مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ امرداد ۱۳۵۳ نشست ۱۸۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۱۰ امرداد ۱۳۵۳ نشست ۱۸۵
جلسه ۱۸۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز پنجشنبه (۱۰) مردادماه ۱۳۵۳
فهرست مطالب:
| جلسه فوق‌العاده مجلس ساعت ۹ صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان دکتر ابوالهدی، احمدی، اخلاقی، دکتر امامی خوئی، دکتر امین، دکتر انوشیروانی، ایلخانی پور، ایمان زهرائی، دکتر بازرگانی، بدرخانی، بدر صالحیان، دکتر برومند، مهندس برومند، غلامرضابهادری، دکتر پرتواعظم، پزشکی، تژده، جندقی، دکتر حبیب اللهی، دکتر سعید حکمت، حیدری، خانقاهی، امیرعلم خزیمه، مهندس حسین خزیمه، دکتر خطیبی، دکتر راد، دکتر رشتی، دکتر رشید یاسمی، مهندس رهبر، دکتر رهنوردی، زرین پور، دکتر زعفرانلو، سعادت، شریفها، شیخ الاسلامی، صادقی، صدقیانی زاده، علی طباطبائی، طباطبائی دیبا، طلوعی، دکتر عدل، عزیز مرادی، مهندس عطائی، دکترغنی، فتوحی، فخر طباطبائی، فرنود. فرهادپور، فهیمی، قدردان، کیوان، خانلرقراچورلو، مافی، محسنی، دکتر مدنی، مظهری، مهندس معینی زند، دکتر منتظری، دکتر محمد حسین موسوی، موسوی ماکوئی، موقر، مهندس نظمی، دکتر وزیری، دکتر وفا، دکتر گاگیک، طرفی، دکتر مهر، آقایان، انشاء، عبدالحسین آموزگار، خانم اسدی، خانم امیر ابراهیمی، خانم پیرنیا، خانم جهانبانی، خانم زاهدی، خانم صفی نیا، خانم طالقانی.
غائبین مریض
- آقایان بوشهری، دکتر حبیب بهبهانی، دکتر جزایری، تیمسار حکیمی، سید ضیاء رضوی، ساگینیان، دکتر شریف امامی، مرندی، دکتر مشایخی، مهرزاد، نامور، دکتر ناوی، فروتن، مهندس عباس زاهدی، خانم ضرابی.
- استرداد لایحه تأسیس شورای مرکزی آموزشی کشور بوسیله آقای دکتر میرعلاء معاون وزارت علوم وآموزش عالی
۲- استرداد لایحه تأسیس شورای مرکزی آموزشی کشور بوسیله آقای دکتر میرعلاء معاون وزارت علوم وآموزش عالی.
رئیس- وارد دستور می‌شویم، آقای دکتر میرعلاء بفرمائید.
دکتر میرعلاء (معاون وزارت علوم و آموزش عالی) – با اجازه مقام ریاست در جلسه فوق العاده گذشته لایحه اصلاح قانون تأسیس وزارت علوم وآموزش عالی را تصویب فرمودید که نهایت تشکر را داریم چون در این قانون موضوع شورای آموزش کشور وتکلیف قانونی آن تعیین شده است بنابراین لایحه‌ای که در گذشته بعنوان لایحه تأسیس شورای آموزش کشور تقدیم مجلس شورای ملی شده بود با تصویب و تأییدی که در این قانون اخیر فرمودید دیگر نیازی به آن لایحه نیست لذا تقاضای استرداد آنرا دارم.
- طرح و تصویب لایحه دو فوریتی اجازه اجرای اساسنامه شرکت ملی نفت ایران و ارسال به مجلس سنا
۳- طرح و تصویب لایحه دو فوریتی اجازه اجرای اساسنامه شرکت ملی نفت ایران و ارسال به مجلس سنا.
رئیس- لایحه دو فوریتی اجازه اجرای اساسنامه شرکت ملی نفت ایران مطرح است قرائت می‌شود.
بطوریکه استحضار دارند اساسنامه قانونی شرکت ملی نفت ایران که در سال ۱۳۴۷ بتصویب مجلسین رسیده است با توجه به وضع خاص قرارداد کنسرسیوم ۱۳۳۳ و مقررات قانون نفت مصوب ۱۳۳۶ تنظیم شده بود در حالی که در این فاصله با رهبریهای داهیانه شاهنشاه آریامهر در سیاست نفتی کشور تحولات شگرفی روی داده، قرارداد ۱۳۳۳ ملغی گردیده وحقوق مالکیت و اداره منابع و تأسیسات نفتی بی هیچ قید و شرطی بملت ایران اعاده شده و در نتیجه قانون نفت سال ۱۳۳۶ و قراردادهای نفتی که درچارچوب آن منعقد شده بود باقتضای شرایط مترقیانه کنونی مورد تجدید نظر قرار گرفته است، بهمین مناسبت لازم بود که اساسنامه قانونی شرکت نیز بموازات قانون نفت و مقتضیات جدید تنقیح و تکمیل گردد.
برای تأمین این منظور اساسنامه جدیدی تنظیم گردید و در نظر گرفته شده است که این اساسنامه بصورت آزمایشی در طی دو سال اجرا گردد و پس از انتقضای این مدت لایحه نهائی جهت تصویب تقدیم شود.
اینک لایحه ماده واحده و اساسنامة ضمیمه آن به پیوست تقدیم وتقاضای تصویب آنرا دارد.
نخست وزیر- امیرعباس هویدا.
مادة واحده- به دولت اجازه داده می‌شود که اساسنامه شرکت ملی نفت ایران را پس از تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین اجراء نماید.
- تبصرة ۱- اساسنامه مصوب برای دو سال بعنوان آزمایش اجراء خواهد گردید و در این مدت هرگونه اصلاحاتی لازم باشد با تصویب کمیسیونهای مربوط مزبور خواهد بود.
- تبصرة ۲- دولت مکلف است پس از انقضای دو سال اساسنامه نهائی را برای تصویب مجلسین تقدیم نماید.
نخست وزیر – امیر عباس هویدا.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای احتشامی بفرمائید.
احتشامی- فردا مقارن با میلاد مسعود حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام مولای متقیان رادمرد جهان و پیشوای شیعیان که عمری را در راه مبارزه با مخالفان حق و حقیقت و آزادی و حریت گذراند می‌باشد (احسنت) و من تقارن این روز فرخنده را با هفته نفت که مولود مجاهدات پیگیردر حقانیت ملت ایران و حاکمیت مطلق بر صنایع و منابع نفت است بفال نیک گرفته و این عید بزرگ را بعموم مسلمانان بویژه ایرانیان تبریک می‌گویم (احسنت).
و اینک وظیفه خود می‌دانم از ریاست محترم مجلس شورای ملی که در هفته نفت دو روز از جلسات فوق العاده مجلس را تخصیص به بررسی لوایح نفت داده وامکان دادند که نمایندگان ملت مراتب سپاس قاطبه مردم ایران را از مشرق و غرب و شمال و جنوب به پیشگاه رهبر عالیقدر ایران عرضه دارند تشکر می‌کنم (احسنت).
در جلسه قبل سرور عزیز و هم مسلک بزرگوارم جناب آقای هلاکورامبد در طی بیانان شیوا و بلیغ و جامع خود حق مطلب را ادا کردند و بمصداق چوصد آمد نود هم پیش ما است ارادتمند فقط بذکر نتایج داخلی و خارجی این توفیق بزرگ جهانی که از ثمرات درخشان و خلاقه انقلاب شاه و مردم است مبادرت می‌ورزم.
در طی یکسال گذشته بعد ازتوشیح قانون حاکمیت ایران بر منابع و صنایع نفت و خلغ ید از کنسرسیم برنامه‌های مهمی برای بهبود وضع عمومی و رفاهیت عامه تنظیم گردیده که در سرلوحه آن باید فرامین شاهنشاه را مبنی بر اجرای آموزش رایگان، بهداشت رایگان، تعمیم بیمه‌های اجتماعی، تأمین اعتبار برای ایجاد مسکن و خرید کمبود مواد غذائی و افزایش اعتبارات برنامه عمرانی پنجم و تخصیص بیش از دوازده میلیارد ریال اعتبار برای عمران وآبادانی شهر و روستا را نام برد، که افتخار اجرای آن به دولت حزب ایران نوین محول گردیده است و ما افراد حزب مردم مانند همیشه با دقت و مراقبت کامل بر اجرای آن نظارت می‌کنیم و اگر خدای نخواسته تکاهل، سستی ویا قصور و فتور و اسراف و تبذیری در اجرای آن فرامین پیش آید با کمال صراحت نارسائیها و کمبودها را همانطور که در سایر موارد بویژه اتاق اجحاف ببخشید اتاق اصناف انجام دادیم، از پشت این تریبون عنوان خواهیم کرد. واما نتیجه و ثمره غرورآفرینتر تنظیم وامضای قرارداد کشورهای گوناگون جهان است که هم شامل ممالک پیشرفته در امر صنعت می‌شود و هم شامل شکشورهای در حال توسعه که بدون تردید این اقدامات بزرگ پشتوانه نیرومندی برای سیاست خارجی و جهانی ایران بشمار می‌رود و این طرحهای بشردوستانه صرف نظر از جنبه مادی آن معرف این حقیقت است که ایران رسالتهای انسانی و کمک به دیگران را همواره مورد نظر و توجه قرار داده است و در مقام یک مملکت ثروتمند که در سال جاری بیش از بیست میلیارد دلار درآمد نفت دارد و در عداد دهمین کشور ثروتمند جهان قرار گرفته با اینهمه در سطح جهانی در کمک و معاضدت به کشورهای دیگر پیشقدم گردیده و تا آنجا که تا پایان سال جاری معادل ده میلیارد دلار از طریق قراردادهای دوجانبه در اختیار کشورهای گوناگون می‌گذارد. نمایندگان محترم اطلاع دارند که قسمتی از این کمکها شامل دولتهای انگلستان و فرانسه نیز می‌شود و البته قراردادهای مهمی که با دولت فرانسه امضاء گردیده ومشارکت ایران در سهام «گروپ» تشکیل صندوق بین المللی عمران و انعقاد قراردادهای همکاری و معاضدت با پاکستان و هندوستان و مصرو سوریه و افغانستان و سنگال و زئیر و نظایر آن همه و همه منبعث از این برنامه‌های بافضیلت انسانی است. و جای بسی شگفتی است که در ازای این اقدامات درخور تجلیل ایران گاهی توطئه جایگزین حق شناسی می‌شود و سودجوئی حاکم بر حقیقت گوئی می‌گردد. و در بعضی از محافل ارتجاعی غرب که نمی‌خواهند سلطه و نفوذ خود را بر امور جاری دنیا از دست بدهند نه تنها از این شیوه مرضیه که مهمترین و عالیترین هدف آن مبارزه با تورم در سطح جهانی است راضی و خوشنود نمی‌باشند بلکه در مقام تبلیغ منفی برآمده وافکار عمومی را مسموم می‌سازند که شرق می‌خواهد در ارکان سازمانهای صنعتی غرب رسوخ کند در پاسخ این عوامل باید تصریح کرد که اولا چرا شرق نباید همپایه کشورهای صنعتی غرب گردد و ثانیاً ایران که از نظر منابع زیرزمینی منجمله نفت و گاز و سایر عوامل انرژی زای و از نظر وضع اقلیمی دارای آب و هوای گوناگون مانند آمریکا می‌باشد چرا نباید در عداد کشورهای بزرگ و صنعتی درآید مگر ژاپن با فقر منابع زیرزمینی و عدم امکانات ایران در ردیف کشورهای بزرگ تولید کننده صنعتی قرار نگرفته ولی جان کلام اینکه تشویق و نگرانی آنان از این نظر است که اگر ایران کشور درجه اول صنعتی بشود مقادیری از منافع و سودطلبی ناموزون آنها در خطر می‌افتد و اگراین عوامل با بیطرفی و انصاف برنامه‌های متنوع ایران را مورد بررسی قرار می‌دادند متوجه می‌شدند که این کمکها بسیار متنوع و گسترده است زیار هم شامل کشورهای صنعتی می‌شود و هم شامل کشورهای نیازمند و هم در مناطق مختلف جغرافیائی جهان توزیع می‌شود و نوع این کمکها و وامها و سرمایه گذاریها نیز از نظر زمان و بهره ایران و میزان اعتبارات متفاوت است با اینهمه اگر یکی از روزنامه‌های معروف آمریکا وسپس یکی از سناتورهای سرشناس و در دنبال آن یکی از وزیران مسئول آن کشور در این محاسبه دچار اشتباه می‌شوند تعجب و شگفتی ندارد زیرا این عوامل که پیوسته کوشیده‌اند بنفع کارتلهای نفت، قیمت جهانی نفت را پائین بیاورند دراین امر تا اینجا مصر می‌باشند که بتوانند برای نیل باهداف نامیمون خود در کشورهای عضو اوپک تفرقه بیندازند. و در عین حال هیچگاه نخواسته‌اند از سود سرشار و بیحساب شرکتهای نفتی و از میزان مالیات توانفرسای دولتها که بالمال شامل کارگر و کشاورز و خانه دار و سایر طبقات مصرف کننده می‌شود بکاهند، برنامه‌های خاص خود را دنبال می‌کنند.
ولی باید این نکته را با اینکه بارها گوشزد شده یکبار دیگر خاطرنشان کنم که عواملی که می‌کوشند راههائی برای بازگشت بدوران نفت ارزان بیابند سخت در اشتباهند و برای نیل به این مقصود بی –جهت در مقام تفرقه اندازی در پیمان اوپک نباشند زیرا پاسخ قاطعی که جراید کشور نفت خیز کویت هنگام مسافرت اخیر آن وزیر مسئول به کشور کویت دادند حکایت از اتحاد و همکاری و تشریک مساعی اعضای پیمان اوپک می‌کند و بدون تردید اگر تکروئی نیز باشد در قبال اعضای مصمم اوپک محکوم است (صحیح است) زیرا کشورهای عضو اوپک که در پرتو رهبریهای سالم و اصولی پیشوای ایران حقوق از دست رفته خود را بازیافته‌اند همچنان به میثاق خود پایبندند (صحیح است).
حال در تأیید عرایضم اشاراتی به مندرجات جرایدکویت می‌کنم روزنامه «ارأی – العام»می‌نویسد:
«به نماینده دولت آمریکا از طرف رهبران کویت گوشزد خواهد شد که قیمتهای جاری نفت منطقی و عادلانه است و کویت حاضر نخواهد شد هیچگونه پیشنهادی را در مورد کاهش قیمت نفت بپذیرد». روزنامه الوطن نیز با تعبیری مشابه به پاسخگوئی پرداخته است. باری سخن کوتاه می‌کنم و بر آنچه بعرض رسید می‌افزایم که اصولا طرفداری از کاهش نفت در حالیکه بهای فرآورده‌های صنعتی و خام پیوسته در حال افزایش است نمی‌تواند معقول باشد واین امر نه در برابر نسل کنونی قابل توجیه است نه در برابر نسلهای آینده…. و اکنون هنگام طرح این مادة واحده مربوط به اساسنامه شرکت نفت، تصویب لایحه نفت را در جلسه گذشته و امضای قراردادهای بیسابقه با شرکتهای فرانسوی و آلمانی را که بموجب آن شرکتهای مزبور بصورت پیمانکار درآمده و بعد از اکتشاف نفت شرکت پیمانکار منحل شده و تمام اختیارات به شرکت ملی نفت واگذار می‌شود. به شخص جناب آقای دکتر اقبال خدمتگزار صدیق شاهنشاه آریامهر تبریک عرض نموده (احسنت) و امیدوارم مانند گذشته بتوانند در پرتو همکاریهای صادقانه و صمیمانه، همکاران و کارمندان، و مهندسان و تکنیسینها و کارگران زحمتکش شرکت ملی نفت ایران، در اجرای مویات رهبر انیشمند ایران بویژه در انجام برنامه تزریق گاز به منابع نفتی که در پیام غرورآمیز دیروز شاهنشاه مژده داده شده و موجب افزایش میلیونها بشکه نفت می‌شود موفق و پیروز گردند (انشاءالله) بدون تردید امضای قراردادهای جدید موجب تحول و دگرگونی عظیمی نیز در تنظیم قراردادهای نفتی جهان خواهد گردید و خوشبختانه ایران که همواره تحت رهبریهای سالم در امضای قراردادهای انقلابی نفتی مبتکر و مقدم بوده اینبار نیز بصور پیشاهنگ تحول تازه و غرورآفرینی را بسود کشورهای تولید کننده نفت بوجود آورده است. از الطافتان متشکرم (احسنت).
رئیس- آقای دکتر مسعودی بفرمائید.
اکبر مسعودی- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم، امروز هم مانند روز سه شنبه یک لایحه بسیار با اهمیت در مجلس شورای ملی مطرح است که درتعقیب استقرار حاکمیت ملی ایران بر منابع نفت لازم بود بر اساس شرایط و ضوابط جدید تغییراتی در قانون نفت و هم در اساسنامه شرکت ملی نفت ایران بعمل آید روز سه شنبه لایحه مهم نفت با استقبال نمایندگان محترم مجلس شورای ملی مواجه و تصویب شد امروز نیز ماده واحده اجازه اجرای اساسنمه شرکت ملی نفت ایران مطرح است این افتخار مسلمآً در تاریخ کشور ما برای نمایندگان دوره ۲۳ تقینیه مجلس شورای ملی هست که قانون الغای قرارداد با کنسرسوم واستقرار مطلق ملی بر منابع نفت در این دوره به تصویب مجلس شورای ملی رسید (صحیح است) و امروز و پریروز، در هفته نفت، در آستانه برگزارش مراسم با شکوه روز نفت، دو لایحه مهم نیز در تعقیب آن نیات بزرگ در این مجلس مطرح گردید. در روز ۶ مرداد تا دیروز و دیشب ملت سرافراز ایران در سراسر ایران در هر شهر و روستا سالگرد استقلال اقتصادی و استقرار حاکمیت مطلق ایران را بر منابع نفتی جشن گرفته است (صحیح است) و عالیترین و صمیمانه ترین احساسات را نسبت به شاهنشاه آریامهر رهبر پیروزمند کشور تقدیم داشتند (صحیح است) در پهنای این کشور در هر شهر و روستا غریو سپاس نسبت به شاهنشاه آریامهر طنین افکن بود (صحیح است) در اینجا با صدای بلند باید گفت که صدای شاه صدای ملت ایران است (صحیح است – احسنت).
هر تصمیم و هر نظری که شاه اتخاذ کند مسلماً مورد پشتیبانی فردفرد ملت ایران است و اینرا دیروز و دیشب در سراسر ایران مردم نشان دادند (صحیح است) هر ایرانی وطنپرست و اصلاح طلب در جریانات و هنگامه‌های ملی و میهنی پشت سر شاه خود ایستاده است. چون شاه در طول ۳۳ سال سلطنت پرافتخار خویش نشان داده است که حافظ حقوق ملی و منافع ملت ایران و حافظ حاکمیت و استقلال این مملکت بوده و می‌باشد (احسنت).
و مسلماً ما همه می‌دانیم که منابع نفت ما را از شر استعمارگران، شاه ایران نجات داد (آفرین) از پارسال که دولت ایران اداره امور نفت را از هر حیث در دست گرفت تحریکاتی در گوشه و کنار کشور علیه ما آغاز گردید. بلندگویان اجنبی که چشم دیدن اینهمه پیروزی و افتخار را نداشته و ندارند به تکاپو افتادند حالا دیگر زمانی بود که ایران رهبری مبارزه با بیعدالتی در امر قیمتگذاری نفت را بعهده گرفته بود استعمارگران در همین زمان تحریکات علیه ایران شروع کردند هنوز چند ماهی از استقرار حاکمیت ملی بر نفت نگذشته بود که پیروزی بزرگ دیگری نصیب کشور شد و حق تعیین و تثبیت قیمتها برای کشورهای تولید کننده بوجود آمد. واین پیروزی بدست نیامد مگذ با پایمردی و رهبری شاهنشاه ایران (صحیح است) که پرچم مبارزه با بیعدالتی در تعیین قیمتها را بدست گرفته‌اند. چرا استعمارگران و امپریالیستها از ما ناراضی نباشند؟ نزدیک به یک قرن دسترسی به نفت ارزان و استثمار ملتهای صاحب نفت، آنها را صاحب همه چیز کرده بود. حالا به یکباره آن منافع را از دست داده‌اند. نفت باید با قیمت واقعی خود بفروش برود و پول آن صرف پیشرفت و عمران و آبادی کشورهای استعمار زده بشود این نظر شاهشناه ایران است و این چنین هم شد و قیمت نفت از رقم ظالمانه هر بشکه حدود سه دلار به بیش از ۱۱ دلار افزایش یافت (صحیح است). اما شاهنشاه بزرگ ما از این درآمد به ملتهای عقب افتاده و کشورهای در حال رشد کمک کردند. اینجا مطلب مهمی است و آن این است که از اینگونه کمکها هیچگونه هدف و نظر سیاسی در بین نبوده و نیست (صحیح است) اگر استعمارگران در گذشته در عوض واگذاری مقداری جزئی وام به کشورهای باصطلاح عقب مانده نظرات سیاسی و استعماری خود را تحمیل می‌کردند و انواع مداخلات را در امور داخلی کشورها اعمال می‌کردند کمک ایران باینگونه کشورها فقط در جهت نوعدوستی و پیشرفت ملتها و کشورها بوده و می‌باشد و هدفی جز حسن تفاهم و صلح واشتراک مساعی ندراد (صحیح است) ایران حتی مضایقه نداشت که به کشورهای بزرگ صنعتی عالم برای جلوگیری از تورم و رکود وضع اقتصادی کمک بکند چنانکه اینکار را کرد و کمک سخاوتمندانه ما به کشورهایی امثال انگلیس و فرانسه دلیل بر این امر است. مسلماً امروز هر توطئه‌ای برای تقلیل قیمت نفت با شکست مواجه خواهد شد (صحیح است) زیرا کشورهای تولید کننده نفت و ملتهای صاحب نفت تن به اینکار نخواهند داد واز حقوق ملی خود و در ذخایر ملی خویش صرفنظر نمی‌کنند (صحیح است) حالا روزنامه نیویورک تایمز هرچه می‌خواهد بنویسد. او بلندگوی کمپانیهای استعماری، کمپانیهای منفعت طلب است. ایران قو شده است. البته این امر بضرر غرب است هر تحریکی که علیه ایران صورت بگیرد دلیل بر آن است که این کشور قوی شده و در جهان موقعیت ممتاز خود را بدست آورده است. بنابراین در مورد قیمت نفت بدون تردید هر طرح و منجمله طرح عرضه نفت از طریق مزایده با شکست روبرو می‌شود و اوپک با رهبری ایران در تثبیت وتعیین بهای نفت و حفظ منافع کشورهای تولید کننده توفیق خواهد یافت. امروز ماده واحده اجازه اجرای اساسنامه شرکت ملی نفت مطرح است شرکت نفت با تصویب قانون جدید نفت و با استقرار حاکمیت ایران بر منابع نفتی مسئولیتها و وظایف بسیار خطیری را برعهده دارد این تشکیلات باید موقع خود را با وضع و شرایط جدید تطبیق بدهند هم از جهت اینکه حجم کار روزافزون است و هم از جهت اینکه تمام امور از جهت استخراج و اکتشاف و توسعه و بهره برداری بعهده اینشرکت گذاشته شده است وامروز ما بسیار خوشوقتیم که تمام این امور بوسیله کارگران و متخصصان و تکنیسینهای ایرانی انجام می‌شود (احسنت) دراینجا من برای کارگران، مهندسان، تکنیسینها، متخصصین و عموم کارگران شرکت ملی نفت ایران آرزوی توفیق می‌کنم (احسنت) چشم ملت ایران اکنون به نتیجه کوشش و تلاش کارکنان این شرکت دوخته شده است (صحیح است) شرکت ملی نفت ایران امروز نه تنها در ردیف شرکتهای بزرگ نفتی است بلکه مافوق آنها در عرصه گیتی فعالیت می‌کند این فعالیت هر روز رو به فزونی است شرکت ملی نفت ایران تجسم اراده قاطع و مبارزات طولانی ضد استعماری ملت ایران است و گسترش روزافزون و فعالیت آن باعث افتخار فردفرد ملت ایران می‌باشد. (احسنت – احسنت).
رئیس- آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- این چند روزه همه شاهد جشن و سرور حقشناسی ملت ایران به پیشگاه رهبری که این همه پیشرفتهای فوق العاده را برای ملت و مملکت فراهم فرموده‌اند، بودیم (صحیح است). آنچه که در پیشرفتهای همه جانبه کشور هرکس صحبت کند همه متفق القول و شاهدیم این آن چیزی است که همه با گوشت و پوست خود احساس می‌کنیم با چشم خود می‌بینیم اما این پیشرفتها فقط به ارتفاع ساختمانها و به عرض شاهراهها و به طول خط آهنهاو به گسترش کشتزار و هکذا الی آخر و آنچه که مخلوق دست بشری است نیست. تمدن، تعالی، پیشرفت موقعی همه جانبه است که چه مادی چه معنوی چه روحی چه اخلاقی به موازات همدیگر پیشرفت کند و همه طبقات اجتماع از عالی و دانی دانشمند و عامی هر کدام به سهم خود در این پیشرفت سهمی داشته باشند لذا این وظیفه همچنانکه بر عهده استاد دانشگاه است که بیاد بیاورد مملکتی که اینچنین پیشرفت کرده که درآمد نفتی اش بفرموده جناب الموتی از ده میلیون دلار به رهبری و عنایت و توجه و نبوغ ذاتی شاهنشاه به ۲۰ میلیارد دلار رسیده آن استاد دانشگاه هم در طرز تدریس دروظیفه شناسی در طرز تحقیق این تلاش راه داشته باشد و تا اندازه‌ای جهش کند و آن استادکار کارخانه هم در وظیفه شناسی و مسئولیت و در بهبود محصول همین کوشش را داشته باشد من اقلیت و شما بزرگواران اکثریت و تمام نمایندگان مجلس باز هم به سهم خود در انجام وظیفه در مراقبت به اوضاع در سهیم شدن در پیشرفت دقیقتر، زحمتکشتر، وظیفه شناستر، شجاعتر، ازخودگذشته تر و فداکارتر باشیم (آفرین). لایحه‌ای به اهمیت نفت آنهم برای کشور ایران آنهم در زمانی که درآمدش به بیست میلیارد دلار رسیده در خور تعمق و تأمل و تحقیق و تفحص بیشتری است جلسه قبل به فوریت این لایحه مورد بحث رأی دادیم این بهترین نمونه حسن نیت همکاری وظیفه شناسی و وطنپرستی و علاقمندی نمایندگان مجلس بود باینکه وقتی می‌بینیم کارها بر مدار صحیحص می‌گذرد نمی‌خواهند مته به خشخاش بگذارند یا بگفته گذشته‌ها چوب لای چرخ دولت بگذارند اما مراعات اصل کردن منفی بافی نیست تذکر اصول را دادن و توجه بمسائل اساسی داشتن چوب لای چرخ گذاشتن نیست لایحه‌ای به این اهمیت و در خور اینهمه بحث تصور نمی‌کنم صحیح باشد موقعی در مجلس مطرح بشود که هنوز ۴۸ ساعت از رسیدن این اساسنامه بدست نمایندگان نگذشته باشد (صحیح است) بحث در اشخاص و مسئله موضوع خاصی نیست مراتب خدمتگزاری میزان صمیمیت شاهپرستی شخص آقای دکتر اقبال در طول خدمت آنچنان بوده است که هر ایرانی جزئی وارد سیاست باشد چشم بسته در مسائلی که بدست این خدمتگزار انجام می‌گردد اظهار اعتماد می‌کند ولی بحث جناب دکتر اقبال و الموتی یا رامبد را اینجا نداریم ما بحث لایحه و قانون و وظیفه و مقررات مربوطه را اینجا داریم من سپاسگزارم وقتی یکی از نمایندگان اقلیت مطلبی را اینجا مطرح می‌کند که جمله‌ای از موضوع و ماده خارج است مقام محترم ریاست بحق اظهار می‌فرمایند که اصلاحات سنا مطرح است ولی بحق انتظار این بذل توجه را دارم که آنچه مقررات داریم در یک چنین دوره امنیت در یک چنین دوره پیشرفت در یک چنین دوره تعالی مراعات شود و ما هم به سهم خود این تعالی و این صحت عمل و دقت و وظیفه شناسی را در کار خود نشان بدهیم در غیر اینصورت نتیجه آن می‌شود که مستخدم دولت در سمت گوینده رادیو یا تلویزیون بخود حق بدهد از زبان ملت ایران در هر مورد هرچه می‌خواهد بگوید و شعار بدهد و ضمن موزیک بحث و تفسیر بکند ولی گفته لیدر اکثریت مجلس را فقط در لایحه کبوترپرانی بگوید و وقتی لایحه نفت و امثال آن در مجلس پیش بیاید در ردیف همان لایحه کبوترپرانی بی توجه و بدون اهمیت بگذرد این آنجاست که احترام مسجد با متولی است (صحیح است) لذا مجلس شورای ملی و تمام نمایندگان به پاس اینهمه موفقیتهای درخشان و پیشرفتهای شایانی که بر اثر اقدامات و عنایات شاهنشاه نصیب ملت ایران شده وظیفه دارند نه سه روز در هفته بلکه باستثنای دوشنبه همه روزهای هفته صبح و ظهر و شب برای مقابله و تصحیح و عنداللزوم تصویب لوایح دولت باشند از ریاست محترم مجلس تقاضا دارم پیش از اینکه در این بحث بیشتر وارد بشویم جلسه فوق العاده دیگری تشکیل بدهند که فاصله مطالعه چهل وهشت ساعت رعایت شود. این اساسنامه در کمیسیونها تصویب می‌شود مانعی ندارد ولی آقای ریگی و دیگری باید بدانند که چه چیز را به کمیسیون اختیار می‌دهند که مطالعه کنند وتصویب کنند. وکالت می‌شود داد ولی مورد وکالت باید معلوم باشد ما در موقعی که احتیاج نداریم چرا سنتهای غیرصحیح بگذاریم باشد که اگر باین اصول توجه نکنیم بعداً پشیمان گردیم که ما سنت گذار رویه غیر اصولی بودیم در موقعی که هیچ احتیاجی نبود (احسنت).
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی- بنده قبلا از فراکسیون پارلمانی حزب مردم متشکرم که به دو فوریت لایحه بسیار مهم دولت حزبی ما رأی موافق دادند و من معتقدم این همبستگی و وحدتی که بین فراکسیونها در مواقعی که لایحه‌ای باین اهمیت مطرح است بسیار قابل ارزش است و دنیا وحدت ما را تقدیر خواهد کرد (احسنت). و خواهد دانست که امروز در این مملکت وقتی مسائل اصولی و اساسی مطرح است اقلیت و اکثریت وجود ندارد همه افراد ملت ایران پشت سر شاهنشاه قدم برمیدارند (احسنت) این شاید اساس آن پیروزی است که ملت ما بدست آورده و ما افتخار می‌کنیم در چنین زمانی منشاء خدمت در قوه قانونگذاری هستیم که هر روز شاهد تلاش و ترقی و پیشرفت عظیمی هستیم. جناب آقای رامبد در جلسه امروز اساسنامه بهیچوجه مطرح نیست در جلسه امروز فقط ماده واحده‌ای از طرف دولت خدمتگزار ما جناب هویدا داده شده است که به کمیسیونهای مربوط مجلسین اجازه داده شود که اساسنامه مزبور را رسیدگی واصلاح بکنند ظرف دو سال هم هر گونه اصلاحی لازم است به مجلس داده بشود که به این کمیسیونها برود. و این اساسنامه بعنوان آزمایش اجرا خواهد شد و بعد از دوسال دولت مکلف است لایحه نهائی را به مجلس تقدیم کند. حال ببینیم با این نظر موافق هستیم یا نیستیم جناب آقای رامبد کشوری که امروز به رهبری شاهنشاه توانسته است چنین پیروزی عظیمی در نفت بدست بیاورد و شرکت ملی نفت ایران که می‌خواهد چنین برنامه عظیمی را در این مملکت پیاده کنداحتیاج دارد که هر روز اگر اقتضا کرد این اساسنامه را تغییر بدهد این اساسنامه بر اساس حاکمیت ملت ایران بر صنعت نفت تنظیم شده و به مجلس تقدیم شده پس لازم است هر گونه تغییری در طول دو سال بنظرشان برسد به مجلس بدهند اگر با این اصل موافق هستید بفرمائید رأی بدهید بنظر من در مورد اساسنامه امروز بحث نداریم بنده هم مثل جنابعالی عقیده دارم این اساسنامه احتیاج به بحث فراوان دارد بنظر من هر یک از نمایندگان مجلس می‌توانند در کمیسیون شرکت کنند و این اساسنامه را اصلاح کنند. ولی امروز اگر لایحه‌ای مطرح است نه خلاف اصول است نه خلاف هیچ روش پارلمانی و ما کراراً در مجلس ایران دیده‌ایم که این اجازه را به کمیسیونها داده‌اند و در گذشته هم اینکار بدفعات شده است خیلی از قوانین که اکنون در وزارت دادگستری اجرا می‌شود از زمان مرحوم داور بعنوان آزمایش شروع شده و خوشبختانه دولت دارد اصلاح می‌کند و حالا هم دولت می‌گوید بر اثر ضرورت زمان بر اثر اینکه تحول عمیقی در صنعت نفت بوجود آمده، بر اثر حاکمیت مطلق ملت ایران بر نفت، لازم است در اساسنامه شرکت ملی نفت تغییری داده شود و به کمیسیونهای مجلسین اجازه داده شود که این اساسنامه را بررسی و تصویب کنند. بنابراین بحث در این است که این اجازه به کمیسیونها داده بشود یا نشود و شما می‌توانید موافق باشید یا نباشید. و من چون به وطنپرستی شما اعتقاد دارم می‌دانم موافقید و می‌دانید مملکت ما احتیاج به سرعت دارد و شاید عملی نباشد که اساسنامه را در جلسه علنی بررسی کنیم و مهمتر از آن تغییراتی است که مناسب با زمان و وضع فعلی احتیاج دارد که در آن صورت بگیرد بنابراین بنده صددرصد تأیید می‌کنم که اینکار بسیار ضروری است پیام شاهنشاه ما که دیروز فرمودند بنظر من برای همه ما درس بزرگی است و چون بهرحال مسئله نفت مطرح است قسمتی از پیام شاهنشاه را بازگو می‌کنم سالها بود که گله از کنسرسیوم این بود که این ثروت ملی ما نسوزد و برباد نرود ولی چون آنها دنبال منافع خودشان بودند توجهی نداشتند و در پیام شاهنشاه ما مخصوصاً باین نکته دقیقاً اشاره شده که «برای حفظ ذخائر نفت و گاز چه از لحاظ افزایش میزان بازدهی میدانهای نفتی تا حداکثر ممکن و چه از جهت فراهم ساختن امکان بهره برداری هرچه بیشتر و طولانیتر از منابع نفت و گاز کشور اقدامات اساسی بعمل آید» ملاحظه کنید تصادفاً من وقتی اساسنامه را می‌خواندم دیدم در اساسنامه چند ماده در همین زمینه پیام شاهنشاه وجود دارد. یک مملکتی که در آن اینقدر سرعت هست بمحض اینکه دیروز پیام شاهنشاه ما، اندیشه رهبر انقلاب ما، بر این تعلق می‌گیرد که باید این منابع برای نسل آینده حفظ بشود، دولت خدمتگزار و شرکت ملی نفت در اجرای آن چنین اساسنامه‌ای را تهیه و تدوین می‌کند و بمجلس می‌دهد که همآهنگی لازم دارد و اقدام لازم در اینباره صورت می‌گیرد تا منابع ملی حفظ شود. تردید نیست که برای تصویب چنین مصوباتی باید کمیسیونهای مجلس هر آن و هر لحظه آمادگی داشته باشند که بتوانند این مصوبات را تصویب بکنند چون اگر یک روز منابع نفت و گاز ما بهتر و بیشتر حفظ بشود برای ما افتخارآمیزتر است. بنابراین من فکر می‌کنم بهیچوجه عمل خلافی صورت نگرفته است. این اجازه و اختیار کراراً به کمیسیونها داده شده و فراکسیون ما با افتخار این اجازه را به کمیسیونها می‌دهند و کمیسیونها آماده هستند و تمام نمایندگان می‌توانند در کمیسیونها شرکت کنند و نظراتشان را بدهند. جناب رامبد، من فکر می‌کرد. و بخاطر دارم فراکسیون شما در ۲ مسأله همیسه با فراکسیون اکثریت همکاری و هماهنگی داشته یکی در مسائل دفاع ملی و دیگر در مسأله نفت، شما همیشه مثل ما پیشگام و پیشقدم بوده‌اید و صمیمانه همکاری کرده‌اید در اینمورد هم تردید ندارم که صمیمانه حمایت می‌کنید. تصور می‌کنم این توضیحات من شما را قانع کرده باشد و می‌دانید که ما عمل خلاف اصول نمی‌کنیم. مملکتی که احتیاج به سرعت برای تصویب چنین مصوباتی دارد، ما و شما پیشگام هستیم و گام برمیداریم. همانطور که گفتم برای ما زمستان و تابستان، شب وروز مفهومی ندارد. ما آمادة خدمتگزاری هستیم، ولی کمیسیونهای مجلسین احتیاج به زمان بیشتری دارند که بتوانند این وظائف راانجام بدهند. بنابراین با تصویب این مصوبه که بنده یک پیشنهاد اصلاحی هم تقدیم کرده‌ام، بر اساس آن یک گام بزرگ واساسی برای پیشرفت صنعت نفت و گاز برداشته خواهد شد و مثل همیشه ما از این روش صادقانه و صمیمی دولت خدمتگزار هویدا و شرکت ملی نفت صمیمانه حمایت می‌کنیم و هر لحظه آماده هستیم برای پیشرفت چنین مؤسساتی جلسه تشکیل بدهیم و گام برداریم.(احسنت- احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مادة واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة واحده مطرح است. آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- معمولا آغاز و مقدمه چینی سخنی باید با نتیجه گیری آن ارتباطی داشته باشند نه آنکه برعکس بگوئیم چون هوا روشن شده و دیگر احتیاجی به چراغ نیست پس ما چراغ را روشن می‌کنیم. این دو مطلب با هم مغایر است. جناب آقای الموتی بحق از اهمیت نفت وتوفیقهائی که حاصل شده یاد فرمودند ولی مستقیم و غیرمستقیم لزوم توجه و دقت باین مسأله باین اهمیت را که بنده اشاره کردم نفی فرمودند. (الموتی – بنده نفی نکردم) یعنی طبق همین اساسنامه‌ای که مطالعه و تصویبش را به کمیسیون اختیار می‌دهد که قبلا که آنرا بما نداده بودند بهمین جهت هم تقاضای صحبت کردم در فاصله از آن صندلی تا این تریبون این دفترچه را باز کردم تصادفاً صفحة ششم است اکنون شما هم می‌توانید نگاه کنید. در یک تبصره واگذاری بلاعوض اموال شرکت به ادارات و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداریها و همچنین مؤسسات فرهنگی و اجتماعی وخیریه و مذهبی منوط به تصویب هیأت مدیره است. آقای دکتر کیان بمن بفرمائید چگونه آنجائیکه ۱۲۰ متر زمین از یک وزارتخانه‌ای به یک وزارتخانه دیگر منتقل می‌شود، با لایحه دو شوری، تشکیل کمیسیونهای متعدد و بالاخره دو بار بحث در جلسه علنی ۳۰۰ نفر مخالف و موافق پیش می‌آید، برای اینکه اصول مراعات شود. (یک نفر از نمایندگان – هنوز که تصویب نشده است) چطور در این ۱۲۰ متر زمین مالکیت، حقانیت حق دخالت و نظارت ملت ایران درآن هست و شما نمایندگان موظف باین بحث و فحص و تصویب و تغییر هستید ولی چطور اگر این ۱۲۰ متر زمین ۱۲۰ میلیون دلار هم باشد در دستگاه شرکت ملی نفت هیأت مدیره انتقال یا اعطاء این ۱۲۰ میلیون دلار مال همان ملت و داخل همان مملکت را با یک نشست می‌توانند تصویب کنند. آن اهمیتی که آقای دکتر الموتی اشاره و احتیاجات و ضرورتهائی که توضیح دادند ماهم قبول داریم و باین نتیجه می‌رسیم که شاید مصلحت کار همین باشد که شرکت ملی نفت در آن قوانین اینچنین مستثنی گردد اما در گذشته نمایندگانی بسمت نظار از مجلسین در هیئت مدیره اینشرکت بودند آنرا حذف کردید و بعد بمرور اداره امور شرکت یکی بعد از دیگری بنا باحتیاجات و مقتضیات تغییرات زیادی پیدا کرد اما حالا استدلال شما چنین است و حالا که ۲۰ میلیارد دلار شده است دیگر این دقت و مواظبت را لازم ندارد، مطلب صحیحی نیست، ما هم چون به رهبر بزرگ مملکت سر تعظیم فرود می‌آوریم. و به مدیر فعلی شرکت نفت اعتماد کامل داریم میگوئیم باید همکاری کرد ولی این موافقت را می‌توانیم با مراعات با موازین اصولی بنمائیم. دیگر مسائل را با تعجیل و سرسری گذراندن صحیح نیست ولی برگردیم برسر مطلب، مطلبی در همان صفحه ۶ می‌خوانم، گرفتن و دادن اعتبار و یا وام داخل یا خارج کشور بمنظور اجرای مقاصد شرکت قصد من بحث در اساسنامه نیست. این دو سطر را بنا به نحوه و اهمیت مطالبی که در اساسنامه هست یک اشاره جزئی کردم، شاید در صفحات دیگرش مسائل بسیار مهمتر از این باشد که آنوقت بعضی از نمایندگان با این مواد موافق باشند ولی با آن مواد دیگر مثلا آقای جندقی یا نماینده دیگری موافق نباشد لذا خواندن اساسنامه برای اینکه بدانیم ما چه چیزی را به کمیسیون ارجاع می‌کنیم حتماً لازم است. و ازاینکه تصویب این لایحه از امروز که پنجشنبه است به روز شنبه محول بشود هیچ چیز فوت نمی‌شود در روز جمعه‌ای که همه جا تعطیل است یعنی فردا همه نمایندگان این اساسنامه را بخوانند و با اطلاع و اعتقاد بیشتری بیایند باین لایحه رأی بدهند اما چه اشکالی پیش می‌آورد؟ شما این مطلب را برای من روشن کنید. لذا عرایض قبلی خودم را باین ترتیب تکرار می‌کنم در دورانی که همه به بیداری و هوشیاری رئیس مملکت آنچنان معتقد وایمان داریم که میگوئیم در چنین زمان هیچکس قادر نیست کار خلاف مصالح مملکت بکند در موقعی که به رئیس فعلی شرکت نفت آنچنان آشنائی و بی تعارف احترام واعتقاد داریم که میگوئیم باو می‌توانیم همه گونه اطمینان بکنیم. چه احتیاجی داریم که سنتی بگذاریم، تا موقعیکه شاید که همه شکهاوتردیدها و لزوم بیداریها ایحاب می‌کند در آن دوره نماینده مجلس بیاید بگوید مصوبه دورة بیست و سوم در حالیکه توفیق ۲۰ میلیارد دلار درآمد و بالاتر ازآن حق حاکمیت مطلق در امر نفت را ملت ایران جشن گرفته بود. نمایندگانش برای یک جمعه تأمل نکردند تا آئین نامه داخلی مجلس را مراعات بکنند. چرا این بدعت را می‌گذارید؟(احسنت).
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی- بنده متأسفم که جناب رامبد بعرایض قبلی من آنطور که لازم است توجه نکردند. مسأله یک روز و دو روز تعطیل نیست جناب رامبد، مساله اینست که آیا مجلس ایران حق دارد به کمیسیونهای خودش اجازه بدهد که شرکت ملی نفت ایران اساسنامه اش را بآن کمیسیونها بدهد تا آنها تصویب بکنند یانه؟ (رامبد- تا در اساسنامه چه باشد!) قبلا شما اصل را قبول بکنید اگر اصل را قبول دارید آن بسته به نظر کمیسیون است. اجازه بفرمائید یک نکته‌ای را شما اشاره فرمودید، بنده جواب عرض می‌کنم اصولا مجلس ایران با دادن اختیار بهر شخص مخالف است و ما بهیچ شخصی اختیار نمی‌دهیم مجلس ایران حق دارد و می‌تواند اجازه بدهد عرض می‌کنم اجازه نه اختیار به کمیسیونهای خاص خودش که لوایح یا اساسنامه‌ها را بررسی بکند و اجازه اجرا بدهد و همان کمیسیونها می‌توانند آن اساسنامه را تغییر بدهند، هزاران مورد در این خصوص در مجلس ایران هست و قانون اساسی هم این اختیار و اجازه را بما داده است. امروز مطلقاً این اساسنامه مطرح نیست. امروز این مسئله واین ماده واحده مطرح است که ما این اجازه را به این کمیسیونها بدهیم یا ندهیم؟ اگر موافق هستید بفرمائید. ما موافق هستیم. اگر موافق نیستید، بفرمائید موافق نیستیم (عباس میرزائی- به دو فوریت این لایحه خودشان رأی دادند) باید ببخشید آقای رامبد بنده با صراحت عرض می‌کنم امروز باید فراکسیون حزب مردم تکلیف خودش را در اینمورد روشن بکند (رامبد- با هر مسئله غیراصولی در هر مورد که باشد مخالفم) دولت جناب هویدا از مجلس ایران اجازه می‌خواهد برای تصویب اساسنامه شرکت ملی نفت ایران، این اجازه به کمیسیونها داده شود. فراکسیون پارلمانی ما صددرصد با این کار موافق است اینکار را هم تأیید می‌کند. ولی بسته بنظر کمیسیونها هست که این اساسنامه را چطور قبول کنند یا چطور اصلاح کنند. بنده نمی‌خواهم مورد بمورد به مطالب شما جواب بگویم تمام مطالب شما جواب دارد و یادداشت هم دارم ولی چون اساسنامه مطرح نیست، راجع بآن وارد بحث نمی‌شوم ما با این ماده واحده‌ای که اینجامطرح است می‌خواهیم برای مدت دو سال به کمیسیونهای مربوط مجلسین این اجازه را بدهیم که اساسنامه شرکت ملی نفت را تصویب و اصلاح بکند و در عرض این دوسال اصلاحات در کمیسیون مطرح بشود و بعد از این دو سال هم دولت مکلف است لایحه نهائی اساسنامه را بیاورد به مجلس ایران تقدیم کند. کراراً کمیسیون استخدام، آقای مجید موسوی چند اساسنامه را به اینصورت تصویب کردید؟ (مجید موسوی- خیلی) تمام اساسنامه‌ها در کمیسیون استخدام بررسی و تصویب شده و کراراً مجلس ایران این اجازه را به کمیسیون استخدام و سایر کمیسیونها داده است. بنده نمی‌دانم چطور جنابعالی آمدید با این موضوع مخالفت کردید. ولی ما تصمیم خود را گرفته‌ایم. فراکسیون پارلمانی ما با وحدت و اعتقاد کامل باین ماده واحده رأی می‌دهد و تأیید می‌کند واز شرکتی که اینچنین به مملکت خدمت می‌کند حمایت خواهد کرد. بنابراین نظرتان را نسبت بماده واحده هر چه هست بفرمائید. در دادن رأی هم مختارید. ولی بنده بعنوان دوست، چون شما را آدم شاهدوست و میهن پرست و معتقدی می‌دانم از شما و فراکسیونتان خواهش می‌کنم که باین لایحه رأی بدهید. تا یکبار دیگر یکپارچگی ملت ایران در این مورد هم باثبات برسد. و مخصوصاً در چنین روزهائی که مسأله نفت همانطور که آقای مسعودی گفتند، صدای شاه، صدای ملت ایران است مطرح می‌باشد (صحیح است – احسنت) در این روز باز هم باید بدنیا ثابت بشود که ما و شما در مورد مسائل نفتی یکپارچگی کامل داریم.(احسنت-احسنت).
رئیس- آقای زهتاب فرد بفرمائید.
زهتاب فرد- عرض کنم خدمتتان من تصور می‌کنم که از بیست سال باینطرف زمینه هر نوع تکفیر سیاسی در ایران و پرونده سازی و اشاره بنوعی از مطالب در این مملکت برای همیشه بسته شده است. من تصور می‌کردم ما بوضعی رسیده‌ایم، باعتقادی رسیده‌ایم در باره انقلابمان، در زمینه انقلابمان در باره پیشرفت مملکتمان و در باره رهبری مملکتمان که تصور و تفکر اینکه خدای نکرده یک نفر سنگ لای چرخ تصمیمات اساسی مملکت بگذارد، برای همیشه از ذهن همه کس محو شده است. گفتن این که امروز باید حزب مردم تکلیفش را روشن کند، یک نوع پرونده سازی است. تکلیف اقلیت و اکثریت، تکلیف همه ملت ایران در تمام رشته‌ها، در برابرانقلاب آنهم در دوره‌ای که ما همه فرزندان و سربازان انقلاب هستیم، روشن است. این یک واقعیت است (عباس میرزائی- عصبانی نشوید) من عصبانی نیستم، مسأله دوتا است، انیجا مجلس شورای ملی است اصول مجلس اصول پارلمانی باید حاکم بر تصمیمات ما باشد. ما میگوئیم آنچه ضمیمه قوانین است حسابش روشن است. این خیلی ساده است، مسأله دودوتاچهارتااست، از نظر دستوری خیلی روشن است، ما میگوئیم آنچه بدست نماینده مجلس داده می‌شود نه مربوط به انقلاب می‌شود، نه مربوط به پیشرفت مملکت نه مربوط به عقب انداخت کار. نه تکلیف برای ما روشن کردن، نه متهم کردن ما این امر برای همه مابایستی روشن باشد، این سابقه را نگذارید، که شما بما امر کنید و ماعقب گرد کنیم، اینطور نیست، اینجا اقلیت هست، اکثریت هست، ممکن است ما در دیدمان اشتباه بکنیم، ممکن است استنباط ما غلط باشد، اما دوره دیکته کردن اکثریت بر اقلیت و ایجاد خدای نکرده محیط اخلال و خدای نکرده مطالبی که جنبة پرونده سازی داشته باشد، قبول کنید و قبول داشته باشید که این نوع مسائل پرونده اش بسته شده است. من نویسنده کتاب غوغای نفت هستم کتاب غوغای نفت برای همیشه بسته شده است دیگر از کلمه نفت ایرانی وحشت نمی‌کند منتظر صحنه سازی و توطئه سازیها و بازیهای دگیر نیست (عباس میرزائی- اینقدر کلمه پرونده – سازی را تکرا نکنید لیدر ما پرونده ساز نیست) من بیش از شما به لیدرتان اخلاص دارم، مسأله مملکت مطرح است، قبل از اینکه شما الموتی را بشناسید، من او را می‌شناسم، (عباس میرزائی- پس اینقدر کلمه پرونده سازی را بر زبان نیاورید) نزدیک انتخابات این نوع سروصداها همیشه نست! اما مسأله دو تا است، ما میگوئیم هرچه بدست نماینده مجلس می‌رسد، باید ۴۸ ساعت قبل باشد. اصلا اختیار به کمیسیون دادن و ندادن مطرح نیست، ما نماینده مجلس هستیم، مسائل اصولی برای تشریفات نیست، بعضی ممالک هستند که فقط اختیارشان در حد جلب نظر سازمانهای خودشان است.
رئیس- آقای زهتاب فرد، جنابعالی مثل اینکه موضوع لوایح دو شوری را با لوایح دو فوریتی اشتباه میفرمائید. لوایحی که دو فوریت آن تصویب شده طبق آئین نامه بلافاصله طبع و تویع می‌شود و در جلسه بعد مطرح می‌گردد. ۴۸ ذساعت برای اینگونه لوایح نیست، برای لوایح عادی است.
زهتاب فرد- بنده قبلا اشاره کردم، ممکن است استنباط من غلط باشد من استنباطم این بود که این لایحه باید ۴۸ ساعت زودتر بدست ما می‌رسید. مسئله فقط مربوط به این موضوع بود دیگر به کمیسیون اجازه دادن یا ندادن مطرح نبود همین مطلب را توضیح می‌فرمودند که اینطور نیست (دکتر الموتی – شما گوش نمی‌کنید) شما در باره ۴۸ ساعت صحبت بفرمائید چرا موضوعات دیگر را مطرح میفرمائید.
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی- بنده خیلی متأسفم که دوست عزیزم آقای زهتاب که بایشان اعتقاد دارم باز دومرتبه رفته‌اند روی یک جنبه‌های احساسی بدون توجه باث=صل لایحه آقای زهتاب این حرفها چیست؟ پرونده سازی چیست؟ این حرفها را بگذارید کنار، این حرفها را در مجلس ایران ما و شما نباید مطرح بکنیم. بنده برای شما چه پرونده‌ای می‌خواهم بسازم؟ بنده می‌گویم یک مسأله کلی مطرح است. فعلا اساسنامه مطرح نیست؟ تا مادة واحده اینجا مطرح و تصویب نشود، به سنا نرود وتصویب نشود و توشیح نشود، این اساسنامه نمی‌تواند مطرح باشد حالا اساسنامه را زودترآورده‌اند و توزیع کرده ان در اختیارتان گذاشته‌اند معنی اش این نیست که اساسنامه مطرح است. اصلا بحث ۴۸ ساعت باین لایحه مربوط نیست. من مادة واحده را می‌خوانم مادة واحده: بدولت اجازه داده می‌شود که اساسنامه شرکت ملی نفت ایران را پس از تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین اجرا نماید. برای ما این مسأله مطرح است که آیا مجلس ایران موافق هست اجازه به کمیسیونهای مربوط بدهد یا نه؟ اساسنامه را دولت به مجلس خواهد داد حالا زودتر توزیع کرده‌اند مطالعه بفرمائید. این کجایش پرونده سازی است آقای زهتاب فرد؟ آئین نامه داخلی مجلس هم در اینمورد صراحت دارد. اگر با مادة واحده موافق هستید رأی بدهید اگر نیستید، رأی ندهید. کسی هم برایتان نمی‌خواهد پرونده بسازد. خودتان نمی‌خواهید تصمیم برای خودتان بگیرید. جنابعالی آدم تیزهوشی هستید.
اینهمه ما صحبت کردیم، باز تشریف آوردید که ۴۸ ساعت قبلش باید اساسنامه بدست ما می‌رسید. اساساً اساسنامه تا این ماده واحده توشیح نشود قابل طرح و رسیدگی نیست. بنابراین بزعم جنابعالی آن مطالبی که بما نسبت دادید من خیال می‌کنم نظرتان این نبوده، لااقل نسبت به ما و فراکسیون ما این نظر را نداشتید. باز هم برای چندمین بار عرض می‌کنم بشرط اینکه یادداشت بفرمائید و توجه بفرمائید: دولت ایران لایحه‌ای به مجلس آورده می‌گوید، من اجازه می‌خواهم ۲ سال به کمیسیونهای مجلسین اجازه بدهید که اساسنامه شرکت ملی نفت را در ظرف این دو سال بررسی بکنند. و این اساسنامه در این دوسال بطور آزمایشی اجراء می‌شود حالا اگر با این ماده موافق هستید رأی موافق بدهید وگرنه رأی مخالف خواهید داد مگر تا بحال با این همه لوایح که رأی ندادی چه شد؟! البته بعضی از لوایح را رأی داده‌اید مثل لایحه ۱۲ میلیارد ریال برای برنامه‌های عمرانی که با ورقه رأی موافق دادید و بعد اعتراض کردید. ما به روش شما اعتراضی نداریم شما مختار هستید نه کسی برایتان پرونده ساخت و نه کسی بشما ایراد گرفت هیچکس نمی‌تواند به نماینده مجلس بخاطر رأیی که در مجلس می‌دهد یا بیانی که می‌کند ایرادی بگیرد (صحیح است- احسنت) چنین ایرادی نیست شما پارلمانتر هستید آقای زهتاب فرد. از یک پارلمانتر بعید است که اشتباهاً بگوید این اساسنامه را باید ۴۸ ساعت زودتر توزیع می‌کردید برایتان این ماده آئین نامه مجلس را می‌خوانم: «…. طرحهای دوفوری آنست که پس از تصویب دو فوریت بلافاصله بطبح و توزیع آن اقدام و پس از ۲۴ ساعت از موقع توزیع، در مجلس مطرح شود….» ملاحظه میفرمیائید می‌گوید بلافاصله طبع و توزیع شود و ۲۴ ساعت پس از طبع و توزیع در مجلس مطرح بشود، آیا اینطور شده است یا خیر؟ اگر شده است؟ بفرمائید شده و صحیح است و رأی بدهید وگرنه خلاف آن کجا بوده؟ آقای زهتاب دوست عزیز بنده قبول بفرمائید ما مسائل حقوقی و پارلمانی را بررسی بیشتری می‌کنیم شما شخص شریف و با احساساتی هستید ولی یک قدری مسائل اصولی و پارلمانی را بیشتر دقت بفرمائید و به دوستانتان هم بفرمائید دقت بفرمایند ما اینجا در طرح لوایح و بررسی آن خلاف اصول کاری نمی‌کنیم و باز می‌گویم الآن اساسنامه شرکت ملی نفت ایران اینجا مطرح نیست بلکه از مجلسین اجازه خواسته شده است برای کمیسیونهای مربوط مجلسین که در ظرف دوسال آن اساسنامه را بررسی کنند و همه نمایندگان علاقمند هم می‌توانند در آن کمیسیونها شرکت کرده و هر نظری دارند برای تغییر یا اصلاح مواد اساسنامه بدهند حال با دادن چنین اجازه-ای به کمیسیونهای مجلسین برای چنین برنامه‌ای موافقید یا مخالف؟ اگر موافقید؟ فقط بهمین موضوع رأی می‌دهید نه به اساسنامه و اگر مخالفید؟ رأی ندهید مسئله پرونده سازی در این مملکت برای همیشه موقوف شده است، دوست عزیز من این مسائل را با آن ژستها عنوان کردن خریداری ندارد امیدوارم دیگر در جای دیگر این اشتباه را نکنید.
رئیس- نظر دیگری در مادة واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصره ۲ ماده واحده مربوط به اجازه اجرای اساسنامه شرکت ملی نفت ایران بشرح زیر اصلاح و تبصره ۳ بآن اضافه گردد:
- تبصرة۲- دولت مکلف است مدت ۲ سال اساسنامه نهائی را برای تصویب مجلسین تقدیم نماید و تا تصویب آن مقررات اساسنامه آزمایشی قابل اجراء خواهد بود.
- تبصرة۳- از تاریخ تصویب اساسنامه آزمایشی اساسنامه شرکت ملی نفت ایران مصوب ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ ملغی است.
رئیس فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین در مجلس شورای ملی – مصطفی الموتی.
رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) باین پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر لایحه مطرح است آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- ماده‌ای است از مقررات آئین نامه داخلی مجلس، وکیل از وکیل حق سؤال ندارد. معهذا جناب الموتی بنده سؤال حضرتعالی را جواب می‌دهم با ارجاع اساسنامه شرکت نفت به کمیسیون در صورتیکه موجب تسریع و بهتر گشتن امور باشد حزب مردم هم موافق است (احسنت). بلافاصله اضافه می‌کنم که فراکسیون حزب مردم با هر امری که موافق است مقید هم است که با رعایت همه اصول و تمام مقررات لازم آن کار انجام بگیرد لذا برای لایحه‌ای که سطر ماقبل امضای جناب آقای نخست وزیر، دولت خدمتگزارتان می‌نویسد «۰۰۰ اینک لایحه مادة واحده واساسنامه ضمیمه آن به پیوست تقدیم و تقاضای تصویب آنرا دارم۰۰۰» یعنی این اساسنامه (اشاره به اساسنامه شرکت ملی نفت) لذا دولت به وظیفه خود عمل کرده (دکتر الموتی – ما چه چیز را تصویب می‌کنیم؟) همانطور که اشاره کردم در اساسنامه ممکن است بمسائل مختلفی بربخوریم که در آن مطرح شده باشد. یک اساسنامه نه فقط روی فصل استخدامها یا فصل معاملات یا فصول دیگر تکیه کرده است ممکن است اختیارات بیحد وحسابی برای یکی از ارکانهای آن دستگاه تقاضا شده باشد. حداقل هر رأی دهنده‌ای باید بداند که در چه اصول و درچه فصول این رأی را می‌دهد که در کمیسیون نسبت به این فصول یا اصول تصمیم بگیرند در ماده‌ای که از آئین نامه قرائت فرمودید اشاره شده بود که ۲۴ ساعت قبل، منظور این ورقه کاهی نیست (دکتر الموتی – وقتی می‌گوید لایحه طبع و توزیع بشود، یعنی همین ورقه کاهی) منظور محتویاتی است که موجب رأی مجلس می‌شود (دکتر الموتی – ابداً) لایحه آن چیزی است که شما برای انجام عمل روی آن تصمیم می‌گیرید لذا توضیحات ما برای همین منظور بود که بنظر من شما برای یک عجله بیمورد کاری را که روز شنبه، مجلس شورای ملی می‌توانست باتفاق آراء و با تأیید و تحسین اقلیت هم احتمالاً به نتیجه برسد خواستید که با این تعجیل و رویه خودتان عمل کنید باز هم تأکید می‌کنم ما برای هر مطلبی که بصلاح مملکت باشد رأی می‌دهیم ولی هیچوقت برای هیچ موضوعی بر خلاف اصول سنت غلطی نخواهیم گذاشت.
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی- بنده باز هم متأسفم که بعنوان وظیفه‌ای که دارم بعنوان نماینده اکثریت یا رئیس اکثریت به لیدر اقلیت یک تذکر دوستانه بدهم این در محدوده پارلمان است و آن این است دوست عزیز آنچه دولت در مقدمه لایحه گفته مطرح نیست دولت مختار است لایحه را بهر صورت به مجلس بدهد آنچه امروز مطرح است این ماده واحده است نه اساسنامه بنده یکبار دیگر ماده واحده را می‌خوانم:
مادة واحده- به دولت اجازه داده می‌شود که اساسنامه شرکت ملی نفت ایران را پس از تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین اجرا نماید.
- تبصرة ۱- اساسنامه مصوب برای دوسال بعنوان آزمایش اجرا خواهد گردید و در این مدت هر گونه اصلاحاتی لازم باشد با تصویب کمیسیونهای مربوط خواهد بود.
- تبصرة ۲- دولت مکلف است پس از انقضای دو سال اساسنامه نهائی را برای تصویب مجلسین تقدیم نماید.» (رامبد – کدام اساسنامه را؟) اساسنامه را ما فعلا تصویب نمی‌کنیم، دولت هم می‌توانست آن اساسنامه را امروز ضمیمه این لایحه بکند و بدهد و هم می‌توانست بعد از توشیح این ماده واحده اساسنامه را بیاورد بهر حال الآن از نظر ما این اساسنامه مطرح نیست از نظر فراکسیون پارلمانی ما این مطلب مطرح است که برای چندمین بار عرض می‌کنم به کمیسیونهای مربوط مجلسین اجازه داده می‌شود که به اساسنامه شرکت ملی نفت در مدت ۲ سال رسیدگی کنند، این کمیسیونها باید چندین جلسه تشکیل بدهند نمی‌دانم ۵ جلسه ۱۰ جلسه یا کمتر و بیشتر این اساسنامه را ماده به ماده مطرح می‌کنند و تصویب می‌کنند بعد که کمیسیونهای مجلس شورا تصویب کرد می‌رود به کمیسیونهای مجلس سنا ولی امروز هیچ بحث در مواد اساسنامه مطرح نیست و بحث ما در مورد ماده واحده است اگر با این فکر موافق هستید که این اجازه رسیدگی به کمیسیونهای مربوط مجلسین داده شود رأی بدهید و من تصور می‌کنم مسلماً شما رأی خواهید داد که اساسنامه در کمیسیونها مطرح و رسیدگی شود بنابراین ما کاری به مقدمه لایحه دولت نداریم رسیدگی بآن بعد از توشیح ماده واحده است الآن فقط متن ماده واحده مطرح است فارغ از این مطئله که دولت، دولت حزبی ما است آیا در متن ماده واحده صحبت ضمیمه بودن اساسنامه هست؟ برای دفعه آخر عرض می‌کنم فرمایشاتتان صحیح نیست.
رئیس- نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده با اصلاحی که در آن بعمل آمد و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها وآقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- تصویب صورتجلسه روز یکشنبه (۶) مرداد ماه ۱۳۵۳
۴- تصویب صورتجلسه روز یکشنبه (۶) مرداد ماه ۱۳۵۳.
رئیس- صورت جلسه روز یکشنبه ششم مرداد خدمت خانمها و آقایان توزیع شده است نسبت به این صورتجلسه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
- اعلام وصول لایحه «تعمیم تبصرة ۱۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور به افزارمندان ارتش شاهنشاهی» از مجلس سنا
۵- اعلام وصول لایحه «تعمیم تبصرة ۱۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور به افزارمندان ارتش شاهنشاهی» از مجلس سنا.
رئیس- لایحه‌ای از مجلس سنا رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
عطف بنامه شماره ۳۱۲۷ مورخ ۱۳۵۳/۵/۱۲ آن مجلس محترم گزارش کمیسیون شماره ۴ (دارائی) در قبال لایحه شماره ۷۴۲۶ مورخ ۱۳۵۳/۴/۴ دولت راجع به تعمیم تبصره ۱۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور به افزارمندان ارتش شاهنشاهی در جلسه فوق العاده روز دوشنبه ۷ مرداد ماه ۱۳۵۳ مطرح گردید و به تصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون فوق جهت اخذ رأی نهائی آن مجلس محترم به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفرشریف امامی.
رئیس- اخذ رأی نهائی نسبت به این لایحه در جلسه آینده بعمل خواهد آمد.
- تعیین تاریخ جلسه آینده – ختم جلسه
۶- تعیین تاریخ جلسه آینده – ختم جلسه.
رئیس- با اجازه خانمها و آقایان این جلسه را ختم می‌کنیم جلسه فوق العاده آینده ساعت ۹ صبح روز یکشنبه هفته آینده خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی.