مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ بهمن ۱۳۵۱ نشست ۸۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۱۰ بهمن ۱۳۵۱ نشست ۸۷
فهرست مطالب:
| مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای دکتر حسین خطیبی (نائب رئیس) تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
نایب رئیس – اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان اوحدی- مهندس اسدلنگرودی- مهندس بدیعی- احمدی- دکتر توانا- دکتر جزایری- دکتر راد- دکت رفیعی- شاهنده- دکترعسکری- فهیمی- کسرائی- ناصرزاده- نامور- دکتروزیری- خانم ابتهاج سمیعی.
غائب بی اجازه
- آقای مهندس عطائی.
غائبین مریض
- آقایان احمد- دکتر حبیب بهبهانی- بهنیا- پروین- پیمان دولو- شهستانی- دکترصالحی- صدقیانی زاده- فیاض- دکتر کفائی- معیری- مهرزاد- خانم پیرنیا- حانم ضرابی.
- بیانات قبل از دستور آقایان: ایلانی پور- دکتر ابولهدی- مهندس فیروز- عدل- طلوعی
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: ایلانی پور- دکتر ابولهدی- مهندس فیروز- عدل- طلوعی.
نایب رئیس- بیانات قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای ایلخانی پور بفرمائید.
ایلخانی پور- جناب آقای رئیس، همکاران گرامی.
روز سه شنبه بهمن ماه ۱۳۵۱ از چند جهت فرخنده ومبارک، میمون و خجسته بود یکی اینکه مصادف بود با عید سعید غدیر یعنی روزی که وجود مقدس محمدبن عبداله پیامبر عالیقدر اسلام صلی الله علیه و آله درباره سرسلسله رادمردان و آزادگان جهان شاه مردان علی ابن ابیطالب علیه السلام فرمود.
- هرکه را باشم منش مولا و دوست
- ابن عم علی مولای اوست (احسنت).
و در این روز که ولایت خاندان عصمت و طهارت و تقوی و پکی و آزادگی و آزادگی از طرف فرستاده خدا رسمیت داده شده بیاد آن روز بزرگ شیعیان جهان جشن و سرور برپا می‌کنند و در بزرگداشت این خاطره بسیار عزیز دینی و مذهبی به جان می‌کوشند و صمیمانه شادی می‌آفرینند (صحیح است) دیگر اینکه رهبر عالیقدر ایران شهریار بیدار دل و اندیشمند ما و علیا حضرت شهبانوی نیکوکار استدعای اعضاء کنگره بزرگداشت اولین دهه انقلاب مقدس اجتماعی ایران را پذیرفتند و با تشریف فرمائی و حضور در کنگره بزرگترین افتخارات را نصیب اعضاء کنگره که نمایندگان قشرهای مختلف ملت ایران بودند فرمودند همکاران گرامی در موقع نزول اجلال موکب مبارک اعلیحضرتین به کنگره خود ناظر و شاهدعینی بودند که اعضاء کنگره چه احساسات پرشوری را به منصه ظهور و بروز رسانیدند طنین شعار افتخار آمیز جاویدشاه که از حلقوم هزاران نفربیرون می‌آمد چنان منظره بدیع و دل انگیزی به اجتماع ظیم ملی و انقلابی ماداده بود که حدی برآن متصور نیست (صحیح است) به گفته دیگر در هنگام تشریف فرمائی شاهنشاه و شهبانو به کنگره ودر تمام مدت توقف رهبر عالیقدر ایران و پهبانوی محبوب در کنگره پیوند ناگسستنی شاه و مردم و همبستگی ملی به نحو بارزی تجلی کرد (صحیح است) و عشق به شاه و علاقهبه وطن عالی ترین احساسات ملی و میهنی نمودار گردید این احساسات وقتی به نقطه اوج و عظمت خود رسید که شاهنشاه محبوب مااراده فرمودند بیاناتی خطاب به ملت ایران و اعضاء کنگره ایرد فرمایند.
آری این صدای آشنا و گرم که از سینه پرمهر شاهنشاه برمی خاست و بشور انگیزی پرشکوه ترین حماسه‌ها به گوش مردم می‌رسید اوضاع و احوال مملکت را در گذشته و حال و آینده به بهترین وجهی تشریح و ترسیم کرد و خطوط اصلی زندگی پرافتخار ایرانی را به روشنی هرچه تمامتر مشخص و معین فرمود (صحیح است) ملت ایران با این صدای آشنا و گرم و روشنی بخش بخوبی آشنا است زیرا این صدا درست دهسال و چندروز پیش یعنی ۱۹ دیماه ۱۳۴۱ برای بنیانگذاری اجتماعی نو و نوور برشالوده‌های آزادی و رفاه و آسایش در همین سالن محل استقرار کنگره به گوش جهانیان و ملت ایران رسید به این ترتیب که در آن روز رهبر خردمند و اهی جامعه بخاطر همگام نمودن اجتماع ایران با ممالک مترقی و پیشرفته و ایجاد جامعه ی نو براساس دموکراسی واقعی منشور سعادت بخش اصول شش گانه را که بهتر زیستن اقتصاد سالم داشتن و ارتقاء سطح درآمد عمومی در دامنه شمول آن قرار داشت پیشنهاد و در معرض افکار عمومی ایرانیان و جهانیان قراردادند در آن روزها انجام این رسالت بزرگ تاریخی و ملی در دایره محدود شعور و ادراک اقلیت محدودی که هستی وارتزاق خویش را در فنای اکثریت می‌جستند قابل هضم نبود و حتی بعضی از تئوریستهای جامعه نیز که وقوع هرتحول تاریخی را به معیار ایده ئولوژی و مسلک و مشربهای مختلف قیاس می‌کنند انجام آن را با تردید می‌نگریستند لکن این واکنش تاریخ و ضرورت شدید زمان بود که در اندیشه قاطع و پرشکوه مردی بزرگ که پاسدار شاهنشاهی کهن ایران است تجلی کردن و از مرز منطقهای فلسفی تاریخ پیش گرفت و نشان داد اراده‌ای که گزیده نیروها و اراده‌ها است می‌تواند موجد انقلابی عظیم و ثمربخش جامعه گردد و ترکیب طبقاتی پوسیده گذشته اجتماع را دگرگون نماید بی آنکه رنگ از خون و حرارت از آتش داشته باشد (صحیح است) قلب شاه از طپش قبل جامعه نیرو دارد و این نیرو از بدو پیدایش هماره نوآور و نمایشگر سعادت و رفاه و آسایش جامعه مابوده است (صحیح است) آری در نیمروز تاریخی ۱۹ دیماه ۱۳۴۱ در اجتماع عظیم کنگره آزادمردان و آزادزنان در زمانی که ظلمت پایان ناپذیری که ثمره ی سلسله بیدادگرانه و شوم مشتی عناصر سودجو و معدودی غارتگر مرتجع بود افکار تابناک و سازنده و اندیشه ی شگرف و بی تردید شاه ما بصورت شش اصل پایدار انقلاب مقدس اجتماعی ایران چون کوکبی پرفروغ تجلی کرد و سینه ظلمت و تیرگی‌های قرون را درید. طنین شکوهمند صدائی که در آن نیمروز از قلب پرغطوفت شاهنشاه طبیب حاذق اجتماعی مابیرون آمد ارکان پوسیده و فرتوت فئودالیسم را که مظهر بلا تردید بندگی و بردگی انسانها است به لرزه انداخت و برتارک تاریخ پرافتخار شاهنشاهی کهن ایران نقش افتخار آفرین و جاوید کوبید متعاقب آن رستاخیز بزرگ تاریخ آغاز شد و در روز تاریخی ششم بهمن ۱۳۴۱ اراده روشنفکران جامعه در قالب چندین میلیون رأی مثبت نجلی کرد و براصالت و پی گیری نیات بشردوستانه شاهنشاه صحه گذارد و نظمی پی ریز یک جامعه نو پدید آمد که نیروی شگرف قوای سازنده و خلاقه اجتماع و ضرورت زمان و تمنیات اجتماعی ضامن استقرار آن بود خوشبختانه همه دیدیم بخ حکم فرجام ناپذیر این اصول زنجیرهای زنگ زده پوسیده مالکیت‌های بزرگ از هم گسست و واژه نفرت آور ارباب و رعیت که یادگار ادوار سیاه تاریخ بود از فرهنگ اجتماع حذف شد اقتصاد بی تحرک جامعه جان درآمد بین نیروهایانسانی و کار رابطه عادلانه ومعقول برقرار شد و ضمن تثبیت حقوق کارگران و برخورداری آنان از حداکثر حمایت‌های اجتماعی نیروهای مولده آنان در جهت به ثمر رسیدن انقلاب بزرگ بیش از پیش همگام شد و پرثمرترین اصل آن طرح عظیم سپاه دانش شگفت انگیزترین تلاش و تحول را در بسط دانش و فرهنگ در میان روستاها و شهرها و دورافتاده ترین نقاط کشور پدید آورد و با افزوده شدن شش اصل دیگر به آنها کلیه شئون زندگی ما متحول و دگرگون شد و اکنون که ده سال از انقلاب مقدس ما می‌گذرد راهها برای پیشرفتن به خاطر بهتر زیستن همار شده و نسل جوان قشر روشنفکر، کارگر و کشاورزان زن و مرد ایرانی به رهنمونی و رسالت طراح چهره تکامل ایران شاهنشاه آریامهر با تحرک و تلاش خستگی ناپذیر در راه ساختن ایران نو تلاش می‌کنند و با سرعتی بی نظیر بسوی دروازه‌های طلائی تمدن بزرگ در حرکت ی باشند (صحیح است).
امروز که ده سال از آن هنگامه ثمربخش و روز تاریخی می‌گذرد مبانی امید در قلب مردم جایگزین یأس و حرمان و تردید گشته و بربستر راه پویندگان فردای جامعه روشنی بی تردید و تابندگی چشم نوازی سایه افکنده است خورشید زندگی نور می‌پاشد و راهها به حصول عظمت کهن و مدنیت مشعشع و درخشان دیرین هموار و باز شده است.
- از دست و زبان که برآید
- کز عهده شکرش بدرآید.
و در این اوضاع و احوال که در سایه رهبریهای حکیمانه شاهنشاه آریامهر و اثرات و ثمرات انقلاب مقدس اجتماعی و کوشش‌های بی نظیر دولت خدمتگزار حزبی کلیه بدعت‌های قرون وسطائی از بین رفته و روابط و مناسبات ظالمانه از بیخ و بن برکنده شده و بنیادهای حقوقی و اخلاقی و روابط انسانی و اجتماعی متناسب با نیمه دوم قرن بیستم و نیازهای جامعه انقلابی ما جانشین آنها شده است طنین صدای شکوهمند رهبر عالیقدر ما باردیگر در کنگره بزرگداشت اولین ده انقلاب حماسه می‌آفریند و راه و رسم زندگی ما را در دهه دوم انقلاب و نحوه وصول به تمدن بزرگ را برصحیفه اجتماع نو و دموکراسی و عدالت اجتماعی برای حفظ مملکت برای حراست از حدود و ثغور کشور برای صیانت از مواهب انقلاب در حالیکه هزارن نفر از دیدارش سر از پا نمی‌شناسد اعلام می‌دارد.
- چو ایران نباشد تن من مباد
- بدین بوم و برزنده یک تن مباد (احسنت).
مشاهده احساسات اعضاء کنگره بعد از شنیدن این شعر این مطلب اساسی را یادآور می‌شود که امروز سی و یک میلیون جمعیت سرافراز و خوشبخت ایران در پشت سررهبر خردمند و پیروز انقلاب شاه و ملت آماده‌اند تا برای حفظ مملکت تا آخرین قطرات خون خود را نثار کنند و تا آخرین قطرات خون خود را نثار کنند و تا آخرین نفر و آخرین نفس از مواریث گرانقدر تاریخی، از مواهب و مزایای مملکتی از حدود و ثغور مقدس مملکت و از هر ذره از خاکهای کشور دفاع نمایند و دین خود را به این سرزمین یزدانی ادا کنند (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- آقای دکتر ابولهدی تشریف بیاورید.
دکتر ابوالهدی- در آغاز سخن، دهمین سالگرد انقلاب شاه و مردم را به پیشگاه مقدس شاهنشاه آریامهر و ملت عزیز ایرن تبریک می‌گویم. از خداوند قادر متعال سلامت وجود رهبر خردمند ملت ایران و اعتلای نام و مقام ایران را آرزو می‌کنم، و برای این ملت بزرگ از برکات انقلاب شاه و مردم توفیق روزافزون می‌طلبم (احسنت).
جناب آقای رئیس، همکاران محترم یکی از خصال پسندیده و اصول اخلاقی برجسته ایرانیان در طول اعصار و قرون، وجود حسن نیکوکاری و خیرخواهی در ابناء این سرزمین بوده است. دانشمندان فلاسفه، ادبا و شعرای میهن ما در طی زمانهای طولانی همواره مشوق خیرخواهی و بشر دوستی بوده و کمک به همنوعان و مستحقان را تبلیغ کرده و ستوده‌اند.
سعدی بزرگ مرد تاریخ ادبی ایران قرنها پیش به این معنی اشارت نموده و فرموده است:
- بنی آدم اعضای یکدیگرند
- که در آفرینش ز یک گوهرند
- چو عضوی بدرد آورد روزگار
- دگر عضوها را نماند قرار (احسنت).
این مایه افتخار ما و بلکه تمامی عالم بشریت است که انسانی به این شیوائی از اصول انسانیت دفاع کند و این است آنچه امروز انجمنهای بین المللی و مجامع خیریه براساس آن ایجاد شده‌اند. اگر بدانیم انسانی نیازمند کمک است و این نیز از دست ما برآید اگر از کمک دریغ ورزیم مستوجب توبیخ و سرزنش هستیم (صحیح است).
همکاران گرامی، مواردی مشاهده می‌شود که فردی براثر تصادف یا حادثه صدمه می‌بیند. وظیفه انسانی و حکم وجدان این است که مصدوم را در نخستین فرصت به مراکز درمانی برسانیم. این وظیفه وجدانی نخست برعامل تصادف است یا کسی که شاهد آن بوده و یا کسانیکه بعدا به محل وقوع حادثه می‌آیند. ولی متأسفانه عامل تصادف برای فرار از مجازات و شاهد و عابر به علت ترس از گرفتاری جرأت نمی‌کنند مصدومی را که در خیابان افتاده و هر لحظه مسامحه و تأخیر در رساندن او به بیمارستان ممکن است به قیمت جان مجروح تمام شود او را به مرکز درمانی برسانند. زیرا مسئولین بیمارستان اچارند تحویل دهنده مصدوم را به پلیس معرفی کنند. پلیس هم چون مرتکب واقعی را در آن زمان نمی‌شناسد به تصور اینکه عامل تصادف خود شخص کمک کننده است او را ه عنوان متهم نگاه می‌دارد. بازپرس هم براساس گزارش پلیس این شخص را بدون اخذ کفیل یا وثیقه رها نمی‌سازد. دنباله امر بستگی به وضع و حال مصدوم دارد که اگر به هوش بیاید مکن است قاضایا را برای پلیس و بازپرس روشن کند و اگر بهوش نیاید عامل کمک کننده گرفتار خواهد شد.
در ممالک راقیه قوانینی وضع شده که امتناع از کمک به مصدوم و مجروح مستوجب مجازات است. نمونه این امر قانون جزای فرانسه است. لیکن تنها تعیین مجازات برای کسانیکه از کمک به مصدومین خودداری می‌کنند مشکل را حل نمی‌کند، باید ترتیب عمومی را تغییر داد و حس اعتماد و عزت نفس و دلسوزی به همنوع را به جامعه بازگردانید.
تردید نیست که از این اعتماد می‌توان نتایج مثبت و درخشان تحصیل نمود.
زیانی که ممکن است از اعتماد قانونگزار نسبت به تعدادی نادرست متوجه جامعه شود، به مراتب کمتر از سودی است اصل اعتماد بردرستکار بودن همه افراد نصیب جامعه می‌نماید.
اگر دولت و وزارت دادگستری در تدوین قوانین و نحوه اجرای آنها، اعتماد به مردم را مورد نظر قرار دهند و مأمورین دولت در صحت اظهارات اشخاص تردید نکنند و مبنای عمل خود را بر درستی گفتار ارباب رجوع بگذارند این امر تدریجا بررفتار و تفکر مردم اثر خواهد گذاشت و کسی بخاطر بین و هراس از گرفتاری احتمالی، در انجام وظایف انسانی خود تردید نخواهد نمود (صحیح است).
بسیار مشاهده می‌شود که رانندگان پس از تصادف با عابر یا ایجاد حادثه، مصدوم را بحال خود رها می‌کنند و متواری می‌گردند همانطور که قانون رانندگان کمک کننده به مصدوم را مشمول تخفیف مجازات قرار داده باید رانندگانی را که عامل تصادف بوده و از کمک به مصدوم خودداری نموده‌اند مستوجب مجازات مشدده قرار دهد. ماده ۸ قانون تشدید مجازات رانندگان می‌گوید:
«در تمام موارد مذکور در این قانون هرگاه راننده مصدوم را به نقاطی برای معالجه و استراحت برساند و یا مأمورین مربوطه را از واقعه آگاه کند یا به هر نحوی موجبات معالجه و استراحت و تخفیف آلام مصدوم را فراهم کند دادگاه مقررات تخفیف را دریاره او رعایت خواهد نمود».
قانونگزار در وضع این قانون حمایت از مصدوم را مورد توجه قرار داده است. اکثر رانندگان از این ماده قانون آگاهی ندارند و همین عدم آشنائی به قانون موجب می‌شود بجای آنکه پس از تصادف بحال مصدوم و آتیه خودشان کمکی کرده باشند مصدوم و آتیه خودشان کمکی کرده باشند مصدوم را در محل تصادف رها نموده متواری شوند. چندی پیش به دنبال گزارشهائی که از وضع نامطلوب مصدومین در موقع مراجعه به بیمارستانها به غرض رهبر محبوب و دلسوز ملت ایران می‌رسید اوامر مطاع ملوکانه چنین شرفصدور یافت که کلیه بیمارستانها اعماز دولتی و ملی در موقع مراجعه مصدومین موظف به قبول آنان باشند.
مدتی است که بیمارستانهای خصوصی و دولتی همه مصدومین حوادث را می‌پذیرند و معالجات اولیه را درباره آنان انجام می‌دهند. چنانچه مصدوم بیمه باشد و یا وسیله نقلیه ایکه با اوتصادف کرده مشمول بیمه شخص ثالث باشد هزینه درمان را بیمه می‌پردازد و همه معالجات لازم در همان بیمارستان انجام می‌شود و ار چنین نباشد مسائل دیگری پیش می‌آید، یا مصدوم متمکن و قادر است هزینه خود را بپردازد و یا آنکه مصدوم این توانائی را ندارد و پرداخت هزینه معالجه را برعهده عامل صادف می‌نهد عامل تصادف ممکن است راننده متواری باشد که به او دسترسی نیست و یا راننده ایکه قادر به پرداخت هزینه معالجات مصدوم نمی‌باشد. در اینگونه موارد بیمارستانهای خصوصی پس از همان درمان سطحی و اولیه مصدوم را به بیمارستانهای دولتی اعزام می‌دارند و از معالجات اساسی که مستلزم هزینه قابل توجهی خواهد بود خودداری می‌کنند. در حالیکه همین نقل و انتقال مصدوم بروضع جسمی او تأثیر می‌گذارد و ممکن است به بهای جان وی تمام شود.
موضوع دیگر مشکلات تعقیب راننده متواری و عامل تصادف و رسیدگی به کیفیت تصادف برای دستگاه قضائی است. در بعضی ممالک پیشرفته تعمیرگاههای اتومبیل حق ندارند بدون اطلاع و اجزه پلیس اتومبیلهای تصادف دیده را تعمیر نمایند، در صورتیکه چنین همکاری بین پلیس و مسئولان تعمیرگاهها در ایران بوجودآید برای تعقیب عامل تصادف کمک مؤثری خواهد بود.
مطالبی که به عرض نمایندگان محترم مجلس شورای ملی رسید مشکلات مردم و مأمورین را در کمک به مصدومین آشکار می‌کند لذا از دولت می‌خواهم از نظر تشویق و ترغیب افراد به ایفای وظایف انسانی و بخاطر تسلی خانواده هائیکه در حوادث راندگی داغدار و سوگوار گردیده‌اند به مواردی که تذکر داده می‌شود و توجه و عنایت نماید:
- ۱- بررسی کافی به عمل آید و راه حلی پیدا شود تا افرادیکه مصدومین را به بیمارستانها می رسانند توقیف نشوند و برای اقدامات بعدی فقط به ثبت مشخصات عامل کمک کننده از طرف بیمارستان اکتفاء شود.
- ۲- برای رانندگان وسائط نقلیه که پس از تصادف متواری می‌گردند و به فکر نجات جان مصدوم نیستند مجازات سنگین تعیین شود.
- ۳- به مأمورین خدمتگزار پلیس و ژاندارم آموزش شود مصدومین حوادث راهرچند که جراحات آنان سطحی باشد قبل ازهرگونه تحقیق و بازجوئی بلافاصله به مراکز درمانی برسانند و اگر تحقیقات فوری ضرورت داشته باشد این کار در بیمارستان انجام گیرد.
- ۴- برای صاحبان وسائط نقلیه که در بیمه وسیله نقلیه خود اهمال ورزند و در فرصت قانونی اقدام به بیمه شخص ثالث ننمایند جریمه و مجازات قابل توجهی درنظر گرفته می‌شود.
- ۵- دولت تمام بیمارستانها اعم از دولتی و خصوصی را مکلف نماید برای درمان مصدومین نهایت مراقبت از به عمل آوردند و از نقل و انتقال مصدوم در هرمرحله از معالجات خودداری نمایند مگر اینکه امکان مداوای کامل مصدوم در یک بیمارستان فراهم نباشد. ضمنا برای تأمین هزینه مصدومینی که به بیمارستان خصوصی مراجعه می‌کنند در حالیکه بیمه نیستند و یا اینکه بیمه تعهدی در قبال آنها ندارد چاره‌ای بیاندیشید.
- ۶- تعمیرگاههای اتومبیل مکلف شوند که تحت مقررات و ضوابط خاصی که برای مردم مشکلاتی ایجاد نشود بااجازه پلیس اقدام به تعمیر اتومبیلهای حادثه دیده بنماید.
- ۷- برای تشویق حس خیرخواهی مردم و آگاهی عمومی از واقعیت قانون و کمک به مصدومین حوادث دولت از وسائل ارتباط جمعی مانند ردیو- تلویزیون و مطبوعات استفاده نماید و به توضیح و تفسیر قوانین و مقررات جاری کشور از این طریق اقدام نماید.
همکاران گرامی امیدوارم این عرایض مورد تأیید شما نمایندگان محترم دولت ایران و اعضاء محترم دولت قرارگیرد. به امید فردائی که جان انسانها دستخوش بی تفاوتی و بازیچه بیم و هراس قرار نگیرد و مردم دستگیری از مستحقان و کمک به آسیب دیدگان را وظیفه اولیه خود بشمار آورند و ایرانی با سابقه درخشان نیکوکاری به انجام خدمت و جلب رضای خالق و مخلوق سرافراز و رستگار باشد. متشکرم (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- آقای مهندس فثروز عدل تشریف بیاورید.
مهندس فیروز عدل- باکسب اجازه از مقام معظم ریاست – همکاران ارجمند
بطوریکه مشاهده فرمودید در هفته‌ای که گذشت احساسات بی شائبه و بی نظیری که ازطرف عموم طبقات مردم کشور به رهبر دانا و توانای خود ابراز گردید بهترین نشانه شاهدوستی و میهن پرستی و بارزترین نمونه اتحاد و همبستگی شاه و ملت و نمایانگر مراتب حق شناسی مردم ایران نسبت به رهبر خردمند و عالیقدر ملک و ملت ایران بود (صحیح است) کشور ما که در پرتو عنایات و توجهات خاص شاهنشاه آریامهر عالیترین مدارج ترقی و تعالی را طر نمود و در دهه اول انقلاب شاه و ملت به پیشرفتهای شگفت انگیزی در کلیه شئون سیاسی و اقتصادی و اجتماعی نائل شده اطمینان کامل دارد که در تحت توجهات ایزدمنان و در زیر سایه چنین رهبری خواهد توانست در دهه دوم این انقلاب عظیم از مرز تمدنی که شاهنشاه اراده فرموده‌اند بگذرد و در دنیای پیشرفته کنونی در رده اول قرار گیرد (صحیح است- احسنت) ضمنا از موقعیت استفاده نموده گزارش مسافرت اعضاء کمیسیون کشاورزی مجلس شورای ملی را به استحضار همکاران ارجمند می رسانم.
روز جمعه بیست و دوم دیماه بنا به دعوت جناب آقای روحانی وزیر محترم کشاورزی و منابع طبیعی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای ملی به همراهی جناب قای دکتر همایونفر معاونت پارلمانی وزارت کشاورزی و منابع طبیعی برای بزدید از پیشرفتهای کشاورزی استانهای فارس و ساحلی به شیراز و بندرعباس عزیمت کرد.
اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس شورای ملی صبح روز شنبه ۵۱/۱۰/۲۳ از اراضی که در منطقه را مجرد که در ۸۰ کیلومتری شیراز به منظور اجرای طرح مجتمع و برای دامداری خریداری شده است بازدید کرد از این اراضی که ۱۲۵۰ هکتار است ۹۵۰ هکتار آن در سال جاری زیر کشت جو بوده و پی ریزی ساختمانها شروع شده و با کوشش و جدیتی که از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی اعمال می‌شود امید است در اندک مدت کلیه تأسیسات آن خاتمه یابد و از این منبع بزرگ سهم قابل توجهی از احتیاجات گوشتی مملکت تأمین گردد. بطوریکه نمایندگان محترم مجلس شورای ملی استحضار دارند برنامه توسعه دامپروری در رأس برنامه‌های دولت قرار دارد و در برنامه عمرانی پنجم اعتبارات هنگفتی برای این منظور تأمین گردیده و امید است با اقداماتیکه به عمل آمده مسئله کمبود تولید گوشت از قطب‌های مختلف دامداری که درنقاط مختلف کشور بوجود آمده و می‌آید بتدریج حل شود.
پس از آن اعضاء کمیسیون از سد داریوش کبیر واقع در درودزن ۱۰۰ کیلومتری شیراز بازدید به عمل آورد در محل این سد که در ۲۵۰۰ سال پیش سدانحرافی ساخته شده بود اکنون سدی با گنجایش ۹۹۳ میلیون مترمکعب برروی رودخانه کربسته شده است و با احداث این سد علاوه براینکه ۴۱ هزار هکتار از اراضی منطقه درودزن بطور دائم بانحوه آبیاری نوین مشروب می‌شود از لحاظ تأمین آب آشامیدنی شهر شیراز و تأمین آب مورد نیاز کارخانجات کود شیمیائی و پالایشگاه نفت و کنترل سیلابهای بهاره که معمولا خسارات فراوانی ببار می‌آورد و همچنین پرورش ماهی و جلب توریست شایان اهمیت می‌باشد. طبق برنامه تنظیمی اعضاء هیئت از مؤسسه خاک شناسی و حاصلخیزی خاک فارس بازدید به عمل آورد این مؤسسه جوان در مدت کوتاهی توانسته است بدون استفاده از متخصصین خارجی اقدامات بسیار جالب توجه و سودمندی درباره مطالعه خاکهای زراعی و جمع آوری و تکمیل اطلاعات لازم به منظور تهیه نقشه‌های خاک شناسی و انجام بررسیهای مربوط به تعیین روش صحیح استفاده از اراضی و نحوه تقویت آنها در جهت افزایش تولید در واحد سطح برای زراعت‌های مختلف در شرایط اقلیمی متفات منطقه انجام دهد و همچنین ایسگاه کشاورزی زرقان که در حدود ۲۰۰ هکتار می‌باشد روی درختان میوه و سبزی و صیفی و انواع گندمهای مناسب و دانه‌های روغنی و چغندر قنداز لحاظ به گرینی و به زراعی مطالعات و بررسیهای جالب توجهی به عمل آورده و با توزیع نهال و بذور اصلاح شده کمکهای شایانی به کشاورزان و باغداران انجام می‌دهد.
در این مسافرت موقعیت مناسبی دست داد که اعضاء کمیسیون از داشنگاه پهلوی شیراز بازدید نمایند اعضای هیئت از قسمتهای مختلف دانشگاه و دانشکده کشاورزی واقع در باجگاه دیدن نمود و با مدیریت صحیح و کار تحصیل کرده جوان در امر تعلیم و تربیت جوانان و تحصیلات علمی و بررسیهای فنی خدمات بسیار ارزنده به کشور انجام می‌دهد.
اعضاء کمیسیون کشاورزی صبح روز دوشنبه از شیراز به بندرعباس عزیمت کرد و با وجود ضیق وقت از کلیه طرحهای عمرانی انجام شده و دردست اقدام بازدید به عمل آود و از طرحهای عمرانی که در سطح استان انجام می‌گردد آگاهی کامل پیدا نمودند و چون در مورد طرحهای عمرانی توسط هیئت هائیکه قریبا از بندرعباس بازدی بعمل آورده‌اند گزارش کاملی بعرض نمایندگان محترم رسیده است لذا از ذکر مجدد یک یک طرحها و برنامه‌ها خودداری و لزوما باستحضار می رساند که استان ساحلی به برکت این طرحها و برنامه‌های بسیار مترقیانه سریعا بطرف عالیترین مرحله پیشرفت و ترقی سوق داده می‌شود و امید است این استان در آینده بسیار نزدیکی مقام و موقعیت خاص خود را پیدا نماید.
از جمله نقاطی که در بندرعباس این هئت بازدید کرد باغ کشاورزی ایسین بود این باغ که به منظور تحقیقات کشاورزی در زمینه انواع درختان گرمسیری و مرکبات و نباتات زینتی تأسیس گردیده است توانسته است اطلاعات بسیار سودمندی در دسترس کشاورزان این منطقه قراردهد.
بطور کلی به عرض نمایندگان محترم می رسانم اقداماتیکه در مدت کمتر از ۷و۸ سال در این دو استان بزرگ و مستعد انجام گرفته از هرلحاظ بی سابقه بود. این ترقیات و پیشرفتها در پرتو انقلاب شاه و ملت و همه نقاط کشور متجلی است و وظیفه دارم از صمیم قلب مراتب سپاس قلبی خود را به پیشگاه رهبر باعظمت و اندیشمند ملت ایران تقدیم و از خدوند متعال دوام عمر و بقای سلطنت چنین شاهنشاه عدالت گستر و ملت نواز را مسئلت نماید و سلامت و سعادت علیاحضرت شهبانوی گرامی و والاحضرت همایون ولایتعهد و خاندان جلیل سلطنت پهلوی را از درگاه ایزد منان خواستارم.
در خاتمه عرایضم ازطرف خود و اعضای محترم کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی از جناب آقای مهندس روحانی وزیر محترم و فعال کشاورزی و منابع طبیعی که موجبات این مسافرت را فراهم فرموده‌اند صمیمانه تشکر نموده و مزید موفقیت ایشان و همکاران ارجمندشان را آرزومندم (احسنت) و همچنین از جنابان آقاین پیروز استاندار محترم فارس و مهندس ظهیری استاندار محترم ساحلی و بنادر و جناب آقای دکتر همایون فر معاون پارلمانی وزارت کشاورزی و منابع طبیعی که با این هیئت همکاری و همراهی فرموده‌اند کمال امتنان و تشکر را دارد. از توجهی که به عرایضم فرمودید بی نهایت متشکرم. (احسنت- احسنت).
نایب رئیس- آقای طلوعی بفرمائید.
طلوعی- جناب آقای رئیس- نمایندگان محترم. با اینکه امروز یک هفته از فرمایشات تاریخی شاهنشاه آریامهر در کنگره بزرگداشت انقلاب شاه و ملت می‌گذرد؛ هنوز همه مردم ایران تحت تأثیر فرمایشات پرمغز و آموزنده رهبر بزرگ و پدر تاجدار خود هستند (صحیح است) و عظمت و شکوه تظاهرات ملی به مناسبت پایان نخستین دهه انقلاب که خاری در چشم دشمنان ایران و جواب دندان شکنی به همه بدخواهان ایران بود به این زودیها از خاطره‌ها محو نخواهد شد (صحیح است) فرمایشات شاهنشاه در کنگره بزرگداشت انقلاب و تظاهرات عظیم ملی که طی هفته گذشته در ایران برپا شد نه فقط در ایران، بلکه در سراسر جهان نیز انعکاس عمیق و بسیار وسیعی داشته و بخصوص آن قسمت از فرمایشات شاهنشاه که به نفت و کمپنیهای نفتی و روابط آینده ایران با کمپانیها ارتباط پیدا می‌کند یکی از مهمترین مسائل مورد بحث مطبوعات و محافل بین المللی طی چند روز گذشته بوده است (صحیح است). بجز محافل نفتی و مطبوعات وابسته به آنها که طبیعی است از اخطار شاهنشاه دچار ناراحتی و نگرانی شده‌اند، در سراسر جهان از فرمایشات شاهنشاه ایران استقبال شده و حتی مطبوعات نفتی هم این حقیقت را اذعان کرده‌اند که شاهنشاه ایران یکبار دیگر در پیشاپیش مبارزه کشورهای تولید کننده نفت برای احقاق حقوق خود از شرکتهای نفتی قرار گرفته‌اند (صحیح است) و با شجاعت و تیزبینی و موقع شناسی در آغاز این مبارزه کمپانیهای نفتی را در چنان شرایطی قرار داده‌اند که سرانجام ناچار از قبول یکی از دوشق پیشنهادی معظم له خواهند شد.
چون مذاکرات نفت هنوز در جریان است من بیش از این درباره این موضوع صحبتی نمی‌کنم و از موقع استفاده کرده می‌خواهم درباره یک واقعه بسیار مهم بین المللی در جلسه امروز مجلس اشاره‌ای بکنم.
نمایندگان محترم استحضار دارند که یکی از قدیمی ترین و طولانی ترین و مصیبت بار ترین جنگ‌های تاریخ بشری از سحرگاه روز گذشته تقریبا به پایان رسیده و باقراردادی که روز سه شنبه گذشته در پاریس امضاء شد برای اولین بار پس از شانزده سال جنگ و خونریزی صلحی که البته هنوز کامل نیست بر ویتنام سایه افکنده است.
صلح در ویتنام که امیدواریم همه کشورهای منطقه آسیای جنوب شرقی را هم دربرگیرد و علیرغم بعضی اظهار نظرهای بدبینانه نسبت به آینده، دوام و قوام پیدا بکند آرزوی همه مردم صلح دوست دنیا بوده و موجی از شادی و امید در سراسر جهان بوجود آورد است (صحیح است). ملت ایران هم مانند همه ملل صلح دوست جهان از این موفقیت شادمان است و سیاست دولت ایران نیز هم به کرات در اعلامیه‌های مشترک رهبران ایران و سایر کشورهای جهان منعکس شده همواره مبتنی برطرفداری ایران از حل مسالمت آمیز مسئله ویتنام بر اساس قراردادهای ۱۹۵۴ ژنو و حق مردم ویتنام در تعیین سرنوشت بدون دخالت دیگران بوده است (صحیح است). شاهنشاه آریامهر در پیام هفته گذشته خود به پرزیدنت نیکسون به مناسبت آغاز دومین دوره ریاست جمهوری ایشان یکبار دیگر این آرزوی قلبی خود را درباره برقراری صلح در ویتنام تأکید فرمودند و اظهار امیدواری فرمودند که با استقرار صلح در جنوب شرقی آسیا دنیا به دوران تازه‌ای از ثبات و آرامش گام بگذارد وقت مجلس بخصوص امروزها که کارهای بسیار مهمی در دستورات داریم اجازه نمی‌دهد که من امروز درباره مسئله ویتنام و اهمیت برقراری صلح در جنوب شرقی آسیا، آنطور که اهمیت این موضوع ایجاب می‌کند بحث کنم، چون تجزیه و تحلیل این موضوع ساعتها وقت لازم دارد. اما فکر می‌کنم با نقل چند جمله از فرمایشات حکیمانه شاهنشاه حق مطلب را ادا کرده باشم شاهنشاه آریامهر در مراسم گشایش پنجاه و پنجمین کنفرانس بین النجالس در تهران این طور می‌فرمایند:
«در دنیای کنونی دیگر زوروقدرت مادی پاسخگوی نهائی مشکلات نیست. در گذشته نیروی اسلحه خیلی به ندرت نماینده حق بوده است. ولی امروزه این نیرو دیگر حتی برای تحمیل اراده خود نیز کفایت نمی‌کند…
در عصر کنونی که سرنوشت ملل جهان بیش از پیش به یکدیگر پیوسته است تعیین سرنوشت بشر را باید فقط در احترام به قانون و تفاهم و منطق و خردمندی جستجو کرد…»
شاهنشاه بزرگ ما این مطلب را شش سال قبل در بحبحوحه جنگ ویتنام ایراد فرموده‌اند که صحت آن امروز نه فقط در مورد ویتنام، بلکه در مورد هر مسئله و موضوع دیگر جهانی هم ثابت است و اگر در بعضی نقاط دنیا مثل عراق هنوز زور و اسلحه برسرنوشت ملت‌ها حکومت می‌کند، یقین بدانید که دوامی نخواهد داشت (صحیح است).
اجازه بفرمائید به مناسبت آغاز دومین دهه انقلاب شاه و ملت عرایض خود را بانقل چند جمله دیگر از شاهنشاه آریامهر که واقعا باید با آب طلانوشت خاتمه بدهم شاهنشاه در کتاب انقلاب سفید می‌فرمایند:
«امروزه پیروزی واقعی ملت‌ها در قدرت نمائی نظامی و مادی آنها نیست.. بلکه در درجه موفقیت آنها در غلبه برفقر و جهل و بیسوادی، غلبه بر بی عدالتی‌های قضائی و اجتماعی، در تعمیم دانش و تأمین سطح زندگی اقتصادی بهتر و رفاه و عدالت اجتماعی زیادتر برای افراد نهفته است.. در سیر تکامل جامعه بشری دیگر دوران ماجراجوئیها و استیلا طلبیهای گذشته به پایان رسیده است و تنها میدان مبارزه‌ای که امروز نیروهای انسانی باید در آن بکار رفته مبارزه علیه جهل و فقر و گرسنگی و تبعیضات اجتماعی و اقتصادی و نژادی و نظائر آنها است جنگ واقعی امروز عالم بشریت، جهاد انسانها برای از میان بردن تبعیض‌ها و بی عدالتی‌های اجتماعی در سطح ملی و بین المللی است».
(احسنت-احسنت).
- تصویب صورت جلسه قبل
۳- تصویب صورت جلسه قبل.
نایب رئیس- نسبت به صورت جلسه قبل نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
- تقدیم سه فقره اصلاح بودجه ۱- اصلاح بودجه سازمان پنبه و دانه‌های روغنی ۲- اصلاح بودجه سازمان همکاری عمران منطقهای ۳- اصلاح بودجه اداره کل گمرک و تقدیم خلاصه کل بودجه اصلاح شده سال ۱۳۵۱ شرکت سهامی حسابرسی وزارت آب و برق به وسیله آقای قوام صدری وزیر مشاور و معاون نخست وزیر
۴- تقدیم سه فقره اصلاح بودجه ۱- اصلاح بودجه سازمان پنبه و دانه‌های روغنی ۲- اصلاح بودجه سازمان همکاری عمران منطقهای ۳- اصلاح بودجه اداره کل گمرک و تقدیم خلاصه کل بودجه اصلاح شده سال ۱۳۵۱ شرکت سهامی حسابرسی وزارت آب و برق به وسیله آقای قوام صدری وزیر مشاور و معاون نخست وزیر.
نایب رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (وزیر مشاور و معاون نخست وزیر)- با اجازه مقام محترم ریاست سه فقره اصلاح بودجه است مربوط به سازمان همکاری عمران منطقهای و سازمان پنبه و دانه‌های روغنی و اداره کل گمرک که تقدیم می‌کنم و استدعای ارجاع به کمیسیونهای مربوط را دارم همچنین در اجرای مفاد تبصره ۱ ماده ۲۷ قانون محاسبات عمومی یک نسخه از خلاصه کل بودجه اصلاح شده سال ۱۳۵۱ شرکت سهامی حسابرسی وزارت آب و برق جهت اطلاع کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود.
نایب رئیس- لوایح به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم اساسنامه شرکت سهامی تأسیسات ساختمان به وسیله آقای دکتر بهرون معاون وزارت آبادانی و مسکن
۵- تقدیم اساسنامه شرکت سهامی تأسیسات ساختمان به وسیله آقای دکتر بهرون معاون وزارت آبادانی و مسکن.
نایب رئیس- آقای دکتر بهرون بفرمائید.
دکتر بهرون (معاون وزارت آبادانی و مسکن)- بااجازه مقام معظم ریاست در اجرای قانون تأسیس شرکت سهامی تأسیسات ساختمانی اساسنامه این شرکت را جهت تصویب و ارجاع به کمیسیونهای مربوط تقدیم می‌نماید.
نایب رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم لایحه احتساب یکهزار ریال کمک هزینه افسران و همردیفان جزء حقوق آنان بوسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
۶- تقدیم لایحه احتساب یکهزار ریال کمک هزینه افسران و همردیفان جزء حقوق آنان بوسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ.
نایب رئیس- تیمسار کاتوزیان بفرمائی.
تیمسار سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- بااجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم بطوریکه استحضار دارید از سال ۱۳۴۲ به افسران و همردیفان ارتش شاهنشاهی و ژاندارمری کل کشور با آنهائیکه لیسانس ندارند ماهانه ۱۰۰ ریال کمک هزینه داده می‌شود همچنین به شهربانی از سال ۱۳۴۴ این کمک هزینه پرداخت می‌شود لایحه‌ای تقدیم می‌شود در صورتیکه تصویب بفرمائید این رقم جزو حقوق آنان بشود و از آن بازنشستگی کسر بشود (احسنت).
نایب رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم لایحه کنوانسیون راجع به منع تکمیل و توسعه و تولید و ذخیره سلاحهای باکتریولوژیک و سمی و انهدام سلاحهای مذکور به وسیله آقای دکتر تاجبخش معاون وزارت خارجه
۷- تقدیم لایحه کنوانسیون راجع به منع تکمیل و توسعه و تولید و ذخیره سلاحهای باکتریولوژیک و سمی و انهدام سلاحهای مذکور به وسیله آقای دکتر تاجبخش معاون وزارت خارجه.
نایب رئیس- آقای دکتر تاج بخش بفرمائید.
دکتر تاج بخش (معاون وزارت امور خارجه)- بااجازه مقام ریاست بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است در بیست و ششمین اجلاسیه مجمع عمومی ملل متحد به موجب قطعنامه ۲۸۲۶ مورخ ۱۶ دسامبر ۱۹۷۱ که تصویب شده و از طرف دولت شاهنشاهی که یکی از بانیان طرح قطعنامه مزبور بوده است به امضاء رسیده است، نظر به اهمیت کنوانسیون مذکور در پیشرو امر خلع سلاح عمومی و کمک به تحکیم صلح جهانی که از مبانی سیاست خارجی دولت شاهنشاهی ایران می‌باشد اینک لایحه کنوانسیون راجع به منع تکمیل و توسعه و تولید و ذخیره سلاحهای باکتریولوژیک (بیولوژیک) و سمی و انهدام سلاحهای مذکور را به پیوست متون فرانسه و انگلیسی تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارم.
نایب رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- ادامه مذاکره در گظارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به لایحه برنامه و بودجه کشور
۸- ادامه مذاکره در گظارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به لایحه برنامه و بودجه کشور.
نایب رئیس- به بحث در گزارش شور اول برنامه و بودجه کشور ادامه می‌دهیم ماده ۲۳ قرائت می‌شود.
ماده ۲۳- سازمان برای تعیین معیارها و استانداردها و همچنین اصول کلی و شرایط عمومی قراردادهای مربوط به طرحهای عمرانی آئین نامه‌ای تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران براساس ستور العمل لازم به دستگاههای اجرائی ابلاغ می‌نماید و دستگاههای اجرائی موظف به رعایت آن می‌باشند.
نایب رئیس- نسبت به ماده ۲۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترما پیشنهاد می‌نماید که کلمه ان بعد از کلمه اساس در ماده ۲۳ اضافه گردد.
باتقدیم احترام- جندقی.
پیشنهاد می‌نماید:
در ماده ۲۳ تصویب هیئت وزیران حذف تصویب شورای اقتصادی و اجتماعی منظور شود.
دکترسید محمدرضا تنکابنی.
نایب رئیس- ماده ۲۴ قرائت می‌شود.
ماد ۲۴- منابع مالی دولت جهت اجرای عملیات هربرنامه عمرانی و برنامه‌های سالانه از محل درآمد نفت و مشتقات آن، مالیاتهای مستقیم و غیرمستقیم و سایر درآمدهای دولت و نیز وامها و اعتبارات داخلی و خارجی می‌باشد و وجوه مربوط در خزانه متمرکز خواهد شد.
میزان و نحوه تأمین اعتبار هربرنامه عمرانی از منابع مالی مذکور ضمن قانون همان برنامه تعیین و به تصویب خواهد رسید.
نایب رئیس- در ماده ۲۴ نظری نیست؟ آقای حکمت یزدی بفرمائید.
حکمت یزدی- با اجازه جناب آقای رئیس و همکاران ارجمند، سؤالی که داشتم این است این لایحه مربوط به سازمان برنامه و بودجه کل کشور است کلمه بودجه آورده شده تعریفی هم از بودجه شده در مورد برنامه سالانه عمرانی در قسمت منابع مالی ذکری از منبع مالی بودجه نشده بنده فکر می‌کنم که در اینجا کلمه بودجه کل کشور افتاده یا در چاپ نگذاشته‌اند یا از اول این بودجه نبوده به هر حال بنظر من بعد از کلمه جهت عملیات هربرنامه عمرانی و برنامه سالانه، بودجه کل کشور، باید اضافه بشود چون برنامه سالانه را از بودجه کل کشور تفکیک کردید مفاهیم فرق دارد خواهش می‌کنم توضیح بفرمائید و اگر اصلاحش وارد است این را اصلاح بفرمائید.
نایب رئیس- نظر دیگری نیست؟ آقای دکتر مجیدی توضیح دارید بفرمائید.
مجیدی (وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه)- با کسب اجازه از مقام ریاست در توضیح این مطلب عرض می‌کنم که در واقع بودجه کل کشور اساسش در قانون محاسبات عمومی روشن شده و تعاریف لازم آنجا ذکر شده است آنچه که این تغییر با ادغام برنامه‌های عمرانی در بودجه کل کشور پیش می‌آورد اینجا ذکر شده و لذا تکرار انچه در قانون محاسبات عمومی هست لازم تشخیص داده نشده است.
نایب رئیس- نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۲۵ قرائت می‌شود.
ماده ۲۵- میزان وامها و اعتبارات خارجی بصورت نقد یا از طریق انتشار اوراق قرضه و خرید کالا و خدمات از خارج یا تضمین وامها و اعتبارات مذکور که جهت تأمین تمام یا قسمتی از هزینه طرحهای عمرانی تحصیل می‌شود طبق قانون هردوره برنامه عمرانی تعیین و مشخص می‌گردد و میزان وامها و اعتبارات که تحت عناوین فوق طی هر دوره برنامه عمرانی جهت تحصیل و یا تضمین ان موافقتنامه یاقرارداد منعقد می‌شود نباید از کل مبلغ تعیین شده در قانون برنامه عمرانی همان دوره تجاوز نماید. امور مربوط به وامها و اعتبارات خارجی در وزارت دارائی متمرکز می‌گردد و وزارت دارائی به نمایندگی از طرف دولت مجاز است با رعایت بند ۸ ماده ۳ این قانون در حد میزان تعیین شده فوق نسبت به تحصیل وامها و اعتبارات اقدام نموده و قراردادها و موافقتنامه‌های مربوط را امضاء نماید. وزارت دارائی مکلف است گزارش کاملی از وامها و اعتبارات خارجی که تا پایان شهریور و اسفندماه هر سال جهت تحصیل یا تضمین آن قرارداد و یا موافقتنامه امضاء شده تهیه و به کمیسیونهای برنامه و بودجه و دارائی مجلسین تسلیم نمایند.
- تبصره ۱- انجام مذاکرات مربوط به تحصیل وام و یا اعتبار مشترکا توسط دستگاه اجرائی مربوط ووزارت دارائی صورت خواهدگرفت.
- تبصره ۲- میزان استفاده از منابع مالی خارجی درهرسال نباید از کل مبلغ پیش بینی شده در بودجه همان سال تجاوز نماید.
نایب رئیس- در ماده ۲۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید:
در ماده ۲۵ جهت تحصیل وام به بند ۸ ماده ۳ اشاره شده در حالیکه بند فوق مربوط به اعطای وام می‌باشد و به هر صورت معتقد به تفکیک دریافت وام از نظر داخلی و خارجی می‌باشم که شرایط هریک باید جداگانه باشد.
دکتر سید محمد رضا تنکابنی.
نایب رئیس- ماده ۲۶ قرائت می‌شود.
ماده ۲۶- در مواردیکه اجرای طرحهای عمرانی انتفاعی بعهده یک شرکت دولتی یا مؤسسه بازرگانی وابسته به دولت محول شده است و اجرای طرح مذکور مستلزم تحصیل وام و یا اعتبار خارجی است دولت می‌تواند بنا به پیشنهاد وزارت دارائی بشرکت یا مؤسسه مزبور اجازه دهد که نسبت به تحصیل وام یا اعتبار مورد نظر باجلب موافقت قبلی وزارت دارائی نسبت بشرایط قرارداد اقدام نموده و قراردادهای مربوط را پس از تصویب هیئت وزیران بنام خود امضاء و مبادله نموده و به موقع اجرا بگذارد. شرکت یا مؤسسه موظف است اقساط اصل و بهره و سایر هزینه‌های مربوط به وامها و اعتبارات مذکور را در بودجه خود منظور و در سررسیدهای مقرر پرداخت نماید.
- تبصره- دولت می‌تواند در صورت لزوم و بنا به پیشنهاد وزارت دارائی به آن وزارت اجازه دهد وام یا اعتبار موضوع این ماده را از طرف دولت تضمین نماید. در صورتیکه شرکت یا مؤسسه وام گیرنده به تعهدات مربوط عمل ننماید وزارت دارائی می‌تواند رأسا و یا از طریق بانک مرکزی ایران مطالبات خود را از این بابت از محل درآمدهای جاری و یا دارائیهای نقدی (منجمله سپرده‌های بانکی) و سایر دارائیهای شرکت یا مؤسسه وام گیرنده وصول نماید.
نایب رئیس- درماده ۲۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
محترما پیشنهاد می‌نماید در ماده ۲۶ قانون برنامه و بودجه بعد از کلمه «تصویب هیئت وزیران» کلمات «و تأیید کمیسیونهای برنامه و بودجه و دارائی مجلسین» اضافه شود.
باتقدیم احترام- امان الله ریگی.
درلایحه بودجه و برنامه پیشنهاد می‌شود ماده ۲۶ حذف شود.
دکتر محمدحسین موسوی.
نایب رئیس- ماده ۲۷ قرائت می‌شود.
ماده ۲۷- مؤسسات و شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت که برای تأمین قسمتی از هزینه طرحهای سرمایه گذاری خود که از محل اعتبارات عمرانی دولت تأمین نمی‌گردد احتیاج به تحصیل وام یا اعتبار خارجی داشته باشند باید موافقت کتبی وزارت دارائی را نسبت به مبلغ وام و شرایط و مفاد قرارداد مربوط آن تحصیل نمایند.
کلیه شرکتهائیکه به موجب قوانین و مقررات خاص خود شمول قوانین و مقررات دولتی در مورد آنها موکول به ذکر نام آنها می‌باشد و نیز هرمؤسسه یا شرکت دولتی یا وابسته به دولت که به موجب قانون خاص اختیار تحصیل وام یا اعتبار خارجی را داشته باشد نیز مشمول این ماده خواهند بود.
نایب رئیس- در ماده ۲۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۲۸ قرائت می‌شود.
ماده ۲۸- تعهد و پرداخت هرگونه وجهی برای اجرای طرحهای عمرانی با توجه به ماده ۲۱ این قانون براساس قانون محاسبات عمومی و قانون بودجه کل کشور صورت خواهد گرفت. متخلفین از حکم این ماده و همچنین اشخاصیکه در اجرای طرحهای عمرانی بدون تأمین اعتبار مبادرت به صدور دستور یا امضای سندیا قرارداد یاقولنامه و نظائر آن که دینی برذمه دولت ایجاد کند بنماید مشمول مجازات مقرر در ماده ۸۵ قانون محاسبات عمومی خواهند بود.
نایب رئیس- در ماده ۲۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۲۹ قرائت می‌شود.
ماده ۲۹- از تاریخ شروع برنامه پنجم عمرانی کشور وزارت دارائی عهده دار پرداخت اعتبارات مصوبه بودجه کل کشور اعم از اعتبارات جاری و عمرانی و نیز پرداخت بدهیها و وصل مطالبات ناشی از اجرای برنامه‌های عمرانی گذشته خواهد بود تعیین و تشخیص بدهیها و مطالبات ناشی از اجرای برنامه‌های عمرانی گذشته به عهده سازمان است.
سازمان اعتبار لازم برای پرداخت بدهیهای مربوط به برنامه‌های گذشته را همه سل در بودجه کل کشور منظور خواهد کرد.
نایب رئیس- در ماده ۲۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۳۰ قرائت می‌شود.
ماده ۳۰- کلیه اعتبارات جاری و عمرانی که در بودجه عمومی دولت به تصویب می‌رسد براساس گزارشهای اجرائی بودجه و پیشرفت عملیات در دوره‌های معین شده توسط کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت دارائی و سازمان تخصیص داده می‌شود. نحوه تخصیص اعتبارات فوق الذکر و دوره‌های آن به موجب آئین نامه‌ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد وزارت دارائی و سازمان به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
نایب رئیس- در ماده ۳۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد۹ پیشنهادی هم نرسیده ماده ۳۱ قرائت می‌شود.
ماده ۳۱- بازپرداخت اقساط اصل و پرداخت بهره و نیز کارمزد و سایر هزینه‌های بانکی و غیربانکی مربوط به وامها و اعتبارات خارجی که طبق قوانین و مقررات برنامه‌ها عمرانی و یا سایر قوانین به منظور تأمین و پرداخت هزینه طرحهای عمرانی اخذ شده و خواهد شد به عهده وزارت دارائی می‌باشد و انجام این پرداختها نیاز به کسب مجوز جداگانه‌ای نخواهد داشت.
سازمان همه ساله اعتبار لازم جهت انجام این پرداختها را در بودجه کل کشور منظور خواهد کرد.
نایب رئیس- در ماده ۳۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده (۳۱) قانون برنامه و بودجه کشور اضافه شود.
«تبصره- وجوهی که از محل اعتبارات عمرانی جهت اجرای طرحهای عمرانی غیرانتفاعی به مؤسسات عالم المنفعه پرداخت می‌شود بصورت کمک بلاعوض خواهد بود.».
خطیبی.
نایب رئیس- ماده ۳۲ قرائت می‌شود.
ماده ۳۲- وجوهیکه از محل اعتبارات عمرانی جهت اجرای طرحهای عمرانی انتفاعی به دستگاههای اجرائی مربوط پرداخت می‌شود بصورت وام خواهد بود. دستگاهیکه بدین رتیب وام دریافت می‌کند مکلف است اصل و بهره متعلقه را طبق قرارداد منعقده با وزارت دارائی در سررسید مقرر به خزانه بپردازد.
نایب رئیس- در ماده ۳۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۳۲ قرائت می‌شود.
ماده ۳۳- در مورد برخی از طرحهای انتفاعی که توسط شرکت دولتی و مؤسسات وابسته به دولت اجرا می‌شود شورای اقتاصد می‌تواند به پیشنهاد سازمان اجازه دهد حداکثر تا پنجاه درصد از اعتبار لازم برای اجرای طرح انتفاعی بصورت بلاعوض اعطاء شود.
نایب رئیس- در ماده ۳۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۳۴ قرائت می‌شود.
ماده ۳۴- سازمان موظف است در مورد اجرای فعالیتها و طرحهای عمرانی که هزینه آن از محل اعتبارات جاری و عمرانی دولت تأمین می‌شود به منظور ارزشیابی و از نظر مطابقت عملیات و نتایج حاصله با هدفها و سیاسیت‌های تعیین شده در قوانین برنامه عمرانی و قوانین بودجه کل کشور، دستورالعمل‌ها، مشخصات طرحها و مقایسه پیشرفت کار با جدال زمانی فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی مربوط نظارت کند و برای انجام این منظور بطور مستمر از عملیات طرحها و فعالیتهای دستگاههای اجرائی بازدید کند و دستگاه اجرائی را مرتبا در جریان نظارت و نتایج حاصل از آن بگذارد.
نایب رئیس- در ماده ۳۴ نظری نیست؟ آقای دکتر موسوی بفرمائید.
دکتر موسوی- در موقع بحث در کلیات لایحه نظراتی داشتم که بطور اختصار بعرض رساندم همانطور که توضیح دادم در ماده‌ای که مربوط است به وظایف سازمان برنامه گفته شده است که وظیفه نظارتی را طبقفصل نهم انجام می‌دهد در فصل نهم تنها ماده‌ای که اختیار می‌دهد به سازمان برنامه همین ماده است در اینجا هم ملاحظه می فرمائید وظیفه سازمان برنامه این است که از عملیات اجرائی بازدید کند و نتیجه بازدید خودش را به دستگاههای اجرائی اطلاع بدهد نتیجه این که سازمان برنامه وظیفه اش تبدیل می‌شود از جهت نظارتی که بزرگترین وظیفه سازمان برنامه است به یک بازرسی ساده و براین بازرسی ساده هم کوچکترین ضمانت اجرائی درنظر گرفته نشده و این سازمان تبدیل شده به یک سازمانی که کارش این است که فقط مطالعه کند و گزارش کار خودش را به رئیس مربوطه اش بدهد در صورتیکه رهبر مملکت وقتی الهام می‌دادند منظورشان این بود که این سازمان به سازمانی تبدیل بشود که در تمام شئون اجتماعی، اقتصادی، عمرانی مملکت توانائی این را داشته باشد که نظارت داشته باشد و براین نظارت هم نتجه‌ای مترتب بشود این بزرگترین ماده‌ای است که از جهت وظایف سازمان برنامه عنوان شده و در آن به هیچ وجه سانکسیون و ضمانت اجرا نیست و خیال می‌کنم اگر خود دولت هم دقت کافی بکند خواهد دید که به این ماده و آثار آن نمی‌توان این امید را داشت که سازمان برنامه بتواند فردا در دستگاههای اجرائی مملکت در اجرای وظایف و بخصوص پیاده کردن برنامه عمرانی نظارت دقیق داشته باشد از این جهت در مورد این فصل پیشنهاد دادم که براین نظارت یک سانکسیونی هم گذاشته بشود آن پیشنهاد خوانده خواهد شد و امیدوارم که مورد توجه کمیسیون و دولت و مجلس قرار بگیرد.
نایب رئیس- نظر دیگری در ماده ۳۴ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
ضمن تقدیم احترام باتوجه به اینکه ضمانت اجرائی برای نظارت سازمان در اجرای برنامه‌ای عمرانی پیش بینی نشده است پیشنهاد می‌نماید که تبصره ذیل به ماده ۳۴ اضافه گردد.
- تبصره- در مورد هریک از طرحهای مورد عمل دستگاههای اجرائی هرگاه سازمان بی ترتیبیهائی در کار مهندسین مشاور و پیمانکاران و روش دستگاههای اجرائی مشاهده نماید مکلف است ضرورت متوقف گذاشتن طرح و جلوگیری از پرداخت هزینه‌های آن را به نخست وزیر پیشنهاد نماید.
انوشیروانی.
پیشنهاد می‌نماید در سطر هفتم ماده ۳۴ کلمه «و بازرسی» به بعد از بازدید اضافه شود.
باتقدیم احترام- دکتر قهرمان.
باکمال احترام پیشنهاد می‌نماید که در ماده ۳۴ قانون برنامه و بودجه کشور اصلاحات زیر به عمل آمد:
- ۱- بعد از جمله بطور مستمر جمله «طبق برنامه جداگانه‌ای» اضافه شود.
- ۲- بعد از جمله دستگاههای اجرائی جمله «به وسیله کارشناسان یا هیئتهای نظار صلاحیتدار و طبق آئین نامه جداگانه نظارت و ارزشیابی همگام با پیشرفت عملیات اجرائی» اضافه گردد.
باتقدیم احترامات – مهندس عباس زاهدی.
نایب رئیس- ماده ۳۵ قرائت می‌شود.
ماده ۳۵- دستگاههای اجرائی موظفند در پیشرفت فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی مراقبت دائم به عمل آورده و منظما به ترتیبی که از طرف سازمان تعیین می‌شود گزارشها و اطلاعات لازم به سازمان تسلیم نمایند و کلیه تسهیلا و همکاری لازم را برای نظارت و ارزشیابی سازمان برنتایج اجرای فعالیتها و طرحها از هرحیث فراهم سازند.
نایب رئیس- در این ماده نظری نیست؟ (اظهاری نشد). ماده ۳۶ قرائت می‌شود.
ماده ۳۶- وزارت دارائی در فواصل زمانی منظم صورت کاملی از مبالغی که ذیحسابان از محل اعتبارات عمرانی پرداخت می‌کنند طبق روشی که بین وزارت دارائی و سازمان توافق می‌شود تهیه و به سازمان ارسال می‌نماید.
نایب رئیس- در ماده ۳۶نظری نیست؟ (اظهاری نشد). ماده ۳۷ قرائت می‌شود.
ماده ۳۷- سازمان موظف است گزارشهای مربوط به پیشرفت عملیات عمرانی و بودجه کل کشور را بشرح زیر تنظیم و به نخست وزیر تسلیم نماید:
- ۱- گزارشهای شش ماهه حاوی پیشرفت عملیات و مشکلات اجرای طرحها و فعالیتها با توجه به پرداختهای انجام شده و همچنین به پیشنهادهای مشخص جهت رفع این مشکلات.
- ۲- گزارش اقتصادی سالانه شامل تجزیه و تحلیل وضع اقتصادی کشور در سال گذشته و پیش بینی وضع سال جاری و سال بعد.
گزارش مزبور باید با همکاری وزارت دارائی، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی ایران منتهی تاپایان شهریور ماه هرسال توسط سازمان به نخست وزیر تسلیم شود.
- ۳- گزارش جامع درباره عملیات انجام شده و کارهای ناتمام درهردوره برنامه به انضمام خلصه‌ای از هزینه‌های عمرانی پرداخت شده حداکثر تا شش ماه پس از پایان هردوره برنامه.
گزارش مربوط به هر دوره برنامه باید حاوی اظهارنظر صریح نسبت به ارزشیابی عملیات و تحقق هدفهای برنامه بوده و پیوست گزارش جامع عملکرد هر دوره برنامه توسط نخست وزیر به مجلس تقدیم شود.
نایب رئیس- در ماده ۳۷ نظری هست؟ آقای حکمت یزدی بفمرائید.
حکمت یزدی- بااجازه همکاران ارجمند در فصل نظارت آنطور که دوست محترم جناب آقای دکتر موسوی فرمودند به قدری برداشت مطلب در سطح پائین است که حد و وصف ندارد یک مقدار توصیه، یک مقدار گزارش بدون سانکسیون. اما در ماده ۳۷ تنها کسی که از نظر دور داشته شده نمایندگان مجلس هستند اهل البیت ادری بمافی البیت آنکس که بحساب نیامده نمایندگان مجلس هستند با آنکه نظار واقعی آنها هستند و شما هستید شما رد برنامه چهارم گفتید که برنامه‌های عمران باید با جلب نظر نمایندگان باشد این مطلب کجاست؟ این گفته که بایستی گزرش سالانه‌ای به مجلس داده شود درباره اینکه برنامه چقدر پیشرفت کرده ارزشیابی بکنند که در کجا توفیق داشتند و در کجا توفیق نداشتند و امروز آمدید موکول کردید که بعد از تمام برنامه آن هم پس از ۶ ماه گزارش داده شود این صحیح نیست بایستی نظارت نمایندگان ملت نسبت به این برنامه‌های عظیم و نسبت به این مقاصدی که آرزو و آمال ملت است یک نظارت شدید و دائم و پیگیر باشد نمی‌شود از نظر آنها دور داشت و بعد از ختم و اتمام برنامه به آنها گفت که توفیق یافتیم یا توفیق نیافتیم درکجا اشکال بود و در کجا اشکال نبود چه مانعی دارد که سه ماه پس از هرسال برنامه‌ای، همانطور که در برنامه چهارم هم بود، گزارش به مجلس بدهید اشکالات خودتان را با مجلس درمیان بگذارید توفیق هایتان را با مجلس درمیان بگذارید آنجا که موفق شدید بهترین کمک و مددکار شما مجلسیان هستند به نمایندگی ملت، لذا در زمینه این ماده دو پیشنهاد دارم که تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی- در مورد فرمایش همکار محترم جناب آقای حکمت یزدی باید عرض کنم، ما علی الاصول همیشه موافق این کار بوده‌ایم که نمایندگان از نظر کارهای عمرانی حوزه انتخابیه در کار برنامه پیشنهاد بدهند و نظراتشان مورد قبول و توجه دولت و طراحان برنامه باشد دولت هم با این کار موافق است و دستوراتی در ین مورد صادر کردند و این کار موافق است و دستوراتی در این مورد صادر کردند و این کار عملا می‌شود البته تا آن حدودی که بصورت تداخل قوا پیش نیاید یعنی قوه مقننه و مجریه وضعشان مشخص باشد با این کار موافق هستیم از دولت هم می‌خواهیم و دولت هم صددرصد موافق است چنانچه الان هم همانطور که اطلاع دارید هر نماینده‌ای چه به صورت استانی و چه فردی برای حوزه انتخابیه طرحی تهیه بکند و دراختیار طراحان برنامه گذاشته بشود شاید بعضی از دوستان بگویند که تمام پیشنهادات را قبول کنند چون باید هم آهنگ با امکانات مملکت باشد ولی سعی ما این است که خواسته‌های مردم را بگیریم و بصورت هائی که لازم است و بصورتهای علمی در اختیار طراحان برنامه بگذاریم و از دولت و طراحان برنامه هم بخواهیم که از این نظرات حداکثر استفاده را بکنند در طی برنامه سوم و چهارم هم مقدار زیادی از این پیشنهادات مورد توجه قرار گرفته و در برنامه پنجم هم فشار می‌آوریم و خواهیم خواست و تقاضا می‌کنیم که این کار بشود در مورد نظارت که آقای دکتر موسوی فرمودند این صحیح است ماهم معتقدیم که باید نظارت بیشتری در اجرای این طرحها داشته باشد مخصوصا نظارت و بازرسی، البته پیشنهادات می‌رود به کمیسیون و در کمیسیون مطرح می‌شود و دوستان خود ما هم خیلی پیشنهاد دادند، اینها را باید در کمیسیون مطرح کنیم و ببینیم چه پیشنهاداتی قبل اجراست، بصورتی هم نشود که واقعا دستگاههای بازرسی هم تمام کارهای عمرانی را مختل بکنند هردو جنبه را باید درنظر گرفت البته سازمانی مثل سازمان برنامه باید این اختیار و نظارت را داشته باشد ولی طوری هم نباشد که قسمت اعظم طرحها بایک گزارش و با یک بازرسی و یا یک نظارت متوقف بشود پیشنهاد می‌رود در کمیسیون و راههای منطقی را باید پیدا کرد که هم کارهای عمرانی متوقف نشود و هم از ریخت و پاش و افراط و تفریط و احتمالا کارهای خلافی که می‌شود جلوگیری شود بنده خیال نی کنم که در موقع طرح در کمیسیون برنامه باتوجه به اساس این لایحه که خوشبختانه اختیارات مجلس و اختیارات کمیسیون برنامه در امر برنامه ریزی و سایر جهات زیادتر خواهد شد ولی اجازه بفرمائید تمام این مسائل در کمیسیون مطرح بشود و آنچه که به صلاح مملکت است مسلما مورد قبول قرار خواهد گرفت (صحیح است).
نایب رئیس- درماده ۳۷ نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۳۸ قرائت می‌شود.
ماده ۳۸- دستگاههای اجرائی که بیش از بیست و پنج درصد منابع مالی خود را از محل بودجه عمومی دریافت می‌دارند از نظر پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود موظف به رعایت تصمیمات شورای حقوق و دستمزد می‌باشند و درباره آنها نظارت طبق مفاد این فصل به عمل خواهد امد.
نایب رئیس- در ماده ۳۸ نظری هست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم در انتهای ماده ۳۸ لایحه برنامه و بودجه کشور این جمله اضافه شود.
«حکم این ماده شامل مؤسسات عام المنفعه که برطبق موازین اساسنامه خود دارای مقررات خاص هستند نخواهد بود».
خطیبی.
نایب رئیس- ماده ۳۹ قرائت می‌شود.
ماده ۳۹- اجرای ماده ۷۱ قانون محاسبات عمومی مصوب پانزده دیماه ۱۳۴۹ در مورد معاملات مربوط به طرحهای عمرانی در صورتیکه مبلغ معامله متجاوز از یکصد میلیون ریال باشد موکول به آن است که تصمیم هیئت سه نفری به پیشنهاد وزیر یا مسئول دستگاه اجرائی به تصویب هیئت وزیران برسد.
نایب رئیس- در ماده ۳۹ نظری نیست؟ آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهاد پور- اگر همکاران محترم بخاطر داشته باشند یا در قانون محاسبات عمومی مطالعه کرده باشند ماده ۷۱ قانون محاسبات عمومی مربوط است به مواردی که اختیار ترک مناقصه داده می‌شود و با تشخیص یک کمیسیون یاهیئت سه نفری معامله بدون رعایت مقررات مزایده و مناقصه انجام می‌شود و این کمیسیون در آن قانون که حاکم بربودجه عادی دولت و مخارج جاری سالیانه دولت بود تشکیل شد از معاون و ذی حسابداری و یک کارمند در وزارتخانه‌ها و معاون و رئیس حسابداری و یک کارمند در مؤسساتی که بصورت وابسته به شرکت اداره می‌شود البته آنجا به هیچ وجه تصور نمی‌شد که اعتبارات برنامه‌ای که از نظر حجم و رقم به هیچ وجه قبل مقایسه با اعتبارات منظور شده برای هزینه در بودجه عادی نیست تحت ضابطه ماده ۷۱ می‌تواند از شمول مقررات مناقصه و مزایده خارج بشود و ترک مناقصه بدهد در این ماده که اعتبارات عمرانی و طرحهای عمرانی را زیر چتر قدرت اجرائی ماده ۷۱ قانون محاسبات عمومی گرفته مطلب به اندازه‌ای قابل توجه بوده است که حتی خود دولت ز ۱۰ میلیون تومان به بالا را یک شرط و یک ضابطه و یک ترمز دیگر برایش قایل شده چون واقعا ترک مناقصه در اقلام بزرگ با فرمی که این هیئت‌ها دارند بنظر من به این آزادی و با این کیفیت صحیح نبود ولی اقلام و ارقامی که ما در برنامه‌ها می‌بینیم آنقدر بزرگ و عظیم است که ۱۰ میلیون تومان بنظر مان کوچکترین رقمش می‌آید یعنی اگر ۹/۵میلیون تومان بود ضرورت اینکه به هیئت دولت برود ندارد، در کمیسیونی که عبارت از سه نفر معاون مؤسسه و رئیس حسابداری و یک کارمند است این تصمیم گرفته می‌شود و این پوشش رفع مسئولیت فراهم می‌شود که من معتقدم هرقدر آزادی در عمل بدهیم باید مسأله لوث مسئولیت را جلوگیری کنیم و جنبه قبول مسئولیت را برای مسئول دستگاه بیشتر بکنیم در کمیسیون پیشنهاد کرده بودم که اقلام بین یک میلیون تا ده میلیون تومان که به تصویب هیئت سه نفری می‌رسد اجرایش موکول بشود به قبول مسئولیت وزیر یا رئیس مؤسسه مربوطه، این در کمیسیون تصویب شد و بنده الان در این لایحه این موضوع را نمی‌بینم بایستی بهر نسبت که برای سرعت در برنامه‌ها تسهیلات فراهم می‌کنیم امکانات می‌دهیم به همان نسبت ضوابط کنترل کننده و ایجاد مسئولیت برای کسی که عنوان وزیر وزارتخانه‌ای را دارد در قبال چنین عنوانی باید مسئولیت قبول کند که معاونش رئیس حسابداری یا عضوی اگر یک قرارداد ۹ میلیون تومان را با ترک مناقصه دادند وزیر هم با قبول مسئولیت زیر این تصمیم امضاء بگذارد همانطوریکه می‌بینیم در مورد ارقام بیش از صد میلیون ریال خود دولت توجه داشته و با توجه کامل به این قراردادهائی بیشتر از یکصد میلیون ریال موکول کرده است به تصویب هیئت دولت بنده در این زمینه همانطور که در کمیسیون عنوان کردم و مورد قبول قرار گرفت پیشنهادی تقدیم کردم که در مورد معاملاتی که بین یک میلیون وده میلیون تومان هست ترک مناقصه را قبول داریم تصویب کمیسیون را قبول داریم ولی وزیر با رئیس مؤسسه باید قبول مسئولیت بکند و تصمیم ان کمیسیون را به مسئولیت خود بپذیرد و این نوع ترک مناقصه‌ها زیر عنوان تشکیل کمیسیون ترک مناقصه مسئولیت لوث نشود امیدورام باحسن قبول این پیشنهاد را بپذیرد و در جهت نظارت و جلوگیری خدای نکرده از سوء استفاده‌های احتمالی که به نفع دولت است این پیشنهاد را مورد توجه قرار بدهید (احسنت).
نایب رئیس- آقای دکتر فروزین بفرمائید.
دکتر فروزین (مخبر کمیسیون برنامه)- در مورد ماده ۳۹ همانطور که آقای فرهادپور گفتند در کمیسیون برنامه مدت زیادی راجع به آن بحث شد و من یقین دارم همانطور که ایشان گفتند همه نماینگان انقلاب علاقمندند آنچه که خرج می‌شود تحت کنترل و نظارت بیشتر باشد در این هیچ گونه بحثی نیست بنده آن روز هم وقتی صحبت می‌کردم عض کردم هدف همه ما این است که دیناری از اعتبارات برنامه پنجم به هدر نرود وتا اخرین حداعتبار برای سعادت ملت ایران خرج بشود این آرزوی تمام نمایندگان در هردسته و حزبی که هستند می‌باشند اما راجع به این ماده که آقای فرهادپور گفتند در کمیسیون برنامه قبول شد که مبالغ بین یک میلیون تا ده میلیون تومان به امضای وزیر مربوط برسد و نماینده دولت هم این مطلب را قوبل کرد و ما هم این میأله را تأیید می‌کنیم و من فکر می‌کنم که در موقع چاپ یک سطر از این ماده افتاده باشد اگر واقعا این پیشنهاد را کرده‌اید مسلما می‌رود به کمیسیون و در کمیسیون تأیید خواهد شد (نمایندگان اقلیت- متشکریم).
نایب رئیس- نظر دیگری نسبت به این ماده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
در لایحه برنامه و بودجه پیشنهاد می‌شود که ماده زیر به آخر فصل نهم به عنوان ماده ۳۹ اضافه شود:
«در هرمورد که نتیجه بررسیهای سازمان ایجاب کند سازمان می‌تواند لزوم توقف کار را به دستگاه اجرائی و عدم پرداخت وجه را به وزارت دارائی اعلام ومراتب را به نخست وزیر گزارش کند. دستگاههای اجرائی و دارائی تااعلام نظر نخست وزیر طبق نظر سازمان عمل خواهند کرد».
دکتر محمد حسین موسوی.
در ماده ۳۹ قانون برنامه و بودجه در سطر دوم پس از کلمه (عمران) ا ضافه شود چنانچه مبلغ معامله بیش از ده میلیون ریال باشد انجام معامله پس از تصویب کمیسیون سه نفری و تأیید وزیر یا مسئول دستگاه اجرائی عملی می‌شود و در صورتیکه الخ… فرهاد پور
نایب رئیس- ماده ۴۰ قرائت می‌شود.
ماده ۴۰- کلیه اموال و دارائیهایی که پس از اجرای طرحهای عمرانی انتفاعی بوجود می آید بحساب اموال و دارائی دستگاه مسئول بهره برداری طرح منظور خواهد شد.
کلیه ابنیه، تأسیسات و اموالیکه در اثر اجرای طرحهای عمرانی غیرانتفاعی و مطالعاتی بوجود می‌آید متعلق به دولت است و حفظ و حراست آنها با دستگاه اجرائی و یا دستگاه مسئول بهره برداری است که ابنیه و تأسیسات و اموال مزبور را در اختیار دارد. استفاده یا واگذاری حق استفاده از اموال مزبور و یادرآمدهای ناشی از بهره برداری از این نوع ابنیه، تأسیسات و اموال توسط دولت مشخص خواهد شد.
نایب رئیس- نسبت به ماده ۴۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم در ماده ۴۰ لایحه بودجه و برنامه کشور. پس از جمله (بوجود می‌آید) در سطر دوم این جمله اضافه شود. «همچنین کلیه اموال و دارائیهایی که پس از اجرای طرحهای عمرانی غیرانتفاعی از طریق مؤسسات عالم المنفعه بوجود می‌آید». خطیبی
نایب رئیس- ماده ۴۱ قرائت می‌شود.
ماده ۴۱- مؤسسات تابعه سازمان برنامه (به استثنای مرکز آمار ایران) به تشخیص هیئت وزیران به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مربوط منتقل خواهند شد.
- تبصره- دولت مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون لایحه تجدیدنظر در قانون تأسیس مرکز آمار ایران متضمن ایجاد شورایعالی آمار کشور را تقدیم قوه مقننه نماید.
نایب رئیس- نسبت به این ماده نظری هست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نمایم کهماده ۴۱ لایحه قانون برنامه و بودجه به شرح زیر اصلاح شود:
ماده ۴۱- مؤسسات تابعه سازمان برنامه (به استثنای مرکز آمار ایران و بانک اعتبارت صنعتی) به تشخیص هیئت وزیران به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مربوط منتقل خواهند شد. اکبر مسعودی
محترما پیشنهاد می‌شود در تبصره ماده ۴۱ قانون برنامه و بودجه جمله (متضمن ایجاد شواری عالی آمار کشور) حذف شود.
بااحترام- دکتر نایبی- دکتر بهزادی.
در لایحه برنامه و بودجه در ماده ۴۱ پیشنهاد می‌شود. بعد از کلمه طمؤسسات» کلمه «اجرائی» اضاف شود.
دکتر محمد حسن موسوی.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است عبارت قوه مقننه در تبصره ماده ۴۱ به کلمه مجلسین تبدیل شود.
دکتر فروزین.
خواهشمند است دستور فرمایند جمله زیر به عنوان تبصره ماده ۴۱ اضافه شود: سرپرست مرکز آمار ایران سمت معاون سازمان برنامه را خواهد داشت.
بااحترام- رضا پیرزاده.
نایب رئیس- ماده ۴۲ قرائت می‌شود:
ماده ۴۲- کلیه سهام متعلق به سزمان برنامه در شرکتها و بانکها و مؤسسات مالی مشابه و نیز کلیه مطالبات سازمان برنامه از مؤسسات نامبرده و مطالبات از اشخاص حقیقی و حقوقی در بخش خصوصی طبق تصویبنامه هیئت وزیران به یک یا چند وزارتخانه یا مؤسسه دولتی و یا شرکت دولتی به نمایندگی از طرف دولت منتقل می‌گردد. نمایندی دولت در مجامع عمومی صاحبان سهام مزبور به موجب تصویبنامه هیئت وزیران تعیین خواهد شد.
نایب رئیس- در ماده ۴۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۴۳ قرائت می‌شود.
ماده ۴۳- کلیه وظایفی که به موجب قوانین و آئین نامه‌ها و تصویبنامه‌ها به عهده مدیر عامل سازمان برنامه محول شده بود با تصویب هیئت وزیران به عهده وزیر مربوط و یا رئیس سازمان محول خواهد شد.
نایب رئیس- درماده ۴۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
در لایحه برنامه و بودجه در ماده ۴۳ پیشنهاد می‌شود کلمه «وظایفی» به عبارت «وظایف اجرائی» تبدیل شود.
دکتر محمد حسین موسوی.
نایب رئیس- ماده ۴۴ قرائت می‌شود.
ماده ۴۴- وظایفی که به موجب قوانین و آئین نامه‌ها به عهده رئیس دفتر بودجه واگذار شده به رئیس سازمان محول می‌گردد.
- تبصره- رئیس سازمان می‌تواند هریک از وظایف موضوع این ماده را به یکی از معاونان خود واگذار نماید.
نایب رئیس- در ماده ۴۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود:
در لایجه برنامه و بودجه در تبصره ماده ۴۴ پیشنهاد می‌شود:
بعد از کلمه «وظایف» نوشته شود «خود وظایف».
دکتر محمد حسین موسوی.
نایب رئیس- ماده ۴۵ قرائت می‌شود.
ماده ۴۵- دولت می‌تواند تأسیسات انتفاعی و تولیدی را که در اثر اجرای برنامه‌های عمرانی بوجود آمده و یا خواهد آمد کلا قسمتی از سهام آن را به پیشنهاد دستگاه ایجاد کننده یا اداره کننده این تأسیسات به شرکتهای دولتی بلاعوض واگذار نموده و یا به اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی برحسب مورد باتوجه به مقررات مربوط به فروش برساند.
نایب رئیس- نسبت به ماده ۴۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۴۶ قرائت می‌شود.
ماده ۴۶- کمکهای فنی خارجی و کمکهای بلاعوض که از طرف سازمانهای بین المللی و یا کشورهای خارجی در اختیار دولت ایران قرار می‌گیرد (به استثای کمکهای مربوط به وزارت جنگ) و همچنین برنامه کمکهای ایران به سازمان بین المللی و کشورهای خارجی تحت نظر کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت امور خارجه و وزارت دارائی و وزارت اقتصاد و سازمان تنظیم یا هم آهنگ خواهد شد. اعتبار کمکهای ایران به کشورهای خارجی تحت عنوان خاص در یودجه عمومی دولت منظور خواهد گردید.
نایب رئیس- در ماده ۴۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) و پیشنهادی هم نرسیده ماده ۴۷ قرائت می‌شود.
ماده ۴۷- هرگاه برای اجرای طرحهای عمرانی احتیاج به خرید اراضی) اعم از دائر و بائر) و اعیانی و ابنیه و تأسیسات متعلق به افراد یا مؤسسات خصوصی باشد به طریق زیر عمل خواهد شد:
- ۱- نانچه بین دستگاه اجرائی و مالک در مورد بهای اراضی و ابنیه و تأسیسات و خسارات وارده توافق باشد، در صورتیکه مبلغ معامله یا خسارت یک میلیون ریال و کمتر باشد دستگاه اجرائی رأسا می‌تواند نسبت به خرید ملک و پرداخت خسارت اقدام نماید و در صورتیکه مبلغ معامله یا خسارت بیش از یک میلیون ریال باشد بهای خرید ملک و یا میزان خسارت باید به تصویب هیئت مقرر در ماده ۷۱ قانون محاسبات عمومی برسد.
- ۲- هرگاه نسبت به هبای اراضی و ابنیه و تأسیسات و خسارات وارده بین مقامات اجرا کننده طرح و مالک توافق حاصل نشود بها و میزان خسارت برحسب محل اجرای طرح در استان مرکز به وسیله هیئتی مرکب از وزیر کشور، دادستان کل، مدیرکل ثبت یا نمایندگان انان و در استانها و فرمانداریهای کل به وسیله هیئتی مرکب از استاندار یا فرماندار کل و دادستان استان یا فرمانداری کل و رئیس اداره ثبت استان یا فرمانداری کل، باتوجه به نظر کارشناسان فنی و صلاحیتدار که از طرف هیئتهای مزبور انتخاب می‌گردند تعیین خواهد شد و رأی این هیئت‌ها قطعی است. در مورد املاک مزروعی در استان مرکز وزیر تعاون و امور روستاها بجای وزیر کشور و در سایر استانها و فرمانداریهای کل رئیس اداره تعاون و امور روستاهای استان بجای استاندار یا فرماندار کل خواهد بود.
- ۳- ملاک تعیین قیمت عبارت است از بهای عادله اراضی و ابنیه و تأسیسات مشابه واقع در حوزه عملیات طرح عمرانی بدون درنظر گرفتن تأثیر طرح مربوط در قیمت آنها. در مواردیکه ملک محل سکونت مالک باشد علاوه بر بهای عادله صدی ده به قیمت ملک افزوده خواهد شد.
- ۴- در صورت حصول توافق بین مالک و دستگاه اجرائی در مورد بهای ملک و یا میزان خسارت، دستگاه اجرائی موظف است حداکثر ظرف شش ماه نسبت به خرید مالک و پرداخت بهای آن و یا پرداخت خسارت اقدام نماید و یا آنکه انصراف خود را از خرید ملک اعلام کند می‌شود و مالک می‌تواند هرگونه عملی را نسبت به ملک خود اعم از فروش، اجاره و غیره انجام دهد.
- ۵- در مورد املاک مزرعی با رعایت قانون نحوه انتقال اراضی واگذاری بزارعین مشمول قوانین و مقررات اصلاحات ارضی مصوب ۱۳۵۱/۹/۲۱اقدام و علاوه بر پرداخت بهای عادله معادل پانزده درصد قیمت مزبور بین زارعین و پانزده درصد بین خوش نشینان و بزرگانیکه محل سکونت خود را ترک می‌نمایند به نسبت تعداد عائله تحت تکفل آنان تقسیم خواهد شد.
- ۶- در صورتیکه طبق نظر اداره تعاون و امور روستاهای محل، زارعین حقوقی در ملک مورد بحث داشته باشند حقوق زارعین ذینفع از قیمت عادله ملک کسر و به آنها پرداخت و بقیه به مالک پرداخت خواهد شد.
- ۷- نسبت به املاک موقوفه‌ای که فروش آنها مجاز نیست بطریق اجاره طویل المدت یا تبدیل باحسن عمل خواهد شد. در مورد املاک موقوفه در صورتیکه زارعین طبق نظر اداره تعاون و امور روستاهای محل حقوقی در آن ملک داشته باشند حقوق آنان پرداخت می‌شود.
- ۸- تصرف اراضی و ابنیه و تأسیسات در صورت حصول توافق با مالک فقط پس از پرداخت قیمت ملک به مالک و در صورت عدم توافق با مالک پس از تودیع قیمت تعیین شده به وسیله هیئتهای مذکور در بند ۲ این ماده در صندوق دادگستری مجاز است. به هر صورت عدم توافق در قیمت ملک یا خسارت نباید موجب وقفه یا تأخیر در اجرای طرح عمرانی گردد. در صورتیکه مالک به انتقال ملک و تحویل آن رضایت ندهد پس از سپردن قیمت ملک در صندوق حسابداری دادگستری محل، دادستان محل از طرف او سند انتقال ملک مورد نظر را امضاء و ظرف یکماه به تخلیه قطعی ملک مذکور اقدام می‌نماید.
- ۹- اراضی واقع در خارج از محدوده شهر که درمسیر راههای اصلی یا فرعی و یا خطوط مواصلاتی و برق و مجاری آب و لوله‌های گاز و نفت قرار می‌گیرد با رعایت حریم مورد لزوم که از طرف هیئت وزیران تعیین خواهد شد از طرف دولت مورد استفاده قرار می‌گیرد و از بابت این حق ارتفاق وجهی پرداخت نخواهد شد. ملاک تشخیص محدوده شهر نقشه مصوب انجمن شهر هر محل خواهد بود که قبل از شروع مراحل طرح عمرانی مورد عمل شهرداریها باشد.
- ۱۰- در صورتیکه مستحدثات و اعیانی وجود داشته بشد که براثر احداث تأسیسات فوق الذکر از بین برود و یا خساراتی به آنها وارد شود دستگاههای اجرائی مربوط باید به قیمت اعیانی از بین رفته و خسارات وارده را طبق مقررات این قانون بپردازند.
- ۱۱- در مواردیکه شهرداریها مسئولیت اجرای طرحهای عمرانی را عهده دار هستند می‌توانند به تشخیص خود از لحاظ خریدار اراضی و ابنیه و تأسیسات و پرداخت خسارات از مقررات این قانون و یا قانون نوسازی و عمران شهری استفاده کنند.
نایب رئیس- در ماده ۴۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
ضمن تقدیم احترم، پیشنهاد می‌نماید در ماده ۴۷ قانون سازمان برنامه و ضوابط:
- ۱- بعد از جمله «مؤسسات خصوصی باشد» جمله «و قانون خاص تکلیف آن را معین نکرده است» اضافه شود.
- ۲- در بند ۱ ماده مزبور به جای جمله: (یک میلیون ریال و کمتر باشد) جمله: از یک میلیون ریال بیشتر نباشد نوشته شود.
انوشیروانی.
ضمن تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید:
- ۱- در صورتیکه اراضی مزبور متعلق به زارعین باشد که در اثر اجری قانون اصلاحات ارضی صاحب زمین شده‌اند به هر صورت یک برابرونیم پولی که بابت قیمت زمین پرداخته‌اند به آنها پرداخت خواهد شد.
- ۲- بند یازده ماده ۴۷ حذف شود.
انوشیروانی.
پیشنهاد می‌نماید:
درماده ۴۷ کلمه ابنیه بعد از اعیانی زاید است چه اعیانی خود عام است و مشمول ابنیه نیز می‌شود.
نظر به اینکه در بندهای ۱و۲و۳ از ماده ۴۷ حق کسب و پیشه مستأجر پیش بینی نشده و از طرفی با تشکیل انجمنهای شهرستان و استان حضور آنان در هیئت رفع اختلاف و رسیدگی ضروری بنظر می‌رسد لذا باید بند ۱ ماده ۴۷ به این شرح اصلاح شود:
بند ۱- چنانچه بین دستگاه اجرائی و ملک در مورد بهای عرصه و اعیان و تأسیسات خسارت وارده و نیز مستأجر از جهت حق کسب و پیشه توافق باشد در صورتیکه مبلغ معامله یا خسارت و حق کسب دو میلیون ریال کمتر باشد دستگاه اجرائی رأسا می‌تواند نسبت به خرید ملک و پرداخت خسارت بیش از دو میلیون ریال باشد برای خرید ملک و یا میزان خسارت باید به تصویب هیئت مقرر در ماده ۷۱ قانون محاسبات عمومی برسد.
بند ۲- هرگاه نسبت به بهای عرصه و اعیان و تأسیسات و خسارات وارده و نز حق کسب و پیشه مقامات اجرا کننده طرح مالک و مستأجر توافق حاصل نشد و بهاء و میزان خسارت و نیز حق کسب و پیشه برحسب محل اجرا طرح در استان مرکز به وسیله هیئتی مرکب از:
- ۱- رئیس انجمن استان یا نایب رئیس آن.
- ۲- یکی از مستشاران دیوان عالی کشور یا نماینده وزیر دادگستری.
- ۳- یکی از معاونین سازمان برنامه.
و در استانها و فرمانداریهای کل هیئتی مرکب از:
- ۱- رئیس انجمن استان یا شهرستان.
- ۲- یکی از مستشاران دادگاه استان به انتخاب رئیس کل دادگاههای استان و یا رئیس دادگاههای شهرستان.
- ۳- نماینده دستگاه اجرائی طرح مورد نظر.
باتوجه به نظر کارشناسان فنی صلاحیتدار که از طرف هیئتهای مزبور انتخاب می‌گردند تعیین خواهد شد و رأی این هیئت‌ها قطعی است.
در بندهای ۳و۴و۸ نیز باید در صورتیکه ملک محل کسب باشد حق کسب و پیشه منظور شود.
در بند ۹ اراضی خارج از محدوده شهرها که در مسیر راههای اصلی قرار می‌گیرند ایجاد «حق ارتفاق» نمی‌کند زیرا هم از حد متعارف خارج است و هم بدون رضایت مالک است، بنابراین پرداخت وجه عرصه و یا این که حذف این اصطلاح ضروری است.
دکتر سید محمدرضا تنکابنی.
نایب رئیس- ماده ۴۸ قرائت می‌شود.
ماده ۴۸- هرگاه برای اجرای طرحهای عمرانی یکی از وزارتخانه‌ها یا مؤسسات دولتی احتیاج به خرید اراضی دائر و بائر و ابنیه و تأسیسات متعلق به وزارتخانه‌ها و یا مؤسسات دولتی دیگر داشته باشد انتقال به موجب تصویبنامه هیئت وزیران و بصورت بلاعوض انجام خواهد گرفت.
- تبصره- در صورتیکه اراضی و ابنیه و تأسیسات متعلق به شرکت باشد بهابراساس ارزش تعیین شده در ترازنامه شرکت مربوط قابل پرداخت است.
نایب رئیس- در ماده ۴۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم در ماده ۴۸ لایحه برنامه و بودجه کشور در سطر دوم پس از مؤسسات دولتی جمله «و مؤسسات عام المنفعه» اضافه شود. خطیبی
نایب رئیس- ماده ۴۹ قرائت می‌شود.
ماده ۴۹- سازمان موظف است ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون تشکیلات خود را تنظیم و به تصویب سازمان امور اداری و استخدامی کشور برساند در مورد کارمندان اضافه برتشکیلات به یکی از سه طریق زیر عمل خواهد شد:
- ۱- انتقال به وازرتخانه‌ها و سایر سازمانهای دولتی.
- ۲- سازمان می‌تواند آن عده از مستخدمین رسمی مشمول قانون استخدام کشوری خود را که مورد نیاز نباشند و حداقل پانزده سال سابقه خدمت داشته باشند ظرف دوسال از تاریخ تصویب این قانون براساس ماده ۳۰ قانون استخدام کشوری و رعایت مقررات مربوط به وسیله هیئت سه نفری مرکب از یکی معاونان سازمان و نماینده سازمان امور اداری و استخدامی کشور و مسئول کارگزینی سازمان پس از تعیین گروه قطعی و با همان حقوق بازنشسته نماید.
- ۳- بازخرید سنوات خدمت کارمندان غیررسمی طبق آئین نامه ایکه از طرف سازمان تهیه و به صویب کمیسیونهای برنامه و استخدام مجلسین خواهد رسید.
نایب رئیس- در ماده ۴۹ نظری نیست؟ آقای احتشامی بفرمائید.
احتشامی- من بااینکه در حسن نیت جناب آقای دکتر مجیدی هیچ تردید ندارم (احسنت) ولی خواستم استدعا کنم در مورد بازنشسته شدن کارمندان سازمان برنامه ترتیبی داده شود که حقوقی از آنان تضییع نشود و ترتیبی داده شود لااقل اختلاف حقوق طوری نباشد که زندگی انها را معطل کند.
نایب رئیس- آقای فرهاد پور بفرمائید.
فرهادپور- ماده ۴۹ این لایحه همانطور که همکاران محترم هم مطالعه فرمودند و هم در اینجا شنیدید مریوط است به تجدیدنظر نسبت به تشکیلات و سازمانهای اداری که در سازمان برنامه سابق وجود داشته بنده براساس این موضوع که دستگاهی را تا چند ماه قبل بصورت نمونه بهترین، بالاترین و کارکنان آن همیشه صاحب حد اعلای درجه تخصص به ما معرفی می‌کردند امروز جز در مورد مؤسسات تابعه که از آنجا منتزع می‌شود کارمند زائد تشخیص داده می‌شوند عرضی ندارم و معتقد هستم وقتی وظیفه‌ای به فرد مسئول محول می‌شود اقتضا داردنظرات و برنامه‌های مسئول وقت را بپذیریم تا در قبالش برای تعهدات و وظایفی که به عهده می‌گیرند بتوانیم ازاومسئولیت بخواهیم. مدیریت سازمان برنامه اقتضا کرده است که کارمندان موجود انها ه زائد براحتیاج به نظر می‌رسند به سه صورت از این سازمان کنار گذاشته بشوند، یا به سایر وزارتخانه‌ها منتقل بشوند یا براساس مقررات خاصی که در اینجا ذکر شده است بازنشسته بشوند یااگر کارمند رسمی نبوده‌اند سوابق خدمت این افراد بازخرید بشود جناب آقای دکتر مجیدی یکی از موارد مشکل و یکی از اصول انقلابی که با تأکیدات مکرر و با اقرار دستگاه دولت مسلم شده است که ما در آن توفیق کامل نداشته‌ایم مسئله نقلاب اداری است بنظر من یکی از عوامل بسیار مؤثر در عدم توفیق دولت برای اجرای اصل انقلاب اداری همین قوانین استخدامی خلق الساعه‌ای است که به مقتضای زمان و مکان بدون توجه به اثرات ناشایسته ان پیشنهاد می‌شود تصویب می‌شود و به مرحله اجرا گذاشته می‌شود در یک کشور مشروطهمعنای مشروطیت واقعی، یعنی حکومت قانون و بهره برداری ازاین طرز حکومت صحیح و منطقی یعنی احترام به قانون، ثبات ودوام قوانین، یکسان بودن افراد درمقابل قوانین موضوعه و اساس فلسفه و منطقی که در قوانین وجود دارد همین موارد است که اصل اطاعت از قانون را در جامعه تسری می‌دهد و به هر نسبت که ما در تربیت جامعه نسبت به احترام قانون، اطاعت از قانون، تبعیت از قانون، توفیق پیدا کنیم به همان نسبت در بهبود اوضاع اداری و اجرای اصل انقلاب اداری توفیق پیدا خواهیم کرد (صحیح است) سرمشق و مدل برای این کار، بنظر من دولت است که من نمی دانم به چه دلیل و به چه مناسبت باهمه امکاناتی که در اختیارش هست خود دولت سرمش بسیار نازیبائی است برای این کار قانون استخدام کشوری جدید براساس تعاریف مدافعات استدلالات اکثریت که در دوران حکومت حزبی شما نوشته شد به مجلس تقدیم شد حتی برای اینکه بتوانند اشتباهات را در ضمن عمل جبران بکنند چون طرح آماده و کاملی در روز اول نداشتند به فرم خاص سرنوشت ۳۰۰ هزار کارمند دولت را به مصوبات یک کمیسیون محول کردند این کمیسیون در اختیارشماست هنوز آخرین اصلاحیه شما در مجلس سنا از مرحله تصیب نهائی نگذشته است چه مشکلی در کار شما است که باداشتن این دست باز با داشتن این قانون استخدام که متأسفانه باید عرض کنم بجای تحقق هدفهایش ما را با مشکلات زیادی روبرو کرده است و یک ضرورت تجدید نظر کامل و اقرار به اشتباه در مورد این قانون واقعا از اهم واجبات برای بهبود وضع اداری است آقای دکتر رفیعی سرنوشت کارکنان یک مؤسسه‌ای که سالها خدمت کرده‌اند و شما در اینجا بکرات راجع به خدمات آنها سینه سپر کرده‌اید مطرح است و بنظر من بدنیست که به این مسائل که به سرنوشت مردمی که خارج از این جلسه چشم امید به شما بلندشدن و نشستن شما دوخته‌اند توجه کنند آنها هم برادران شما هستند توجه به زندگی آنها (چند نفر از نمایندگان- پیشنهاد داده شده است) تشکر می‌کنم اگر پیشنهادی در جهت تأمین رضایت این کارمندان داده باشید، به هر حال جناب آقای دکتر مجیدی مقررات استخدامی موجود مخلوق فکر همکاران، همسلکان و پاسدارانی نظیر شما در حزب اکثریت است تسهیلات برای تجردید نظر در این مقررات به حداکثر فراهم بوده است و من تأسف می‌خورم با داشتن چنین امکانات درهر مورد یک مسئله استثنایی یک کلمه استثنایی یک فرم استثنایی برای یک دسته از کارمندان دولت در نظر می‌گیرید یک جا می‌خوانیم که پنجاه ساله را می‌خواهند اجازه بگیرند بازنشسته کنند اینجا می‌بینیم ۱۵ سال سابقه خدمت را می‌خواهند بازنشسته بکنند شاید این یک میلیون شغلی که وعده فرمودید می‌خواهید با بازنشسته کردن عناصر مفید که خدمتی کرده‌اند وتجربه‌ای اندوخته‌اند و ۱۵ سال سابقه خدمت دارند تأمین کنید به این صورت و به این کیفیت نه به مصلحت مملکت است نه به مصلحت دستگاه شما و نه باحق و عدالت تطبیق دارد به نظر من اولا استفاده از بازنشستگی بصورت تنبیه بزرگترین اشتباهی است که دولت مرتکب شده است اگر می‌خواهید اصل انقلاب اداری را اجرای کنید اصل وظیفه شناسی را در کارمندان بوجود بیاورید باهمان نیت و فلسفه‌ای که در قانون استخدام روز اول آوردید و قلب ماهیت کرد و به عکس نتیجه گرفتید کارمند دولت باید در قبال قوانین مصونیت داشته باشد حقوقش باید حفظ شود این صحیح نیست که هر مؤسسه‌ای به تصمیم دولت از اینجا به جائی دیگر منتقل می‌شود یک عده کارمندان این مؤسسه که پدران خانواده‌ها هستند بچه‌هاشان در مدارس درس می‌خوانند سرنوشتشان به قضاوقدر سپرده شود (صحیح است) یک نمونه تلخ کارکنان بیمه کارمندان دولت عضو شرکت بیمه بودند بایک تصمیمی مؤسسه را به دستگاهی دیگر منتقل کردید سرنوشت تمام این افراد را زیرورو کردید ۸ سال است تمام کمیسیونهای مجلس عرایض مجلسین و وقت تمام مقامات مملکتی به اعترض و شکایت این افراد که اکثرا صاحب تحصیلات عالیه هستند، دکتر هستند، داروساز هستند، تکنسین هستند گرفته شده و آنها بجای اینکه کار کنند ۶ سال متوالی است که به دنبال این احقاق حقشان می‌دوند و سرگردانند ایجاد این نوع سرگردانیهای دسته دسته‌ای بنظر من به مملکت صدمه می‌زند و به مصلحت نیست بخصوص که شما امکانات دارید همین اصلاحیه‌ای را که آورده‌اید بصورت عام، اگر ۱۵ ساله بازنشسته کردن صحیح است و مفید است بیاورید توی قانون اگر نه شما تبعیت بکنید از وضع بازنشسته کردن در قانون استخدام و یک حالت استثنایی و سرنوشت‌های متفاوت برای کارکنان دولت بوجود نیاورید. مسئله انتقال به سایر وزارتخانه مسئله‌ای است صحیح متخصصینی دارید در سازمان برنامه شخصا معتقد هستم براساس تخصصشان به وزارتخانه‌های دیگر منتقلشان کنید از نیروی فکری و تجربیات آنها استفاده کنید و منطقا و ظاهرا باید قبول کرد که کسانی که در حدود ۱۲ یا ۱۴ سال گذشته سرنوشت برنامه مملکت را در دست داشته‌اند باید عناصر مفیدی باشند بدهید به وزارتخانه‌های دیگر و از تجربه وعلم و سابقه این افراد استفاده کنید برای بنده مسئله بازخرید در دستگاه دولت یک موضوع منطقی نیست باید دید چرا اینها را استخدام کردید اینجا که شما می‌گذارید بازخرید یعنی در دوره قبل از شما نورچشمی بازی درآورده بودند از اعتبارات بودجه‌ای که در دستشان بوده استخدام‌های زائدی کرده‌اند یک باری و هزینه‌ای به گردن دولت تحمیل کرده‌اند و شما امروزمی خواهید این خدمت چند ساله افراد را با پرداخت یک پولی قطعش بکنید و آنهائی را که به درد شما نمی‌خورند بیرون بریزید به نظر من این طرز عمل، محکوم کردن رویه و عمل گذشتگان شما است اقلا اگر این کار را می‌کنید یک جنبه تذکر حالا تنبیه عرض نمی‌کنم به همکارانی که چنین باری به دستگاه شما اضافه کرده‌اند در دولت داده بشود رویه‌ای اتخاذ بشود که هر مدیری با اختیاراتی که برای نتیجه گیری از وظائفی که به او محول شده است به او می‌دهند حق نداشته باشد بار استخدامی مملکت را سنگین بکند که جانشین باتوجه به این سنگینی بار وعدم احتیاج بکار این افراد بیاید یک لایحه بازخرید بیاورد به این مناسبت بنده اولا از جنابعالی که پس از تصویب این لایحه به حکم قانون سرپرستی برنامه ریزی مملکت را بهعده دارید استدعا دارم پیشقدم بشوید پیشنهادات اصلاحی در زمینه رفع چنین مشکلات بنظر من خودش از برنامه‌ای بسیار مفید است برنامه تنها این نیست که پروژه سدی، تونلی، کارخانه‌ای داشته باشد بنظر من برنامه این است که شما مطالعه کنید و این مشکلات را به دولت پیشنهاد کنید برنامه‌هایی که اثرات فوق العاده در پیشبرد کارها می‌گذارد بدون اینکه صددینار از اعتباراتی که شما برای برنامه پنجم خواسته‌اید تأثیر داشته باشد و حتی تأثیر مثبت می‌گذارد و اگر می‌بینید که قانون استخدام موجود ان چنان مشکلاتی به وجود آورده است که هرشرکتی از شمول این قانون فرار می‌کند و تازه در مواردی که می‌خواهید جنبه‌های بازنشستگی این قانون را اجرا کنید کافی به مقصود نیست خوب بروید در اصل قانون تجدید نظر بکنید چرا در هرقانونی بدون اینکه ارتباطی داشته باشد می آئید یک رویه استخدامی می‌گذارید و برسرگیجه مؤسسه امور استخدامی اضافه می‌کنید بنده از شما استدعا دارم موافقت بفرمائید در زمینه بازنشستگی کارکنان اعضای سازمان هم مثل سایر کارکنان دولت از امکانات قانون استخدام استفاده بکنند و مواردی که در قانون استخدام پیش بینی شده است درباره آنها هم اجرا بشود مطلب دوم وقتی عنوان می‌شد که کارکنان زائد را شما منتقل می‌کنید، باز خرید می‌کنید، بازنشسته می‌کنید برای من این فکر پیش می‌آید که لااق تاچند سال شما احتیاج به استخدام جدید ندارید پس اجازه بفرمائید که تبصره‌ای ذیل این ماده بگذارید که استخدام جدید در سازمان برنامه و بودجه لااقل برای چند سال ممنوع باشد تا بدانیم شما که اینها را از اینجا اخراج می‌کنید واقعا وجودی زائد هستند (صحیح است).
نایب رئیس- آقای دکتر فروزین بفرمائید.
دکترفروزین- درباره مطلالبی که دوست عزیزم آقای فرهادپور ایمجا بیان فرمودند لازم است چندنکته را به عرض نمایندگان محترم مجلس شورای ملی برسانم اولا راجع به کارمندان دولت مسلم است تمام نمایندگان مجلس هدفشان و عقیده شان آن است که این کارمندان شریف رفاهشان و وضعشان و آینده شان تأمین باشد من برای اینکه این اطمینان را به آقای فرهادپور بدهم لازم است مطلبی را یادآوری کنم شما این جزوه‌ای را که سازمان برنامه منتشر کرده است راجع به برنامه پنجم مطالعه بفرمائید ببینید چقدر خدمات رفاهی برای کارمندان دولت پیش بینی کرده است برای تأمین حقوق آنها، برای تأمین آینده آنها، برای تأمین مسکن آنها، برای تأمین تحصیلات فرزندان آنها، برای تأمین برنامه‌های درمانی آنها، برای تأمین بیمه‌های ناشی از حوادث غیرمترقبه بنابراین دلیلی ندارد وقتی دولت خودش درنظر گرفته است در این مورد بخصوص احیانا جبهه مخالف برای کارمندانش گرفته باشد هدف دولت عبارت است از ایجاد رفاه و آسایش خاطر برای کارمندان خودش. اما اگر جنابعالی ملاحظه بفرمائید در ماده ۴۹ ذکر شده است که سازمان برنامه به یکی از سه شق عمل خواهد کرد یکی انتقال به وزارتخانه‌ها است در این بحث نیست که وقتی دستگاههای اجرائی کارهائی را که تابحال خود سازمان برنامه انجام می‌داد به وزارتخانه و قسمتهای اجرائی منتقل بشود سازمان برنامه نمی‌تواند این کارمندان را در آن قسمت مربوط به خودش نگهدارد به ناچار باید این کارمندان را بخاطر اینکه سالها تجربه اندوخته‌اند و دانش اندوخته‌اند چون این وظایف به دستگاه ارجائی منتقل می‌شود این کارمندان را هم همراه آنها به دستگاه مربوط ببرد اما راجع به آن دسته کارمندانی که احیانا ممکن است بازنشسته شوند ذکر شده در صورتیکه مورد نیاز نباشند مسلما سازمان برنامه و رئیس آن که همه به حن نیت او اعتقاد داریم هدفش این است که این سازمان در راهی برود که این راه با هدفهای برنامه پنجم هماهنگ باشد بنابراین وقتی قرار بشود که کارمندی کنار گذاشته بشود آن کارمندی که خوب کار کرده است وظیفه اش را با خلوص نیت انجان داده است مسلما کنار گذاشته نخواهد شد در سازمان برنامه ممکن است کارمندانی باشند که ۱۵ سال سابقه کار داشته باشند ولی روز اول که استخدام شده‌اند سنشان بالابوده است و حالا در سنی هستند که باید استحرات بکنند و عرض می‌کنم این لایحه به نفع آنها است از نظر مادی چنانچه این کارمندان که در سازمان برنامه هستند با این ۱۵ سال سابقه خدمت بازنشسته بشوند آن حقوقی را که الان در سازمان برنامه ماه به ماه دارند می‌گیرند براساس ضوابط فعلی بازنشسته خواهند شد و از آن استفاده خواهند کرد اما فردا اگر به دستگاه اجرائی دیگری بروند تابع مقررات قانون استخدام کشوری خواهند شد و آنجا که بازنشسته بشوند حقوق کمتری خواهند داشت بنابراین به نفع آن دسته از کارمندانی است که در سطح بازنشستگی قرار دارند در رده‌ها و در نزدیک سطح بازنشستگی قرار گرفته‌اند اینجا مسئله دیگر را عرض کنم که دولت مسلما به کارمندان خودش علاقه دارد و آنها را دوست دارد و عقیده دارد که باید برای آینده آنها قدمهائی بردارد اما از سوی دیگر ما جوانهای زیادی داریم که هرسال از دانشگاهها بیرون می‌آیند با یک دنیا امید با یک دنیا آرزو و باسری پرشور از عشق میهن و شاهنشاه، اینها آماده فداکاری و گذشت و جانبازی هستند ما باید از نیروی این جوانان حداکثر استفاده را بکنیم اگر به موقع نتوانیم اینها را جذب دستگاههایی مثل سازمان برنامه و یا دستگاههای اجرائی بکنیم این جوانان فردا و پس فردا در اختیار شما و من و مملکت نخواهند بود وظیفه ماست که از سالها تحصیل اینها از تجربه و دانش امروزی آنها به منظور بالا بردن هدفهای عالی و نیات ارزنده رهبر مملکت استفاده کنیم.
نایب رئیس- نظر دیگری در این ماده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید که تبصره زیر به ماده ۴۹ قانون برنامه و بودجه کشور اضافه گردد.
- تبصره- مقررات استخدامی سازمان برنامه و یا شرکتهای وابسته به آن در مورد بازنشستگی و بازخرید سنوات در مورد کارمندان سازمان برنامه در صورتیکه حقوق بازنشستگی و یابازخرید بیشتر از مقررات مندرج در این ماده باشد مجری خواهد بود.
باتقدیم احترام- دکتر رفیعی- جندقی.
احتراما پیشنهاد می‌نماید در آخر بند ۲ ماده ۴۹ قانون برنامه و بودجه کشور بعد از گروه قطعی اضافه شود پس از پرداخت ما به التفاوت کسور بازنشستگی باهمان حقوق بازنشسته نمایند. همایونی- دکترکیان
محترما پیشنهاد می‌نماید قسمت ۲ ماده ۴۹ بشرح زیر تغییر یابد.
- ۲- سازمان می‌تواند آنقدر از مستخدمین رسمی مشمول قانون استخدام کشوری خود را که مورد نیاز نباشد و حداقل پانزده سال سابقه خدمت باشد ظرف دوسال از تاریخ تصویب این قانون براساس ماده ۳۰ قانون استخدام کشوری و رعایت مقررات مربوط (طبق آئین نامه‌ای که از طرف سازمان تهیه و به تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد رسید) بازنشسته نماید.
رضاپیرزاده.
باکمال احترام پیشنهاد می‌نماید:
در مورد اجرای ماده ۴۹ لایحه قانون برنامه و بودجه کشور آنعده از کارمندان سازمان برنامه که بازنشسته می‌شوند از مقررات بازنشستگی کارمندان شرکتهای دولتی که اخیرا در کمیسیون استخدام مجلس شورای ملی به تصویب رسیده استفاده کنند.
ابولحسن احتشامی.
درلایحه سازمان برنامه و بودجه پیشنهاد می‌شود که بند ۲ از ماده ۴۹ بشرح زیر اصلاح شود.
- بند ۲- سازمان برنامه می‌تواند آن عده ازمستخدمین رسمی مشمول قانون استخدام کشوری خود را که در تشکیلات جدید محل شغلی نداشته باشند و حداقل بیست سال سابقه خدمت داشته باشند با ارفاق و حداکثر ۱۰ سال خدمت اضافی ظرف دوسال از تاریخ تصویب این قانون به وسیله هیئت سه نفری مرکب از یکی از معاونان سازمان برنامه و نماینده سازمان امور اداری و استخدامی کشور و مسئول کارگزینی سازمان برنامه بازنشسته نماید.
مقرری ماهانه بازنشستگی عبارت از یک چهلم معدل دریافتی کارمند در سه سال اخیر که برمبنای آن کسور بازنشستگی پرداخت شده باشد ضرب در سنوات خدمت رسمی است که در هرحال از چهار پنجم متوسط دریافتی تجاوز ننماید.
مازاد برسی سال سابقه خدمت احتساب نخواهد شد.
دکتر محمدحسین موسوی.
پیشنهاد می‌شود در ماده ۴۹ بعد از جمله (از تاریخ تصویب این قانون) اضافه شود (ویاطبق ماده ۲۶ لایحه تقدیمی بازنشستگی کارمندان شرکتهای دولتی و تبصره‌های آن).
دکتر حبیب اللهی.
پیشنهاد می‌شود که تبصره زیر به ماده ۴۹ قانون برنامه و بودجه کشور اضافه شود.
تبصره- منظور از حقوق ازلحاظ اجرای مقررات بازنشستگی نسبت به کارمندانی که مورد نیاز نباشند جمع مبلغی است که تحت عنوان حقوق و مزایای شغل و تفاوت تطبیق مزایا با مستخدم پرداخت گردیده است.
باتقدیم احترام - مصطفوی نائینی.
پیشنهاد می‌شود:
به سطر آخر بند (۲) ماده ۴۹ پس از کلمه حقوق اضافه شود «و برطبق آئین نامه مصوب هیئت وزیران» بنا براین بند ۲- ماده ۴۹ بصورت زیر اصلاح شود.
«بند۲- ماده ۴۹ سازمان می‌تواند آن عده از مستخدمین رسمی مشمول قانون استخدام کشوری خود را که مورد نیاز نباشد و حداقل پازنده سال سابقه خدمت داشته باشند ظرف دوسال از تاریخ تصویب این قانون براساس ماده ۳۰ قانون استخدام کشوری و رعایت مقررات مربوطه به وسیله هیئت سه نفری مرکب از یکی از معاونان سازمان و نماینده سازمان امور اداری و استخدامی کشور و مسئول کارگزینی سازمان پس از تعیین گروه قطعی و باهمان حقوق و برطبق آئین نامه مصوب هیئت وزیران بازنشسته نماید».
مصطفوی نائینی.
پیشنهاد می‌شود بند ۲ ماده ۴۹ قانون برنامه و بودجه کشور به شرح زیر اصلاح شود.
سازمان می‌تواند آن عده از مستخدمین رسمی خود را که دارای بیست سال سابقه خدمت هستند ظرف یکسال از تاریخ تصویب این قانون بازنشسته کند. حقوق بازنشستگی این عده همان حقوق گروه و پایه شغل مورد تصدی آنها در تاریخ تصویب این قانون خواهد بود.
گروه و پایه شغل مورد تصدی اینگونه مستخدمین بارعایت ماده ۲۰ قانون استخدام کشوری و سایر مقررات مربوط تعیین خواهد شد. درمورد آن عده از مستخدمین رسمی مذکور که در تاریخ تصویب این قانون متصدی پستی در سازمان نیستند آخرین شغل مورد تصدی آنان در سازمان ملاک تعیین گروه قطعی خواهد بود:
مصطفوی نائینی.
محترما پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به ماده ۴۹ اضافه شود.
- تبصره- استخدام جدید در سازمان جزدرموارد تخصصی ممنوع می‌باشد.
فرهادپور.
محترما پیشنهاد می‌نماید قسمت ۲- ماده ۴۹ بشرح زیر اصلاح شود.
۲- بازنشستگی براساس مقررات قانون استخدام و اصلاحیه‌های آن.
فرهادپور.
ازلحاظ رعایت حال کارمندان اضافه برتشکیلات سازمان برنامه که در اجرای مواد این قانون به افتخار بازنشستگی نائل می‌شوند پیشنهاد می‌نمایم ذیل بند ۲ ماده ۴۹ لیحه قانون برنامه و بودجه کشور جملات زیراضافه شود:
«حقوق بازنشستگی عبارت از یک چهلم متوسط حقوق ضربدر سنوات پرداخت کسور بازنشستگی که درهرحال از چهار پنجم متوسط حقوق تجاوز نخواهد کرد می‌باشد.
متوسط حقوق عبارت از معدل حقوق آخرین سه سالی خواهد بود که برمبنای آن کسور بزنشستگی پرداخت شده.
تعریف حقوق از لحاظ مقررات این فصل جمع مبلغی است که طبق این مقررات تحت عنوان حقوق و مزایای شغل یاتفاوت تطبیق مزایا به مستخدم پرداخت می‌شود می باشد مبلغ حقوق حداکثر هل هزار ریال محسبه منظور خواهد گردید».
باتقدیم احترام- مهندس فروهر.
نایب رئیس- ماده ۵۰ قرائت می‌شود.
ماده ۵۰- این قانون از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۵۲ به مورد اجرا گذاشته خواهد شد. کلیه آئین نامه‌ها و مقررات پیش بینی شده در این قانون باید توسط سازمانی تهیه تا پایان شهریورماه ۱۳۵۲ به تصویب برسد و تا زمانی که آئین نامه‌ها و مقررات فوق تصویب نشده است آئین نامه‌ها و مقررات جاری معتبر خواهد بود.
نایب رئیس- نسبت به ماده ۵۰ نظری هست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده یک ماده الحاقی پیشنهاد شده است که قرائت می‌شود.
باتقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید ماده بشرح زیر به لایحه برنامه عمرانی پنجساله اضافه شود:
ماده الحاقی: اخذ تصمیم نهائی در مورد تنظیم طرحهای عمرانی هراستان در کمیسیونی باحضور نمایندگان مجلسین آن استان و استاندار و هیئت رئیسه انجمن استان به عمل خواهد آمد.
باتقدیم احترامات فائقه- مهندس فیروز عدل.
نایب رئیس- لایحه با پیشنهادهائیکه رسیده برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم لایحه اصلاح قسمتی از ماده ۴ قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرائم رانندگی بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور
۹- تقدیم لایحه اصلاح قسمتی از ماده ۴ قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرائم رانندگی بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور.
نایب رئیس- خانم صوفی فرمایشی دارید بفرمائید.
خانم صوفی (معاون وزارت کشور)- بااجازه مقام ریاست به منظور تأمین بیشتر وسائل مربوط به پیشگیری از تصادفات در جاده‌ها لایحه اصلاح قسمتی از ماده ۴ قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرائم رانندگی تقدیم و استدعای رسیدگی به آن را دارد.
نایب رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه اصلاح ماده ۶ قانون استرداد حقوق گمرکی مواد اولیه مصنوعات ماشینی کارخانجات داخلی مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۴۵
۱۰- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه اصلاح ماده ۶ قانون استرداد حقوق گمرکی مواد اولیه مصنوعات ماشینی کارخانجات داخلی مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۴۵.
نایب رئیس- گزارش شور اول اصلاح ماده ۶ قانون استرداد حقوق گمرکی مواد اولیه مصنوعات ماشینی کارخانجات داخلی مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۵۴ مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۲۷ دیماه ۱۳۵۱ با حضور نمایندگان دولت لایحه اصلاح ماده ۶ قانون استرداد حقوق گمرکی مواد اولیه مصنوعات ماشینی کارخانجات داخلی مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ راکه در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۱/۹/۲۱ تقدیم و به شماره ۵۰۴ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرارداد و با مختصر اصلاحی بشرح زیر تصویب کرد. اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- ماده شش قانون استرداد حقوق گمرکی مواد اولیه مصنوعات ماشینی کارخانجات داخلی مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ بشرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۶- هرگاه مصنوعاتی که به وسیله ماشین در داخل کشور تهیه می‌شود به وزارتخانه‌ها و مؤسسات و سفارتخانه‌ها و سازمانهای بین المللی و مأمورین سیاسی و کنسولی و بین المللی که از پرداخت حقوق گمرکی معاف هستند فروخته شود، حقوق گمرکی و سودبازرگانی مواد اولیه و قطعات منفصله با رعایت قوانین مربوط به معافیت گمرکی و مفاد این قانون به فروشنده مستردخواهد شد.
- تبصره ۱- مفاد تبصره ۱۵ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور شامل کالاهای موضوع این ماده نیز خواهد بود.
مخبرکمیسیون دارئی- امان الله ریگی.
گزارش شور اول از کمیسیون اقتصاد بمجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاد در جلسه روز شنبه ۷ بهمن ماه ۱۳۵۱ باحضور آقای دکترمعتمد وزیری معاون وزارت اقتصاد لایحه ماده ۶ قانون استرداد حقوق گمرکی مواد اولیه مصوعات ماشینی کارخانجات داخلی مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ را مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبرکمیسیون اقتصاد- محمدابراهیم نیکپور.
نایب رئیس- کلیات اول لایحه مطرح است نظری هست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ورود در شور ماده واحده خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری هست؟ (اظهاری نشد) لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به لایحه تبدیل اداره کل ثبت اسناد و املاک به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و ارسال به مجلی سنا
۱۱- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به لایحه تبدیل اداره کل ثبت اسناد و املاک به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و ارسال به مجلی سنا.
نایب رئیس- گزارش شور دوم تبدیل اداره کل ثبت اسناد و املاک به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۲۳ دیماه ۱۳۵۱ باحضور آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری لایحه شماره ۴۸۸۰۶-۱۳۵۱/۹/۱۹ دولت راجع به تبدیل اداره کل ثبت اسناد و املاک به سزمان ثبت سناد و املاک کشور را که گزارش شور اول آن به شماره ۵۱۲ چاپ شده است مطرح و باتوجه به پیشنهاد رسیده بشرح زیر تصویب کرد.
اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- ازتاریخ تصویب این قانون عنوان اداره کل ثبت اسناد و املاک به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تبدیل می‌شود.
- تبصره ۱- سازمان ثبت اسناد و املاک کشور وابسته به وزارت دادگستری است و رئیس آن سمت معاونت وزارت دادگستری را خواهد داشت.
- تبصره ۲- وزارت دادگستری تشکیلات و پستهای سازمانی ثبت اسناد و املاک را برای تأیید به سازمان امور اداری و استخدامی کشور پیشنهاد خواهد نمود.
مخبرکمیسیون دادگستری- دکترسیدمحمدرضا تنکابنی.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه ۱۳۵۱/۱۰/۲۳ باحضور آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری لایحه تبدیل اداره کل ثبت اسناد و املاک به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور را که گزارش شوراول آن به شماره ۵۱۲ چاپ شده ست مطرح و مصوبه کمیسیون دادگستری را تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبرکمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- رضاپیرزاده.
نایب رئیس- ماده واحده مطرح است، نظری هست؟ (اظهاری نشد) درکلیات لایحه آخر نظری هست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده و کلیات آخر لایحه خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به لایحه اصلاح ماده ۳ قانون اجرای برنامه نوسازی عباس آباد و ابلاغ به دولت
۱۲- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به لایحه اصلاح ماده ۳ قانون اجرای برنامه نوسازی عباس آباد و ابلاغ به دولت.
نایب رئیس- گزارش شور دوم اصلاح ماده ۳ قانون اجرای برنامه نوسازی عباس آباد مطرح است، قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۱۳۵۱/۱۰/۲۳ باحضور خانم صوفی معاون پارلمانی وزارت کشور لایحه شماره ۱۷۲۷۸ مورخ ۱۳۵۱/۳/۲دولت راجع به اصلاح ماده ۳ قانون اجرای برنامه نوسازی عباس آباد را که گزارش شور اول آن به شماره ۵۳۸ چاپ گردیده باتوجه به پیشنهادهای رسیده مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول را عینا تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را بشرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- ماده ۳ قانون اجرای برنامه نوسازی عباس آباد مصوب خردادماه ۱۳۵۰ بشرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۳- بهای خانه‌ها و دکاکین اعم از عرصه و اعیان و حق پیشه بخواهند ازمقررات ماده ۲ این قانون و تبصره آن استفاده نمایند که در این صورت شهرداری از اوراق قرضه پرداخت می‌نماید. درهرصورت این قانون تودیع نگردیده و یااوراق قرضه تسلیم نشده است به تخلیه و تخریب خانه‌ها و دکاکین اقدام نخواهد شد.
- تبصره- درمورد خانه‌ها و دکاکین هائیکه تا تاریخ تصویب این قانون ارزیابی نشده است بهای اعیانی احداث شده در عرصه املاک مزبور به قیمت عادله براساس بهای یکسال قبل از ارزیابی شهرداری پرداخت خواهد شد.
مخبرکمیسیون کشور- غضنفری.
گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۳۵۱/۱۰/۲۳ باحضور نمایندگان دولت لایحه قانون اصلاح ماده ۳ قانون اجرای برنامه نوسازی عباس آباد را مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون کشور را در این مورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبرکمیسیون دادگستری- دکترسیدمحمدرضاتنکابنی.
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی درجلسه ۱۳۵۱/۱۰/۲۳ باحضور نمایندگان دولت لایحه قانون اصلاح ماده ۳ قانون اجرای برنامه نوسازی عباس آباد را مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون کشور را در این مورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبرکمیسیونی دارائی- امان الله ریگی.
نایب رئیس- ماده واحده مطرح است، آقای غنضنفری بفرمائید.
غضنفری (مخبر کمیسیون کشور)- بااجازه مقام ریاست در سطر آخر تبصره یک اشتباه چاپی رخ داده یعنی کلمه ارزیابی زائد است و عبارت صحیح اینطور است «…بهای یکسال قبل از تملک شهرداری پرداخت خواهد شد».
نایب رئیس- اصلاح می‌شود، در ماده واحده نظری هست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری هست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده و کلیات آخر لایحه خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به لایحه برنامه عمرانی پنجم
۱۳- طرح گزارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به لایحه برنامه عمرانی پنجم
نایب رئیس- گزارش شور اول برنامه پنجساله عمرانی پنجم مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون برنامه به مجلس شورای ملی
کمیسیون برنامه در چندین جلسه که آخرین جلسه آن درروز پنجشنبه ۵۱/۱۰/۲۹ باحضور آقای دکترمجیدی وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه تشکیل گردید لایحه شماره ۵۱۵۰-۵۱/۱۰/۱۷ دولت راجع به برنامه پنجساله عمرانی پنجم را که در جلسه روز یکشنبه ۱۳۵۱/۱۰/۱۷ به مجلس شورای ملی تقدیم و به شماره ۵۴۲ چاپ گردید برای شور اول مورد رسیدگی قرارداد و بااصلاحاتی تصویب کرد.
مصوبه کمیسیون برنامه در کمیسیون دارائی با اصلاحاتی به تصویب رسید که تغییرات مزبور در جلسه روز چهارشنبه ۱۳۵۱/۱۱/۴کمیسیون برنامه مورد تأیید قرار گرفت. اینک گزارش آن بشرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
ماده ۱- دولت مجاز است از محل منابع مالی مندرج در قانون برنامه و بودجه کشور ظرف مدت پنجسال که از اول فروردین ماه ۱۳۵۲ شروع می‌شود مبلغ یکهزر و پانصد و شصت میلیارد ریال براساس جداول کلی پیوست این قانون به مصرف برساند و مکلف است برنامه پنجساله پنجم را برای نیل به هدفهای مندرج در برنامه مذکور اجرا نماید.
- تبصره- به کمیسیونهای برنامه مجلسین اختیار داده می‌شود که اصول و هدفها و برنامه‌های اجرائی مربوط به بخشهای مختلف برنامه عمرانی پنجساله پنجم را که تحت عموان خلاصه برنامه پنجم عمرانی کشور تقدیم مجلس شورای ملی شده است با ارقام هریک از برنامه‌های مربوط به فصل مندرج در جداول پیوست بررسی و تصویب نماید.
ماده ۲- به منظور تأمین اعتبارات عمرنی پیش بینی شده در این قانون هرسال از مجموع منابع مالی دولت پس از تأمین هزینه نگهداشت سطح عملیات و فعالیتهای مربوط به امور اجتماعی و اقتصادی در مقیاس بودجه مصوب سال ۱۳۵۱ و پیش بینی توسعه امور عمومی و دفاع ملی و بازپرداخت اصل و بهره وامهای داخلی و خارجی و همچنین تسویه دیون ناشی از اجرای برنامه‌های قبلی، اعتبارات عمرانی لازم برحسب فصول و برنامه‌ها باید سالانه به نحوی تخصیص داده شود که تا پایان دوره برنامه عمرانی پنجساله پنجم کلا مبلغ ۱/۵۶۰ ریال برای هزینه‌های عمرانی منظور گردد.
ماده ۳- به منظور تأمین اعتبار لازم جهت اجرای برنامه عمرانی پنجساله پنجم دولت مجاز است طی دوران برنامه مذکور اقدام به امضاء قرارداد یا موافقتنامه برای دریفت وام و اعتبارات خارجی طبق اصول مقرر در قانون برنامه و بودجه تا میزان ۴۳۳/۴میلیارد ریال بنماید ونیز بطور خالص معادل ۳۱۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات بانکی داخلی و فروش اوراق قرضه به بانکها و معادل ۵۴/۵ میلیارد ریال بطور خالص از محل فروش وراق قرضه به بخش غیربانکی استفاده نماید.
ماده ۴- دولت می‌تواند تمام یا قسمتی از بدهیهای شهرداریها به سازمان برنامه را که در اثر اجرای طرحهای عمرانی در برنامه‌های عمرانی گذشته ایجاد شده طبق مقرراتی که به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید مورد بخشودگی قراردهد.
ماده ۵- سازمان برنامه و بودجه موظف است کلیه حسابهای مربوط به طرحهای عمرانی برنامه‌های گذشته را طبق مقررات مربوط ممیزی کند.
- تبصره- ذیحسابان وزارت دارائی در دستگاههای اجرایی موظفند کلیه سوابق و اسناد و مدارک مربوط به طرحهای عمرانی گذشته را برای ممیزی دراختیار سازمان قرار دهند.
ماده ۶- هیئت حسابرسی مذکور در فصل هفتم قانون برنامه عمرانی چهارم تا تسویه کامل حسابهای برنامه‌های گذشته باهمان اختیارات و وظایف مندرج در قانون مزبور حداکثر تاپایان برنامه پنجم باقی خواهد بود و انتخاب اعضاء هیئت در مواقع ضروری طبق همان قانون به عمل خواهد آمد.
ماده ۷- از آغاز سال ۱۳۵۲ اختیارات و وظایفی که به موجب بند ۴ ماده ۱۳ قانون برنامه عمرانی چهارم در مورد دعاوی ناشی از اجرای قراردادهای مربوط به برنامه‌های گذشته به هیئت عامل برنامه اعطاء گردیده بود به رئیس دستگاه اجرائی مربوط تفویض می‌شود.
ماده ۸- در کلیه مواردی که به موجب مقررات طرحهای عمرانی و یاقراردهای منعقده در برنامه‌های گذشته اعتباراتی بصورت وام در اختیار دستگاههای اجرائی قرار گرفته است وزارت دارائی به عنوان جانشین قانونی سازمان برنامه تعیین می‌شود.
ماده ۹- اصطلاحات مندرج دراین قانون مشمول تعاریف مندرج در ماده یک قانون برنامه و بودجه کشور خواهد بود.
| جمع کل اعتبارات عمرانی برنامه پنجم | میلیون ریال |
|---|---|
| امور عمومی | ۱۲۱۱۰۰ |
| امور اجتماعی | ۴۶۸۹۰۰ |
| امور اقتصادی | ۹۷۰۰۰۰ |
| جمع ۱۵۶۰۰۰۰ |
| ۱۰۰۰۰۰۰۰ امور عمومی | اعتبار به میلیون ریال |
|---|---|
| ۱۰۳۰۰۰۰۰ – فصل سوم – رهبری قوه مجریه | ۵۳۰۰ |
| ۱۰۹۰۰۰۰۰ – فصل نهم- خدمات عمومی فنی و اطلاعات | ۱۱۶۰۰ |
| ۱۱۰۰۰۰۰۰ – فصل دهم- اداره امور وسائل ارتباط جمعی | ۱۳۴۰۰ |
| ۱۱۱۰۰۰۰۰ – فصل یازدهم- ساختمانها و تأسیسات دولتی | ۹۰۸۰۰ |
| جمع ۱۲۱۱۰۰ |
| ۳۰۰۰۰۰۰۰- امور اجتماعی | اعتبار به میلیون ریال |
|---|---|
| ۳۰۱۰۰۰۰۰- فصل اول- آموزش و پرورش | ۲۳۰۰۰۰ |
| ۳۰۲۰۰۰۰۰- فصل دوم- فرهنگ و هنر | ۹۴۰۰ |
| ۳۰۳۰۰۰۰۰- فصب چهارم- بهداشت و درمان و تغذیه | ۱۶۰۰۰ |
| ۳۰۶۰۰۰۰۰- فصل ششم- تربیت بدنی: پیشاهنگی تعاون و امور جوانان | ۱۰۰۰۰ |
| ۳۰۷۰۰۰۰۰- فصل هفتم- عمران شهرها | ۳۲۷۰۰ |
| ۳۰۸۰۰۰۰۰- فصل هشتم- عمران و نوسازی روستاها | ۳۶۰۰۰ |
| ۳۰۹۰۰۰۰۰- فصل نهم- تأمین مسکن | ۸۲۸۰۰ |
| جمع۴۶۸۹۰۰ |
| ۴۰۰۰۰۰۰۰- امور اقتصادی | اعتبار به میلیون ریال |
|---|---|
| ۴۰۱۰۰۰۰۰- فصل اول- توسعه کشاورزی و دامپروری | ۲۰۸۰۰ |
| ۴۰۲۰۰۰۰۰- فصل دوم- توسعه منابع آب و نظارت | ۱۰۸۰۰۰ |
| ۴۰۳۰۰۰۰۰- فصل سوم- تأمین برق | ۵۳۵۰۰ |
| ۴۰۴۰۰۰۰۰- فصل چهارم- توسعه صنایع | ۱۸۳۹۰۰ |
| ۴۰۵۰۰۰۰۰- فصل پنجم- توسعه منابع نفت و بهره برداری | ۱۳۰۷۰۰ |
| ۴۰۶۰۰۰۰۰- فصل ششم- توسعه منابع گاز و بهره برداری | ۲۹۰۰۰ |
| ۴۰۷۰۰۰۰۰- فصل هفتم- توسعه معادن | ۴۶۵۰۰ |
| ۴۰۹۰۰۰۰۰- فصل نهم- حمل و نقل و ارتباطات | ۱۷۱۵۰۰ |
| ۴۱۰۰۰۰۰ – فصل دهم- پست و مخابرات | ۳۱۲۰۰ |
| ۴۱۱۰۰۰۰۰- فصل یازدهم- سیاحت و جهانگردی | ۷۷۰۰ |
| جمع ۹۷۰۰۰۰ |
| تقسیم سنواتی اعتبارات عمرانی برنامه پنجم | اعتبار به میلیون ریال |
|---|---|
| سال ۱۳۵۲ | ۲۱۰۰۰۰ |
| سال ۱۳۵۳ | ۲۵۰۰۰۰ |
| سال ۱۳۵۴ | ۳۰۵۰۰۰ |
| سال ۱۳۵۵ | ۳۶۰۰۰۰ |
| سال ۱۳۵۶ | ۴۳۵۰۰۰ |
| جمع ۱۵۶۰۰۰۰ |
مخبرکمیسیون برنامه- دکتر طهمورث فروزین.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه روز دوشنبه ۵۱/۱۱/۲ باحضور آقای دکتر مجیدی وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه و دکتر کاشفی معاون وزارت دارائی لایحه دولت راجع به برنامه پنجساله عمرانی پنجم را برای شور اول مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون برنامه را با اصلاحاتی تصویب کرد. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون دارائی – امان الله ریگی.
گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه روز دوشنبه ۵۱/۱۱/۲ باحضور آقای دکتر مجیدی وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه و دکتر تاجبخش معاون وزارت امور خارجه ماده ۳ لایحه دولت راجع به برنامه پنجساله عمرانی پنجم را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون برنامه را تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون خارجه- مهروش صفی نیا (مستوفی).
نایب رئیس- کلیات اول لایحه برنامه عمرانی پنجم مطرح است، آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- جناب آقای رئیس، همکاران محترم، هفته‌ای که گذشت افتخارات اصغاء فرمایشات شاهنشاه رهبر عزیزمان را پیدا کردیم به یقین در این فرمایشات بهترین برنامه و راهنمائی برای بخش عمومی و شما دولتی‌ها، بخش خصوصی، تمام افراد ملت اعم از زن و مرد حتی پیروجوان و کودک بود و باید سرمشق و راهنما قرار بگیرد (صحیح است) جادارد به عنوان حق شناسی بگوئیم شاهنشاها سلامت تو سعادت ما است (آفرین) بقاء تو عظمت ما است (صحیح است) توفیق هرچه بیشتر تو آرزوی مااست (احسنت) همکاران محترم هفته‌ای که گذشت در نطق‌های حماسی احساسات حق شناسی همه را شنیدیم شرکت کردیم با تأیید آن مطالب و با حفظ آن احساسات اکنون باید از خود ظرفیت نشان بدهیم بحث و انتقاد را قبول کنیم تا چنان معلوم شود که آن ابراز احساسات و آن مطالب از طرف اشخاصی باظرفیت واقع بین و اهل بحث و نقادی عرضه شده و پس از ارزیابی به چنان نتیجه‌ای رسیده بودند (آفرین) تصور می‌کردم دولتی که شاهد آن همه اظهار علاقه از طرف ملت نسبت به سرنوشت خود می‌بود امروز جاداشت در طرح برنامه پنجم که خطوط اساسی سیاست اقتصادی و اجتماعی مملکت در دهه دوم انقلاب از این گام شروع می‌شود هرکاری می‌داشت تعطیل می‌کرد و امروز در حضور نمایندگان ملت حاضر می‌شد احترام به مشروطیت و دموکراسی با گفتن و نوشتن کافی نیست عمل لازم است نطق‌های تبلیغاتی و تلویزیونی بیشتر جنبه شخصی پیدا می‌کند اگر توأم با عمل نباشد (صحیح است) قصد ندارم امروز در طرح این لایحه وارد جزئیات ارقام، مواد و مفاد جملاتی که به عنوان برنامه از طرف دولت تقدیم شده بشوم هرچند دولت باعدم حضور خود بی توجهی خود را در این امر ابراز کرد (دکتر الموتی- این حرفها چیست؟! وزیر مسئول اینجا نشسته این حرفها را نفرمائید!. ولی ما وظیفه داریم که به برنامه مملکت اهمیت بدهیم به این جهت سعی می‌کنیم حتی المقدور رئوس مسائل و نظریات کلی را باتوجه به احتیاجات و امکانات مملکت عنوان بکنیم هرچند درضمن صحبت من برخورد خواهید کرد به این که عدم توجه دولت نسبت به تذکرات اساسی نمایندگان موجب گردیده که بعد از چهارسال ۵ سال دهسال اکنون به آن معایب اقرار کرده و برای تأخیر در توجه و جبران صدمات گذشته به اندازه‌ای تسریع لازم دارد که دیگر اکنون قادر نیست، معهذا ما از این مطالب ناامید نمی‌شویم بازهم تکرار می‌کنیم باشد بعد از ۵ سال دیگر بیایند بگویند آن حرفی را که آنروز زدی و توجه نکردیم ناچار امروز لایحه آورده‌ایم که بادو فوریت بیائید تصویب کنید تا اجرا کنیم.
دکتر الموتی- کدام حرف را شما ۵ سال پیش زدید که اجرا نکردند؟
رامبد- می‌رسیم در لایحه ایکه مطرح است و گزارشی که دولت به مجلس داده عبارات زیبا، جملات امیدوار کننده مطالب به مجلس داده عبارات زیبا، جملات امیدوارکننده مطالب همه جانبه که همه ما آرزو داریم تحقق پیدا کند بسیار است، پس حضرتعالی خیلی عجله نفرمائید چون صحبت من در برنامه مدتی طول خواهد کشید اعداد و ارقامی هم در گزارش دولت هست که ما حق تکذیب نداری شجاعت تأیید راهم شخصا بخود نمی‌دهم به دلیل اینکه تکذیب یا تأیید را کسی می‌کند که اطلاعی داشته باشد اگر قرار شد فرضا ثروت یک مدیون ورشکست بیکار را با ثروتمند بزرگی جمع کنند و بگویند معدل متوسط ثروت دونفر باهم این رقم است این مطلب قابل تکذیب نیست ولی در عین حال هم برای من گزارش گیرنده که از نحوه تهیه و تنظیم گزارش اطلاعی ندارم معلوم نیست که هریک از این دو در چه وضعی هستند یکی کم دارد یکی زیاد دارد یا یکی پای قبل از مرگ است از گرسنگی و یکی پای مرگ است از پرخوری در هرحال در گزارشات دولت در مسائل مختلف حدمتوسط رقمی است و ما قبول می‌کنیم ولی نه تکذیب می‌کنیم و نه تأییدی برآن می‌گذاریم فقط وارد مسائل می‌شویم در خود لایحه به نظر من اشتباهات، مسائل خلاف اصول قانونگذاری، سلب اختیارات مجلس ارجاع به کمیسیون در مهمترین مسئله مملکتی بازهم عدم توه کافی به کشاورزی، هزینه زائد برای شهرها و امثال این مسائل بسیار زیاد داریم و فعلا وق شریفتان را در این باره تضییع نمی‌کنم.
به موقع خود به این مسائل هم می‌رسیم اما اصولی که امروز مار برای آن اصول در ایجا جمع شده‌ایم عبارت از این است که برای ۵ سال آینده‌ای که در پیش داریم چه برنامه‌ای بریزیم آقای ذوالفقاری چه برنامه‌ای بریزیم؟ برنامه‌ای باید بریزیم که یا مانند نسخه‌ای برای بیمار باشد که بهبودی یابد یا دستورالعملی برای شخص سالمی که تواناتر بشود و برای این منظور احتیاج داریم اول ببینیم که مسائل برنامه‌های گذشته چه بوده ما چرا آن برنامه‌ها را انتخاب کردیم چگونه اجرا کردیم و به کجا رسیدیم و تجزیه و تحلیل نتایج آن در حال حاضر چه وضعیتی را برای ما مجسم می‌کند بعد ببینیم در مقابل چه داریم اجرای برنامه چه امکاناتی را برای ما بوجود آورده و چه مشکلاتی را. به این امکانات آن اشکالات را چگونه می‌توانیم رفع کنیم و هدف هائی که در مقابل خودمان می‌گذاریم برای عبور از این اشکالات برای رسیدن به آن هدفها کدام راهها را می‌توانیم انتخاب کنیم این است آنچه که امروز باید اینجا صحبت کنیم و آقای رئیس دولت و همکاران ایشان باید در این موقعیت در مجلس حضور یابند نه روز تقدیم لایحه توأم با عکس برداری و نمایش تلویزیون. اصولا آن موقعی که گویا دکتر مجیدی فاضل امروز ما، در مدرسه تحصیل می‌کردند و اساس کار برنامه ریزی در ایران شروع شد در ایران تنها نبود به مرور در خیلی از ممالک دنیا که احساس می‌کردند برای جبران عقب افتادگی‌ها و پیشرفت سریعتر احتیاج دارند راهی جدید انتخاب کنند به اسم برنامه و برنامه ریزی و سزمان برنامه شروع بکار شد روزهای اولیه همه تصور می‌کردند که عقب افتادگی این ممالک مطلب ساده‌ای است نیروی انسانی دارند منابع طبیعی دارند اگر از اینها استفاده کنند به راحتی ممکن است جلو بروند ولی در عمل برخورد شد که پروراندن و بهره وری از این نیروی انسانی نهائی و آن منابع طبیعی پنهانی احتیاج به سرمایه مادی و معنوی هردو دارد و برای هیچ مملکتی، هیچ ملتی مقدور نیست چنین سرمایه هنگفتی را برای مدت طولانی یا همیشه تأمین کند و ای بسا این سرمایه گذاری نتیجه‌ای متناسب کمیت و کیفیت آن سرمایه ندهد و آن وقت آن ممالکی که احتیاج به این سرمایه ندهد و آن وقت ممالی که احتیاج به این سرمایه دارند با از دست دادن و صرف بی جهت این سرمایه یک مقدار هم عقب تر بروند این جا پیش آمد که مطالعه شود ارزیابی شود و معلوم شود که این سرمایه محدود داخلی یا امکان تأمین آن سرمایه محدودتر از خارج با وضعیت و کیفیت خاص آن مملکت در چه رشته در چه قسمت باچه کیفیت بکار برود تا آنکه نتیجه هرچه بیشتر عاید بشود آیا مثلا ساختمانهای لوکس عالی دولتی بسازند البته از جهتی خیلی خوب است هم ترضیه خاطر و راحتی فکر کارمند را فراهم می‌کند و مقداری پیشرفت می‌شود. یا مثلا بذرشان را عوض کنیم تا محصول زراعی خیلی بهتر بشود یا راه آهن مان را بکشیم آن هم از جهتی خیلی خوب است ممکن است وسائل مسافرت بهتر فراهم بشود ولی همه آنها؟ یا بعضی از آنها؟ هیچ کدام؟ کدام سریع تر، کدام کمتر، کدام بیشتر. اینجاست که من و شما و یا نماینده دیگر و دیگری ممکن است عقاید مختلف داشته باشیم ممکن است هرکدام یک مقدار صحبت هایمان مورد قبول همه واقع شود و ممکن است نخست وزیر وقت متوجه بشود که با تمام احاطه خود به مسائل مملکتی کسانی دربین نمایندگان به مسائل و مطالبی دیگر واجه شده‌اند که تذکرش بری ایشان بسیار مفید بوده و ممکن است باعث اصلاح برنامه دولت بشود (صحیح است) اما خوشبختانه یا متأسفانه برای تشخیص این مطالعات هم مثل همه امور در دنیا تنها اطلاعات محلی و تجربی کافی نیست و نبود بلکه تخصص‌های علمی و مهارت‌های فنی زیادی نیاز داشت تا اینکه بشود اسم مجموعه آن مطالعات را برنامه ریزی و برنامه یک مملکت گذاشت به همین جهت همه ممالک با کمال تأسف و عینک بدبینی و اضطرارا و ناچاری در شروع کار مجبور بودند این کالای وارداتی افکار و علم تخصصی را از غرب و ممالک پیشرفته قبول کنند اما به یقین تاموقعی که از داخل مملکت و افراد ایرانی و علاقمند به منافع ایران نه منافع خارجی، آدم ماهر و عالم و برنامه ریز نمی‌داشتیم نمی‌توانستیم فکر کنیم که داریم رشد اقتصادی می‌کنیم بدون اینکه به مرور استقلال سیاسی را از دست بدهیم این بود که این نورچشمها متخصصین ایرانی را با علم زیاد یا علم کم کامل و ناقص جمع کردیم و تمام امتیازات متصور که به یک کارمند مملکت ایران بشود داد چند برابر کردیم و در طبق اخلاص گذاشتیم شد سازمان برنامه البته در این کار هم ناراحتی‌هایی در سایر دستگاههای مملکت به وجود آوردیم، مأمورین سابقه دار دولت بعضا ناراضی و مأیوس شدند، حقوقهای بی سابقه و امتیازات کارمندان سازمان برنامه موجب گردید کارمندان سازمانهای دیگر تمام امکانات و تشبثات به عمل آورند که از ماشین نویس تا معاون وزارتخانه همه به سازمان برنامه منتقل شوند که هریک در آنجا از امتیازات بیشتری برخوردار شود اما شکر خدا با تمام این معایب وتحمل تمام بارها برگرده ملت و دولت، سازمان برنامه به وجود آمد برنامه ریخت شاید هم نواقص داشت اجرا کرد قطعا توأم با معایبی هم بود معهذا بالاخره نتایجی گرفته شد اگر ایده آل نبود به حد عالی بود اا کاری را که نقص داشت و نقص دارد ار نخست وزیر‌ها در مجلس حاضر نشوند نشنوند و برای رفع نقص اقدام نکنند این نقص باقی خواهد ماند این است که نمی‌شود از چندین میلیون جمعیت یک مملکت انتظار داشت که همه چون یک عالم که دانشگاههای پاریس را زیر پا گذاشته و هاروارد را در توردیده مانند آقای دکتر مجیدی از برنامه‌های دراز مدتی که حتی اشخاص باسواد هم نمی‌توانند چیز زیادی سردر بیاورند تمام افراد مملکت مثلا روستایی قشم و سنقر و کاشمر بتوانند همه معتقدانه در طول مدت ریختن پولها را ببینند و اعتماد به نتایج آتی داشته باشند در این مورد دولت نتوانست و نخواست به این امر توجه کند همچنانکه امروز باعدم حضور خود نشان می‌دهد که نمی‌خواهد بهنواقص کار خود اطلاع حاصل کند (عده‌ای از نمایندگان- اینطور نیست) اگر دوستانی شرط ارادت و همکاری و احترام به دولت را این می دانند که هرعیب و نقصی که از طرف دولت پیش می‌آید با ابراز احساسات و صدای رسای خودشان آن عیب را حسن بدانند من که شخصا خلاف این فکر می‌کنم صرفنظر از علاقه شخصی و وظیفه مملکتی و حتی رابطه انسانی می‌بینم آن کسی که راه صحیح نمی‌رود باید هدایت کرد (صحیح است) می دانم که معاونین سیاسی وزارتخانه‌ها هم برای همین هستند (قراچورلو- معاون پارلمانی) جنابعالی فهمیدید منظرو کدام است؟ همان، (خنده نمایندگان) که برای اطلاع از این تذکرات و امثال آن به دولت در جلسات کجلس مرتبا حاضر می‌شوید ولی فرق می‌کند موقعی لایحه‌ای راجع به حقوق وظیفه یک فرد مطرح است شاید معاون وزارت دارائی هم بتواند جواب بگوید وقتی من امروز با آقای رئیس الوزراء می‌گویم در طول برنامه شما نتوانستید مردم را متوجه عظمت کافی برنامه کنید تا آن همکاری و همگامی همگانی ملت که بزرگترین عامل مؤثر در پیشرفت برنامه هر مملکت است از طرف ملت دریابید این مطلب دیگر در سطح معاون وزارتخانه یا وزر نیست این در سطح شخص نخست وزیر است (صحیح است).
دکتر الموتی- مردم رشد دارند و همه مسائل را درک می‌کنند.
یکنفر از نمایندگان- این کارها تدریجی انجام می‌شود.
فرهاد پور- این تدریج شما چندسال بالاخره طول می‌کشد؟
یکنفر از نمایندگان- هروقت وضع اجتماع ایجاب کند.
رامبد- از سرمایه مادی گذشته فراهم آوردن علم و مهارت و مراعات اصول برنامه ریزی ایجاب می‌کرد که قبول کنیم این برنامه‌ها تنها راه نجات هرملتی است که طالب پیشرفت و توسعه می‌بود آنچنان برنامه‌ای که پی ریزی اساسی داشته باشد دوام بیاورد و بتواند خود آن برنامه با آن اصطلاح بسیار قشنگی که دولت بکار برده بتواند سکوی پرش برای برنامه‌های آینده باشد راستی شما که این عبارات به این قشتگی را می گوئید چرا در انجام آن خیلی علاقه ندارید؟ بلی سکوی پرش باشد جز همین برنامه‌های اساسی زیربنائی دراز مدت چاره‌ای نبود ولی برای اینکه مردم بدانند که چاره منحصر به فرد را مملکت دارد طی می‌کند تادیگر افراد ملت انتظارات و توقعات خود را در جهت احتیاجات جلوی نظر بلافاصله انتظار نداشته باشد و بداند مثلا این مهندسین که با وسایل خیلی لوکس می‌آیند آنجا در دهات آنها پیاده می‌شوند و نقشه می‌کشند نتیجه این کار هم برای ۵ سال یا ۱۵ سال دیگر به او می‌رسد و شاید همه این امور زیربنائی موجب گردد که خود مردم آنقدر وضع بهتری پیدا کنند که بتوانند احتیاجات جلوی نظر خود را تأمین کنند ولی این امر تفهیم لازم داشت غیر از آن تبلیغ‌های شخصی که همکارانمان و همکارانتان پشت تریبون و توی تلویزیون می‌فرمایند و به هر حال این سازمان برنامه از جهت تشکیلات آنچه که در همه ممالک مرتبا با آن متوجه شدند احتیاج داشت که از چند قسمت دیگر برای هماهنگ کردن این برنامه‌ها و جناب دکتر شفیع امین در این قسمت دوم و هماهنگ کردن برنامه‌ها به هر شهر و شهرستانی بروید ضعف و ناتوانی اعمال نظر خصوصی و عدم تشخیص بعضی متصدیان را بطور کامل می‌بینید (صحیح است) ما نمی‌توانیم مأمور شهرستانی را قانع کنیم که در محلی مثل قهوه خانه انجام وظیفه کند وقتی می‌آید وزیرش را در لوکس ترین و مدرن ترین ساختمانها در وزارتخانه اش می‌بیند هماهنگی در سازمان برنامه یکی از ادارات اساسی می‌بود و من نمی دانم چه اعمال نظریات خصوصی یابی اطلاعی کدام یک از این مسائل باعث می‌شد که به عوض این هماهنگی لازم عدم هماهنگی اینطور به چشم می‌خورد مثلا ساختمان نیمه تمام وزارتخانه‌ای در بلوار الیزابت پانزده سال تمام بصورت اسکلت مسخره، مفتضح، بدنمائی که نموداری از بی برنامه‌ای و ناهماهنگی است درجلوی چشم همه مردم پایتخت بلاتکلیف نگاه دارد آن کار تمام نشده ساختمان دیگری را مجددا پی ریزی می کن، قسمت دیگر سازمان برنامه اداره ارزیابی لازم داشت می‌بینم دوستانی می‌پرسند کدام وزارتخانه منظورم وزارت کشاورزی بود بهتر است تشریف ببرید پشت همین ساختمان مجلس آن ساختمان بدقواره نیمه کار دیگر رت که بری خود مجلس شروع کردند ببینید در این یکی چه خبر است، این را کی برنامه ریخت، کی اقدام کرد، کی اجرا کرد، چرا راکد گذاشتید؟ احتیاج نبود چرا طرح کردید لازم بود چرا تمام نکردید حساب غلط بود چرا محاسب را تعویض نکردید، کی را برکنار کردید؟ (پرتواعظم- تقدم را دادند به مأمور مهمتری) ارزیابی لازم بود که کارها ارزیابی بشود (احسنت) و بالاخره جناب دکتر مجیدی شما که فعلا نامزد این کار شده‌اید (دکتر دادفر- نامزد نیستند مسئول هستند) شما که نامزد این کار شده‌اید برای اینکه عقدنامه شما در این کار که همان لایحه تشکیلات جدید سازمان برنامه است تازه به شور دوم رفت حالا بدانید که اداره سازمان برنامه احتیاج به یک اداره چهارمی دارد که آن اداره چهارم ملاحظه آن برنامه‌های اولیه است و مشاهده این ارزیابی‌های بعدی مقایسه این دو و درنظر گرفتن تحولات تغییرات و احتیاجات جدیی که در این فاصله بوجود آمده که برنامه‌ها را در حین اجرا باید اصلاح بکنید شما اگر در وسط اجرای برنامه‌ای می‌بینید از یک جهت عقب افتادید و از یک جهت جلو افتادید بیائید درکمال صفا و صمیمیت بایک چنین مجلس که اکثریت قاطعی با دولت شما موافق است و آماده قبول اشتباهات شما هم هست درکمال صراحت بگوئید مثلا بگوئید خیال می‌کردیم در فلان برنامه فلان شهرستان مهندسین ما موفق می‌شوند ۵۰۰ چاه بزنند متأسفانه لوله هائیکه وارد کردیم قطرش از خود چاههایی که کندیم بیشتر است (یکنفر از نمایندگان- کجا است؟) چون عین این وقایع را دارید من نشان می‌دهم اگر می‌خواهید. و حالا نمی‌توانیم سرمایه را به این ترتیب بکار بریم موافقت کنید این تونل استثنایی را می‌خواهیم انحرافی بدهیم تا مزارع کشاورزی خشک نشود اینقر پول اینجا را کم بکنیم و آنجا را اضافه بدهیم بگذارید مردم روشنتر بشوند و این همه پیشرفت که چشم جهانی را خیره کرده بیشتر از پیش به عمق قلب و احساس حقشناسی مردم ریشه بدواند (آفرین) بدانید آنها می‌فهمند همانطور که لیدر محترم اکثریت گفت. اگر آمدید از طریق صحیح یعنی مجلس شورا که در وافع معروف به خانه ملت است موضوع را مطرح کنید نه مصاحبه‌های شخصی و خصوصی متصدیان در تلویزیون و روزنامه، مطبوعات البته بخش بسیار محترم ومؤثری در اجتماع هستند ولی صاحب روزنامه صاحب عقیده است و معلوم نیست که عقلش از من و شما و آقای نخست وزیر کمتر باشد اظهار شخصی خودش را در روزنامه ارائه می‌دهد آنجائیکه شما با ملت باید صحبت بکنید و او را به کمک بطلبید پشت این تریبون است آن وقت ببینید اهالی همان شهر یا شهرستان که چاهش را متوقف کرده‌اید وقتی بیائید صمیمانه توضیحات را در اختیارشان بگذارید خود آنها حاضرند کمک کنند و لوله‌ها را روی دوش برای شما پس بفرستند که برنامه هایتان را اصلاح کنید اما این مطالب را همه می دانیم یک هدف، یک نظر پیدا شد که از اجرای مجموع این برنامه‌ها اعم از این که آن چاه باشد، یا تربیت معلم باشد، یا اصلاح بذر باشد یا ساختمان دولتی باشد جمع می‌شود و نتیجه‌ای حاصل می‌شود بنام توسعه اقتصادی و جناب دکتر رشتی شما که با این اصطلاحات خیلی خوب آشنا هستید (دکتر رشتی- کدامیک؟) با اصطلاح توسعه اقتصادی (دکتر رشتی- هم من آشنا هستم هم شما) اما این توسعه اقتصادی در داخل مجلس ما در گزارشات دولت ما در راههای برنامه ریزی ما همه رفت زیر چادر رشد اقتصادی درصورتیکه ما رشد اقتصادی هدفمان نبود آقای دکتر بلکه ما توسعه اقتصادی هدفمان بود و رشد اقتصای یکی از عاولم و لوازم توسعه اقتصادی است یکی از اصول توسعه اقتصادی است توسعه اقتصادی یعنی بالابردن امکانات مادی و معنوی نیروی انسانی و فرهنگ آن چیزی که روزی شما و من هم که نبودیم آنچنان ملتی باشد که یا خودش بتواند روزی به سایر ممالک وام دهنده باشد یا روزی آنچنان افرادی در آن پیدا بشود که پشت میزهای بانکهای جهانی بنشینند و برنامه‌ها را توجیه کنند و ثابت کنند که این وام نیست این اعتبار است این صرف بیخود نمی‌شود و سرمایه گذاری می‌شود و به پیشرفت مملکت ما و جامعه بشریت و صلح دنیا کمک می‌کند ولی وامها را که آورندگان کارگران با مهارت شما معلمین با سواد شما و جامعه پیشرفته شما بتواند بهترین استفاده از آن پول را بکند آیا طبق رقم که برای رشد اقتصادی مرتبا ۱۱ و ۱۲ درصد به ما تحویل م دهید چون من هم به انصاف شما و هم به علم شما اعتقاد دارم می‌توانید بگوئید آیا در قیاس همان رقم توسعه اقتصادی هم پیدا کردیم؟ بهرحال برای اجرای این برنامه رسیدن به آن هدف توسعه اقتصادی که مورد نظر من است و رشد اقتصادی که طبق رویه شماست چندعامل لازم بود قبل از همه چیز آن ثبات سیاسی بود واقعا شکر خدا که از برکت وجود شاهنشاه و نظام شاهنشاهی این ثبات بصورت بی سابقه‌ای در زمان و مکان فراهم شد (احسنت) دوام سازمانهای اجرا کننده برنامه لازم بود قطعا جنابعالی باتوجه به سوابق کارتان طولانی بودم مدت خدمت مسئولین سازمان برنامه را تأیید می‌کنید که در ممالک دیگر هم بی سابقه است اما این عامل دوام مسئولین اداره کننده برنامه‌های عمرانی مملکت که جزء لوازم کار مملکت است آخرش به دولت فعلی هم سرایت کرده که البته دوام دولت برای اجرای برنامه‌ها تا یک حدی مفید است گفتم تا یک حدی، زیرا توضیح می‌دهم (دکتر دادفر- دوام دولت ضرورت وجود آن است) چرا گفتم تا یک حدی اجازه می‌خواهم پرانتزی باز کنیم هیچ چیز در دنیا ثابت نیست هیچ چیز مخصوصا طبیعت و وجود بشر تنها موی انسان نیست که سفید می‌شود و دندان نیست که می‌ریزد و پوست صورت نیست که چروک برمی دارد فکر، طبیعت، اخلاق، نحوه برخورد با مسائل همه چیز اشخاص تغییر پیدا می‌کند و دوام افراد در دولت و بقای اشخاص در حکومت بصورت زیاده از حد، این نتیجه را دارد که انسان همیشه خودش را حاکم، فهمیده تر، مطلع تر، بی نیازتر احساس خواهد کرد (دکتر دادفر- دوام تجربه می‌آورد) به آن مسائلی که قبلا با یک دید دیگری نگاه می‌کرد اینقدر با اشکالات زد و خورد کرده، اینقدر خسته شده اینقدر اطلاع پیدا کرده که همانطور که جناب آقای دکتر دادفر فرمودند قانع می‌شود که این معایب و نواقص بر اثر این ریشه‌ها است و دیگر احتیاجی نمی‌بیند که همتش را بکار ببرد و خود را موظف احساس کند و ای بسا لازم است که وزرای دولتها از کرسی وزارت پائین بیایند و نتایج کار خود را در اجتماع ببینند و ای بسا که خود پشیمان شوند در این بحث پرانتز را می‌بندم بهر حال برای اجرای برنامه، دوام دولت، منظورم قدرتی است که گرداننده سازمان برنامه است لازم بود در مملکت ما بعد از ثبات سیاسی باین عا مل هم توجه شده بود نتیجه هم گرفتند تکذیب نمی‌کنم بهرحال گزارشات دولت تبلیغات لازم، اینجا را می‌گویم لازم، در ظرف این مدت همه افراد ملت را اعم از مجلسی و خارج از مجلس مطلع کردند نمی‌گویم روشن کردند مطلع کردند که ما در تلاش هستیم برنامه هائی داریم در جهت توسعه پیش می‌رویم و اکنون با آن عواملی که اشاره کردم برنامه‌ها اجرا شد اشخاصی به سهم خود به پیشرفتها کمک کردند اشخاصی هم به سهم خود نتایج بعضی برنامه‌ها را درنظر مردم از ارزش واقعیش کم کردند که بعدا توضیح می‌دهیم زیرا به نحوه اجرا خیلی حرفها داریم که بهترین نیت‌ها بهترین برنامه‌ها با جریاناتیکه در آن راه پیدا کرد آن ارزش واقعی که بایستی میزان سپاسگزاری همه را فراهم بکند قدری پائین آورد ولی برنامه‌ها اجرا شد اجازه می‌خواهم که مطالعه کنیم ببینیم که آن فریادهای سپاسگزاری که چند روزقبل در کنگره داشتیم برچه اساسی بود و این فریادهای گوشخراش که من از بعضی نواقص می‌کشم برچه پایه است تروخشک راباهم نمی سوزانیم سوا می‌کنیم بجز ما در دنیا ملل دیگری هستند حضرتعالی فرمودید ۷۹ تا (دکتر فروزین- ۸۰ تا) خوب اگر خودمان را هم حساب کنیم درست درمیآید گفتم بجز ما، در حدود ۷۹ مملکت این برنامه ریزی را دارند این تلاشها را می‌کنند هرچیزی موقعی ارزشش پیدا می‌شود که در سطح قیاس بیاید و ببینیم که ما براثر اجرای این برنامه‌ها در دنیا به کجا رسیدیم و چون تکیه کلام اساسی فرمایشات جناب آقای نخست وزیر همیشه روی رقم رشد اقتصادی سالیانه است اما همانطور که عرض کردم من علاقمندتر هستم که علاوه بررقم رشد سالیانه اقتصادی کیفیت این رشد را توجیه بکنند در این رشد بین ۸۰ مملکت بین ممالکی که نفت دارند ممالکی که اورانیوم دارند ممالکی که منابع طبیعی بیشتر دارند مماکلی که کمتر دارند همه نوع ما از لحاظ رشد متوسط سالانه تولید داخلی می دانید چندم هستمی؟ هفتم هستیم. از لحاظ صنعت، آنچه که بنده خدمتتان عرض می‌کنم مربوط به سالهای گذشته است نه مربوط به این سال آخر به اصطلاح آقایان اقتصادیون مربوط به دهه ۶۰ است و آنچه که بنظرتان می‌رسد در اختیار دولت می‌گذاریم از برخوردهایی که در اجتماع می‌کنیم دولت را مطلع می‌کنیم و راهنمائی‌هایی که احتمالا مورد قبول باشد البته برای امسال نیست برای دهه ۷۰ است ما در امر رشد صنعت خیال می‌کنم شما هم این رقم را داشته باشید که یکی از درخشانترین ارقام را داریم یعنی با نفت حساب کنیم در آن دهه گذشته ۱۱/۱ است بی نفت، حساب کنید از این هم بیشتر است اما اداره ارزیابی و هم آهنگی‌ها اداره اصلاح سرعت ه کار خودش را به موقع کرده و به شما خبر اده که در کشاورزی هم کجا هستیم؟ مطلب دیگری دراین جاست که ارزیابی‌ها بیرون می‌آید نسبت سرمایه به تولید در جمع تمام این ۸۰ مملکت برآورد کردند. خانم سمیعی یکی از نقاطی که درروی زین با کمترین سرمایه، بزرگترین درآمدها را حاصل کرده این سرزمین ما بوده این عواقبی دارد، در صحبت‌های خسته کننده که بعدا عرض خواهم کرد می‌آید که می‌بینم در مقابل این درآمد بسیار جالب آیا دولت وظیفه خودس را نسبت به توزیع عادلانه این درامد عمل کرده؟ آیا در مزیان حمایت از سرمایه تعدیل کرده؟ آیا در پخش و بخش این سرمایه عمل کرده؟ می‌رسیم اینها را بعدا، مطلب دیگری که در این ارزیابی‌ها نشان داده می‌شود نسبت پس انداز به تولید داخلی است در نسبت پس انداز به تولید داخلی ما در بین ۵۹ کشوری ک برآورد کردند هشتم هستیم تیمسار همایونی برای ملتی که انقلابش را آن چنان جشن می‌گیرد و در این شرایط کنونی جهش و پرش باید همه جانبه تلاش بکند هشتم برای ملت ایران کم است و در علت این کمبود پس انداز، من شخصا عقیده‌ام این است که ملت از راه و رسم و رویه عمل دولت پیروی کرده تجمل و ریخت و پاش و خرج بی مورد سرمشق ملت ایران شده و باید تغییر جهت بدهیم ببینید در هرخانه فقیری که به نان شب احتیاج دارد و ناچار است برای اداره زندگی صرفه جوئی کند چندتا رادیوترانزیستوری هست (لکبر مسعودی دلیل ترقی و رشد اقتصادی است) بلی رشد واردات و صادرات کشورهای دیگر را تصدیق می‌کنم ببینیم از درآمد کارخانجاتی که به حمایت دولت به این میزان درآمدها نایل شده‌اند چنددرصد سرمایه گذاری و پس انداز محدود شده از صحبت خارج نمی‌شوم قیاس با ممالک خارج بوده به هر حال آنچه که جناب آقای دکتر مجیدی و دکتر فروزین عزیز در جهت اقتصادی اهمیت می‌دهند میل نهائی پس انداز است که متأسفانه از این هم کمتر است و ما دوازدهم هستیم و اما یکی از مهمترین مسائلی است که اساس امکان اجرای برنامه‌های آتی ماست تأمین موازنه پرداختهای ما توفیق خرید کالاهای سرمایه‌ای ما همه باید روی آن تکیه شود نه تنها نفت صادرات ماست ارقام را خواندم ناراضی نیستم اما قانع کننده نبوده است ترکیب صادرات ما را بشکافیم ببینید شما به صورت یک آدم منصف و عالم با من هم عقیده می‌شوید یا خیر و ایران با رشدی معادل ۹/۹% در صادرات در ردیف هشتم بوده است خوب گفتم همه چیز مقایسه است آقای کمالوند البته اگر رشد صادرات کنگوودومینکن را درنظر بگیرید منفی هم بوده آنها عقب رفته‌اند ولی با داشتن آن چنان رهبری باوجود این چنین ملتی باداشتن چنان ذخایری با بودن چنان احساساتی در امثال شما ما خودمان را با پیشرفته ترین ممالک دنیا می‌توانیم روزی برابر ببینیم ولی باید جهت بگیریم ما قانع نیستیم در بین ۸۰ تا مملکت دنیا خیلی‌ها نفت نداشتند خیلی‌ها ثبات سیاسی نداشتند خیلی‌ها دوام حکومت نداشتند خیلی‌ها امثال شما مجیدی‌ها را نداشتند (دکتر الموتی- رامبد را هم نداشتند) (خنده نمایندگان) تشویق می فرمائید تشکر می‌کنم. در کلیاتی اشاراتی کردم مردم حق ناشناس و بدبین نیستیم آن گفته‌ها و مطالبی که اکنون می گویییم و علتی که به من اجازه می‌دهد صدایم را اینقدر بلند کنم و همه شما هم قطعا سرفرازی احساس خواهید کرد آن را هم می‌گویم آقای مجیدی نه تنها معتقدیم دولت شما سربلند می‌شود معتقدیم که ملت ایران هم بهره مند شده است و آن این است که در جمع تمام ارقام رشد متوسط سالانه، صادرات نفت، سرمایه گذاری سالیانه به تولید داخلی نسبت به پس انداز، نسبت به مالیاتها که البته حرف داریم بعد به آن می‌رسیم، نسبت به رشد ضعبف بخش کشاورزی ما رشد عالی صنعت، هزینه زندگی همه معدل کل روی هم رفته کشور ایران در بین هشتاد مملکت در حال توسعه سوم شده است این آن چیزی است که در سزمان ملل اعلام شد ولی خبر بهتر عرض کنم این است که کشور اول کشور لیبی است و لیبی به دو سبب یکی پیدا شدن ذخایر بی حساب نفت از نوع عالی و یکی دیگر میزان پیشرفت را تقریبا از رقم صفر که شروع کرده قیاس گرفته‌اند ولی ایرن با سوابق تمدن و استقلال و اجرای برنامه‌های عمرانی قبل از دهه ۶۰ در ردیف لیبی نبوده کشور دوم کره جنوبی است که به سبب صنایع نظامی و غیرنظامی ممالک دیگر که در آن مملکت خرجهایی می‌شود و نسبت به خود آن مملکت رشدی نشان می‌دهد لذا جناب آقای دکتر مجیدی، جانشین جناب آقای نخست وزیر در این مورد باید بگوئیم ما از لحاظ رقم می‌توانیم به ملتمان مژده بدهیم که موفق هستیم ولی این موضوع هم مطالبی به دنبال دارد می‌رسیم می بینیم در این برنامه ۵ ساله که شما می‌خواهید برای آینده عمل کنید گذشته را مطالعه کردیم اکنون که به این مرحله کار رسیده‌ایم منظره جدیدی بالای این تپه پیدا شده در این منظره چه می‌بینید تشریف نداشتید چند روز قبل در جلسه علنی مجلس به جناب آقای دکتر الموتی جسارتا اخطاری کردم که از این پس هروقت به پشت تریبون می‌آیم وظیفه من ایجاب می‌کند که این مطلب را تکرار کنم ان هزینه زندگی است کشور لیبی نفت پیدا کرده از هیچ بجائی رسیده کشور کره به جهات دیگری رشد کرده این دو کشور را کنار بگذارید بعد از آنها ما در دنیای در حال توسعه بین ۷۹ کشور اول شدیم سپاسگزاریم، خوشوقتیم ولی جلویمان چه موانعی است چشمان را باید بیشتر باز کنیم شما در دهه ۶۰ ارقامی که در مورد ترقی هزینه داشتید ۱/۶درصد بود وقتی به یاد بیاورید ممالکی در دنیا ۴۱% و ۳۸% ترقی هزینه زندگی داشتند ۰/۰۱/۶ افتخار آمیز است اما افتخار را با غرور وفراموشی و اغفال توأم نکنیم این دهه اول شما بود سرافراز باشید مفتخریم ولی باید در کمال صراحت بگویم من شخصا نگرانم (عده از نمایندگان- از چه بابت؟) ازچیزی که حالا خواهم گفت (عباس میرزائی- آینده را هم گذشتگان اداره خواهند کرد) از همان جانب متأسفم آقای عباس میرزائی همان اداره کنندگانی که در دهه گذشته ترقی هزینه زندگی را ۱/۶% ارائه کردند بله این نشریات دولتی را فقط برای چاپ و کاغذ گران و لوکس و یا تبلیغات شخصی متصدیان برای من و شما نمی‌فرستند برای آشنائی با ارقام و گزارشهای مملکتی است همین دولت همان اداره کنندگان قبلی به شما بگویند در ۹ ماهه اول امسال رشد هزینه زندگی چقدر بوده، من به شما می‌گویم ۷/۳% حال می گوئید چطور شد همه می دانیم در رشد اقتصادی ممکن نیست نرخ‌ها ترقی پیدا نکنند ولی در چنین موقعی لازم است نخست وزیر اینجا بنشینند و حرف مقابل اقلیت را گوش بکند و بداند آن اقلیت هم مثل آن آقای الموتی به این مملکت و به سبب مملکت به دولت نه به شخص معین علاقمند است و حرفش را قبول کند آقای الموتی فرمودند که در چه قسمت تذکر دادید؟ شما صورت مذاکرات مجلس شورای ملی را بردارید و بخوانید از موقعی که دکتر عالیخانی و دکتر نهاوندی هنوز وزیر بودند چندسال می‌گذرد این آقایان دو طرف نخست وزیر نشسته بودند در آن موقع چون هنوز انصاف و واقع گوئی من اجازه نمی‌داد که کلمه انفجار قیمت را بکار ببرم حق و حد مطلب را گفتم. گفتم آقای نخست وزیر این رویه این ارقام و نحوه خرجها یک عواقبی دارد که در جهت تورم است هنوز هم نمی‌خواهم کلمه تورم را بکار ببرم گفتم از دو وزیر اقتصاددان پهلوی خود بپرسید اکنون می‌گویم ۵ سال گذشت شما مقدمات را نچیدید و این مار ساکت خفته قیمت‌ها امروز بیدار شد و مار سر برآورده تا برمغزش نکوبید باسیب لبنان ونطق و خطابه متوقف نمی‌شود سیب لبنان جناب دکتر برای مبارزه با گرانی است پنیز بلغار هم همینطور، می‌رسیم، برای این است که عرضه زیاد بشود و قیمت‌ها پایین بیاید ولی سیب لبنان که سهل است بابنان هم که مورد علاقه شماست این کار عملی نخواهد شد. جناب آقای دکتر مجیدی در ۹ ماه گذشته ۷/۳درصد ترقی هزینه زندگی داشتیم و همه می دانیم در شب عید سه ماهه آخر از هرطریقی باشد خرید وسائل زندگی و نوسازی داخلی خانواده‌ها و مصرف خرید عید و تقاضا و پشت سرش بالا رفتن قیمت‌ها زیاد می‌شود (صحیح است) ۱/۷ درصد ترقی دیگر بگیرید جمع سالیانه اش می‌شود ۹ اگر ۲/۷ بگیرید می‌شود ۱۰ درصد ترقی هزینه زندگی را حساب کنید رقم رشد اقتصادی را پهلوی هم بگذارید جمع و تفریق کنید بی حساب درمی آید چرا این عرایض را با قدری نگرانی عرض می‌کنم برای اینکه اقدامات ملایم شما احتیاج به این نگرانی دارد وزرا که همه زبان خوب می دانند و چمدانشان هم که همیشه حاضر است و سفرهای زیادی به خارج دارند البته تکذیب نمی‌کنم شکر خدا از برکت وجود شاهنشاه و ورنق اقتصادی هر بستنی فروش می‌تواند در این مملکت سالی دو دفعه سفر خارج برود سربلند هستیم نمی‌گویم بد است روی احتیاجات کار خود سفر می‌کنند ببینید در سایر ممالک چه کردند این چه رقمی است و ممالک دیگر در مقابل این رقم چه کردند فقط باعنوان اضافه حقوق کارمندان که تحقق هم پیدا نمی‌کند، کار درست نمی‌شود.
عباس میرزائی- آقای رامبد قوه خرید مردم را هم درنظر بگیرید و این فرمایشی را بفرمائید امروز همه مردم می‌توانند گوشت بخورند- وخود شما هم که بیشتر به سفر خارج می‌روید.
فرهاد پور- آقای رامبد از پول جیب خودش می‌رود نه پول دولت.
عباس میرزائی- فرق نمی‌کند پول مملکت است.
رامبد- قبل از اینکه عرایض من راجع به هزینه تمام بشود چون از روی ساعت می‌بینم که وقت جلسه دارد تمام می‌شود یک مطلب اضافه کنم و آن این است که این صحبت‌ها این آزادگی‌ها این انتقادات است که اصالت و افتخار کنگره و پیشرفت ما را تأیید می‌کند. در بعضی کشورهای دیگر سکوت قبرستان ملت‌ها یا سکوت قبل از مرگ است یا سکون قبل از طوفان ولی در این مملکت زندگی جهش، آرامش همه چیز ایجاب می‌کند که سکوت نکنیم (صحیح است) از چی بیم داریم در رشد اقتصادی در دنیا اول شدیم وحشت نداریم که مردم بانند که نماینده مجلس آمده است و می‌گوید دولت باید تدابیر سختی برای جلوگیری از بالا رفتن قیمت‌ها اتخاذ کند لذا عرایض بسیاری دارم تا جناب آقای رئیس چه تصمیم بگیرند.
نایب رئیس- دنباله بیانات آقای رامبد را به جسله فردا که ساعت ۹ صبح تشکیل خواهد شد موکول می‌کنیم.
- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به سه لایحه قانونی از مجلس سنا
۱۴- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به سه لایحه قانونی از مجلس سنا.
نایب رئیس- سه لایحه از مجلس سنا رسیده است که قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۶ (کشاورزی و منابع طبیعی) مبنی بر منتفی بودن موضوع تصویب نامه شماره ۸۹۵۲/ت مورخ ۱۳۴۱/۱۰/۱۶ دولت راجع به اصلاح بند ۴ تبصره یک ماده ۴ قانون جنگل‌ها و مراتع کشور مصوب سال ۱۳۳۸ که لایحه آن به شماره ۳۲۳۵۸ مورخ ۱۳۴۲/۱۰/۱۲ و به موجب ماده واحده مصوبه بیستم آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود در جلسه روز دوشنبه نهم بهمن ماه ۱۳۵۱ مطرح گردید و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک یک نسخه ازگزارش مزبور به پیوست ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.
گزرش کمیسیون شماره ۶ (تعاون و امور روستاها) مبنی بر منتفی بودن موضوع تصویبنامه‌های شماره ۳۲۳۶۰ مورخ ۱۳۴۲/۱۰/۱۲ و شماره ۳۲۳۸۰ مورخ ۱۳۴۲/۱۰/۱۲ دولت راجع به تکمیل و اصلاح قانون فروش خالصجات و اصلاح و تکمیل تبصره مندرج در بند ب تصویبنامه قانونی شماره ۴۸۸۰۶ مورخ ۴۱/۱۱/۲۰در مورد اراضی خالصه که لوایح آن به شماره‌های ۳۲۳۶۰ مورخ ۱۳۴۲/۱۰/۱۲و ۳۲۳۸۰ ورخ ۱۳۴۲/۱۰/۱۲ و به موجب ماده واحده مصوب بیستم آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود در جلسه روز دوشنبه نهم بهمن ماه ۱۳۵۱ مطرح گردید و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک یک نسخه از گزارش مزبور به پیوست ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.
گزارش کمیسیون شماره ۳ (دادگستری) در قبال لایحه شماره ۵۲۵۷۲ مورخ ۱۳۵۱/۲/۱۸ دولت راجع به قانون مجازات عمومی در جلسه روز دوشنبه نهم بهمن ماه ۱۳۵۱ مطرح گردید و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفرشریف امامی.
نایب رئیس- لوایح به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تعیین موقع و دستور جلسه آینده – ختم جلسه
۱۵- تعیین موقع و دستور جلسه آینده – ختم جلسه.
نایب رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم فردا ساعت ۹ صبح خواهیم داشت و آقای رامبد دنباله مطالبشان را خواهند گفت و چون جلسه فوق العاده است نطق قبل از دستور نخواهیم داشت.
نایب رئیس مجلس شورای ملی- دکتر حسین خطیبی.