مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ خرداد ۱۳۲۱ نشست ۶۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| قانون راجع به دعاوی اشخاص نسبت به املاک واگذاری |
دوره سیزدهم قانونگذاری
جلسه ۶۰
شماره مسلسل ۱۰۹۲
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه دهم خورداد ماه ۱۳۲۱
مجلس یک ساعت و سه ربع پیش از بعد از ظهر بریاست آقای حسن اسفندیاری تشکیل گردید
فهرست مطالب:
۱ـ تصویب صورت مجلس
۲ـ بیانات آقای فریدونی راجع به کمک کارگران چاپخانه مجلس به اهالی رضائیه
۳- بقیه شور لایحه املاک واگذاری
۴- موقع ودستورجلسه بعدـ ختم جلسه
- تصویب صورت مجلس
۱-ـ تصویب صورت مجلس
صورت مجلس روز پنجشنبه هفتم خرداد ماه را آقای (طوسی) منشی خواندند.
رئیس ـ در صورت مجلس نظری نیست؟ خیر صورت مجلس تصویب شد
- بیانات آقای فریدونی راجع به کمک کارگران چاپخانه مجلس به اهالی رضائیه
۲ـ بیانات آقای فریدونی راجع به کمک کارگران چاپخانه مجلس به اهالی رضائیه
رئیس ـ آقای فریدونی
فریدونی ـ دیروز دراداره کارپردازی که مشغول خدمت بودیم ازطرف چاپخانه یک گزارش بکارپردازی رسید که کارگران چاپخانه مجلس دراین موقع که ستمی باهالی رضائیه رسیده‌است برای اظهار همدردی دور هم جمع شدند مبلغ چهارهزار وچهارصد وهفتاد وهفت ریال از دستمزد خودشان جمع کردند که بوسیله اداره کارپردازی مجلس بدهند بکمیته اعانه ضائیه خواستم بعرض آقایان برسانم که از اینها تشویق بشود وانشاءالله سایر اهالی ایران هم همین اقدام خیر راتعقیب نموده ونسبت باهالی رضائیه برادران خودشان کمک ومساعدت بکنند (صحیح است)
- بقیه شور لایحه املاک واگذاری
۳ـ بقیه شور لایحه املاک واگذاری
رئیس ـ مطلب که معلوم شدحالاشروع بدستور کنیم بهتر است ماده نوزده لایحه املاک واگذاری مطرح است پیشنهادات خوانده می‌شود
پیشنهاد آقای امیرتیمور
این جانب پیشنهاد می‌کنم که سطرشش وهفت وهشت ماده ۱۹بطریق ذیل اصلاح شود، درغیر این صورت چنانچه سند مالکیت بنام اعلیحصرت شاه سابق صادر شده باشد محکمه آن سند راازطرف دولت بکسی که حکم این هیئت بنفع اوصادر شده‌است منتقل می‌نماید
رئیس ـ آقای امیر تیمور
امیرتیمورـ بنده تمنی دارم آقای وزیر دادگستری وآقای مخبر محترم مخصوصاً توجه بفرمایند مابعنوان اصل قبول کردیم که وقتی سند مالکیت بنام کسی صادرشداین سند کمال اعتبار راخواهد داشت وهیچ چیز سند مالکیت رامتزلزل نمی‌کند واعتبار می‌اندازد حتی درموقعیکه قانون ثبت می‌گذشت گویا دوره ششم بود که بنده هم افتخار نمایندگی راداشتم خوب بخاطرم هست که مکرر شنیدم وگفته شد که اگر برحسب اتفاق بطور اشتباه یا براثر تقلب یک ملکی بنام دیگری ثبت شود وسند صادرشود وبعد معلوم شود که این ملک مال دیگری است دراین صورت هم باید سند بقوت خودش باقی باشد ازنظر رعایت اصل واگر چنانچه کسی این کارراکرده آن مرتکب باید این قدر در حبس بماند که حق اورا جبران کند ولی سند برسمیت واعتبار خودش باقی است حالا هم بنده باری رعایت آن اصل چون این اصل قبول شده‌است بنده عرض می‌کنم سند مالکیت بهیچوجه من‌الوجوه متزلزل نمی‌شود واز اعتبار نمی‌افتد البته اسناد مالکیتی سابقاً بنام شاه سابق بوده بقوت خودش باقی است بعد هم که ازطرف شاه سابق منتقل شد بدولت باید باسم دولت باشد منتهی هر یک از این املاک که مستحقاً للغیر درآمدیعنی معلوم شد ودرمحکمه رأی به بطلان آن بدهد دیگری است بجای اینکه محکمه رأی به بطلان آن بدهد خوبست محکمه اجازه داشته باشد حکم بانتقال آن سند بدهد باسم آن شخص واین فقط ازنظر حفظ اصول قضائی است که این پیشنهاد رابنده کردم ومعتقد هستم مخصوصاً استدعا دارم آقای مخبر محترم کمیسیون که معتقد به حفظ اصول قوانین هستند این موضوع رامورد توجه قراربدهند وراضی نشوند بهیچ وجهی اسناد مالکیت متزلزل بشود ویک اصلی راکه ماقبول کرده‌ایم ازدست بدهیم
مخبرـ درمقدمه ماده نوزده دو فرض هست یک فرض این است که ملک مورد بحث بنام مالک قبل ازاعلیحضرت شاه سابق ثبت شده وسند صادر شده وبعد ازاینکه انتقال باعلیحضرت شاه سابق شده آن سند هم منتقل شده بنام شاه سند صادرشده (امیرتیمورـ آن باید بخودش داده شود) این یکی یکی هم این است که جریان ثبتی چه درزمان شاه سابق چه قبل ازایشان منقضی شده بوده‌است یعنی تقاضای ثبت از ناحیة متصرف شده‌است مدت اعتراض هم گذشته وحالا باید سند صادر شود دراین دوصورت که پول تمبر ثبت اسناد پرداخته شده وجریان ثبتی خاتمه پیدا کرده‌است هرگاه دادگاه درنظر گرفت که این ملک را باید بزید دادآنوقت دردفتر املاک ستون مخصوصی است بجای آن مالک بحکم دادگاه منتقل می‌شود بزید وسند مالکیت بنام زید صادر می‌شود وزید محکوم له واقع می‌شود ومعلوم میشودمالک است، چون تقاضای ثبت از مالک متصرف پذیرفته می‌شود مطابق ماده ۱۱قانون ثبت اسناد وصمن ماده ۱۱قانون ثبت اسناد که در۱۳۱۹اصلاح شد گفته شد تقاضای ثبت از متصرف فعلی پذیرفته می‌شود این شخص نمی‌توانسته‌است تقاضا کند حالا هم که حکم دردستش داشت باز متصرف فعلی نیست که مصداق ماده ۱۱واقع شود باین جهت مطابق این حکم تقاضای ثبت میکندمستقلاً نسبت باین ملک وبنام اوآگهی می‌شود شاید اشخاص بوده‌اند اشخاصی باشند وحقی داشته باشند این راباید پیش بینی بنمایند اما پیشنهادی راکه فرمودید که عبارتش این است که درغیر این دوصورت چنانچه سند مالکیتی بنام شاه سابق صادرشده باشد محکمه آن سند راانتقال می‌دهد. این همان یکی ازدوصورت بالا است وصورت ثالث درش ملحوظ نیست واین پیشنهاد نمی‌گیرد بنابراین متن ماده ۱۹ علاوه ازآن که آن نظر آقا راتأمین می‌کند به بهترین وجهی، یک صور دیگری راهم متصمن است اگر موافقت بفرمایند همین ماده نوزده عیناً تصویب شود
امیر تیمورـ منظوربنده رعایت اصل بودکه بهیچوجهی نباید اسنادمالکیت متزلزل شود ولی با توضیحی که آقای مخبر دادند چون نظربنده فرمودند تأمین می‌شود دیگر عرضی ندارم ومسترد می‌کنم
رئیس ـ پیشنهاد دیگر ازآقای بیات وآقای اعتبار وعده ای از آقایان رسیده‌است قرائت می‌شود
تبصرة زیررابماده نوزدهم پیشنهاد می‌کنیم:
تبصره ـ هیچیک ازآقایان نمایندگان مجلس نمی‌توانند درهیئت‌های رسیدگی موضوع این قانون باسمت وکالت دادگستری یاحکمیت وارد دعاوی شوند
طوسی ـ قریب پنجاه وشش نفر امضاءِ کرده‌اند
بیات ـ این تبصره ابتدا درشور اول از طرف جمعی از آقایان نمایندگان پیشنهاد شده بود وبکمیسون دادگستری مراجعه شد ازقراریکه معلوم می‌شود کمیسیون دادگستری توجهی نکردند باین تبصره وآن رادر راپرت خودشان رد کردند. بنده عقیده‌ام این است که چون اینموضوع درمجلس مطرح شد ودرخارج هم دراطراف قضیه صحبتها ومذاکراتی شد برای اینکه حقیقتاً ازاین مذاکراتیکه دراطراف می‌شود بکلی جلوگیری شده باشد وبرای اینکه مطمئن بشوند که نمایندگان مجلس هیچ نظری دراین قضایا ندارندبلکه صرفاً مقصودشان این است که احقاق حق شده باشد ودراموری هم که پیش می‌آید بهیچوجه هیچ نوع نفوذی از طرف هیچ مقامی اعمال نشود دراین محاکمات بعقیدة بنده یان تبصره بایستی دقت بشود درش والبته درمجلس تصویب شود وضمیمةاین قانون بشود واین اظهاراتی که درخارج می‌شود رفع نگرانی عمیومی بشود لهذا ماکه امضاء کرده بودیم دومرتبه این راامضاء کردیم والبته آقایان نمایندگان توجه مخصوصی خواهند فرمود که این تبصره تصویب شود ورفع نگرانی‌ها وصحبت‌هائی که هست بشود.
وزیر دادگستری ـ راجع باین تبصره که آن روز مذاکره شدبنده تصور می‌کنم ازمذاکراتی که این جابعمل آمد توافق هم بین آقایان بعمل آمد واصلاح کردند تبصره راوتصور می‌کنم که موضوع خاتمه یافته‌است حالا اگر باز محتاج برأی باشد بسته بنظر مجلس است ولی راجع بوکالت دادگستری که حذف شود نظری که گرفته شد در ماده تأمین شد گویا.
رئیس ـ بلی قابل توجه شدورجوع شدبه کمیسیون.
طوسی ـ پیشنهاد دیگری است مربوط بآقای تهرانچی.
جمعی ازنمایندگانـ بآن پیشنهاد اول باید رأی گرفته شود.
طوسی ـ این پیشنهادهم درهمان زمینه‌است.
دکتر جوان - آقامداخله نکنیدآقای طوسی بخوانندرأی گرفته شود دیگر.
بیات - این پیشنهاد تکلیفش اول باید معلوم شود آنوقت سایر پیشنهادات مطرح شود.
طوسی ـ این جانب اصلاح تبصره پیشنهاد را….
بیات - آقا اول باید پیشنهادی که خوانده شد تکلیفش معلوم شود. یعنی چه.
وزیر دادگستری ـ یکمرتبه دیگر آن پیشنهاد رابخوانید.
(آقای طوسی مجدداً پیشنهاد آقای بیات وسایرآقایان راخواندند)
رئیس ـ آقایان موافقین بااین پیشنهاد…
مخبر ـ عرض کنم که یک عده ازآقایان نمایندگان محترم که یکی‌شان هم آقای تهرانچی بودندبراثر مذاکراتی که روز پیش بعمل آمد گفتند که این وکالت دادگستری رابردارند بدلیل اینکه شایعاتی هست که نمایندگان مجلس درامور املاک ممکن است دخالت‌هائی بکنند گواینکه این شایعات درخارج نیست وشایدمنبع داخلی داشته باشدولی معذلک گفته شدکلمه وکالت دادگستری را بردارندزیراوکیل دادگستری سمتی داردودرتحت یک مقرراتی است این هم دادگاه نیست یلکه یک هیئت دادرسی که ممکن است فلان آقا ازپشت کوه لاریجان برادرش راوکیل کندوبفرستدباین هیئت‌هاوبایداین هیئت باوراه بدهندومنع نکنندکه خیرچون توخبرنداری نمی‌توانی وکالت کنی وراهت نمی‌دهیم. زیرااگراین طور بشودمانع جلوی اشخاص تراشیده میشودوبایدتمام شاکی‌هاپاشوندبیاینداین جاومدتی معطل شوندوده پانزده‌تاشان یک نفرداوکیل کنندوقرارشدبراثراین شایعات که میگویندوازلحاظ اینکه معلوم شودهیچیک از آقایان نمایندگان کیسة برای این کارندوخته‌اندوقصدندارندازاین راه استفاده بکنندقیدشودکه هیچیک از نمایندگان مجلس دراین هیئت‌های رسیدگی موضوع این قانون حق ندارندوکالت شاکیان راقبول کنندباین عنوان. آنوقت یک نظردیگرهم این بوده که مبادابندوبستی شده باشدباآنهاآن راهم تبصرة قبلی تأمین کرداین نظرراوگفت هرگونه صلح ونقل وانتقال وقراردادبهرعنوان ازشروع تاختام این عمل باطل است وملغی است یکی ازقراردادهاهم قراردادحق‌الرحمه‌است برای اینکه نرودباملک شریک بشودووصول کندوچه وچه اینها را هرکدام درتبصره پیش بینی وتأمین کردندوفقط قیدکردندکه اگریک اشخاص آمدندبعنوان کارمزد و حق‌الزحمه خواستندچون کاربی‌اجرت که نمیشودوپانمیشودازآنجابیایدمجانی برای کارشمااین راهم درتبصره حق‌الرحمه‌شان را تأمین کردندآقای تهرانچی وعدة هم که امضاکنندگان آن پیشنهادبودندنظر داشتند وموافقت کردندکلمةدادگستری حذف شودوعموم وکلارامنظورباشدحالامعذلک تابع رأی آقایان است یک قدری هم عسبانی نشویدرأی گرفته میشودوبالاخره تکلیف معلوم میشودکسی هم کیسة ندوخته‌است.
رئیس ـ آقای اعتبار.
اعتبارـ عرض کنم که مذاکراتی شدولی اینکه بچه صورت ورویة اصلاح شودان طریقة اصلاحی که آقای نقابت فرمودندراین عبارت باشدبنظرنمیآیدکه راه اصلاحی باشدواین پیشنهادی که شده بهتراست والادراصل قضیه هم آقای مخبروهم آقای وزیردادگستری وهم جناب آقای نخست وزیرهمه موافق هستند مافقط اینجاخواستیم بگوئیم نمایندگان مجلس شورای ملی بعنوان وکالت دادگستری واین اعم است نسبت بیک عدة ازآقایان که وکیل دادگستری هستندیااینکه همة نمایندگان ومانظرمان ازپیشنهادی که کردیم عموم نمایندگان است (صحیح است) که حق نداشته باشندوامااینکه آقای نقابت فرمودندیک اشخاصی ازخارج گرفتاراین کارمی شوندومی‌آیندومیخواهندبیایندومانع برای‌شان ایجادمیشوداین حرف صحیح نیست واین گرفتاری که فرمودندبنظربنده واردنیست برای اینکه وکلای دیگردادگستری راکه شامل نمیشودارهمه وکلای عدلیه که سلب این حق نشده‌است این فقط بمجلس شورای ملی ونمایندگان مجلس است آقای طهرانچی هم اصلاحی بآن پیشنهادکرده‌اندکه آقایان وزراءرا هم شرکت داده‌اندبنده استدعامیکنم آقایان شرکت بدهندکه آن هم ضمیمه شود.
رئیس ـ آقای دشتی
دشتی ـ بنده خیلی متأسفم که آقای نقابت یک موضوعی راکه مورد توجه اکثریت مجلس است اینقدرانگشت میکنندودنبال می‌کنند…
نقابت ـ چون موافقت کردم انگشت کردم؟
دشتی ـ اجازه بفرمائید. این موضوع موردموافقت مجلس واقع شده ودرجلسه پیش هم پیشنهادشدواین فقط وفقط برای این است که ساحت مجلس رامنزه بکندازیک حرفهائی. شمااین نکته رابگذاریدمجلس رأی بدهد وبرودپی کارش دولت موافق است اکثریت مجلس هم موافق است واگرهم کسی راجع بوزراء حرف داردو بعدزده شودحالابگذاریدرأی بگیرندکه تکلیف این کارمعلوم شودوارآقای نقابت استدعامیکنم اینقدردنبال نکنند.
مخبرـبنده عرض می‌کنم بااین پیشنهادکه هیچ یک از آقایان نمایندگان دخالت درموضوع این املاک نکند. دلالی نکندواسطه نشودوکالت نکنندموافقم مع‌الوصف این پیشنهادرامردم وملت ایران نمی‌کنندو نمی‌گویند دوسه نفری که بندوبست کرده‌انددرخارج که یک هوی بکنندبرعلیه عدةدارنداین حرف رامیزنند والاملت ایران میداندکه هیچیک ازنمایندگان مجلس بااهالی مازندران وصاحبان این املاک نبسته‌است
رئیس ـ این پیشنهاداصلاحی دیگرراهم اجازه بدهیدخوانده شود
دشتی ـ رأی بگیریدآقا.(صحیح است) پیشنهاد اصلاحی بعدمطرح شود
اوحدی ـ بنده یک کلمه عرض دارم بیشترهم نیست.
رئیس ـ قبل ازشماآقایان دیگری اجازه خواسته‌اند.
اوحدی ـ بنده عضوکمیسیون هستم اجازه میفرمائید؟ خیلی مختصر است.
رئیس ـ بفرمائید (جمعی ازنمایندگان ـ مخالف نظامنامه‌است)
اوحدی ـ عرض کردم بنده عضوکمیسیون هستم. بنده یک کلمه بیشترتوضیح ندارم ومخالفت بنده راجع به…
انوارـ آقااین برخلاف نظامنامه‌است چندنفرکه پیشنهادنمی‌توانند حرف بزننداوحدی ـ بله. راجع به قسمت اصلاحی است که آقای تهرانچی ضمیمة این پیشنهادکرده‌اندبرای هیئت دولت جمعی ازنمایندگان ـ این قسمت حالامطرح نیست
آقای اوحدی ـ راجع به هیئت وزراءحالامطرح نیست
جمعی ازنمایندگان ـ خیر. خیر.
اوحدی ـ بسیارخوب پس من حرفی ندارم.
دشتی ـ آقای رئیس استدعا می‌کنیم باین پیشنهادرأی بگیرید. آخرچرااین جورمی کنید؟
رئیس ـ رأی می‌گیریم باین پیشنهادآقایان که قرائت آقایانی که موافقندبرخیزند (اغلب برخاستند) تصویبشد. پیشنهادآقای طهرانچی خوانده می‌شود
تهرانچی ـ بنده استردادمیکنم لازم نیست قرائت شود
روحی ـ من امضامیکنم آقا
رئیس ـ خوانده می‌شود.
اینجانب اصلاح تبصره پیشنهادی رابطورزیرین پیشنهادمینمایم هیچیک ازنمایندگان مجلس حق ندارندازطرف مدعیان وشاکیان املاک مذکوره دراین قانون داوری ووکالت درهیئت‌های رسیدگی راقبول نمایندوهمچنین هیچیک ازآقایان وزراء هم حق قبول داوری درمورداین املاک راندارند.
روحی ـ من امضامیکنم وپیشنهادتجزیه می‌کنم چون بقسمت اول پیشنهادی که خوانده شدرأی داده شده‌است ازطرف مجلس ونسبت بقسمت دوم هم اگرآقایان موافقت می‌فرمایند رأی گرفته شود.
جمعی ازنمایندگان ـ دیگراین پیشنهادلازم نیست.
امیرتیمورـبنده مخالفم بااین پیشنهاداجازه میفرمائید؟
روحی ـ مستردکردم آقا
رئیس ـ پیشنهادآقای دکترجوان
این جانب پیشنهادمینمایم که تبصره یک ماده۱۹بشرح زیراصلاح شود:
تبصره۱ـ…
دکترجوان ـ منظوربنده تأمین شده‌است درجلسه گذشته ضمن پیشنهادآقای تهرانچی بنابراین مستردمیکنم
رئیس ـ پیشنهاددیگرآقای دکترجوان بنده درخواست دارم متن ماده نوزدهم وبهریک ازسه تبصره آن باتبصره چهارپیشنهادی جدیدتجزیه شده وهریک جداگانه مورد رأی قرارگیرد.
دکترجوان ـ اینراهم استردادمیکنم.
رئیس – پیشنهاددیگرآقای دکترجوان.
پیشنهادمینمایم درتبصرة ۱درسطردوم بجای عبارت تاتاریخ صدوررأی نهائی نوشته شودتاتاریخ تصویب این قانون.
دکترجوان ـ این موضوع پیشنهادبنده خیلی اهمیت داردوپیشنهادآقای تهرانچی هم که درجلسه گذشته شده بودراجع باین قسمت نبودواصلاح دیگری بودکه رأی گرفته شد. این قسمتی که ازطرف کمیسیون پیشنهادشده که آنچه قراردادازطرف مدعیان املاک یاصاحبان املاک تاتاریخ صدوررأی نهائی منعقدمیشوداین عبارات برخلاف نص صریح چندین اصل ازاصول کشورمااست واگراین جمله دراینجاقیدشودوبجای این که (آن قراردادهاتاتاریخ صدوررأی نهائی) نوشته شودتاتاریخ تصویب این قانون این قراردادهاالی‌آخر. این کاملاًصحیح است چون حقیقت ممکن است موقعی که این قانون درمجلس شورای ملی مطرح است یک سوءاستفاده‌هائی شده باشدویک بندوبستهائی شده باشدومدعیان وصاحبان املاک بزحمت افتاده باشندولی بنظرنمیرسدکه بعد ازتصویب اینقانونتاتاریخ صدوررأی که ممکن است دوسال سه سال چهارسال پنج سال طول بکشدتااین کارتمام شودعلت نداردکه ماصاحبان املاک رامحروم کنیم که اگریک حقوق فرضیه دارندحقوق مکتسبةدارند نتوانندبکس دیگر منتقل کنند و نمی شوداصولاًحقوق مکتسبه اشخاص راازشان سلب کردحتی برای کسی هم که دارای حقوق نیست ولی یک دعوی داردیک حقوق تصوری داردمی‌تواندانهارامنتقل بکندچنانکه تاکنون درتمام اسنادرسمی ومحضری دیدیم که اشخاص میروندحقوق تصوری وفرضی خودشان رابدیگری منتقل میکنندوصلح میکنندواین جاکه شماحالامی‌نویسیدتاتاریخ صدوررأی معنای آن این است که بعدازتصویب این قانون هم هیچیک ازصاحبان املاک نسبت بآن حقوقی که برای خودشان تصورمیکنندحق صلح ونقل وانتقال ندارندحق هیچ نوع معامله ندارندچرا؟ بنده که نمی‌خواهم بگویم مالکیت اینها محرزشده‌است خیر. این بسته برأی محکمه‌است ولی مانبایدطوری بکنیم که بعدازتصویب این قانون هم تاتاریخ صدور رأی اینهارامحروم کنیم ازاین حقوق فرضیه‌شان بنابراین بنده ازاین جهت پیشنهادکردم دراین تبصره یک نوشته شودکه ازاول شهریورتاتاریخ صدوررأی بنویسیم ازتارخ اول شهریورتاتاریخ تصویب این قانون این نظربنده‌است حالاازبعدازتصویب این قانون تاتاریخ صدوررأی چه میشوداین تابع قوانین عمومی مملکت است همانطورکه مدعی که حق نداردمی‌تواندکارهائی بکندصاحبان املاک هم می‌توانندبکنند.
وزیردادگستری ـ بنده موافقت می‌کنم
مخبرـبنده هم موافقت می‌کنم
رئیس ـ رأی گرفته میشودبماده نوزدهم باتبصره‌های آن واصلاحاتی که شد. آقایان موافقین برخیزند (اکثربرخاستند) تصویب شد. ماده۲۶خوانده می‌شود.
ماده۲۶ـ دعاوی اشخاص نسبت بمؤسسات صنعتی یافلاحتی که متعلق بآنهابوده وبهرعنوان بتصرف اعلیحضرت شاه سابق درآمده باشدقابل رسیدگی دردادگاههای صلاحیت‌دار خواهدبود و نسبت باین دعوی وهمچنین تعقیبات جزائی اشخاص دراینگونه مواردمدت تصرف اعلیحضرت سابق جزءمدت مرورزمان محسوب نمی‌شود
مخبرـیک پیشنهادی درماده۲۶ازطرف یکی ازآقایان شدکه قابل رسیدگی دردادگاههای صلاحیت‌داربرداشته شودونوشته شودقابل رسیدگی دراین هیئت‌هاخواهدبوداینرادرآن جلسه که مطرح بودازطرف آقای وزیردادگستری موافقت شدبنده هم موافقت کردم وبنابراین بحث دیگری دراین ماده نیست ویک پیشنهاددیگری هم درذیل ان آقای حمزه‌تاش کردندراجع به پرداخت منافع املاک مغصوبه که آنهم اضافه شدبنابراین ماده۲۶بااین ترتیبیکه اصلاح شده‌است اشکالی ندارد.
رئیس ـ پیشنهادآقای بهبهانی:تبصرةزیررابآخرماده ۲۶پیشنهادمینمایم:
تبصره ـ کلیةاراضی اشخاص که بدون مجوزقانونی ازطرف شاه سابق ضبط شده طبق این قانون رسیدگی وقطع وفصل خواهدشد.
رئیس ـ آقای بهبهانی
بهبهانی ـ یک اراضی ازطرف اعلیحضرت سابق درهمین اطراف شهربدون مجوز قانونی ودادن قباله یاپولی اتخاذشدودست آنهاراازاین اراضی کوتاه کردندیاثبت شده یااعلان ثبت شده یانشده واینجا برحسب این قانون ومواداین قانون جائی تصریح باین مطلب شده باشدوتصریح داشته باشدکه دعوی آنها شامل این قانون است نیست وشایدیک تصرفاتی هم درآنهاکرده باشندالبته آنهائی که تصرفات کرده‌اند باید عین آنراردکنندیاطرف راراضی کننداین است که این تبصره راکه شامل همین معنی است که اراضی که در زمان اعلیحضرت سابق تصرف کرده‌اندبدون مجوزقانونی مشمول همین قانون است بنده پیشنهادکردم که روی همین قانون هم باین قسمتها رسیدگی شود.
دشتی - دو مرتبه بخوانید این پیشنهاد را. (بشرح سابق خوانده شد)
رئیس ـ آقای اوحدی.
اوحدی ـ بنده ملتفت نشدم که مقصود آقای بهبهانی ازاین پیشنهادوتبصره کدام اراضی است اگراراضی اصراف شهرمقصودشان است اراضی اطراف شهرراشاه سابق تصرف نکرده اراضی اطراف شهراگرلازم بتوضیح باشدبایستی پرونده‌های ثبت اسناددرآوردوپشت این تریبون گذاشت وآنوقت برای تمام افرادنمایندگان ملت آن پرونده‌هاراخواندتامعلوم شودچه فعل وانفعالاتی بواسطه یک عدة اشخاط برای این اراضی اطراف شهرشده‌است اگراین اراضی اطراف شهرمقصودشان این است که بنده بکلی مخالف هستم واصل این قانون رداملاک رامتزلزل میکنداین قانون مربوط باملاک واگذاری است که این قانون باین اسم داردتهیه میشودیعنی املاکی است که شاه سابق واگذارکرده‌است باعلیحضرت فعلی واعلیحضرت فعلی واگذارکرده‌است بملت که نام اودولت شده‌است آن دولت میخواهداگردرجائی تعدی وغصب شده‌است آن رابرگرداننداین قانون روی این است اگر مابخواهیم یک اراضی رادریک جاهائی بیک عناوین وتحت یک حرفهائی آنهاراهم بخواهیم ضمیمه این قانون کنیم اصل این قانون متزلزل میشودبنابراین بنده بکلی بااین پیشنهادمخالف هستم واظهارعقیده دراین خصوص راطلاح نمیدانم.
بهبهانی ـ اجازه میفرمائیدتوضیحی عرض کنم؟
رئیس ـ بفرمائید.
بهبهانی ـ آقای اوحدی یک اظهار ابهام بیموردی کردندکه نمیدانم چیست ولی بالاخره یک مردمی یک اراضی ازآنهایاثبت شده یاثبت نشده گرفته شده وشایددرآنهایک بناهائی هم شده باشدوبایدتکلیف آنهامعلوم شود. حالاآقایان میفرمایندمادةاول این قانون شامل این اراضی هم هست برای اینکه نوشته شده‌است (اراضی واموال غیرمنقول) اگرشامل این هم هست بنده پیشنهادم راپس می‌گیرم اگرشامل نیست که تقاضامیکنم به این پیشنهادرأی گرفته شودباتوضیحی آقای وزیردادگستری دراین باب بیان کنندورأی آقای وزیرمناط است.
وزیردادگستری ـ ماده اول این قانون درواقع یک امرکلی است بایدتکلیف دعاوی که ممکن است نسبت باملاک واگذاری باشدمعین شود (انوار ـ اموال غیرمنقول) بلی کلیه اموال غیرمنقول واملاکی که واگذارشده‌است تکلیف آنهارامیخواهیم معین کنیم. امااینکه اقای بهبهانی پیشنهادفرمودندآنچه که بنده فهمیدم خارج ازموضوع املاک واگذاری است یعنی خارج ازآن چیزهائی است که درتصرف پادشاه سابق بوده‌است وواگذارشده‌است به دولت یک معاملات دیگری راایشان درنظردارندیک قسمت رابنده اطلاع دارم که مشغول مذاکره هستندباآن اشخاصی که معامله شده‌است وگمان می‌کنم اصلاح شودوبطورکلی چیزی که مشمول این قانون باشدنیست یعنی آن قانون برآن نوشته نشده واگروارداین قانون کنیم منظورراحاصل نمیکندمادرقانون املاک واگذاری صحبت می‌کنیم وآن موضوع بکلی خارج ازاملاک واگذاری است وباین قسمت بایدجداگانه رسیدگی شود اگربشودکه نواقصی حاصل شودوباآنهااصلاح میکنندوبنظربنده خوب است که آقای بهبهانی این پیشنهادراپس بگیرندوجداگانه مذاکره شوددراین خصوص بهتراست.
دشتی ـ بایدفکری کردوراه حلی برایش پیداکرد.
وزیردادگستری ـ راه حلش این است که فعلاًپس بگیرند.
بهبهانی ـ گمان می‌کنم باتوجهی که آقای وزیر دارند باین موضوع که اصلاح کنندلازم نیست رأی گرفتهشودپس می‌گیرم.
رئیس ـ موافقین باماده۲۶قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. موادالحاقیه قرائت می‌شود. ماده‌الحاقیه پیشنهادآقای دهستانی:
- ماده‌الحاقیه ـ هریک ازشاکیان که قبل ازصدوردادنامه برخلاف قانون مداخله درملک موردادعانموده ویابنمایندعلاوه از تعقیب قانونی حق دعوی آنان نیز ساقط خواهدشد.
دهستانی ـ تمنی می‌کنم پیشنهادآقای دکترملک‌زاده راهم بخوانندشایدبنده باآن موافقت کنم.
دشتی ـ خلاصخ این است که ایشان موافقت کردند باپیشنهادآقای دکتر ملک‌زاده
رئیس ـ پیشنهادآقای دکترملک‌زاده وچندنفردیگر:ماده‌الحاقیه زیررابه قانون واگذاری املاک پیشنهاد مینمائیم:
پس ازتصویب این قانون اشخاصی که دراملاک مداخله نمایندیااشخاصی که قبلاًمداخله نموده‌اند ازتاریخ تصویب این قانون الی یک ماه رفع مداخله ننمایندازمزایای این قانون بهره‌مند نخواهندبودودولت مکلف است آنهاراتعقیب ورفع مداخله آنهارابنماید.
تبصره ـ خرده مالکین که بااجازة کتبی دولت موقتاًازنظرکشاورزی دراملاک مداخله کرده یابکنندمشمول مادة قوق نخواهدبودـ دکترملک‌زاده ـ اعتباروجمعی دیگر
وزیردادگستری ـ یکمرتبه دیگرقرائت شود.(بشرح پیش خوانده شد)
رئیس ـ آقای دکترملک‌زاده.
دکترملک‌زاده ـ عرض کنم درموقعی که این لایحه تقدیم مجلس شورای ملی شدمجلس شورای ملی بادواصل مهم مشروطیت مواجه شدیکی اصل عدالت که بنیان مشروطیت درروی اوقرارگرفته ویکی احترام بقانون که پایة اصول حکومت ملی است. چطوراین دواصل عرض اندام کردباینطورکه آقایان شاهدندکه همان روز یکه اوضاع تغییرکردوهنوز هیئت دولت معرفی نشده بوددراین جایک لایحه آقایان نمایندگان تهیه کردندوامضاکردندبرای استرداداین املاک برای اینکه مجلس شورای ملی که طرفدارحق وعدالت است استنباط کردکه از روی حق این املاک گرفته نشده‌است ویک اشخاصی نسبت باین املاک حق دارندومجلس برای احقاق حق وعدالت این کارراکرددرهمین موقع دولت لایحه تهیه کردوآوردبمجلس که الان درشرف گذشتن است موضوع دوم موضوع قانون واحترام بقانون است درمملکت مشروطه فقط قانون وقانون بایدحکمفرماباشدهرنوع قلدری درمقابل قانون بایدازبین برود. برطبق قانون شاه گذشته نظرباملاکی که ورقه مالکیت داشته غصب بوده‌است مال خودش بوده‌است پول دادهاست پول نداده‌است نمیدانم همه هم ورقه مالکیت داردآن املاک راواگذارکرده‌است به ملت این املاک راامروز تاوقتی که محاکم صلاحیت‌داربرطبق این قانون رأی ندهندوملک بدیگری منتقل نشودآنهارابنده ملک دولت میدانم وهرعملی راکه دراین املاک بشودغاصبانه واشخاصی که این عمل رامیکنندمتجاوز بحکومت ملی این است که بنده پیشنهادکردم آقایان هم امضاکردندکه اشخاصی که مداخله کرده‌انددراین املاک اگرتایکماه دیگردست خودشان راازاین املاک کوتاه نکنندحق دعوی نسبت باین املاک ندارندباستثنای خورده مالکینی که خود دولت ارنظرکشاورزی حق دادهاست دراین املاک مداخله کنند
انوارـ اجازه میفرمائیدبنده مخالفم و باعتبار اینکه عضوکمیسیون هستم می‌توانم مخالفت کنم
طباطبائی ـ این ماده‌الحاقیه‌است فرق نمیکندهرکس می‌تواند صحبت کند.
انوارـ شمااول نظامنامه راملاحظه کنیدماده‌الحاقیه همان پیشنهاداست مادة که میشوددرش صحبت کردراپرت کمیسیون دادگستری است وهرچیزی که درمجلس عنوان شدپیشنهادات بهرجور می‌خواهد باشد.
رئیس ـ آقای انوار
انوارـ عرض کنم خدمت آقای دکترملک زاده تصدیق بفرمائیدکه اجرای قانون قدت دولت رامیخواهداگرخدای نخواسته دولت قدرت نداشته باشدمتمردبحال خودش باقی میماندنه اینکه مابنویسیم اگرکسی دزدی کرددیگرتوی خانه نیایدبایددولت قوه وقدرت داشته باشدوتعقیب کندوقانون رااجراکندقانون یازمجلس گذشته‌است ومطابق این قانون دولت تشکیل میدهدهیئتی رابرای رسیدگی به ان اگرکسی تخطی کرددولت مکلف است ان متعدی رامانع شوددولت بایدنگذاردکسی برود دراملاک کس دیگراین دیگرمحتاج به قانون نیست که مابیائیم قانون بگذرانیم اگردراین جاماهرروزبرای کسی که تخطی میکندیک قانونی وضع کنیم ولی دولت اجرانکندودولت قدت نداشته باشداجراکندآن کسی که متمرداست دست ازتمردخودش باوضع قانون برمیدارد؟ بایدقدرت دولت عقب قانون باشدمابعدازاینکه این قانون راگذراندیم وحق رادادیم وگفتیم که این املاک مال دولت است ودلت هم مطابق این قانون باید بدیگری واگذارکندواگرکسی مال دولت یامال کسی راتصرف کرده‌است تاوقتی که تکلیف آِن معلوم نشده‌است بایددولت پس بگیردماآمدیم قانون گذراندیم ومطالبق آن قانون رسیدگی میشودواگرکسی حق دولت رابرده‌است وبرخلاف قانون تصرف کرده‌است ودولت جلوگیری نکرده‌است بایددولت رااستیضاح کنیدنه این که بیائیددرقانون یک چنین ماده بگذرانیدمعنی ندارداین حرف رامابزنیم آقانگاه کنیدجریان قوانین را مامی‌آئیم قانون مجازات وضع می‌کنیم برای چه؟ برای اینکه ازکسی که بدون مجوزقانونی دخالت درملک دیگری کرده‌است جلوگیری کنیم ماقانون باری این کارداریم ودولت مکلف باجرای ان قانون است ماآمدیم انتقال ازشاه سابق راقبول کردیم وقانونی دانستیم پس این املاک مال کیست مال دولت است پس بایددولت مالش راحفظ کنددولت مواظبت کندمالش حفظ شودنه این که ماتازه بنویسیم این راباهیچ اصلی ازاصول نمیشودتطبیق کردبنده عقیده‌ام این است که آقای دکترملک‌زاده هم تصدیق بفرماینداین عرایض بنده را.
دکترملک‌زاده - ابداً تصدیق ندارم حرفهای شمارا.
انوار ـ نداشته باشیددنیاتصدیق میکندکه این معنی نداردمابیائیم قانونی وضع کنیم که هرکس بایدظهرنهاربخوردواگرکسی ظهرنهارنخوردتایکسال حق ندارددیگر نهار بخورد
رئیس ـ آقای هاشمی
هاشمی ـ آقای دکترملک‌زاده این پیشنهادرابه بنده مرحمت فرمودندبنده هم از جنبه اطمینان کامل وعقیده‌ای که بشخص معظم له تداشتیم امضاءکردم امامتأسفانه درحین مطالعه دریک قسمت آن موافق نیستم بادلیل ومنطق به دلیل اینکه عمل ناحق وخلافی رابعمل خلاف دیگرنمیشودپاداش دادبرای رفتن سرملک دیگری بدون صدورحکم دادگاه یک کیفرهای معلوم ومشخصی داردهیچ وقت نمیشودگفت اگرکسی آمداین کارراکردآنوقت برای یک حق دیگری عرضحال دادبایدبحرفش گوش ندهندوازاوبایدسلب حق کرداین درست درنمی آیدبنده دراین ماده باتبصره‌اش بنده کاملاموافقم وباکیفردادن آن کسانی که بدون مجوزقانونی دخالت دراین املاک کرده‌اندکاملاموافقم ولی اگرکسی خودش راذیحق میداند ومطابق آن حقی که برای خودش قائل است دیده‌است که مدتی معطل شده و رفته سرملک وزراعت کرده ایت امروزماحق دادخواهی راازاوسلب کنیم بنده بااین قسمت موافق نیستم
وزیردادگستری ـ این پیشنهادمفادش اساساًصحیح است وبرای جلوگیری ازاین است که اشخاص اغوانشوندوبروندخودسرانه یک عملی رابکنندکه نبایدبکنندولی بایدعرض کنم همینطورکه آقای دکترملک زاده فرمودنداین املاک فعلامتعلق بدولت است مامطابق مقررات واسنادمالکیت این املاک راتاوقتی این هیئت‌هاواین دادگاههاحکمی درباره آنهاصادرنکرده‌اندبه ملکیت دولت می‌شناسیم وهرکس هم درانهاتجاوز وتخطی کندجلوگیری می‌کنیم قانون هم برای این کارماداریم عمل هم کرده‌ایم خوددولت هم نظرباطمینانی که بعمل خودش داشت حتی ببعضی‌هااجازه دادیعنی به خرده مالکین برای این که موضوع کشت وزرع معوق نماندبروندومشغول شوندوهمچنین اشخاصی راکه خودسرانه می‌خواستند اقداماتی بکنندجلوگیری کردوجلوگیری هم خواهدکردبنده اینجاصریحاًعرض کردم وحالاهم عرض می‌کنم که هرکس اقدامی بکندکه برخلاف مقررات قوانین باشدنسبت باین املاک که متعلق بدولت است البته قویاًازآنهاجلوگیری خواهدشداین پیشنهادهم مقصودش همین است اماماقانون داریم برای این کاردیگرچیزدیگری لازم نیست.
رئیس ـ آقای دشتی
دشتی ـ عرض می‌کنم دراینکه اگرکسی بدون اینکه منتظرحکم دولت وحکم محکمه بشودبرودواملاک راتصرف کنداین کارخوبی نکرده وتمام آقایان هم بااین موضوع موافق هستندولی این پیشنهادیک عیبی داردکه اگرمختصرمداخله کرده باشدواقعاً محروم بشودوسر ملکش نرود این کارغلط است (یکنفرازنمایندگان ـ یک ماه مهلت دارد) اجازه بفرمائیدآقاباین مناسبت بنده یک شعری ازصائب نظرم آمدمیگوید:
هرکه چون تیغ مدارش کجی وخونریزی است خلق عالم همه گویندکه جوهردارد
مااین بیچاره‌هائی که رفته‌اندسرملک خودشان وملکشان راتصرف کرده‌اندغاصب میدانیم امایک پادشاهی که بازوراین املاک راگرفته وازقدرت خودش سوءاستفاده کرده اوغاصب نیست این قضیه مخصوصاًبرتمام ایرانیان ثابت است که رضاشاه املاک مردم راغصب کرد (صحیح است) منتهاحالابااین فورمول شماآمده‌ایدملک مردم رامیخواهیدبهشان پس بدهیدحالاچهارنفرجهالت کرده‌اندرفته‌اندسرملکشان بایدمطابق قوانینی کهماداریم اینهاراتعقیب کنیدولازم نیست دیگردریک قانون یکه برای احقاق حق مردم میاوریم یک شمرخوانی هم کرده باشیم یک تناقضیکه دراین پیشنهاداست وآن این است آن ارفاقی است که راجع به خرده مالک کرده‌انداگرشماهرکسی که تصرف کرده‌است غاصب میدانیدپس چه فرق است بین خرده مالک یاغیرخرده مالک درهمین پیشنهادملاحظه میفرمائیدیک تناقض خیلی صریحی است بنده ازآقای دکترملک‌زاده که این پیشنهادرابایک نیت صحیحی کرده‌انداستدعامیکنم پیشنهادشان راپس بگیرندوهمانطورکه آقای وزیردادگستری گفتندمطابق قوانین موضوعه بااین اشخاص عمل کنند.
جمعی ازنمایندگان ـ مذاکرات کافی است
دکترملک‌زاده ـ بنده یک توصیحی دارم (همه نمایندگان ـ مذاکرات کافی است رأی بگیرید)
دکترملک‌زاده ـ بنده خیلی متأسفم که بیان من بدرجه الکن ونارسابودکه نتوانستم مقصودومنظورخودم رابه مجلس شورای ملی بفهمانم وازآنطرف متأسفم ازبیانات آقای دشتی که انتظارنداشتم باآن لحن مخصوصی که دارندکه گفت (بنده رانیز خدامرک دهدملایم) بنده هم این کاره هستم بنده قبلاًمنطق خودراروی اصل بودکه ماروز اول امضاکردیم که این املاک رابصاحبانش مستردبدارندبنابراین آقاباز تشریف بردیدروی آن اصل که وزن وسنگینی کلام خودتان قراربدهیدومراموردبی مهری قرار بدهیداین انتظار را نداشتم بنده عقیده‌ام این است که دریک مملکت مشروطه بایستی قدرت قدرت قانونی باشدوازقدرت ملوک‌الطوایفی وقلدری بایستی جداًجلوگیری کردوبایستی اینطورهم باشداگرکسی خیال بکندکه دوباره اصول قلدری وملوک‌الطوایفی رامیشودتجدیدکرداین خیال باطل است وخیانت بمملکت ومشروطیت است بنابراین بنده این پیشنهادراکردم که به اینهااخطارشودکه درمدت یکماه دست ازتصرف ومداخله بردارندمامشغول رسیدگی هستیم واحقاق حق می‌کنیم برطبق این قانون رسیدگی می‌کنیم اگراین املاک مال شمااست مطابق این قانون مستردمیکنیم وئلی قبلاًبرودویک تصرفاتی بکنداین بنظربنده صلاح نیست حالااگردولت هم بااین نظرموافق است که بنده پیشنهاد را مسترد می‌دارم
نبیل سمیعی ـ این بیست ساله مطابق قانون بود.
دکترملک‌زاده ـ اگرعمل صحیحی بودکه مانمیگفتیم پس بدهند.
نقابت مخیرکمیسیون ـ از وقتی که این قانون آمده‌است بمجلس تابحال پنجماه بیشتراست درحدودشش ماه‌است وازاوائل شهریورواردبحث میشودوشایدچهارپنج ماه‌است که درخودمجلس مطرح است حالادرخلال این چندماه قوانین دیگری بمجلس آمدبودجه آمدواین قانون معوق مانددرصورتیکه اول حرفی که درمجلس زده شدواول سخنی که آغازشداحقاق حق اشخاص بودکه موردتعدی واقع شده‌اندواین تاخیرمجلس شورای ملی واقعاًیک آثاری دارداگر چنانچه آقایان یک کاری دروزارت دادگستری داشته باشدوتشریف ببریدآنجاشش ماه هفت ماه معطل شویدوندانیدنتیجه چه شده‌است این یک تأثروتاسفی برای شماتولیدمیکند. پیش آقای دکترملک‌زاده ازلحاظ اصول ومنطق کاملاًصحیح است ولی ازنظرسیاست مداری ومملکت داری صحیح نیست برای اینکه هرقانونی یک دریچه اطمینانی می‌خواهد اگرآن دریچه رابرای آن قانون نگذاریدمملکت رانمیشوداداره کردوبهمین دلیل است که درتمام فورمولهای قوانین کیفری یک حداقل ویک حداکثری برای مجازات معین شده وبقاضی اختیارداده شده‌است که بین حداقل واکثررسیدگی کندوهمینطوریک ماده۴۵و۴۵مکرردرقانون مجازات ماهست که قاضی حق داردازحداقل هم پائین بیایدواوضاع واحوال رارعایت کنددرتمام قوانین یعنی ان جرائمی هم که دردنیاخیلی سنگین است وگناه کبیره‌است اصلاً سهل وممتنع پیش بینی شده‌است ودرجائیکه مجازاتش اعدام است بگذشت مدعی خصوصی ازبین میرودبرای این است که اموراداره شودحالادراینجااین پیشنهاددرواقع یک سربارفوق العاده برای مردم میشوداینهامعطل شده‌اندمجلس کارهای مهمی داشته‌است که ان کارها را ضمناً انجام دادهاست حالاهم دولت توضیح میدهندکه آقااملاک خودمان راتصرف کرده‌ایم مامورهم فرستادیم بمحل هرکس هم که مزاحم شده‌است کتش رابسته‌ایم آورده‌ایم حالاهمانطورکه اقای دشتی فرمودندممکن است ازناحیه بعضی ابراز جهالت شده باشدقوانین مملکتی ماکه بهم نخورده ودرجای خودش رسیدگی میشودولی این پیشنهادآن دریچه رامیبنددوآن امیدراازبین میبردبنده ازنظروظیفه مخبری که داشتم که انشاءالله امیدوارم امروزتمام شودبااین پیشهادمخالفم.
اعتبارـ بنده هم پیشنهادراامضاکرده‌ام می‌توانم توضیح بدهم.
رئیس ـ بفرمائید
اعتبارـ عرض کنم که بنده تعجب می‌کنم گاهی یک چیزهای خیلی بدیهی ومطالب خیلی روشن وبدیهی موردبحث وافع می‌شود. بنده هم چون پیشنهادآقای دکترملک‌زاده راامضاکرده‌ام ومعتقدم که این آقایان واین اشخاص بایستی منتظربشوندتااین هیئت‌هاتشکیل می‌شد (نبیل سمیعی ـ تاکی) چه عرض کنم تاکی هروقت هیئتها تشکیل شدنداگرمااین راقبول نداریم که منتظرقانون بشویم تاقانون بگذردویک عدل ودادهائی درکارباشد بنظربنده بایداین قانون راپاره کردوریخت دوردیگرقانون موضوع نداردازطرفی میگوئیم قانون ازطرف دیگر هم اجازه می‌دهیم هرکس که توانست باپشت هم اندازی برودویک املاکی راتصرف کنداین نقض عرض است اگر هرج ومرج راموافق هستیم دیگر قانون نباید بگذرانیم وبنده ناچارم این راعرض کنم که اگرآقایان بایک همچوامربدیهس موافقت نکننداین درقانون مؤثر است زیراباحسن نیتی که ماداریم این قانون راتلق یمکنیم ناچاریم آخرکاررأی ندهیم بنده موافق باهرج ومرج نیستم این صحبت شاه سابق وزورسابق راآقای دشتی فرمودندحالاکه شاهی درکارنیست زوری درکار نیست مامیخواهیم ان عملی راکه میگوئیم بدبوده‌است باوضع قانون داریم آنهاراپایمال می‌کنیم حالااجازه می‌دهیم بنحودیگری اعمال شود (دشتی ـ ماکی این راگفتیم) همین میشوددیگرمامیگوئیم که حالاکه بدکرده‌است این املاک راپس بدهیم بصاحبانش درعینحال هم اشخاط رااجازه بدهیم که بروندآنجاوتاخت وتاز بکننداین بنظربنده کاملاغلط است وصحیح نیست اینجاآقای دشتی فرمودندکه مایک قانون شمری می‌خواهیم یگذرانیم اشخاصی رامیخواهیم بیرون کنیم بنظربنده پس توجه بقانون نفرمودیداین پیشنهادآقای دکترملک زاده راکه بنده هم امضاکرده‌ام گفتیم اشخاصی که ازروی جهالت همانطورکه خودتان فرمودید رفته‌اندویک تصرفات ومداخلاتی کرده‌انددولت از تاریخ تصویب قانون تایکماه به انهااخطاربکنیدکه رفع یدبکنندومنتظرنتیجه رسیدگی بشونداین رابنظربنده ضعیف کشی نمیشودگفت این حق وعدالت است واگراین راحقیقتاًماقبول نداشته باشیم می‌خواهیم باین هیئت‌های رسیدگی اهمیت ندهیم واعتمادنداشته باشیم بنظربنده قانون موضوع خارجی پیدانمیگنداینجاآقای مخبرفرهمندپیشنهادصحیح است ومنطقی است ودرست است اماوقتی که منطقی شددیگرامانداردسیاست کدام است (مخبرـ آقاحرف راتمام بزنید) این عین سیاست است که دولت هرج ومرج راازبین ببردومردم منتظربشوندتاقانون بگذردوتکلیفشان معلوم بشودآنوقت بروندسرملکشان ویکی دیگرمیخواستم عرض کنم دریک پیشنهادی هم بنده موافقت کردم که آن پیشنهادآقای حمزه‌تاش بودکه ازتاریخ صدورحکم اجرت المثل رابهشان بدهندبنده خواستم ازاقای وزیردادگستری سئوال کنم که اگراین املاک درتصرف دولت بوده شمابهرة که امسال برده‌ایدچه بوده؟ این املاک۷۴هزارتن برنج میدادشماامسال چی بردیداین رابفرمائیدکه مجلس شورای ملی بداندکه اگراین املاک دست شمابوده محصول اینجاچطوربودهوچطورشده‌است بنظربنده یک مطالبی که بدیهی است ویک مطالبی است که حق است و عدالت است اینهاراازش روگردان بشویم وتخطة بکنیم این صحبت بیچارگی نیست مابرای همان خرده مالکینی که اقای وزیرعدلیه هم درجلسه قبل فرمودندباری انهاهم یک راهی باز کردیم وگفتیم آنهائی راکه دولت ازنظر کشاورزی معتقداست ولازم دانسته‌است که دراملاک مداخله کنندآنهامشمول نخواهندبود بنظر بنده دولت بایستی این پیشنهادراقبول بکندواین پیشنهادبصلاح دولت وبصلاح تصویب این قانون است.
وزیردادگستری ـ اگرآقایان موافقت بفرماینداین پیشنهادبرودبکمیسیون و باسایرپیشنهادات مطرح شود.
دکترملک‌راده ـ برودبکمیسیون.
عده‌ای از نمایندگان ـ آقارأی بگیرید
نقابت ـ (مخبرکمیسیون)ـ پیشنهادوقتی بکمیسیون میرودکه ازطرف مخبرکمیسیون تقاضابشوداین پیشنهادراکه هنوزقابل توجه بودنش معلوم نیست.(بعضی از نمایندگان ـ آقادولت قبول کرد) بنده استدعامیکنم یکقدری احساسات راکناربگذاریم آخر بدبخت‌ترارهمه گویااین مردمانی هستندکه این چندسال گرفتارتعدی شده‌اندوواقعاًهم هنوزدوره بدشانسی شان خاتمه پیدانکرده این همه طول وتفصیل آخر ملاحظه کنیدچه احساساتی از طرف آقایان غلیان پیدامیکندویک پیشنهاهائی میشوددرصورتیکه البته آنقسمت‌هائی که مبانی حق بودرسیدگی شده. نظامنامه داخلی مجلس میگویددرموردی که یک پیشنهادی ازصرف مخبرکمیسیون تقاضای ارجاع بکمیسیون بشودمی‌توان ارجاع کرد و در سایر موارد در شوردوم اگربه پیشنهادی رأی گرفتندوقابل توجه شدمیرودبکمیسیون که اگراصلاح عبارتی دارداصلاح شودحالاچند تاپیشنهاددیگرهم هست درصورتیکه امیدواری چنین بودکه امروز این ماده واین قانون خاتمه پیدامیکندبنده تصورمیکنم بااین توضیحات قانع نشدندیک رأئی گرفته شودبه قابل توجه بودن این پیشنهاداگرقابل توجه شدکه میرودبکمیسیون والاتکلیفش معلوم است.
وزیردادگستری ـ ماهم گفتیم درصورت موافقت.
رئیس ـ رأی می‌گیریم …همهمه نمایندگان.
ملک‌مدنی ـ اولاًمطابق نظامنامه وقتی که دولت قبول کرددیگرمخبرحق نداردحرفی بزند (همهمه نمایندگان) اجازه بفرمائیدبنده دراصل موضوع نمی‌خواهم اظهارنظرکنم ولی بنده معتقدم که اگر نظامات مجلس رعایت نشودسابقه میشودوباعث میشودکه دفعه دیگری هم تکرارشودوقتی که دولت یک پیشنهادی راقبول میکندوارجاع بکمیسیون راتقاضامیکندبایدموافقت شودوسابقه هم دارد.
جمعی ازنمایندگان ـ رأی رأی.
اعتبارـ آقای وزیرهم موافقت کردندبه کمیسیون برودبایدبرودبکمیسیون.
رئیس ـ آقای وزیرفرمودنداگرآقایان موافقند. یعنی اول رأی گرفته شودبقابل توجه بودن این پیشنهادآقایانیکه موافقند…
بیات ـ دولت درموادر که درمجلس پیشنهاد می‌شود باید مطالعه کندوحالاهم تقاضاکرده‌اندکه این پیشنهادبرودبکمیسیون ومطالعه کنندوقتی که ایشان تقاضاکردنددیگر نمیشوددرش رأی گرفت پس این پیشنهادمیرودبکمیسیون ودرکمیسیون موردبحث واقع میشودواصلاحاتی درآن میشودبعدمی ایدبمجلس ورأی گرفته می‌شود
همهمه نمایندگان ـ زنگ رئیس.
رئیس ـ راجع به این پیشنهادمذاکراتی شدموافق ومخالف صحبت کردندحالابایدرأی گرفته شوداگرقابل توجه شدمیرودبکمیسیون (همهمه نمایندگان).
رئیس ـ صبرکنید آقا. آقایانیکه این پیشنهاددرا قابل توجه میدانندقیام فرمایند (عده قلیلی برخاستند) قابل توجه نشد.
همهمه نمایندگان ـ زنگ رئیس.
بیات (درحال خروج ازمجلس) ـ یعنی چه اینطورنیست. اینطورنیست.
اعتبار (درحال خروج ازمجلس)ـ شمادیکتاتور مجلس هستید رئیس مجلس نیستید.
آزادی ـ این چهارپنج نفرمعلوم نیست ازجان مجلس چه می‌خواهند.
عدة ازنمایندگان ـ ختم جلسه.
- موقع ودستورجلسه بعدـ ختم جلسه
(۴ـ موقع ودستورجلسه بعدـ ختم جلسه)
رئیس ـ اجازه میفرمائیدجلسه راختم کنیم جلسه آینده روزسه‌شنبه سه ساعت ونیم قبل ازظهردستوربقیه همین لایحه.
(مجلس ده دقیقه بعد ازظهرختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ حسن اسفندیاری