مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ آبان ۱۳۲۲ نشست ۲۱۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
جلسه ۲۱۳
شماره مسلسل - ۱۲۴۶
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز پنجشنبه ۱۲ آبان ۱۳۲۲ نشست ۲۱۳
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - شور لایحه مالیات بر درآمد
۳ - موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
مجلس یکساعت و ربع پیش از ظهر بریاست آقای اسفندیاری تشکیل شد.
صورت مجلس روز سه شنبه ۱۰ آبان ماه را آقای (طوسی) منشی قرائت نمودند.
- تصویب صورت مجلس
{۱ - تصویب صورت مجلس}
رئیس - در صورت مجلس نظری هست؟(اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
- شور لایحه بر درآمد
{۲ - شور لایحه بر درآمد}
رئیس - گزارش کمیسیون مختلط قرائت می‌شود:
مجلس شورای ملی
چون مدت دوره سیزدهم مجلس شورای ملی در شرف اتقضاء است و لوایح مهمی در دستور است که استدعای تصویب آنها شده و ممکن است بدون قید فوریت تصویب این لایحه در این دوره مجلس میسر نشود بمنظور تسریع و اخذ نتیجه عاجل مواد ذیل که در کمیسیون مربوطه مجلس شورای ملی مورد رسیدگی و موافقت واقع شده بدینوسیله تقدیم و تصویب آنرا با قید دو فوریت استدعا می‌شود.
رئیس - فوریت اول مطرح است. در فوریت مطلبی دارید؟
منشور - بنده مخالفم.
انوار - بنده هم مخالفم.
رئیس - آقای انوار.
انوار -- بنده مدتی است که این نکته را عرض می‌کنم که چیزی که از جریان عادی و طبیعی خودش خارج شد بعداٌ مورد پشیمانی و ندامت واقع می‌شود. بنده شخصاٌ موافقم با این لایحه بر درآمد و بشهادت تاریخ و کتابچه که ثبت است در اینجا من یک جلسه را غیبت نکرده‌ام و در تمام جلسات آمدم و در تمام جلسات حاضر بودم و سؤالاتی که از آقای وزیر دارائی کردم و سؤالاتی که از آقای دکتر میلسپو کردم و تأخیرهائی که کردند و وقت ما را ببطالت گذراندند تمامش هست و صورت جلسات هست. وقتی بنده یک صحبتی کردم در مجلس و گفتم تاریخ قضاوت می‌کند خواستم بگویم بشما چه بگویم و بچه قسمتان بدهم و چه جور دعوت بکنم که آن دعوت را قبول بکنید. پس این لایحه مالیات بر درآمد را اگر بنده مخالف با آن بودم در تمام جلسات حاضر نمی‌شدم در صورتی که بنده یک دقیقه غیبت نکردم و تمامش را حاضر بودم. اصل موضوع این است که من بطور اجمال عرض می‌کنم ما در موضوع کشاورزی نظر داشتیم و وقتی که ماخل بحث در مواد شدیم باز هم در قسمت مالیات کشاورزی مخالفت خواهم کرد والا مالیات برای تجاری که این جور خون مردم را مکیده‌اند خدا شاهد است که من از خدا می‌خواهم که بهر وسیله‌ای شده این پولها را از جیب آنها در بیاورند مسئله مسئله کشاورزی بود و مسئله مسئله آبادی املاک بود که بنده می‌خواهم عرض بکنم چنانچه آقایانی که در مجلس بودند میدانند که آن قانونی که برای مالیات آورده‌اند در دوره ۴ و ۵ روی آن صحبت شد و در آخر دوره ۵ تمام شد مالیات بر درآمد یک مالیات بی اهمیتی نیست و البته اگر با مطالعه و با اصلاحات لازمه نوشته شود و اگر جریان طبیعی خودش را پیدا کند برای مردم بیشتر موفقیت دارد و هم کارکنان آن بهتر آن را اجرا می‌کنند ولی اگر دولت بیاید با دو فوریت وارد شود چون دو فوریت دیگر شور اول و شور دوم ندارد خوب مطالعه نمی‌شود از طرف دیگر این یک قانونی است که تماس دارد با تمام ایالات و ولایات ما اگر یکقدری با تأنی بگذرانیم بهتر است و مخصوصاٌ آقای رئیس کل دارائی مطمئن باشند که این قانون در این دوره می‌گذرد و این مالیات داده می‌شود ولی بگذارید که این قانون درست بگذرد بنده این را از نظر حفظ احترام مجلس عرض می‌کنم من با یک قانون کمرشکنی که بطور فوق العاده بقید فوریت داده می‌شود مخالفت خودم را اظهار کردم.
رئیس - آقای ملک مدنی.
ملک مدنی - این لایحه مالیات بر درآمد تقریباٌ چهار ماه و شاید یک قدری هم بیشتر باشد که در کمیسیون مختلط دارائی و بودجه که تقریباٌ یک ثلث مجلس است مورد بحث بوده‌است و تمام مذاکراتی که برای اصلاح این لایحه لازم بود در کمیسیون مورد شور و دقت واقع شد و اگر تأخیری هم شد که بمجلس داده بشود برای این بود که تمام اطلاحاتی که لازم است در کمیسیون بعمل بیاید که در مجلس زیاد مورد بحث واقع نشود. حالا خوشبختانه آن لایحه تصویب شد در کمیسیون و بعداٌ تقاضای فوریت شده‌است و در واقع این خبر کمیسیون مختلط دارائی و بودجه‌است برای اینکه ما در آخر دوره هستیم و بیست روز بیشتر وقت نداریم و اگر ما بخواهیم تشریفاتی که برای یک لایحه دو شوری لازم است مراعات کنیم تا آخر دوره هم این لایحه از تصویب مجلس نخواهد گذشت این لایحه طوری است که بواسطه اینکه در مطبوعات و جراید مقالاتی منتشر شده‌است ذهن عامه و افکار عمومی متوجه آن است. مجلس شورای ملی هم بنظر بنده اکثریت قریب باتفاق شد که این لایحه از مجلس بگذرد برای اینکه چرخهای اقتصادی مملکت بکار بیفتد بنده می‌خواهم این نکته را هم اینجا عرض کنم که هر طبقه‌ای حتی آن طبقه متمول و متمکن هم امروز احساس کرده‌است که این مالیات بر درآمد امروز لازم است و با کمال میل و اشتیاق آنها حاضر بپرداخت مالیات هستند برای اینکه منافعی برده‌اند و هیچ تاجری نیست که در پرداخت این مالیات استنکاف داشته باشد بنابراین آقایان موافقت بکنند که بفوریتش رأی بدهیم و زودتر از تصویب مجلس بگذرد و همانطور که عرض کردم مذاکراتی که لازم بوده‌است در مدت این ۴ ماه شده‌است و نقیصه لایحه که دولت تقدیم کرده‌است کاملاٌ مرتفع شده‌است بنابراین برای اینکه وقت مجلس زیاد گرفته نشود بنده بیش از این عرض نمی‌کنم.
رئیس - موافقین با فوریت این لایحه برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. موافقین با فوریت دوم برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود:
ماده اول - هر نوع شرکت و بنگاه و مؤسسه که بمنظور انتفاع تشکیل شده و یا می‌شود و هر شخصی اعم از اینکه مقیم ایران یا خارجه باشد از درآمدهای سالیانه تحصیل شده خود در ایران و نسبت بآنهائی که مقیم ایران می‌باشند از درآمدهای حاصله در ایران و همچنین از درآمدهائی که از منابع خارجی بایران می‌آورند جزء در موارد زیر باید مالیات مقرره را بپردازند.
بهبهانی - شور در کلیات است.
رئیس - آقای فرمانفرمائیان.
فرمانفرمائیان - بنده عرضی را که می‌خواستم بسمع آقایان محترم برسانم مخصوصاٌ بدولت و آقای وزیر دارائی ناگزیرم اظهار کنم و تذکر بدهم، بنده خودم در این قانون شرکت داشتم و همانطور که آقای ملک مدنی فرمودند مدت ۴ یا ۵ ماه است که جلسات مرتبی تشکیل می‌شد و چون خود بنده هم عضو کمیسیون مختلط بودم شرکت می‌کردم و رأی هم دادم و موافق بودم و عقیده داشتم از نقطه نظر فداکاری بایستی واقعاٌ امروز یک تحمیلی به بنده و جامعه بشود و از نقطه نظر اوضاع فوق العاده‌ای که در پیش داریم یک نتیجه‌ای گرفته بشود از آن نقطه نظر بنده موافق بودم اما از نقطه نظر این که این مالیات یک مالیات خیلی سنگینی است این را نباید بحث کرد زیرا خود آقایان هم میدانند و کاملاٌ موافق هستند که اینطور است. ولی نکته‌ای که خواستم بعرض آقایان برسانم این است که در کمیسیون که آقای وزیر دارایی و مستشاران خارجی بودند بما اظهار می‌کردند و ارقامی را بما ارائه می‌دادند که در خارجه باین میزان مالیان گرفته می‌شود ما هم تصدیق می‌کنیم و معتقد هستیم و البته صحیح است. ولی چیزی که امروز محتاج است که گفته شود این است که در خارجه اگر مالیات سنگینی را از مردم می‌گیرند دیگر بعناوین مختلفه چیزی از جیب مردم بیرون نمی‌آورند. البته خود آقایان چه در اینجا و چه در ولایات مشاهده کرده‌اند و بنده می‌توانم ارقام صحیح برای این موضوع ذکر کنم که ما چیزی را که از ملت می‌گیریم آن چیزی نیست که قانون گذار مالیات بدهیم حالا برای اینکه صدی هشتاد را دولت بگیرد یک صدی هشتاد دیگر هم علاوه بر آن از کیسه مردم در میآدید این یک اصل مسلمی است و اگر اینجا آقای وزیر دارایی هم تصدیق نکند ولو تکذیب هم بکند این یک اصل روشن و واضحی است که یک فرد هم ممکن نیست که این را نداند و گرفتار نباشد. پس خوبست که آقای وزیر دارایی شما هر طور که می‌خواهید این مالیات را وصول کنید ولی ادارات شما و مأمورین شما در گوشه واکنافی که در این مملکت مطالبه مالیات می‌کنند سعی بکنند که چیز دیگری از مردم نگیرند. بنده بواسطه مشاهداتی که کرده‌ام عقیده پیدا کردم که اصول صحیحی که ۷۰ سال ۸۰ سال پیش در ایران معمول بوده‌است خیلی خوب بوده‌است و آن اصل مقاطعه‌است. اصلاٌ شما مقاطعه بدهید بفلان مأمور که می‌رود آنجا فلان قدر بگیرد. شما مطابق قانون (۸۰%) صدی هشتاد از ما مالیات وصول می‌کنید ولی باید طوری باشد که در واقع یک ملتی را مضمحلش نکرد و تصور نکنید که با این وضع ممکن است یک چیزی بماند برای اینکه در قسمت کشاورزی فرض بفرمایید رئیس کل دارایی هم با ما مساعدت کرد و در کمیسیون هم بایشان نفهمانده شد که آقا اوضاع کشاورزی اینجا غیر از اوضاع کشاورزی آمریکا یا سایر نقاط است ایشان هم انصافاٌ موافقت کردند که صدی پنجاه از عایدات را گفتند که بزمین بماند و به ۵۰% بقیه مالیات تعلق بگیرد ولی با وجود این در عمل صدی صد خواهند گرفت. اگر اصلاحات اساسی در سرتاسر مملکت نشود بکلی وضعیت کشاورزی بد می‌شود و از بین می‌رود و این تعهدی که می‌خواهند بگیرند ببینید چه افتضاحی در این مملکت پیش آمده‌است. تعهد عبارت از آن نیست که فقط یک گندمی را از بنده بگیرند آقا تعهد عبارت از این است که علاوه بر این که گندم را می‌خواهند هزار چیز دیگر هم می‌خواهند. شما باید آن منصمات را از بین ببرید والا وصول این مالیات از مردم تأثیری ندارد بدلیل این که هر کسی امروز برای خودش دکه‌ای باز کرده‌است و به عناوین مختلفه عایدی برای خودش دارد. شما یک فکری بکنید که این قانون را درست اجرا کنید در این صورت بمردم تحمیلی نیست و مطمئن باشید که با کمال افتخار هم می‌دهند برای این که میدانند اوضاع فوق العاده‌است. ولی آن منضمات زیادی را از بین بردارید تا مردم بتوانند ادامه بدهند بکار خودشان بآبادی و عمران بپردازند و کسب خودشان را ادامه بدهند اساس کار این است و چون البته در هیچ جای قانون ذکر نشده‌است بآن بیشتر توجه بفرمایید.
مخبر (آقای معدل) - بنده البته توجه دارید که بعنوان مخبر کمیسیون جواب عرض می‌کنم اینجا بایستی توجه کرد باینکه ما اصولاٌ قائل شدیم باینکه این طرز مالیات را عوض کنیم و این اصل را قبول بکنیم. این همان نکته‌ای است که خود آقای فرمانفرماییان تصدیق فرمودند و چون عضو کمیسیون بودند در آنجا هم این اصل کلی مورد تصدیق شان واقع شده‌است منتهی همانطور که فرمودند در جزئیات و فروع آن کار دارند. بنابراین در اینجا جا دارد بعقیده بنده که عرض کنم آقایانی که باصل کلی این امر موافقت دارند در کلیات نظرشان را بفرمایند ولی اگر در موارد خاصی بحث دارند و مورد آن هر ماده‌ای هست نظریات خودشان را در آن ماده بفرمایند والا اگر بخواهند اشخاصی که باصل کلی نظی دارند یک دفعه فرمایشاتشان را در کلیات بفرمایند و یک دفعه هم در موردش بفرمایند آن اصل اساس و منظورتان که فوریت بوده‌است عملی نشده‌است. حالا می‌آییم بر اینکه آیا ما بایستی برای خاطر یک فروعی اصل را ول بکنیم؟ این دیگر بعقیده بنده محتاج به بحث و خود آقایان تصدیق فرموده‌اند که این اصل باید رعایت بشود. آقای فرمانفرماییان می‌فرمایند که مأمورین دولت شاید خوب اجراء نمی‌کنند این قانون را و غیر از این مالیاتی که گرفته می‌شود یک تعدیاتی از طرف آنها می‌شود این بنظر بنده جادارد که ما در قوانین دیگری که شایسته این کار است مثل قانون تشکیلات و سازمان کشور یا قانون کیفر مستخدمین و سایر قوانین از این قسمت جلوگیری کنیم و جلو این تعدیات را بگیریم والا در هر مورد خاصی که ما می‌خواهیم که قانون مالیاتی وضع کنیم بعنوان اینکه مأمورین تعدی می‌کنند نمی‌توانیم یک مقداری از اصل مالیات را چشم پوشی بکنیم. بنابراین بجای اینکه از اصل مالیات کم کنیم خوب است جلو مأمورین را بگیریم در جای دیگر. البته بنده هم معتقد هستم که الآن یک تعدیاتی هست در این مملکت چنانچه خود بنده جزء اشخاصی هستم که اگر صدی صد فرمایشات شما را تصدیق نکنم انکار هم نخواهم کرد که مأمورینی هستند که بوظیفه شان خوب عمل نمی‌کنند و شاید تعدی هم می‌کنند ولی جایش اینجا نیست. یعنی الآن نمی‌توانیم از این اصل مالیاتی چشم پوشی کنیم برای آن تعدی که آن مأمور مالیاتی می‌کند. پس باید یک قوانین دیگری وضع کنیم یا قوانین سابق را جاندارتر بکنیم تا بهتر بتوانیم از تعدیات آنها جلوگیری بکنیم. یک قسمت از فرمایشات ایشان راجع بمالیات کشاورزی است تا بحال اساس مالیات کشاورزی در کشور ما روی دو اصل گرفته می‌شد یکی روی اصل مالیاتی که بهردهی بسته می‌شد روی یک بازدید و برآوردهایی که از سنوات سابق کرده بودند و بموجب یک دفاتری که در وزارت مالیه و نزد دولت بود و در واقع همانطور که فرمودند حالت مقاطعه را داشت و معلوم بود که این ده در سال چقدر می‌پردازد و اخیراٌ هم که این مالیات بهم خورد مالیات صدی سه از اجناسی که وارد شهرها می‌شد گرفته می‌شد. این قانون مالیاتی که الآن وضع شده بنظر بنده نه برای مؤدی مالیات و نه برای دولت آزمایشی حاصل شده که بشوددر اطرافش مذاکره کرد. شاید این را که بموقع اجرا گذاشتند خوب نبود ومثل قانون صدی سه که الآن آورده‌اند نسخ می‌کنند شاید تا شش ماه دیگر یکسال دیگر دولت بیاید و بگوید که آقا این قانون را ما خواستیم اجرا کنیم خوب در نیامد آنرا نسخ کنید و یک قانون دیگری جایش بگذاریم. از طرف دیگر اعتراض‌هایی که در این باب شد مورد تصدیق و قبول خودتان واقع شده زیرا همانطور که خودتان هم فرمودید صدی پنجاه بعنوان عمران و آبادی کسر شده‌است در واقع بکشاورزان همراهی شده‌است پس بنابراین اصل کلی را که موجب شده‌است که مجلس شورای ملی توجه باین قانون پیدا کرده و دولت هم بقید دو فوریت این قانون را آورده و می‌خواهد بگذارند بایستی مورد توجه قرار بدهیم و آن این است که در اینموقع سختی که برای ما پیش آمده‌است ما باید یک فداکاری بکنیم در گذراندن این قانون. و تصویب این قانون یک امر عادی نیست برای آقایان چه آنهایی که مؤدی مالیاتی هستند و چه برای آقایانیکه این قانون را تصویب می‌کنند بایستی همه آقایان متوجه باشند که ما با یک فداکاری بایستی این کار را انجام دهیم در راه مصالح مملکت و مصالح کشور. ولی باید این ماده ۲۲ این قانونرا آقایان مورد توجه و دقت قرار بدهند و آن اینست که می‌نویسد: همینقدر که مشکلات جنگ رفع شد. پس ما باید از خدا بخواهیم که این بیچارگی زودتر مرتفع بشود که ما هم در سایه صلح و سلامت بتوانیم این بارهایی را که بدوش خودمان می‌گذاریم زودتر بزمین بگذاریم والا اگر ما بخواهیم وضعیت مواقع غیر عادی را با وضعیت عادی بگذرانیم این محال است. ما باید توجه باین نکته داشته باشیم که از امسال تا آخر این قضیه ما بایستی یک کاری کنیم که اوضاع غیر عادی را بتوانیم بگذرانیم.
رئیس - همانطور که آقای مخبر فرمودند بهتر این است که در مواد هر مطلبی هست گفته شود اگر تصویب بفرمایند رأی گرفته شود بورود در شور مواد(صحیح است). رأی گرفته می‌شود بورود در شور مواد موافقین برخیزند(اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول:
ماده اول - هر نوع شرکت و بنگاه و مؤسسه که بمنظور انتفاع تشکیل شده و یا می‌شود و هر شخصی اعم از اینکه مقیم ایران یا خارجه باشد از درآمدهای سالیانه تحصیل شده خود در ایران و نسبت بآنهاییکه مقیم ایران می‌باشند از درآمدهای حاصله در ایران و همچنین از درآمدهاییکه از منابع خارجی بایران می‌آورند جز در موادر زیر باید مالیات مقرره را بپردازند.
رئیس - آقای دکتر ملک زاده
دکتر ملک زاده – بنده موافقم پس ا ز یک مخالف که صحبت می‌کند بنده عرض می‌کنم
رئیس - آقای تهرانچی
تهرانچی – بنده در ماده اول چون می‌شود در کلیات صحبت کرد اجازه خواستم تا عرایضی که داشتم عرض کنم. البته خوب است آقای وزیردارایی و آقای مخبر کمیسیون توضیحاتی بفرمایند برای اینکه ما هم بدانیم و مردم و جامعه هم بدانند که چه مخارج زیادی در موقع جنگ برای ما پیش آمد کرده‌است که محتاج باین مالیات شده‌ایم. حقیقتاٌ لازم است که توضیح داده شود زیرا اگر قیمتها گران شده باشد وصول مالیاتها هم روی آن قیمتها بالا رفته‌است (بعضی از نمایندگان - بلندتر بفرمایید) عرض کردم که اگر مخارج عادی و اداری ما زیاد شده‌است وصول مالیاتها هم البته بهمان تناسب زیاد شده‌است آن مالیاتها روی عواید اشخاص بود و حالا هم باید همانطور باشد این را باید توضیح بفرمایند که ذهن عامه روشن بشود در این قسمت که مخارج اضافی بواسطه حالت فوق العاده و جنگ بوده‌است که ما محتاج شدیم یک مالیات اضافه بگیریم. این را اگر مردم هم بدانند بهتر است ولی قسمت دیگری را که خواستم عرض کنم این است که راجع به این لایحه که صحبت می‌شد اینطور پیش بینی می‌شد چون بنده در هیچکدام از جلسات کمیسیون‌ها حاضر نبودم عضو کمیسیون هم نبودم ولی آنچه را که بنده شنیدم درخارج این بود که صحبت دراین بوده‌است که بواسطه مداخلی که از اوضاع جنگ برای بعضی‌ها پیش آمده‌است و منافعی برده‌اند از آنها باید یک مالیاتهایی گرفت این را البته من موافقم ولی می‌خواستم ببینم در این لایحه این موضوع تأمین شده‌است (بنظر بنده تأمین نشده‌است) که یک عوایدی که بعضی مؤسسات و بعضی دیگر بواسطه پیش آمد جنگ برده‌اند یا از احتکار یا از غیر احتکار اینها بیشتر مربوط به سالهای ۱۳۲۱و۱۳۲۲ بوده‌است در صورتیکه این قانون مالیات بردرآمد از ۱۳۲۳ اجرا خواهد شد یعنی درآمد ۱۳۲۲ را مأخذ قرار می‌دهند آنوقت شامل آن منافع واستفاده‌های بزرگی که در سال ۱۳۲۱ بوده‌است نمی‌شود و حال آنکه توجه عامه و آقایان وکلا و خود دولت بر این بود و همینطور مستشاران در نظر داشتند که از اشخاصی که یک استفاده‌های فوق العاده‌ای از پیش آمد جنگ برده‌اند البته از منافع خودشان باید یک کمک مؤثری هم به هزینه دولت و مملکت باید بکنند ولی بنده در اینجا این نظر را ندیدم تأمین شده باشد حالا اگر در ماده از این قانون هست توضحیح فرمایند. این یک نظر بنده بودو یک نظر دیگر همان موضوعی است که همه در نظر دارند که نسبت بکشاورزی که در درجه اول اهمیت است بایدرعایت زیادی بشود بالاخره این مملکت مملکت فلاحتی است و باید فلاحت و پیشرفت فلاحت کاملاٌ مراعات بشود چون این یک حرفه خوبی است و مردم باید نسبت باین عمل و این حرفه تشویق بشوند برای اینکه اینکار قوه تولید و ثروت مملکت را زیاد می‌کند و در این لایحه کاملاٌ بایستی یک ارفاقهای زیاد و یک تشویقاتی نسبت باین عمل بشود و قائل شوند که این حرفه از سایر حرف برای مملکت مفیدتر است و بایستی در مالیات بردرآمد آنها را تشویق کنند و آن اشخاصیرا که از یک شعلهای بدی مثل سفته بازی و غیره استفاده‌هایی کرده‌اند باید از آنها مالیات ریادتری گرفته شود که باینوسیله از اینکار جلوگیری بشود بنده این نظر را هم در این لایحه ندیدیم البته با توضیحاتی که خواهند داد ممکن است قضیه روشنتر بشود.
رئیس - آقای دکتر ملک زاده
ملک زاده – عرض کنم اگر چه از وقتی که این قانون بمجلس آمده‌است باندازه این قانون مورد توجه و تنقید و تمجید کلیه مجالس و محافل ملی واقع شده‌است چون قریب پنج شش ماه است که نه فقط این قانون در مجلس شورای ملی مطرح است و در یک کمیسیون مختلطی که از بهترین نمایندگان تشکیل شده‌است مورد مطالعه واقع است بلکه در خارج هم در جلسات زیادی که بین تجار و کشاورزان و مالکین و سایرین تشکیل شده‌است (که شاید بیست جلسه خود بنده بوده‌ام) این قانون کاملاٌ مورد مطالعه واقع شده اساساٌ بنده خواستم این را عرض کنم که یک قانونی که از مجلس می‌گذرد چه در ایران و چه در خارج بهترین مظهر رشد ملی است و بهترین مظهر رشد یک ملتی قوانینی است که در مجالس و پارلمانهای آن ملت وضع می‌کنند و آن نمونه اساسی رشد یا انحطاط یک ملت است و بعقیده شخصی بنده این قانون مالیات بردرآمد یکی از عوامل رشد ملی ایران است زیرا این قانون مالیات بردرآمد را همه تصدیق دارند که عادلانه ترین قانونی که برای مردم وضع شده‌است و کاملاٌروی عدالت و حق است و ما انتظار داریم حالا که این قانون وضع می‌شود از طرف دولت بعضی قوانین مالیاتی که برطبق عدالت و حق نبوده‌است ملغی شود. نکته دومی که واقعاٌ می‌خواستم مجلس شورای ملی بآن توجه کند و نظر مجلس شورای ملی را بآن جلب کنیم این است که باید در این مملکت سعی کنند زندگی طبقه سوم یعنی طبقه کشاورزان و کارگران را بهبودی بخشید و باصطلاح سطح زندگیشان (که به غلط هزینه زندگی را سطح زندگی می‌گویند) از حیث فرهنگ و از حیث صحی و حدود دیگر بالاتر برود و بهتر بشود و امیدی به آتیه این مملکت نمی‌شود داشت مگر این که این مطلب کاملاٌ مورد توجه واقع شود برای این که یکی از قضایای اساسی و مهم اجتماعی است این است چرا؟ چون باید تصدیق کرد که تا امروز کاملاٌ سنگینی مالیات بر دوش این طبقه بوده‌است (صحیح است) و فلسفه و علت اینکه سنگینی مالیات بر دوش این طبقه بوده‌است این است که چون مالیات غیر مستقیم سهلتر و آسانتر وصول می‌شود در این مملکت معتقد شده بوددند به مالیات غیر مستقیم و در نتیجه مالیات غیر مستقیم بنده و یک نفر ملیونر و یک نفر عمله که روزی پنج هزار اجرت می‌گیرد یک سیگار که می‌خواهیم بکشیم اگر من ده شاهی مالیات می‌دهم آن عمله هم همان دهشاهی را مالیات می‌دهد و اصل وضع مالیات غیر مستقیم در این مملکت طبقه زحمت کش و فلاح را از بین برده‌است و حالا وضع لایحه مالیات بردرآمد تا اندازه تعدیل می‌کند این فشار را و فشار و بدبختی را تا حدی از دوش آن طبقه می‌کاهد و بردوش یک طبقه که شاید استطاعتشان بیشتر است و باصطلاح هر که بامش بیش برفش بیشتر یا بعکس یک اشخاصی که بیشتر از این مملکت متمتع می‌شوند می‌گذارد و آنها باید خرج این مملکت را بیشتر بپردازند پس از این جهات بعقیده بنده این یک لایحه خوبی است و کاملاٌ هم مورد بحث و مطالعه واقع شده‌است البته هر چه زودتر می‌گذرد و خرج مملکت بکار می‌افتد و حالا هم دیگر از مدت این مجلس وقت زیادی نمانده و یک لوایح مفید دیگر هم هست که باید باقی وقت مجلس صرف تصویب آن لوایح بشود که این مجلس بتواند یک یادگار خوبی از خودش باقی بگذارد در گذراندن این لوایح و بنده بسهم خودم موافقم و چون کاملاٌ در این لایحه مطالعه شده‌است مسلم میدانم که این لایحه همانطور که تنظیم شده‌است می‌گذرد
رئیس - آقای انوار
انوارد - در ماده اول هم می‌شود در کلیات صحبت کرد و بنده در کلیات اجازه خواستم و مذاکرات را رأی اکثریت کافی دانست. یک موضوعی را آقای مخبر فرمودند که موقع فوق العاده‌است من نفهمیدم موقع فوق العاده چه چیز است جز گرسنگی؟ موقع فوق العاده برای ما شده‌است که قند را دولت تمام می‌کند یک من یک تومان چهل تومان می‌فروشد قماش را دولت تمام می‌کند ذرعی سه قران می‌فروشد پنج تومان از توتون این جور مالیات می‌گیرد از گندم مالیات می‌گیرد تازه دولت این جور مالیات می‌گیرد آنوقت باز می‌گویند موقع فوق العاده‌است. در کمیسیون بودجه سؤال شده از آقای وزیر دارایی و از آقای دکتر میلسپو که این مخارج اقتصادی و انحصارات کجا رفته‌است جواب می‌دهند ما حسابش را نمی‌توانیم برسیم ملاحظه بفرمایید یک مالیه که شصت کرور بودجه اش است نمی‌تواند حسابش را برسد و آقای نراقی متهورانه این جا می‌گویند که کمیسیون بودجه چرا نفهمیده و نتوانسته‌است این حساب را رسیدگی کند و خیلی تعجب است از ایشان که خیلی با نزاکت صحبت کردند و هیچ توجه نکردند که رفقای ایشان چه زحماتی در کمیسیون بودجه کشیده‌اند شما می‌خواستی یک روز بروی در کمیسیون بودجه و ببینید این اعضاء کمیسیون چه می‌کنند از این وزارت مالیه و از وزیرمالیه می‌خواستی این چیزها را سؤال کنید تا معلوم شود چطور شده‌است آنوقت اعتراض نکنید که کمیسیون بودجه چه کار عجیبی کرده‌است ای داد بیداد یک عده که خودشان را مسلح کرده‌اند این جور برای کار کردن در عوض قدردانی از آنها اینطور بایستی بفرمایید در روزنامه‌ها می‌نویسید کمیسیون بودجه که مطابق نظامنامه درش باز است بیایید ببینید اعضاء کمیسیون چه می‌کنند یک چیزی را که می‌خواهیم توضیحاتی بدهند یا یک صورتی را که می‌خواهیم آقای وزیر دارائی می‌گویند هفته دیگر ولی هفته دیگر هم نمی‌آورند هرچه میگوئیم آقای دکتر میلسپو این مخارجی که اعتبار آن داده شده‌است کجا رفته‌است حساب نمی‌توانند بدهند چرا؟ برای خاطر اینکه یکی قماش را برده‌است صرف انتخابات رشت می‌کند یکی برده‌است می‌خواهد انتخابات کاشان را درست کند (کاشان را مثلاٌ گفتی صرف انتخابات کند) آنوقت آقای وعدل میفمایند موقع فوق العاده‌است آقا کدام اردو رفته‌است سرحد مشغول جنگ شده‌است؟ کدام راه آهن را ما ایجاد کرده‌ایم؟ کدام سد را ما بسته‌ایم؟ آقا کجا هستید؟ آقایان وزراء در این مدت کجا را درست کرده‌اید که می‌خواهید این مالیات را چند برابر بگیرید؟! کدام یک وجب راه را درست کرده‌اید؟ آنوقت رد روزنامه‌ها می‌نویسید این شیرازی انوار مخالفت کرد با قانون مالیات بر درآمد. آقایان من می‌گویم این حوض خراب را اگر آب تمام دریاها را هم توی این حوض خراب بریزید فایده ندارد این حوض خراب این ادارات شما است این مالیه ایست که شصت کرور بودجه دارد ولی حساب اقتصادی را نمی‌تواند بدهد امروز کجا هستی آقای مخبر کمیسیون بودجه که پریروز نتوانستی جواب بدهی؟ (خنده نمایندگان) آنوقت این مالیات بر درآمد را بدهیم بعد سؤال می‌کنیم این عوائد صرف چه شده‌است می‌گویند نمی‌توانیم حساب بدهیم. در بودجه می‌نویسید برای بهره برداری آقا کدام بهره برداری؟بهره برداری که مخارجش چهار کرور است دخلش چقدر؟ یک کرور اینکه بهره برداری نشد این چپاولچی است؟ دکتر میلسپو اول باید بیاید صندوق مالیه را محکم بکند و جای مالیه را محکم بکند و یک صندوق محکمی درست بکنید که دیگر سوراخی نداشته باشد آنوقت بیائید بگوئید که این صندوق مالیه شما است. من درست کرده‌ام مطمئن باشید صندوق معتبری است آنوقت مالیات بدهید ما هم میگوئیم چشم مالیات می‌دهیم التماس هم می‌کنیم پایش را هم می‌بوسیم ولی خوب بود یک روز در کمیسیون می‌آمدند بودجه را میدیدند اگر آقای نراقی می‌آمد وضع بودجه را میدید آنوقت دیگر نمی‌گفتند چرا ما دیر کردیم یک مخارج اقتصادی را ما خواستیم بفهمیم گفتیم دخل آن کجا است فوراٌ قهر است و تغییر است و دلتنگی و بی مرحمتی و این جور چیزها است که ما مبتلا شده‌ایم (کجا دانند حال ما سبکبالان ساحلها) آقا قلم قلم درآمد را ما تحت نظر گرفتیم بشما میگوئیم املاک واگذاری شاه را با آن منافع بزرگ سه میلیون عایداتش را نوشته‌اند چرا اینجور است؟ چرا اینجور مال مملکت را تاراج می‌کنند؟ و اینجور ترکتازی واقع شده‌است؟ این املاک سالی سی چهل میلیون عایدی داشت آقایان اول بیایند صندوق مالیه را درست کنید آنوقت وضع مالیات بکنید. در بعضی جاها خیلی حرفها زدند که ما موافق نیستیم در صورتیکه می‌خواهند قدم بردارند و بنفع طبقه دوم و سوم مالیات بر درآمد وضع کنند آقا شما با وضع این مالیات کدام مالیات غیر مستقیم را کم کردید؟ کدام مالیات قماش را کم کردید این مالیاتهائی است که از طبقه سوم گرفته می‌شود تمام آن مالیاتها بجای خودش باقی است این مالیات هست آن مالیاتها هم هست و یک بدبختی هم بر بدبختی‌های دیگر اضافه می‌شود و آن تاجر بی پیر این مالیات را هم می‌کشد روی جنس خودش و اضافه قیمت آن را از طبقه سوم میگرد آن کسیکه از چای سی هزار تومان دخل نموده‌است آن وقت آن دخل را برای انتخابات ورامین برده‌است باز هم می‌گوید اشکالی ندارد چهار تا صندوق دیگر می‌آورم و دخل خودم را می‌برم پس بدانید برای طبقه دوم و سوم فایده ندارد و قلمها بی انصافی می‌کنند درباره ما تجاوز می‌کنند و غیر واقع می‌نویسند ولی ما باید فریاد بزنیم که با این مالیاتی که شما درست کردید کجا باری را از دوش فقرا برداشتید؟ کجا نان فقرا را درست کردید؟ کجا زندگی فقرا را درست کردید؟ آن مالیاتهای غیر مستقیم سرجای خودش هست این مالیات مستقیم هم اضافه می‌شود آن صندوق مالیه را هم عرض کردم که دارای سوراخهای عمیق مثل چاه است که هر چه در آن بریزید پر نمی‌شود حالا اشکالی ندارد باین قانون هم رأی بدهید و بخیال خودتان هم خیلی مصاب هستید و آقای ملک هم گفت که من رأی می‌دهم و خیلی هم خوب است. اگر راست می‌گویید گندم را درست کنید
وزیردارایی - گویا آقای انوار در ضمن مذاکراتی که فرمودند موقع بدست آوردند که چون بودجه هم مطرح است یک مذاکراتی در بودجه بفرمایند و فرمایشات ایشان تا اندازه مربوط باین قانون نبود ولی چون مذاکراتی فرمودند بنده هم مجبورم یک جوابهایی بدهم. یک قسمت از مذاکراتی که اینجا آقای فرمانفرماییان و آقای تهرانچی و همچنین آقای انوار فرمودند راجع بسوء تشکیلات بود. این موضوع را گمان نمی‌کنم کسی انکار داشته باشد و دولت هم البته این نظر را داشته‌است و در فکر اصلاح است و شاید یکی از دلایلی که ما مستشارهای خارجی را آوردیم برای همان وضعیت تشکیلات ما است که یک ترتیباتی بدهند که این نواقصی که آقای انوار اظهار فرمودند مرتفع شود ما هم انکار نداریم که این حسابهاییکه در این چند سال اخیر باید مرتب نگاهداری شود مرتب نبوده در کمیسیون عرض کردم در اینجا هم عرض می‌کنم که یک ترتیب صحیحی در محاسبات این چند ساله نبوده‌است ولی البته همانطور که در کمیسیون عرض کردم گناه قبلی را شما نمی‌توانید از ما مؤاخذه کنید در کمیسیون عرض کردم که ما عجالتاٌ اداره حسابداری را تا یک انداره مرتب کرده‌ایم و مشغول هم هستند که حسابهای گذشته را سر و صورتی بدهند و البته این هم یک چیزی نیست که به ده روز و بیست روز انجام شود البته اگر یکقدری تأمل بفرمایید و کارها بجریان بیفتد تا آخر سال انشاءالله آنصورتهایی که از بابت گذشته و از بابت عملیات جاری است مرتب خواهد شد و تمام را تقدیم می‌کنیم که وضعیت محاسبات با یک ترتیب و جریان صحیح اجرا شود و تشکیلات و جریان امور هم آنطور که مقصود و منظور آقایان است عملی شود. در این قسمت همانطور که در کمیسیون عرض کردم این جا هم عرض می‌کنم و امیدوارم این نواقص رفع شد. در خصوص رسیدگی به حسابهای اقتصادی همین موضوعی است که عرض کردم در این دو سه ساله اخیر این حساب اقتصادی تغییر و تبدیلهایی پیدا کرده‌است اول شرکت بوده‌است و بعداٌ یک اداره اقتصادی جانشین آن شد و بعد اداره خواربار شد و بعد وزارت خواربار این تغییرات بعمل آمده و هر کدام آنها در زمان عمل خودشان یک صورتهایی داده‌اند که باید رسیدگی شود و چون صورتهای سابق مرتب نبوده‌است ما نمی‌توانستیم آنطور که مقتضی است در ضمن بودجه امسال صورت صحیحی از قسمتهای اقتصادی بدهیم البته در ضمن این رسیدگیها مرتب می‌شود و امیدوارم در ضمن بودجه سال آتبه که داده می‌شود آنطور که نظر دارید صورتهای قسمتهای اقتصادی هم از حیث درآمد و مخارج مرتب و روشن نوشته شود. موضوع دیگر اینکه فرمودند که از طرف کمیسیون توضیحاتی خواسته شد و در کمیسیون بودجه هم کسی نیامد همچوقت گمان نمی‌کنم که آقا توضیحی خواسته باشند و داده نشده باشد و همیشه بنده در کمیسیون حاضر می‌شدم و هر چه در کمیسیون توضیح خواسته می‌شد یا صورتی خواسته می‌شد آنچه که در دسترس بود داده می‌شد و یا قسمت هاییکه لازم بود بعد تهیه شود تهیه می‌شد و بعرض می‌رسید. قسمت دیگر که آقای تهرانچی فرمودند که چه مخارجی ایجاب می‌کند که این مالیات وضع شود چنانچه میدانید اصل بودجه مملکتی تقریباٌ صدو چهل میلیون تومان کسر دارد و پنجاه میلیون تومان بابت کمک به مستخدمین تصویب شد این می‌شود صدو نود میلیون یک مبلغی هم البته برای قسمت خواربار تخصیص داده شده که باید تأمین شود و باید تقریباٌ در حدود دویست و کسری میلیون تومان که بودجه مملکتی ما کسر دارد تأمین شود و البته از قسمتهای اقتصادی یک عوائدی خواهیم داشت و یک مقداری هم جنس موجود داریم ولی البته آن یک چیزی نیست که بدرد بودجه مملکت و پرداخت مخارج بخورد و یک ونکته دیگر هم هست که فعلاٌ ما نمی‌توانیم تا آن جریانی را که می‌خواهیم برقرار نکرده‌ایم یک مالیاتهایی را که غیر عادلانه‌است برداریم باید اول بودجه مان را بوسیله وضع یک مالیاتهایی که عادلانه‌است تعدیل کنیم و بعد یک مالیاتهاییکه بنظر غیر عادلانه می‌رسد و برای طبقه سوم زحمت و تحمیل زیاد دارد آنها را لغو کنیم و اصلاح کنیم البته قبل از گذاشتن این قانون نمی‌توانیم از هیچکدام از عوائدی که داشتیم صرف نظر کنیم برای اینکه با این کسر بودجه فعلاٌ نمی‌توانیم اینکار را بکنیم و اگر بخواهیم یک مقداری را هم صرف نظر بکنیم دستگاه ما به کلی مختل می‌شود و ما مجبود بودیم که این مالیات را اول وضع کنیم البته با ترتیبی که در این قانون مالیات در نظر گرفته شده‌است یک تخفیفاتی برای طبقه سوم در نظر گرفته شده و اینجا آقای انوار می‌فرمودند چه کردید اگر کاملاٌ دقت بشود کاملاٌ در این لایحه رعایت حال طبقه سوم شده‌است و ما مقصودمان کاملاٌ این بوده‌است که از حیث پرداخت مالیات آن طبقه که مانع بزرگ می‌برند البته مالیات زیاد بدهند و برای طبقاتی که عوائد کم دارند علاوه بر اینکه در میزان پرداخت مالیات رعایت‌هایی از آنها شده‌است یک تخفیفاتی هم از آنها شده‌است و خود آقا هم تشریف داشتند و ملاحظه فرمودند که تا چه اندازه این نظر رعایت شد که مثلاٌ تا هزار و دویست تومان یکجا تخفیف داده شده و برا اولاد چطور و همینطور تخفیفات دیگری که قائل شده‌ایم و وقتی در مواد مخصوصه آن صحبت می‌شود آقایان ملاحظه خواهند فرمود که نسبت به طبقاتی که عوائدشان کم است یا هیچ مالیات نمی‌دهند یا اگر مالیات بدهند باز به نسبت عوائدشان خیلی کمتر است و نسبت به طبقاتی که عوائدشان زیادتر است البته میزان مالیاتشان خیلی بیشتر است و آن نظر تعدیل مالیاتی که از هر کسی که عوائدش بیشتر است مالیات زیادتری گرفته شود در این قانون کاملاٌ در نظر گرفته شده‌است و برای اصلاح قوانین مالیاتی دیگر البته وقتی که این قانون تصویب شود و این مالیات گرفته شود و تکافو کند مخارج را البته نسبت بآن مالیاتها و برای تعدیل آنها پیشنهاداتی به مجلس خواهیم کرد و هر قسمتی که مقتضی با وضعیت نباشد رفع خواهیم کرد. یک قسمت آقای تهرانچی اظهار فرمودند راجع به منافع اشخاصی که در سال ۱۳۲۱ عوائدی داشته‌اند و در این قانون منظور نشده. عرض کنم که خاطرتان مستحضر است که ما در نظر داشتیم این مالیات را از سال ۱۳۲۲ برقرار و عملی کنیم پیشنهاد دولت هم اینطور بود که منافعی که اشخاص در سال ۱۳۲۱ برده‌اند ار آن منافع به دولت هم برسد ولی بعد از مطالعه و مشورت اینطور در نظر گرفته شد که ممکن است اشخاصی که منافعی در سال ۱۳۲۱ برده‌اند اگر بخواهیم مشمول قرار دهیم و اگر بخواهیم حالا مالیات را بگیریم یک نوع بی اعتدالی است شاید خرج کرده باشد و از بین رفته باشد این است که در کمیسیون توافق نظر حاصل شد که از سال ۱۳۲۳ منظور شود البته هر کس عایداتش بیشتر باشد بموجب این قانون باید مالیان زیادتری بدهد باین جهت تازگی ندارد زیرا اگر بنده یک عایداتی را از یک راههایی در می‌آورم بهمان نسبت باید یک مالیاتهایی بدهم بنابراین نسبت بهمان اشخاص (البته بهمان اندازه که انتفاع می‌برند) در نظر گرفته شده‌است که مالیات بیشتری گرفته شود اما نسبت بکشاورزی در این قانون نسبت بزارعین و کشاورزان قرار شده‌است که بکلی از پرداخت مالیات معاف باشند هر قدر که عایدی داشته باشند از پرداخت مالیات معاف هستند بنابراین این یک قسمت اساسی است که در این قانون ملاحظه شده و بایستی هم طرف توجه باشد برای اینکه طبقه‌ای که در این کشور وجودشان مؤثر است طبقه رعایا و کشاورزان می‌باشند که در اینجا ما آنها را از پرداخت مالیات بکلی معاف کرده‌ایم و اما نسبت بطبقه دوم که مربوط به مالک است ۵۰% در نظر گرفته شده‌است و روی این تناسب است که مالیات می‌پردازند بنابراین هم نسبت بکشاورزی و هم نسبت بطبقه سوم و هم نسبت بمردم و برای همه در این قانون ملاحظاتی شده‌است و بطور عدالت منظور شده‌اند و برای هر کس که باید معاف بشود شده‌است آن قسمت هم که آقای انوار فرمودند که هر قدر هم جنس فروخته می‌شود اضافه اش گرفته می‌شود بعقیده بنده اینطور نیست بجهت اینکه یک اصول مهمی که این قانون دارد این است که جلوگیری می‌کند از اجحاف و زیاده روی (روحی – صحیح است) و این یکی از اصول مهمی است که ما در این قانون در نظر گرفته‌ایم و امیدواریم مفید واقع بشود در معاملات. اگر یک کسی تصور کند یک جنسی را یکماه نگاهدارد و سعی هم می‌کند که نگاهدارد اگر هر قدر هم سعی کند که منافع او زیادتر باشد از آنطرف هم مالیات بیشتر باید بپردازد پس دیگر آن سعی و جدیت را نخواهد کرد برای اینکه وقتیکه دید باید مالیات بیشتر بدهد سعی می‌کند که با قیمت عادلانه تری بفروشد زیرا بهمان نسبت که قیمت را بالا ببرد باید مالبات هم بیشتر بپردازد و یک تأثیر خوبی خواهد داشت و ما هم نباید نگرانی زیاد داشته باشیم و اینکه فرمودند سوء کارهای اداری همه اینها صحیح است ادارات ما از حیث تشکیلات از حیث ترتیب وصول از حیث وضعیت مالی البته همه باید قدم بقدم اصلاح شود و امیدواریم وقتی که این قانون بگذرد دست و پای دولت هم باز شود برای اینکه اول باید وضعیات زندگی مستخدم را درست کرد آنوقت ازش درستی خواست وقتیکه ما وسائل زندگانی آنها را درست کردیم امیدواریم که از مستخدمین خودمان بخواهیم که با کمال درستی و امانت و دلگرمی کار بکنند و این معایبی که ما داریم ممکن است رفع شود.
رئیس - آقای دکتر طاهری
دکتر طاهری - بنده موافقم (نمایندگان – مذاکرات کافی است)
رئیس - موافقین با ماده اول این لایحه برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم:
ماده دوم – اشخاص زیر از پرداخت مالیات موضوع این قانون بخشوده می‌باشند.
الف – سفرای کبار - وزرای مختار - نمایندگان فوق العاده و سایر نمایندگان سیاسی خارجی که دولت ایران سمت آنانرا برسمیت شناخته باشد.
ب - کنسولها و نمایندگیهای کنسولی و وابسته‌های بازرگانی و کارمندان سفارتخانه‌ها و کنسولگریهای خارجی نسبت بدرآمدی که از خارج ایران بدست بیاورند مشروط براینکه دارای تابعیت دولتی که نماینده آن هستند بوده و دولت ایران آنها را باین سمت شناخته باشد بشرط اینکه دولتهای متبوعه آنان نیز همین معافیت را در مورد نمایندگان دولت ایران بنام معامله متقابله منظور دارند
ج - کارمندان سفارتخانه‌ها و کنسوالگریهای دولت شاهنشاهی ایران در خارجه مشروط بر اینکه دارای تابعیت دولت خارجی باشند که در آنجا انجام خدمت می‌نمایند.
د - کلیه کسانیکه درآمد ناویژه سالیانه آنها از ممرهای مختلف مجموعاٌ از دوازده هزار ریال تجاوز نکند.
ه - کلیه اشخاصی که از دولت ایران یا شهرداریها حقوق بگیر هستند فقط نسبت بآن قسمت درآمدیکه از بابت حقوق و اجرت و فوق العاده از خزانه دولت یا صندوق شهرداری به آنها پرداخت می‌شود.
و - رعایای املاک اربابی و خالصجات
رئیس - آقای بهبهانی
بهبهانی – عرض کنم بنده یک عرایضی داشتم در کلیات که نوبت به بنده نرسید و حالا می‌خواهم اینجا عرض کنم و آن این است که البته مملکت مخارجی دارد و یک مخارج فوق العاده‌ای دارد ولی وضع مالیات کلیتاٌ باید برای احتیاجات باشد یعنی یک بودجه‌ای پیش بینی بشود و یک مخارجی در نظر گرفته شود و عایدات را نسبت بآن بودجه ملاحظه کنند اگر کسری دارند یا ملاحظه بیشتری بخواهند بکنند روی آن قسمت مالیات وضع کنند ولی گمان می‌کنم در این جا این نظر گرفته نشده از قراریکه می‌شنوم از آقایانیکه در کمیسیون بودجه هستند که بودجه ما کسر ندارد یا اینکه آنقدرها کسر ندارد درهر حال لایحه را که آوردند بمجلس آقایان هم موافقت می‌کنند درگذرانیدن این قانون حالا که باید این قانون بگذرد یک نظریاتی هست در مواد این قانون و آن این است که این مالیات که می‌خواهند بگیرند البته باید در موقع جنگ این قانون اجرا شود در غیر موقع جنگ بچه مناسبت باید اجراء شود این قسمت در قانون ملحوظ نشده‌است دیگر اینکه مالیات را باید از اشخاصی بگیرند که دارا باشند یعنی بیش از مخارجشان عایدی دارند البته نسبت بفقرا که مالیات نان. گندم. سیگار. چای. قند. و امثال ذلک باشد این بیچاره‌ها که باندازه خودشان دارند می‌دهند منتهای غیر مستقیم می‌دهند می‌خواهند بگویند که مردمی که از موقع جنگ یا در موقع جنگعوائدی زیاده برده‌اند باید یک قسمت را بدولت بدهند تا دولت ذیحق باشد از آن مناقع ولی بالاخره از یک مردمیکه اعاشه آنها بقدر کافی نیست این را نباید بگیرند یک بخشودگیهایی در اینجا ملاحظه شده که بنظر بنده آن بخشودگیها در قسمت (د) است که می‌گوید اشخاصیکه ماهی صد تومان دارند از این مالیات معاف هستند و معلوم نیست این اشخاص باید چه جور باشند یکنفر آدمی ممکن است صد یا صدو پنجاه تومان داشته باشد ولی عائله داشته باشد و بخواهد آنها را نان بدهد این که نمی‌شود با صدو پنجاه تومان دویست تومان تا ماهی چهار صد تومان هم نمی‌تواند زنگانی خود را اداره کند پس این صد تومان خوب است در صورتیکه یکنفر باشد و بنظر من باید این بخشودگی نسبت بافراد عائله منظور شود نه یکنفر که صد تومان دارد بنظر بنده این بخشودگی را باید یکقدری بسط داد و نسبت بافرادیکه صاحب عائله هستند باید ملاحظه شود هر فرد از افراد عائله را باید ملاحظه کنند ۲ نفر است ۲۰۰ تومان دارد باید معاف شود ۵ نفر است ۵۰۰ تومان دارد باید معاف شود بنظر من این یک مالیات زیادی است باید دولت تجدید نظر کند در این موضوع برای اینکه اساس مالیات روی منافعی است که می‌برند نه اینکه از آنچه ارزاق است بگیرند بهمین دلیل است که شما می‌آیید اجراء ادارات را مستثنی می‌کنید چرا اجراء ادارات را مستثنی می‌کنید؟ برای اینکه عائله دارند و بیشتر از صد تومان دارند و کفاف عائله نمی‌دهند و باید همیشه همراهی بکنید چنانکه کرده‌اید و در چندین جلسه قبل یک همراهی با مستخدمین دولت و مواجب بگیرها کردند بنابراین این امر یک فلسفه دارد و بی فلسفه نیست که شما روی هم رفته هر که صد تومان بگیرد و اگر عائله داشته باشد و یا نداشته باشد شما اینها را معاف می‌کنید این خوب نیست اگر ۲۰۰ تومان داشته باشد ۱۰ نفر هم نان خور او باشند از او بگیرند و بگویند مالیات بده این مالیات بهش تعلق نمی‌گیرد و امیدوارم که آقای مخبر کمیسیون و آقای وزیر محترم دارایی باین پیشنهاد بنده دقت بفرمایند و رد این پیشنهاد اگر توضیحی دارند بفرمایند حاصل مطلب این است که باید از اشخاصی بگیرند که زیادتر از مؤنه شان دارند این یک مطلب و عرض دیگرم این است که البته آقایان ملاحظه کرده‌اند همیشه در این مملکت و در همه جای دنیا هم اینطور مرسوم بوده‌است درزمان پهلوی هم اگر یک قانونی درباره یک کارهایی گذرانده شد از موقوفات آستانه حضرت رضا سلام الله علیه از موقوفات حضرت عبدالعظیم علیه السلام از موقوفات حضرت معصومه علیه السلام از موقوفاتیکه برای مصرف خیرات و مبرات است خلاصه برای املاک موقوفه ملاحظه می‌شد بنده عقیده‌ام این است که آنهاییکه عوایدی دارنداگر یک مقداری از اضافه مخارجشان را صرف عامه کرده‌اند باید بخشودگی داشته باشند زیرا صرف خیرات و مبرات است باید راه خیرات و مبرات باز باشد شما تصدیق می‌کنید اگر در سال گذشته راه خیرات و مبرات باز نبوده مردم زیادی در این مملکت از گرسنگی مرده بودند سال گذشته یک مؤسسات خیریه در این شهر و در این کشور تأسیس شد که آن خیریه‌ها جلوی مردن مردم را گرفت و نگذاشت مردم از گرسنگی بمیرندو علاوه بر این اشخاصی بودند که شخصاٌ مراقبت کردند و مساعدت کردند بنابراین عقیده‌ام این است که باید در این قانون قید شود و گدشته از اینکه نباید مالیات گرفته شود باید تشویق هم کرد و در این قانون قید شود که اگر کسی آمد از منافع خودش تأسیس خیریه‌ای کرد یک مؤسسه عام المنفعه‌ای درست کرد آن مؤسسه بخشودگی داشته باشد بنابراین پیشنهادیکه بامضاء جمعی از آقایان است تقدیم می‌کنم که آستانه حضرت معصومه علیه السلام و آستانه حضرت رضا علیه السلام و آستانه حضرت عبدالعظیم علیه السلام موقوفاتش از این مالیات معاف باشند(یکی از نمایندگان – سابقاٌ هم معاف بود) بله سابقاٌ هم معاف بوده‌است در زمان پهلوی هم معاف بوده‌است بنده تقاضا می‌کنم که دولت موافقت کند با این پیشنهاد بنده و یکقدری اسباب رفاهیت مردم بیچاره را فراهم کنند و در پیشنهاد دوم بنده هم مقید باشد که آنها را از این مالیات معاف کند.
رئیس – آقای معدل
معدل – در قسمت مدت جنگ خدمت آقای بهبهانی می‌خواستم عرض کنم که در ماده ۲۲ نوشته شده اگر عبارتش را تصور می‌کنند رسا نباشد رد موقعی که بماده ۲۲ می‌رسیم می‌توانیم تأمین کنیم راجع باینکه می‌فرمایند این قانون برای مدت جنگ است یا ادامه دارد در ماده ۲۲ در این باب بحث شده‌است اما راجع باشخاصی که می‌فرمایید که زن دارند یا اولاد دارند و خواهر دارند در ماده ۹ بحث شده‌است اینطور نیست که می‌فرمایند. برای اشخاص زن دار و عیالدار برای هر کدامشان تا اندازه‌ای دعایت شده‌است علاوه بر این مبلغی برای اشخاصیکه فرزندان زیاد دارند رعایت بیشتری شده‌است در هرحال جای بحث آن در ماده ۹ است در قسمت موقوفات اصولاٌ می‌خواهم یادآور آقایان بشوم که پیشنهاداتی دارند بگذارند بصورت مواد الحاقی که در این قانون اضافه شود بهتر است که با رئیس دارایی مشورت بشود شما پیشنهادهای خودتانرا بدهید چون این لایحه که در یک جلسه تصویب نمی‌شود هر کدام از پیشنهادها که مورد توافق می‌شود جزء مواد الحاقیه بشود مثلاٌ همین پیشنهاد راجع بقسمت موقوفات ولی یک قسمتی را در اول فرمایشاتشان فرمودند اگر چه در این ماده وارد نبود این را عرض می‌کنم شاید مستغنی بکند آقایان را که دیگر در مواد دیگر مورد بحث واقع نشود و آن این است که ملاحظه فرمودند که وضع این قانون و وضع این مالیات منحصراٌ برای کسر بودجه‌است کسیکه این قانون را انشاء کرده‌است (یعنی رئیس کل دارایی) این را یاد آور شده‌اند برای استحضار عموم عرض می‌کنم که ۴ نظر اصلی برای دولت و برای واضع قانون باید باشد یکی جلوگیری از تورم اسکناس است و در اثر این اوضاع جنگ خاطر آقایان مسبوق است که اسکناسهای زیادتر منتشر شد و شکستهای اقتصادی پیدا شد و یکی از مداواهاییکه می‌کنند این است که باید مالیات وضع کرد و یکیی هم موضوع تعدیل اوضاع اجتماعی کشور است یعنی یک اختلاف طبقاتی بوجود نیاید سوم کسر بودجه و مخارج چهارم پیدایش یک پولی برای اصلاحات بزرگی که در رأس همه قضایای فرهنگی و بهداری است. (انوار - یک تذکری خواستم عرض کنم یک چیزی آقای معدل بیان کردند خواستم تذکر بدهم که وکیل مستقل است و مستقل است نظر خودش رابدهد حالا دولت یا قبول می‌کند یا رد می‌کند ما با نظر دیگران کاری نداریم و ربطی بمجلس ندارد)
رئیس - آقای ملک مدنی
ملک مدنی – مطلبی که آقای معدل مخبر کمیسیون اظهار کردند آقای انوار از نقطه نظر این است که یک مطلب تخصصی است و البته تصدیق می‌فرمایید که یک امر فنی را با متخصصین فن باید مراجعه کرد و از جنبه فنی با آنها مشورت کرد والا در اینکه وکیل مختار است و هر تصمیمی بگیرد مورد احترام است اینکه تردیدی ندارد بنده خواستم راجع به پیشنهادیکه آقای بهبهانی به مجلس تقدیم کردند راجع به بخشودگی درآمدهای امالاک آستانه رضوی و آستانه حضرت معصومه و حضرت عبدالعظیم نظری که در کمیسیون بود و مذاکرات شد بعرض مجلس برسانم که هر طوریکه میداند قضاوت کند در کمیسیون هم مورد بحث واقع شده‌است (یکی از نمایندگان – بلندتر) عرض کنم این نظر در کمیسیون مذاکره شد و یک له و علیه در آنجا بود یک اکثریتی در کمیسیون بود و نظرشان این بود که این املاک در زمان گذشته از مالیات معاف بودند چه در زمان استبداد و چه در زمان مشروطه و دلیل هم داشته‌است و دلیلش هم این است که همین موقوفات آستانه رضوی چه مؤسسات خیر و مفیدی از این املاک بوجود آمده‌است که مورد استفاده عامه‌است مثلاٌ بیمارستان شاهرضا که از املاک آستانه قدس رضوی اداره شده بهترین مؤسسه ایست که در طهران هم سابقه ندارد(نمایندگان - صحیح است) هم چنین سایر مؤسسات خیریه که از درآمد املاک آستانه قدس رضوی و استانه حضرت عبدالعظیم بوجود آمده این است که اگر مالیات اینجا را بخواهیم بگیریم ۷۵% می‌شود چون درآمد اینهازیاد است شاید نصف درآمد حاصله این نقاط که عرض شد باید بعنوان مالیات بردرآمد داده شود و یکدفعه این مؤسسات خیریه می‌خوابد از استاندار خراسان (آقای منصو) هم در این زمینه شرحی بکمیسیون رسیده بود از نقطه نظر اینکه نایب التولیه‌است نوشته بودند و مورد دقت در کمیسیون واقع شد بنده هم عقیده دارم که مجلس نسبت باین پیشنهادی که آقای بهبهانی کردند و بنده هم امضاء کرده‌ام و همچنین یکعده دیگر توجه بفرمایند و این مؤسسات خیریه را نگهداری کنیم والا اگر اینطور باشد باید یکدفعه بودجه شان صدی پنجاه کم شود ضمناٌ باید این نکته را عرض کنم چون اینجا گفته می‌شود که مالیات صدی ۷۵در قانون نوشته می‌شود این را بایستی آقای وزیر دارایی توضیح می‌دادند ولی فراموش شد نفرمودند برای اینکه انظار عامه متوجه باشد این صدی ۷۵% نیست کسیکه صد هزار تومان درآمد داشته باشد طبق این لایحه ۵۳% باید مالیات بدهد زیرا یک بخشودگیهایی دارد که ما وقتیکه حساب کردیم اینطور شد آخر بخشودگیهایی دارد و مازاد می‌شود من باب مثال آستانه رضوی مثلاٌ پانصد هزار تومان عایدی داشته باشد باید سیصد هزار تومان مالیات بدهد این سزاوار نیست و برای مجلس هم شایسته نیست آقایان موافقت بفرمایند وآقای وزیر دارایی هم موافقت فرمایند که این پیشنهاد مورد قبول واقع شود افکار ملی و عمومی هم باین موضوع توجه دارد(نمایندگان – صحیح است)
رئیس - آقای منشور
منشور - در بند(ه) از ماده ۲ ذکر است که کلیه اشخاصیکه از دولت ایران یا شهرداریها حقوق بگیر هستند از مالیات بردرآمد معاف هستند بنده فلسفه این معافیت را درست نفهمیدم که کارمندان دولت فقط دون اشل نیستنداشخاصی هستند که حقوق فوق العاده زیاد می‌گیرند مثل آقایان وزراء و وزرای مختار در هیچ جای دنیا مأمورین دولت از مالیات معاف نیستند و حتی یک هیئت اقتصادی مجله‌ای منتشر کرده بودند و مالیات بردرآمد را در آنجا نوشته بود بنده ندیدم یک چیزی نوشته باش از اینکه مستخدمین دولت از پرداخت مالیات معاف هستند البته مالیات بردرآمد بهترین مالیاتها است اینجا یک نظری است که اقتصادیون در اطراف آن خیلی زیاد نوشته‌اند که اشخاصیکه مالیات غیر مستقیم را می‌دهند باید مالیات مستقیم را هم بدهند بنده عرض می‌کنم چه فرق است بین یک نفر طبیب یا وکیل عدلیه که در ماه پانصد تومان عایدی دارد با یکنفر مستخدم دولت که پانصد تومان حقوق می‌گیرد یکنفر میتخدم دولت علاوه بر اینکه محل سکونتش را دولت می‌دهد و چراغ و لوازم التحریر و غیره را دولت می‌دهد وزیر پست و تلگراف – چطور محل و چراغش را دولت می‌دهد؟ باو که نمی‌دهد یعنی چه؟ اما یکنفر دکتر که شغل آزاد دارد و تمام این مخارج را خودش می‌دهد وقتی که مقایسه کنید می‌بینید که یک مدیر کل ماهی چهارصد تومان پانصد تومان هم بیشتر حقوق می‌گیرد او مالیات ندهد آنوقت یکنفر طبیب هم که پانصد تومان درآمد دارد چه علت دارد که طبیب باید مالیات بدهد و مستخدم باید معاف باشد در صورتیکه یک نفر مهندس یا طبیب باید بیست سال تحصیلات مقدماتی بکند و پنج سال هم عمل بکند ولی یکنف رمستخدم اداره چون مشمول قانون استخدام است پله پله بالا می‌رود و اضافه حقوق می‌گیرد در هر حال این لایحه را بنظر بنده چون دولت تهیه کرده‌است آنچه هست بنفع خودش نوشته‌است و بایستی این جمله پنج حذف شود و مستخدمین دولت هم مالیات بدهند زیرا آنها هم از امنیت از بهداشت از فرهنگ از همه چیز مثل سایرین استفاده می‌کنند این است عقیده بنده
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس - موافقین با ماده دوم لایحه برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود
ماده سوم – در آمد ویژه شامل اقلام زیر می‌باشد
الف – درآمد نقدی یا جنسی حاصله از حقوق و اجرت و حق الزحمه و فوق العاده و پاداش و بهره معاملات پولی و سود سهام و کارمزد و هر نوع منافع یا سود دیگری که عاید بشود طبق آیین نامه مخصوص.
ب - درآمد غیر ویژه حاصله از هر نوع کسب یا معاملات بانضمام درآمدهای بازرگانی و بانکی و صرافی و صنعتی و هر نوع عملیات انتفاعی دیگر و همچنین بهره برداری کانها پس از وضع هزینه هاییکه برای تحصیل این درآمدها لازم می‌باشد و بموجب آیین نامه مخصوص تعیین می‌گردد.
ج - نسبت باملاک مزروعی که باجاره واگذار شده میزان درآمد ویژه عبارت خواهد بود از مبلغ مال الاجاره نقدی و جنسی سالیانه آنکه بنقد تسعیر می‌گردد بموجب قرار اجاره کتبی یا شفاهی.
د - از کلیه درآمد کشاورزی املاک مزروعی که عایر مالک می‌گردد برابر نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی که قسمت جنسی آن باید تسعیر و تبدیل بنقد شود.
ه - نسبت بمستأجرین املاک مزروعی که درآمد کشاورزی سهم مالکانه را اجاره می‌نمایند نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی تسعیر شده بنقد پس از وضع مال الاجاره که بمالک می‌پردازد.
و - نسبت بمالکین املاک مزروعی که شخصاٌ عمل رعیتی ملک را عهده دار بوده و کل محصول را برداشت می‌نمایند نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی تسعیر شده به نقد.
ز - ۸۰% مال الاجاره خانه – مستغلات ابنیه – اراضی و متعلقات آنها که باجاره رفته و در شهرها و قصبات واقع شده باشد.
رئیس - آقای ملک مدنی
ملک مدنی – عرض کنم یک موضوعی مورد بحث است که آقای وزیر دارایی تشریف ندارند این موضوع را باید دقت کنیم و مراسلات زیادی هم بکمیسیون بودجه رسیده‌است که گفته می‌شود راجع به درآمد نقدی و جنسی که در لایحه نوشته شده (مراسلاتی هم بکمیسیون رسیده‌است) که اگر کسی خانه خریده‌است یعنی یک خانه دارد که حالا جایش تنگ است و کافی نیست برای رفع احتیاجاتش و می‌خواهد این خانه را بفروشد و تبدیل بیک خانه بزرگتری بکند بایستی این مالیات را بدهد و بایستی ازش مالیات گرفته شود فرض بفرمایید که یک کسی یک خانه‌ای خریده‌است پنجاه هزار تومان و حالا می‌فروشد صد هزار تومان و می‌خواهد یک خانه دیگری بخرد این تفاوت فروش خانه هم آیا جزو درآمد او محسوب مسشود و باید ازش مالیات گرفته شود یاخیر؟ متأسفانه آقای وزیر دارایی اینجا نیستند که بفرمایند این قسمت را چون این قسمت طرف احتیاج مردم است چون این مطلب مجهول است و باید مذاکره شود کمیسیون نظرش این است که جزو درآمد محسوب نمی‌شود کسی که یک خانه دارد و این را می‌خواهد بفروشد و تبدیل بیک عمارت بزرگتری بکند غیر از آن کسی است که اساساٌ شغلش خرید و فروش خانه‌است این قسمت را بایستی کاملاٌ توضیح بفرمایند که مطلب معلوم شود بنده هم خواستم این نظر کمیسیون را عرض کنم و آقای وزیر دارایی جواب بدهند زیرا که همه آقایان در نظر دارند که این موضوع روشن بشود.
معدل (مخبر کمیسیون) – این فرمایش آقای ملک مدنی یک موضوع اساسی است و سؤالشان هم بجای خودش باقی می‌ماند تا جوابشان داده شود ولی اینجا موضوع کلمه که گرفتند و بحث کردند بهره معامله سودی این ازش حاصل نمی‌شود اینجا مقصود این است که اگر کسی پولش را بربح داده باشد به فرع داده باشد آن البته مورد تصدیقتان هست که باید بدهد توجه بفرمایید عرض کردم این فرمایش ایشان بجای خودش باقی است تا جوابشان داده شود این مانع از کار ما نیست.
رئیس - آقای مؤید احمدی.
مؤید احمدی - بنده از اشحاصی هستم که کاملاٌ با این قانون موافقم روی این نظریاتی که آقایان ذکر کردند در ایام جنگ اشخاص منافع زیادی روی معاملات تجارتی برده‌اند و البته باید مبلغی از منافع خودشان بدولت بدهند بنده گمان نمی‌کنم در این قسمت هیچ کس مخالف باشد که یک قسمتی از عایدات اینها باید بدولت داده شود لیکن یک موضوع بنظر بنده آمد که عرض کنم و آن این است که مملکت ما مملکتی است فلاحتی سابقاٌ یک مالیاتی داشتیم به اسم مالیات جزو جمعی حالا از چه سالها بوده‌است من نمیدانم خیلی قدیم است زیرا من در تاریخ دیدم که در زمان ساسانیان هم جزو جمع داشتند. در خوزستان مخصوصاٌ این مالیات وضع شده بود گاهی هم ممیزی می‌شد مردم هم عادت کرده بودند و میدانند لیکن برخورد کرد بیک وضعی که مأمورین اجحاف می‌کردند و مثلاٌ فلان ده که باید بیست تومان مالیات بدهد و خرده مالکین جزء هم دارد این مأمورین که می‌روند بمحل مالیات را وصول کنند سوء استفاده می‌کردند اغلب آقایان میدانند که وقتی که این مأمور می‌رفت آنجا خودش غذا می‌خواست سیورسات می‌خواست اسبش علیق می‌خواست پنجاه تومان مخارج او بود تا این بیست تومان را وصول کند یعنی پنجاه تومان آن رعیت بدبخت را خراب می‌کرد حتی یادم هست که در آنموقع آقای تقی زاده وزیر دارائی بودند بنده گفتم که شما می‌خواهید مالیات وصول کنید خوبست که این مالیات را ملغی کنید و این مالیات از بین رفت برای اینکه مأمورین تماس مستقیم با رعایا نداشته باشند مالیات جزو جمعی چند ساله ما در همین مجلس ملغی شد و آمدند صدی سه را قرار دادند چون از رعیت که نمی‌گیرند مالک هم محصولش را باید بیاورد بشهر دم دروازه ازش می‌گیرند و این موضوع تا بحال مجری بوده‌است حالا می‌گویند که رعیت هم باید مالیات بدهد این مطلب درست است بنده که مالک نیستم ملکی ندارم اما آن زیدی که مالک است ملاحظه بفرمائید چقدر عایدات دارد آنوقت دومرتبه سیورسات مثل سابق از رعیت گرفته خواهد شد و این تقصیر قانون نیست بنده صدی صد با قانون موافقم فقط موضوع بدی تشکیلات است و همانطور که آقای وزیر دارائی فرمودند باید اصلاحش کرد و چیزی که هست باید دولتها اوقاتشان را صرف بکنند که تشکیلاتشان را صحیح بکنند که این زحمات دامنگیرشان نشود موضوع دیگر راجع بمالیات مستقلات است که می‌خواهم عرض کنم که چه جور در نظر گرفته شده‌است چون مالیات مستقلات حذف می‌شود در اینجا درست بنده نفهمیدم که چطور می‌خواهند بگیرند خوبست آقای وزیر دارائی یک توضیحی بفرمایند که مالیات مستقلات خانه‌ها و مغازه‌ها بچه قسم وصول می‌شود.
رئیس - آقای دکتر ملکزاده.
دکتر ملکزاده - بنده می‌خواستم یک توضیحی بآقای وزیر دارائی بدهم و آن این است که اگر مالیات مستقلات بیک نحو گرفته شود خیلی عادلانه نیست مثلاٌ فرض بفرمائید مغازه‌ها و دکاکین که خرج ندارد ولی یک مستقلاتی هست که اینها خرج دارد مثل اغلب خانه‌های قدیمی و حمامها که شاید پنجاه درصد یا سی درصد عایداتشان در سال خرج تعمیرات آنجا می‌شود این است که بعقیده بنده این موضوع قابل توجه‌است و بایستی مطالعه در اطرافش بفرمایند و یک راه حلی را در نظر بگیرند که یک راه عادلانه باشد.
رئیس - آقای انوار.
انوار -- عرض کنم این ماده از این قانون تا در موقع عمل نیاید درست این جملات و فرازها معلوم نمی‌شود این است که بنده حالا بعرض مجلس میرسانم که چقدر این اقلام مخلوط است نسبت باین مالیاتهائی که گرفته می‌شود و یکی دیگر این قانون را باید عوض کنید این دم فرهنگستان را ول کنید این کلمه ویژه و میژه را بردارید اینها غلط است و یک موضوعی که آقای ملکزاده تذکر دادند یک جزء از مستقلات صدی هشتا د صدی بیست کسر کرده‌اند اگر کسی بخواهد مستقلات جدید احداث کند نسبت بآ ن مستقلات جدید آن بخشودگی در نظر گرفته نشده در کمیسیون هم یادمان رفت همانطور که در مورد کشاورزی در نظر گرفته بودیم راجع بمستقلات جدید هم باید در نظر بگیریم این را آقای وزیر دارائی در نظر بگیرید یک موضوع دیگری است که عرض می‌کنم مثلاٌ بنده یک ملکی دارم در اجاره‌است بعد مستأجر یا خودم در آن ملک زراعت می‌کنم بعد مستأجر می‌آید ملک مرا دوباره اجاره می‌کند در اینجاه صدی پنجاه (معدل - این را مکرر بفرمائید) حالا عرض می‌کنم جزء پنجم است دو سه مرتبه مطالعه اش کردیم می‌گوید دولت از کلیه در آمد کشاورزی املاک مزروعی که عاید مالک می‌گردد برابر نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی که قیمت جنسی آن باید تسعیر و تبدیل به نقد شود یک سؤال اینجا دارم و آن این است که این مسئله الزامی هست که این مسئله جنس را دولت تبدیل بنقد می‌کنند بنده معتقدم که این مسئله الزامی نباشد و دولت مخیر باشد باینکه جنس بگیرد یا تبدیل بنقدی بکند این یک موضوع، موضع دیگر این است که می‌گوید نسبت بمستأجرین املاک مزروعی که در آمد کشاورزی سهم مالکانه را اجاره می‌نمایند نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی تسعیر شده بنقد پس از وضع مال الاجاره که بمال می‌پردازد حالا ملاحظه بفرمائید اینجا این مالک بیچاره دو مالیات می‌دهد چطور؟ یعنی وقتی که مستأجر خواست اجاره کند و نصف آنرا که باید خود مستأجر بدهد و نصف دیگر را هم که باید مالک بدهد مثل این است که دو مرتبه مالیات می‌دهد آقای معدل توجه بفرمائید ایراد بمن نکنید که درست نفهمیدم مثل سهام شرکت شرکتی که تشکیل می‌شود اولاٌ دولت می‌گوید از حاصل این شرکت من یک سهم می‌خواهم بعد از هر کدام از شرکاء هم یک سهم جداگانه می‌خواهد (وزیر دارائی - نخیر آقا اینطور نیست) چرا همینطور است حالا این ماده اول را بنده برای شما می‌خوانم اگر این کار را بکنید که خیلی خوبست یعنی اگر از صاحب شرکت بگیرید که درآمد سهام را بر سرمایه نیفزاید خیلی خوبست در اینجا هم دو مالیات می‌گیرند نصف سهام را بخشوده‌است و نصف دیگرش تبدیل می‌شود بنقدی و باید پول بدهد اگر مستأجر اجاره کرد چون میداند که این مالیات بهش تعلق می‌گیرد اجاره را گران می‌کند و اجاره که کرد یک مالیات مال خودش است و یک مالیات مال این است که مستأجر آمده‌است اجاره کرده‌است و آنوقت برای مالیات دادن کمتر اجاره خواهد کرد و یک مالیات دیگری افزوده می‌شود اینجا باید درست شود و بنده درست ملتفت نمی‌شوم که چطور شود باید طوری شود که دو مالیات گرفته نشود که یک صدمه و بار بیشتری بر مالکین تحمیل شود یکی هم راجع بمستقلات است که مستقلات جدید را البته در نظر بگیرید یکی دیگر هم که آقای ملک فرمودند راجع بمستقلات مثلاٌ در تهران مستقلاتی هست که نمی‌توانند در سال مبلغی خرج آن نکنند اینها یک چیزهائی است که باید در نظر گرفته شود حالا در اینجا ملاحظه بفرمائید آقای وزیر دارائی می‌گوید که در آمد نقدی یا جنسی حاصله اینها را چرا اینجا گذاشته‌اند مثلا سود سهام توجه فرمودید سود سهام آن است که سهم هائی که از شرکت دارد ازش می‌گیرند و از شرکت هم می‌گیرند همانطور که در کمیسیون عرض کردم که این ترتیبات موجب می‌شود که شرکتها منحل می‌شود این را در نظر بگیرید و همین طور در قسمت کشاورزی در نظر داشته باشید که از کشاورزان دو نوع مالیات گرفته نشود.
وزیر دارئی - عرض کنم یک موضوعی که آقای ملک سؤال فرمودند راجع بمنافع املاک (ملک مدنی - راجع بتفاوت قیمت خانه‌ها عرض کردم) خانه‌ها با املاک فرقی ندارد منظور ایشان خرید و فروش است حالا خانه یا ملک خریده‌است و می‌خواهد بفروشد البته در قانون سابق طرز عملش در نظر آقایان هست که از سنه ۱۳۱۲ گرفته‌اند تا بحال اگر یک اشخاص یک املاکی داشته‌اند و حالا می‌خواهند بفروشند تفاوت قیمتش را حساب می‌کردند یک سود و منافعی ازش می‌گرفتند این قسمت تا آخر سال همینطور که معمول بوده‌است مجری است ولی نسبت بسال بعد اینطور تصور می‌کنم که اشخاصی که از اول سال ۱۳۲۳ ببعد از تاریخی که قانون اجرا می‌شود یک ملکی را بفروشند (دکتر طاهری - بخرند یا بفروشند) هم بخرند و هم بفروشند تا آخر امسال این مالیات نسبت بمنافع حاصله تعلق می‌گیرد ولی نسبت باملاکی که قبل از سال ۱۳۲۳ معامله کرده‌اند معاف هستند ولی از سال ۱۳۲۳ ببعد که این خرید و فروش را کرده‌اند مالیات بهشان تعلق می‌گیرد در قسمت دیگری که آقای انوار اظهار کردند توجه بفرمائید آقای انوار یکی راجع بسود سهام فرمودید که اینجا دو مالیات گرفته می‌شود هم خودتان که در کمیسیون تشریف داشتید در موضوع شرکتهای سهامی نوشته شد که تا صدی پانزده منافع سرمایه از ادای مالیات شرکتی معاف است و بصاحبان سهام بدون منظور شدن مالیات پرداخته می‌شود و صاحبان شرکتها مالیات نمی‌دهند این را البته صاحب سهم باید بپردازد همینطور نسبت بشرکتهای نسبی و تضامنی که صاحبان شرکتها از پرداخت مالیات معاف هستند و هر یک از شرکاء نسبت بسهم خودشان مالیات می‌دهند در این قانون که قبلاٌ معمول بوده‌است دوجا گرفته می‌شد ولی در این قانون دو جا گرفته نمی‌شود و یک قسمت از عایدات شرکتها حذف می‌شود و کسر می‌شود بنابراین دوجا نمی‌دهند اما قسمت دیگر راجع بمستأجرین توجه بفرمائید مستأجری یک ملکی را اجاره می‌کند هزار تومان که عایداتی که برداشت می‌کند هزار و پانصد تومان است این باید هزار و پانصد تومان که برداشت می‌کند مطابق این قانون صدی پنجاه مالیاتش را بپردازد آنوقت آن مال الاجاره را از این منفعت عایدات کسر می‌کنند و بقیه اش را از مالک می‌گیرند یعنی اگر هزار تومان اجاره کرده‌است و هزار و پانصد تومان عایدات داشته‌است آن هزار تومان مال الاجاره ازش کسر می‌شود و از پانصد تومان مالیات گرفته می‌شود پس از آن عایدی که مستأجر داشته مالیات گرفته می‌شود و آنوقت آن اجاره را هم که بمالک می‌دهد مالک هم نسبت بمال الاجاره دریافتی مالیات خواهد پرداخت و دوجا نیست در این قسمت که آقای ملک سؤال فرمودند همین جا هم نوشته شده‌است و در آئین نامه هم تذکر داده شده‌است ولی یک قسمتی که آقای دکترملکزاده راجع بمستقلات اظهار کردند البته این قسمت را توجه بفرمائید اگر یک جائی باشد محل مرغوبتری باشد قیمت و عایداتش زیادتر است اگر غیر مرغوب باشد قیمت و عایداتش هر دو کمتر است بنابراین بنسبت خودشان مالیات می‌پردازند آن به نسبت کمی عایدات کمتر می‌پردازد و نسبت به بیشتر بیشتر می‌پردازد و آن قسمتی که میفرمائید نسبت بمستقلات ولایات هم همینطور است اگر بخواهیم وارد چزئیات بشویم اینجا بیشتر اشکال فراهم می‌کند وطریق اجرایش هم مشکل می‌شود.
رئیس - آقای دکتر طاهری.
دکتر طاهری - آقایان توجه بفرمائید در این موضوع منافعی که حاصل می‌شود از فروش خانه مورد بحث است و باید این توضیح داده شود که یک اشخاصی هستند که کارشان کسب شان عبارت از این است که خانه می‌خرند و می‌فروشند البته این اشخاص باید از تفاوت حاصله که بعنوان منفعت عایدشان می‌شود مالیات بپردازند اما یک اشخاصی هستند که خانه‌ای بارث بهشان رسیده‌است یا ده بیست سال پیش خانه‌ای خریده‌اند حالا می‌خواهند بفروشند و یک تفاوت قیمتی بایشان حاصل می‌شود این موضوع معامله نیست و ربطی بمنافع ندارد این باید تصریح شود که خرید و فروش بعنوان انتفاع در همان سال باید داشته باشد والا اگر بنا باشد که بطور مطلق در قانون می‌نویسید که هر نوع منافع یا سود دیگر این عبارت شامل این قسمت هم می‌شود و باید تصریح شود و در قسمت ب هم می‌نویسد هر نوع عملیات انتفاعی دیگر از هر نوع این موضوع لازم است که اینجا توضیح داده شود که مقصود از منافع حاصله از فروش یک خانه در صورتی است که در همان سال خریده شده باشد یا در سال پیش که معلوم باشد که مقصود انتفاع بوده‌است نه اینکه خانه‌ای را که ده سال بیشتر یا بیست سال قبل خریده و حالا بخواهد بفروشد شامل بشود (صحیح است).
معدل - ما الزامی نداریم که این مواد را پشت سر هم تصویب کنیم و این موضوعی را که آقای ملک طرح فرمودند و آقای دکتر طاهری تأیید فرمودند و بیان کردند باید مورد مطالعه واقع شود و شاید لازم باشد که یک تبصره بآن اضافه شود برای اینکه از کار باز نمانیم این ماده را می‌گذاریم برای بعد و ماده چهار را مطرح می‌کنیم و بعد در این موضوع صحبت می‌کنیم.
رئیس - آقای ملک مدنی.
ملک مدنی - اجازه بفرمائید یک مطلب دیگری هم هست که اگر تحتاج بیک مشورتی باشد یکمرتبه بفرمائید و آن راجع باملاک مزروعی است که در اجاره‌است و آن راجع به بند ۳ است که می‌نویسد نسبت باملاک مزروعی که باجاره واگذار شده میزان درآمد ویژه عبارت خواهد بود از مبلغ مال الاجاره نقدی و جنسی سالیانه آن که بنقد تسعیر می‌گردد بموجب قرار اجاره کتبی یا شفاهی اما راجع باملاک مزروعی آمدیم صدی پنجاه اینجا برای خرج قنائی و غیره قائل شدیم اینجا ذکری از بخشودگی نشده‌است و بنظر بنده باید تذکر داده شود املاکی که باجاره مردم داده‌اند آن صدی پنجاه بخشودگی هم باید عطف باین بند بشود اگر چنانچه اشکالی ندارید که اینجا یک تبصره اضافه شود اگر لازم است که مشورت کنید اینجا یادداشت بفرمائید که در این قسمت هم مطالعه بفرمائید که برای جلسه آتیه هر دو موضوع روشن شود.
وزیر دارائی - این قسمتی که آقای ملک فرمودند راچع باملاک مزروعی بود که قسمت ج بود ولی قسمت د مربوط باین موضوع است که نوشته شده: از کلیه درآمد کشاورزی املاک مزروعی که عاید مالک می‌گردد برابر نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی که قسمت جنسی آن باید تسعیر و تبدیل بنقد شود اینجا متضاد نیست می‌خواهد بگوید املاکی که باجاره واگذار شده برای مالک همان مال الاجاره‌است یعنی صدی پنجاه از مال الاجاره بخشوده می‌شود و صدی پنجاه مال الاجاره را ازش مالیات می‌گیرند (یکی از نمایندگان - روشن نیست) چرا روشن است عرض کنم قسمت ج می‌نویسد نسبت باملاک مزروعی که باجاره واگذار شده میزان درآمد ویژه عبارت خواهد بود از مبلغ مال الاجاره نقدی و جنسی سالیانه آن که بنقد تسعیر می‌گردد بموجب قرار اجاره کتبی یا شفاهی و قسمت د می‌گوید از کلیه در آمد کشاورزی املاک مزروعی که عاید مالک می‌گردد برابر نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی آن باید تسعیر و تبدیل بنقد شود و قسمت ه می‌گوید نسبت بمستأجرین املاک مزروعی که درآمد کشاورزی سهم مالکانه را اجاره می‌نمایند نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی تسعیر شده بنقد پس از وضع مال الاجاره که بمالک می‌پردازد اینها همه را دارد چون این قسمت هم باید مطالعه شود می‌ماند برای بعد.
- موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
{۳ - موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه}
رئیس - اجازه میفرمائید جلسه را ختم کنیم. جلسه آینده روز شنبه دو ساعت و نیم بعد از ظهر – دستور همین لایحه.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – حسن اسفندیاری