مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ امرداد ۱۳۰۶ نشست ۱۳۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۱۳۷
صورت‌مشروح مجلس چهارشنبه یازدهم امرداد ۱۳۰۶ مطابق ۶ صفرالمظفر ۱۳۴۶
فهرست مندرجات:
۱-تصویب مرخصی آقایان: آقا علی زارع-سلطان محمدخان عامری- دکتر لقمان-طباطبایی وکیلی
۲-اخذ رأی نسبت به خبر کمیسیون محاسبات راجع به مخارج روضه‌خوانی مجلس و تصویب آن
۳-بقیه شور نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به استخدام سی و چهار نفر مهندس و متخصص برای راه‌آهن و تصویب آن
۴-قانون اعتبار مخارج روضه‌خوانی در مجلس شورای ملی بابت سنه ۱۳۰۶
۵-قانون استخدام سی و چهار نفر مهندس و متخصص راه‌آهن
(مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر بریاست آقای پیر نیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس سه شنبه دهم امرداد را آقای بنی سلیمان قرائت نمود)
غائبین با اجازه جلسه قبل
آقایان: حاج امین تربتی – دکتر سنگ – عراقی – شیروانی – حاج امین اصفهانی – اسفندیاری – بامداد – احتشام زاده – لیقوانی – فرشی – عدل- والی زاده-
سلطان محمدخان – مفتی – میرزا حسنخان وثوق – زعیم – تقی زاده.
غائبین بی اجازه جلسه قبل
آقایان: اسدی – علیخان اعظمی – نظام مافی – حشمتی – محمد آخوند – بهار – حاج ملک خراسانی.
دیر آمدگان با اجازه جلسه قبل
آقایان: شریعت زاده – یاسائی – حاج شیخ بیات – افخمی.
دیر آمدگان بی اجازه جلسه قبل
آقایان: امیر حسینیخان – امام جمعة شیراز – میرزا محمد تقی بروجردی.
رئیس – آقای زوار
زوار – اینجا در صورت مجلس یکی از غائبین بی اجازه را آقای حاج ملک خراسانی نوشته‌اند در صورتیکه حاج ملک خراسانی برادر آقای رئیس التجار است و باید نوشته شود حاج حسن آقا ملک.
رئیس – خیلی خوب اصلاح می‌شود آقای حاج شیخ بیات.
حاج شیخ بیات – بنده را در صورت مجلس دیرآمدة بی اجازه نوشته‌اند در صورتیکه بنده اجازه خواسته بودم.
بعضی از نمایندگان – با اجاه بود.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – بنده در صورت مجلس نمی‌خواهم ایراد کنم مطابق با واقع است ولی خواستم عرض کنم مطابق رائی که مجلس داده است از امروز باید مجلس تعطیل باشد و از آنطرف هم بنا شد امروز جلسه تشکیل شود خوب است یا رائی را که دیروز داده شد ناقض رأی سابق قرار بدهند یا اینکه این جلسه بعنوان جلسه فوق العاده بشود در هر حال هر طور مقام ریاست صلاح میدانند طوری بکنند که با رائی که داده شد امروز تعطیل بشود تباین نداشته باشد و این یک سابقة بشود.
رئیس – رائی که در آخر جلسة دیروز داده شد یک قسمت از قانون سابق را نقض کرده است آقای ارباب کیخسرو.
ارباب کیخسرو – بنده در جواب آقای آقا سید یعقوب خواستم عرض کنم رائی که مجلس داده است صحیح است و هر چند جلسه تشکیل بشود فوق العاده است و آن رأی سابق را نقض نکرده است.
رئیس – صورت مجلس دیگر ایرادی ندارد؟
(گفته شد خیر)
رئیس – صورت مجلس تصویب شد.
رئیس – چند فقره خبر از کمیسیون عرایض رسیده قرائت می‌شود
(بشرح ذیل خوانده شد)
آقای آقا علی زارع تقاضای دو ماه مرخصی نمودند کمیسیون تاریخ یازدهم شهریور مرخصی ایشانرا تصویب و راپورت آن تقدیم می‌شود.
رئیس – آقای روحی.
روحی – عرض کنم بنده با آقای آقا علی و سایر هم کاران محترم مخالفتی ندارم و البته هر کس باید از حق خودش نه نوبه استقاده کند ولی عرض بنده راجع به کمیسیون عرایض است بنده تصور می‌کنم این ترتیبی که کمیسیون عرایض پیش گرفته عمدی است و می‌خواهد مجلس را از اکثریت بیندازد سی و نه فقره مرخصی داده شده است مقداری از آنها گذشته و مقداری هم انبار شده است روی میز حضرت رئیس که باید به نوبه بیاید و بگذرد نمایندگی وظائفی دارد که ما باید آن وظائف را ادا کنیم نمایندگان ولایات کمال احتیاج را دارد که در مرکز باشند و حقوق موکلین خودشانرا حفظ کنند و بنده با این طرزی که کمیسیون عرایش پیش گرفته است مخالفم و مخصوصاً بنده از آقای مهدوی که بنام ایشان این رفتار سوء پیش آمده است
می‌خواهم که توضیح بدهند علت اینکه می‌خواهند مجلس را از اکثریت بیندازند چیست؟ سی و نه فقره مرخصی یکمرتبه انصاف نیست اگر هم می‌خواهند مرخصی بدهند به تناوب پانزده فقره دو ماه پانزده فقره سه ماه ده فقره چهار ماه و این رفتار رفتار بدی است و چون آقای آقا علی تنها نیست و یازده فقره دیگر هم هست این است که من با همةاینها مخالفم و تصور می‌کنم آقایان هم رای ندهند که آقایان به مرخصی بروند و از بیت المال مملکت مفت استفاده کنند.
رئیس ـ آقای مهدوی.
مهدوی – بنده خودم هم کاملا با آقای روحی موافقم که نباید اجازه داد ولی این تعریض به کمیسیون عرایض قدری بی سابقه است برای کمیسون عرایض در نظامنامه چه دستوری معین شده است که ما رفتار کنیم؟ ما که نمی‌توانیم ترجیح بلامرجح بدهیم به یکی اجازه بدهیم به یکی ندهیم سی و نه نفر هم نبوده است که کمیسیون جدید اجازه داده است خوب است یک قدری اعتراضشان را در این باب کم کنند سی و هشت فقره است.
(خنده نمایندگان) اجازه بدهید کمیسیون مادامیکه بداند مجلس از اکثریت نمی‌افتد تصویب می‌کند بعد هم بنظر مجلس می‌رسد یا قبول می‌کنند و رأی می‌دهند یا رد می‌کنند حالا هم باز عرض می‌کنم در جلساتی که بعد از تنفس مجلس از اکثریت می‌افتد این بواسطه همان اجازه هائی است که بیشتر هم از کمیسیون عرایض می‌دادند حالا هم می‌دهند مگر اینکه صریحاً قدغن کنند که در چه حدود باید مرخصی داد و در چه حدود باید رد کرد. چند نفر اعضا کمیسیون مرخصی نمی‌تواند بی جهه خودشانرا طرف حمله قرار دهند.
رئیس – رای گرفته می‌شود بمرخصی دو ماهه آقاعلی زارع. آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. خبر راجع به نمایندگی آقای جوان شیر.
(بمضمون ذیل خوانده شد)
چون آقای جوانشیر نماینده محترم از تاریخ بیستم تیر ماه لغایت سه ماه اجازه مرخصی داشته و اینک تقاضا نموده که از اول شهریور به مدت سه ماه مرخصی به ایشان داده شود لذا کمیسیون تقاضای نماینده محترم را تصویب و خیر آن را به مقام مجلس تقدیم می‌دارد.
رئیس – آقای زوار.
زوار – البته آقایان نمایندگان محترم مسبوق هستند که بنده از ابتدای مجلس با تمام مرخصی‌ها مخالف بوده‌ام و معتقد بوده‌ام که هر کس بدون کار پول ملت را بگیرد و خرج کند حرام است این از معتقدات من است لذا می‌خواهم عرض کنم همان طوریکه مکرر در مکرر صحبت شده است می‌ترسم مجلس از اکثریت بیفتد و حالا که مجلس می‌خواهد یکماه تعطیل کند خوب است آقای جوان شیر هم جوان مردی کرده از همین یک ماه استفاده کنند حقوقشان را به کتابخانه مجلس بدهند و عقیده دارم هر کس در ایام تعطیل پول بگیرد حرام است.
رئیس – رای گرفته می‌شود به مفاد این خیر. آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(معدودی قیام نمودند)
رئیس - تصویب نشد. خیر راجع به سلطان محمد خان عامری.
(بشرح ذیل خوانده شد)
آقای سلطان محمد خان عامری از تاریخ نوزدهم محرم الی پنجم صفر تقاضای مرخصی نموده کمیسیون مرخصی ایشان را به مدت شانزده روز تصویب و راپورت آن تقدیم می‌شود.
رئیس – آقای بیات.
مرتضی قلیخان بیات – عرضی ندارم.
رئیس – آقای فیروز آبادی.
فیروز آبادی- عرض می‌شود راجع به مرخصی‌ها مجلس یک صورت عجیبی به خودش گرفته. یک صورتش این است که آقایان هر وقت میل ندارند تشریف بیاورند دو سه ماه از مجلس مرخصی می‌گیرند و از حقوقشان استفاده می‌کنند میروند پی کارشان و به عقیده بنده این ترتیب با انصاف و دیانت و وطن خواهی منافات دارد. حالا از این گذشته وقتی کسیکه پنج روز ده روز نیامد وقتی که آمد به مجلس آنوقت اجازه می‌گیرد که ده روز نیامده‌ام و اجازه نیامدنش را می‌خواهد این دیگر بالاتر از آن است و نمیدانم مجلس چگونه این رای‌ها را می‌دهد خوب است یک قدری از این رای‌ها جلوگیری شود بلکه عقیده‌ام این است که یک قانونی از مجلس بگذرد که هر کس کار مهمی دارد و می‌خواهد مرخصی بگیرد حق استفاده از نصف حقوقش نداشته باشد و اشخاصی که کارهای مهم ندارند در مجلس بمانند و بنده با این شرط مخالفتی ندارم ولی با گرفتن مرخصی و استفاده از تمام حقوق مخالفم.
رئیس – رای می‌گیریم آقایانیکه مرخصی آقای عامریرا تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد. خبر دیگر.
(بمضمون ذیل خوانده شد)
آقای دکتر لقمان تقاضای یازده روز مرخصی از بیست و دوم تیر الی سوم امرداد نمودند کمیسیون یازده روز مرخصی ایشانرا تصویب و راپورت آنرا تقدیم می‌دارد.
رئیس – مخالفی ندارد. رای می‌گیریم. آقایانیکه مفاد این خبررا تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. خبر راجع به مرخصی آقای طباطبائی وکیلی.
(بشرح ذیل خوانده شد)
آقای طباطبائی وکیلی تقاضای دو ماه مرخصی نمودند کمیسیون مرخصی ایشانرا از روز حرکت تصویب و راپورت آن تقدیم می‌شود.
رئیس – آقای بیات.
مرتضی قلیخان بیات – اینجا آقای مهدوی شرحی اظهار فرمودند که کمیسیون چه تکلیفی دارد؟ آقایان تقاضا می‌کنند کمیسیون هم مجبور است همه را قبول کند بنده گمان می‌کنم کمیسیون هیچ اجباری ندارد و نظامنامه هم تکلیف برای کمیسیون معن کرده است ولی چون توجهی به نظامنامه نمی‌نمایند این اظهارات را می‌فرمایند نظامنامه گفته است عذر موجه. ممکن است بعضی‌ها عذر موجه داشته باشند البته وقتی کسی عذر موجه داشت کمیسیون می‌تواند بآن شخص مرخصی بدهد ولی برای تفنن و گردش و رسیدگی بامور شخصی همانطور که آقای فیروز آبادی و دیگران هم اظهار کردند نباید از حقوق استفاده کنند. اگر کسی می‌خواهد بکارهای شخصی خودش رسیدگی کند دیگر نباید پول ملت را بگیرد. اگر می‌خواهند از مرخصی استفاده کنند باید اقلا از حقوق صرف نظر کنند یا اگر میخواهندبا اجازه باشند از حقوق خود صرف نظر کنند. و اگر دلائلی دارند که عذرشان موجه است. نا خوش هستند. یا گرفتاری پیدا کردند (بالاخره عذر موجه داشته باشند) می‌توانند باو مرخصی بدهند. حقیقتا با این ترتیب مرخصی‌ها که پیش آمده است چه قبل از تنفس و چه بعد از تنفس داده می‌شود و چه مرخصی‌ها ی دو ماهه و سه ماهه خیلی بد است. اگر مطابق قانون استخدام هم باشد دو سال که در مجلس هستیم باید دو ماه مرخصی بگیریم سه ماه و چهار ماه برای چه؟
رئیس – آقای مهدوی.
مهدوی – بعقیده بنده عذر موجه یک عبارت کش داری است و کمیسیون اینهائی را که قبول می‌کند و اجازه می‌دهد و بهترین دلیل هم این است که از ده تانه تاش را مجلس رای می‌دهد. خوب است آقایان یک تکلیفی برای کمیسیون عرایض معین کنند که مجلس همه روزه انقدر وقتش صرف این چیزها نشود.
رئیس – رای می‌گیریم. آقایانیکه مرخصی آقای طباطبائی وکیلی را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد.
آقا سید یعقوب – گمان می‌کنم پیشنهاد بنده مقدم بر راپرتهای مرخصی باشد. اجازه میفرمائید؟
رئیس- بفرمائید.
آقا سید یعقوب – این جلسه امروز را که ما تشکیل دادیم برای این نبود که مرخصی‌ها را تصویب کنیم. برای مسئله روضه خوانی و مهندسی بود. خدا شاهد است بنده به حال مرض آمده‌ام اینجا همه آقایان هم شاهدند. خوب است اینها را بگذاریم برای بعد اگر باز بنا شد مجلس بشود آنوقت این خبرها مطرح شود ما آمده‌ایم اینجا برای گذارندن کارها.
رئیس – مخالفی ندارد؟
(گفته شد خیر)
رئیس – دو فقره پیشنهاد راجع به دستور رسیده است
(اینطور خوانده شد)
ما امضا کنندگان ذیل پیشنهاد می‌کنم چونکه راجع به تعزیه داری خامس آل عبا علیه الصلو و السلام فقط یک رای قطعی باقی است و معطلی ندارد لذا در اول جلسه قبل از هر کاری رای آن گرفته شود بعد وارد دستور شویم
رئیس – مخالفی ندارد؟ آقای یاسائی
یاسائی – مطابق نظامنامه راپورت کمیسیون محاسبات بایستی داده شده باشد بنده ندیده‌ام اگر راپورت داده شده است که هیچ و الا باید راپورت کمیسیون محاسبات بیاید بعد رای گرفته شود.
رئیس – دیروز کمیسیون را تشکیل دادند و راپورت دادند.
یاسائی – پس بنده هم موافقم.
آقا سید یعقوب – بنده عرض دارم اجازه میفرمائید.
رئیس – بفرمائید.
آقا سید یعقوب – در این مسئله موافقم و رای هم می‌دهم لکن آقای رئیس الوزرا که آمد و رئیس کل مالیه واقع شد. بنده خواستم سوال کنم از آقای ارباب جلسه را که تشکیل دادند نماینده دولت آمد آنجا یا خیر؟
مدرس – این جز بودجه مجلس است.
رئیس – راپرت کمیسیون محاسبات قرائت می‌شود و رای می‌گیریم.
(بشرح ذیل خوانده شد)
کمیسیون محاسبات در اثر قابل توجه شدن پیشنهاد حضرت آقای مدرس عین لایحه پیشنهادی اداره مباشرت را نسبت بروضه خوانی سه روزه آخر ماه صفر به احترام اکثریت آرا نمایندگان محترم تصویب می‌نماید.
رئیس – رای گرفته می‌شود با ورقه آقایانیکه موافقند ورقه سفید و الا ورقه کبود خواهند داد.
(اخذ آرا به عمل آمده هفتاد و هشت ورقه سفید تعداد شد)
اسامی موافقین
آقایان: زورا – محمد تقی خان اسعد – خواجوی بنی سلیمان – مهدوی – معتضد استر ابادی – ثابت – میرزا حسینخان وزیری – میرزا محمد خان معظمی – پالیزی
ارباب کیخسرو – ساکینیان – امیر اسد الله خان عامری – میرزا جواد خوئی – آقا زارع – میرزا حسنخان ابراهیمی – یحیی خان زنگنه اعظمی – میرزا عبدالحسین – دکتر رفیع امین – میرزا ابراهیم خان ملک‌آرائی – میر ممتاز – طباطبائی وکیلی – اسکندری – محمد ولی میرزا – جهانشاهی – دکتر مصدق – سید جواد محقق – فیروز آبادی – محمد هاشم میرزا افسر – آقازاده سبزواری – فهیمی – آقا سید کاظم یزدی – ذوالقدر – دکتر لقمان – امیر حسینخان ایلخان – دکتر طاهری – دیوان بیگی – کی استوان – نوبخت – دکتر سنگ – مرتضی قلیخان بیات – حقنویس – غلامحسین میرزا مسعود – میرزا حسن آیت الله زاده – میرزا حسین زنجانی – حاج میرزا مرتضی – عمادی – آقا سید یعقوب – خطیبی – مللک مدنی – میرزا سید مهدی – مدرس – آشتیانی – بهبهانی – میرزا ابراهیم آشتیانی – نگهبان – میرزا ابراهیم امام جمعه اهر – حاج شیخ بیات – حاج سید عبدالعلی – طباطبائی دیبا – شیخ الاسلام ملایری – آقا سید علی اکبر آیت الله زاده – موقر – سید العابدین فومنی – حاج غلامحسین ملک – محمد علی میرزا دولتشاهی – پورتیمور- حاج آقا رضا رفیع – امیر تیمور کلالی – میرزا حسنخان فرهمند – جلائی – جمشیدی – یاسائی – دهستانی – حاج میرزا حبیب الله امین – حاج شیخ عبدالرحمن.
رئیس – عدة حضار هشتاد و سه با هفتاد و هشت رأی تصویب شد پیشنهادی است راجع به دستور قرائت می‌شود
(بشرح ذیل خوانده شد)
امضاء کنندگان ذیل پیشنهاد می‌کنیم راپرت کمیسیون بودجه راجع بیکصدو بیست و پنجهزار تومان بلدیه مقدم بر دستور مطرح شود.
افشار. دهستانی
رئیس – آقای افشار.
افشار – یکی از کارهای اساسی که باید مطرح شود همین لایحه است که دولت نهایت احتیاج را به او دارد آقایان اغلب ملاحظه فرموده‌اند که خیابانهای طهران بهیچوجه متناسب با عبور وسایط نقلیة امروزه نیست وفعلا بلدیه با دست خالی دارد این کوچه‌ها را اصلاح می‌کند یک قسمت خیابان چراغ برق را خراب کرده است تا این مبلغ تصویب نشود بلدیه نمی‌تواند یک مبلغی بصاحبان املاک بدهد بعلاوه وضعیات خیابانها و آب طهران بقدری خراب است که همه مردم شاکی هستند بلدیه هم تا حدی که می‌تواند کوشش می‌کند از شمیرانات آب می‌آورد آنوقت اهالی شمیران شکایت می‌کنند یک قسمت از این هم برای تهیه آب برای طهران مصرف خواهد شد بعلاوه آقایان می‌توانند تقاضای جلسة فوق العاده بکنند ولو اینکه مجلس تعطیل باشد و این هم یک چیزی نیست که مذاکرات ممتدی لازم باشد در اطراف آن بشود باندازه ده دقیقه اگر آقایان صرف وقت بفرمایند این لایحه تمام می‌شود بعد آن قسمت مطرح شود.
رئیس – آقای مدرس
مدرس – بنده کاملاً موافقم با اظهاراتی که آقا فرمودند ولی این لایحه بلدیه اصلاً بلدیه اش قانونی نیست (این را شما در نظر داشته باشید) که حالا ما بیائیم صدوبیست هزار تومان نفهمیده تصویب کنیم یک لایحة که محل ابتلای دولت است و خودمان هم علاقه داریم مسئلة راه آهن است وامروز هم بجهت اینکار جلسه تشیکل شده است حالا این را بگذاریم و صدوو بیست هزار تومان از کجا بیاوریم و تصویب کنیم برای بلدیه؟ لذا بنده کاملاً مخالفم با مطرح شدن آن و باید آن لایحة دولت که متعلق براه آهن است و اهمیت دارد مطرح بشود و امروز خاتمه پیدا کند.
رئیس – عدة کافی برای اخذ رأی نیست آقای زوار بفرمائید
افشار – باشد بعد از راه آهن.
رئیس – لایحة راجع براه آهن مطرح است دو سه فقره پیشنهاد رسیده است قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که نه نفر بر مهندس تبدیل شود بدو نفر بر مهندس (فیروز آبادی)
یکنفر از نمایندگان – آقای فیروز آبادی نیستند.
رئیس – پیشنهاد آقای یاسائی
(بشرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم در فقرة هشتم مادة اول بعد از فرانسه اضافه شود (و ایطالیا).
رئیس – آقای یاسائی.
یاسائی – چون مطابق توضیحاتی که دولت در کمیسیون داد و نظریاتی اظهار کرد قرار شد متخصصین را از دول مختلفة اروپائی استخدام کنیم بعد بنده که با آقای رئیس الوزراء مذاکره کردم ایشان موافق بودند که یکی دو نفر از این مهندسین از ایطالی بیایند علت این هم که نظر دولت این بود که از ملل مختلفه باشد برای این است که از ممالک مختلفه بیایند در این مملکت و یک اطلاعاتی پیدا کنند یعنی از نقطة نظر اطلاعاتی که کارخانه‌های ساختمان راه آهن لازم دارند اگر از هر مملکتی یک نمایندة باشد در این مملکت و اطلاعاتشان بیشتر بشود شاید در مناقصه‌ها تأثیر خوبی داشته باشد از این جهت این پیشنهاد را کردم.
رئیس – آقای بیات.
بیات – عرضی ندارم.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – این نقطة نظر دولت بنظر بنده غلط است دولت باید تشخیص بدهد که کجا برای او نافع است هر جا بنظرش نافع رسید مستخدم از آنجا بیاورد ولی چون حالا مثلاً اسم آلمان و سویس و فرانسه هست باید ایطالیا هم باشد که چون او هم یکی از ممالک معظمه است گله مند نشود! این یک اصل غلط مضحک بچه گانه ایست دولت باید تشخیص بدهد کجا برای او صلاح است از آنجا استخدام کند.
دکتر طاهری (منشی کمیسیون) – این پیشنهاد را کمیسیون قبول می‌کند دولت هم مخالفتی ندارد و بنده هم از طرف کمیسیون قبول می‌کنم.
آقا سید یعقوب – آقا ما عضو کمیسیون هستیم مخالفیم.
رئیس – ایشان از طرف کمیسیون قبول می‌کنند پیشنهاد آقای دکتر رفیع
(بشرح ذیل خوانده شد)
تبصره ذیل را برای ماده اول پیشنهاد می‌کنم
تبصره – تخصص متخصصین مزبور را اسناد و مدارک علمی و فنی آنها تعیین خواهد کرد.
رئیس – آقای دکتر رفیع.
دکتر رفیع خان (امین) – قبل از این در دو مورد دیگر هم به مناسبت استخدام متخصص بنده این پیشنهاد را کرده بودم یکی در مورد استخدام متخصص برای انستیتو پاستور یکی هم در مورد یک متخصص دیگر که اسمش خاطرم نیست امروز هم که مهندس استخدام می‌شود این پیشنهاد را بنده کردم و هر وقت هم متخصص استخدام خواهدشد این پیشنهاد را خواهم کرد تا اینکه اهمیت این مسئله در نزد اولیای امور محرز شود و بالاخره باین اصل قائل شویم که متخصص فقط کسی است که تحصیلات علمی و فنی کرده باشد و عملیات هم کرده باشد و سند هم برای تحصیلات علمی و فنی خودش داشته باشد و ما را با آن سندش بشناسیم بنده خیلی باین مسئله اهمیت می‌دهم برای اینکه ما اصلا از خیلی جاها چون دوریم نمی‌توانیم درست تصور کنیم چه اوضاعی است برای تذکر عرض می‌کنم متخصصین از هر قبیل که بوده باشند یا طبیب باشند یا مهندس باشند
یا معمار آنها که متخصص عالیمقام هستند یا متخصص متوسط هستند عموماً تحصیل کرده‌اند و از مدارس تصدیق دارند و در هر جا هم عملیات کرده‌اند تصدیق‌های فنی دارند و ابداً برای آنها عار و ننگ نیست که اسنادشان را نشان بدهند بنده با کمال افتخار نشان می‌دهم و می‌گویم من طبیب هستم یا می‌گویم مهندس هستم این هم اسناد من است لهذا ما که اینها را استخدام می‌کنیم نباید اینقدر محجوب شویم و نتوانیم از آنها سند بخواهیم و معرفی هائی هم که از طرف هر که در مورد یک متخصص می‌شود و مدارک او می‌تواند معرف تخصص او باشد بنده عرض می‌کنم آنهائیکه در خارجه تحصیل کرده‌اند حتماً سند از مدارس رسمی دارند و یک عدة زیادی هم هستند که عده شان خیلی زیادتر است از تحصیل کرده‌ها اینها هم بواسطة عمل در کارخانجات و در جاهائی که متخصصین کار می‌کنند بعضی چیزها را یاد گرفته و خوب هم متخصص شده‌اند ولی تخصصی است که فقط عملاً و به تجربه حاصل شده است آنهائی هم که اینطور متخصص هستند و تحصیلاتی ندیده‌اند باز در آنجاهائی که کار کرده‌اند یک اسنادی گرفته‌اند در این موقعی که این عده استخدام می‌شود باید دقت کرد که بالاخره پشیمان نشویم و بعد از یکسال بگوئیم این متخصصی که ما آورده‌ایم مال فالن کار بوده است این ضررش بالاخره عاید مامیشود لذا من پیشنهاد کردم که اسناد خودشان را ارائه بدهند و از هر ملتی هم که بوده باشند برای آنها ننگ نیست و برای ما هم نباید اسباب حجبی بشود.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – عرضی ندارم.
مخبر- همیشه کمیسیون این نظر را داشته و در غالب کنتراتها هم یک تبصره یا در یک ماده تصریح شده که تخصص متخصصین را دول متبوعه شان تصدیق کرده باشند حالا هم بنده موافقت می‌کنم با این پیشنهاد که متخصصین مزبور اسنادی برای تخصص داشته باشند و کمیسیون قبول می‌کند دولت هم موافق است.
رئیس – پیشنهاد آقای ثقت الاسلامی.
بعضی از نمایندگان – نیستند.
رئیس – پس رأی گرفته می‌شود به مادة اول با اصلاحاتی که عرض می‌کنم یکی در فقره سوم بعد از کلمة راه آهنکلمه امریکائی مبدل شده است به از امریکا در فقرة هشتم هم بعد از فرانسه، ایطالیا اضافه شده.
مخبر – یک اشتباهاتی هم در فقرة دوم از ماده اول شده نوشته شده: یک نفر مهندس راه آهن آمریکائی برای معاونت مستر پلند با سالی هفتهزار و پانصد دلار و باید نوشته شود برای معاونت ادارة مرکزی راه آهن لایحة دولت آنطور بود در کمیسیون هم همانطور تصویب شد ولی در طبع اشتباه شده است باید اصلاح شود.
رئیس – رأی گرفته می‌شود بماده اول با این اصلاحات یکی در فقرة دو و یکی در فقره سه و یکی هم در فقره هشت و یکی هم پیشنهاد آقای دکتر رفیع که آقای مخبر قبول کردند آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد ماده دوم
(بشرح ذیل قرائت شد)
ماده دوم – دولت مجاز است برای تهیه اثاثیه و کرایه منزل بهر یک از مهندسین مزبور مادام که در شهرها متوقف هستند متناسب با رتبه‌های آنها ماهیانه از سی الی پنجاه تومان پرداخته و نیز دولت مجاز است تدارک چارد و اثاثیه جهت منازل صحرائی مهندسین مزبور بنماید.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – بنده در این ماده باآن اصلاحاتی که در کمیسیون بودجه ناچار شدیم نا بآنجا رسانیدیم موافق هستم لکن خواستم در اینجا که مجلس رأی می‌دهد همینطور که جزء اولش را معین کردیم که از سی الی پنجاه تومان باشد قسمت بعدش را هم بدانیم چطور می‌شود اینکه می‌نویسید: - و نیز دولت مجاز است تدارک چادر و اثاثیه جهت منزل صحرائی مهندسین مزبور بنماید ما باید بدانیم تا چه اندازه چادر می‌خرد مثلاً یک وقت دولت بیاید بگوید فالن ترتیب می‌خواهم چادر بخرم این را باید معین کنند دست دولت البته باید باز باشد لکن باید معلوم باشد که چه اندازه خرج اینها می‌شود حالا آقای معاون نظرشان تا چه اندازه است معین کنند که معلوم باشد.
رئیس – آقای بیات.
مرتضی قلیخان بیات – این قسمت را گمان می‌کنم عجالتاً نشود معین کرد بجهت اینکه یک قسمت اثاثیه صحرائی وزارتخانه محتاج است تهیه کند از قبیل چادر و بعضی لوازم و اثاثیه هر کدام از مهندسین که مأمور می‌شوند با آن اثاثیه و چارد میروند و البته هر قدر برای هر قسمتی کافی باشد دولت بهمان اندازه تهیه خواهد نمود.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – رأی می‌گیریم بمادة دوم آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد ماده سوم
(بشرح ذیل خوانده شد)
ماده سوم – مخارج ایاب و ذهاب هر یک از مهندسین فوق از امریکا بایران هزار تومان برای اشخاصی که از اروپا استخدام می‌شوند هر یک چهارصد تومان منظور و پرداخت خواهد شد
رئیس – آقای آ قا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – موافقم.
رئیس – آقای روحی.
روحی – در این جا نوشته است که از امریکا هزار تومان و از اروپا چهار صد تومان تفاوت بین این جا و آن جا را خیلی زیاد گرفته‌اند چون فاصلة بین امریکا و اروپا با کشتی است و قیمت بلیط درجه اول کشتی هم معلوم است از اروپا هم هر کس با درجة اول خیلی عالی بیاید سیصد تومان یا دویست و پنجاه تومان خرج دارد و اینجا صدو پنجاه تومان علاوه کرده است که برای ایاب و ذهاب سیصد تومان علاوه منظور کرده‌اند همینطور بین امریکا و اروپا ششصد تومان اضافه پیش بینی کرده‌اند و بنده خیلی میل دارم که آقای مخبر یا آقای معاون توضیح بدهند که این از روی مأخذی است؟
دکتر طاهری – در کمیسیون قریب یکساعت سر این موضوع کشمکش بود و بالاخره کمیسیون تقلیل کرد مبلغی را که دولت برای این کار لازم می‌دانست تا باین حد رسید و پیشنهادات زیادی شد تا حدود پانصد تومان و در آنجا دولت قبول نکرد و صورتی ارائه دادند که برای یکنفر مسافر از امریکا صد و چهل و هفت لیره لازم است ولی کمیسیون بیشتر قبول نکرد و پانصد تومان برای ایاب و پانصد تومان برای ذهاب تصویب کرد دیروز هم از طرف دولت آمدند و بر طبق همان صورت تجدید نظر می‌خواستند و کمیسیون قبول نکرد و بالاخره کمیسیون منتهای دقت را در این کار کرده اما راجع به دویست تومان برای ایاب و دویست تومان برای ذهاب اروپا این مسئله در تمام کنتراتهائی که تصویب شده بوده است و بیشتر از این مبلغ درتمام کنتراتها تصویب شده.
رئیس الوزراء- در این مسئله مخارج ایاب و ذهاب تصور می‌کنم یک قدری امساک شده است درچهار ماه پیش بلکه بیشتر مجلس رأی داد که یکنفر طبیب بیطار
از امریکا بیاورند و در آنموقع هم بابت مخارج سفر همین مأخذها را تصویب کرده بود (حالا درست خاطرم نیست) تا امروز آن بیطار نیامده است بجهت اینکه آن مخارج سفری که تصویب شده بود قبول نکرده است و یک قسمت دیگر هم این است که بعضی از اینها عیال دارند و بعضی ندارند آنهائیکه عیال دارند البته مخارج سفرشان بیشتر است و آنهائیکه عیال ندارند کمتر و بنظر بنده بهتر می‌آید که یک اندازة دست دولت را باز بگذارند که بشود اینها را استخدام کرد و برای خرج سفرشان اسباب معطل فراهم نیاید.
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافیست.
رئیس – پیشنهاد آقای فیروز آبادی
(بترتیب ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم که نوشته شود ایاب و ذهاب معاً.
رئیس – بفرمائید.
فیروز آبادی – عرض می‌کنم اینجا نوشته مخارج ایاب ذهاب هر یک از مهندسین این ایاب و ذهاب را هم می‌شود ایاب تنها حساب کرد و هم ذهاب تنها را و چون اینطور است بنده کلمة (معاً) را اضافه کردم که رفتن و برگشتن هزار تومان باشد نه اینکه برای رفتن هزار تومان و برای برگشتن هزار تومان و برای اینکه سوء تفاهمی هم نشود بنده این پیشنهاد را کردم و ضرری هم بجائی ندارد.
دکتر طاهری – این عبارتی که اضافه فرمودید لازم نیست و کمیسیون هم لازم نمیداند ولی منظور کمیسیون همین بوده و همین توضیحی که حالا داده می‌شود بعقیدة بنده کافی است …
بعضی از نمایندگان – قبول کنید آقا.
دکتر طاهری – منظور همین است که برای ایاب پانصد تومان وبرای ذهاب هم پانصد تومان.
رئیس – رأی می‌گیریم بماده سوم باضافة (معاً) بعد از (ذهاب) …
دکتر طاهری – معاً از ذهاب غلط می‌شود (مخارج ایاب و ذهاب هر یک از مهندسین فوق از امریکا به ایران) ممکن است بعد از این جمله اضافه شود والا بعد از عبارت (مخارج ایاب و ذهاب) غلط می‌شود با این حال استدعا می‌کنم استرداد کنید
(همهمة نمایندگان)
بعضی از نمایندگان – مسترد کردند.
آقا سید یعقوب – بنده این پیشنهاد را قبول می‌کنم.
رئیس – پیشنهاد دیگری رسیده که مقدم است قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که مادة سوم مطابق پیشنهاد دولت باشد
(فرمند)
رئیس – بفرمائید.
فرمند – بنده معتقدم که در خصوص راه آهن و وظایف مربوطه بمهندسی ما هر قدر ممکن است باید دست دولت را باز بگذاریم زیرا الان نقشه بردارها مشغول هستند و وجود این مهندسین هم لازم است و آنوقت برای صد تومان یا دویست تومان که خرج یک مهندسی زیادتر باشد نمی‌شود یک کارهای مهمی را معطل کرد و بنده معتقدم که نظر باعتمادی که به آقای مخبر السلطنه داریم همان مادة سه دولت را مجلس قبول کند برای این که یک اختیار یا اعتباری را که بدولت داده‌ایم البته دولت نمی‌آید مخصوصاً ول خرجی کند و یک ملاحظاتی کند که بصرفة دولت نباشد و بنده تصور می‌کنم اگر آقایان همان مادة سوم لایحة دولترا قبول بفرمایند خیلی بهتر است.
دکتر طاهری – پیشنهاد آقای فرمند چون مخالف قانونی است که از مجلس گذشته است و اختیارات مالی برای مستخدمین باید از مجلس بکذرد و خرج مسافرت هم جزء قسمت مالی است باید تصریح شود از این جهت کمیسیون نتوانست مادة دولترا قبول کند بنابراین این
پیشنهاد را هم نمی‌تواند قبول کند.
فرمند – بنده مسترد می‌دارم.
رئیس – آقای فیروز آبادی هم مسترد کردند.
بعضی از نمایندگان – بلی مسترد کردند.
فیروز آبادی – خیر بنده که مسترد نکردم.
رئیس – رأی گرفته می‌شود باضافة کلمة (معاً) بعد از (ذهاب)
بعضی از نمایندگان – عبارت غلط می‌شود.
رئیس – (خطاب بآقای دکتر طاهری) قبول فرمودید یا خیر؟
دکتر طاهری – خیر.
رئیس – پس رأی بقابل توجه بودنش می‌گیریم آقایانیکه پیشنهاد آقای فیروز آبادی را قابل توجه می دانند قیام فرمایند.
(عدة قلیلی قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه نشد.
دشتی – معنی نداشت غلط میدشد.
فیروز آبادی – غلط نیست آقا شما غلط میگوئید اظهار سواد هم می‌کنید.
رئیس – رأی گرفته می‌شود بماده سوم آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب نمایندگان برخاستند)
رئیس – تصویب شد مادة چهارم
(بمضمون ذیل قرائت شد)
مادة چهارم – دولت ایران می‌تواند پس از پرداخت سه ماه حقوق و خرج مراجعت کنترات هر یک از مستخدمین فوق را ملغی نماید.
رئیس – مخالفی ندارد؟
ارباب کیخسرو – بنده مخالفم.
رئیس – بفرمائید.
ارباب کیخسرو – بنده خواستم سؤال کنم که دولت چه موردی را در نظر گرفته است؟ چون موارد متعدد است یک مورد این است که اینها تقصیری می‌کنند و دولت می‌خواهد آنها را جواب بدهد بنده می‌بینم در پیشنهاد دولت مادة حکمیت بوده و کمیسیون آنرا بکلی حذف کرده حالا اگر اینها تقصیری کرده‌اند باز هم این ماده وارد است یا خیر؟ در هر صورت باید اینجا روشن شود که هم دست دولت باز شود و هم اسباب زحمت نباشد.
رئیس الوزراء – الغاء کنترات مستخدمین آنچه خاطر بنده است سه صورت دارد یکی این است که تقصیر کرده باشند آن محاکمه می‌خواهد و اگر حکمیت را لغو کرده باشند معلوم نیست محاکمه چه جور باید باشد؟
آقا سید یعقوب – در دیوان تمیز.
رئیس الوزراء – هنوز نمی‌توانیم یکی این است که ناخوش شوند و بواسطة مرض نتوانند ادای تکلیف کنند و در اینجا یک پیش بیینی شده است که تا آن روزیکه خدمت کرده‌اند بانضمام حق مرخصی شان حقوقشان داده شود و تا آن روزی هم که ناخوش بوده‌اند و این جا بوده‌اند دو ماه یا سه ماه حقوق بآنها داده شود با خرج سفر که بروند اینماده راجع بیک وقتی است که نه اینها ناخوش باشند و نه اینکه یک تقصیری که پا بر جا و روشن باشد کرده باشند و بیک جهتی از جهات دولت بخواهد بدون محاکمه و هیچ علت و جهتی خاتمه بدهد به کنترات آنها در کنترات آنها در کنترات سایرین که تا بحال نوشته شده است یکقدری بیشتر است شش ماه هم هست سه ماه هم هست حالا اینجا در یک چنین موردی گفته شده است سه ماه حقوق بدهند و خاتمه بدهند به کنترات آنها و هیچ گفتگو هم ندارد این سه صورت هر سه هست.
رئیس – آقای بیات.
بیات – موافقم.
رئیس – آقای زوار.
زوار – موافقم
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافیست.
رئیس – پیشنهاد آقای دکتر رفیع امین
(بترتیب ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم که جملة ذیل بآخر ماده چهارم علاوه شود: و هر یک از مستخدمین هم می‌تواند به کنترات خود خاتمه دهد مشروط بر اینکه حق مطالبة حقوق و خرج مسافرت نخواهد داشت.
رئیس – بفرمائید.
دکتر رفیع خان (امین) – بنده بیک ملاحظه این را پیشنهاد کردم که باید حق طرفین منظور شود چون از یکطرف دولت می‌تواند کنترات آنها را ملغی کند مشروط باینکه حق سه ماه آنها را بپردازد در اینصورت آنها هم می‌توانند به خدمت خود خاتمه دهند بشرط اینکه از حق خودشان بگذرند و این لازم ملزوم یکدیگر است.
دکتر طاهری – دولت که اینماده را پیشنهاد کرده است برای این است که اگر یکوقتی نظر مجلس یا دولت تغییر کرد و ساختمان راه آهن را خواست بمناقصه بگذارد و احتیاج بوجود این مهندسین نداشته باشد دست دولت باز باشد که بتواند آنها را مرخص کند از این جهت نوشته‌اند اگر دولت خواست به کنتراتشان خاتمه دهد سه ماه حقوق بآنها بدهد و مرخصشان کند و باضافه ما که وکیل آنها نیستیم که در این جا قید کنیم اگر می‌خواهند خاتمه به کنتراتشان بدهند چه بکنند. ما که آنها را استخدام می‌کنیم حق ندارند قبل از موقع بکارشان خاتمه بدهند.
رئیس الوزرا – این ماده هم در کنتراتهایشان هست که اگر وقتی خودشان خواستند کار نکنند دیگر حق اخذ خرج سفر ندارند.
رئیس – پیشنهاد آقای معتضد استر ابادی
(بشرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که لفظ (و خرج مسافرت) حذف شود.
رئیس – آقای معتضد
عتضد استرابادی – چون این جا در ماده سوم ما تصویب کردیم مخارج ایاب و ذهاب دیگر در این ماده چهار نوشتن خرج مراجعت بعقیده بنده زیادی است. چون در آنجا دارد خرج ایاب و ذهاب و در این جا بهتر این است عبارت این طور نوشته شود: دولت می‌تواند پس از پرداخت سه ماه حقوق کنترات آنها را خاتمه دهد.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – خوب است آقا که در مجلس تشریف دارند یک قدری بیشتر دقت فرمایند. در اینجا این مسئله برای این است که اگر این شخص را دولت بخواهد جواب بدهد باید سه ماه حقوق و خرج مراجعت را بآنها بدهد و آنچه در ماده سوم می‌نویسد این است که خرج آمدن و برگشتن را دولت باید بدهد پس خوب است بیشتر دقت فرمائید.
رئیس – رای می‌گیریم بقابل توجه بودن …
معتضد استر ابادی – بنده استرداد می‌کنم
رئیس – رای می‌گیریم بماده چهارم آقایان موافقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد ماده پنجم
(اینطور خوانده شد)
ماده پنجم – هر یک از مستخدمین فوق در هر سال حق یکماه مرخصی با استفاده از حقوق خواهند داشت.
رئیس – مخالفی ندارد؟
(بعضی گفتند خیر)
ارباب کیخسرو – بنده مخالفم.
رئیس – بفرمائید.
ارباب کیخسرو – بنده موقع را مغتنم می شمارم که در این قسمت و قسمت‌های دیگر که اینصورت را دارد سؤالی بکنم آیا این مستخدمین که یک همچو شرطی برایشان می‌شود و می‌خواهند استفاده از این حق خودشان بکنند دولت با آنها چه عملی خواهد کرد؟ آیا اینها می‌توانند در موقع مرخصی سر کار باشند و حقوق فوق العاده بگیرند؟
مدرس – خیر.
رئیس الوزراء – این متخصصین خارجه که سالی یک ماه حق مرخصی دارند اگر در همان سال استفاده کردند کرده‌اند و اگر نکردند دو سال مدت استخدام باشد یا سه سال جمع می‌کنند و در یک موقع استفاده می‌کنند و تاکنون هم این کار را کرده‌اند چنانچه الان هم که دکتر میلسپو می‌رود با ذخیرة مرخصیش می‌رود ولی فوق العاده چیزی نمی‌گیرند سالی یک ماه باید مرخصی داشته باشند و قبل از خاتمه دادن به کنتراتشان از حق خود استفاده کرده و زودتر میروند.
بعضی از نمایندگان – مذارکات کافیست.
آقا سید یعقوب – بنده مخالفم.
رئیس – بفرمائید.
آقا سید یعقوب- باید عرض کنم که این مسئله را که آقای ارباب فرمودند هیچ عنوان قانونی ندارد یک سابقة در وزارت خانها معمول شده چون آقای ارباب سؤال کردند و آقای رئیس الوزراء جواب دادند و این مذاکره به مناسبتی پیش آمد و عنوان شد بنده می‌ترسم یک سابقة سوئی پیدا شود و باید عرض کنم که در دورة پنجم هم نظر اعضاء کمیسیون و عقیدة ما غیر از این بود چون گفته شد مذاکرات کافی است بنده عقیده‌ام این است حالا که این صحبت عنوان شده یک تکلیف قطعی برای این کار معین شود تا در آتیه جریان سوئی پیدا نکند و باید صریحاً تکلیف معین شود که اگر مثلاً از مرخصی استفاده نکردند دیگر حقی در مقابلش نمی‌توانند بگیرند این است نظر بنده.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب که مخالفتشان را فرمودند حالا پیشنهادها قرائت می‌شود.
پیشنهاد آقای دیبا
(بمضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نماید آخر ماده پنجم علاوه شود (بدون اینکه حق مرخصی ذخیره شود)
دیبا – چون اینجا مذاکره شد که بنا بر سابقة مرخصی‌ها ذخیره می‌شود و مستخدمین خارجی سه ماه و چهارماه بآخر کنتراتشان مانده یک مرتبه استفاده می‌کنند و زودتر می‌خواهند بروند و چون این یک کار خوب و اساسی نیست از این جهت بنده این پیشنهاد را عرض کردم که اگر این مستخدمین درموقع از مرخصی خودشان استفاده نکردند دیگر حق ذخیره کردن نداشته باشند.
دکتر طاهری (منشی کمیسیون بودجه) – دولت در لایحة که پیشنهاد کرده بود تصریح کرده بود که اگر در سال اول از یک ماه مرخصی استفاده نکردند می‌توانند در سال دوم جمع کنند و استفاده نمایند ولی کمیسیون قسمت دوم را حذف کرد و رأی نداد مخصوصاً در کمیسیون تقاضای تجزیه شد و رأی داده شد باینکه سالی یک ماه حق مرخصی با استفاده از حقوق دارند و آن قسمت دوم پیشنهادی دولت را که می‌توانند مدت مرخصی را جمع کنند حذف کرد و چون این پیشنهاد آقای دیبا هم همان مفاد مادة پیشنهادی کمیسیون و مطابق نظر کمیسیون است لذا بنده قبول می‌کنم.
رئیس – پیشنهاد آقای افشار
(بشرح آتی خوانده شد)
جملة ذیل را بآخر مادة پنجم ضمیمه می‌نمایم
مادة پنجم – هر یک از مستخدمین فوق در هر سال حق یک ماه مرخصی با استفادة از حقوق خواهند داشت ولی استفاده در ایام مرخصی با مراعات اصول تناوب
بعمل خواهد آمد.
رئیس – آقای افشار.
افشار – متخصصین فنی ممکن است توأماً بموجب مادة پنج از مرخصی استفاده کنند و چون اگر به این طو راستفاده کنند کار معوق می‌ماند لهذا بنده پیشنهاد کردم که با مراعات اصول تناوب این کار بعمل آید
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – تمام جزئیات یک امری را که نمی‌شود در قانون گنجاند و در مجلس مطرح کرد این مسائل را خود دولت و رؤسای مافوق مراعات خواهند کرد دیگر محتاج نیست که در قانون نوشته شود خود دولت این نکارترا در نظر دارد و حل می‌کند بنابراین ذکرش در اینجا لازم نیست.
رئیس – رأی گرفته می‌شود باین پیشنهاد آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(دو سه نفر قیام کردند)
رئیس – تصویب نشد پیشنهاد دیگر
(باین عبارت خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل بماده پنجم مزید شود:
تبصره – در صورتی که هر یک از مستخدمین استفاده از موقع مرخصی ننمایند مطالبه حقوق فوق العاده از آن بابت نخواهد داشت
ارباب کیخسرو.
ارباب کیخسرو – معلوم شد در آن عرضی که بنده کردم آقای رئیس الوزراء درست بذل توجهی نفرمودند چون بعضی از مستخدمین خارجه بعنوان اینکه در موقع مرخصیشان کار کرده و فوق العاده کار کرده‌اند یک ماه حقوق فوق العاده از دولت مطالبه می‌کنند و این مخالف بودجه است بنده در اینجا تصریح کردم که اگر آنها در موقع خودش از مرخصی استفاده نکردند دیگر حق مطالبه یک ماه حقوق بعنوان کار فوق العاده ندارند.
رئیس – آقای یاسائی.
یاسائی – بنده این پیشنهاد آقای ارباب را بد نمیدانم. دکتر طاهری – البته نظر کمیسیون و دولت این است که اگر بخواهند بواسطة کسالت از یک ماه مرخصی استفاده کنند بتوانند ولی اگر خودشان نخواستند از مرخصی استفاده کنند و خواستند کار بکنند و حقوق آن یک ماه را علاوه بگیرند نتوانند و چون نظر کمیسیون هم غیر از این نیست این پیشنهاد را قبول می‌کنم.
رئیس – رأی گرفته می‌شود باین ماده با اصلاحاتی که شده یعنی پیشنهاد آقای دیبا و پیشنهاد اخیر یعنی تبصرة که آقای ارباب کیخسرو پیشنهاد کردند و مخبر هم قبول نمودند آقایانی که مادة پنجم را باین ترتیب تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(عدة کثیری قیام کردند)
رئیس – تصویب شد ماده ششم
(باین مضمون خوانده شد)
مادة ۶ – وزارت مالیه مجاز است حقوق و سایر مخارج مصوبه مستخدمین فوق را از محل اعتبار پنج میلیون مصوب برای احداث راه آهن به پردازد.
مدرس – بنده یک مادة الحاقیه پیشنهاد کرده‌ام و گمان می‌کنم جایش این جا باشد.
رئیس – در آخر هم می‌شود اضافه کرد.
مدرس – آنوقت این حقوق شاملشان نمی‌شود.
رئیس – قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای مدرس باین مضمون خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم بعنوان ماده الحاقیه اضافه شود:
دولت مکلف است برای هر یک از متخصصین و مهندسین در تمام مدت از محصلین فنی ایرانی که عالم بلسان باشند معاونی معین نماید و هر یک از متخصصین و مهندسین مکلف هستند که در این مدت عملیات فنی را بقدر امکان به معاون خود تعلیم نمایند.
مدرس – در اینجا البته آقایان مستحضرند که راه آهن می‌خواهیم بکشیم و هیچ چیزی را هم بلد نیستیم اولا باید متخصص از خارجه بیاوریم و از ایرانی‌ها هم بفرستیم بیرون تایاد بگیرند و در این سی و سه چهار نفر متخصص که در این لایحه نوشته شده بنده قیاس به نفس کردم دیدم ما بین این چند رتبه که آخر آن محاسب و سر مباشر است بنده خودم هیچکدام از اینها را بلد نیستم نه علماً و نه عملا چون این علوم و فنون محل ابتلاء بنده نبوده است عقیده بنده این است که شما برای هر یک از این سر مباشر‌ها ومهندسین قطعاً یک مترجم معین خواهید کرد خوب است این مترجمی را که معین می‌کنید یکی از محصلین خودمانی باشد که فی الجمله هم از این علم سر رشته داشته باشد اینها را معاون قرار دهید که در این مدتی که پهلوی دست این متخصصین هستند لااقل یک چیزی از این علوم یاد بگیرند لسان هم که میدانید و از این پول که تخصیص داده شده بمصرف اینها می‌رسد خدمت هم که می‌کنند پس ضرری ندارد بقدری که ممکن است از این علوم یاد بگیرند که اگر یک وقتی احتیاطاً آن مهندس یا سر مباشر مریض شود معاون ایرانی او بلد باشد که چند روزی کار را اداره کند و این مسئله به عقیدة بنده نفع دارد هیچ ضرر ندارد برای اینکه بالاخره این متخصصین یک واسطة بین خودشان و دیگران می‌خواهند پس خوب است اینها از بین اشخاصی انتخاب شوند که یک قدری هم از این علم بهرة داشته باشند حالا اگر آقایان صلاح می دانند و آقای رئیس الوزراء هم صلاح میدانند این پیشنهاد بنده را قبول کنند.
رئیس الوزراء – بفرمائید پیشنهاد دو مرتبه قرائت شود
(پیشنهاد آقای مدرس مجدداً خوانده شد)
رئیس الوزراء – بنده این پیشنهاد را قبول می‌کنم ولی با دو تا بقدر امکان یک بقدر امکانش دیگرش هم این است که مابقدر کافی آدم داشته باشیم که فی الجمله سر رشتة داشته باشد تا پهلوی دست اینها بگذاریم فعلاً که این قدرها نداریم البته بعدها که زیاد شدند مراعات این نکته راکاملاً خواهیم کرد.
مدرس – بنده توضیحی دارم.
رئیس – بفرمائید.
مدرس – شما محصلینی که این علوم را یاد می‌گیرند همه را می‌برید توی ادارات ثبات می‌کنید بنده می‌گویم نبرید …
آقا سید یعقوب – عزت الله خان را رئیس پرسنل نکنید.
مدرس – عزت الله خان را که یک آدم فنی است شما می‌برید رئیس پرسنل می‌کنید بنده می‌گویم نکنید آدم فنی را بادارت نبرید پسر من که اهل فن است او را در ادارات نبرید کار بدهید بهمان فن خودش بگمارید اشخاص فنی را بکار فنی وادارید و طوری کنید که از ادارات دست بردارند و تشویقشان کنید تا جوانها بروند صنعت یاد بگیرند.
رئیس الوزراء – با این توضیحی که فرمودید آن (بقدر امکان) بنده یک قدری توسعه پیدا می‌کند البته بقدر امکان عمل خواهد شد اما راجع بعزت الله خان که فرمودند ما او را به پرسنل نبردیم خودش رفت ولی بنده سعی کرده‌ام که او برگردد سر کار راه آهن و باداره راه آهن هم برخواهد گشت.
رئیس – پیشنهاد آقای روحی.
(بمضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که عبارت (عالم بلسان) در پیشنهاد آقای مدرس عوض شده و بجای آن نوشته شود (که زبان خارجه بداند)
رئیس – آقای روحی.
روحی – عرض می‌کنم عالم بلسان یک چیز مطلقی است معلوم نیست آن متخصص خارجی چه زبانی میداند
اگر آلمانی است مترجم و معاون که آلمانی بداند می‌خواهد اگر فرانسوی است مترجم فرانسه دان می‌خواهد غرض این است این عبارت عالم بلسان یک عبارت مطلقی و اینکه بنده پیشنهاد کرده‌ام بهتر است.
دکتر طاهری – بنده تصور می‌کنم نظر حضرت آقای مدرس مفاد مطلب است نه عبارت و اگر صلاح بدانند جزئی اصلاحی در عبارت پیشنهادشان بشود بهتر است مقصود این است که عبارت پیشنهاد طوری نوشته بشود که مفهوم و منطوقش عیبی نداشته باشد خوب است اساساً بماده رأی گرفته شود و تبصره را بفرستند تا اصلاحات لازمه را بکنیم و بعد تقدیم کنیم.
رئیس – تقاضا می‌کنید بماند برای بعد.
دکتر طاهری – خیر همین حالا اصلاح می‌کنیم (پس از قدری تأمل) اجازه میفرمائید اگر اینطور اصلاح و نوشته شود به عقیدة بنده بهتر است:
دولت مکلف است از برای هر یک از متخصصین و مهندسین فنی ایرانی که عالم بزبان متخصص باشند معاونی معین نماید و هر یک از متخصصین تا آخر.
بعضی از نمایندگان – صحیح است.
روحی – بنده هم با این طور موافقت می‌کنم.
رئیس – رأی می‌گیریم باینماده که مادة شش می‌شود بترتیبی که قرائت کردند آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اکثر نمایندگان قیام کردند)
رئیس – تصویب شد ماده هفتم
(بشرح آتی خوانده شد)
ماده ۷ – وزارت مالیه مجاز است حقوق و سایر مخارج مصوبة مستخدمین فوق را از محل اعتبار پنج میلیون مصوب برای احداث راه آهن بپردازد.
بعضی از نمایندگان – مخالفی ندارد.
رئیس – رأی گرفته می‌شود بمادة هفتم آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(عده زیادی قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد ماده هشتم.
(بشرح ذیل قرائت شد)
مادة ۸ – وزارتین مالیه و فوائد عامه هر یک در حدود اختیارات خود مأمور اجرای این قانون بوده و دولت مجاز است سایر شرائط کنترات مستخدمین مزبور را بر طبق قانون مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین و کنترات آنها را امضا نمایند.
رئیس – یک ماده الحاقیه از طرف آقای یاسائی پیشنهاد شده است گمان می‌کنم مقدم بر این ماده باشد قرائت می‌شود
(بمضمون ذیل خوانده شد)
بنده ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد می‌کنم:
دولت مجاز است ساختن هر قطعه از راه آهن را که صلاح بداند به مناقصه به کمپانیهای ساختمان راه آهن واگذار نماید.
رئیس الوزراء – بنده چهار ماه پیش این ماده را قبول کردم.
دکتر طاهری – کمیسیون هم قبول می‌کند.
رئیس – رأی می‌گیریم باین ماده که ماده هشت می‌شود آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(عدة زیادی قیام کردند)
رئیس – تصویب شد رأی می‌گیریم بماده نه که قبلا قرائت شد آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد مذاکرات راجع به کلیات است آقای فیروز آبادی.
فیروز آبادی – بنده عقیده‌ام این است که اگر بخواهیم این خط آهن عملی شود و انشاءالله ما صاحب خط آهن بشویم از اول باید نظرمان براین باشد که
خیلی باقتصاد عمل کنیم از اول که مسئله خط آهن بمیان آمد یک مهندسی بنا شد استخدام شود دویست و پنجاه هزار تومان هم اعتبار تصویب شد نمیدانم چه شد که این پول باین زودی تمام شد دومرتبه یکصدو پنجاه هزار تومان تقاضا کردند و تصویب شد و آنهم تمام شد حالا این اعتبار را می‌خواهند و این هم پس از تصویب خیلی زود تمام خواهد شد و بنده این ترتیبات را خوب نمیدانم و عقیدة بنده این است که مامحتاج باین زیاد روی‌ها نبودیم و برای خط آهن عقیدة بنده این است که سه نفر مهندس در عرض دو سال می‌توانست کاملا خطوط را مهندسی و نقشه کشی کند و بدست ما بدهد ولی متأسفانه نمیدانم چه شد که ما این قدر حسن ظن داریم به اروپائی‌ها اگر بگویند شب است بدون مطالعة میگوئیم – صحیح است …
بعضی از نمایندگان – اینطور نیست.
فیروز آبادی – ما پنجاه شصت نفر مهندس می‌خواهیم چکنیم؟ شما خودتان فکر کنید به بینید ما اینقدر مهندس می‌خواهیم چه کنیم آیا اروپائی‌ها که می‌خواستند راه آهن بکشند همینقدر مهندس و متخصص آوردند؟
چند نفر از نمایندگان – بلی.
فیروز آبادی – آیا راه آهن جلفا به تبریز که چهل فرسخ راه آهن کشیدند این قدر متخصص و مهندس آوردند؟ یا جای دیگر هم همینطور است با این ترتیبات که ما پیش گرفته‌ایم بنده عقیده ندارم که باین زودی ماها صاحب خط آهن بشویم بنده عقیده‌ام این است که اگر بتوانیم کنترات با خارجه تمام کنیم و تمام این راه آهن را بکنترات بسازیم بهتر است تا بحال هر قدر ضرر کرده‌ایم بس است ضرر را از هر جایش جلو بگیرید منفعت است خوبست همه را کنترات بدهیم به خارجه تا بهتر بتوانیم استفاده کنیم عقیده مان اول بر خلاف این بود بعد در همین مهندس و متخصص گرفتن نمایش داده شد که ما صاحب خط آهن نمی‌شویم باین ملاحظه بنده مخالفم.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – رأی گرفته می‌شود باین لایحه که مشتمل بر ۹ ماده است با اوراق آقایانیکه موافقند اوراق سفید می‌دهند.
(اخذ و استخراج آراء بعمل آمده نتیجه بشرح ذیل حاصل گردید)
ورقه سفید علامت قبول ۶۹
ورقه کبود علامت رد ۱
رئیس – عده حضار هشتادو دو با شصت و نه رأی تصویب شد.
اسامی موافقین
آقایان: کی استوان – مدرس – نوبخت – اسکندری – میر ممتاز – محمود رضا – دیوان بیگی – دکتر سنگ – میرزا عبدالله خان وثوق – فرمند – غلامحسین میرزا مسعود – موقر – عصر انقلاب – حقنویس – ملک مدنی – میرزا سید علی عمادی – خطیبی – معتمد التولیه – آقا میرزا سید احمد بهبهانی – امام جمعه شیراز – شیخ الاسالام ملایری- نگهبان – حاج آقا حسین زنجانی – طباطبائی دیبا – وزیری – فومنی – دولتشاهی – حاج غلامحسین ملک – حاج آقا رضا رفیع – ملک ایرج پور تیمور – مرتضی قلیخان بیات – فرهمند – جلائی – سید حسین آقایان – یاسائی – خواجوی – دهستانی – اعظمی – میرزا عبدالباقی – آقا علی زارع – زوار – روحی – صالحی – افشار – مهدوی – محمد تقی خان اسعد – پالیزی – وکیلی طباطبائی – ارباب کیخسرو – ساگینیان – محمد ولی میرزا – ذوالقدر – امیر اسدالله خان عامری – ابراهیمی – دکتر رفیع امین – ملک آرائی – مقدم – جهانشاهی – محقق – دکتر لقمان – دشتی – آقا زاده سبزواری – حاج میرزا حبیب الله امین – افسر – بنی سلیمان – سید کاظم یزدی – فهیمی – دکتر طاهری – امیر حسینخان ایلخان.
مخالف:
آقای دکتر مصدق.
بعضی از نمایندگان – تنفس.
جمعی از نمایندگان – ختم جلسه.
(در اینموقع جلسه برای تنفس تعطیل و دیگر تشکیل نگردید)
قانون
اعتبار مخارج روضه خوانی در مجلس شورای ملی بابت سنة ۱۳۰۶
مصوب جلسه یازدهم امرداد ماه یکهزارو سیصدو شش شمسی
مادة واحده – مجلس شورای ملی بادارة مباشرت اجازه و اعتبار می‌دهد برای اقامة عزاداری حضرت خامس آل عبا علیه الصلوات و السلام بحدود معمول سنة ماضیه ۱۳۰۵ در سه روزه آخر ماه صفر هذه السنة ۱۳۰۶ اجراء وظیفه نموده بعد از وضع محل مخصوصی که در هذه السنه موجود است و خواهد بود مبلغ دو هزار و پانصد تومان از وزارت مالیه علاوه بر بودجة مصوبه مجلس دریافت دارد.
این قانون که مشتمل بر یکماده است در جلسة یازدهم امرداد ماه یکهزارو سیصدو شش شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی: حسین پیرنیا
قانون
استخدام سی و چهار نفر مهندس و متخصص راه آهن
مصوب ۱۱ امرداد ماه ۱۳۰۶ شمسی
مادة اول – مجلس شورای ملی بوزارت فواید عامه اجازه می‌دهد مهندسین و متخصصین ذیل را برای مدت دو سال استخدام نماید.
۱ – نه نفر بر مهندس آمریکائی که در دستجات نقشه برداری مشغول خدمت شوند – حقوق این نه نفر در سال از سی و دو هزار دولار تجاوز نخواهد کرد.
۲ – یکنفر مهندس راه آهن امریکائی برای معاونت ادارة مرکزی راه آهن با سالی هفتهزارو پانصد دلار
۳ – یکنفر مهندس ساختمان راه آهن از آمریکا که حداکثر حقوق آن سالیانه هفت هزار و پانصد دولار خواهد بود.
۴ – یکنفر مهندس طراح پل و پل سازی از آلمان مه حداکثر حقوق آن پنج هزار تومان در سال خواهد بود.
۵ – شش نفر مهندس راه آهن از سویس یا آلمان برای ساختمان و غیره که مجموع حقوق سالیانه آنها از بیست و چهار هزار تجاوز نخواهد کرد.
۶ – یکنفر مهندس که نقشه‌های فنی را عهده دار شود از بلژیک که حقوق سالیانه آن از سه هزار تومان تجاوز نخواهد کرد.
۷ – سه نفر مهندس بندر باختلاف رتبه از هلاند یا آلمان که حقوق سالیانه آنها از دو هزارو چهار صد تومان تجاوز نخواهد کرد.
۸ – دوازده نفر سرمباشر متخصص از آلمان یا سویس یا امریکا یا فرانسه یا ایطالیا که حقوق سالیانه آنها
در حدود چهل هزار تومان خواهد بود.
تبصره – تخصص متخصصین مزبور را اسناد و مدارک علمی آنها تعیین خواهد کرد.
مادة دویم – دولت مجاز است برای تهیه اثاثیه و کرایه منزل بهر یک از مهندسین مزبور مادام که در شهرها متوقف هستند متناسب با رتبه‌های آنها ماهیانه از سی الی پنجاه تومان پرداخته و نیز دولت مجاز است تدارک چادر و اثاثیه جهت منازل صحرائی مهندسین مزبور بنماید.
مادة سوم – مخارج ایاب و ذهاب هر یک از مهندسین فوق از امریکا بایران هزار تومان و برای اشخاصیکه از اروپا استخدام می‌شوند هر یک چهار صد تومان منظور و پرداخت خواهد شد.
مادة چهارم – دولت ایران می‌تواند پس از پرداخت سه ماه حقوق و خرج مراجعت کنترات هر یک از مستخدمین فوق را ملغی نماید.
مادة پنجم – هر یک از مستخدمین فوق در هر سال حق یک ماه مرخصی با استفادة از حقوق خواهند داشت بدون اینکه حق مرخصی ذخیره شود.
تبصره – در صورتیکه هر یک از مستخدمین استفادة از موقع مرخصی ننمایند حق مطالبة حقوق فوق العاده از این بابت نخواهند داشت.
ماده ششم – دولت مکلف است از برای هر یک از متخصصین در تمام مدت از محصلین فنی ایرانی که عالم بزبان متخصص باشند معاونی معین نمایند و هر یک از متخصصین و مهندسین مکلف هستند که در اینمدت عملیات فنی را بقدر امکان بمعاون خود تعلیم نمایند.
ماده هفتم – وزارتمالیه مجاز است حقوق و سایر مخارج مصوبه مستخدمین فوق را از محل اعتبار پنج میلیون مصوب برای احداث راه آهن بپردازد.
ماده هشتم – دولت مجاز است ساختن هر قطعه از راه آهن را که صلاح بداند بمناقصه بکمپانیهای ساختمان راه‌آهن واگذار نماید.
ماده نهم – وزارتین مالیه و فوائد عامه هر یک در حدود اختیارات خود مامور اجرای اینقانون بوده و دولت مجاز است سایر شرایط کنترات مستخدمین مزبور را بر طبق قانون مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین و کنترات آنها را امضا نماید.
اینقانون که مشتمل بر نه ماده است در جلسه یازدهم امرداد ماه یکهزارو سیصدو شش شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
حسین پیر نیا: رئیس مجلس شورای ملی