مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ آبان ۱۳۴۸ نشست ۱۵۳

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ آبان ۱۳۴۸ نشست ۱۵۳

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۱ آبان ۱۳۴۸ نشست ۱۵۳

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۲۲

جلسه: ۱۵۳

فهرست مطالب:

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل‏

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: فولادوند صدری کیوان- دکتر خیراندیش- دانشمند- فخر طباطبایی‏

۳- تصویب صورت‌جلسه‏

۴- معرفی آقای عزت‌الله همایونفر به معاونت پارلمانی وزارت اطلاعات وسیله آقای منصور وزیر اطلاعات‏

۵- تقدیم یک فقره لایجه به وسیله آقای مجد معاونت وزارت کار و امور اجتماعی‏

۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای دکتر معتمد وزیری معاون وزارت اقتصاد

۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر معاون وزارت فرهنگ و هنر

۸- تقدیم چهار فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی‏

۹- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح ماده ۲ قانون مدنی و ارسال به مجلس سنا

۱۰- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به اجازه الحاق ‏دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی مربوط به وسایل رفاه مختص دریانوردان و ارسال به مجلس سنا

۱۱- طرح و تصویب گزاش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به اصلاح بعضی از مواد موافقت‌نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی بلژیک در مورد سرویس‌های حمل و نقل هوایی ما بین قلمرو دو دولت و ماورا آنها و ارسال به مجلس سنا

۱۲- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به اجازه الحاق ‏دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی ورود موقت وسایل علمی و ارسال به مجلس سنا

۱۳- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به معافیت گمرکی کالاهایی که تحت رژیم کابوتاژ حمل می‌شود و ارسال به مجلس سنا

۱۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارایی راجع به اجازه تحصیل مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال وام برای ژاندارمری کل کشور

۱۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح مواد ۱۳ و ۱۵۵ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی‏

۱۶- ختم جلسه‏

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه (۱۱) آبان ماه ۱۳۴۸

مجلس ساعت نه و بیست دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس حیدرعلی ارفع (نایب رئیس) تشکیل گردید.

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

نایب رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان دکتر طالع ـ بهادری ـ دکتر خزائلی ـ مهندس عترت ـ فضائلی ـ دکتر رهنوردی ـ مرتضوی ـ امامی رضوی ـ پزشک‌پور ـ پوربابائی ـ دکتر خیراندیش ـ شکیبا ـ مهندس معینی زند.

غائب بی‌اجازه

آقای اخلاقی.

غائبین مریض

آقایان محمد اسدی ـ مصطفوی نائینی ـ دکتر یگانگی ـ پردلی ـ دکتر عدل طباطبائی ـ اهری ـ پاینده ـ دیهیم ـ عامری ـ موقر ـ دکتر موثقی.

- بیانات قبل از دستور آقایان: فولادوند ـ صدری کیوان ـ دکتر خیراندیش ـ دانشمند ـ فخر طباطبائی

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: فولادوند ـ صدری کیوان ـ دکتر خیراندیش ـ دانشمند ـ فخر طباطبائی

نایب رئیس ـ نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای فولادوند بفرمائید.

فولادوند ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم به نام نامی شاهنشاه و با اجازه جناب آقای رئیس مجلس بانوان محترم نماینده و نمایندگان محترم بنده امروز مناسبتی برای خودم دیدم که پاره‌ای عرایض لازم را به سمع مجلس محترم شورای ملی ایران برسانم مخصوصاً که مدتی نتوانسته بودیم مطالبی که مکنون قلب ما بود در این‌جا بیان کنیم البته بنده در اثر وقایع اخیر به قدری شاکر و مخصوصاً ذوق‌زده هستم که اگر لکنتی در بیان داشته باشم آقایان با لطف و بزرگواری خودشان خواهند بخشید. در بدو سخن بنده بر حسب اقتضای تربیتی خودم بی‌اختیار به این آیه مبارکه قرآن کریم متوجه شدم که می‌فرماید والعصر ان الانسان لفی خسر الاالذین آمنو و عملوالصالحات و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر و سالهاست که بنده می‌بینم مدلول این آیه مبارکه سرلوحه رفتار رهبر بزرگ ایران شاهنشاه آریامهر که خاوند انشاء الله همیشه بر سلامت و شوکتشان بیفزاید قرار گرفته و این دعای عموم ملت ایران است (صحیح است) و این را باید عرض کنم که بنده همیشه شاگرد هستم و یک قدری هم در مذاهب قیاسی کار می‌کنم و در هیج مذهبی بنده جمله‌ای به این قدرت و انسجام ندیده‌ام و این هم از قدرت و عظمت پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله است و این را همه می‌دانند و مداهنه نیست اگر عرض کنم که هیچ کس را ندیده‌ام که مثل شاهنشاه بزرگ ایران به این آیه عمل کرده باشد با توکل به خداوند و عمل صالح گفته‌اند:

صبر و ظفر هر دو دوستان قدیم‌اند، در اثر صبر نوبت ظفر آید.

به هر صورت همان طور که همه می‌بینید اراده خداوند همیشه جاری است و هر وقت رهبری بزرگ بود و قومی منضبط و فداکار بالاخره به قول معروف اگر رسیدن به سر منزل مقصود و نیل به مقام رقا دیر یا زودی داشته باشد سوخت و سوزی ندارد البته وظیفه خود می‌دانم و وظیفه همه ما هست و بنده مترجم احساساست همه دوستان و همه ایرانیان هستم که تبریکات صمیمانه و احترام‌آمیز خودمان را به حضور مبارک شاهنشاه و اعلی‌حضرت شهبانو و والا حضرت ولایت‌عهد عظمی و خاندان جلیل سلطنت به مناسبت میلاد مسعود شاهنشاه و افراد خاندان جلیل سلطنت به عرض معظم لهم وهم‌چنین ملت شاه‌دوست و قدرشناس ایران برسانم و باز هم به نظرم آمد همان‌طور که ایرانیان باستان ارج و قرب زیادی برای ماه مهرگان قائل بودند ما هم برای ماه آبان باید این ارج و قرب را قائل باشیم ماهی بوده پربرکت و برای ما ایرانیان آمیخته با سعادت و ترقی و رفاه و خداوند فرزندان برومندی مثل شاهنشاه آریامهر و همچنین عده از خاندان جلیل سلطنت را در این ماه به ما ایرانیان عطا فرموده است همچنین عرض دیگر ارادتمند مربوط است به سفر میمنت اثر شاهنشاه آریامهر به کشور دوست و نیرومند آمریکا همان‌طور که عموم نمایندگان محترم و ملت ایران و حتی عموم جهانیان به طور سمعی و بصری هر دو مستقیماً مشاهده کردند تجلیلی که از شاهنشاه بزرگ ما در آمریکا به جای آورده شد مطلقاً بی‌سابقه بوده است (صحیح است) و بنده هیچ فکر نمی‌کنم که ریاست جمهور آمریکا از هیچ رهبری دیگر بهتر استقبال و پذیرائی و تجلیل کرده باشد که از رهبر بزرگ ما کرد و الحق چون‌که جان و جسم ما مانند تار و پودی است که با محبت رشته‌های شاهنشاهی و شاه‌پرستی تنیده شده بر خود واجب می‌دانیم و اطمینان داریم که ملت قدرشناس ایران با من هم‌صدا هستند که از پرزیدنت نیکسون ریاست محترم جمهوری کشورهای متحد آمریکا صمیمانه تشکر کنم و همه دیدیم که این شخصیت بارز و محترم سیاسی با چه جمعیتی و با چه صراحتی علی رؤس الاشهاد در مقابل دنیائی مترصد و مراقب از رهبر بزرگ ما ایرانیان استقبال کردند و تجلیل کردند و ذکر صفات عالیه شاهنشاه ما را با چه بیان قاطع و صریح و صمیمانه‌ای به جا آوردند و هم‌چنین از سایر مقامات دولتی و ملی آمریکا وظیفه خود می‌دانیم برای تجلیلی که از شاهنشاه بزرگ ما کردند صمیمانه سپاسگزاری بکنیم و از مردم آمریکا که به قول خود اعلی‌حضرت همایون شاهنشاه مردمان خوش قلبی هستند هم‌چنین از آنها برای مهر و محبتی که اولا نسبت به پادشاه ما و بعد هم نسبت به ملت ایران ابراز کردند صمیمانه تشکر کنیم و سعادت و توفیق ایشان را از خدای بزرگ بخواهیم برای ایجاد یک دنیای بهتر و یک صلح مستحکم‌تر البته اینجا بی‌تناسب نیست که بنده از زحمات وزارت پست و تلگراف و آقای وزیر پست و تلگراف برای مساعی که در پیروی از منویات عالیه شاهنشاه در ایجاد این ایستگاه به اصطلاح تلویزیونی کرده‌اند تشکر منم (مسعودی ـ مربوط به وزارت پست و تلگراف نبود این‌کار را وزارت اطلاعات کرده) از هر شخصی که این‌کار را کرده است مسلماً باید تشکر کرد (مسعودی ـ شخص مطرح نیست بنده از لحاظ اطلاع جناب‌عالی عرض کردم) همیشه شخص مطرح است وقتی آقا وزیر بشوید می‌بینید که شخص مطرح است این‌کارها خود به خود درست نمی‌شود و ما وظیفه داریم به عنوان نماینده مردم آن‌چه که به نظرمان می‌رسد در راه تشویق دولت خدمتگزار شاهنشاه و مردم عرض کنیم (مسعودی ـ این درست است) و اگر کسری یا قصوری بود برادر عزیز من بیایند اینجا و بگویند و من به او احسنت می‌گویم اگر هم خطائی رفته من سپاسگزاری می‌کنم از یادآوری شما و معذرت می‌خواهم از غفلت، این‌قدر در این مملکت به طور متوالی کارها انجام می‌شود که همه چیز را باید همگان بگویند (صحیح است) و به هر صورت همان‌طور که فرمودند برادر عزیزم جناب آقای کاظم مسعودی وزارت اطلاعات و هر دستگاهی که ممکن است الآن در مد خاطر ارادتمند نباشد در این راه قبول زحمت و مدیریت کرده‌اند ما صمیمانه متشکریم (احسنت) که توانستیم در همان آن که در آمریکا تشریفات استقبال از اعلی‌حضرت همایونی به عمل می‌آمد و آن مصاحبه مطبوعاتی معظم له صورت می‌گرفت ما هم در این‌جا ناظر باشیم و این خود به نوبه خود نشانه‌ای بسیار بزرگ و عالی است از حرکت و ترقی ایران و مخصوصاً دستگاه‌های فنی (صحیح است).

نایب رئیس ـ آقای فولادوند وقت شما تمام شد.

فولادوند ـ اجازه دارم چند دقیقه از وقت ناطق بعدی استفاده کنم؟

صدری کیوان ـ اشکالی ندارد.

نایب رئیس ـ بفرمائید.

فولادوند ـ به هر صورت همان‌طور که جناب آقای مهندس ارفع فرمودند وقت کم است و بنده به اختصار می‌پردازم ولی بالاخره آنچه باید عرض کنم مختصراً عرض خواهم کرد مطلبی که می‌خواستم عرض کنم این است که امروز در سایه شاهنشاه این مملکت را یک تب حرکت و ترقی گرفته است که حتی دورنمای آن به خوبی هنوز ظاهر نشده است که متضمن چه رقاء و عظمتی برای ایران خواهد بود و با اجازه جناب آقای رئیس بنده می‌خواهم همچنین از اولیاء و تشکیل دهندگان نمایشگاه آسیائی اینجا تشکر کنم (صحیح است) که واقعاً در نوع خودش هیچ اختلافی با امثال این نمایشگاه‌ها در کشورهای مترقی دنیا نداشت و بسیار مایه آبرومندی و زمینه بسیار خوبی برای مبادلات همه جانبه اقتصادی و تجاری برای ایران بوده است که اینجا باید عرض کنم و از دولت تشکر کنم و به اصطلاح واقعاً خدا قوت بده عرض کنم که انشاءالله بیش از پیش در اجرای منویات شاهانه موفق باشند. واقعاً بنده از همه جهت می‌بینم که در تمام وزارت‌خانه‌ها همکاری و شوق و اشتیاق خدمت هست و به این جهت تبریک عرض می‌کنم و هم‌چنین باید خیرمقدم عرض کنم به حضرت رئیس جمهوری محترم پاکستان ژنرال آقا محمد یحیی خان مهمان عالی‌قدر شاهنشاه و ملت ایران و باز خداوند را شکر می‌کنم که در وجود حضرت ایشان خداوند یک چنین برادری به شاهنشاه بزرگ ما عطا فرموده است و همچنین خداوند یک ملت دوست و مسلمان و نجیب و برادری چون پاکستان به ملت ایران عطا فرموده است (در این موقع ساعت نه و سی و پنج دقیقه صبح مقام ریاست اداره امور جلسه را به عهده گرفت) و باز لازم است راجع به این جشن‌های هنری که در سراسر مملکت برپا شده است و جاری است بنده ذکری بکنم و این را هم از آثار فکر بلند شاهنشاه و سرپرستی علیا حضرت شهبانوی عالی‌قدر ایران که مشوق و به وجود آورندة این مظاهر و آثار هنری است که انشاءالله هنر ما هم همپای هنر ایران باستان به جهانیان عرضه بشود و ایرانیان این جنبه لطیف و تمدن‌زای حرکت روزمره اجتماعی را به دنیا عرضه کرده باشند چیزی که به نظر من می‌آید این است که هیچ وقت در تاریخ ایران این‌قدر در مدتی چنین کوتاه قدم‌هایی چنین بلند در کلیه شئون و مظاهر اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و تجاری و امنیتی برداشته نشده و این‌ها همه و همه از برکت وجود یک مرد بزرگ تاریخ است که خداوند به ما عطا فرموده است و ما سلامتی و مزید شوکت و قدرتش را صمیمانه از خدای لایزال مسئلت می‌کنیم و هم‌چنین باید عرض کنم که دولت آقای هویدا هم همیشه به نظر ما یک دولت صمیمی، خدمتگزار شائق به انجام وظائفش بوده و مترصد به جای آوردن رضاین شاهنشاه و پیروزی از نیات عالیه معظم له و ارضاء خاطر ملت نجیب ایران بوده‌اند و حق این است که ما همیشه تشکر خودمان را بکنیم و به نعمت خودمان بیفزائیم و با تشکر از جناب آقای حاج صدری کیوان برادر عزیزم که یک مقداری از وقتشان را به بنده دادند عرض می‌کنم که

باش تا صبح دولتش بدمد

کاین هنوز از نتایج سحر است

(احسنت ـ احسنت)

رئیس ـ آقای صدری کیوان بفرمائید.

صدری کیوان ـ به نام خداوند توانا ـ با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم.

به طوری‌که همکاران گرامی استحضار دارند روز پیش شاهنشاه بزرگ ما بار دیگر خوزستان را به قدوم میمنت لزوم خودشان مزین و بر افتخارات و مباهات ما مردم خوزستان افزودند بنده خود را موظف می‌دانم که در این مقام مسرت عمیق مردم خوزستان را از اینکه در این سفر میمنت اثر مهمان عالی‌قدر و گران شأن شاهنشاه نیز خوزستان را به قدوم مبارکشان مزین و مشرف فرمودند. اعلام داشته مزید عمر و عزت دو رهبر عالی‌قدر دو کش ر دوست و برادر ایران و پاکستان را از درگاه احدیت مسئلت کنم (صحیح است ـ احسنت).

مطلب دیگر آنکه، از چند روز پیش که خبر به جهت اثر تشریف‌فرمائی ذات اقدس شهریاری به خوزستان جهت افتتاح صنعت عظیم و پربرکت پتروشیمی و چند طرح مهم دیگر انتشار یافته آن‌چنان شور و شوق و نشاط و شادمانی و پایکوبی سرتاسر خوزستان، «درة التاج» شاهنشاهی گرانقدر ایران را فراگرفته که حدی بر آن متصور نیست (صحیح است). زیرا بعد از انتشار این خبر عموم خوزستانیان از پیر و جوان و خرد و کلان با مسرت فراوان خود را آماده می‌کنند تا در افتخار تجلیل از موکب مبارک پدر تاجدار خود سهیم و شریک باشند. ما خوزستانیان در بزرگ‌داشت موکب مبارک شهریار دادگستر خود بسیار مباهی و سرافرازیم (صحیح است) زیرا از موکب شاهنشاهی استقبال می‌کنیم که وجود مقدسش از اوان سلطنت پرافتخارش همواره برای ما ایرانیان منشأ خیر و برکت و پیروزی و سعادت و سلامت و عظمت بوده آنی از فکر و آسایش آحاد و افراد و ملت ایران فارغ نبوده و نیستند (صحیح است) ما خوزستانیان از رهبری استقبال می‌کنیم که در سابه افکار تابناک و رهبری‌های اندیشمندانه‌اش امروز مملکت ما از چنان امنیتی برخوردار است که موجب اعجاب و شگفت جهانیان شده است. (صحیح است).

ما خوزستانیان از شهریاری استقبال می‌کنیم که در سایه تلاش‌های پی‌گیر و شبانه‌روزیش جامعه امروز ایرانی از ثبات سیاسی و استقلال اقتصادی و عدالت اجتماعی بعد اتم و اکمل برخوردار شده است (صحیح است).

ما خوزستانیان از پادشاه معدلت‌پروری استقبال می‌کنیم که وجود مقدسش موجب مزید حیثیت بین‌المللی ما شده و نام ایران و ایرانی را در اطراف و اکناف عالم بلند آوازه ساخته است استقبال فوق‌العاده و تجلیل بی‌سابقه‌ای که حضرت پرزیدنت نیکسون و ملت آمریکا از شاهنشاه ما و ملت ما به عمل آورند مظهر و تجلائی از این حیثیت مستحکم و بی‌نظیر بین‌المللی است (صحیح است).

ما امروز مانند همیشه به شکرانه مسافرت رهبر عالی‌قدر خود به خوزستان خداوند منان را سپاس فراوان می‌گوئیم زیرا مسافرت‌های شاهنشاه آریامهر به خوزستان مانند مسافرت‌های معظم‌له به سایر نقاط ایران همواره برای ما مجد و عظمت و پیشرفت و ترقی و تعالی به دنبال داشته و موجبات احیا بیشتر عظمت‌های باستانی خوزستان را فراهم ساخته است (صحیح است). اکنون که سخن از عظمت‌های باستانی خوزستان به میان آمد بی‌مناسبت نمی‌داند که چند کلمه‌ای در این باره به عرض نمایندگان محترم برساند.

خوزستان در تاریخ شاهنشاهی عظیم‌الشأن ایران از زمان‌های بسیار باستانی نزد شهریاران بزرگ و گرامی ما همواره دارای ارج و اهمیت فراوان بوده و شهریاران بزرگ به آبادانی آن عنایت خاص داشته‌اند به همین علت است که دوره‌های عظمت و آبادانی این استان زرخیز همواره و در همه طول تاریخ ایران با دوره‌های عظمت و شکوه ایران توازن و برابری داشته است (صحیح است). به این ترتیب که هر زمان رشته شهریاری ایران به دست شاهنشاهی با کفایت و خردمند بوده خوزستان نیز با سرعت بسیار تا آنجا پیشرفته که درآمد مالیاتی آن بخش مهمی از بودجه کشور را تأمین می‌کرده است. برای مثال زمان شاهنشاهی دودمان هخامنشی که جشن دو هزار و پانصدمین سال سلطنت بنیان‌گزاران کوروش کبیر را به فرمان شاهنشاه آرایمهر به زودی باشکوه هر چه تمام‌تر برگزار خواهیم کرد خوزستان چنان آباد بوده که مالیات آن صدها تالان نقره می‌شده است.

هم‌چنین در زمان شاهنشاهی خسرو اول انوشیروان رقم مالیاتی که از خوزستان به مرکز فرستاده می‌شود پنجاه میلیون درهم یک مثقالی بوده که قدرت خرید آن به پول امروز در حدود دو میلیارد ریال بوده است. علاوه بر آن همه ساله سی‌هزار رطل شکر از حاصل شکر خوزستان نیز به خزانه مملکت فرستاده می‌شده است.

البته نیازی به تذکار نیست که این استان زرخیز با آن سابقه درخشان تاریخی قبل از طلوع خاندان جلیل پهلوی دوران ویرانی و فلاکت خود را می‌گذرانید و از آن همه عظمت آثاری به جای نمانده بود. خوشبختانه با ظهور سردار بزرگ تاریخ ایران رضا شاه کبیر بار دیگر خوزستان آغاز به ترقی کرد و ستاره اقبالش پس از مدت‌ها درخشیدن گرفت (صحیح است) و از روزی که زمان امور مملکت در کف با کفایت شاهنشاه آریامهر نهاده شد آبادانی خوزستان به سرعت عجیبی دنبال گردید و عظمت‌های باستانی آن پشت سر هم احیاء گردیدند به طوری‌که امروز در سرتاسر خوزستان از جلگه تا کوهستان آموزشگاه‌ها، کارخانه‌ها، مخازن، کارگاه‌ها، خطوط آسفالته، سندها، کانال‌ها، مزاره سرسبز، بیمارستان‌ها و هزاران نشانه عمران و آبادانی به چشم می‌خورد که همه از عظمت و ترقی و آبادانی این استان زرخیز حکایت می‌کند واقعاً باید گفت، از دست و زبان که برآید کز عهده شکرش به در آید (احسنت).

اکنون در خوزستان عزیز مانند سایر نقاط ایران خورشید زندگی نور می‌باشد و ما را با آبادانی بیشتر به عظمت زیادتر و به ترقی و تعالی فزونتر نوید می‌دهد.

در خاتمه مقال در مقام حق‌شناسی ما خوزستانیان در مقابل این همه عنایت، این‌همه مرحمت، این همه الطاف بی‌کران شهریار بزرگ خود سرتعظیم فرود می‌آوریم و به خاک پای مقدسش معروض می‌داریم که شهریاران ما هموم خوزستانیان مانند سایر آحاد و افراد ملت ایران همواره حاضریم که برای حفظ آب و خاک وطن مقدس خود و پاسداری از شاهنشاهی گران‌قدر ایران زمین فطرت خونی را که در عروق و شریان‌های ما جریان دارد نثار کنیم و از هر ذره خاک سیاه و هر قطره آب شور ایران عزیزتر از جان تا آخرین نفس و آخرین نفر دفاع نمائیم سلامت و دوام عمر و عزت شاهنشاه آریامهر و علیا حضرت شهبانوی محبوب و نیکوکار و والاحضرت ولایت‌عهد عظمی رضا پهلوی نور چشم و میوة دل ایرانیان را از درگاه احدیت مسئلت دارم.

(احسنت ـ احسنت).

رئیس ـ آقای دکتر خیراندیش بفرمائید.

دکتر خیراندیش ـ با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم همان‌طوری که خاطر شریف نمایندگان مستحضر است ماه آبان مقام و مرتبه و اهمیت خاصی در نزد ملت ایران دارا می‌باشد. چه در این ماه تغییر مسیر تاریه مملکت‌ها تکوین یافت به همین جهت آبان ماه را می‌توان نقطة عطف تاریخ حیات سیاسی و اجتماعی ملت ایران دانست. چهارم آبان سالروز میلاد مسعود رهبر خردمند انقلاب اجتماعب ایران با شکوه هر چه تمام‌تر از طرف ملت ایران جشن گرفته شد. جشن آبان ماه امسال با موفقیت‌های درخشان و افتخارآمیز جدیدی که در سایه رهبری شاهنشاه در سیاست داخلی و خارجی کشور به دست آمده همراه است و نام ایران و ایرانی در اقصی نقاط عالم بلند آوازه شده و رهبران بزرگ‌ترین و نیرومندترین کشورهای دنیا در مقابل درایت و کفایت و شایستگی شاهنشاه ما سر تعظیم و تمجید فرود آورده‌اند (صحیح است) در این مدت ۲۹ سالی که شاهنشاه آریامهر زمام امور کشور عزیز ما را در کف با کفایت خود دارند اغلب کشورهای جهان از طوفان حوادث ناگوار و تغییرات غیرمترقبه برکنار نبوده‌اند به خصوص کشورهای منطقه پر آشوب خاورمیانه با حوادث و انقلابات خونین روبرو شده و از پیشرفت بازمانده‌اند و تنها، کشور عزیز ما تحت رهبری‌های خردمندانه شاهنشاه آریامهر بر همة مشکلات فائق آمده با رشد اقتصادی بی‌مانندی در صف مقدم کشورهای در حال توسعه قرار گرفته است. پیشرفت‌هایی که در دوران طلایی و درخشان انقلاب سفید یعنی در عصر آریامهر نصیب ملت ایران شد نه فقط برای مردم وطن ما حقیقتی عینی و قابل لمس گردیده بلکه حس احترام و اعجاب همه جهانیان را برانگیخته است.

استقلال و پذیرایی پرشکوه و بی‌سابقه آمریکا از شاهنشاه ما و سخنان افتخارآمیزی که رئیس جمهوری ایالات متحده خطاب به رهبری خردمند ایران اظهار داشتند مایه افتخار و مباهات هر ایرانی وطن‌پرستی است و همه این افتخارات در سایه رهبری داهیانه و حسن تدبیر شهریار بزرگی حاصل شده است که آخرین ایام مرز جوانی را در راه خدمت به این آب و خاک پشت سر گذاشته و وارد دومین نیم قرن حیات پر افتخار خود می‌شوند ما هم هم‌صدا با سایر افراد ملت ایران طول عمر و بقاء سلطنت این شاهنشاه عظیم‌الشأن رااز خداوند متعال مسئلت نموده امیدواریم ملت ایران سالیان دراز در سایه سلطنت و رهبری وجود همایونش از نعمت و آسایش و آرامش برخوردار باشد.

(احسنت ـ احسنت).

قسمت دوم عرایض اینجانب مربوط به مسائل حوزه انتخابات است که اهم آنها به اختصار ذکر می‌شود. قبلاً لازم به تذکر است که بنده برای سومین دفعه است که مسائل و مشکلات کرمان را از پشت این تریبون به عرض می‌رسانم البته در این مدت قسمتی از آن‌ها در دست اقدام قرار گرفته و انتظار می‌رود بقیة احتیاجات منطقه هم با رعایت اولویت مورد توجه دولت واقع شود.

۱- راه یزد ـ کرمان همان‌طوری که همکاران محترم استحضار دارند راه شریان حیات اقتصادی هر منطقه است و منطقه‌ای که راه خوب ندارد نمی‌تواند بهداشت خوب، فرهنگ خوب و اقتصاد خوب داشته باشد (صحیح است) البته آسفالت راه کرمان ـ یزد در برنامه چهارم عمرانی کشور منظور شده و هم‌اکنون در دست ساختمان می‌باشد با این وجود شاید بتوان راه کرمان ـ یزد را بدترین و ناهموارترین جاده ایران دانست چون مسئولان راه‌داری به این دلیل که کار آسفالت جاده مذکور آغاز شده از تسطیح و مرمت جاده شوسه مورد استفاده فعلی خودداری می‌نمایند و این خود سبب بروز حوادث ناگواری گردیده است و ظرف چند ماهه اخیر چندین نفر از هم‌وطنان قربانی تصادفات این جاده خاکی گردیده‌اند. به طوری که چندی قبل سه نفر از مهندسین جوان و دانشمند که در ذوب آهن کرمان (معادن بافق) خدمت می‌کردند و دو نفر آن‌ها ایرانی و از بهترین چهره‌های علمی و مغزهای متفکر این مملکت بودند و در یک حادثه جان‌خراش اتومبیل در راه یزد ـ کرمان جان خود را از دست دادند. بنده بار دیگر از مسئولین امر تقاضا می‌کنم ضمن تسریع در اتمام کار آسفالت جاده کرمان ـ یزد توجه و مراقبت بیشتری در مرمت و نگاه‌داری جاده خاکی مورد استفاده فعلی به عمل آورند البته اخیراً وزارت راه اقدام به ریختن آسفالت سرد در جادة کرمان ـ رفسنجان نموده که در حال حاضر نیمه تمام متوقف گردیده و هم‌چنین با مقایسة این آسفالت با آسفالت سردی که در جادة نائین ـ یزد انجام شده قسمتی که در حوزه اداره راه کرمان آسفالت‌ریزی شده به طور محسوسی بدتر و ناهموارتر است توجه مقامات وزارت راه را برای تعیین علت این اختلاف جلب نماید.

به نظر اینجانب یکی از بهترین طرقی که مشکل راه کرمان را حل می‌کند اتصال کرمان به شبکه راه‌آهنی است که از اصفهان به معدن زغال سنگ کرمان کشیده شده است (صحیح است) مضافاً به اینکه ریل‌گذاری راه‌آهن تا محل معدن زغال سنگ کرمان انجام شده و نزدیکترین نقطه‌ای که این شیکه راه‌آهن را به کرمان وصل می‌کند در فاصله ۴۰ کیلومتری شهر است و اگر این ۴۰ کیلومتر تا کرمان ریل‌گذاری شود شهر کرمان به شبکه راه‌آهن وصل گردیده و علاوه بر تأثیر بسیار مساعدی که در اقتصاد استان خواهد نمود یک استان وسیع و پهناور از بن‌بست و نگرانی خارج خواهد شد (دکتر مهندس بهبودی ـ اصلا صحیح نیست که مرکز اصتان را وصل نکنند) این مطلب شایسته تذکر است که با ساختمان راه کرمان ـ یزد نقیصة عمده راه ترانزیتی و مهم بندرعباس ـ تهران بر طرف و سه استان بزرگ بنادر و سواحل دریای عمان ـ سیستان و بلوچستان و کرمان از این طریق با پایتخت مملکت ارتباط پیدا می‌کنند (صحیح است).

۲- وضع کارگران بافنده صنعت فرش ـ همان‌طوری که استحضار دارند در گذشته استثمار واقعی در مورد کارگران بافنده فرش انجام می‌شد کار در شرایط بسیار نامساعد و غیر انسانی که نتیجه آن ازدیاد روزافزون افراد معلول و مفلوک و معتاد است ضربه هولناکی بر پیکر اجتماع سالم استان کرمان وارد نموده در این صورت از طرف ذات مبارک حضرت شاهنشاه آریامهر اوامر مؤکدی شرف صدور یافته و در جلسات شورای عالی اقتصاد که در پیشگاه شاهانه تشکیل گردید معطم‌له با وضوح و روشن‌بینی خاصی موقعیت بافندگان فرش را تشریح فرموده و اوامر مؤکدی در این زمینه صادر فرموده‌اند که با جدیت و علاقه‌ای که در مسئولان مربوط وجود دارد امید می‌رود هر چه زودتر به این نیت خیرخواهانه شاهنشاه رئوف ما جامه عمل پوشانده شود و گروه انبوه بافندگان زحمت‌کش و شاه‌دوست استان کرمان از رفاه بیشتری برخوردار گردند (احسنت). همان‌طوری که شاهنشاه آریامهر در هنگام افتتاح اجلاسیه اخیر پارلمان اشاره فرمودند اقدامات لازکم را در این مورد به عمل آمده که البته احتیاج به پی‌گیری و تکمیل دارد (صحیح است).

۳- اصلاحات شهری و نوسازی ـ شهر کرمان با وسعت و بزرگی بدون تناسبی که پیدا کرده از نظر عمران شهری و شهرداری دچار مشکل بزرگی گردیده گسترش و توسعة شهر بدون نقشه و بی‌تناسب است. بضاعت مالی اکثریت مردم کرمان اجازه کمک به برنامه‌های اصلاحات شهری و شهرداری را نمی‌دهد ـ بودجه فعلی شهرداری کرمان با توجه به وسعت شهر به هیچ وجه تکافوی انجام وظایف شهرداری را نمی‌دهد با عنایت به اینکه یکی از اصول مهم انقلاب شاه و مردم نوسازی شهرها می‌باشد به نظر اینجانب یکی از نقاط بسیار مناسب برای نوسازی شهر کرمان می‌باشد و با توجه به وضع خاص کرمان هر گونه کوشش و مجاهدتی که در راه تحقق این هدف به عمل آید بسیار گران‌قدر و ارزنده خواهد بود و از این طریق کمک بسیار بزرگی به مردم شاه‌دوست کرمان خواهد شد.

۴- آموزش و پرورش ـ در این زمینه پیکار جدی و مؤثر با بی‌سوادی در سطوح گسترده‌تر و تسهیل در انجام وظایف سپاهیان انقلاب که از پدیده‌های بسیار ارزنده انقلاب سفید ایران هستند باید مورد توجه کامل قرار گیرد. آموزش روستائیان توسعه و افزایش مدارس حرفه‌ای و تربیت تکنسین‌های مورد احتیاج صنعت ذوب آهن در استان کرمان حائز اهمیت بسیار است البته تاکنون در این موارد اقدامات مؤثری به عمل آمده که احتیاج به پی‌گیری و مراقبت و گسترش دارد بنده یک بار دیگر در خاتمه عرایضم توجه مقامات مسئول را به مطالب گفته شده جلب می‌نمایم.

بنده در اینجا از حضور جناب آقای منصور وزیر محترم اطلاعات استفاده کرده استدعا می‌کنم که در مورد فرستادن دستگاه ده کیلوواتی کرمان که در سال قبل قرار بود به کرمان داده شود و به علت این‌که در شهر دیگری مورد استفاده قرار گرفت تاکنون به آنجا نرسیده استدعا می‌کنم در این مورد بذل توجهی بفرمایند. (صحیح است ـ احسنت).

رئیس ـ آقای دانشمند بفرمائید.

دانشمند ـ همکاران ارجمند:

دهه اول از ماه آبان را بدون تردید باید در عداد مهمترین ایام در تاریخ حیات ملت ایران به حساب آورد (صحیح است) زیرا چهارم آبان مصادف با میلاد فرخنده اعلی‌حضرت شاهنشاه آریامهر پرچمدار انقلاب و مظهر ملیت و رهبر عالی‌قدر ملت ایران است. شاهنشاهی که در دشوارترین دقایق و سخت‌ترین شرایط زمام مسئولیت خطیر اداره امور کشور را به دست با کفایت خود گرفتند و از آشفتگی‌ها و خطرهای گوناگون رهائی بخشیدند. شاهنشاهی که از نخستین دقایق و ساعات زمامداری خودکامی جز در راهی که به نجات و سعادت ملت انجامید برنداشتند و اندیشه‌ای جز سربلندی و رستگاری کشور در سر نداشتند. شاهنشاهی که در دوران سلطنت درخشان خویش در راه تحقق این اندیه‌های بلند تا سرحد فداکاری و جانبازی پیش رفتند و سرانجام به دست تدبیر و با نیروی اراده و ابتکار گره مشکلات را یکی یکی پس از دیگری گشودند و با سرانگشت تدبیر راه سعادت جاودانی را به ملت ایران نموده (صحیح است) شاهنشاهی که با منشورهای انقلابی خویش زندگانی فردی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی کشور را که قرن‌ها در جهت تأمین منافع اقلیتی محدود سیر می‌کرد و پیش می‌رفت دگرگون ساختند و در طریقی انداختند که صلاح و فلاح و نجات همه طبقات اجتماع را از شهری و روستائی و زن و مرد و کارگر و کارفرما و زارع و کشاورز در برداشت (صحیح است).

این انقلاب سفید نه تنها کلیه شئون و مظاهر زندگانی مادی را تغییر داد بلکه اندیشه‌ها را نیز دگرگون ساخت خفتگان را بیدار، بیداران را هوشیار و به آینده‌ای سعادت‌بخش امیدوار کرد افراد ملت را به کار و کوشش واداشت تا به رهبری این پیشوای بزرگ بر شالوده‌ای در هم ریخته و فرسوده و پوسیده ایران نوینی بنیان‌گذارند که هیچ‌کس را بر دیگری جز در تقوی و فضیلت و خدمت و انسانیت رجحان و برتری نباشد.

آری چهارم آبان ماه در تاریخ معاصر ایران مبدأ مهم‌ترین وقایع و تحولات این عصر به شمار می‌آید زیرا در چنین روزی مادر وطن صاحب فرزندی شد که می‌بایستی تاریخ کهنسال این سرزمین را در چنین مسیر تابناک قرار دهد و کشتی طوفان‌زده ایران را با اراده‌ای فولادین توأم با ابتکاری بی‌نظیر و سرشار از اندیشه‌های تابناک بر منطل سعادت و سربلندی رهبری فرماید.

در چهارم آبان سال ۱۲۹۸ شمسی هنگامی رهبر خردمند ملت ایران دیده به جهان گشود که میهن عزیز ما در یکی از بدترین مراحل و ادوار تاریخ خود قرار داشت. جنگ بین‌الملل اول یک سلسله وقایع تلخ و نامطبوع بر کور ما تحمیل کرده بود و از موجودبت و تمامیت و حاکمیت ملی این آب و خاک فقط اسم و عنوانی باقی‌مانده بود معهذا در چنین روزگار آسمان کشور ما به وجود خورشیدی روشن شد که روشنایی طالعش هم بر روزگار پدر مسئولی گردید و هم به زمان‌های بعد که امروز ما و کشور عزیز ما از آن روشنائی و درخشندگی بهره‌مندیم (صحیح است ـ احسنت).

به همت توانای سردار بزرگ تاریخ ایران که روا نمی‌دید فرزندش در چنین شرایط ناگوار رشده نمایدو روزگار زوال افتخار و عظمت کشوری را که روزگاری خود مهد عظمت و افتخار بوده است به چشم ببیند و به یمن قدوم مبارک چنین نوزاد فرخنده و بهجت اثر دیری نپایید که همه چیز تغییر کرد و آن تحولی که تاریخ انتظارش را داشت در کشور ما پدیدار گشت و صورت وقوع خود گرفت.

بیست و دو سال بعد فرزندی که در آغوش چنین سردار بزرگ و میهن‌پرست پرورش یافته و علاوه بر تحصیلات کافی رموز و مملکت‌داری آموخته و در طول مدت بیست و دو سال عمر خودش شاهد دگرگونی عجیب در تمام شئون کشور توام با تلاش توانفرسای پدر تاجدار خویش بود مأموریت یافت تا زمام امور مملکت را به دست با کفایت خویش گرفته و آن را در گذرگاه تاریخ رهبری فرماید. در حالی که در این موقع کشور نه آن کشوری بود که ظرف مدت بیست سال پدر تاجدارش برای تجدید ساختمان آن رنج بسیار کشیده و کوشش فراوان نموده بود. مشیت تقدیر و خواست خداوند چنین بود که پسر نیز چون پدر در معرض آزمایش بزرگ و سخت و مسئولیتی دشوار قرار گیرد زیرا در زمانی که میراث سلطنت از نخستین تاجدار سلسله پهلوی به فرزند برومند آن سردار بزرگ انتقال می‌یافت درست همانند بیست سال پیش از آن‌که اعلی‌حضرت رضاشاه کبیر قیام خود را برای نجات میهن از گرداب نیستی آغاز فرموده بود موجودیت ایران به سر موئی بسته بود با این تفاوت که این بار ارتش کشورهای بیگانه نیز از شمال و جنوب سرازیر شده و امور مملکت را قبضه کرده بودند.

در چنان احوالی که همگان کار ایران را تمام شده می‌پنداشتند و هیچ‌کس انتظار نداشت نامی از ایران بر جغرافیای عالم باقی بماند شاهنشاه جوان قدم به میدان نهاد و ملت ایران به حکم یک احساس غریزی و ذاتی گرداگرد شاه جوان خود حلقه زد و گردن به فرمان او نهاد.

شاهنشاهی که با رسالتی تاریخی جانشین پدر شده بود نه تنها نجات کشور را از خطر تجزیه و تلاشی بلکه رهبری ایران را به سوی آینده‌ای درخشان و تابناک بر عهده گرفت (صحیح است).

در طول سال‌های سیاه پس از شهریور ۱۳۶۰ این پیوند مقدس میان شاه و مردم تنها عاملی بود که در تمام مواد کفة محاسبات سیاسی را به نفع مصالح ایران سنگین ساخت و به کرات و دفعات مملکت را از مهلکه‌ها و دام‌ها رهانید. دسائس خائنانه را نقش بر آب کرد. مانع سقوط و تجزیه کشور گردید. اساس قومیت و ملیت و حاکمیت ایران را از گزند حوادث محفوظ نگه‌داشت و بعد از آن نیز در دورة ثبات و امنیت ضامن مؤثر پیشرفت موفقیت‌آمیز هدف‌های انقلاب شاه و مردم واقع گشت. در اینجا لازم می‌دانیم که شاهد مثال را از فرمایشات شاهنشاه در پیامی که به مناسبت سالروز ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۸ فرستاده‌اند عرض نمایم:

«ملتی که ۲۵۰۰ سال سابقه سلطنت دارد و عمیق‌ترین سنن ملیت به طوری با روح و خون او عجین شده که به صورت جزء لاینفک آن در آمده است دارای چنان فضائلی است که شاید به آسانی به عظمت آن نتوان پی برد. راست است که در طول تاریخ کهنسال این کشور دوره‌های انحطاطی نظیر آن‌چه برای هر ملتی روی داده برای ما پیش آمده و ما را مدتی در حال عقب‌ماندگی نگاه‌داشته است. ولی همان غریزه ذاتی و لیاقت نهایی و فطری ملت ما به کرات به صورتی معجزه‌آسا به روز کرده است و ما هر بار نشان داده‌ایم روز آتیه نیز نشان خواهیم داد که چه‌طور می‌توانیم با نیروی روحی شگفت‌آور خاص این ملت کهنسال که در طول قرون در کوره حوادث به صورت پولادی آبدیده درآمده است خود را به پایه مترقی‌ترین ملل و سعادتمندترین جامعه‌ها برسانیم.»

قیام ملی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ فصل تازه‌ای در تاریخ ملت ایران گشود. رستاخیز ۲۸ مرداد به عنوان مبدأ جدیدی در تاریخ معاصر کشور ما شکل گرفت و پس از استقرار امنیت و ایجاد ثبات در وضع سیاس و اجتماعی برنامه‌های مربوط به اصلاحات همه جانبه مملکت تنظیم و به مرحله اجرا درآمد. تلاش و کوشش مستمر ده ساله در راه ساختمان زیربنای اقتصادی ایران مقدمات لازم را برای ظهور انقلاب تاریخی و بی‌نظیر ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ فراهم ساخت.

انقلاب سفید ایران در حقیقت میراث همان قیام ملی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ محسوب می‌شود که طراح و موجد آن شاهنشاه آریامهر بودند (صحیح است) و به این ترتیب در تمام شئون مملکت تحول و دگرگونی فراهم ساختند و کشور ایران را در پرتو اندیشه‌های تابناک و اراده توانا و درایت و کیاست بی‌نظیر خود یکباره به پیش راندند و اعتبار و حیثیت کم‌نظیر جهانی برای ملت ایران کسب فرمودند تا جایی که رئیس جمهور یکی از بزرگترین کشورهای پیشرفته جهان در ستایش از رهبر عالی‌قدر ما ایران را نیرومندترین کشورها دانسته‌اند آری کشور ما از این جهت نبرومندترین کشورهای جهان است که پیشوایش بر قلوب فرد فرد ملت خود سلطنت می‌کند و ملت ایران در سایه اندیشه‌های تابناک و افکار بلندش در جهان پرآشوب کنونی از نعمت رفاه و امنیت بی‌نظیر برخوردار است (صحیح است).

ملت مسلمان و شاه‌دوست و میهن‌پرست ایران به شکرانه این موهبت الهی و به مصداق این جمله که (شکر نعمت نعمتت افزون کند) دهه اول ماه آبان را که مصادف با میلاد مسعود رهبر عالی‌قدر خود و هم‌چنین سالگرد ولادت با سعادت والا حضرت شاهدخت اشرف پهلوی مظهر یاری مستمندان و درماندگان و حامی و پشتیبان حقوق بشر والا حضرت شاهدخت شهناز پهلوی مظهر فعالیت‌های اجتماعی و نیکوکاری. والا حضرت شاهدخت شمس پهلوی مظهر خدمات اجتماعی و فرهنگی و میلاد با سعادت نور چشم ملت ایران والاحضرت همایوت ولایتعهد است و این ایام فرخنده با میلاد مسعود امام دوازدهم شیعیان جهان حضرت ولی‌عصر عجل‌الله تعالی فرجه نیز تقارن پیدا کرده است غرق در جشن و سرور و شادی و شادمانی است موقع را مغتنم شمرده از طرف خود و سایر همکاران عضو فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین، حزب پاسدار انقلاب شاه و مردم این ایام مسعود و فرخنده را به پیشگاه مقدس رهبر عالی‌قدر ملت ایران شاهنشاه آریامهر و شهبانوی محبوب و ولیعهد والاگهر و خاندان جلیل سلطنت تبریک و تهنیت معروض داشته و از خداوند می‌خواهم که ملت ایران را در سال‌های بیشمار از اندیشه‌های نیک شاهنشاه آریامهر برخوردار فرماید (احسنت).

رئیس ـ آقای فخر طباطبائی بفرمائید.

فخر طباطبائی ـ عرض کنم چون بعد از جشن‌های فرخنده ملی که با جشن‌های بزرگ مذهبی هم تقارن داشت این اولین جلسه‌ای است که تشکیل می‌شود. فراکسیون پارلمانی حزب مردم به بنده این افتخار را دادند که چند کلمه‌ای در این مورد به عرض نمایندگام محترم برسانم. مملکت ایران به شهادت تاریخ چند هزار ساله‌ای که دارد همیشه با رژیم سلطنتی پیوند ناگسستنی داشته است (صحیح است) و حوادث روزگار را در پرتو این اندیشه و این روح ملی پست سر گذاشته است و همیشه طوفان‌های حوادث را تحمل کرده و بعد هم بر مشکلات در پرتو همت شاهان بزرگی که داشته موفق و پیروز شده. هنوز بیش از ۱۵ قرن است که عدل انوشیروان دادگر مورد احترام ملت ایران است و سینه به سینه داستان‌هایی از آن به ما رسیده است. دوره سلطنت شاه عباس کبیر به ضرورت دقت نظری که در جلوگیری از تجاوز بعضی عمال به عمل می‌آوردند و داستانهایی از آن هست یکی از چهره‌های برجسته تاریخ ایران است رضا شاه کبیر را به همین مناسبت که بنیان‌گذار این کشور شده بعد از آن جریاناتی که در تاریخ هست و محتاج به ذکر نیست و کشور ایران را دوباره در مسیر تازه‌ای قرار دادند همیشه به نام پادشاهی بزرگ و کبیر یاد کرده‌اند (صحیح است) روز چهارم آبان را به آن جهت ملت ایران یکی از اعیاد بزرگ ملی خودش می‌داند که در این روز خداوند شخصیتی شاهنشاهی به این ملت عطا کرد که بعد از حوادث شهریور و طوفان‌هایی که بعد از آن در دنیا به وقوع پیوست شاهنشاه به استقبال این امواج شتافته و طوفان‌ها را پشت سر گذاشتند و مملکت گسیخته‌ای را تحویل گرفتند و امروز این افتخار نصیب همه ملت ایران است که سربلند در دنیا ایستاده است و یک ملت پیشرفته و مترقی است و اگر هم هر کس هر اندازه‌ای که بدین باشد نمی‌تواند منکر این همه پیشرفت‌هایی که در سایه سلطنت شاهنشاه آریامهر شده است بشود و به همین جهت است که توجه و احترام جهانیان را جلب کرده‌اند و دلیلش هم همین مسافرت اخیر شاهنشاه آریامهر بود که جریانش را مردم ولایات شنیدند و مردم تهران عیناً از تلویزیون تماشا کردند و واقعاً برای ما موجب کمال افتخار است که در کشوری زندگی می‌کنیم که چنین شاهنشاه بزرگی به این ملت سرپرستی می‌کنند (صحیح است) و امیدواریم خداوند همیشه ایشان را از گزند حوادث مصون بدارد و چون رابطه قلبی با خداوند دارند خداوند هم همیشه حافظ و حامی‌اش بوده است که همیشه جان بر کف برای سعادت این ملت کهن ایستادگی کرده است و آرزوی شاهنشاه و ملت ایران را خداوند برآورد و روز ۹ آبان ولیعهد و الا گهری به ما عطا کرد و آن گلی را که ملت ایران در انتظارش بود نصیب بستر اخترنگار دیبا شد و آن گل همین ولیعهد رضا پهلوی است که امیدوار هستیم در سایه پدر بزرگوار و مادر والاگهرتان برومند بشوند و منشاء آثار خوب بنده به عرایضم خاتمه می‌دهم و از فرصتی که به بنده دادند تشکر می‌کنم (احسنت ـ احسنت).

- تصویب صورت‌جلسه

۳- تصویب صورت‌جلسه

رئیس ـ راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه قبل تصویب می‌شود.

- معرفی آقای عزت‌الله همایونفر به معاونت پارلمانی وزارت اطلاعات وسیله آقای منصور وزیر اطلاعات

۴- معرفی آقای عزت‌الله همایونفر به معاونت پارلمانی وزارت اطلاعات وسیله آقای منصور وزیر اطلاعات

رئیس ـ وارد دستور می‌شویم آقای منصور فرمایشی دارید بفرمائید.

منصور (وزیر اطلاعات) ـ بااجازه جناب آقای رئیس آقای عزت‌الله همایونفر را به سمت معاون پارلمانی وزارت اطلاعات معرفی می‌کنم (نمایندگان ـ مبارک است) (دکتر الموتی ـ بسیار مبارک است) آقای همایونفر سوابق ممتدی در امور فرهنگی و خدمات اجتماعی داشته‌اند (معیری ـ بسیار انتخاب به جایی است) و اکنون هم اطمینان دارم در ساحت مقدس مجلس شورای ملی در ادای وظائفشان از پشتیبانی نمایندگان محترم برخوردار خواهندشد (احنست).

- تقدیم یک فقره لایجه به وسیله آقای مجد معاونت وزارت کار و امور اجتماعی

۵- تقدیم یک فقره لایجه به وسیله آقای مجد معاونت وزارت کار و امور اجتماعی

رئیس ـ آقای مجد بفرمائید.

مجد (معاون وزارت کار و امور اجتماعی) ـ ساحت مقدس مجلس شورای ملی چنان‌که خاطر نمایندگان محترم مسبوق است رشد اقتصادی و همبستگی اجتماعی مستلزم به کار افتادن هرچه بیشتر استعدادهای فردی و شرکت و مجاهدت همه افراد و طبقات جامعه در فعالیت‌های خلاق به منظور افزایش درآمد ملی و توزیع و تقسیم عادلانه ثروت است.

شرکت‌ها و سازمان‌های تعاونی واحدهای اجتماعی و اقتصادی هستند که با اصول انسانی و روش‌های خاص خود در کسب و کار، سهمی عادلانه برای تمام عوامل تولید اعم از سرمایه و کار فراهم می‌سازند. اجرای اصول تعاون در قسمت‌های مختلف فعالیت‌های اقتصادی بهترین وسیله کاهش مخارج تولید و توزیع صحیح کالاها و خدمات و ایجاد قیمت‌های عادلانه و افزایش درآمد طبقات تولید کننده و گروه‌های کم‌درآمد و جمع و تجهیز پس‌اندازها برای توسعه اعتبارات و سرمایه‌گذاری به منظور رشد بیشتر اقتصاد ملی است.

اهمیت شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی در اجرای برنامه عظیم اصلاحات ارضی که وسائل استفاده بهت از منابع ملی و توزیع عادلانه ثروت و تأمین عدالت اجتماعی را فراهم کرده است بر کسی پوشیده نیست. با پیشرفت دامنه فعالیت تعاونی‌ها امکانات بی‌شمار برای توسعه اراضی زیر کشت و ایجاد صنایع جدید محلی و بهره‌برداری بهتر و تغییر شکل و بازاریابی محصولات داخلی به دست می‌آید و چون قانون فعلی شرکت‌های تعاونی که در سال ۱۳۳۴ یعنی سال‌ها قبل از انقلاب اجتماعی ایران به تصویب رسیده با توسعه مورد نظر تعاونی‌ها و حوائج فعلی کشور و مقاصد مربوط هم‌آهنگ نیست لذا لایحه راجع به شرکت‌ها و سازمان‌های تعاونی تهیه شده است که اینک تقدیم می‌شود.

به طور خلاصه اهم مطالب و رئوس مسائل و هدف‌هایی که در این لایحه مورد توجه دولت بوده به شرح زیر است:

۱- بسط مفاهیم و آشنایی با اصول و روش‌های کار و فوائد تعاونی‌ها و تعلیمات تعاونی.

۲- تهیه موجباتی برای همکاری افراد و تجمع و تمرکز سرمایه‌های کوچک و توسعه منابع اعتباری از طریق جلب و تشویق و تجهیز پس‌اندازها برای گسترش و هدایت سرمایه‌گذاری‌های بیشتر.

۳- حل مسئله قیمت‌ها که همیشه یکی از مشکلات اقتصادی بوده است، از طریق توسعه و بسط سازمان‌های تعاونی، زیرا نظام تعاون در مراحل تولید و توزیع و مصرف این مسئله اساسی را به شایسته‌ترین صورتی حل می‌کند و با حفظ منافع تولید کننده و رعایت حال مصرف کننده و حذف تدریجی فکر بهره‌برداری و سودجویی نامعقول عامل ایجاد یک سیستم توزیعی صحیح و مطلوب می‌شود.

۴- توسعه و تجهیز منابع اعتباری برای کشاورزان و تسهیل شرائط و مخصوصاً نظارت صحیح در وام‌های پرداختی.

۵- از میان برداشتن موانع پیشرفت اقتصادی جامعه روستایی به منظور بهبود وضع زندگی کشاورزان و بهره‌برداری بیشتر آنان از درآمدهای خود به طوری که با تعمیم اصول تعاون معاملات تنزیلی با نرخ‌های سنگینی که این‌گونه معاملات برای روستائیان داشت به تدریج از میان برداشته شود.

اینک با توجه به موضوعات و هدف‌هایی که به استحضار رسید لایحه شرکت‌ها و سازمان‌های تعاونی و حمایت آنها که شامل ۲۶ فصل و ۱۷۹ ماده است برای تصویب تقدیم می‌شود.

رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای دکتر معتمد وزیری معاون وزارت اقتصاد

۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای دکتر معتمد وزیری معاون وزارت اقتصاد

رئیس ـ آقای دکتر معتمد وزیری بفرمائید.

دکتر معتمد وزیری (معاون وزارت اقتصاد) ـ با کسب اجازه از مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی ـ ساحت مقدس مجلس شورای ملی ـ نظر به اینکه قانون مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب ۱۷ خرداد ماه ۱۳۳۹ برای حل مسائل و رفع مشکلات موجود در زمینه بازرسی مواد اولیه طرز ساخت کیفیت فرآورده‌ها مخصوصاً کالاهایی که از نظر ایمنی و حفظ سلامت عمومی به نظارت بیشتری نیازمند است کافی نمی‌باشد از این رو لایحه مواد الحای به قانون تأسیس مؤسسه استانداردی را که در ۱۴ ماده تهیه گردیده است تقدیم می‌دارد استدعا دارد مقرر فرمایند نسبت به تصویب آن اقدام مقتضی معمول فرمایند.

رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر معاون وزارت فرهنگ و هنر

۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر معاون وزارت فرهنگ و هنر

رئیس ـ آقای زاد بفرمائید.

زاد (معاون پارلمانی وزارت فرهنگ و هنر) ـ با کسب اجازه از مقام شامخ ریاست لایحه مربوط به کتابخانه‌های عمومی و کتابخانه‌های کودکان و نوجوانان را که به صورت ماده واحده تنظیم شده است تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌کنم.

رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوطه ارجاع می‌شود.

- تقدیم چهار فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی

۸- تقدیم چهار فقره صورت دیون به وسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی

رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ با اجازه مقام محترم ریاست صورتی است از دیون ادارة کل ژاندارمری، وزارت دادگستری، اداره کل اوقاف و وزارت دارائی که دیون سال جاری این دستگاه‌ها طبق تبصره قانون بودجه باید به تصویب کمیسیون محترم بودجه برسد تقدیم می‌شود و استدعای ارجاع به کمیسیون بودجه را دارم.

دکتر بهبودی ـ این دیون مربوط به چه سالی است؟

قوام صدری ـ مربوط به دیون گذشته این دستگاه‌ها است که در سال جاری تأمین اعتبار شده است.

دکتر بهبودی ـ فرمودید سال جاری خیال کردم علاوه بر خوردن آن بودجه تنظیم سال تمام نشده یک مقداری دین برای خودشان درست کرده‌اند.

رئیس ـ به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح مادۀ ۲ قانون مدنی و ارسال به مجلس سنا

۹- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح مادۀ ۲ قانون مدنی و ارسال به مجلس سنا

رئیس ـ گزارش شور دوم لایحه اصلاح مادۀ ۲ قانون مدنی مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسۀ ۳۰ مهر ماه ۱۳۴۸ با حضور آقای صادق احمدی معاون پارلمانی وزارت دادگستری لایحه شمارۀ ۱۹۱۴۶ ـ ۲۲ /۶ /۴۸ دولت راجع به اصلاح مادۀ ۲ قانون مدنی را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۹۵۵ چاپ شده است برای شور دوم مطرح کرد و با توجه به پیشنهاد رسیده مصوبه شور اول را عیناً به شرح زیر به تصویب رسانید.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون اصلاح مادۀ قانون مدنی

مادۀ واحده ـ مادۀ ۲ قانون مدنی به شرح زیر اصلاح می‌شود.

مادۀ ۲ ـ قوانین ده روز پس از انتشار در سراسر کشور لازم‌الاجرا است مگر آنکه در خود قانون ترتیب خاصی برای موقع اجرا مقرر شده باشد.

مخبر کمیسیون دادگستری ـ دکتر وفا.

رئیس ـ ماده واحده مطرح است، نظری نیست؟ آقای طباطبائی بفرمائید.

عبدالحسین طباطبائی ـ بنده با مضمون قانون و مفادش شخصاً موافقم ضابطه‌ای که برای انتشار قوانین داشتیم کمی عقب افتاده بود و تطبیق با وضع روز نمی‌کرد ولی به نظر بنده باید ترتیبی برای انتشار قوانین بدهیم که حداقل بشود اطمینان پیدا کرد که مردم واقعاً از مضمون و مفاد قوانین مستحضر می‌شوند از نظر حقوقی در مملکت ما فرض این است که همه مردم از مضمون و مفاد قوانین به مجرد انتشار مستحضر می‌شوند و از نظر قضائی هم این ضابطه وجود دارد که جهل بر قانون رافع مسئولیت نیست ولی در عمل و در سطح مملکت ما این‌طور نیست و چه بسا مردم که از تصویب و وضع قوانین و مضمون و مفاد آنها بی‌اطلاع می‌مانند. سابق بر این اقل قضیه بود که روزنامه‌ها و مجلات و رادیوها و سایر وسایل خبری مملکت لااقل گفتگوهای مجلسین را منتشر می‌کردند ولی این روزها همان‌طور که ملاحظه می‌فرمائید به احترام قوه مقننه از درج مطالب مجلس هم خودداری می‌کنند (چند نفر از نمایندگان ـ صحیح است) و لذا وسیله استحضار مردم بر قوانین کمی تخفیف پیدا کرده است (چند نفر از نمایندگان ـ احسنت) عرض کنم مختصر وسیله انتشار قوانین و استحضار مردم بر آنها در حال حاضر روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی است که من یقین دارم حتی عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای ملی در تمام عمر هم یک بار این مجله را ندیده‌اند و بالنتیجه می‌توانیم این‌طور فکر کنیم که سایر افراد مردم هم از وجود چنین موضوعی در مملکت بی‌اطلاع هستند و بالضروره باید فکر کنیم که متأسفانه مردم از وضع و مفاد قوانین بی‌اطلاع می‌مانند (صحیح است). با توجه به اینکه در مقدمه عرایضم گفتم با اصل قانون موافقم از آقای صادق احمدی تقاضا می‌کنم موافقت بفرمایند که این لایحه مجدداً به کمیسیون برگردد تا در آنجا وسیله‌ای برای انتشار قوانین فکر کنیم و مثلاً به این نتیجه برسیم که دولت مکلف باشد که مفاد قوانین و لااقل به وسیله رادیو به اطلاع مردم برساند.

رئیس ـ آقای طباطبائی این لایحه در شور دوم است اگر پیشنهادی داشتید حق این بود که در شور اول می‌دادید.

طباطبائی ـ بنده در شور اول نبودم حالا خود حضرت‌عالی موافقت بفرمائید که برگردد به کمیسیون تا در آن‌جا این ماده گنجانده شود که رادیو دولتی و رادیو استان‌ها مکلف باشند مفاد قوانین را به استحضار مردم برسانند که این‌که ملاحظه می‌فرمائید که رادیو مثلاً اعلام می‌کند که امروز ۷ لایحه دولت تصویب شد و متن آن را نمی‌گویند حتی روزنامه‌ها هم نمی‌نویسند. حالا فلان کس که در گوشه خوزستان یا فارس نشسته است چه جور اطلاع پیدا می‌کند که فلان قانون که حاکم بر سرنوشتش هست تصویب شده است. بنده از حضور خانم‌ها و آقایان و ریاست کمیسیون و نمایندۀ وزارت دادگستری و هم‌چنین مقام محترم ریاست مجلس استدعا می‌کنم که این مجال را بدهند که لااقل یک چنین تکلیفی برای دولت به وجود بیاید عرض دیگری ندارم (احسنت).

رئیس ـ آقای صادق احمدی بفرمائید.

صادق احمدی (معاون وزارت دادگستری) ـ عرض کنم آنچه که ما تقاضای تصویبش را از ساحت مقدس مجلس شورای ملی داریم این است که مسئله برای شش فرسخ یک روزی که در مادۀ ۲ قانون مدنی پیش‌بینی شده و در حال حاضر با وسایل ارتباطی که هست در واقع کار عینی است اصلاح بشود. چند روز قبل که رؤسای دادگستری‌های استان‌ها برای شرکت در تشریفات خانه‌های انصاف به تهران آمده بودند یکی از آقایان می‌گفت قانونی که راجع به آزادی زندانیان مواد مخدر بود و پس از تصویب ۵۶ روز طول کشید تا ما توانستیم در زاهدان و بلوچستان و سیستان این قانون را اجرا کنیم این واقعاً عجیب است که زندانی‌ها مرتب فشار می‌آوردند و کسانی که می‌خواستند مستفیذ بشوند از این قانون از ما می‌خواستند که قانون را اجرا بکنیم چون می‌گفتند که قانون یک ماه پیش تصویب شده است و در همه جا اجرا شده است و ما استدلال می‌کردیم چون مادۀ ۲ قانون مدنی گفته است که این ۶ فرسخ یک روز باید بگذرد تا قانون قابلیت اجرا پیدا بکند ما نمی‌توانیم اجرا کنیم بنابراین ما استدعا کرده‌ایم که موافقت بفرمایند این شرط برداشته شود که قوانین ده روز پس از تصویب اجرا بشود اما پیشنهاد جناب طباطبائی دوست عزیز بنده در حد خودش درست است و مردم البته باید اطلاع داشته باشند آن وسیله‌ای است که در اختیار وزارت دادگستری است روزنامه رسمی کشور است که قوانین را بلافاصله بعد از تصویب درج می‌کند و به تمام قسمت‌ها و دادگستری‌ها و ادارات فرستاده می‌شود اما رادیو، بنده فکر می‌کنم الزام وزارت اطلاعات و سازمان‌های وابسته به وزارت اطلاعات که قانون را پخش کنند این را در خود قانون ذکر بکنیم خیال نمی‌کنیم زیاد ضرورتی داشته باشد البته جناب دکتر همایونفر معاون وزارت اطلاعات اگر موافق باشند با وسایلی که در اختیار دارند مثل رادیو می‌توانند قوانین را به اطلاع مردم برسانند و روزنامه‌ها هم که البته جنبه رسمی ندارند و صرفاً جنبه خصوصی دارند نمی‌شود ملزمشان کرد که حتماً قوانین را منتشر کنند البته اگر بشود روزنامه‌های کثیرالانتشار مثل اطلاعات و کیهان ضمن اعلام این موضوع که فلان قانون تصویب شد مجالی باشد که خود قانون را هم درج بکنند چه بهتر که مردم مستحضر شوند ولی در حال حاضر تنها روزنامه رسمی کشور است که قوانین بلافاصله در آن درج می‌شود و همان‌طور که عرض کردم استدعای ما این بود که ۶ فرسخ یک روز از مادۀ ۲ قانون مدنی حذف شود.

رئیس ـ آقای ابوذر فرمایشی دارید بفرمائید.

ابوذر ـ عرض کنم لایحه‌ای که شور اولش گذشته و در جریان شور دوم است البته با پیشرفت‌هایی که مملکت کرده بسیار به موقع و مناسب بوده چون امروز ارتباطات خوب شده و در بعضی نقاط کشور امکان این هست که قانون به محض اینکه تصویب شد اجرا بشود ولی بنده می‌خواستم از جناب آقای صادق احمدی سؤال کنم که سازمان دادگستری در جاهایی که فوق‌العاده قلیل است و دستگاه دادگستری ندارد چطور ممکن است مردم از این قانون بهره‌مند شوند الان در منطقه فرمانداری‌های کلی ایلام که متجاوز از ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد مردم برای مراجعات حقوقی و جزائی بایستی مثلا از دهلران ۴۶۲ کیلو متر را طی کنند تا بیایند به کرمانشاه یا ۵۲۲ کیلومتر بیایند به ایلام و تصدیق بفرمائید اگر یک اتفاق سوئی بیفتد تا مأمورین تحقیق برای بازرسی بروند آثار جرم از بین می‌رود (صحیح است) و مردم در زحمت هستند بنده کراراً عرض کرده‌ام سازمان‌های کشوری باید متناسب با یکدیگر باشد وقتی در منطقه‌ای فرمانداری کل هست لااقل یک دادگاه شهرستان هم باید باشد برای تشکیل دادگاه بخش در فرمانداری دهلران که چهل هزار جمعیت دارد با آقای وزیر دادگستری صبحت کردم گفتند در نقاطی که شهربانی وجود ندارد تشکیل دادگاه میسر نیست گفتم در اسدآباد و بعضی نقاط دیگر که حوزه استحفاظی ژاندارمری است دادگاه بخش وجود دارد فرمودند چون دادگستری و ژاندارمری بودجه نگاه‌داری زندانیان را ندارند به این دلیل نمی‌توانیم دادگاه را تشکیل بدهیم این مسائل را آقای صادق احمدی خودتان با دولت باید حل کنید مخصوصاً به مناطق مرزی مملکت باید توجه شود این موضوع مورد توجه و عنایت مخصوص شاهنشاه آریامهر رهبر خردمند ایران می‌باشد. مرزنشین‌ها باید در آسایش و رفاه باشند همه فکر و تمرکز کارها نباید در تهران باشد شما با این سازمان وسیعی که در وزارت دادگستری دارید به یکی دو قاضی مزایا بدهید که بروند در این مناطق هر کسی که در این مملکت خودش را خدمت‌گزار و صادق می‌داند باید همه مملکت را مثل تهران بداند و برای خدمتگزاری به مردم و مملکت آماده باشد بنده می‌خواستم از آقای صادق احمدی تقاضا کنم که اجرای این لایحه در مناطقی مثل ایلام، بلوچستان و سیستان که فاقد سازمان ارتباطی مجهز می‌باشد به چه صورتی انجام خواهد شد و وزارت دادگستری چه فکری دارد که امنیت قضائی و آسایش مردم را تأمین کند در موقعی هم که راجع به کمبود کادر اداری صحبت بود بنده به جناب آقای پرتو پیشنهاد کردم که از سپاهیان انقلاب استفاده کنند و استفاده هم شده است ولی باز می‌بینیم در نقاطی که مردم در رنج و زحمت هستند و دلشان می‌خواهد که از عدالت اجتماعی بیشتر بهره‌مند شوند سازمان ضروری و مایه‌الاحتیاج آنها تأمین نگردیده و بنده نمی‌دانم وزارت دادگستری برای رفع این مشکلات چه فکری کرده است تقاضا دارم مجلس را از برنامه‌های آینده و اینکه چه موقعی این نواقص مرتفع می‌شود مطلع دارند.

رئیس ـ آقای صادق احمدی بفرمائید.

صادق احمدی (معاون وزارت دادگستری) ـ عرض کنم مسئله گسترش سازمان‌های دادگستری در نقاط مختلف کشور یک مسأله واجد اهمیتی است که همیشه مورد توجه و اقدام وزارت دادگستری است و با احتیاجات مناطق مختلف کشور و امکانات وزارت دادگستری چه از لحاظ عامل انسانی که در درجه اول قاضی است و قاضی کسی نیست که بشود هر روز با انتشار یک آگهی صد یا دویست نفر پیدا کرد و برای این کار استخدام نمود. وزارت دادگستری با توجه به امکاناتش و با توجه به اینکه می‌شود گفت با قانونی که اخیراً تصویب فرمودید هر شش ماه یک بار آگهی منتشر می‌کند و می‌شود کفت کلیه داوطلبان را که عده‌شان در حدود پنجاه شصت نفر بیشتر نیست قبول می‌کند و این‌ها پس از طی کلاس کارآموزی برای رفع نواقص تشکیلاتی به نقاط مختلف کشو اعزام می‌شوند و باز در همین قانون که تصویب فرمودید ملزم فرمودید که آنها چند سال اول خدمتشان را حتماً در شهرستان‌ها انجام وظیفه بکنند برای اینکه رفع نواقص تشکیلات قضائی در نقاط مختلف کشور بشود و قضان همه در تهران جمع نشوند مسئله تشکیل خانه‌های انصاف و شوراهای داوری حقاً می‌شود گفت یکی از مسائلی است که فوق‌العاده در بسط و گسترش عدالت در اقصی نقاط مملکت کمک کرده است و روز به روز توسعه پیدا کرده است و به تعداد خانه‌های انصاف و شوراهای داوری اضافه شده است و محققاً یکی از علل تشکیل این خانه‌های انصاف و شوراهای داوری این بوده است که عدالت گسترش پیدا کند و بار دادگستری تا حدی سبک بشود که خوشبختانه در این راه توفیق بسیاری نصیب دستگاه دادگستری شده است جناب آقای ابوذر فرمودند که با آقای وزیر دادگستری صحبت کرده‌اند راجع به یکی از نقاط حوزه انتخابیه‌شان که احتیاج به دادگاه دارد همان‌طور که عرض کردم ضوابطی در دادگستری هست که مطالعه می‌شود که وقتی از محلی تقاضائی برای تشکیل دادگاه می‌شود از لحاظ جمعیت وضعیت جغرافیایی دوری و نزدیکی به دادگاه‌هایی که در حال حاضر هست بررسی می‌گردد ولی از لحاظ عامل انسانی هنوز مضیقه مرتفع نشده است معهذا یک نقطه‌ای که ضرورت پیدا کند که در آنجا دادگاهی تأسیس بشود تأسیس می‌شود و همان‌طور هم که آقای وزیر دادگستری فرمودند اقدام می‌شود، الآن هنوز تشکیلات شهربانی در بعضی جاها نیست و از این جهت تشکیل دادگاه مواجه با مشکلاتی است برای اینکه بودجه نگاهداری زندان و اساساً مسئولتی نگاهداری زندانی به شهربانی کل است نه با ژاندارمری، ژاندارمری در ابتدای کار کسانی را که متهم هستند زندانی بنموده و بعد این‌ها را تحویل مراجع قضائی می‌دهد بعداً دیگر مسئولیتی ندارد و بودجه‌ای هم برای نگاهداری زندانی ندارد باید تحویل شهبانی بشوند و در یک نقطه‌ای که دادگاه باشد و شهربانی نباشد مشکلات متعددی هست به همین علت است که گفته شده است که شهربانی بایستی در آن‌جا تأسیس بشود تا مشکلات تشکیل دادگاه تا حدی مرتفع شود و در صورتی که از سایر جهات هم موجبات فراهم شد اشکالی ندارد چون صرفاً وجود شهربانی دلیل بر این نیست که بشود بلافاصله دادگستری و دادگاه تشکیل داد و وزارت دادگستری ملزم به این کار باشد باید ضوابط دیگرش بررسی بشود از جمله بعد مسافت، موقعیت جغرافیایی، جمعیت در هر سال طبق آمار ما چند دادگاه بخش اضافه می‌کنیم تشکیل می‌دهیم و چند دادگاه بخش باز بالضروره تبدیل به دادگاه شهرستان می‌شود. از نظر رفع احتیاج مردمولی هیچ کدام این مسائل که به جای خود ضروری است و باید درست شود و در حد خودش صحیح و قابل توجه است ارتباطی با مادۀ ۲ قانون مدنی و مسدله حذف شش فرسخ یک روز ندارد چون در حال حاضر همان‌طور که جناب‌عالی می‌فرمائید محل مورد نظر جناب‌عالی ۴۵۲ کیلومتر فاصله تا مرکز قضائی ایلام دارد و مادۀ ۲ قانون مدنی دردی را دوا نمی‌کند البته رفع این مشکلات هم خواهد شد که در حد خودش درست است و باید اقدام شود.

رئیس ـ نظر دیگری در ماده واحده نیست؟

عبدالحسین طباطبائی ـ بنده استدعا کردم مقر بفرمائید لایحه برگردد به کمیسیون.

رئیس ـ شما آئین‌نامه را می‌دانید که برای برگشت لایحه کمیسیون تقاضای ۱۵ نفر لازم است.

دکتر ناصر بهبودی ـ فراکسیون حزب مردم این تقاضا را می‌کند و عده‌شان هم از ۱۵ نفر بیشتر است و پیشنهاد را هم تقدیم می‌کند.

رئیس ـ بسیار خوب با این پیشنهاد مخالفی نیست؟ آقای مهندس ارفع بفرمائید.

مهندس ارفع ـ بنده با اذعان به اینکه فرمایش همکار عزیزم جناب آقای طباطبائی در ضرورت مطلع ساختن مردم از تصویب قوانین قابل توجه است همیشه پیش خود فکر می‌کردم وقتی که اصل قضائی ما بر این اساس است که جهل به قانون رافع مسئولیت‌های افراد در مقابل قانون نخواهد بود فکر می‌کردم در مقابل جامعه‌ای که هنوز تعداد با سوادان آن جامعه به حد کافی نرسیده در میان جامعه‌ای که در اثر توسعه و گسترش کشور و پراکندگی جمعیت وجود نفرات آحاد در مناطق مختلف کشور اشکالاتی از نظر تفهیم و اطلاع بر قوانین ایجاد می‌کند چه طور ما اصل قضیه را بر این می‌گذاریم که جهل بر قوانین رافع مسئولیت نخواهد بود ولی در عین حال هم فکر می‌کردم اگر غیر از این باشد هر کس می‌تواند در موارد لزوم مدعی شود مطلع از قانون نبوده‌ام خودش را مبری از اجرای قانون بداند ولی جناب آقای طباطبائی ملاحظه بفرمائید که ما در این لایحه همان‌طور که معاون محترم وزارت دادگستری فرمودند خواسته‌ایم ضابطه‌ای را که مربوط به تاریخ اجرای قوانین است تغییر بدهیم و وضعی را که متناسب با زندگانی اجتماعی امروز ما نیست به هم بزنیم اما در یک چنین ماده‌ای که تغییر وضع بدهیم به هیچ وجه جایز نیست که بیائیم دولت را مکلف کنیم که وسائل انتشار را فراهم کند یا از رادیو این قوانین را منتشر کند دولت و نمایندگان دولت را اینجا تأئید کردند که این نکته‌ای که جناب عالی فرمودید مورد توجه و علاقه دولت هم واقع خواهد شد و عملا سعی خواهد شد تا جایی که مقدور باشد این‌کار انجام بشود ولی در حال حاضر نمی‌توانیم بگوئیم که دولت موظف باشد نشریه و رویه خاصی در تمام مملکت داشته باشد و به وسیله آن نشریه و رویه خاص قوانین را به اطلاع فرد فرد مردم برساند نه نین وسیله‌ای برای دولت وجود دارد و نه میسر است و نه به فرض اینکه چنین نشریه‌ای به وجود بیاید تمام اهالی کشور باسوادند و قوه فهم کامل این قوانین را با یک‌بار خواندن خواهند داشت همه تحصیل‌کرده نیستند ما باید در نظر بگیریم که اکثریت هنوز در طبقاتی هستند که آن‌ها از نظر سطح فکری و از نظر اطلاع و سواد در سطوح پائین هستند البته رادیو و دولت بایستی وسائل و موجباتی فراهم کند که ضمن گفتگوهای عدیده نه تنها به صرف انتشار این قوانین که متن خشک مصوبه‌ای را در رادیو بخوانند بلکه بنده معتقدم ساعات خاصی باید وجود داشته باشد قوانینی که با زندگانی افراد این اجتماع ارتباط به خصوص دارد گفته بشود بیان بشود به صورت گفتگو و مناظره در بیاید سؤال و جواب بشود و طوری بشود که در سطح ده هر کسی بتواند استفاده کند این وظیفه را دولت به عهده خواهد گرفت اما اجازه بفرمائید این مسئله را در متن قانون ذکر نکنیم برای اجرای قوانین چنین شرطی قائل نشویم.

رئیس ـ آقای طباطبائی بفرمائید.

طباطبائی ـ همان‌طور که جناب آقای مهندس ارفع فرمودند این لایحه متضمن دو قسمت است یکی انتشار قانون بر اساس مقررات سابق که عبارت از ۶ فرسنگ در روز بود که بنده در مقدمه عرایض عرض کردم که این وضع متناسب با زمان فعلی نیست و همان‌طور که آقای صادق احمدی توضیح دادند هیچ معقول نیست قانونی وضع بشود و آزادی عده‌ای زندانی به خاطر وضع انتشارش در یک گوشه مملکت ۵۶ روز وقت لازم باشد که یک زندانی عفوشده و بخشوده شده‌ای را، آزاد کنیم در این مورد من باز تأکید می‌کنم تأیید می‌کنم که عمل واقعاً صحیح است ولی آقای مهندس ارفع آن مسئله لزوم استحضار مردم بر مضامین و مفاد قوانین همچنان به قوت خودش باقی‌است و چنان‌چه ملاحظه می‌فرمائید برای این‌که به چنین مسئله‌ای توجه شود مثل اینکه دیگر مجالی پیش نخواهد آمد حالا با تصادف روزگار مجال فراهم شده است که این نقیصه را اگر بتوانیم برطرف کنیم.

رئیس ـ آقای طباطبائی این موضوع که فعلاً مطرح نیست.

طباطبائی ـ چه موضوعی؟

رئیس ـ همین موضوعی که می‌فرمائید چه طور به اطلاع مردم برسانند.

طباطبائی ـ حالا اگر نظر مقام ریاست بر این است که حتماً این ماده واحده به همین صورت تصویب بشود بنده عرضی ندارم ولی به نظر بنده ارتباط دارد جناب آقای مهندس ریاضی، چون مسئله این است که اگر خدای نخواسته امروز قانونی اینجا وضع شود و برای ده روز دیگر قابل اجرا باشد جناب‌عالی که حتی در تمام عمرتان یک‌بار روزنامه رسمی را ملاحظه نمی‌فرمائید...

رئیس ـ نحوۀ انتشار قوانین در روزنامه‌ها یا پخش از رادیو به مطلبی که فعلا مطرح است مربوط نیست.

طباطبائی ـ جناب آقای رئیس.

آب دریا را اگر نتوان کشید

هم به قدر قطره‌ای باشد چشید

حالا مجالی پیدا شده است اگر می‌فرمائید مسکوت بگذاریم به چشم بنده عرضی ندارم.

رئیس ـ آقای صادق احمدی بفرمائید.

صادق احمدی (معاون وزارت دادگستری) ـ استدعا می‌کنم جناب آقای طباطبائی به این عرض من توجه بفرمایند. نظر آقای طباطبائی این است که در حال حاضر که قوانین در روزنامه رسمی چاپ می‌شود کافی نیست و مردم مطلع نمی‌شوند بنده عرض کردم خدمتشان که یا باید یک نشریه خصوصی دولتی باشد که هست یعنی الآن روزنامه رسمی کشور همان نشریه دولتی است که از طرف روزنامه رسمی منتشر می‌شود و این نشریه در خصوص انتشار قوانین است پس این هست این قسمت تحصیل حاصل است می‌ماند آن قسمتی که دولت بیاید در مجلس در قانون روزنامه‌هایی که وابسته به دولت نیستند و صرفاً جنبه خصوصی دارند ملزم کند که شما قوانین را منتشر کنید و این را هم بنده فکر نمی‌کنم که چنین چیزی در قانون و الزام سازمان‌های خصوصی بر اینکه بایستی قوانین را حتماً منتشر کنند صحیح باشد باز هم بسته به نظر نمایندگان محترم است شق سوم این است که به وسیله رادیو دولت را ملزم کنند که قوانین را نشر بدهد. انتشار از رادیو یک اثر حقوقی نمی‌تواند داشته باشد بایستی حتماً در یک نشریه رسمی درج بشود تا یک اثر حقوقی داشته باشد والا انتشار در رادیو که بنده یک ساعتی گوش بدهم و یک ساعت گوش ندهم بعد بیایند بگوینددر فلان ساعت قانون را منتشر کردیم و شما گوش ندادید پس محکوم هستی اینکه نمی‌شود، بایستی طی یک نشریه رسمی منتشر بشود که همان روزنامه رسمی کشور است که در حال حاضر منتشر می‌شود بنا بر این اعاده لایحه به کمیسیون بنده فکر می‌کنم مشکلی را حل نخواهد کرد و در ماده نمی‌شود گنجاند که روزنامه‌های خصوصی ملزم هستند بر اینکه هر قانونی را چاپ کنند.

رئیس ـ چون آقایان پیشنهاد را پس گرفتند (طباطبائی ـ پس نگرفتیم) چرا پس گرفتند نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بنابراین به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به اجازۀ الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی مربوط به وسائل رفاه مختص دریانوردان و ارسال به مجلس سنا

۱۰- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به اجازۀ الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی مربوط به وسائل رفاه مختص دریانوردان و ارسال به مجلس سنا

رئیس ـ گزارش شور دوم راجع به اجازه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی مربوط به وسائل رفاه مختص دریانوردان مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه اول آبان ماه ۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه شمارۀ ۱۵۳۹۲ ـ ۱۸ /۴ /۱۳۴۸ راجع به اجازه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به قرارداد گمرکی مربوط به وسائل رفاع مختص دریانوردان را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۹۶۱ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهاد رسیده عنوان لایحه را اصلاح و ماده واحده مصوب شور اول را تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون اجازه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی مربوط به وسائل رفاه مختص دریانوردان

ماده واحده ـ به دولت اجازه داده می‌شود الحاق رسمی دولت شاهنشاهی ایران را به قرارداد گمرکی رفاه حال دریانوردان

Convention douaniere relative au material de Bien – etre destine aux gens demer

که در تاریخ یکم دسامبر ۱۹۶۴ در بروکسل منعقد شد و مشتمل بر یک مقدمه و ۱۹ ماده و یک ضمیمه می‌باشد به شورای همکاری گمرکی بروکسل اعلام و تشریفات لازم را انجام دهد.

وزارتین امور خارجه و دارائی مأمور اجرای این قانون می‌باشند.

مخبر کمیسیون دارائی ـ علی اکبر دانشمند.

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه ۳ آبان‌ماه ۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه راجع به اجازه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به قرارداد گمرکی مربوط به وسائل رفاه مختص دریانوردان را برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه ـ فتح‌الله مافی.

رئیس ـ ماده واحده مطرح است آقای دکتر الموتی بفرمائید.

دکتر الموتی ـ تذکری که بنده دارم در مورد این لایحه و لایحۀ مشابهی است که در جلسه امروز مطرح خواهد شد و البته یک اصلاح عبارتی است در این دو لایحه بنده می‌بینم در عنوان لایحه کلمه قرارداد است و در متن کلمه کنوانسیون و باز در لایحه دیگر هم همین‌طور است بنده می‌خواستم اینجا عرض کنم چندین بار دیگر هم اینجا عرض شد وزارت امور خارجه در مورد این لوایح و این کلماتی که جنبۀ بین‌الملی دارد باید یکی را انتخاب کند چون بنده فکر می‌کنم بین کلمه قرارداد و کلمه کنوانسیون تفاوت زیادی وجود دارد. کنوانسیون جنبه چند جانبه دارد وقتی که یک قرارداد بین چند کشور منعقد می‌شود این می‌شود کنوانسیون ولی قرارداد بین دو کشور هست اگر کلمه موافقتنامه قبول می‌شد شاید بهتر بود اما در این دو لایحه بنده می‌بینم در بعضی جاها کلمه قرارداد هست و در بعضی جاها کلمه کنوانسیون بنده فکر می‌کنم اگر کلمه کنوانسیون گذاشته شود خیلی بهتر است و این کلمه در تمام لایحه قید بشود و الا به این صورت صحیح نیست در عنوان قرارداد است و در متن کنوانسیون در این دو لایحه که امروز تصویب خواهد شد به صورت متشتت صحیح نیست همان‌طور که چندین بار عرض کردم وزارتخانه باید برای این نوع کلمات فکری بکند که وقتی که این قرارداد اینجا آمد به یک شکل باشد و وقتی هم به کمیسیون می‌رود تغییری پیدا نکند.

رئیس ـ آقای مهندس بهبودی بفرمائید.

دکتر مهندی بهبودی ـ در شور اول این لایحه بنده استدعا کردم معاون محترم وزارت دارائی که در آن روز به عنوان نماینده دولت تشریف داشتند تشریف بیاورندو منافع این الحاق را به عرض مجلس شورای ملی برسانند ایشان تشریف آوردند و فرمودند که ما در راه توسعه امور دریائی هستیم و لازم است که به این قرارداد ملحق بشویم ما هم آرزو می‌کنیم که امور دریائی مات روز به روز توسعه پیدا می‌کند و پرچم شاهنشاهی ما در اقیانوس‌های بی‌کران به اهتزاز باشد ولی بنده نظر معاونت محترم دارائی را به این تعریفی که از وسایل رفاه شده جلب می‌کنم نوشته است وسایل رفاه یعنی وسایلی که برای کارهای حرفه‌ای ـ فرهنگی ـ آموزشی ـ تفریحی ... و بعد توضیح داده که مخصوصاً کتاب نشریات وسایل سمعی و بصری لوازم ورزش و سرگرمی‌ها بنده خواستم از جناب‌عالی که می‌دانید ملوانان ما ممکن است از این قانون در بنادر سایر ممالک استفاده کنند همین‌طور که سایر ملوانان در بنادر ما از این مقررات استفاده خواهند کرد و این وسایل تفریحی و سرگرمی‌هایشان را بدون پرداخت عوارض گمرکی وارد کشورها می‌کنند خواهش می‌کنم تشریف بیاورید و توضیح بدهید که ملوانان ما چه سرگرمی‌هایی را وارد ممالک دیگر می‌کنند و ملوانان آن‌ها چه سرگرمی‌هایی را وارد مملکت‌ها می‌کنند و آیا این‌کار باعث نمی‌شود آن‌چه به نام اجناس قاچاق در خیابان‌های اسلامبول و جاهای دیگر دیده می‌شود روز به روز روبه تزاید باشد شما که قادر نیستند مرزهایتان را ببندید و کنترل بکنید ورود این وسایل تفریحی را چه طور کنترل می‌کنید.

رئیس ـ آقای گودرزی بفرمائید.

گودرزی (معاون وزارت امور خارجه) ـ با نظر جناب آقای دکتر الموتی نیست به اینکه کلمه کنوانسیون در هر دو قرارداد باشد اگر نمایندگان محترم موافق باشند بنده هم موافقم.

رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ با اجازه مقام محترم ریاست بنده در جواب نماینده محترم باید عرض کنم که استحضار دارند و خیلی بهتر از بنده توجه می‌فرمایند که سرگرمی‌ها بر حسب عقاید، افکار، معتقدات و زندگی‌ها مختلف و متنوع است ملوانان ما در کشورهای خارج یک نوع سرگرمی خواهند داشت احیاناً و ملوانان دیگری که می‌آیند کشور ما البته در سواحل و بنادر نه داخل کشور چون توجه می‌فرمائید بحث در آن مدت موقتی است که در بندری که زیست می‌کنند برای یک مدت کوتاه وسایل سرگرمی‌هایی داشته باشند آن‌هم البته همان‌طور که عرض کردم بر حسب نوع تربیت و آداب و رسومشان فرق می‌کند مردم ممالک شرقی یک نوع سرگرمی‌هایی دارند و مردم ممالک اروپائی و آمریکائی بر حسب نوع تربیتشان سرگرمی‌های دیگری احیاناً خواهن داشت اما اینکه به چه وسایلی وسایل سرگیمی اطلاق می‌شود جناب‌عالی بهتر از بنده می‌دانید. سرگرمی‌ها مختلف است مثلاً بولینگ یا طناب‌بازی یکی از وسایل سرگرمی است آن‌چه مورد نظر جناب‌عالی است خواستم خاطر مبارک را مستحضر کنم آن زمانی که که گمرک خودش را آماده پیوستن به این قرارداد کرد خودش را آماده برای محافظت و مراقبت از این‌که این‌گونه وسایل که احیاناً در خارج از این حدودی که طبق قانون معین شده است و به اصطلاح طبق حقوق و قواعد و قوانین گمرکی کشور مجاز است بر استفاده به مصرف نرسد کرده است و منتهای مراقبت در این باره می‌شود تصور نفرمائید که نظیر این قراردادها در سایر ممالک نیست.

اگر ما به این احتمال که امکان دارد بر اثر قبول چنین موافقتنامه‌ای و احیاناً از یک ضرر احتمالی نگران باشیم و از منافع یک قانون به احتمال یک ضرر احتمالی صرف‌نظر کنیم این درست نیست (دکتر بهبودی ـ خیلی متشکر می‌شوم اگر منافع این قرارداد را تشریح بفرمائید) تمام این مطالبی که ملاحظه می‌فرمائید از منافع این قرارداد است ملاظه بفرمائید ما یک کشور کنار و دور افتاده‌ای در جامعه جهانی نیستیم (صحیح است) ما یک کشوری هستیم که بایستی با تمام ممالک روابط حسنه تجاری، اقتصادی، بازرگانی و سیاسی داشته باشیم ما دارای بنادرر رقیبی هستیم که سعی می‌کنیم تمام کشش‌های اقتصادی بازرگانی و تموجات اقتصادی و بازرگانی و منافع اقتصادی سرحدات ما را به ویژه سرحدات دریایی ما را جذب کنند ما ضمناً باید اقداماتی بکنیم که بنادرمان آماده پذیرفتن مردمی که مراجعه می‌کنند و از جهت اقتصادی به نفع ما هست باشیم تنها منظورم این نبود که ما فقط و فقط چون ملاجان مادر بنادر آلمان یا آمریکا یا سایر کشورها پیاده می‌شوند باید به این قرارداد بپیوندیم خیر این مطلب به جای خودش هست ولی به طور مسلم کشور ما امروز بایستی حد اعلای وسایل را برای اینکه بنادر ما فرودگاه‌های ما به تمام وسایل و امکانات مجهز باشند به کار برد این خرجی که مثلاً امروز می‌کنیم و نمایشگاه آسیائی می‌سازیم برای چیست برای ایجاد روابط نزدیک و صمیمی و مؤثر و مفید بین کشور ایران و سایر ممالک است. حالا هم بزرگ‌ترین منفعتی که از این لایحه داریم این است که جذب می‌کنیم. کشتی‌ها و ملوانان را به بنادر خودمان و از رفتن به بنادر دیگری که مناسب نیستند و احیاناً جنبه رقابت دارند مانع می‌شویم.

رئیس ـ نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا ارسال می‌شود.

- طرح و تصویب گزاش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به اصلاح بعضی از مواد موافقت‌نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی بلژیک در مورد سرویس‌های حمل و نقل هوایی ما بین قلمرو دو دولت و ماوراء آنها و ارسال به مجلس سنا

۱۱- طرح و تصویب گزاش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به اصلاح بعضی از مواد موافقت‌نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی بلژیک در مورد سرویس‌های حمل و نقل هوایی ما بین قلمرو دو دولت و ماوراء آنها و ارسال به مجلس سنا

رئیس ـ گزارش کمیسیون‌ها در مورد اصلاح بعضی از مواد موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی بلژیک راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوائی ما بین قلمرو دو دولت و ماوراء آنها مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسۀ روز شنبه سوم آبان ماه ۱۳۴۸ با حضور معاونان وزارت امور خارجه و وزارت راه لایحه شماره ۷۵۶۴ مورخ ۴ /۴ /۱۳۴۸ دولت در مورد اصلاح بعضی از مواد موافقتنامه بین دولت شاهنشاه ایران و دولت پادشاهی بلژیک راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوائی ما بین قلمرو دولت و ماوراء آنها را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۹۵۸ چاپ گردیده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهادهای واصله با اصلاحی آن را تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به شرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد.

لایحه قانون اصلاح بعضی از مواد موافقت‌نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی بلژیک راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوایی مابین قلمرو دو دولت ماوراء آنها

مادۀ واحده ـ نامه وزیر امور خارجه دولت شاهنشاهی ایران به عنوان سفیر دولت پادشاهی بلژیک در تهران درباره اصلاح بعضی از مواد «موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی بلژیک راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوایی ما بین قلمرو دو دولت و ماوراء آنها» مورخ ۱۴ آوریل ۱۹۵۸ تهران و ضمیمه آن که مشتمل بر یک مقدمه و سه ماده و به منزله پروتکل اصلاحی موافقتنامه مزبور می‌باشد تصویب و اجازه مبادله آن داده می‌شود.

مخبر کمیسیون امور خارجه ـ فتح‌الله مافی.

گزارش شور دوم از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی

کمیسیون راه در جلسه روز شنبه سوم آبان ماه ۱۳۴۸ با حضور معاونان وزارت راه و وزارت امور خارجه لایحه شماره ۷۵۶۴ مورخ ۴ /۴ /۱۳۴۸ دولت در مورد اصلاح بعضی از مواد موافقت‌نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی بلژیک راجع به سرویس‌های حمل و نقل هوائی ما بین قلمرو دولت و ماوراء آنها را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون امور خارجه را در این مورد عیناً تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون راه ـ پوربابائی.

رئیس ـ ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه برای تصویب به مجلس سنا ارسال می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به اجازه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی ورود موقت وسائل علمی و ارسال به مجلس سنا

۱۲- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به اجازه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی ورود موقت وسائل علمی و ارسال به مجلس سنا

رئیس ـ گزارش کمیسیون‌ها راجع به الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی ورود موقت وسائل علمی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسۀ اول آبان ماه ۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحۀ شمارۀ ۱۵۳۹۴ ـ ۱۸ /۴ /۱۳۴۸ راجع به اجازه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی ورود موقت وسائل علمی را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۹۵۹ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و با توجه به پیشنهاد رسیده عنوان لایحه را صلاح و ماده واحده مصوب شور اول را تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون اجازۀ الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی مورد موقت وسائل علمی

مادۀ واحده ـ به دولت اجازه داده می‌شود الحاق رسمی دولت شاهنشاهی ایران را به کنوانسیون گمرکی ورود موقت وسائل علمی.

"Convention Douaniere Relative Al, Importation Temporaire de Materiel Scientitique"

که در تاریخ ۱۱ ژوئن سال ۱۹۶۸ در بروکسل منعقد شده و مشتمل بر یک مقدمه و ۲۶ ماده می‌باشد به شورای همکاری‌های گمرکی بروکسلو سازمان ملل متحد اعلام و تشریفات لازم را انجام دهد.

مخبر کمیسیون دارائی ـ علی‌اکبر دانشمند.

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسۀ ۳ آبان‌ماه ۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه راجع به اجازه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی ورود موقت وسائل علمی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد،

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه ـ فتح‌الله مافی.

رئیس ـ ماده واحده مطرح است آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ با اجازه مقام محترم ریاست خواستم استدعا کنم بنابر موافقتی که فرمودید اجازه بفرمائید در متن مادۀ واحده کلمه قرارداد به کنوانسیون گمرکی وسایل علمی تبدیل بشود و یکی این‌که به طوری‌که ملاحظه می‌فرمائید قراردادی که ضمیمه این هست یک مقدمه‌ای دارد که در موقع چاپ در متن ماده واحده افتاده چون نوشته شده است مشتمل بر ۴۶ ماده استدعا می‌کنم اگر موافقت بفرمائید نوشته شود مشتمل بر یک مقدمه و ۲۶ ماده چون مقدمه‌اش هم جزء قرارداد هست به طوری‌که ملاحظه می‌فرماید عرق مصوبات مجلس بر این جاری بوده است که جزئیات این نوع قراردادها را در متن مادۀ واحده ذکر می‌کردند اگر موافقت بفرمائید جمله مشتمل بر یک مقدمه و ۲۶ ماده اضافه بشود.

رئیس ـ نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی‌که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به معافیت گمرکی کالاهائی که تحت رژیم کابوتاژ حمل می‌شود و ارسال به مجلس سنا

۱۳- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به معافیت گمرکی کالاهائی که تحت رژیم کابوتاژ حمل می‌شود و ارسال به مجلس سنا

رئیس ـ گزارش شور دوم معافیت گمرکی کالاهائی که تحت رژیم کابوتاژ عمل می‌شود مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه اول آبان ماه ۱۳۴۸ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحۀ شمارۀ ۱۲۷۱۹ ـ ۱۸ /۶ /۴۸ راجع به معافیت گمرکی کالاهائی که تحت رژیم کابوتاژ حمل می‌شود را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۹۵۶ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و با توجه به پیشنهادهای رسیده مصوبه شور اول را با اصلاحاتی تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون معافیت گمرکی کالاهائی که تحت رژیم کابوتاژ حمل می‌شود.

مادۀ واحده ـ کلیه کالاهائی که بر اساس مقررات فصل دوم از باب ششم آئین‌نامه اجرای قانون اصلاح تعرفه گمرکی مصوب تیر ماه ۱۳۳۷ بین بنادر جنوب کشور و جزایر و بنادر خلیج فارس و دریای عمان به طور کابوتاژ حمل می‌شود از پرداخت کارمزد ئ هزینه‌های گمرکی که در مادۀ ۲۱۷ آئین‌نامه گمرکی پیش‌بینی شده و هم‌چنین عوارض غیرگمرکی معاف می‌باشد.

• تبصره ـ وزارت دارائی مأمور اجرای این قانون می‌باشد.

مخبر کمیسیون دارائی ـ علی اکبر دانشمند.

رئیس ـ آقای دانشمند بفرمائید.

دانشمند (مخبر کمیسیون دارائی) ـ در ماده واحده سطر چهارم کلمۀ «که» موقع چاپ افتاده است.

رئیس ـ آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی) ـ در سطر دوم یاء نسبت از کلمه گمرک افتاده است خواهش می‌کنم اصلاح بشود تعرفه گمرکی.

رئیس ـ نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به اجازه تحصیل مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال وام برای ژاندارمری کل کشور

۱۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به اجازه تحصیل مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال وام برای ژاندارمری کل کشور

رئیس ـ گزارش شور اول راجع به اجازه تحصیل مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال وام برای ژاندارمری کل کشور مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسۀ روز یکشنبه ۲۰ /۷ /۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه شمارۀ ۱۹۴۹۲ مورخ ۲۷ /۶ /۱۳۴۸ راجع به اجازه تحصیل مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال وام برای ژاندارمری کل کشور را که به شمارۀ ۹۵۲ چاپ گردیده است برای شور اول مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به شرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد.

لایحه قانون اجازه تحصیل مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال وام برای ژاندارمری کل کشور

مادۀ واحده ـ به ژاندارمری کل کشور اجازه داده می‌شود مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال (۲۸۰۰۰۰۰۰۰ ریال) از صندوق بیمه کارکنان نیروهای مسلح شاهنشاهی (سه درصد پرداخت شده از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری کل کشور) وام دریافت کند و برای تأمین کسری صندوق بازنشستگی ژاندارمری کل کشور در اختیار بانک سپه بگذارد و اعتبار لازم برای بازپرداخت وام مذکور را در بودجه سال‌های آینده منظور نماید.

مخبر کمیسیون دارائی ـ علی اکبر دانشمند.

گزارش شور اول از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشور در جلسه روز سه‌شنبه ۲۲ /۷ /۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحۀ راجع به اجازه تحصیل مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال وام برای ژاندارمری کل کشور را برای شور اول مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارائی را عیناً تأییدو تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون کشور ـ کلانتر هرمزی.

گزارش شور اول از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه روز پنج‌شنبه اول آبان ماه ۱۳۴۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه راجع به اجازه تحصیل مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال وام رای ژاندارمری کل کشور را برای شور اول مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارائی را عیناً تأیید و تصویب کرد.

اینگ گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون نظام ـ حکیمیان.

رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است آقای صائب بفرمائید.

صائب ـ موضوع لایحه که به عنوان تحصیل وام برای ژاندارمری کل کشور پیش‌بینی شده در متن به آن صورت نیست بلکه تقریباً در متن به صورت قرض‌الحسنه است برای اینکه اگر وام بود باید هم بهره معلوم باشد هم مدت وام چوم پولی که از صندوق بیمه کارکنان نیروهای مسلح شاهنشاهی دریافت می‌شود یعنی از کارکنان سازمان نیروهای مسلح شاهنشاهی دریافت می‌شود و به صندوق بیمه می‌رود، دیگر متعلق به دولت نیست و چون متعلق است به صندوق بیمه کارکنان نیروهای مسلح شاهنشاهی بنابراین بنده اینجا پیشنهاد کردم یکی مدت وام که چند سال بازپرداخت شود یکی هم بهره وام باید معلوم باشد و در این مورد پیشنهادی تهیه کرده‌ام که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس ـ آقای مرتضوی بفرمائید.

مرتضوی ـ بحثی که دربارۀ لایحه به عمل می‌آید ممکن است یک وقتی جنبه ماهوی داشته باشد و یک وقتی اگر به عنوان تذکر و مخالفت صحبت شود درباره طرز تهیه ماده واحده باشد البته تحصیل وام برای ژاندارمری کل کشور با مشکلاتی که در پرداخت حقوق بازنشستگان پیدا کردند فی‌حد نفسه یک راه‌حل معقولی است ولی بنده از طرز انشاء این ماده واحده متعجب شدم زیرا همیشه آرزوی قلبی من این است که در یک مجلسی که می‌شود گفت مجلس آمادمیک است در انشاء متن قانون رعایت و دقت بیشتری بشود و به رعایت اصولی که ملزم به رعایت آنها هستیم ملاحظه بفرمائید شما به ژاندارمری کل کشور اجازه می‌دهید وام تحصیل کند. به عقیده من از نظر قانون تشکیلات و از نظر تمرکز امور مالی ژاندارمری کل کشور یک واحدی نیست که بتواند شخصاً و مستقلاً از جائی وام دریافت کند چرا؟ برای اینکه ژاندارمری کل کشور یک سازمانی است تابع وزارت کشور در حقیقت من معتقد هستم که نباید خود وزارت کشور هم اجازه داشته باشد و بتواند مستقلا از حائی وام بگیرد بلکه این دولت است که این وام را در اختیار سازمان‌های مختلف می‌گذارد باز می‌بینیم که در ذیل ماده واحده تکلیفی برای ژاندارمری معین کردید که اجرای این تکلیف از اختیارات او خارج است. گفتید ژاندارمری مکلف است اعتبار بازپرداخت این مبلغ وام را در بودجه‌های سال‌های بعد تأمین کند. ژاندارمری کل کشور که مسئول تنظیم بودجه نیست بلکه این ماده را ما باید برای سازمانی از تشکیلات مملکت بنویسیم که عهده‌دار تنظیم بودجه مملکتی هستند. این دو ایراد را بنده در متن این ماده واحده دارم اما مسأله‌ای که اسباب تعجب بنده شده این است که چرا این لایحه به کمیسیون بودجه نیامد. برای اینکه هر اعتبار اضافی که ما از هر راهی تحصیل کنیم برای هر تشکیلات مطابق قانون بودجه اگر در چهارچوب بودجه معین نشود مصرفش ممتنع است و به اشکال مواجه می‌شود به خصوص در اینجا که از نظر اینکه اعتبار باز پرداخت این وام را به نحوی از انحاء باید از بودجه‌های سال‌های آینده مملکت تأمین کنیم روی این جهات و توجه به این مسائل بنده پیشنهادی تهیه کردم که تقدیم مقام ریاست می‌کنم که در کمیسیون‌ها با احضار خود بنده توضیح بدهم و انشاء‌الله متن را طوری تنظیم کنیم که از هر نظر جامع باشد.

رئیس ـ نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی‌که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای سیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید ماده واحده لایحه وام ژاندارمری به شرح زیر اصلاح شود:

ماده واحده ـ به ژاندارمری کل کشور اجازه داده می‌شود مبلغ دویست و هشتاد میلیون ریال از صندوق بیمه کارکنان نیروهای مسلح شاهنشاهی (سه درصد پرداخت شده از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری کل کشور) به عنوان وام دریافت کند و برای تأمین کسری صندوق بازنشستگی ژاندارمری کل کشور در اختیار بانک سپه قرار دهد. دولت مکلف است مبلغ فوق را با ۳% بهره ظرف مدت سه سال به اقساط متساوی در هر سال ضمن تأمین اعتبار در بودجه کل کشور به صندوق بیمه کارکنان نیروهای مسلح شاهنشاهی بپردازد.

سیدعلی صائب.

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید که ماده واحده مربوط به اجازه دریافت وام جهت ژاندارمری کل کشور به شرح زیر اصلاح گردد.

ماده واحده ـ به دولت اجازه داده می‌شود مبلغ ۲۸۰۰۰۰۰۰۰ ریال از صندوق بیمه کارکنان نیروهای مسلح شاهنشاهی (سه درصد پرداخت شده از بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری کل کشور) وام دریافت کند و برای تأمین کسری صندوق بازنشستگی ژاندارمری کل کشور در بودجه سال ۱۳۴۸ اضافه نماید.

• تبصرۀ ۱ ـ ژاندارمری کل کشور مجاز است اعتبار مذکور را جهت منظور فوق در اختیار بانک سپه بگذارد.

• تبصرۀ ۲ ـ دفتر بودجه کل کشور مکلف است اعتبار بازپرداخت دام دریافتی را در بودجه سال‌های آینده منظور نماید.

مرتضوی.

رئیس ـ لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح مواد ۱۳ و ۱۵۵ آئین نامه داخلی مجلس شورای ملی

۱۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح مواد ۱۳ و ۱۵۵ آئین نامه داخلی مجلس شورای ملی

رئیس ـ گزارش شور اول اصلاح مواد ۱۳ و ۱۵۵ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه ۶ آبان ماه ۱۳۴۸ اصلاح مواد۱۳ و ۱۵۵ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی را به شمارۀ ۹۶۸ چاپ شده است مطرح و با اصلاح عبارتی به شرح زیر به تصویب رسانید.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

اصلاح مواد۱۳ و ۱۵۵ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی

مادۀ واحده ـ مواد ۱۳ و ۱۵۵ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی به شرح زیر اصلاح می‌شود:

مادۀ ۱۳ ـ هیئت رئیسه دائمی مرکب است از رئیس و دو نایب رئیس و شش نفر منشی و سه کارپرداز و رؤسای فراکسیون‌های پارلمانی احزاب.

نواب رئیس و منشی‌ها و کارپردازان هر کدام به طور جمعی انتخاب می‌شوند، رئیس مجلس بر سایر اعضاء هیئت رئیسه و تمام دوایر مجلس ریاست دارد. در جلسات علنی منشی‌ها طرفین رئیس جلوس خواهند نمود.

مادۀ ۱۵۵ ـ در صورتی که سؤال کننده از پاسخ وزیر یا معاون او قانع نشود رئیس مجلس به تقاضای سؤال کننده موضوع را به کمیسیون رسیدگی به سؤالات ارجاع می‌نماید.

کیسیون مزبور مکلف است از تاریخ ارجاع سؤال ظرف دو ماه برای روشن‌شدن مطلب به هر طریق که صلاح بداند اعم از خواستن سوابق امر و یا اخذ توضیح کتبی یا شفاهی از شخص وزیر و هر گونه تحقیقات دیگری که لازم بداند به موضوع رسیدگی نموده، در صورتی‌که مسامحه در اجرا یا تخلف یا نقص قانون مشاهده نمود گزارش خود را تنظیم و به مجلس تقدیم دارد. (هر گاه مدت دو ما برای رسیدگی کافی نبود کمیسیون می‌تواند با اجازه مقام ریاست مجلس فقط برای دو ماه دیگر مدت رسیدگی را تمدید نماید).

گزارش مزبور در مجلس مطرح می‌شود و پس از اظهارات سؤال کننده و وزیر یا معاون او و بیانات یک مخالف و یک موافق که هر کدام از نیم ساعت تجاوز نخواهد نمود نسبت به آن اخذ رأی به عمل خواهد آمد چنان‌چه مجلس با تصویب گزارش مزبور عدم رضایت خود را از وزیر ابراز نمود طبق اصل ۶۷ متمم قانون اساسی رفتار خواهد شد.

مخبر کمیسیون دادگستری ـ دکتر وفا.

رئیس ـ آقای مهندس بهبودی بفرمائید.

دکتر مهندس بهبودی ـ امروز برای هم‌مسلکان من برای من و سایر اعضای حزب مردم که ۱۳ سال در سنگر حزب مردم فداکاری کردند و استقامت به خرج دادند و نام حزب را زنده نگه‌داشته و از ناملایمات و فشارها نهراسیدند روز خوشی است که مجلس شورای ملی رسماً تأیید می‌کند وجود احزاب را، وجود لیدر حزب را در مجلس حق این بود که این تصمیم زودتر گرفته می‌شد ولی باز هم از این‌که امروز این تصمیم را گرفتند من و سایر رفقایمان متشکریم زیرا ثمره مبارزات سرسختی که با طرفداران سیستم یک حزبی در این مملکت داشتیم امروز می‌بینیم ولی شما که اصل را قبول کردید که باید به اداره این خانه و خانواده به اقلیت مجلس هم حقی داد چرا نخواستید از راه عملی ترش که همان شرکت در هیئت رئیسه بود این حق را به اقلیت مجلس می‌دادید؟ ولی به هر حال تا همین حد هم باز متشکر هستیم موضوعی که من لازم دیدم به عرضتان برسانم این است که در بعضی از مواد آئین‌نامه پیش‌بینی شده است که ۱۵ نفر از نمایندگان مجلس باید پیشنهادی تقدیم مقام ریاست بنمایند تا مقام ریاست بتوانند آن پیشنهاد را مورد توجه قرار بدهند.

رئیس ـ اینطور نیست یا ۱۵ نفر از نمایندگان یا رئیس مجلس و یا دولت.

دکتر بهبودی ـ بله ولی امروز که ما اصل فراکسیون حزبی را در مجلس قبول می‌کنیم و این حق را می‌دهیم که لیدر فراکسیون عضو هیئت رئیسه باشد بنده تقاضایم این است که اکثریت محترم موافقت بفرمایند آن موارد آئین‌نامه که تصریح دارد

که بنا به پیشنهاد دولت یا رئیس محترم مجلس یا ۱۵ نفر از نمایندگان مجلس یک جملۀ دیگر هم اضافه بشود «یا به پیشنهاد رئیس فراکسیونی که ۱۵ نفر عضو در مجلس داشته باشد».

رئیس ـ این تحصیل حاصل است، لزومی ندارد.

دکتر بهبودی ـ عرض کنم ما اگر بخواهیم مفاد آئین‌نامه را اجرا کنیم ذکر این جمله ضروری است وی از آنجائی که تفسیر مواد آئین‌نامه در اختیار مقام ریاست گذاشته شده و چون مقام ریاست می‌فرمایند که لیدر فراکسیون به نمایندگی فراکسیون اگر پیشنهاد بدهد آن پیشنهاد به نمایندگی ۱۵ نفر اعضای فراکسیون قبول است بنده از پیشنهاد خودم صرفنظر می‌کنم ولی در مورد مواد ۱۳ و ۱۵۵ پیشنهادهائی دارم که حضورشان تقدیم می‌کنم.

رئیس ـ آقای دکتر حکیم شوشتری بفرمائید.

دکتر حکیم شوشتری ـ با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم تا آنجا که بنده اطلاعدارم در قانون اساسی و سایر قوانین ما حزب و قانونی بودن آن تعریف نشده، تمام اجتماعاتی که در مملکت برخلاف قوانین مملکت عملی انجام ندهند می‌توانند تشکیلاتی داشته باشند، و چه بسا احزاب مختلفی یک نفر نماینده در مجلس داشته باشد و آن یک نفر لیدر فراکسین آن حزب باشد، بنده تصور می‌کنم ضمن اینکه واقعاً اقلیت مجلس را بایستی در تصمیماتی که هیئت رئیسه مجلس اتخاذ می‌کند در مسیر گذاشت و به اطلاعشان رساند ولی آیا ما اگر این مادۀ ۱۳ را به این صورت در بست تصویب کنیم و هیچ ضابطه‌ای برای احزاب و تعداد نماینده در مجلس نگذاریم همیشه اگر وضع مملکت به وضع امروز مملکت نبود و احیاناً هر کس در مجلس برخاست و گفت من یک حزب دارم و بایستی عضو هیئت رئیسه باشم و یا ۷۰ نفر آدم بلند شوند بگویند ما لیدر حزب هستیم و حق شرکت در هیئت رئیسه را داریم، بنده فکر می‌کنم این کافی و وافی به مقصود نیست و بایستی حداقل یک ضابطه‌ای به تعداد پنج نفر نمایندگان حزب پان‌ایرانیست و یا مثلاً ده نفر یا ۱/۲۰ یا ۱/۱۰ خلاصه یک ضابطه‌ای باید گذاشت در حال حاضر تشکیلات مختلفی هست، تشکیلات ناسیونالیست‌ها هست که ما می‌بینیم جلساتی دارند و فردا هم ممکن است یک نفرشان بیاید به مجلس و آیا صحیح است که بگوید من باید طبق این ماده در هیئت رئیسه مجلس باشم بنابراین برای این مطلب یک ضابطه‌ای بگذارید، اینکه نماینده ۱۸۰ نفر بیاید در هیئت رئیسه و نماینده یک نفر هم بیاید در هیئت رئیسه به نظر من این صحیح نیست باید برای این مطلب فکری کرد، بدون ضابطه نمی‌شود با توجه به اینکه باز هم عرض می‌کنم در قوانین مملکت ما تا آن‌جا که من یاد دارم تعریفی برای حزب وجود ندارد و جز این‌که اعمال خلاف قانون انجان ندهند، بنابراین برای اینکه اعضای محترم کمیسیون دادگستری و آقایان رهی برای این کار پیدا کنند و فکری بکنند بنده بین‌الشورین پیشنهادی تقدیم می‌کنم.

رئیس ـ نظر دیگری نسبت به اصلاح این دو ماده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید عبارت زیر به آخر مادۀ ۱۳ آئین‌نامه داخلی مجلس اضافه شود «در صورتی که به یکی از سمت‌های فوق انتخاب نشده باشند».

با تقدیم احترام ـ سید علی صائب.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌کند که تبصرۀ زیر به مادۀ ۱۵۵ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی اضافه شود.

• تبصره ـ اعضاء کمیسیون رسیدگی به سؤالات به تعداد مساوی از اعضاء فراکسیون‌های اکثریت و فراکسیون‌های اقلیت تشکیل خواهد شد.

با تقدیم احترام ـ ناصر بهبودی.

ریاست معظم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌کند تبصره زیر به مادۀ ۱۵۵ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی اضافه گردد.

• تبصره ـ هنگام اخذ رأی نسبت به گزارش کمیسیون پنج نفر از نمایندگان عضو کمیسیون می‌توانند پیشنهاد نمایند که نسبت به گزارش اخذ رأی با ورقه یا اخذ رأی مخفی انجام گیرد.

رأی مخفی به وسیله مهره‌های سفید و سیاه انجام خواهد شد و اگر رأی دهنده خود را کاملاً مخفی نکنند و به طریقی آن را بنمایاند رأی آن یک نفر باطل محسوب می‌شود.

با تقدیم احترام ـ ناصر بهبودی.

ریاست معظم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌کند که مادۀ ۱۳ آئین‌نامه بدین شرح اصلاح گردد.

مادۀ ۱۳ـ هیئت رئیسه دائمی مرکب است از رئیس و دو نایب رئیس و رؤسای فراکسیون‌های پارلمانی احزاب و سه کارپرداز و شش نفر منشی ... الخ.

ضمناً قبل از کلمه دوایر مجلس کلمه ادارات نیز اضافه شود.

با تقدیم احترام ـ ناصر بهبودی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراماً در مورد لایحه اصلاح مواد ۱۳ و ۱۵۵ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید و رؤسال فراکسیون‌های پارلمانی که حداقل ۱۰ /۱ تعداد نمایندگان در مجلس عضو داشته باشند.

با تقدیم احترام ـ دکتر حکیم شوشتری.

ریاست معظم مجلس شورای ملی

اینجانب پیشنهاد می‌نماید که به مادۀ ۱۳ تبصره ذیل الحاق شود.

• تبصره ـ در صورتی که اعضاء فراکسیون احزاب کمتر از پنج نفر نباشد.

هاجر تربیت.

رئیس ـ گزارش کمیسیون دادگستری و پیشنهادات رسیده به کمیسیون دادگستری ارجاع می‌شود ضمناً خواستم توضیح بدهم این مطلبی نیست که طبق آئین‌نامه در صلاحیت کمیسیون دادگستری باشد، به هر کمیسیون دیگر ممکن بود که بنده ارجاع بکنم منتهی در کمیسیون‌های موجود در مجلس بنده فکر کردم کمیسیون دادگستری مناسب‌تر است که در این موضوع اظهار نظر کند (صحیح است) و خیال می‌کنم لازم نباشد که به صورت ماده واحده باشد چون موضوع آئین‌نامه داخلی مجلس است و تصمیم قانونی نیست بنابراین اصل گزارش و پیشنهاداتی رسیده است به کمیسیون دادگستری ارجاع می‌شود تا گزارش کمیسیون دادگستری بعداً به اطلاع مجلس برسد و در این‌جا مطرح بشود.

- ختم جلسه

۱۶- ختم جلسه

رئیس ـ چون فعلاً مطلب دیگری در دستور نداریم با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم. تاریخ و دستور جلسه آینده بعداً به اطلاع خانم‌ها و آقایان خواهد رسید.

(ساعت یازده و چهل دقیقه صبح جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی.