مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ دی ۱۳۴۳ نشست ۱۳۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۱۰ دی ۱۳۴۳ نشست ۱۳۳
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۱۳۳
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت جلسه
۲- طرح سؤال آقایان: سعید وزیری احتشامی‌راجع به سیاست خارجی و جواب آقای نخست وزیر
۳- تقدیم یک فقره لایحه راجع به اجازه تحصیل اعتبار برای تأمین قسمتی از هزینه‌های عمرانی کشور
۴- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
| مجلس نیم ساعت قبل از ظهر بریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- تصویب صورت جلسه
۱- تصویب صورت جلسه
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه-
- آقایان طباطبائی- مهندس پروشانی - مهندس آراسته- کورس- یعقوب تهرانی- پاک‌ذات.
غائبین بی‌اجازه-
- آقایان بختیار بختیاریها- دکتر مصباح زاده.
غائبین مریض-
- آقایان موسوی- مهرزاد- دکتر حاتم سلیمانی- موقر- جهانگیری- بانونفیسی.
رئیس- راجع بصورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ آقای مهندس ارفع.
مهندس ارفع- اصلاح مختصری است که تقدیم می‌کنم.
رئیس- اصلاح می‌شود. نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود. آقای دکتر قراگزلو.
دکتر قراگزلو- نامه‌ایست از آقای علی خرم بخت دبیر دبیرستان دانش قم و همچنین تقاضائی راجع به الحاق بخش خلجستان به قم تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- آقای مرادی.
علی مرادی- نامه‌ایست از کارمندان اداری وفنی کارخانه قند میاندوآب تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای معتمدی.
معتمدی- سه برگ شکایت است که عیناً تقدیم می‌کنم.
- طرح سؤال آقایان: سعید وزیری- احتشامی راجع به سیاست خارجی و جواب آقای نخست وزیر
۲- طرح سؤال آقایان: سعید وزیری- احتشامی راجع به سیاست خارجی و جواب آقای نخست وزیر
رئیس- وارد دستور می‌شویم سؤال آقایان سعید وزیری و احتشامی از دولت مطرح است، آقای سعید وزیری صحبت میفرمائید؟
سعید وزیری- بله قربان.
رئیس- بفرمائید.
سعید وزیری- بنده گرچه یک نسخه از صورت جلسه آن جلسه‌ایکه سؤال کردم در دسترس ندارم میل داشتم در موقعیکه آقای رئیس محترم دولت برای جواب آن سؤال تشریف می‌آورند چون بعد از سؤال زیارتشان نکرده بودم سطر، سطر بعضی نکات صورت جلسه را در حضورشان بخوانم هم برای اطلاع خود ایشان وهم برای اطلاع ملت ایران و خارجی که بدانند سؤالی که من از دولت کرده‌ام و اینجا تذکر داده‌ام مطلقاً قصد مخالفت با دولت به آن مفهومی که سابقاً از سؤالها در مجلس مستفاد میشده است نبوده و چنین مفهومی را نداشته است و نمی‌تواند داشته باشد و من شخصاً فکر می‌کنم هرگز چنین سؤالی را از دولتهائی که خدمت می‌کنند نخواهم کرد و هر وقت سؤال به آن عنوان بکنم استیضاح خواهم کرد اینست که قطعاً یک سؤالی کاملا با مفهوم دوستی و کاملا برای تقویت دولت برای اینکه امکانی داده باشد بدولت و رئیس محترم دولت که صحبت بفرمایند و مطالبی را که رئیس محترم دولت در مجلس محترم سنا عنوان فرمودند که خود من از رادیو کلمه بکلمه با کمال علاقه شنیدم برای خود من بسیار جالب بود ولی چون سؤال کرده‌ام و احتمالا دو سه روزی که از آن گذشته است شاید اطلاعات و معلومات تازه بدست آمده یا اقدامات تازه‌ای از طرف دولت معمول شده باشد اینست که بنده فکر می‌کنم از نظر مقررات مجلس که سؤال شده است چقدر خوبست که دولت سعه صدر نشان اینست که بنده فکر می‌کنم از نظر مقررات مجلس که سؤال شده است چقدر خوبست که دولت سعه صدر نشان بدهد ولو بعنوان تکرار مکررات هم تلقی بشود باز فکر می‌کنم لذت بخش خواهد بود که مقام محترم ریاست خواهش می‌کنم طبق‌آئین‌نامه مجلس بهمان اندازه‌ایکه آقای رئیس محترم دولت صحبت خواهند فرمود برای منهم وقت داده شود تا مطالبی که دارم عرض کنم.
رئیس- آقای نخست وزیر.
نخست وزیر (حسنعلی منصور)- اشاره بفرمایش دوست بزرگوارم آقای سعید وزیری سؤالی را که ایشان فرموده بودند نسبت به توضیحاتی درباره سیاست خارجی دولت و خاصه مسئله حساسی را که در خاور میانه و در مورد خلیج فارس و مسائل مربوط به روابط ایران با کشورهای همجوار فرمودند لازم بود هر چه زودتر از طرف دولت دو موقعیکه این سؤال طرح می‌شود مطالبی به استحضار مجلس شورای ملی برسد ولی همانطور که اشاره فرمودند چون مشابه این سؤال در مجلس سنا هم قبلا شده بود و دولت هم بر حسب وظیفه دوشنبه گذشته آنچه که نسبت به سیاست متین و اصیل ایران درباره امور بین‌المللی و مسائل خارجی مطرح بود در مجلس سنا بیان داشت (صحیح است) با وجود اینکه نکات اساسی این سیاست بطور کامل تشریح شد معذلک در پاسخ آقای سعید وزیری دوست عزیزم چند کلمه‌ای اضافه می‌کنم و قضاوت آن را بمجلس محترم شورای ملی واگذار می‌کنم برای اینکه تکرار مکررات نشود و عرایض روز دوشنبه بنده نسبت بسیاست خارجی ایران خوشبختانه تا حدی که استنباط می‌شود و روی گزارشاتی که از داخل و خارج کشور بدست آمده چون بیان یک حقیقت و بیان یک سیاست اصیلی بوده است تأثیر خود را چه نسبت به ملت ایران و چه نسبت به افراد صلح طلب و عاشقان صلح بین‌المللی کرده است (صحیح است) بنده تصور می‌کنم که هر ملتی باید سیاست خارجی خود را روی اصول و مبانی محکم ارکان داخلی خود و سنن باستانی خود، رژیم سیاسی خود و مسائل اقتصادی و اجتماعی خودش بنا کند بتاریخچه گذشته بر نمی‌گردم بعد از شهریور ۱۳۲۰ ما با امواج خروشان دریای متلاطم سیاستهای بین‌المللی روبرو بودیم که خوشبختانه همین سیاست اصیل و همان تدبیر و دور اندیشی و همان ثبات رژیم مملکت از لحاظ اینکه رهبری خدمند بر آن حکومت و ارشاد و هدایت می‌فرمودند ما را توانست از گزند حوادث مصون و محفوظ بدارد (صحیح است) و امروز در تمام دینای کنونی دولتی مترقی تحولاتی عمیق و اساس و شالوده محکمی را بنا کنیم تا بتوانیم محرومیت‌های گذشته و آنچه را که در اثر قصور قرنهای متمادی برای ملت ایران از نظر اقتصادی و اجتماعی بوجود امده است در اسرع وقت جبران کنیم بیان حقیقتی از لحاظ سیاست متین و کاملا عاقلانه‌ای را که دولت ایران با توجه به اصول منشور ملل متحد و با توجه به علاقه دوستی و روابط برادری و برابری با تمام کشورهای جهان روی احترام متقابل در مجلس سنا ابزار شد حقیقتی است که به آن همیشه اطمینان داریم و روی آن عمل خواهیم کرد و تصور می‌کنم مجلس شورای ملی با لا تفاق سیاست را که از اصول حقیقت و اصالت خارج نباشد و کاملا روی منافع ملت ایران باشد تأیید و تأکید می‌فرمایند (صحیح است) اسناد و مدارکی را که بنده در مجلس سنا ارائه کردم یک حقایق و شواهد زنده‌ای بود از اینکه ما در هر موردی چگونه فکر می‌کنیم و چگونه عمل می‌کنیم حالا اگر کسانی نتوانند خود را با چنین اصالتی تطبیق بدهند دلیلی نیست که ما از دیگران تقلید بکنیم بلکه توجه کامل بوضع داخلی کشور و توجه لازم به امنیت داخلی مملکت و اجرای سریع برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی مملکت موجب می‌شود که ما هم در داخل و هم در خارج بتوانیم نسبت بوضع مملکت و حفظ حقوق حقه ایران کاملا ناظر و با دقت خاصی نسبت به آن عمل بکنیم (احسنت) بنده بنمایندگان محترم مجلس که بدون تردید با من هم عقیده هستند اطمینان قطعی می‌دهم که ما بهیچوجه من‌الوجه با ملل عرب نه تنها کوچکترین کدورت و خصومتی نداریم بلکه هم بستگی کامل داریم (صحیح است) بنده در مجلس سنا اشاره به نکته‌ای کردم که در اینجا تکرار آن را لازم نمیدانم هیچوقت اعراب برایران مسلط نشدند (صحیح است) بلکه روح دین مبین اسلام بود که قلوب ایرانیان را تسخیر کرد (احسنت- احسنت) و این الهامی را که ما از دین اسلام گرفته‌ایم و ادامه می‌دهیم تحت همان شرائط و تحت همان رویه عادلانه و برادرانه و برابرانه است که تمام کوشش ما باید مبذول بشود که منطقه خاورمیانه خاصه در کشورهای اسلامی آنچه که صلح و آرامش ضروری است حفظ بشود تا این ملل بتوانند از توسعه اقتصادی و اجتماعی خودشان بهره‌مند بشوند چنانکه دوت ایران که یک کشور اسلام است توانسته است با داشتن یک رژیم ثابت سیاسی و اقتصادی و اجتماعی یک چنین تحولاتی را در مملکت پایه گذاری کند که در حقیقت از عالم بزرگ اسلام الهام گرفته شده است و شاهنشاه ایران همیشه اظهار کرده‌اند که یک بنده کوچک پرودگار بزرگ هستندکه برای خدمت این مملکت تمام کوشش خود را مبذول می‌دارند واین مورد نهایت احترام ملت ایران است و ملت ایران پشتیبان شاهنشاه و دولت خود که مجری یک سیاست منطقی و عاقلانه و مدبرانه منطبق با اصول منشور ملل متحد و حفظ حقوق ملت ایران با توجه بمناقع ملی ما باشد از بذل جان و مال و خون خود دریغ نخواهد کرد (صحیح است- احسنت) احساساتی را که در این چند روز از تمام طبقات مختلف مردم ایران از نقاط دور دست از کشورهای خارجی از خبر گزاریها و روزنامه‌ها و مجلات بدست بنده رسیده گویای بر این است که وقتی انسان بحق و حقیقت متوسل بشود جای خودرا می‌تواند در جامعه بشری باز کند (صحیح است) بنده آنچه را که گفته‌ام توجیه آن بود که اگر کسی بحقیقت یک ملتی مانند ملت اصیل ایران و بیک رهبری بزرگ مانند شاهنشاه ایران حق ناشناسی بکند با اسناد و مدارک مدلل و مبرهن ثابت کردم که ما خواهان سعادت ملل دیگر هستیم باشد تا آنها هم روزی همین سیاست و همین سیره منطقی و عاقلانه را ادامه بدهند (صحیح است) و در صلح بین المللی شریک و سهیم باشند بنده متأسفم که در اثر تحریکات چند ماه اخیر یک نگرانیهائی در ملت ایران بوجود آمده و این نگرانیهانه از اینجهت بود که ملت ایران واقعاً بیم آن دارد که حوادثی خدای نکرده کوچکترین اثری را در وضع داخلی ایران بوجود بیاورد و یا کوچکترین اهری را در وضع داخلی ایران بوجود بیاورد و یا کوچکترین اثری را در وضع داخلی ایران بونجود بیاورد و یا کوچکترین حقی از این ملت تضییع بشود هیچگاه ملت ایران در تاریخ خود بیاد ندارد که حقوقی را از دست داده باشد ولو احتمالا موقتاً بوده است توانسته است با افتخار بزرگتری آنرا مجدداً بدست بیاورد ولی لازم بود با توجه بحقایق معلوم بشود که ما نگرانی از هیچ سیاست تجاوزکارانه‌ای نداریم و در عین حال که باید نسبت بوضع امور داخلی خودمان و حفظ قوای تأمینی خودمان چه در حال و چه در آینده کوشش مستمر مبذول بداریم از وجب بوجب خاک و منافع آن یک ملت اصیلی مانند ایران و یک مردم شرافتمندی که شما نمایندگان آن هستید دفاع خواهد کرد (احسنت) و این دفاع بدست دولت و ارتش تنها نیست بلکه دولت و ارتش و ملت ایران است که در راه حق و حقیقت جهاد خواهد کرد و کسی را یارای تخطی بحقوق حقه ایران نیست (صحیح است) بنده اگر اسم از کشور خاصی نمی‌برم و یا اسم از افرادی نمی‌برم برای این است که آنچه لازمه حق و عدالت بود روز گذشته در مجلس سنا عنوان کردم و اجازه می‌خواهم از نمایندگان محترم مجلس که به بیان کوتاه و قاصر من اکتفا بفرمایند و اطمینان داشته باشند که این راه تحول عمیقی را که ایران در پرتو آرامش و ثبات توانسته است آغاز بکند و هنوز آغاز یک جهادی است برای زندگی بهتر برای ملت ایران ما با موفقیت ادامه خواهیم داد و این مسائل تحریکات خارجی همیشه خارهائی است که نه تنها خاص این مملکت است بلکه در کشورهای دیگر هم نظایر بسیار دارد ولی ما را نباید از آن راه اصیل و منطقی و مترقی خودمان باز دارد و اگر روزی لازم باشد بنده اطمینان دارم که فرد فرد ملت ایران نان روزانه خود را برای دفاع از حقوق حقه خود خواهد داد و جان خود را برای دفاع از هر وجب از خاک خودش نثار خواهد کرد (صحیح است) ملت ایران از غنی و فقیر همیشه نشان داده است که در مواقع حساس تاریخی چنان اتحاد و اتفاق و یگانگی دارد که احتیاجی به تحریک احساسات نیست (صحیح است) احساساتی را که امروز در سراسر ایران بپا شده است روی بیان حقیقت یک رئیس دولت نیست این من هستم که از ملت ایران و از نمایندگان ملت الهام گرفته‌ام (احسنت) که بتوانم با چنین قدرتی در مجلسین ایران بگویم که شما واقعاً باید این راه ترقی و تعالی را طوری در تحت رهبری شاهنشاه به پیمائید که نه در داخل ما افراد مخرب و مغرض بتوانند رسوخ کنند و نه از خارج کسی را یارا و توانائی سد کردن راه ترقی ایران باشد اگر حسودان و بد اندیشان نتوانند پیشرفت ملتی چون ایران را ببینند بدابحال آنان ولی ما ملتی نبودیم که از استعمار خارج شده باشیم و امروز غبطه بحال دیگران بخوریم (آفرین) ما ملتی نبودیم که در یوغ استعمار قرار گرفته باشیم و حس حقارت داشته باشیم این ملت باهوش و با استعداد ایران است که قرنها با آرامش و قرنها با سلامتی نفس و قرنها با اصالت زیست کرده است و خواهد کرد ما چشم داشتی بخاک و منافع دیگران نداریم و اجازه نخواهیم داد افراد دیگری هم کوچکترین تخطی به ایران و ایرانی بکند بنده اطمینان می‌دهم که دولت با تمام قدرت تمام مسائلی را که از لحاظ امنیت مملکت ضروری است تأمین کرده است و تقویت خواهد کرد و نسبت به اجرای سریع برنامه‌های مترقی شاه و ملت دقیقه‌ای از خدمتگذاری قصور نمی‌کند شما نمایندگان ملت که حامی و پشتیبان چنین فلسفه بزرگ یاری می‌کند ما شاهنشاه ایران را بعنوان فردی که از فکر نیروی الهام بخشش استفاده می‌کنیم ولی دولت را مسئول انجام خدمات خوب و بد خود میدانیم در این راه کوشش خواهیم کرد که هم شاهنشاه راضی باشدند و هم ملت ایران نسبت به آینده خود با نهایت امیدواری کامل راه ترقی و تعالی را به پیماید (احسنت) بنده بیش از این عرض نمی‌کنم و فکر می‌کنم سیاست خارجی، گزافگوئی غلواهانت بدیگران اسائه ادب به سران کشورها نیست این سیاست سیاست اصیل و نجیبانه‌ای نیست ما راه مسالمت و راه برادری و صفا را با تمام کشورها خاصه کشورهای همسایه خاصه کشورهای اسلامی خاصه کشورهای خاورمیانه باز گذاشته‌ایم و قلوب ایرانیان با قلوب این مردیمی یکه تشنه اصلاحات هستند نه تشنه شنیدن حرفهای جاه طلبانه بهم آمیخته‌ایم و عرایض بنده اطمینان دارم که در قلوب مدرم ایران نه تنها مؤثر می‌شود بلکه با اطلاعاتی که بدست من رسیده است در افرادی که تشنه صلح و آرامش در دنیای امروز هستند بی‌تأثیر نبوده است و اگر بیش از این بگویم متأسفانه درباره عرایض خودم گفته‌ام و این را جایز نمیدانم (مرتضوی- بسیار عالی بود) ولی بشما روی می‌آورم که بدانید ساست خارجی یعنی سیاستی که حافظ منافع ملی یک ملت باشد (صحیح است) و آن سیاست سیاست سالمی که ایران پیروی کرده است و هر روز اقتضا بکند که این سیاست تغییری پیدا بکند بر روی منافع ملت ایران تکیه خواهد کرد (احسنت) و غیر از این سیاست سیاست نیست جاه طلبی‌های فردی است آن جاه طلبی‌های فردی در رژیم مملکت ما صادق نیست چون سیاست رهبری کننده مملکت ما اجازه نمی‌دهد که سیاست رهبری کننده مملکت ما اجازه نمی‌دهد که سیاست رهبری کننده مملکت ما صادق نیست چون سیاست رهبری کننده مملکت ما اجازه نمی‌دهد که سیاست و روش جاه طلبانه یا مطالب شخصی و یا افکار خصوصی را در زندگی و آینده، یک ملتی بتوانند بازی بکنند و یا احتمالاً مضر قرار بگیرید ماهمه در دوران گذشته معایب چنین سیاستهای خصوصی را احساس کرده‌ایم و دیگر ایران راه عوام فریبی را برای سیاست بافان سد کرده است سیاست ما روی اصالت و نجات خودش پیروی خواهد شد و منافع ملی ما با توجه به نکاتی که بطور مدلل و مشروع بنده در مجلس سنا عرض کردم و آن را تکرار نمی‌کنم با ثبات کامل پیش خواهد رفت (احسنت).
- تقدیم یک فقره لایحه راجع به اجازه تحصیل اعتبار برای تأمین قسمتی از هزینه‌های عمرانی کشور
۳- تقدیم یک فقره لایحه راجع به اجازه تحصیل اعتبار برای تأمین قسمتی از هزینه‌های عمرانی کشور
نخست وزیر- مسئله دیگری را که امروز از موقعیت استفاده می‌کنم و لایحه آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم برای تأمین اعتبارات برنامه عمرانی مملکت است چنانکه خاطر نماندگان محترم مستحضر است در موقع طرح برنامه سوم و افزایش اعتبارات عمرانی در اینجا بطور وضوح و صراحت کامل بیان شد که کشور در حال توسعه ما خاصه تحقق هدفهای عالی انقلاب شاه و مردم وظیفه خطیری را که امروز دولتها برای زندگی بهتر ۲۲ میلیون جمعیت ایران احساس می‌کند و در راه رسیدن به آن کام برمیدارند نیازمند اجرای یک برنامه وسیع عمرانی و تولیدی و اقتصادی و اجتماعی است و ما امروز باید از تمام منابع و امکانات مالی خودمان در داخل کشور با توجه به سیاست صرفه‌جوئی با توجه بسیاست عاقلانه جهاد ملی برای پیشرفت با توجه باین سیاست که امروز ما کمتر مصرف کنیم برای اینکه نسل آینده نسل خوشبخت‌تری باشد باید تمام امکانات داخلی خودمان را تجهیز کنیم و از تمام امکاناتی که بتوانیم از خارج از کشور برای تأمین کمبود اعتبارات برنامه عمرانی کشور که سطح این اعتبارات به دویست میلیارد ریال افزایش پیدا کرده است با شرایط خوب و با شرایطی که کاملا قابل قبول و قابل توجیه در امر اقتصاد مملکت باشد استفاده کنیم بنده خوشوقتم بعرض برسانم و باز هم اشاره کوچکی می‌کنم که این دولت موقعی روی کار آمد که پایان سال گذشته بود و ابتدای سال جاری دولت موقعی شروع بخدمت کرد که بیش از ۵ میلیارد ریال از تعهدات سال گذشته در بودجه عادی مملکت بر عهده این دولت گذارده شده بود دولت هنگامی آغاز بخدمت کرد که پرداخت اصل و بهره دیون گذشته خارجی ما در حدود شش میلیارد و هفتصد میلیون ریال بود که در بودجه سال جاری پرداخت شده است و تا پایان سال خاتمه پیدا خواهد کرد آسان بود که ما هم مانند چند سال گذشته هر سال اصل و بهره دیون خارجی را بسال دیگری موکول می‌کردیم ولی بهره‌های این دیون که ری یک مقیاس حساب شده‌ای باید در سر موعد مقتضی خود پرداخت بشود موجب می‌شد که فشار پرداختها زیادتر از قوه و تحمل مملکت باشد نمایندگان محترم استحضار دارند که کلیه کشورهای در حال توسعه از منابع بین‌المللی و از منابع خارجی برای کمبود در آمدهای خودشان متوسل بتحصیل اعتبارات می‌شوند این اعتبارات اگر با شرای صحیح و بمصرف صحیح برسد توسعه اقتصادی ما را تسریع میکن و ما روی همین اصل و روی همین فلسفه در اجرای برنامه سوم عمرانی کوشش مستمر خودمان را در احیای صنایع و کشاورزی ایران متمرکز کردیم این اعتباراتی که لایحه آن امروز برای تحصیل اجازه تقدیم مجلس می‌شود ببهترین شرایط با حداکثر مدت و حداقل بهره برای توسعه شبکه برق در سراسر کشور است که قسمتی از آن در مرکز مملکت و قسمتی از آن در استانها و قسمتی دیگر در انتقال خط نیرو از نیروی برق سدهای بزرگی است که تابحال ساخته شده است سد سفیدرود باید استان گیلان و باید دشت قزوین و باید خط انتقال نیرو بتهران را تأمین بکند ما باید بتوانیم در سراسر آن نقاط از برق ارزان برای بالا بردن سطح تولید کشاورزی و صنایع خودمان استفاده کنیم خانمها آقایان امروز دیگر مسائل نظری نیست باید علمی باشد و در چهارچوب مدیریت صحیح بتواند با سرعت کامل بمرحله اجرا گذارده بشود برقی را که ما در مدت کوتاه چند ماه حکومت خود قرار دادهای آنرا پاراف کرده‌ایم و امروز اعتبارات آن تقدیم می‌شود در اردیبهشت امسال دو واحد آن در تهران شروع بکار خواهد کرد و تا دوسال دیگر این اعتبارات بمصرف خواهد رسید علاوه بر جنبه اساسی اقتصادی آن در حقیقت ارزان‌ترین برقی است که ما در ایران و در قسمت‌های بین‌المللی بدست آورده‌ایم و ضمناً دو سوم تولید نیروی ۴۵ ساله اخیر ایران است و بنده تصور می‌کنم ما باید با این سرعت جلو برویم تا بتوانیم جبران عقب ماندگی خود را بکنیم (احسنت) وقتی صحبت از صرفه‌جوئی می‌شود همه بفکر مسائل کوچک اداری می‌افتند بنده می‌گویم این سیاست صرفه جوئی باید از شخص نخست وزیر شروع بشود و بیک فرد عادی اداری ختم بشود و در تمام مراحل زندگی ما رسوخ پیدا بکند نه تنها در دستگاه دولتی و در زندگی ملت بلکه ملت ما هر چقدر بتواند صرفه‌جوئی بکند می‌تواند نیروی مالی خود را در بهبود زندگی اقتصادی مملکت صرف بکند اگر یک کسی یک فردی بتواتند مبلغی از زندگی سالیانه خود را صرفه‌جوئی کند و با تشکیلات صحیح اقتصادی بتواند این مبلغ صرفه جوئی را در برنامه‌های توسعه اقتصادی بتواند این مبلغ صرفه جوئی کند و با تشکیلات صحیح اقتصادی بتواند این مبلغ صرفه‌جوئی را در برنامه‌های توسعه اقتصادی تولیدات صنعتی مصرف بکند به سطح اقتصاد مملکت کمک می‌کند ما اگر تصور بکنیم که با افزایش جمعیت با افزایش تقاضا و با این تحول عمیقی که در سراسر مملکت بوجود آمده است که کشاورزان ایران زمانی که بحساب نمی‌آمدند امروز با نیروی سپاه دانش سپاه بهداشت و سپاه ترویج و آبادانی زندگی بهتری را طالب هستند و تقاضای بیشتری خواهند کرد مجموع این تقاضاها در مقابل تولیدات محدود این مملکت طوری سطح قیمت‌ها را افزایش خواهد داد که این افزایش سطح قیمت‌ها در آینده برای ما ایجاد اشکال و برای اقتصاد مملکت ما بسیار خطرناک است پس اگر ما میگوئیم مالیاتهای حقه وصول شود، اگر ما میگوئیم باید در مملکت از غنی و فقیر در سرنوشت خودشان و در سازندگی ایران شریک و سهیم بشوند برای این است که سه سال آینده مواجه با یک مشکلات بزرگ و خطر اجتماعی قرار نگیریم که حل آنها‌ها معضل بزرگی باشد که امروز با سهولت بیشتری می‌توانیم در حل آنها اقدام بکنیم این است که بنده عقیده دارم هر روز که بگذرد برای ما اثرات این تحویل و این انقلابی که در مملکت بودجود آمه است همراه آن باید برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی ما چنان با سرعت پیش برود که تأثیر انقلاب عقب آن حرکت نکند. اگر انتظارات مردم پیشاپیش مقدورات مملکت برود آن موقع است که تعادل اجتماعی بهم می‌خورد و بنده عقیده دارم که در هر کاری ما باید سرعت عمل و دقت و صرفه جوئی و علاقمندی در کار را واقعاً مورد نظر و دقت قرار بدهیم. صرفه‌جوئی یعنی هر کاری را که ما می‌کنیم بدانیم که اگر یک ریال یا یک میلیون ریال صرفه‌جوئی و علاقمندی در کار را واقعاً مورد نظر و دقت قرار بدهیم. صرفه‌جوئی یعنی یهر کاری را که ما می‌کنیم بدانیم که اگر یک ریال یا یک میلیون ریال صرفه جوئی شد این ریالها روی هم جمع می‌شود و در کارهای دیگری مصرف می‌شود برای تأمین عبور و مرور اهالی پایتخت مملکت تعدا اتوبوسهای ما بقدری کم است که مردم در زحمت هستند (صحیح است) وما باید تعداد کافی اتوبوس برای رفع حاجت و نیازمندیهای مردم در اختیار مردم بگذاریم امروز بنده عرض می‌کنم صد اتوبوس برای رفع حاجت و نیازمندیهای مردم در اختیار مردم بگذاریم امروز بنده عرض می‌کنم صد اتوبوسی را که ما در هفته گذشته خریده‌ایم چهل درصد قیمت آن از ۱۲ سال گذشته کمتر است اینها مواردی است که بنده بعنوان نقاط مثبت بعرض مجلس شورای ملی برسانم و منتظر باشیم که با این برنامه و این سطح اعتباراتب که حساب شده است بتواند بهره برداری بیشتری در راه توسعه اقتصادی و اجتماعی یک مملکت بکند نظر دارم که چند روز پیش جناب آقای مهندس والا راجع به یکسان کردن نرخ بهره بانک‌ها و تعدیلی در نرخ بهره اشاره فرمودند که بنده می‌خواهم عرض کنم این مورد نظر دولت بود و عمل هم شد و نرخ بهره رد بانک‌های پائین خواهد آمد و تثبیت خواهد شد یکسان خواهد شد به اینکه هیچگونه تأثیری در راه تولید و در راه بازرگانی و در راه توسعه اقتصادی و اجتماعی مملکت نباشد (مهندس والا- خیلی متشکریم). این نکاتی بود که بنده خواستم بطور خلاصه اینجا عرض بکنم آئین‌نامه احیای اراضی بایر تقریباً قریباً قریب به اتمام است و همچنین از اعتبارات وسیعی که ما از منابع جدید مالی خودمان امیدواریم در آینده نزدیکی تحصیل بکنیم تقویت بانک کشاورزی و همچنین سازمان جدیدی که برای توسعه فعالیت‌های کشاورزی نوین و جدید که برای توسعه فعالیت‌های کشاورزی نوین و جدید که برای توسعه فعالیت‌های کشاورزی نوین و جدید یعنی خارج از حدود محدوده کشاورزی نوین و جدید یعنی خارج از حدود محدوده دهات فعلی در اراضی بایر مملکت روی سرمایه گذاری مدرن کشاورزی امروز باید تکیه بشود و آنهم از لحاظ طرحهای کشاورزی و دامپروری است امیدواری کامل داریم که بتوانیم جبران کمبود تولیدات کشاورزی و دامداری مملکت را در برنامه آینده یعنی در طول مدت سه سال و نیم آینده تا حدی راکه توانائی و امکانات مالی و انسانی مملکت اجازه می‌دهد شروع بکنیم و بجلو برویم بازهم جای تردید نیست که ما در سالی شروع بکنیم و بجلو برویم باز هم جای تردید نیست که ما در سالی شروع بخدمت کردیم که این مملکت مصادف با سخت‌ترین سال زراعی قرن اخیر ایران بود (صحیح است) بنده در اینجا نمی‌گویم که امسال خوزستان همان خوزستانی که امروز ما با این علاقه راجع به آن صحبت می‌کنیم نودو پنج درصد محصولات آن از بین رفته بود ما نگذاشتیم یکنفر در ایران بعنان فرد گرسنه خدای نکرده تلف شود بنده نمی‌گویم که این دولت و یا هیچ دولتی توانائی این را داشت که آنقدر که ما طالب هستیم بتواند جبران چنین سال بد زراعی را برای تمام مملکت بکند ولی آنچه که مقدور بود انجام شده است و بنده می‌توانم عرض کنم که فقط در مدت یکماه دی بیش از ۱۵۰ هزار تن گندم بجنوب ایران وارد می‌شود و در شهرها و روستاها توزیع خواهد شد و همچنین پیش‌بینی کردیم تا سال زراعی آینده تأمین بشود و دیگر هیچگونه تأخیری در ارسال گندم و اشکالی در نان مردم بوجود نخواهد آمد (احسنت)، اگر چنین پیش‌بینی و انجام چنین کاری را دولت با در نظر گرفتن تمام مشکلات اداری و مالی نمی‌کرد امروز ما مصادف بودیم که نان مملکت در سراسر ایران باقیمت بسیار زیادی مواجه بشود و همان افزایش نامعقول قیمت بود ولی اگر امروز بعلت کمبود تولید و بعلت خشکسالی و بعلت مشکلات اقتصادی و با اینکه واقعاً ما از یک دوره رکوردی خارج شدیم و رونق اقتصادی جانشین یک رکوردی خارج شدیم و رونق اقتصادی جانشین یک رکوردی شده است در بعضی از کالاهای ضروری در اثر نقصان تولید افزایش قیمتی پیدا شده است اینها را باید در آینده هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ تدابیر اعتباری و احتمالا تأمین احتیاجات ضروری مردم بهر وسیله که ممکن است تأمین کرد و این بهیچوجه من الوجوه دلیل دیگری ندارد جز اینکه سال سخت امسال را پشت سر بگذاریم و با فضل‌الهی با سال بهتر و یک نعمت فراوانتری در سال آینده رو برو بشویم که اقدامات و سیع دولت بتواند تأثیر بهتری را در زندگی عمومی بگذارد (انشاءالله) بیش از این عرضی ندارم و این لایحه را که مشتمل بر تحصیل این اعتبار و چند موردی را که راجع بتغییر مواد فصول بودجه سال جاری است که ضرورت پیدا کرده است و همچنین یک ماده از لحاظ تأمین اعتبار مختصری برای اعتبار دولت با قید یک فوریت تقدیم مقام ریاست مجلس شورای ملی می‌کنم و امیدوار هستم که ما بتوانیم با همین سرعت در پیشرفت امور مملکت توفیق حاصل بکنیم (احسنت).
رئیس- آقای سعید وزیری.
سعید وزیری- بنده داشتم از روی ساعت نگاه می‌کردم جناب آقای نخست وزیر در حدود ۴۵ دقیقه صحبت فرمودند ولی منصفانه باید عرض کنم که یک ربع آن مربوط بمسائل دیگری بود که لازم دانسته بودند صحبت بفرمایند و بیش از بیست دقیقه در جواب سئوال بنده مطالبی نفرمودند و منهم فکر می‌کنم بیش از بیست دقیقه وقت مجلس محترم را نگیرم (رضوی- زیاد است) بر طبق آئین‌نامه حق مجلس است جناب آقای رضوی خیلی متشکرم از جناب آقای نخست وزیر که قبول زحمت فرمودند و مطالب خیلی خوب و صریح و میهن‌پرستانه‌شان را در اینجا موجزتر و رساتر بیان فرمودند علت سؤال را بنده عرض کردم یک عده‌ای از بنده خواسته بودند که من سؤال بکنم یعنی بمن‌نامه نوشته بودند تو که بعنوان یک ناسیونالیست هستی چرا سؤال نمی‌کنی و بنده کردم جناب آقای نخست وزیر، نمایندگان محترم وطن بنده و وطن اغلب آقایان محدود به دو اطاق خانه شخصی ما و یا این کرسی نمایندگی که حدودش میدان بهارستان و خیابان ژاله و پشت مسجد سپهسالار است نیست، وطن ما محدود است از شمال هزاران کیلومتر با خاک دولت بزرگ اتحاد جماهیر شوروی، از مغرب با قسمتی از خاک دولت دوست و هم کیش و برادر ما دولت ترکیه و با قسمتی از خاک کشوری بنام بین‌النهرین و از جنوب بسواحل آن سوی خلیج فارس (عرض می‌کنم آنسوی سواحل خلیج فارس) و از وطرف شرق بسرزمینهای آریائی نژاد و برادران و هم کیشان ما افغانستان و پاکستان. بنده بر اساس نقشه فعلی صحبت می‌کنم این حدود را که عرض می‌کنم ای بسا اگر امکان داده بشود در این مملکت هسته‌هائی وجود دارند از توده‌های مردم این مملکت که میل دارند پایشان را از این مرزها هم فراتر بگذارند ولی من بعنوان یک نماینده مجلس ملزم و موظف هستم فقط در حدود نقشه رسمی مملکت که مورد قبول دنیا هست صحبت بکنم به این دلیل است که مرزها را به این صورت اعلام کردم و باز بهمین دلیل عرض می‌کنم و معتقدم وطن ما خطری آنچنان که اعصاب ملت ما را سست و ضعیف کند تهدید نمی‌کند (صحیح است) و بقول آن شاعر: اقلیم پارس را غم از آسیب دهر نیست. اما عرض کردم چون نیروهای ملی واقعی در این مملکت هستند که خواسته‌اند این سؤال بشود لذا باید این توضیحات داده شده و احساسات آنها ابراز بشود مسئله این نیست که بنده سؤالی بکنم و دولت جواب بدهد و بعدهم رئیس دولت با نهایت شجاعت با نهایت متانت اعلام بکند که سیاست ما یک سیاست اصیل یک سیاست نجیب و یک سیاست مسالمت جویانه‌ای است و واقعاً نطق ایشانهم همانطوریکه شنیدیم در تمام دنیا با حسن قبول تلقی شد و بسیار خوب منعکس شد و این در شأن ملت نجیب بوده و هست و خواهد بود اما مسئله اساسی این است که دنیا بداند که نه قدرتی شخصاً می‌تواند با ایران از درتهاجم در آید و نه می‌توان کسانی را تحریک کرد که با ما از در تهاجم در بیایند تا شاید منظور و مقاصد دیگری در خلال آن تأمین بشود (احسنت) باید دنیا و علاقمندان به دموکراسی و صلح جهانی و آزادی ملل بدانند که در ایران تنها یک عده مردم ساده و عادی زندگی نمی‌کنند در ایران ملتی زندگی می‌کنند که بوجود آورنده یک تمدن باستانی و اصیل هستند و موظفند که پاسداری بکنند از این تمدن باستانی و اصیل هستند و موظفند که پاسداری بکنند از این تمدن که بوجود آورده‌اند و آنرا برای بهبود دنیا و نگهبانی دنیات و برای بهبود تمدن دنیا برای نژاد بشریت پاسداری کنند و پاسداری خواهند کرد (احسنت) دولت باید با عمل خود صریحاً چه در زمینه جوابگوئی بسؤالات و اعتراضات و موج خشم و عصیانهای داخلی و چه در مقابل مراجع بین‌المللی آنها که ادعا می‌کنند صلح دنیا را حفظ می‌کنند آنها که مدعی هستند که پاسداران تفاهم بین‌المللی هستند با نهایت قدرت در آنجا ثابت بکنند که در ایران چنین ملتی زندگی می‌کنند و حتی در آنجا ثابت بکنند که در اینجا در ایران افرادی هستند که چون من با کثر آنها آشنائی دارم بخودم جرأت می‌دهم که بعضی از آنها را اکستر میست(Extremiste) بدانم اگر آنها را آزاد بگذارند به این هم قناعت نمی‌کنند این را دولت باید ثابت بکند، دولت باید ثابت بکند حتی اگر چه ستون پنجم‌های بیگانگان و چه حتی و طنپرستان (Extremiste) که از نظر اکستر میست بودن ممکن است دچار بدبینی شده باشند در میان آنها تفوه از بین برود و ثابت شود که سیاست خارجی ایران تابع تحریکات و تبلیغات خارجی نیست و نمی‌تواند باشد (احسنت- احسنت) این راه راه اصیل انقلاب ملت ایران است (احسنت) با ادامه دادن پی‌گیر و مستمر و صادقانه و صمیمانه راه انقلاب شاه و ملت است که نیروهای ملی اعتقاد و ایمان پیدا می‌کنند به اینکه ساست خارجی ایران سیاست اصیل است که نه از خارجی الهام می‌گیرد و نه از تحریکات خارجی مرغوب می‌شود و نه تغییر جهت می‌دهد ساستی است محکم منطقی و کاملا ملی (احسنت- احسنت) این در شأن انقلاب ملی است و عرض کنم مهمترین علت وجودی انقلاب ششم بهمن نیز همانطور که اعلیحضرت فرمودند در شرفیابی نمایندگان و بارها فرمودند این مسأله نگرانی داخلی نیست ملت ایران ملتی است که با تمام سختی‌ها و با تمام نشیب‌قرازها و با تمام پستی و بلندیهای تاریخ قدیم خودرو برو بوده است و تمام امواج را از بالای سرخود رد کرده است وبعد بلند شده است علت انقلاب ششم بهمن این بوده است و هست که با اصلاحاتی که در داخله مملکت انجام می‌گیرد و منافع توده‌های زحمتکش و رنجبر و واقعی ملت ایران تأمین می‌شود طبعاً مصالح خارجی و منافع خارجی بر پایه منافع ملت ایران و بر دوش ملت ایران استوار می‌گردد همچنان که استواره شده است با اثبات این مطلب است، با اثبات این واقعیت است که در مسائل خارجی در مراکز خارجی هم ثابت خواهد شد که انقلاب ششم بهمن ملت ایران یک انقلاب اصیلی است که نه تنها برای بهبود وضع داخلی بلکه برای برقراری و حمایت از یک صلح پایدار بین المللی صورت گرفته است (آفرین) ملت ایران از این سؤالها یا از این اعتراضات تند که بظاهر زننده بنظر می‌آید و دولت خدمتگذار خودش را در معرض سؤال قرار می‌دهد این به منظور اعتراض بدولت نیست منظور ملت این نیست که گویا دولت قصور کرده است دولت وظیفه‌اش را به بهترین وجهی انجام می‌دهد (احسنت) ولی بطور قطع دنیا باید بداند که این صدای بیست میلیون یا بیست و دو میلیون در واقع از یک حلقوم واحد در میاید دنیا باید بداند که سیاست خارجی ایران یک سیاستی نیست که آنرا یک روز به نحوی و روز دیگری به نحو دیگری آنطوریکه دیگران می‌خواهند وزیر در جواب بنده فرمودند یک سیاست ملی است که صرفاً بر اساس منافع و خواست‌های ملت ایران تغییر جهت می‌دهد این مسأله ایست که دنیا این را باید بداند ملت ایران، دولت ایران در مقابل تعهدات ملی خود و در مقابل منافع ملی خود و در مقابل مقتضیات منشور ملل متحد والسلام (صحیح است- احسنت) بنده هم عرایض خودم را کوتاه می‌کنم و خلاصه می‌کنم که ملت ایران اعتقاد راسخ دارد باینکه در سیاست خارجی متکی بیک رهبری صحیح است (صحیح است) متکی به یک متد صحیح است من این را دهسال پیش نوشته‌ام اینکه عرض می‌کنم (من) معذرت می‌خواهم ولی چکنم من نوشته‌ام و دوستان مطبوعاتی و نویسنده‌های حاضر در مجلس بنده شهادت می‌دهند (اشاره به آقای دکتر الموتی) چون تجلیل کرده است از آن کتاب من و بسیار هم حسن اثر داشته است و مورد قبول بوده است بلی آنروز هم گفتم و نوشتم که در ایران مردی بزرگ رهبری این مملکت را در دست دارد که بحق یکی از کارشناسان مسائل سیاست جهانی است (صحیح است) و این شاه مملکت ما است (صحیح است) ما به این انسان بزرگ متکی هستیم به این مرد متکی هستیم نه فقط بعنوان نظرات یک شاه بلکه در عین حال بعنوان نظرات یک رهبر و یک کارشناس بزرگ مسائل جهانی اتکاء داریم تکیه می‌کنیم اعتماد داریم تکرار می‌کنیم ما به نظرات این شخص اعتماد داریم بعنوان یک دکتر ین سیاسی، بعنوان یک تز سیاسی بعنوان یک راه حل اصیل مشکلات و یک راه اجرای برنامه‌های ملی ما برهبری‌های این شخص اعتماد و تکیه می‌کنیم وقتی که ما چنین اعتمادی را داریم وقتیکه ما چنین تکیه گاهی را داریم نه می‌هراسیم نه عقب نشینی می‌کنیم نه تغییر جهت می‌دهیم مگر در جهت واقعی منافع ملت ایران همانطور که فرمودند جناب آقای نخست‌وزیر من کاملتر باید تذکر بدهم یعنی پیغام تمام ناسیونالیست‌های ایان را بعنوان وظیفه‌ایکه در طول ده، پانزده سال همکاری با این مردم داشته‌ام می‌گویم که ملت ایران، ناسیونالیست‌های واقعی ایران می‌خواهند که ارتش شاهنشاهی ما که ارتش ملی ما است هر چه زودتر و روز افزون تقویت بشود نیروی دریائی ما در خلیج فارس تقویت شود و از منافع ما پاسداری بکند و باز یک بار دیگر می‌خواهند که ضمن تقویت نیروهای دفاعی خود در دنیا ثابت کنیم که ما فقط فقط در جهت منافع ملت ایران منافع سیاسی خود را تغییر می‌دهیم و لا غیر و این تغییر هم اگر لازم بشود می‌دهیم (یاد داشتی از طرف یکی از نمایندگان برای بنده رسیده‌است و مرقوم فرموده‌اند که راجع به مرزهای شمالی که گفته‌ای نامی از دریای شمالی نگفته‌ای) بنده باید عرض کنم که این از قول بعضی‌ها بود که مرزهای شمالی را بمرزهای اینطرف دریای شمالی محدود نمیدانند (احسنت).
رئیس- لایحه دولت قرائت می‌شود.
بطوریکه نمایندگان محترم استحضار دارند طبق ماده۷ تصویبنامه شماره ۲۲۷۰۴/ ت مورخ ۴۱/۶/۱۹ بدولت اجازه داده شده است که برای تأمین هزینه‌های عمرانی از مؤسسات داخلی و خارجی تحصیل اعتبار نموده و پس از طی مراحل قانونی قرار داد مربوطه را اجراء نماید.
اینک در اجراء ماده مزبور ماده واحده مربوط به تحصیل چهار فقره اعتبار برای هزینه‌های عمرانی بمنظور اجراء طرحهای برق کشور و سایر امور عمرانی و دو تبصره الحاقی آن راجع به نحوه مصرف اعتبار جشنهای دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی که اعتبار آن قبلا بتصویب رسید است و همچنین افزایش اعتبار مندرج در ردیف ۱۱۳۳ قانون اصلاحی بودجه ۱۳۴۳ کل کشور به قید یک فوریت تقدیم و استدعای تصویب آنرا دارد.
- نخست وزیر - وزیر دارائی.
- حسنعلی‌منصور - هویدا.
ماده واحده- در اجراء ماده ۷ تصویبنامه شماره ۲۲۷۰۴/ت مورخ ۴۱/۶/۱۹ برنامه عمرانی سوم کشور بدولت اجازه داده می‌شود قرار دادهای تحصیل اعتبار مشروح زیر را منعقد و بموقع اجراء بگذارد.
- ۱- اخذ اعتبار بمبلغ هفتاد و هشت میلیون دلار از منابع دولت آمریکا برای اجراء طرحهای برق کشور که شصت و هشت میلیون (۶۸۰۰۰۰۰۰) دلار آن از بانک صادرات و واردات واشنگتن با بهره پنج و نیم‌درصد در سال بمدت هیجده سال که شامل سه سال مهلت برای باز پرداخت اولین قسط می‌باشد و ده میلیون دلار از سازمان عمران بین‌المللی آمریکا با بهره سه و نیم درصد در سال بمدت بیست و پنج سال که شامل سه سال مهلت برای بازپرداخت اولین قسط می‌باشد و در صورتیکه استفاده از تمام مبلغ قرار داد برای طرحهای برق میسر نگردد، دولت می‌تواند از مازاد اعتبار برای اجراء سایر طرحهای عمرانی با توافق وام دهنده استفاده کند و شرایط باز پرداخت این مازاد با توجه بطرح مربوز طبق موافقت طرفین تعیین شود.
- ۲- تحصیل اعتبار از سازمان عمران بین‌المللی امریکا بمبلغ یک میلیون و پانصد هزار دلار برای تأمین خدمات فنی برای شرکت هواپیمائی ملی با بهره سه و نیم در صد در سال بمدت بیست سال شامل سه سال مهلت برای باز پرداخت اولین قسط آن.
- ۳- تحصیل اعتبار بمیزان هشتاد در صد از هزینه برق حرارتی تبریز و خدمات مربوط به آن که تمام هزینه طرح به مبلغ دو میلیون و یکصد و چهل و ششهزار دلار تعیین گردیده از مؤسسه تختو بروم اکسپرت اتحاد جماهیر شوروی با بهره سه و شش دهم در صد در سال باز پرداخت آن در هشت قسط متساوی ششماهه از طریق حساب پایاپای با دولت اتحاد جماهیر شوروی بعمل خواهد آمد و سر رسید اولین قسط آن هیجده ماه پس از تحویل لوازم و تجهیزات خواهد بود.
- ۴- افزایش اعتبار دو میلیون لیره استرلینگ از دولت پادشاهی انگلستان موضوع بند (ز) تبصره ۵۸ ماده واحده قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور بملغ چهار میلیون لیره.
- تبصره ۱- اعتبار منظور در ردیف ۱۱۳۴ قسمت هزینه قانون بودجه اصلاحی ۱۳۴۳ کل کشور بملغ ۱۱۹/۰۰۰/۰۰۰ ریال که برای هزینه جشنهای دو هزارو پانصد ساله شاهنشاهی تصویب گردیه است در اختیار حسابداری نخست وزیری قرار می‌گیرد که طبق دستور نخست وزیر بمصارف مربوط برسد.
مصرف اعتبار مزبور مشمول تشریفات مقرر در قانون محاسبات عمومی و آئین‌نامه معاملات دولتی نمی‌باشد.
- تبصره ۲- بر اعتبار مندرج در ردیف ۱۱۳۳ قسمت هزینه بودجه اصلاحی ۱۳۴۳ کل کشور مبلغ یکصد میلیون ریال اضافه می‌گردد.
- نخست وزیر - وزیر دارائی.
رئیس- نسبت به این لایحه تقاضای فوریت شده است. نظری نیست؟ آقای صادق احمدی بفرمائید.
صادق احمدی- قبل از تشکیل جلسه علنی مذاکره راجع بفوریت این لایحه شد بنده یکی از کسانی بودم که خواهش کردم از جناب آقای منصور که این لایحه بکیفیتی نباشد که بکمیسیون نرود ایشان فرمودند نه ما با قید یک فوریت بمجلس می‌دهیم منهم تشکر کردم بعد متوجه شدم که این لایحه یک لایحه مالی است و اگر مالی باشد و یک فوریتش تصویب بوشد و دو فوریتی است و بکمیسیون نمی‌رود و اگر اینطور باشد مخالفم (خواجه نوری- برای یک شور می‌رود) همین بحث را در حضور مقام ریاست و آقای نقیب می‌کردیم گفتند چون این لایحه یک لایحه مالی است اگر یک فوریتش تصویب بشود دو فوریتی تلقی می‌شود و بکمیسیون نمی‌رود و بنده هم مخالفم چون تمام عرض بنده اینست که حساس‌ترین کار مجلس کار کمیسیونهای مجلس معتقدند به آن که کار اساسی در مرحله قانونگذاری در مجلس کاری است که تنها در کمیسیونها می‌شود و بحثی است که در کمیسیونها می‌شود بنابراین این لایحه با این اهمیت حتماً باید بکمیسیون برود و مورد شور و بررسی قرار بگیرد و البته همانطوری که قبلا خدمت آقای نخست وزیر عرض کردم امکان دارد این کمیسیون را امروز بعد از ظهر تشکیل داد و بآن کمیسیون برود دست دولت را باز گذاشت منتهی برود در کمیسیون آنجا مورد مذاکره قرار بگیرد خود آقایان شاهد هستید اعضای محترم دولت هم شاهد هستند مسائلی که در کمیسیونها مطرح می‌شود با کمال بی‌نظری موشکافی می‌شود و چه بسا چیزهائیکه خود دولت هم قبول دارد در موقع تهیه آن لایحه متوجه نشده و اشتباه شده، از قلم افتاده و به اینصورتی باشد که در کمیسیون مورد بررسی قرار می‌گیرد و کاملتر و جامع‌تر بمجلس میاید بنابراین بلحاظ اهمیت این لایحه که اگر قرار باشد مالی تلقی بشود و با تصویب یک فوریت بکمیسیوننرود بنده مخالفم ولی اگر قرار باشد که بکمیسیون برود نه تنها مخالف نیستم بلکه موافق باشد که بکمیسیون برود نه تنها مخالفم ولی اگر قرار باشد که بکمیسیون برود نه تنها مخالف نیستم بلکه موافق هم هستم و معتقدم که وقتی لایحه بکمیسیون رفت و مورد بررسی قرار گرفت بلحاظ اینکه دولت هم یک مشکلاتی دارد و می‌خواهد این کار زودتر انجام بشود بلحاظ مذاکره‌ای که با خارج شده است یک فوریتش اشکالی ندارد ولی بشرطی که یک شوری تلقی بشود نه اینکه طبع و توزیع بشود برای جلسه بعد و بکمیسیون نرود این نظر بنده است.
رئیس- آقای دکتر یگانه.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)- البته همانطور که جناب آقای صادق احمدی نماینده محترم فرمودند منظور دولت این بود که یک شوری باشد و بکمیسیون برود مورد رسیدگی قرار بگیرد و تشخیص اینکه این لایحه یک شوری است یا دو شوری بسته بنظر مقام ریاست و نمایندگان محترم است النهایه چون این یک قسمتش البته تغییر دو قلم از بودجه بود ممکن است این یک قسمت فرضاً بودجه‌ای باشد ولی اساس لایحه که امر فوق‌العاده‌ای است قرار داد مربوط به تحصیل اعتبار است با این مراتب اگر مقام ریاست لایحه را بودجه‌ای و یک شوری ذاتاً تشخیص می‌فرمایند دولت آن یک فوریت خودش را هم مسترد می‌کند (احسنت) (صادق احمدی- خیلی متشکرم) اما اگر لایحه لایحه‌ای نیست که ذاتاً یک شوری باشد تقاضای دولت در باره یک فوریت بقوت خودش باقی خواهد بود.
مرتضوی- نظر مقام ریاست شرط است.
رئیس- آقای سرتیپ‌پور.
سرتیپ‌پور- لایحه‌ایکه دولت تقدیم کرد مقدمه دلپذیری داشت که مربوط بود بتوضیح سیاست خارجی ایران و بدنبال آن توضیح، این لایحه تقدیم شد برای ما لازم می‌شود درباره هر دو موضوع در این مقام صحبت بکنیم قسمت اولش که مربوط به سیاست خارجی بود مورد تقاضای ما مکرر واقع شده بود که دولت گاه بگاه مجلس را در جریان و قایع خارجی و تأثیرات آن وقایع خارجی در ایران قرار بدهد و خوشوقتم که این خواهش پذیرفته شد هم در جلسه خصوصی و هم در جلسه علنی بیانی شد که ملت ایران که در فراز و نشیبهای تاریخ درد کشیده است بحد طبابت رسیده که درد کشیده می‌گویند طبیب است و می‌تواند تجویز کند برای درد کشیدگانی که در واحدهای مختلفه جغرافیائی دنیا قرار دارند بر اساس همان درد کشی ایران بوده است که هر وقت هر ملتی دچار ستم شد ایران اعتراض کرد بشرحیکه جناب آقای نخست وزیر در نطق خودشان اشاره فرمودند و هر دولتی یا هر ملتی که در آستانه استقلال قرار گرفت و مخالفینی داشته است باز ایران بود اولین دولت در جهان که دفاع کرد از حق حاکمیت ملتهای مغلوب گذشته که این هم در مورد مصر و در مورد عراق و در مورد ملتهای دیگر جهان صدق کرد که جناب آقای نخست وزیر باز هم اشاره فرمودند در آئین ایرانی و در تعالیم و تربیت گذشته ایران فرزندان برای کارهای ناروا تنبیه نمی‌شدند بلکه بکارهای خیر گماشته می‌شدند که اثر کارهای بد در روحشان زایل شود فقط در یک مورد ایرانی فرزند خودش را تنبیه می‌دهد و آن موقعی بود که فرزند ایرانی این کودک یا جوان بتواند حق شناسی کند و نکند برای اینکه ایرانی قائل بود آن کسیکه حق نعمت و حق کمک و حق مساعدت کسانی را نشناسد حق بزرگان را نخواهد شناخت حق خداوند را هم نخواهد شناخت و بی دین است بهمین دلیل حق ناشناسی در ایران گذشته لغتی مترادف با بیشرفی بوده (صحیح است) اما درباره اسلام باز هم می‌بینیم داستانهای بسیار دلپذیر راجع به حق شناسیهای مسلمان در تاریخ اسلام آمده است که به استناد همان ماجراها باز هم اگر ببینیم کسی می‌تواند حق شناس باشد و نشده است مسلمان نیست ملت ایران بمصر، بعراق بتمام ملتهای نوخاسته و از بند جسته کنونی خاورمیانه و شرق نزدیک کمکها کرده است و آن کمکها بتصدیق دولتهای وقتشان و زعمای و قتشان رسیده است اگر آنهائی که تصدیق کرده‌اند که ایران بخاطر استقلال آنها خطر کرده و امروز این خطر کردن ملت اصیل و شریف ایران را نادیده می‌گیرند (مهندس والا- حق ناشناسند) حق ناشناسند و این حق ناشناسی عرض کردم که هم در ایران و هم در اسلام لغتی است مترادف با بیشرفی و نامسلمانی (دکتر امین- و بی‌ایمانی) من نمیدانم چگونه ممکن است یک غیر عرب که تظاهرات نا مسلمانانه هم می‌کند بیاید و داعیه قیادت داشته باشد و ملت شریف عرب او را بپذیرد محال است عرب آن مرد را نپذیرفت بچه دلیل بدلیل اینکه هر جا بساط پهن کرد در مدتی کوتاه آن بساط را برچیدند و باز هم برچیده می‌شود (صحیح است) و گمان می‌کنم پیش از آنکه قهرمانان ایرانی گوشش را بکشند خود اعراب گوشش را خواهند کشید (احسنت) و این داستان هم زیاد طول نخواهد کشید زیرا قدرتی که از حق و حقیقت حمایت می‌کند چه در ایران بنام خداوندگار و چه در جهان بنام خداوند همیشه هستند و آنچه را که باید بر این مرد وارد کنند بقدرت حق به اعجاز حق وارد خواهند کرد (احسنت) و از این بابت مطلقاً نگرانی نداریم (صحیح است) نه ما، نه دولت ما، نه مظاهر مقدسات ما هیچکدام. اگر گاهی سخن از این معنی می‌شود برای کسانی است که عصای حق ناشناسان می‌شوند که امیدواریم قدرتمدن چند هزار ساله ایران را بشناسند و عصای مردم ناروا و ناهمواره نشوند (آفرین) اما در باره این لایحه بنده خیال می‌کنم یکی از جوابهائی که می‌تواند ملت ایران بهر بدخواهی بدهد این لایحه و لوایحی از این قبیل است عاقل مرد و عاقل زن قوای خودش را باید در یک جهت بکار بیندازد کسیکه از جهتی می‌خواهد را تقسیم کرده است بدو جبهه: جبهه دفاعی و وضع تعرضی و اگر همه این نیرو را متمرکز کند برای تقویت خودش این بهترین دفاع است و بالاترین تعرض (احسنت) این لایحه امکان می‌دهد که ملت ایران در طریق پیشرفت بدنی قوتی بیش از آنچه که دارد بگیرد و روشنائی بیش از آنچه که دارد بگیرد و روشنائی بیش از آنچه که بر روح و جانش مسلط است بیابد (آفرین) ملتی که می‌تواند وسائل تنویر روح و محیط خودش را فراهم بیاورد می‌تواند خفاشان را هم بجای خود بنشاند که نور خود فرار دهنده خفاش است (آفرین) نکته‌ای زیبا که در این لایحه بنظرم رسید توجه به اسناد زرین تاریخ وطن من است و وطن شما که سطری از آن در جلسه خصوصی بگوش ما رسیده برای حفظ آثار تاریخی اصفهان، گذشته ما وطن ماست مقدسات امروز ما وطن ما است خاک ما وطن ماست مظاهر طبیعت و هنر و فرهنگ‌ما وطن ما است بنده در این مقام از دولت طلب می‌کنم همانطور که جهت حفظ تخت جمشید، قصر خشایارشا، قصر داریوش فصر فرماندهان و فرمانروایان ایران و امیران خاک و آبها و خاکهای آن سوی آن اقدام می‌فرمایند به آن سلسله از اسناد تاریخی و اطلاعاتی که مدفن این اسناد زرین هست و در مارلیک گیلان قرار دارد و می‌توان باصد هزار تومان بودجه در سال نتایج کاوشهای دبیرانه و دانشمندانه دستگاه‌های فرهنگی ایران را ادامه داد مورد نظر قرار بدهند برای اینکه شناخته شد که این اسناد زرین تاریخ ما جراهائی از هزار سال قبل از میلاد بردوش دارد (احسنت).
رئیس- آقای سرتیپ‌پور پنج دقیقه وقت شما تمام شد.
سرتیپ‌پور- اما درباره خود لایحه البته نظر جناب آقای صادق احمدی صائب بوده است وبی‌نهایت خوشوقتم که محیط تفاهم بسیار روشن بین مجلس و دولت بصورتی است که همینقدر حق تجلی می‌کند بلا فاصله آن حق را می‌یابند و احترام می‌گذارند (احسنت) چون خود دولت قبول کرده است بر بنده دیگر بحثی باقی نمانده است.
رئیس- در این لایحه قسمتی که مربوط به اعتبار است یک شوری ات و قسمتی که مربوط به وام است دو شوری است رأی بگیریم که آنهم یک شوری تلقی شود (صحیح است) بنابراین به فوریت قسمت دوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه بکمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
۴- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
- ۱- گرازش شور دوم قرار داد وام شماره ۶ از سازمان عمران بین‌المللی آمریکا. شماره چاپ ۱۱۸۱.
- ۲- گزارش شور دوم قرار داد شماره ۹۷ الف و ب از صندوق وامهای عمرانی آمریکا. شماره چاپ ۱۱۸۲.
- ۳- گزارش شور دوم وامهای۶۵/۵-۶۵/۶-۶۵/۷-۶۵/۸ بملغ یک میلیارد و هشتاد و دو میلیون و بیست هزار ریال از بانک صادرات و واردات واشنگتن. شماره چاپ ۱۱۸۳.
- ۴- گزارش یک فوریتی لغو مجازات شلاق شماره چاپ ۱۱۸۵.
- ۵- گزارش کمیسیون فرهنگ درباره اختیارات در مورد انظباط دانشجویان دانشگاهها. شماره چاپ ۱۱۸۶.
رئیس- یکشنبه با اجازه خانها و آقایان جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت نه و نیم صبح روز یکشنبه خواهد بود.
رئیس‌مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی.