مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ اردیبهشت ۱۲۸۶ نشست ۷۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ اردیبهشت ۱۲۸۶ نشست ۷۹
مذاکرات ۵ روز شنبه ۱۸ شهر ربیع الاول ۱۳۲۵ دارالشورای ملی
امروز بدواً وکلادر اطاق مخصوص مشغول مذاکره مطلب مهمی بودند پس از ختم آن مذاکره آمدند باطاق رسمی و تخمیناً نیم ساعت بغروب مانده مجلس علنی رسما افتتاح یافت اول مذاکره در باب جواب تلگراف مجلس که از دومای روس رسیده بود بمیان آمده و چنین اظهار شد که این جواب از دوما حالا رسیده و بمجله ترجمه شده چون مدتی بود منتظر این جواب محبت آمیز بودیم قرائت شود تلگراف مزبور خوانده شد و درآخر تلگراف کلمه (زنده باد مجلس ملی ایران) قرائت گردید یکمرتبه تمام وکلا محترم بصدای بلند هم آواز گشته گفتند (زنده باد دومای روس) و یک حال بشاشت مخصوصی بعموم دست داد.
تلگراف مجلس ایران بدومای روس
پطرز بورغ (دما) مجلس مبعوثان ایران تبریک و تهنیت می‌گوید مجلس محترم دوما را در موقع خجسته افتتاح آن از آنجا که روح حریت طلبی که سبب هیجان این دو مجلس محترم است دراصل یکی است تمام ملل در تسطیح جاده عدالت برادرند مجلس محترم جوان ایران با کمال افتخار و ضعف از صمیم قلب دعا می‌کند بهره مندی و نیل بمقصود آن همزاد محترم ارشدش را و با آن مجلس محترم هم‌صدا شده بآواز بلند فریاد می‌کند زنده باد آزادی ملل و زنده باد عدالت.
(مجلس شورای ملی ایران).
جواب دومای روس
از پطرز بورغ بطهران
دومای مملکت امپراطوری روس از مجلس شورای ملی ایران
- متمنی است که اظهار تشکر و امتنان ویرا در جواب تبریکات خود بحسن قبول تلقی کند از عباراتیکه از روی هواخواهی آزادی و عدالت و برادری ملل در تلگراف متبرکه مندرج بود صدای همرگی و موافقت در فضای دوما پیچیده هر دو مجلس که تقریبا در زمان واحد ابواب صداقت و نیکبختی بر ملتین گشوده و برای اصلاح احوال و تحصیل آسایش و رفاه نوعیه با میلی ثابت و نشاطی صادق مهیا و بیدار شده‌اند اعتقاد راسخ و یقین کامل دارند که هر قدمی در این راه خیر بردارند میعاد غلبه کلمه حق و فتح و نصرت صلح ابدی را نزدیکتر و حرکت ایران را بسرمنزل آزدی و حریت سریعتر کرده‌اند.
زنده باد مجلس ملی ایران
پاینده و جاوید باد مکنوناتیکه موجب اتحاد و اتفاق نمایندگان مجلسین است.
رئیس دومای مملکت امپراطوری روس کلوین
پس از این یکی از وکلای آذربایجان چنین عنوان نمود. که چون امروزه وضع تغییر کرده و حالا و هیئت وزراء هم تغییر نموده. حالات وکلا هم باید تغییر کند لایحه در این خصوص نوشته شده اگر ریاست مجلس اجازه فرمایند قرائت شود.
رئیس - بعد از ملاحظه لایحه مذکور جواب دادند. صلاح این است این لایحه در مجلس خاصی خوانده شود فعلا تلگرافی است از میانج رسیده قرائت شود. تلگراف میانج که از طرف انجمن خلخال بتوسط آقای شرف الدوله بمجلس مقدس مخابره شده بود قرائت شد مشعر باینکه:
- شکرالله خان شاطرانلو مدتی به میانج رفته بود پس از مراجت از میانج صلاح خود را در این دیده که جمعی سوار باطراف خلخال مثل ملخ پراکنده نموده مشغول تاخت و تاراج شده و مخصوصا اشتهار داده است که برچیدن انجمنها و منع پیشرفت مقاصد ملی اهالی اینجا بمن واگذار شده است و علاوه هشت ماهست که خلخال حاکم ندارد استدا اینکه سریعا علاج فرموده و رفع این فتنه و آشوب و تعدیات را نمایید.
رئیس - چنین اظهار کردند که همچو بنظر می‌آید این شخص سرخود این کارها را نموده باید این تلگراف را بوزارت داخله فرستاد که جلوگیری از حرکات این شخص شده و موجبات آسایش اهالی خلخال فراهم آید.
یکی از وکلا اظهار داشت کدام وزیر داخله؟ ما که وزیر داخله نداریم. جواب داده شد ما بشخص کار نداریم با وزارتخانها کار داریم هر مطلبی باید باشد بوزارتخانه‌ها رجوع شود.
و یکی دیگر اظهار کرد تاکنون این اغتشاشات برای این بود که هیئت وزرا تا حال در مقام اجرا نبودند ولی حالا که حالت هیئت وزرا تغییر کرده انشاءالله بعدها از مفسدین جلوگیری خواهد شد و بمحازات خواهند رسید.
در این موقع آقا سید عبدالله مجتهد فرمودند لایحه که اهالی نراق بجناب حاجی میرزا فخرالدین مجتهد نوشته‌اند وایشانهم شرحی در حاشیه آن بعنوان من نوشته‌اند قرائت شود. لایحه مزبوره را قرائت کرند خلاصه مضمون این بود: :حضور جناب حجة الاسلام آقای حاج میرزا فخرالدین نراق که سالهای سال دارالشرع بوده سه نفر بابیهای نراق که مشهورند و حکم دفاع از طرف حجة الاسلام در باره آنها شرف صدور یافته. در ایام عاشورا آن سه نفر قبلیح اعمال خود را آشکار کرده و مردم عوام را ترغیب می‌نمودند بطوریکه عماً قریب دین اسلام از میان خواهد رفت لهذا چاکران هم بهیجان آمده همان سه نفر فراراً رفتند بجاییکه مرکز بابیه است و بواسطه تلگرافات در صدد اشتباه کاری و اسباب تصدیع اولیای دولت و ملت را فراهم آورده‌اند چاکران عریضه عرض کرده‌ایم باین عنوان که اینها را راه نخواهیم داد بیایند نراق مردم را اغوا نمایند و دارایی آنها را هم هر چه هست می‌خریم و دست بردار از قصد خودمان نیستیم و حجة الاسلام را قسم می‌دهیم بحجت عصر عجل الله فرجه در حاشیه همان عریضه شرحی بنویسید بمجلس محترم که حکم صادر شود ریشه این مذهبها کنده شود. خلاصه مضمون حاشیه آن لایحه این بود: حضور جناب حجة الاسلام آقای آقا سید عبدالله مجتهد تصدیع عرض می‌دهد این مشروحه عریضه نراقیها است و تفصیل آن این است که سه نفر بابیه کفر خود را اظهار کردند حکم کردم برای اصلاح حل سایرین این سه نفر را بیرون کردند اکنون معلوم می‌شود در صدد اشتباه کاری برآمده‌اند خواهشمندم تفصیل بمجلس اظهار شود و حکم داعلی را امضا فرمایند.
یکی از وکلا چنین تقریر نمود از روزیکه مجلس محترم منعقد شده اعتقاد بنده این است که تمام جالسین این مجلس اعتقاد حقه دارند باجتهاد خودشان و در فورعات هم با مجتهد هستند یا مقلد والی از اطراف چنین گمان کرده‌اند که ما اینجا نشسته‌ایم فقط برای اینکه بگوییم فلان وزیر چه شد و فلان حاکم چه کرد. نه خیر. بلکه در اجرای احکام دینهم بموقع ساعی خواهیم بود. یک عالمی را دیدم کانه یاس دارد که این احکام مجری شود الحمدالله دعای آن عالم مستجاب گشته واین مجلس مقدس تأسیس شده واز اطراف بخیال اینکه ما نمیدانیم طریقه امر بمعروف را چیست مردم بعضی انجمنها ترتیب داده‌اند بخیال خودشان که امر بمعروف نمایند و این ترتیب صحیح نیست و اسباب تولید فساد است اجرای احکام باید از یک جا شود و من لایحه مختصری در این خصوص نوشته بودم حالا موقع آن است که خوانده شود لایحه که نوشته بود قرائت کرد. مشعر بود باینکه:
- بموجب دستخطی که اعلیحضرت فرموده‌اند قانون اساسی مشروطه این مملکت موافق شرع باشد باید خوردن مسکرات و فروش مسکرات و سایر منهیات و تریاک فروشی غدغن و موقوف شود. و هر کس در این مملکت است باید در تحت حکم یک قانون باشد
یکی از وکلا جواب دادند که شما را شخصی متدین میدانیم ولی حق شما نبود که این لایحه را بدون اینکه بلحاظ جناب رئیس برسد بخواهید فقط حق شما این بود که این لایحه را بدوا بدهید خدمت جناب رئیس که ملاحظه نمایند ببینند اگر صلاح است آنوقت خوانده شود.
پس از این یکی از وکلای آذربایجان چنین عنوان نمودند که برای اصلاح خرابیهای عدیده سابقه از تفضیلات الهی چنین مجلس و دولت مشروطه بما نصیب شده و آرزوهای دیرین ۳۰ کروز ایرانی طواف و گردش کرده شفای دردهای بی درمان خودشان را پیدا نموده و از این مجلس علاج دردهای خود را متوقعند و بدیهی است این مجلس موافق متوقات آنها کار نکرده ولی نه بآنطور که شهرت کرده مجلس در اینمدت کار نکرده بلکه با این موانع که پیش برده خیلی کار کرده اما از روی انصاف ما هم نتوانسته‌ایم به درستی از عهده مسئولیت خودمان برآییم و این عدم موفقیت را من سه قسمت می‌کنم. یکی راجع بدولت یکی راجع بملت و یکی راجع بمجلس اما مسئولیت راجع بدولت نظر بآن ملاحظاتیکه در کمیسیون مخصوص صحبت شد توضیح نمی‌کنم و انشاءالله بواسطه تغییر حالتی که پیدا شده کارها پیشرفت خواهد کرد. اما مسئولیت راجع بملت هر یکی از نظر مختلف نگاه می‌کند جمعی از نان و گوشت صحبت می‌نمایند بگمان این که مجلس باید عمل نان و گوشت را اصلاح نماید جمعی از طرق و شورع مذاکره میکنند و از اطراف اصلاح انقلاباتیکه شده می‌خواهند جمعی هم اسبابی فراهم آورده‌اند که اوقات مجلس را ضایع کرده‌اند از اینها هم باید گذشت. اما آنچه راجع بمجلس است اجرا نداشتن نظامنامه داخلی مجلس است بموجب نظامنامه قرار است مطالب باید بدوا بطور لایحه بریاست مجلس اظهار شده و قبل از وقت اذهان مسبوق شود که در چه خصوص گفتگو خواهد شد آنوقت اگر ریاست مجلس آن عنوان را قابل مذاکره دید و صلاح دانست در آنخصوص مذاکره بعمل آید و تا حال این مسئله مراعات نشده و چیز دیگری که موجب عدم پیشرفت بود افکار ترتیب نطق است معلوم است که معنی مشاوره گفتن است و شنیدن. برای اینکه تکلیف معلوم شود خوب است ملاحظه کنیم که سلامت الفاظ با افکار مدخلیت دارد و بهتر می‌شود نتیجه گرفت ولی اینجا هر مطلبی که عنوان می‌شود از چهار طرف هجوم می‌آورند و شخص متکلم باید با دو سه کلمه مذاکره خود را قطع می‌کند و باین طور نطق هیچوقت منتج نتیجه نخواهد شد زیرا که متظلم آن آزادی را ندارد که نتیجه بدست آورد از روزنامها میزان کلیه آن گفتارها معلوم است. عوض اینکه گفتارها ترقی کرده بالا برود تنزل نموده پایین آمده است علت اینست که متکلم نمی‌تواند نطق کند. و سامعین هم نمی‌توانند بفهمند. تکلیف روزنامه نویس هم سخت‌تر شده. اگر بطوریکه عرض شد مراعات شود متکلم نطق را بهتر ادا می‌کند و روزنامه نویس بهتر می‌تواند ضبط نماید. بواسطه بی ترتیبی نطقها بسا دیده‌ایم روزنامه نویسها چیزی نوشته‌اند که متکلم می‌گوید من نگفته‌ام و سابق که صحبت روزنامه شد بملاحظاتیکه در نظر بود گفتیم که اسامی نوشته نشود ولی بتجربه دیدیم از آن قوتی که اسامی نوشته نشد بدتر شده وامروز عرض می‌کنم که باید اسامی نوشته شود. زیرا که از به نوشتن اسامی خیلی تولید فساد شده واز برای آتیه هم تولید فساد می‌کند بجهة آنکه ملت نمی‌تواند تهیه نماید آن پارتیهایی که بیاد تشکیل شود چنانچه در یک نمره روزنامه نوشته شده و دکه میکروب نفاق بین اعضا مجلس سرایت کرده یک ایراد دارم که تمامی مسئولیت را بگردن مجلس انداخته البته در مجلس اختلاف آراء پدیدار می‌شود و یا اختلاف آراء نباشد معنی مشاوره بعمل نمی‌آید. و فرق است مابین اختلاف آراء و نفاق. اما در آن روزنامه نوشته نفاق در میان وکلا نشر دارد و کسانیکه نمیدانند گمان میکنند که در حقیقت نفاق است بین وکلاو این صحیح نیست و مقاصد را باطل می‌کند و حال آنکه ما خودمان هیچ همچو چیزی را احساس نکرده‌ایم پس می‌گویم همان روزنامه یا یکی دیگر این مطلب را تکذیب کند
یکی دیگر از وکلا چنین اظهار کردند که تمام مطالبی که آقای مستشارالدوله گفتند صحیح است و من در فرمایشات ایشان شرکت دارم مرگ در یک کلمه اخیره که میگویند مجلس کاری نکرده. وقتی که ما تصفح می‌کنیم تاریخ را می‌بینیم از اول دنیا تا حال چند طبقه ناصح پیدا شده. اول سلسله انبیا و اولیا بوده که ظالمین را نصیحت کرده و هدایت نموده‌اند. پس از آن طبقه شعرا هستند که یا بمصلحت وقت اشعار مدایح گفته و بکنایه بزرگان هر عصر خالی کرده‌اند که تو باید دارای این صفت باشی و در حقیقت بعضیها هم آن صفات را داشتند طبقه سیم دارالشوراهای دنیا است وخطاب اینها بمظلومین است که ندا میکنند ای مظلومین ساکت نباشید و رفع ظلم از خود نمایید که شما نمی‌توانید مظلوم واقع شوید و این خیلی خدمت بزرگی است زیرا بواسطه فشاریکه ازظالمین روی قلوب وافکار بوده مانع این بوده که مظلومین حقوق خود رامطالبه نمایند وقتیکه آن مانع را رفع کردید همه در صدد خواستن حقوق خود برآمدند این است که هجوم افکار شده و عقیده من این است که رفع این فشار خیلی خدمت بزرگی است که این مجلس کرده.
یکی دیگراز وکلا اظهار داشت چیزیکه در نوشتن اسامی وکلا در روزنامه باید بشرط شود این است که سایرین عرصه ناطق را تنگ نکنند و آنچه مکنون خاطر گفته شود که منشیها هم بتوانند بدرستی ضبط کنند تا اینکه بعد اظهار نشود که ما این نطق را نکرده‌ایم اگر این شرط را میکنند که اسمها نوشته شود والا مشکل است (یکی از وکلا اظهار کرد پس باید برای نطق کردن مدت قرارداد) همان وکیل جواب دادند که مطالب بتفاوت است یک مطلبی است که دامنه آن خیلی بزرگ است شاید تا بیست و چهار ساعت تکلم لازم شود. و یک مطلبی است مهمل که قابل بمذاکره نیست آنوقت ریاست مجلس اخطار می‌کند که بس است واین مطلب قابل مذاکره نیست.
یکی دیگر از وکلای رشت بیان نمودند که در هر کله یک فیضی است و اینکه این مجلس را تأسیس کرده‌اند بجهت این است که هر کدام از فضلا یک چیزی که بکله او رسیده و افاضه شده بگوید تا معنی مشاوره بعمل آید. پس در اینصورت وکیل که حق ندارد که آن نطق سابق را بعد از نیمساعت برداشته لباس دیگر پوشانیده بگوید و تضییع حق دیگری نماید اگر بآن متکلم سابق هم رأی است دستش را بلند کند والا بمکررات اوقات مجلس را ضایع ننماید.
یکی دیگر از وکلا بیان نمود آقای مستشارالدوله یک چیزی در بابت نوشتن اسامی وکلا در روزنامه گفتند صحیح است یکی از آن اشخاصی که سابق رأی داد نوشته شود اما بشرط اینکه تا نطقها از زیر صحه یکی از منشیهای مجلس نگذرد زیر طبع نرود.
یکی از وکلا جواب داد که این صحیح نیست و روزنامه نویس آزاد است منتهی در ضبط نطقها باید سعی نماید که تغییر در معنی حاصل نشود.
یکی دیگر اظهار نمود این ترتیب که بنظر یکی از منشیان مجلس برسد بموجب نظامنامه است. و
یکی از وکلای خراسان اظهار کرد در باب نوشتن و ننوشتن اسامی وکلا یکی بنده بودم که سابقا رأی دادم نوشته نشود. ولی حالا می‌گویم اگر نطقها درست نوشته می‌شود اسم نوشتن بهتر است والا اگر نطقها ناقص نوشته شود اسم ننوشتن بهتر است.
یکی از وکلای آذربایجان عنوان نمود که تا بامروز مجلس میدان کارزاربود و فقط رجزخوانی می‌کردیم ولی مسلما بعد از این آن تغییر حالتی که در وزرا پیدا شده بر علیه ما کار خواهند کرد یعنی می‌خواهند از ما پیش بیفتد پس ما باید مطالب خود را پرورانده طوری ادا نماییم که شرافت داشته باشد و مثل قانون در روزنامه‌ها نوشته شود. و در اینموقع مجلس ختم گردید.