دیگر جامعه ما کمتر مورد حمایت قانونی قرار می‌گرفتند و بیشتر در معرض اجحاف و تطاول واقع می‌شدند.

ثمره ذوق و فکر آنان بی‌دریغ به یغما می‌رفت و چه بسا مولف و آهنگ‌سازی که خود کوچکترین طرفی از محصول قریحه خود نمی‌بست اما ناشرین و صفحه‌فروشان با سرمایه فکری و ذوقی او دولت‌ها می‌اندوختند (صحیح است) کار عدم حمایت و بی‌توجهی به این گروه شریف و خدمت‌گزار حقیقی جامعه به پایه‌ای رسیده بود که اتفاق می‌افتاد اشخاصی بی‌مایه و سودجو کتاب یک مولف را عیناً بی‌هیچ کم و کاست با کمال گستاخی بنام خود چاپ می‌کردندو می‌فروختند و مولف بیچاره را یارای در افتادن یا آنان و احقاق حق خود نبود.

خوشبختانه دولت واقع بین هویدا که به الهام از منویات بلند پایه شاهنشاه آریامهر به همه شئون حیاتی کشور توجه دارد بالاخره بفکر چاره‌جوئی برآمد و پیش از آنکه مولفین و هنرمندان از ادامه این وضع ناهنجار و تعدی بیشتر بحقوق خود مایوس کردند و دیگر به خلق آثار هنری و علمی رغبت نکنند قانون حمایت از حقوق مولفین و مصنفین را به مجلس آورد.

افلاطون گفته است که صلاح جامعه در آن است که یا حکما زمامدار شوند از زمامداران از حکمت مدد گیرند.

از بخت بلند ایرانیان شاهنشاه معرفت‌پرور ما دولتی را مامور زمامداری کرده‌اند که رئیس آن خود از دانش و ذوق بهره وافر دارد.

وزیر فرهنگ و هنر ما خود از هنرمندان و هنرشناسان بنام کشور است و در تشویق و پرورش انواع استعدادهای هنری می‌کوشد قانونی که از طرف دولت برای حمایت مصنفین و مولفین به مجلس داده شده است یکی از لوایح بیسار مفیدی است که دولت حزبی ما افتخار انجام آن را دارد و بسیار خوب و جامع تهیه شده است.

تمام نظریات اصلاحی همه که ما در کمیسیون نسبت به آن داشتیم دولت با سعه‌صدر پذیرفت و می‌توانم عرض کنم که این قانون تا آنجا که مقدور بود جامع و کامل تهیه و تقدیم مجلس شده است.

من بنام یک نفر خدمت‌گزار جامعه فرهنگ و ادب که عمری را با کتاب و نویسندگی بسر برده‌ام به سهم خود از تدوین و تهیه چنین لایحه‌ای مفید و مترقی سپاسگزاری می‌کنم.

و امیدوارم همکاران گرامی با تصویب آن موجبات خرسندی اربابان قلم و صاحبان ذوق و قریحه هنری را فراهم آورده‌اند.

آقای مدرسی به چند ماه اشاره فرمودند که بنده یکی دو مورد را اینجا یادداشت کردم در مورد ماده ۶ که فرمودند راجع به کارگر و کارفرما اصلاً این بدست آنهاست که قرارداد را چطور ببندند و تز اول می‌توانند قرارداد را با شرایط بسیار سخت ببندند می‌شود فکر کرد که این مثل سابق نیست همینقدر که این لایحه می‌آید همه‌چیز عوض می‌شود بنابراین همانطور که اشاره شده هیچ‌وقت حقی از آنها ضایع نمی‌گردد و می‌توانند قرارداد سنگین‌تری ببندند یکی هم راجع به ماده ۱۳ فرمودند که کی می‌تواند احقاق حق بکند از اشخاصی که مرده‌اند و نیستند باید عرض کنم که آن هم پیش‌بینی شده برای اینکه وراثشان می‌توانند تا سی سال و بعد هم وزارت فرهنگ و هنر در صورتی‌که وارثی نداشته باشند می‌توانند از حق آنها استفاده کند یعنی در واقع احقاق حق جامعه می‌شود (احسنت).

نایب رئیس- آقای دکتر خزائلی بفرمائید.

دکتر خزائلی- بنام خداوند عادل و بنام عدالتی که بخشنده‌ترین مظهر آن برکشور ما حکومت می‌کند از همکاران گرامیم تقاضا دارم به این لایحه توجه تام و تمام داشته باشند شک نیست که تقدیم این لایحه بعنوان حمایت مولفین و مصنفین و هنرمندان یکی از پدیده‌های بسیار ارزنده و عدالت‌پروری است که یکی از پرتوهای رهبری شاهنشاه آریامهر و شهبانوی گرامی ما است و ما همچنین از انتخاب حسن موقع تقدیم آن هیچ شک و تردیدی به خود راه نمی‌دهیم در بهترین موقع هم تقدیم شده است اما اجازه بفرمائید که من این لایحه را حمایت کارفرمایان مولفین و مصنفین و هنرمندان بنامم (احسنت).

نه حمایت مولفین، می‌دانم که قوانین بر دو قسم است قوانین امری یا امپراتیف و قوانین سوپراتیف که جنبه پرتکسیون و حمایت دارد باید دولت کاملاً خودش را در ردیف کسانی بگذارد که می‌خواهد از آنها حمایت کند نه آنکه طرفدار کسانی باشد که می‌خواهند از وجود او بهره‌برداری کنند ایراد اساسی اولی که من وارد می‌کنم براین قانون، همه می‌دانیم که حقوق کار جزو حقوق عمومی در واپوبلیک است بنابراین تنها دادگستری نمی‌تواند از نظر حقوقی نسبت به لایحه‌ای که جنبه حقوق عمومی نداشته باشد نظر بدهد بلکه حق بود که این لایحه که کمیسیون کار هم آمده باشد چنانکه من هم انتظار داشتم و متاسفم توفیق دیدار آنرا نیافتم. عنوان کارگر و کافرما مطرح است بنابراین حقوق کار باید حکم فرما باشد این مقدمه را بعرض برسانم که ما در این مقدس اسلام قرآن را بعنوان میزان داریم و هر سنت شعار یا حدیثی که برخلاف قرآن باشد مخالف با میزان است و ما باید آنرا طرد کنیم و به دیوار بزنیم در حقوق انقلابی و همه قوانین ناشی از انقلاب میزان، فرمایش و اراده شاهنشاه آریامهر است و ما بموجب آیه قرآنی حق طغیان از میزان را نداریم «الا تطغوا فی‌المیزان و اقیموالوزن بالقسط و لاتخسبروا المیزان» وقتی‌که شاهنشاه آریامهر به نظر عنایت به بافنده قالی می‌نگرد و او را ۸۰% در سود کارخانه خودش شرکت می‌دهد آیا نمی‌بایست کارگر یا کار کسانی‌که مغز خود را بعنوان سرمایه می‌آورند و هیچ مایه دیگری برای نشر آثار خود ندارند اینها مورد حمایت قرار بگیرند و در سود شریک باشند یکسره باید تسلیم کارفرما بشوند آیا این وجدان و انصاف اجازه می‌دهد ما وقتی نام فردوسی را می‌شنویم و آن معامله سلطان محمود غزنوی را با فردوسی به یاد می‌آوریم و می‌بینیم اثر سی ساله او به ۶۰ هزار درهم خریداری شد در این زمان مشعشع که عدالت برهمه تار و پود ایرانی و بر همه شئون کشور حکمفرما است باید راضی شویم باز کارفرما سود مادی این شخص کارگر یا کارکن را بعنوان حقوق یا وظیفه‌ای که به او می‌دهد به یغما ببرد ما فکر می‌کنیم شاید بعضی‌ها که بی‌خبر باشند تصور بکنند که کسانی مثل منصوری و یا کسانی مثل اشخاص مقاله‌نویس بسیار بزرگ که البته من اسم نمی‌میرم که جنبه شخصی پیدا نکند حقوق گزافی دریافت می‌کنند از این موسسات، چنین نیست اینها حقوق بسیار ناچیزی دارند علاوه‌بر این ماده ۶ به نفع کارفرما نیست وقتی‌که یکنفر وظیفه‌بگیر ببینند اگرکاری قابل خلود و جاودان‌پذیری تحویل بدهد باز دارای همان مقدراتی است که یک اثر معمولی و مبتذل تحویل بدهد این دنبال اثر ارزنده نمی‌رود و اثر او سرسری خواهد بود و دیگر فکر او چنان‌که باید جلوه نمی‌کند و جامعه از وجود او استفاده نمی‌کند می‌داند که مردم انگلیس در اقتصاد بسیار پیشرفته‌اند آنها می‌گویند.

Labour is the root and capital water it

یعنی کار در حکم ریشه است و سرمایه فقط به این ریشه آب می‌رساند ما بیائیم ثمره کارگری که فکر خود را مغز خود را برای این کار مصرف می‌کند ۳۰ سال اختیارش را بدهیم بدست کارفرما با کمال تاسف بین ماده ۶ و ماده ۱۳ فاصله زیادی پیدا شده با اینکه ممکن بود در یک ماده گنجانیده بشود برای اینکه شاید از توجه و التفات اشخاص دقیق بیرون برود می‌بایست ما ببینیم آیا اولاً یکنفر کارگر یا کارکن که اثری بوجود می‌آورد آنهم اثری که با مغز و فکرش بوجود می‌آید و از مغز و فکر خود خرج می‌کند ۳۰ سال می‌تواند عمل کند که بعد از ۳۰ سال از ثمراتش منتفع بشود علاوه همیشه می‌گوید وظیفه و حق متقابلند آیا در مدت ۳۰ سال که کارفرما از حق او استفاده می‌کند وظیفه‌ای دارد در مقابل او؟ اگر اثری پیدا بشود و بارها به چاپ برسد به چه مناسبت کارفرما از سود او در مدت ۳۰ سال بهره‌مند بشود؟ اشکال دیگر در این قانون نقص‌هائی است که دارد مثل تشویق نشده‌اند جوانان ما به کارهای دسته جمعی یک ماده ۷ البته هست که فقط عنوان مشترک برای این‌جور کارها قائل شده است ولی باید وزارت فرهنگ و هنر در زمانی که شاهنشاه آریامهر ما همه را بطرف تجمع و اجتماع و هماهنگی و همکاری دعوت می‌کند وقتی کنگره شعر تشکیل می‌شود، وقتی می‌خواهند تمام آثار را جمع‌آوری کنند برای کسانی که دسته جمعی همکاری در کارها می‌کنند مزایائی قائل بشود از جانب دیگر وزارت فرهنگ و هنر می‌داند که اشخاصی به بوجود آورنده اثر هستند اینها سرمایه کافی ندارند خوب بود سرمایه‌ای در اختیارشان قرار دهد تا آنها بتوانند آثار خودشان را خودشان منتشر بکنند یا در کمیسیونی مطرح بشود که اگر ارزنده بود آن کمیسیون رای بدهد دانشگاه و مراکز علمی آن اثر را منتشر بکنند و منافع آنرا برای این صاحب فکر محفوظ بدارند در ماده ۲۱ با لطف خاصی از مسئولیت کسان مخصوصی جلوگیری کرده عنوان چاپخانه و بنگاه ضبط صوت و کارگاه آورده است و بعد به جای آنکه اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی را عنوان کند کسانی را اطلاق کرده و آنها را موظف کرده است که طبع کنند چندمین چاپ است بنابراین من معتقد هستم و درخواست می‌کنم که این لایحه را از نظر کمیسیون کار که یک کمیسیون حقوق عمومی است؟ به آنجا برگردانند تا رابطه کارگر و کارفرما از این جهت منظور نظر قرار بگیرد بعد مطرح بشود.

نایب رئیس- آقای سعید وزیری بفرمائید.

سعید وزیری- عرض شود مطالبی که همکار محترم من سرکار خانم سعیدی فرمودند بنظر بنده تا میزان زیادی روشنگر نکات اساسی این لایحه بود مطالبی که بنده من حیث اینکه افتخار مسئولیت کمیسیون فرهنگ و هنر را در زمان طرح این لایحه داشته‌ام بخصوص اینجا مزاحم شده‌ام که عرض کنم این لایحه یک لایحه و یک موضوع بی‌سابقه و بی‌نظیری است منظورم معنی واقعی «سابقه» است در مواقع مختلف لوایحی که به مجلس می‌آید سابقه فکری و عملی داشته است و دارد و لوایح و قوانین بیشتر در مجرای تکمیل آن قوانین آمده است یعنی سوابق زیادی در این رشته از قانون وجود داشته و دارد، این لایحه بخصوص هیچ سابقه‌ای در مملکت ما نداشته است به این سبب باید تصدیق کنیم که اگر نواقصی داشته باشد باز هم هنر است همینقدر که یک چنین فکری در مملکت ما پیدا شده است و ما می‌دانیم در چه شرایطی از فعالیت‌های هنری یک چنین فکری پیدا شده و دولتی به این فکر افتاده است که واقعاً از حقوق روشنفکری از حقوق خلق اثر هنری دفاع می‌کند به نظر بنده این جرات و شهامت و این ابتکار قابل تقدیر است البته اول پیدایش قانون اساسی مشروطیت هم که در مملکت ما پیدا شد ما بتدریج دیدیم که رو به تکمیل بوده و نقایصی که در آن پیدا شده در رفع آنها روز به روز و به مرور ایام کوشیده‌اند و رو به بهبود و تکمیل و تکامل رفته است این لایحه هم یکی از آنها است پیدا شدن این فکر در حکومت و در جامعه که مملکت به مرحله‌ای از فعالیت فکری و خلق آثار هنری رسیده است که احتیاج به حمایت پیدا کرده است این مسئله نمودار یک پیشرفت مهمی در مملکت است روی این لایحه در کمیسیون بحث‌های زیادی شده تا حدودی که ممکن و میسر بود یعنی در حدود فکر ۱۵- ۱۶ نفر اعضای کمیسیون فرهنگ و هنر و مطالعاتی که با صاحب نظران و ذوی‌الحقوق خارج از مجلس با ایشان مصاحبه و مذاکره شده است و نظرات قسمت عمده آنها ملحوظ شده است. البته لایحه‌ای آمده به مجلس که الآن شور اول آنست و برای همین منظور دو شوری است که صاحب‌نظران در مجلس شورای ملی نظرات و پیشنهادهای خود را بدهند تا در شور دوم مطالعه شود و راه تکمیل و تکامل را طی کند که خود سرکار خانم جهانبانی پارسال در کمیسیون تشریف داشتند و نظرات زیادی داده‌اند و فکر می‌کنم مصلحت این باشد که به کمک بنده و همکارشان خانم سعیدی بشتابند. جناب آقای دکتر خزائلی اشاره به شاهنامه فردوسی فرمودند و مسئله کارگر و کارفرما را با آن مقایسه کردند نمی‌دانم مسئله چطوری بود؟ گویا کارگری بنام ابوالقاسم فردوسی وجود داشته و کارفرمائی بنام سلطان محمود غزنوی و بعد آن زمان را با این زمان تشبیه کردند که هیچ تشبیهی وجود ندارد آنچنان تشبیهی که فرمودید بنظر من یکی از مفاخر این روزگار و این زمانی که ما هستیم این است که در اینجا حکومت و دولت به هنرمند بعنوان کارگر یعنی مزدور مقابل کارفرما نگاه نکرده (دکتر خزائلی- ماده ۶ را ببینید) طبیعت کار هنری با طبیعت کارهای دیگر تفاوت دارد در زمانی زندگی می‌کنیم که حکومت به این نظر نگاه نکرده است که یک فردوسی پیدا شود و اثر هنری خودش را به شاه زمان در مقابل پولی بفروشدو اگر پول به او کم دادند از او قدردانی نشده و اگر پول خوبی دادند از او بخوبی قدردانی شده باشد بلکه در زمانی زندگی می‌کنیم که طبق قانونی که در جامعه برقرار است بموجب آن این حق را برای خلق‌کننده اثر قائل شده است مکه با شرایط مساوی با سایر ذوی‌الحقوق و با سایر حقوق‌دانان در سایر رشته‌های دیگر بتواند از حق هنری خودش دفاع کند فرق رژیم قانونی و رژیم استبدادی همین است در رژیم استبدادی یک نفر حکم می‌کند که اینجور جبران بکنید و اینطور تلافی بکنید ولی در رژیم قانونی قانون حکومت می‌کند و به موجب این قانون هر هنرمندی احساس خواهد کرد که حقی دارد و چون احساس می‌کند که حقی دارد ناچار است که فکر خودش را برای بهتر استفاده نمودن و بهتر اعمال نمودن بکار ببرددر قراردادهائی که فرمودید یک هنرمند خلق‌کننده اثر یا کارفرمای خودش برقرار می‌کند قرارداد منعقد می‌کند براساس همین قانون حق دارد که در آن قرارداد شرایطی را برای بهتر کردن حقوق خودش بگنجاند این را به اختصار یا شاید هم به تفصیل سرکار خانم سعیدی اشاره فرمودند می‌ماند اثر معنوی که در تمام این لایحه اثر معنوی کاملاً محفوظ و ملحوظ شده است برای خلق‌کننده اثر و واقعاً طبیعت کار هنری جناب آقای دکتر خزائلی و در شان هنر چنین است که ما خصوصیات معنوی را واقعاً آنچنان به پای منافع مادی نبریم برای اینکه شان هنر طبیعت هنر و مقام هنر بالاتر از این است که از دیدگاه (دکتر خزائلی- خواهش می‌کنم از روی وجدان واقعی خودتان صحبت کنید) پس شما خیال می‌کنید که من یک وجدان اجاره‌ای آورده‌ام اینجا و صحبت می‌کنم.

نایب رئیس- آقای دکتر خزائلی اجازه بفرمائید صحبت کنند مذاکرات بین‌الاثنین صحیح نیست.

سعید وزیری- عرض می‌شود که مسئله مهم جناب آقای دکتر خزائلی این است که ترتیبی داده می‌شود که این هنرمندان خلق‌کنندگان آثار هنری احساس عقده حقارت نکنند و بنظر بنده با تلقین این نوع مسائل که گویا خلق‌کننده اثر هنری در مقابل یک کسی که مزد داده است که یک مجسمه بسازد یا یک تابلو بسازد یا یک اثر معماری پدید بیاورد واقعاً آن بضرر معنوی آن هنرمند باید از بین برود و این موکول به این است که چقدر مزد به او می‌دهند اجرت می‌دهند در حالی‌که واقعاً در مورد مسئله کارگری و کارفرمائی این فقط در مورد بوجود آوردن یک تابلو در مورد بوجود آوردن یک اثر معماری یا یک مجسمه طبیعت هنری چنین است که باید آن اثر خلق شده مربوط متعلق به کارفرما باشد والا چگونه می‌شود یک اثر معماری که بر اثر پول دادن یک کارفرما بدست زبردست‌ترین هنرمندان معمار که بوجود آمده مربوط به خودش باشد (خواجه‌نوری- راجع به تحقیقات علمی هم توضیح بفرمائید که در کارخانه‌جات یک اختراعاتی شاید بشود که حتماً باید متعلق به آن کارخانه باشد)

بله عرض کردم و کاملاً درست است که این لایحه جنبه نوینی دارد حالا صحبت می‌کردم با آقای فروتن روی این کار دو سه سال مطالعه شده موسسات مختلف مملکت دو سه سال روی این کار مطالعه کرده‌اند و این لایحه خیلی هم بی‌الگو نبوده در دنیای مترقی در کارخانه‌جات بودجه‌ها و اعتبارات زیادی صرف کارهای علمی می‌شود و شما می‌فرمائید در اثر پول دادن یک موسسه یک کارخانه یک اثر هنری و پدیده هنری و علمی که بوجود می‌آید این را مخصوص خودش می‌کند.

(یک نفر از نمایندگان- به اسم اختراع کننده باید ثبت کند) بله همینطور است مسلم است که ثبت می‌کنند و حتی جوایز هنری و بین‌المللی را او می‌برد و به او می‌دهند جایزه نوبل را هم او می‌بردنه کارخانه ولی به هر حال حق استفاده از این مخلوق هنری و علمی مخصوص آن موسسه‌ای است که خرج آنرا داده است همچنانکه موسسه هنرآفرین رادیو یا تلویزیون که با سرمایه خصوصی یا با پول دولت اداره می‌شود وقتی پول می‌دهد تا یک اثری خلق بکنند یک موزیکی بسازند یا یک تابلوی موزیکالی خلق کنند افتخار خلق این هنر که حقوق معنوی باشد غیر قابل تفکیک است از خلق کننده ولی استفاده مادی مخصوص آن دستگاهی است که پول داده وسایل فراهم کرده و موجبات بوجود آمدن این اثر را تهیه کرده است علی‌ایحال بنده با تمام حقوق و احتراماتی که برای طبقات کارگر و کارفرما در کشور ما هست در دنیای امروز است فکر می‌کنم دفاع خوبی از حقوق خلق‌کنندگان اثر هنری نفرمودید برای اینکه طبیعت کار هنری با طبیعت کاردستی فرق دارد آن نوع حمایتی که واقعاً کارگران دستی احتیاج دارند به چه صورتی باید تامین شود می‌بایست از طریق دیگری برای خلاقین هنر وکارگران هنری فکری بشود و از این مجرا و این دیدگاه حق نبود که بررسی می‌فرمودید همچنانکه در اینجا فقط حقوق کارگری و مادی مطرح است و تمام قوانین کار که کمیسیون کار به مراجع کارگری می‌برد دو نوع حق پیش‌بینی شده یعنی حقوق مادی و معنوی و برمی‌گردیم به عرض اول. لایحه دو شوری است و تا حدی برای کمیسیون فرهنگ و هنر مجلس شورای ملی میسر بوده است از افکار خودشان و صاحب نظرانی که در خارج از مجلس هستند استفاده شده است و حالا خوشبختانه آمده است به مجلس و صاحب‌نظران مثل جناب آقای دکتر خزائلی جناب آقای دکتر مدرسی که اظهارنظر فرمودند و سایر خانمها و آقایان دیگر وجود دارند نظرات خودشان را خواهند فرمود و تشریف خواهند آورد در کمیسیونها و نظر آنها مورد بررسی قرار خواهد گرفت و قطعاً کوشش خواهد شد که یک لایحه‌ای تاحد ممکن بدون عیب و نقص به مجلس بیاید و بگذارید این لایحه در این زمان همانطور که مثال زدند براثر ترقیات شگرفی که در روزگار ما بوجود آمده است و ضرورت چنین قانونی را و امکان مطرح شدن این نوع مسائل فکری را برای ما بوجود آورده و میسر ساخته است بگذارید این چنین لایحه برای هنرمندان مملکت ما بتصویب برسد و این از افتخارات این مجلس باشد و بتدریج درآینده پارلمان‌ترهای آینده اگر نواقصی در این لوایح هست برای هنرمندان مملکت رفع کنند عرضی ندارم (احسنت).

نایب رئیس- چون نظر دیگری در کلیات لایحه نیست به ورود در شور مواد رای می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱- از نظر این قانون به مولف و مصنف و هنرمند (پدیدآورنده) و به آنچه که از راه دانش یا هنر و یا ابتکار آنان پدید می‌آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی که در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن بکار رفته (اثر) اطلاق می‌شود.

نایب رئیس- در ماده ۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پسشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید: ماده یک لایحه حقوق مولفین و ممصنفین و هنرمندان به شرح زیر اصلاح می‌شود.

از نظر این قانون به آنچه که از راه دانش یا هنر و یا ابتکار مولفین و مصنفین و هنرمندان پدید می‌آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روش که در بیان یا ظهور یا ایجاد آن بکار رفته (اثر) اطلاق می‌شود.

با تقدیم احترام- ضیاء احمدی.

نایب رئیس- ماده ۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲- اثرهای مورد حمایت این قانون به شرح زیر است.

۱- کتاب و شعر و نوشته‌های دیگر علمی- فنی- ادبی- هنری.

۲- اثر سمعی و بصری بمنظور اجرا در صحنه‌های نمایش یا پخش از رادیو یا تلویزیون که به هر ترتیب و روش نوشته و یا ضبط و یا نشر شده است.

۳- اثر موسیقی که به هر ترتیب و روشی نوشته و یا ضبط و یا نشر شده باشد.

۴- تصنیف- ترانه و سرود که به هر ترتیب و روش نوشته و یا ضبط و یا نشر شده باشد.

۵- نقاشی- تصویر- نقش- طرح- نوشته خط و هرگونه اثر تجسمی که به هر طریق و روش بصورت ساده یا ترکیبی بوجود آمده باشد.

۶- هرگونه پیکره (مجسمه).

۷- اثر معماری از قبیل طرح و نقشه- ماکت و خود ساختمان.

۸- اثر عکاسی و آنچه با استفاده از عکاسی بفروش مبتکرانه پدیدآمده باشد.

۹- اثر مربوط به هنرهای دستی و یا صنعتی.

۱۰- اثری که برپایه فرهنگ عامه (فولکور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدیدآمده باشد.

۱۱- هرگونه اثر مبتکرانه دیگری که از ترکیب یک یا چنداثر از اثرهای نامبرده در این فصل پدیدآمده باشد.

• تبصره- اثرهای مذکور در ماده ۲ وقتی مورد حمایت قرار می‌گیرد که به ترتیب مقرر در این قانون به ثبت رسیده باشد.

نایب رئیس- درماده ۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید در نبصره ذیل ماده ۲ قانون حمایت مولفین به جای جمله (در ماده ۲) نوشته شود (در این ماده).

با تقدیم احترامات- فرهادپور.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

در مورد لایحه حمایت حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان.

ماده ۲- پیشنهاد می‌نماید در پایان بند ۱ عبارت «مقالات روزنامه‌ها و مجلات از هرنوع» افزوده شود.

با تقدیم احترام- دکتر عاملی- دکتر طالع- دکتر صدر- فریور.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید بند۱ ماده۲ لایحه حمایت حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان به نحو زیر اصلاح گردد.

بند ۱- هرگونه کتاب شعر و نثر و همچنین سایر نوشته‌های دیگر علمی- فنی- ادبی- هنری- فلسفی و تحقیقی.

ضمناً بندهای زیر به آخر ماده ۲ اضافه شود:

بند ۱۲- مجموعه‌های چاپی عکس- نقشه- طرح- خط- نقاشی و هرگونه تصویر از آثار تجسمی دیگر.

بند۱۳- متن ضبط شده بر روی صفحه یا نوار آثار مذکور در بند ۱.

با تقدیم احترام- مهندس عترت.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید جمله زیر به آخر بند۱۰ ماده ۲ اضافه شود.

پایه و ریشه اصلی ملی و آزاد است.

پوربابائی.

نایب رئیس- ماده۳ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۳- ترجمه- اقتباس- تلخیص- تفسیر و حاشیه‌نویسی و همچنین گردآوری‌های علمی- ادبی و هنری اثرهائی که در این قانون ذکر شده و در ایران پدیدآمده باشد جز با موافقت پدیدآورنده آن ممنوع است مشروط بر آنکه اصل اثر به ترتیب مقرر در این قانون به ثبت رسیده باشد.

• تبصره- ترجمه- اقتباس- تلخیص تفسیر و حاشیه‌نویسی و همچنین گردآوری‌های علمی- ادبی- هنری اثرهائی که در این قانون ذکر شده بدون آنکه در انحصار شخصیت واحدی باشد مورد حمایت این قانون است.

نایب رئیس- در ماده۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم ماده ۳ بصورت زیر اصلاح گردد

ماده ۳- ترجمه- اقتباس- تلخیص و گردآوری‌های علمی- ادبی- هنری... الی آخر دکتر اسفندیاری

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل ماده ۳ بصورت زیر اصلاح گردد:

• تبصره- ترجمه- اقتباس- تلخیص و گردآوری‌های علمی- ادبی و هنری اثرهائی که در این قانون ذکر شده و در ایران پدید آمده باشد بدون آنکه در انحصار شخصیت واحدی باشد مورد حمایت این قانون است دکتر اسفندیاری

مقام محترم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید در سطر دوم تبصره ماده ۳ لایحه حمایت حقوق مولفین و مصنفین به جای جمله (بدون آنکه در انحصار شخخصیت واحدی باشد) جمله (و در انحصار شخصیت واحدی نمی‌باشد) نوشته شود.

با تقدیم احترام- مهندس عترت.

نایب رئیس- ماده چهار قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۴- حقوق پدیدآورنده اثر شامل حقوق معنوی ومادی می‌باشد.

نایب رئیس- در ماده ۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید به ماده ۴ لایحه حمایت حقوق مولفین و مصنفین تبصره زیر اضافه می‌شود:

• تبصره- حق معنوی مشتمل برمجموعه ارزش‌های هنری- ادبی- فنی- فلسفی و تحقیقی اثر خواهد بود که از بینش و خلاقیت وشکل خاص بیان پدیدآورنده ناشی شده و غیر قابل انتقال می‌باشد. مهندس عترت

نایب رئیس- ماده ۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۵- حقوق پدیدآورنده شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرا و بهره‌برداری مادی و معنوی از اثر و نام پدیدآورنده آن می‌باشد.

پدیدآورنده می‌تواند استفاده از حقوق مادی خود را در موارد زیر به غیر واگذار نماید.

۱- تهیه فیلم‌های سینمائی و تلویزیونی و مانند آن.

۲- نمایش صحنه‌ای مانند تآتر- باله و نمایش‌های دیگر.

۳- ضبط تصویری یا صوتی اثر بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر.

۴- پخش از رادیو- تلویزیون و وسائل دیگر.

۵- نشر و تکثیر و عرضه اثر از زاه چاپ- نقاشی- گراور- کلیشه- قالب‌ریزی و مانند آن.

۶- استفاده از اثر در کارهای تولیدی- علمی- ادبی- هنری و تبلیغاتی.

۷- بکار بردن اثر در فراهم کردن یا پدیدآوردن اثرهای دیگری که در ماده دوم یاد شده است.

نایب رئیس- در ماده ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده شش قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۶- حقوق مادی اثرهائی که کارگران و کارکنان برحسب وظیفه برای کارفرمایان پدید می‌آورند متعلق به کارفرما است.

نایب رئیس- در ماده شش نظری نیست؟ (اظهاری نشد). پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید ماده ۶ قانون حمایت مولفین به شرح زیر اصلاح شود:

ماده ۶- حقوق مادی اثرهائی که کارگران و کارکنان برحسب وظیفه برای کارفرمایان پدید می‌آورند فقط برای استفاده در یک نوبت متعلق به کارفرماست مگر آنکه طبق قرارداد جداگانه ترتیب دیگری داده شده باشد.

فرهادپور.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید ماده ۶ به ترتیب زیر اصلاح شود:

ماده ۶- حقوق مادی اثرهائی که کارگران و کارکنان برحسب وظیفه برای کارفرمایان پدید می‌آورند فقط برای یک بار نشر یا تکثیر آن متعلق به کارفرماست. ابراهیم مدرسی

ریاست معظم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید ماده ۶ لایحه حمایت حقوق مولفین و هنرمندان به نحو زیر اصلاح شود:

ماده ۶- حقوق مادی آثاری که پدیدآورندگان در مقابل دستمزد از کارفرما بوجود می‌آورند بموجب قراردادی که بین کارفرما و پدیدآورندگان منعقد می‌گردد متعلق به کارفرما می‌باشد. ضمناً پدیدآورندگان بموجب آئین‌نامه‌ای که از طرف وزارت فرهنگ و هنر تنظیم و بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید در سود حاصله تا ۵۰% سهیم می‌باشند.

با تقدیم احترام- مهندس عترت.

مقام محترم ریاست

خواهشمند است ماده ۶ به این قسم اصلاح شود:

اثری که کارگران و کارکنان برحسب وظیفه برای کارفرما انجام می‌دهند اگر قابل استفاده مکرر باشد سود آن در نوبت اول بالمناصفه بین کارگر و کارفرما تقسیم می‌شود و در نوبتهای بعدی صدی هشتاد سود حاصله متعلق به پدیدآورنده اثر خواهد بود.

خزائلی.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید ماده ۶ به شرح زیر اصلاح شود:

ماده ۶- حقوق مادی اثرهائی که کارگران و کارکنان برحسب وظیفه برای کارفرمایان پدید می‌آورند در صورتی که قراردادی باشد برای مدت ۲۰ سال متعلق به کارفرماست ولی چنانچه قراردادی نباشد کارفرما مکلف است پاداشی با رضایت کارگر یا کارمند به او بپردازد و در صورت عدم تراضی با تشخیص وزارت فرهنگ و هنر این پاداش به پدیدآورنده پرداخت خواهد شد در هر صورت استفاده از این حقوق برای کارفرمایان بیش از ۲۰ سال تجاوز نخواهد کرد.

با تقدیم احترام- دکتر اسفندیار یگانگی.

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در ماده ۶ به جای کلمه کارگر پدیدآورنده و کارفرما سفارش دهنده ذکر شود.

پور بابائی.

نایب رئیس- ماده ۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۷- اثری که با همکاری دو یا چند پدیدآورنده بوجود آمده باشد و کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترک نامیده می‌شود و حقوق ناشی از آن حق مشترک پدیدآورندگان است.

نایب رئیس- در ماده ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد). پیشنهادی هم نرسیده ماده ۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۸- نقل از اثرهائی که انتشار یافته است و استناد به آنها در مقاصد علمی- آموزشی یا بصورت انتقاد و تفریظ با ذکر نام پدیدآورنده اثر و در حدود متعارف مجاز است.

نایب رئیس- در ماده ۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد). پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد در آخر ماده ۸ به جای جمله و در حدود متعارف نوشته شود:

طبق آئین‌نامه پیش‌بینی شده در ماده ۹ این قانون.

با تقدیم احترام- مهندس صائبی.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید در ماده۸ لایحه به جای عبارت (و در حدود متعارف) جمله (بصورت عبارت مجزا) نوشته شود.

با تقدیم احترام- مهندس عترت.

نایب رئیس- ماده ۹ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۹- وزارت فرهنگ و هنر می‌تواند طبق آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید به کتابخانه‌های عمومی و موسسات غیرانتفاعی جمع‌آوری نشریات و موسسات علمی و آموزشی اجازه نسخه‌برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون را از راه عکس‌برداری یا طرق مشابه آن به مقدار مورد نیاز و متناسب با فعالیت آنها بدهد.

نایب رئیس- در ماده نهم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌شود به ماده ۹ در سطر سوم بعد از عبارت موسسات علمی و آموزشی عبارت زیر اضافه شود.

... و معلمین و دانش‌آموزان و دانشجویان الی آخر.

با تقدیم احترام- مهندس صائبی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

در مورد لایحه حمایت حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان ماده نهم سطر چهارم.

پیشنهاد می‌نماید کلمه «مقدار» به «تعداد» اصلاح شود.

با تقدیم احترام- دکتر عاملی.

نایب رئیس- ماده ۱۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۰- نقل اثرهای علمی- ادبی- هنری از راه عکاسی یا سینما یا رادیو یا تلویزیون یا مطبوعات تا حدی که جنبه خبری دارد مجاز است.

نایب رئیس- در ماده ۱۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم ماده ۱۰ بصورت زیر اصلاح گردد.

ماده ۱۰-... یا مطبوعات تا حدی که جنبه آموزشی یا خبری دارد مجاز است.

دکتر اسفندیاری.

نایب رئیس- ماده ۱۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۱- نقل گفتارهای سیاسی- دینی- اجتماعی- اقتصادی و مقالاتی که جنبه خبری دارد و استناد به آنها درصورتی که ماخذ یاد شود در مطبوعات یا رادیو و تلویزیون مجاز است مگر اینکه اینگونه استفاده‌ها منع شده باشد.

نایب رئیس- در ماده ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم ماده ۱۱ به صورت زیر اصلاح گردد.

ماده ۱۱- نقل گفتارهای سیاسی- اقتصادی و مقالاتی که جنبه آموزشی یا خبری دارد و استناد به آنها در صورتی ... الی آخر.

دکتر اسفندیاری.

نایب رئیس- ماده ۱۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۲- ضبط و نسخه برداری از برنامه‌های رادیوئی و تلویزیونی در صورتی که برای استفاده خصوصی و غیر انتفاعی باشد مجاز است.

نایب رئیس- در ماده ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۱۳ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۳- حقوق مادی پدیدآورنده اثر موضوع این قانون پس از مرگ وی به وراث قانونی او منتقل می‌شود. مدت استفاده از این حق برای وراث تا سی سال از تاریخ مرگ پدیدآورنده و در صورتی که وراثی وجود نداشته باشد در مدت مذکور بمنظور استفاده عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت.

نایب رئیس- در ماده ۱۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم:

ماده ۱۳ ماده ۱۵

ماده ۱۴ ماده ۱۳

ماده ۱۵ماده ۱۴ بشود

اگر این پیشنهاد قبول شد ماده ۱۶ باید بصورت زیر اصلاح شود:

مواد ۱۴و ۱۵و ۱۳ مندرج در این ماده باید به مواد ۱۳و۱۴و ۱۵ اصلاح گردد.

دکتر اسفندیاری.

نایب رئیس- ماده ۱۴ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۴- حقوق مادی متعلق به کارفرما مندرج در ماده ۶ تا سی از تاریخ پدید آمدن اثر متعلق به او خواهد بود مگر آنکه برای مدت کمتر یا به ترتیب محدودتری توافق شده باشد.

نایب رئیس- در ماده ۱۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید ماده ۱۴ لایحه حمایت حقوق مولفین و مصنفین حذف شود.

دکتر خزائلی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید ماده ۱۴ به جای سی سال بیست سال نوشته شود.

دکتر اسفندیار یگانگی.

نایب رئیس- ماده ۱۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۵- انتقال گیرنده حق پدیدآورنده اثر می‌تواند تا سی سال پس از واگذاری از این حق استفاده کندمگر آنکه برای مدت کمتر توافق شده باشد.

نایب رئیس- - در ماده ۱۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۱۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۶- در مورد مواد ۱۴و ۱۵ پس از انقضای مدتهای مذکور در مواد فوق استفاده از حق مذکور در صورت حیات پدیدآورنده اثر متعلق به خود او و در غیر این صورت تابع ترتیب مقرر در ماده ۱۳ خواهد بود.

نایب رئیس- در ماده ۱۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده مماده ۱۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۷- در موارد زیر حق پدیدآورنده اثر تا سی سال از تاریخی است که اثر نشر یا عرضه می‌شود.

۱- اثرهای سینما توگرافی یا عکاسی.

۲- هرگاه حق پدیدآورنده متعلق به یک شخصیت حقوقی باشد.

۳- هرگاه اثر بی‌نام یا با نام مستعار نشر یافته باشد مگر آنکه پدیدآورنده قبل از انقضای مدت مذکور اثر خود را با نام منتشر کند.

نایب رئیس- در ماده ۱۷ نظری نیست (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم ماده ۱۷ بصورت زیر اصلاح گردد.

.... ۳- هرگاه اثر با نام یا بی‌نام و یا با نام مستعار نشر یافته باشد مگر اینکه در دو مورد اخیرالذکر پدیدآورنده قبل از انقضاء مدت مذکور اثر خود را با نام منتشر کند.

دکتر اسفندیاری.

نایب رئیس- ماده ۱۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۸- نام و عنوان و نشانه ویژه معرف اثر از حیات این قانون برخوردار است و هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی که القاء شبهه کند بکار برد.

نایب رئیس- در ماده ۱۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۱۹ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۹- انتقال گیرنده و ناشر و نیز کسانی که طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را دارند باید نام پدیدآورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر همراه یا روی نسخه اصلی یا نسخه‌های چاپی یا تکثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر اینکه پدیدآورنده خود خواسته باشد که نامش ذکر نشود.

نایب رئیس- در ماده ۱۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد نرسیده ماده ۲۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۲۰- هرگونه تغییر یا تحریف در اثر ممنوع است مگر آنکه با اجازه پدیدآورنده باشد.

نایب رئیس- در ماده ۲۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مقام ریاست معظم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید ماده ۲۰ لایحه حمایت حقوق مولفین و مصنفین و هنرمندان به نحو زیر اصلاح شود.

ماده ۲۰- هرگونه تحریف در اثر ممنوع است و چنانچه کسی بخواهد تغییراتی در اثر بدهد باید بااجازه پدیدآورنده اثر باشد.

با تقدیم احترام- مهندس عترت.

نایب رئیس- ماده ۲۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۱- چاپخانه‌ها و بنگاههای ضبط صوت و کارگاهها و کسانی که به چاپ یا ضبط یا تکثیر یا پخش و یا نشر اثرهای مورد حمایت این قانون می‌پردازند باید شماره دفعات چاپ یا ضبط یا تکثیر یا پخش یا انتشار و همچنین شماره مسلسل اثر را برتمام نسخه‌هائی که پخش و نشر می‌شود با ذکر تاریخ و نام چاپخانه یا بنگاه و کارگاه مربوط برحسب مورد درج نمایند.

نایب رئیس- در ماده ۲۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم در مواد ۲۱ و ۲۳ و ۲۴ (بندهای ۲ و ۳) و همچنین سایر مواد کلمه «نشر» را بر «پخش» و «اجرا» مقدم داشته و اصلاح گردد.

دکتر اسفندیاری.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در ماده ۲۱ به‌جای کلمه «کسانیکه» نوشته شود «اشخاص حقیقی یا حقوقی».

با تقدیم احترام- دکتر خزائلی.

نایب رئیس- ماده ۲۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۲- ثبت اثرهائی که در این قانون یاد شده است و همچنین نام یا عنوان یا نشانه ویژه معرف آنها در موارد و نقاطی که وزارت فرهنگ و هنر آگهی نماید الزامی است. وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری تا شش‌ماه از تاریخ تصویب این قانون آئین‌نامه چگونگی و ترتیب انجام یافتن تشریفات ثبت و همچنین مرجع پذیرفتن درخواست ثبت را تهیه و تعیین خواهند نمود و پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.

نایب رئیس- در ماده ۲۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۲۳ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۳- حقوق مادی پدیدآورنده اثر موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود که اثر برای اولین بار در ایران پخش یا نشر و یا اجرا شود.

نایب رئیس- در ماده ۲۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

با تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید که در ماده ۲۳ در سطر دوم پس از کلمه که جمله «پس از ثبت» اضافه شود.

مهندس فیروز عدل.

نایب رئیس- ماده ۲۴ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۴- کسانیکه یکی از اعمال زیر را مرتکب شوند به حبس تادیبی از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.

۱- هرکس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را خواه ایرانی یا بیگانه باشد بنام خود یا با علم و اطلاع بنام شخص دیگری غیر از پدیدآورنده نشر یا پخش یا عرضه نماید.

۲- کسانیکه برخلاف مقررات این قانون از اثرهای دیگران استفاده و بهره‌برداری کنند یا آنرا پخش و نشر و عرضه نمایند.

۳- کسانیکه برخلاف قراردادی که با پدیدآورنده یا جانشین وی دارند عمل کنند و یا اثری را زائد بر دفعات یا میزان یا مدت معین پخش و نشر و عرضه نمایند.

نایب رئیس- در ماده ۲۴ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم ماده ۲۴ بصورت زیر اصلاح گردد.....

۲- کسانیکه بر خلاف مقررات این قانون اثر دیگران را نشر یا پخش یا عرضه کنند..... دکتر اسفندیاری

ریاست معظم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید در بنده ۱ از ماده ۲۴ قانون حمایت حقوق مولفین جمله (خواه ایرانی یا بیگانه باشد) حذف شود.

فرهادپور.

مقام ریاست مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌کند ماده ۲۴ به ترتیب زیر اصلاح شود.

ماده ۲۴- کسانیکه یکی از اعمال زیر را مرتکب شوند برای بار اول به جبران خسارت و در صورت تکرار به حبس تادیبی از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.

ابراهیم مدرسی.

ریاست معظم مجلس شورای ملی

در ماده ۲۴ پیشنهاد می‌نماید جمله زیر اضافه شود:

«مرتکب شوند علاوه برجبران خسارت وارده به پدیدآورنده الی آخر). با تقدیم احترام- سهم‌الدینی

نایب رئیس- ماده ۲۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۵- متخلفین از مواد ۱۸- ۱۹- ۲۰- ۲۱ این قانون به حبس تادیبی از شش ماه تا دو سال محکوم خواهند شد.

نایب رئیس- نسبت به ماده ۲۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۲۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۶- پیگرد بزه‌های یاد شده در این قانون با شکایت زیان‌دیده از جرم شروع و با گذشت وی موقوف می‌گردد.

نایب رئیس- نسبت به ماده ۲۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۲۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۷- در مواردی که به سبب سپری شدن مدت حق پدیدآورنده استفاده از اثر با رعایت مقررات این قانون برای همگان آزاد است درباره متخلفان از مواد ۱۸- ۱۹- ۲۰ این قانون وزارت فرهنگ و هنر عنوان زیان‌دیده از جرم را خواهد داشت.

نایب رئیس- نسبت به ماده ۲۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۲۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۸- زیان دیده از جرم می‌تواند از دادگاه صادرکننده حکم نهائی درخواست کند که مفاد حکم در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار به انتخاب و هزینه وی آگهی شود.

نایب رئیس- نسبت به ماده ۲۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۲۹ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲۹- هرگاه متخلفان از این قانون شخصیت‌های حقوقی باشند مدیر یا مدیرانی که در زمان وقوع جرم مسئول امور شخصیت حقوقی بوده‌اند به کیفر مقرر محکوم خواهند شد و خسارت زیان دیده از اموال شخصیت حقوقی جبران خواهد شد و در صورتی که اموال شخصیت حقوقی به تنهائی تکافو نکند نسبت به مابه‌التفاوت از اموال مدیر یا مدیران مسئول فوق جبران می‌شود.

نایب رئیس- نسبت به ماده ۲۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۳۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۳۰- اثرهائی که پیش از تصویب این قانون پدید آمده از حمایت این قانون برخوردار است اشخاصی که برخلاف مقررات این قانون از اثرهای دیگران تا تاریخ تصویب این قانون استفاده یا بهره‌برداری نموده‌اند حق اجرا یا نشر یا پخش یا تکثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن اثرها را ندارند مگر بااجازه پدیدآورنده یا جانشین او با رعایت دستورهای دیگر این قانون.

متخلفین از حکم این ماده و همچنین کسانی که این اثر را برای فرار از کیفر به تاریخ پیش از تصویب این قانون به چاپ رساندند یا ضبط یا تکثیر کنند یا از آن بهره‌برداری کنند به حداکثر کیفر مقرر در ماده ۲۴ محکوم خواهند شد.

نایب رئیس- نسبت به ماده ۳۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم در ماده ۳۰ اصلاح زیر بعمل آید.

ماده۳۰- ... استفاده یا بهره‌برداری کرده‌اند حق نشر یا اجرا یا پخش یا تکثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن آثار را ندارند مگر بااجازه پدیدآورنده یا جانشین او با رعایت این قانون. دکتر اسفندیاری

نایب رئیس- ماده ۳۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۳۱- آئین‌نامه انتخاب کارشناسان مذکور در این قانون از طرف وزارت‌خانه‌های فرهنگ و هنر و دادگستری تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

نایب رئیس- نسبت به ماده ۳۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۳۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۳۲- درباره دعاوی مربوط به این قانون در صورتی که مراجع قضائی نظر کارشناس را لازم بدانند به کارشناسانی مراجعه خواهند کرد که بر طبق ماده سی و یک برگزیده شده باشند و تا وقتی که در آئین‌نامه مزبور بتصویب نرسیده است طبق ماده ۲۹ کارشناسی عمل خواهد شد.

نایب رئیس- نسبت به ماده ۳۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۳۳ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۳۳- آئین‌نامه‌های اجرائی این قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری تهیه و بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

نایب رئیس- نسبت به ماده ۳۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط اجرا می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله اقای معاون وزارت دارائی

۹- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله اقای معاون وزارت دارائی.

نایب رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی)- بااجازه مقام محترم ریاست لایحه‌ای است برای کسب اجازه گرفتن مبلغی بعنوان حق شرکت در مسابقه از افرادی که در مسابقات مختلف برای ورود به دستگاه‌های دولتی شرکت می‌کنند بطوری که خاطر نمایندگان مستحضر است بموجب قانون استخدام کشوری از طریق مسابقه و آزمایش صورت می‌گیرد و چون این آزمایشات حتی در دانشگاه‌ها و سایر موسسات و در بعضی از مسابقاتی که برای ترقی و ترفیع درجه افراد انجام می‌گیرد بایستی امتحان و آزمایش بعمل آید و این کار مخرجی در بر دارد بتابراین لایحه‌ای تنظیم شده است که اجازه داده شود که برای این مسابقات ورودی یک حق امتحان از اشخاص داوطلب گرفته شود که از ۱۰۰ ریال تا ۵۰۰ ریال برحسب نوع کار تفاوت می‌کند این لایحه بموجب ماده واحده تقدیم و استدعای ارجاع به کمیسیونها را دارم.

نایب رئیس- به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

۱۰- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

نایب رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

دستور جلسه ۸۲

روز سه‌شنبه ۱۴ /۸ /۱۳۴۷

۱- گزارش کمیسیون دارائی راجع به اصلاح تبصره ۳۳ قانون بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور (در امور اوراق قرضه). شماره چاپ ۵۲۱

۲- گزارش شور دوم انتقال افسران و درجه‌داران ارتش شاهنشاهی به ژاندارمری کل کشور. شماره چاپ ۵۲۲

نایب رئیس- بااجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه‌شنبه ۱۴ آبان‌ماه خواهد بود.

(ساعت یازده و پانزده دقیقه صبح جلسه ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی- مهندس حیدرعلی ارفع.