مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ اردیبهشت (ثور) ۱۳۰۳ نشست ۱۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ اردیبهشت (ثور) ۱۳۰۳ نشست ۱۵
مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۵
جلسه: ۱۵
صورت مشروح مجلس لیله مشروح مجلس لیله سه‌شنبه ۱۰ برج ثور۱۳۰۳ مطابق ۲۴رمضان ۱۳۴۲
(مجلس چهار ساعت از شب گذشته به ریاست آقای موتمن‌الملك تشكیل گردید)
(صورت مجلس لیله سوم ثور را آقای آقا میرزا شهاب‌الدین قرائت نمودند)
رئیس - آقایان ایرادی دارند یا نه؟
(گفتند - خیر)
رئیس - اعتبارنامه آقای دبیراعظم جزء دستور است جمعی از آقایان تقاضا كرده‌اند از دستور خارج شود.
(بعضی از نمایندگان- صحیح است)
رئیس - رأی می‌گیریم به خروج از دستور
آقای حائری‌زاده (اجازه)
حائری‌زاده - بنده درست ملتفت نشدم اعتبارنامه كی را فرمودید
رئیس - آقای دبیراعظم مخالفید؟
حایری زاده - خیر
رئیس - آقایانی كه تصویب می‌كنند از دستور خارج شود قیام فرمایند
(عده كثری قیام نمودند)
رئیس - تصویب شد
اعتبارنامه آقای قائم‌مقام مطرح است نسبت به ایشان هم پیشنهاد شده است از دستور خارج شود
(جمعی گفتند - صحیح است)
رئیس - رأی می‌گیریم به این یكی آقایانی كه تصویب می‌كنند از دستور خارج شود قیام فرمایند
(عده زیادی قیام نمودند)
رئیس - تصویب شد راجع به كمیسیون فقط كه انتخاباتی در جلسه گذشته شد فقط سه نفر انتخاب شده‌اند
آقای مشیرالدوله با ۸۴ رأی
آقای مدرس با ۶۰ رأی
آقای داور - ۵۹ رأی
به رأی نه نفر دیگر امشب باید تجدید انتخاب شود
(بعضی از نمایندگان - صحیح است)
رئیس‌الوزراء- آقای مشارالدوله را به سمت وزارت معارفه به مجلس شورای ملی معرفی می‌كنم.
وزیر مالیه - بودجه كل مملكتی تهیه شده است برای سال ۱۳۰۳ اینك تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود و چون مسئله بودجه یكی از مسائل مهمه مملكتی است استدعا دارم هرچه زودتر در این باب رسیدگی شود كه تأخیر نیفتد. یك لایحه دیگری تهیه شده است در موضوع مالیات‌ها تقریباً ۱۷۰ فقره مالیات‌های مختلفه هست كه خیلی اسباب زحمت مؤدیان مالیاتی شده است دولت در نظر دارد این‌ها را الغاء بكند و در عوض بعضی مالیات كه سهل‌الوصول‌تر است و برای مودیان مالیات هم اسباب زحمت نیست آن‌ها را پیشنهاد به مجلس شورای ملی كند. من جمله یك لایحه‌ای است راجع به معاملات كه تقدیم مجلس شورای ملی می‌كنم استدعا می‌كنم خوانده شود. یك لایحه دیگری است راجع به اصلاح مالیات مستغلات كه آن هم تقدیم مجلس می‌شود. بودجه تفصیلی وزارت مالیه هم حاضر است و الان تقدیم می‌شود. بودجه تفصیلی وزارتخانه‌ها هم حاضر است و در عوض این هفته همه تقدیم مجلس شورای ملی خواهد شد.
وزیر عدلیه - قانون راجع به تجارت حاضر شده است تقدیم مجلس می‌شود كه زودتر رجوع به كمیسیون بشود كه رسیدگی بكنند بعد تصویب بشود.
(جمعی از نمایندگان - بلندتر بفرمایید)
(لایحه راجع به مالیات به شرح آتی قرائت شد)
مجلس شورای ملی شیدالله ارگانه
از آن جا كه وزارت مالیه در نظر دارد طریقه وضع و اخذ مالیات را در كلیه مملكت حتی‌المقدور ساده‌تر نموده و عده كثیری از مالیات‌های كوچك را كه هم باعث زحمت و دردسر مؤدیان و هم وصول آن متضمن خرج فوق العاده برای دولت می‌باشد معذرف نماید و نظر به این كه برای تعمیم معارف و تهیه موجبات حفظ‌الصحه عمومی و ساختن راه‌های شوسه و راه آهن و حفظ و اداره كردن آن‌ها و اصلاح و ترقی دادن وضعیات فلاحت و تجارت مملكت احتیاج مبرمی‌به تزیید عایدات دارد لذا لایحه قانونی ذیل را دایر به وضع مالیات بر معاملات تهیه نموده و از آقایان نمایندگان محترم تقاضا می‌نماید كه تصویب فرمایند.
(قانون مالیات)
ماده اول - از حاصل فروش كلیه انواع امتحنه و مال‌التجاره اراضی و ابنیه و سایر اموال منقوله و غیر منقوله قبل از وضع خرج و نیز از عایدات مطلق كلیه مشاغل و حرف و خدمات به استثنای حقوق و اجرت و نیز از عایدات مطلق كلیه معاملاتی كه متضمن مبادله جنس نباشد از قبیل مهمانخانه‌ها انبارها موسسات رهنی ساختن وتعمیر ابنیه ماشین آلات و اثاثیه و ملبوس و غیر آن‌ها وانواع حمل و نقل و غیره مالیاتی معادل یك درصد به موجب این قانون ماخوذ خواهد شد
ماده دوم - غلات و حبوباتی كه به مصرف ارزاق مملكت می‌رسد و نان‌هایی كه از آن‌ها ساخته می‌شود از مقررات این قانون مستثنی است.
ماده سوم - اجناس صادره از مملكت در حكم فروش محسوب و مقررات این قانون شامل آن‌ها می‌شود.
ماده چهارم - در مواردی كه به علت تعیین و اخذ مالیات از هر یك از معاملات عایدات مشاغل و غیره ممكن و عملی نباشد میزان متوسط معاملات هر مودی یا جمعی از آن‌ها در نظر گرفته شده و از آن رو مالیاتی وضع خواهد شد.
ماده پنجم - در سال اول متعاقب تصویب این قانون از عایدات حاصله از این مالیات پس از وضع ۶۸۰۰۰۰ تومان كه از بودجه عایدات برآورد و تخمین شده است یك خمس برای مخارج وصول آن تخصیص داده خواهد شد و در سنوات بعد مخارج وصول این مالیات حسب‌المعمول در جزو بودجه كل مملكت پیش بینی خواهد شد و نظر به این كه این مالیات بر كلیه انواع فروش و معاملات وضع می‌شود اخذ و وصول ۲۸ فقره مالیات‌های غیر مستقیم و ۱۴۹ فقره مالیات‌های مستقیم مفصله ذیل در مواردی كه مربوط به فروش یا معاملاتی به طریقی كه فوقاً مذكور شد می‌شوند متروك خواهد شد و در ظرف یك سال پس از اجرای این قانون الغاء قطعی كلیه مالیات‌های مزبور به مجلس شورای ملی پیشنهاد خواهد شد.
(مالیات‌های غیر مستقیمی كه باید ملغی شوند)
۱۳۰۳۹۰۴۹۷۱.
۱. مالیات حراج
۲. مالیات نمایش
۳. مالیات قیان
۴. مالیات سهاكی
۵. مالیات دلالی تریاك
۶. مالیات‌دلالی مال‌الجاره
۷. مالیات‌دلالیسوق‌الدواب
۸. مالیات كلك رانی
۹. مالیات سوخت و تره‌بار
۱۰. مالیات ذغال
۱۱. مالیات میوه و تره بار
۱۲. مالیات باغ میوه و بستان
۱۳. باج فصلی
۱۴. مالیات حمل روغن
۱۵. مالیات سرب و باروت
۱۶. مالیات داغ كفش
۱۷. مالیات فواكه
۱۸. مالیات ماشین پنبه
۱۹. مالیات مردار كشی
۲۰. مالیات لش كشی
۲۱. مالیات لاطاری
۲۲. رسوم كشش
۲۳. باج نمك
۲۴. مالیات مازوج
۲۵. مالیات خانات
۲۶. عشور تبریز (تریاك تنباكو كتیرا مغز بادام و غیره)
۲۷. اجازه تجارت
۲۸. عیدی
(مالیات‌های مستقیمی‌كه باید ملغی گردد)
۱۳۰۳۹۰۴۹۷۱.
۱. مالیات ۲. صنف ۳. بزاز
۲. مالیات صنف علاقه بند
۳. مالیات صنف سمسار
۴. مالیات صنف مسگر
۵. مالیات صنف نمدمال
۶. مالیات صنف آهنگر
۷. مالیات صنف چیلگر
۸. مالیات صنف نعلچیگر
۹. مالیات صنف نعلبند
۱۰. مالیات صنف كلاه دوز
۱۱. مالیات صنف زرگر
۱۲. مالیات صنف خیاط
۱۳. مالیات صنف چاقوساز
۱۴. مالیات صنف سراج
۱۵. مالیات صنف كولیچه پز
۱۶. مالیات صنف كماج پز
۱۷. مالیات صنف حلواپز
۱۸. مالیات صنف كفش دوز
۱۹. مالیات صنف صباغ
۲۰. مالیات صنف رزاز
۲۱. مالیات صنف آشپز
۲۲. مالیات صنف چرم دوز
۲۳. مالیات صنف خراز
۲۴. مالیات صنف كوزه فروش
۲۵. مالیات صنف عصار
۲۶. مالیات صنف آجیل فروش
۲۷. مالیات صنف بلور فروش
۲۸. مالیات صنف یالان دوز
۲۹. مالیات صنف جوراب باف
۳۰. مالیات صنف حلوایی و شیره پز
۳۱. مالیات صنف حلاج
۳۲. مالیات صنف چیت ساز
۳۳. مالیات صنف شال باف
۳۴. مالیات صنف رداف
۳۵. مالیات صنف ریسمان باف
۳۶. مالیات صنف دوشاب ساز
۳۷. مالیات صنف فخار
۳۸. مالیات صنف گیوه فروش
۳۹. مالیات صنف مكاری
۴۰. مالیات صنف موتاب
۴۱. مالیات صنف متفرقه
۴۲. مالیات صنف نقاش
۴۳. مالیات صنف آیینه ساز
۴۴. مالیات صنف اطوكش
۴۵. مالیات صنف آرد فروش
۴۶. مالیات صنف باغبان
۴۷. مالیات صنف باروت كوب
۴۸. مالیات صنف بنا و خشت مال
۴۹. مالیات صنف بنكدار
۵۰. مالیات صنف مبوت النخل
۵۱. مالیات صنف پنبه دوز
۵۲. مالیات صنف تخمه فروش
۵۳. مالیات صنف تره بارچی
۵۴. مالیات صنف توتون فروش
۵۵. مالیات صنف زارع
۵۶. مالیات صنف آسیابان
۵۷. مالیات صنف دباغ و چرم ساز
۵۸. مالیات صنف دواتگر
۵۹. مالیات صنف دوافروش
۶۰. مالیات صنف صابون پز
۶۱. مالیات صنف علاف
۶۲. مالیات صنف قناد
۶۳. مالیات صنف قهوه چی
۶۴. مالیات صنف كلاه مال
۶۵. مالیات صنف كباب جگركی
۶۶. مالیات صنف قصاب
۶۷. مالیات صنف خباز
۶۸. مالیات صنف خراط
۶۹. مالیات صنف زهتاب
۷۰. مالیات صنف خورده فروش
۷۱. مالیات صنف ساغری ساز
۷۲. مالیات صنف صنف سبزی فروش
۷۳. مالیات صنف شانه ساز
۷۴. مالیات صنف شماع
۷۵. مالیات صنف شمشیرگر و كاردگر
۷۶. مالیات صنف حمامی
۷۷. مالیات صنف عطار
۷۸. مالیات صنف بقال
۷۹. مالیات صنف گاو كش
۸۰. مالیات صنف تنباكوفروش
۸۱. مالیات صنف شیلات
۸۲. مالیات صنف خام خر
۸۳. مالیات صنف نساج
۸۴. مالیات صنف زغال فروش
۸۵. مالیات صنف جماعت یهود
۸۶. مالیات صنف جماعت نخودپز
۸۷. مالیات صنف جماعت نجار
۸۸. مالیات صنف جماعت سبزی كار
۸۹. مالیات صنف موج باف
۹۰. مالیات صنف پاره دوز
۹۱. مالیات صنف قناد و حلوایی
۹۲. مالیات صنف بزاز و سمسار
۹۳. مالیات صنف ملكی دوز
۹۴. مالیات صنف سرقاطری
۹۵. مالیات صنف مقنی
۹۶. مالیات صنف صنف خیك دوز
۹۷. مالیات صنف چوب فروش
۹۸. مالیات صنف پوریا باف
۹۹. مالیات دكان داری
۱۰۰. مالیات انواع شماری
۱۰۱. مالیات صنف حصیرباف
۱۰۲. مالیات صنف شیشه گر
۱۰۳. مالیات صنف كاغذ فروش
۱۰۴. مالیات صنف سفیدگر
۱۰۵. مالیات صنف سلاخ
۱۰۶. مالیات صنف صراف
۱۰۷. مالیات صنف ریخته گر
۱۰۸. مالیات صنف پاطیل ساز
۱۰۹. مالیات صنف نشاسته ساز
۱۱۰. مالیات صنف زردچوب كوب
۱۱۱. مالیات صنف جناساز
۱۱۲. مالیات صنف نیل فروش
۱۱۳. مالیات صنف پوست دوز
۱۱۴. مالیات صنف كله پز
۱۱۵. مالیات صنف جناع فدك
۱۱۶. مالیات صنف گرخی دور
۱۱۷. مالیات صنف لباف
۱۱۸. مالیات صنف گازر
۱۱۹. مالیات صنف كفپایی
۱۲۰. مالیات صنف پالوده و بستنی فروش
۱۲۱. مالیات صنف كاروانسرادار
۱۲۲. مالیات صنف گله داری
۱۲۳. مالیات عیدی گله داری
۱۲۴. مالیات گمرك داخلی پنبه
۱۲۵. مالیات صنف سراج و كفاش
۱۲۶. مالیات صنف قاشق تراش
۱۲۷. مالیات صنف سكاك
۱. مالیات صنف خراز و سقط فروش
۲. مالیات شیره خانه
۳. مالیات صنف پنبه فروش
۴. مالیات صنف كرباس دوز
۵. مالیات صنف دستمال فروش
۶. مالیات غربتی‌ها
۷. مالیات صنف نفت فروش
۸. مالیات صنف بقله فروش
۹. مالیات صنف چماق ساز
۱۰. مالیات صنف فندق ساز
۱۱. مالیات صنف كاسه گر
۱۲. مالیات صنف نعلبر
۱۳. مالیات صنف دهنه گر
۱۴. مالیات صنف میخ بر
۱۵. مالیات صنف آجرپز
۱۶. مالیات صنف چینی ساز
۱۷. مالیات صنف ساعت ساز
۱۸. مالیات صنف طایفه سیاكی
۱۹. مالیات صنف شكر قرمز
۲۰. مالیات صنف طراح
۲۱. مالیات صنف مقنی
۲۲. مالیات صنف شماع
ماده ششم - وزارت مالیه مامور اجرای این قانون و تهیه نظامنامه برای اجرای آن می‌باشد
این قانون به مجرد تصویب به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
رئیس‌الوزراء وزیر مالیه
رضا مدیرالملك
رئیس - این لایحه فرستاده می‌شود به كمیسیون مالیه
لایحه راجع به مستغلات هم قرائت بشود یا نه؟
(جمعی از نمایندگان - قرائت شود)
رئیس - بسته به تقاضای آقای وزیر مالیه است
وزیر مالیه - رجوع به كمیسیون شود كافی است
رئیس - فقط موادش قرائت می‌شود
(آقای آقا میرزا شهاب الدین به شرح ذیل قرائت نمودند)
ماده اول - به استثنای مستغلات و اراضی متعلقه به دولت از كلیه مستغلات و اراضی كه در اجاره باشد و یا كمتر از میزان استعداد اجاره آن‌ها به اجاره رفته باشد از تاریخ تصویب این قانون مالیاتی معادل صدی پنج مبلغی كه معمولاً ممكن است اراضی و مستغل مزبوره به اجاره داد ماخوذ خواهد شد.
ماده دوم - برای اجزای ماده فوق و تعین میزان استعداد اجازة ملكی یك پانزدهم قیمت آن ماخذ قرار داده می‌شود.
ماده سوم - هر یك از مواد قانون مصوبه ۹ سنبله ۱۳۲۳ كه باید مدلول مواد فوق مباینت داشته باشد به موجب این قانون نسخ و ملغی می‌شود.
ماده چهارم - وزارت مالیه مامور اجرای این قانون و ترتیب نظامنامه برای اجرای قانون مستغلات به طریقی كه فوقاً اصلاح شده می‌باشد.
رئیس - این یكی هم فرستاده می‌شود به كمیسیون باید فرستاده؟
(جمعی گفتند - عدلیه)
رئیس - ارجاع به كمیسیون عدلیه كه مخالفی ندارد؟
(گفته شد - خیر)
رئیس - آقای داور (احظار برای قرائت راپورت)
(آقای داور راپورت شعبهه ششم راجع به نمایندگی آقای دكتر امیر اعلم را از شهر مشهد به شرح آتی قرائت نمودند)
شعبه ششم - به دوسیه انتخابات مشهد رسیدگی نموده و خلاصه آن را به عرض مجلس شورای ملی می‌رساند.
انتخابات حوزه مركزی مشهد و توابع از ۷ سنبله ۱۳۰۲ اعلان و از ۱۷ سنبله هیئت نظار شروع به توزیع تعرفه نموده و از ۱۲ میزان اخذ رأی كرده و در ۱۴ نقطه مطابق جدول انتخابات انجمن‌های نظارت فرعی تشكیل و در مدت معینه در تمام حوزه‌های ۳۳۶۵۷ ورقه تعرفه و توزیع و ۲۸۰۲۹ ورقه رأی اخذ و از كلیه آراء ماخوذه آقای دكتر امیر اعلم در درجه چهارم به ۱۲۰۲۱ رأی حایز اكثریت بوده و انجمن نظار برطبق یك مراسله رسمیه صحت انتخابات و نمایندگی ایشان را اعلام داشته است
شعبه شش پس از رسیدگی و دقت كامل در دوسیه چون هیچ نوع شكایتی نسبت به آقای امیراعلم ندیده صحت جریان انتخابات و نمایندگی ایشان را تصویب می‌نماید.
رئیس - آقای رئیس التجار (اجازه)
رئیس‌التجار - مخالفم
رئیس - می‌ماند برای جلسه بعد
آقای سردار معظم خراسانی (اجازه)
سردار معظم خراسانی - بنده عرضم راجع به این قسمت نبود:
در تعقیب لوایحی كه داده شده بود می‌خواستم از آقای وزیر مالیه سوال كنم كه البته خاطرأیشان از تجاوزاتی كه بر مردم به نام مالیات تحدید تریاك می‌شود. مسبوق است و نمی‌دانم آیا موقع رسیده است كه در این مالیات هم تجدید نظری بكنند و اصولی كه مستلزم آسایش مردم باشد اتخاذ كنند یا خیر؟
(جمعی از نمایندگان - صحیح است)
وزیر مالیه - وزارت مالیه در این باب مشغول تحقیقات است و اقداماتی هم كرده است بعد از آن كه تعقیباتش تمام شد نتیجه را به عرض مجلس شورای ملی می‌رساندو خود وزارت مالیه هم متوجه این مسئله هست.
رئیس - آقای حایری زاده (اجازه)
حائری‌زاده - بنده در موضوع لایحه اولی كه آقای وزیر مالیه تقدیم كردند خواستم عرض بكنم تصور كردم پس از آن كه راپورتش به مجلس داده شد باید عرض كنم حالا محض تذكر و محض این كه آقای وزیر اصلاحی به نظرشان رسید عرض می‌كنم كه در دوره پیش یك طرح قانونی را عده كثیری از آقایان وكلاء امضاء كرده بودند برای لغو كردن مالیات‌های صنفی كه این جا اسم برده شده بود و تقدیم مجلس شده و این مستخدمین امریكایی كه آمدند موقوف كردند برای این كه نظریه در این باب بكنند و آن وقت لایحه تقدیم مجلس می‌نمایند و خیلی تشكر می‌كنم كه این لایحه تهیه و تقدیم شد. ولی این كالیات معاملاتی كه نوشته شده گمان می‌كنم یك قانون ثبت اسنادی ما گذراندیم و اگر یك اعتباراتی برای وسعت دادن آن داده شود و شعبش را در ولایات تشكیل بكنند همین مالیات تقریباً وصول شده و محتاج به وضع مالیات جدیدی نیست و این لایحه قسمت ثانیش خیلی خوب است و قسمت اولش را ما جلوتر رأی داده‌ایم و گذرانده‌ایم دیگر محتاج نبود محض تذكر خواستم عرض كنم.
رئیس - این تذكرات گمان نمی‌كنم بالفعل صلاحیت داشته باشد در موقعی كه از كمیسیون بر می‌گردد و به مجلس می‌آید باید مذاكره شود.
آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب - میل دارم آقای وزیر مالیه تشریف داشته باشند یك عرضی بكنم در تعقیب مسئله كه راجع به مالیات تحدید تریاك آقای سردار معظم فرمودند یك تلگرافی از فارس رسیده است كه از برای استحضار خاطر آقایان عرض می‌كنم. این نماینده مالیه كه مالك كرماك آمریكایی باشد وقت به شیراز برای مسئله شیره تریاك بنده خواستم آقایان نمایندگان را مستحضر كنم از وضع تریاك و گرفتن آن و نظریه‌ای كه به خیال اولیای وزارت مالیه آمده است مسئله انبارداری است. راجع به مسئله انبارداری - چنان كه خاطر آقایان نمایندگان اجمالاً مستحضر است در اصفهان یك اقداماتی شد كه آخر آن اقدامات مبتلا شد به كابینه آقای مشیر الدوله وجه صدمات فوق العاده برای این امر به مردم وارد شد كه همه مسبوقند و منافعی هم برای دولت نداشت الان هم این مسئله را می‌خواهند در فارس اجرا كنند آن چه بنده می‌فهمم می‌بینم كه این مسئله هیچ نظمی‌برای دولت ندارد مگر این كه معتقدند بر این كه زراعت تریاك را در ایران از بین ببرند زیرا معین كرده‌اند كه تمام زارعین باید تریاكشان را و شیره شان را ببرند انبار این در صورتی ممكن می‌شود كه یك كمپانی آن جا باشد و پول بدهد به رعایا و آن كسانی كه تریاك می‌كارند طاقت و قدرت داشته باشند كه تریاك خود را در كمپانی جمع كنند و وارد انبار كند رعیت بیچاره كه تمام هستی او پنج سر شیره تریاك است این بیچاره باید مبالغی پول تهیه كند تا غله تهیه كند و بیایند شیره تریاك را جمع كنند و تا این زارع اطمینان ندهد به یك تاجر پولداری در محل آن عمله برای او پیدا نمی‌شود كه برود لااقل شیره تریاكش را تیغ بزند و بگیرد. همین طور نسبت به عملیات دیگر الان مامور دولت وزارت مالیه برای همین امر فشار آورده به رعایای اطراف فارس از قبیل آباده وفا و داراب و غیره در صورتی كه امسال ثروت فارس و صادراتش منحصر به همین تریاك است این فشارهایی كه رئیس مالیه و كاركنان مالیه وارد آورده‌اند نسبت به تریاك بنده به نمایندگان محترم اطلاع می‌دهم كه تا دو سال دیگر یك صادراتی كه شاید پانزده كرور شانزده كرور منافع برای مملكت داشته از بین می‌رود چون آقایان نمایندگان ولایات حاضر هستند و كاملاً از این مسئله مستحضرید كه به كلی دست زارعین و رعایا و حتی خورده مالك‌ها از كار كوتاه می‌شود و اینزراعت از بین می‌رود بنابراین تذكر می‌دهم خاطر آقای وزیر مالیه را كه در این باب توجهی بكنند و این خیالی كه در كله رئیس مالیه ایجاد شده است و لفظ تمركز را گرفته است دیگر نمی‌داند كه این تمركز كجاست. كجا تحقق پیدا می‌كند و كجا برای دولت نفع دارد لفظ تمركز را پیدا كرده‌اند و هر كجا ما حرف می‌زنیم می‌گوییم كه شما مانع تمركز مالیه دولت هستید!! نه این اصل مالیه را می‌برد تا چه رسد به تمركزش این را خوب است یك توجهی بكنند كه این زراعت از بین نرود خواستم هم برای اطلاع خاطر آقایان نمایندگان و هم برای استحضار آقای وزیر مالیه عرض كنم كه این تلگراف‌هاتی كه متصل برای ما نمایندگان فارس می‌رسد ما را در فشار گذارده است.
(جمعی از نمایندگان - خارج از موضوع بود)
آقا سید یعقوب - چطور آقای سردار معظم گفتند خارج از موضوع نبود؟
رئیس - (خطاب به آقای آقا سید یعقوب) مطلب را خارج از موضوع نمی‌دانید؟
(جمعی از نمایندگان - چرا)
رئیس - آقای كازرونی گویا از وزارت داخله سوالاتی دارند.
آقا میرزاعلی كازرونی - قبل از این كه سوال كنم تذكراً عرض مخی كنم كه قوانین مملكتی محترم است و دولت هم موظف به اجرای قوانین است و اگر كسی از حدود قانون تجاوز كرد دولت مكلف است كه جلوگیری كند و هر كس از حدود قانون تجاوز كند البته متصدی است و وظیفه دولت جلوگیری است و مجلس هم موظف است كه نظارت داشته باشد در اجی قانون معلوم است تكلیف ما این است كه اگر چنان چه در خارج یك چیزهایی دیدیم و یك جریاناتی دیدیم كه صورتاً مخالف قانون باشد بایستی سوال كنیم كه به واسطه جوابی كه از طرف دولت داده می‌شود اگر چنانچه یك اشتباهی یا سوء تفاهمی‌باشد رفع شود. غیر از این مقصودی نیست سوالم این است چندی قبل روزنامه سیاست اسلامی‌و روزنامه قانون و روزنامه سیاست توقیف شدند بنده خواستم از وزارت داخله سوال كنم كه توقیف این جرأید برطبق كدام ماده از قانون بوده؟ جواب بفرمایید تا بعد عرض كنم.
كفیل وزارت داخله - به طوری كه آقای كازرونی فرمودند دولت هم منعقد است به احترام قوانین البته هیمن طور كه ایشان ناظر هستند دولت هم مجری است موضوع سوال ایشان در قسمت بود یكی راجع به توقیف جریده سیاست و قانون یكی هم راجع به توقیف سیاست اسلامی‌اما راجع به توقیف سیاست اسلامی‌اما راجع به توقیف جریده سیاست و قانون در آن دو سه روزه بحران به نظامیه اطلاعاتی رسیده بود كه اخباری به آن دو جریده رسیده بود كه اخباری به آن دو جریده رسیده است كه ممكن است اشاعه آن اسباب اختلالی بشود نظمیه به موجب وظیفه خودش آن دو جریده را برای تحقیقات مقدماتی توقیف كرده بود ولی معل التاسف خود مدیر جریده قانون هم در تحت نظر گرفته شده بود. همان شبی كه هیئت دولتی این جا معرفی شدند به بنده اطلاع دادند بنده هم به وسیله تلفون به نظمیه امر دادم آن‌ها را از توقیف خارج كردند و خود مدیر قانون هم همان روز صبح مستخلص شدند در صورتی كه به خودشان هم ثابت شد كه در این موضوع اشتباهی شده و رضایت خاطر ایشان كاملاً به عمل آمده و اما راجع به سیاست اسلامی‌این مسئله كاملاً خصوصی بوده و به هیچ وجه نظر سیاسی در آن ملحوظ نبوده است به علت این مه اشخاصی كه امتیاز یك جریده را می‌گیرند باید مسئولیت خودشان را در مقابل وزارت مصارف محرز نمایند بعد جریده بنویسند. این شخص كه امتیاز جریده سیاست اسلامی‌را گرفته است بدون اطلاع و استحضار وزارت معارف واگذار كرده بوده است به یك نفر اعتمادالاسلام نام از طرف وزارت معارف به نظمیه مستقیماً می‌نویسند كه چون بدون اطلاع وزارت معارف و احراز مسئولیت این شخص جریده و امتیاز خودش را واگذار نموده است به دیگری عجالتاً باید در حال توقف بماند تا طرفین بیایند و به موجب قوانینی كه در وزارت معارف معمول است یكی از آن‌ها احراز مسئولیت بكند بعد بروند بنویسند. دو سه روزی این مسئله همین طور مانده بود پس از چند روز كه به طرفین اخطار كرده بودند و وزارت معارف حاضر شده و خود صاحب امتیاز مسئولیت را به گردن گرفته بود بعد از طرف وزارت معارف به نظمیه نوشته شد در صورتی كه خود این آدم مسئولیت را قبول كرده است از توقیف خارج هم شد.
رئیس - آقای كازرونی (اجازه)
كازرونی - بنده هیچ مستحضر نبودم كه مدیر جریده قانون هم توقیف شده است و از فرمایشات آقای كفیل همچو مستفاد می‌شود كه قصاص قبل از جنایت عیب ندارد و به واسطه این كه فرمودند به جهت این كه توهمی‌می‌رفت كه شاید كارشات روزنامه قانون و سیاست اسباب یك انقلاب و اغتشاشاتی بشود روزنامه توقیف شد و مدیرش هم توقیف شد بعد معلوم شد كه این طور نبوده و مرخص شده‌اند من نمی‌دانم آیا این عمل وزارت جلیله داخله از روی قانون است؟ كه فقط به صرف تو هم یك روزنامه را توقیف كنند و مدیرش را هم توقیف كنند و بعد خودشان ملتفت شوند كه تو هم هیچ مورد نداشته است و مرخصش كنند؟ آیا من بعد هم بایستی در سایر امورات همین طور معامله بشود؟ پس هر وقت تصور گردند كه شاید یك عملی ولو خوب هم باشد اسباب اغتشاش می‌شود ممكن است در تحت همین عنوان یك اقداماتی بكنند و بعد كه ملتفت شدند این طور نیست منصرف شوند؟ و در هر صورت عقیده بنده این است كه قانون تا این‌اندازه موافقت نداشته باشد لیكن گمان می‌كنم خود آقای كفیل توضیحاتی بدهند كه رفع این اشتباه از بنده بشود و اما در خصوص جریده سیاست اسلامی‌گمان نمی‌كنم این مسئله هم سابقه داشته باشد كه یك روزنامه كه امتیازش بر طبق قانون گرفته شده توقیف شود و بعد آزاد شود!! در این موضوع هم اگر می‌دانید بر طبق قانون است توضیحاتی بدهند تا رفع نگرانی بنه هم بشود.
كفیل وزارت داخله - آقای كازرونی به سوالی كه سابقاً كرده‌اند گویا خودشان توجه نكرده باشند برای این كه مراصلة كه از طرف مجلس به وزارت داخله رسیده در آن جا می‌نویسد: كه آقای كازرونی نماینده محترم بوشهر راجع به توقف مدیر جریده قانون توقیف جریده قانون سوالاتی دارند الی آخر در این جا ذكر كرده‌اند و حالا فراموش كرده بودند بنده نظر به همان سوالی كه فرموده بودند جواب دادم و الا بنده ملزم نبودم در صورتی كه سوال نكنند جواب بدهم و اقداماتی هم كه شده است البته موافق قوانین مقرره بوده است و به علاوه توضیح دادم كه در آن موقع بحران بوده و وزیر داخله هم نبوده و نظمیه هم نظر به مسئولیت خودش گمان می‌كنم حق داشته است برای تحقیقات مقدماتی یك چنین اقدامی‌را بكند و این هم چندان طولی نداشته است.
كازرونی - یك سوال دیگری داشتم.
رئیس - سوال دیگر را بفرمایند.
كازرونی - چندی قبل همچو منتشر شد كه آقای سلطان‌المحققین را در عراق دستگیر و تبعید كرده‌اند چند روز پیش ایشان وارد شدند اگرچه بنده ملاقتشان نكردم لیكن از قراری كه اشخاصی كه ملاقاتشان كرده‌اند اظهار می‌كنند همین طور بوده است ایشان را گرفته به طهران فرستاده‌اند یعنی از آن جا تبعیدشان كرده و روانه طهران نبوده‌اند بنده خواستم بدانم كه این اقدام از طرف كی بوده و دولت در این خصوص اقداماتی مبتی بر چه بوده و راستی ایشان توقیف شده بودند؟ و اگر توقیف شدند در نتیجه یك تقصیراتی بوده یا توقیف نبوده است؟ یا جهت دیگر داشته و به اختیار خودشان آقای سلطان‌المحققین به طهران آمده‌اند؟ یا مجبور بوده‌اند به طهران بیایند و در هر صورت اهانتی كه نسبت به یك نفر شریعتمدار شریعت‌مآب كه در حقیقت مورد توجه مردم است شده از طرف كی بوده؟ و برای چه بوده؟ وزارت داخله در این موضوع چه اقدامی‌فرموده‌اند؟
كفیل وزارت داخله - گذشته از این كه مقام آقایان همیشه محفوظ بوده و خواهد بود مخصوصاً آقا شیخ محمد یك مقامی‌دارند كه كاملاً قابل احترام است عرض می‌كنم موافق تحقیقاتی كه بنده كرده‌ام موقعی كه ایشان وارد عراق شده‌اند گویا یك اظهاراتی بر ضد احساسات مردم كه آن وقت در آن جا وجود داشته است كرده بودند و در نتیجه این اظهارات حكومت حس می‌كند كه ممكن است از طرف مردم اهانتی نسبت به ایشان بشود و حتی جمعیتی هم شده بود لذا حكومت متوسل می‌شود به اداره قشونی و اداره قشونی هم مراجعه می‌كند به خودشان و با رضایت خاطر خودشان بدون این كه ماموری یا كسی همراهشان باشد با كالسكه مخصوص به طرف همدان حركت می‌كنند و در آن جا هم دو سه روز مهمان بوده‌اند بعد به همراهی امیر لشكر غرب یا اتومبیل ایشان وارد طهران شده‌اند از خودشان هم تحقیق بفرمایید نه بی احترامی شده و نه اهانتی شده است و نه گمان می‌كنم حكومت قصوری كرده باشد
رئیس - خطاب به آقای كازرونی سوال دیگری ندارید.
آقا میرزا علی كازرونی - حالا خیر بعد عرض می‌كنم
رئیس - حالا باید مشغول بشوید به تعیین بقیه اعضاء كمیسیون فقط.
وزیر امور خارجه - سایر كمیسیون‌های مجلس مخصوصاً كمیسیون‌های مجلس مخصوصاً كمیسیون خارجه كه بنده با آن طرف هستم خیلی ضرورت دارد كه زودتر انتخاب بشود برای این كه مسائل زیادی است كه طرف صاحب است و باید زود به آن كمیسیون مراجعه شود بنابراین خوب است كه آقایان نمایندگان محترم توجه بفرمایند كه كمیسیون‌ها زودتر انتخاب بشود.
رئیس - راجع به كمیسیون‌ها كلیتاً لازم است در مجلس یك تصمیم گرفته شود چون تا به حال چندین دفعه انتخابات به عمل امده ولی فقط سه كمیسیون آن هم پاره اعضایش انتخاب شده است كمیسیون قوائد عامه بالعل هشت نفر كسری دارد كمیسیون معارف یك نفر كمیسیون عدلیه دو نفر كسر دارد سایر كمیسیون‌ها كه محل احتیاج است هنوز انتخاب نشده این كمیسیون‌ها را در مجلس انتخاب خواهید كرد و یا در دو شعبه به طریق انتخاب جمعی
آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب - بنده آن شب در آن پیشنهاد ماده قانونی كه آقای تدین اخطار نظامنامه كردند خواستم عرأیضی عرض كنم كه موقع نشده كه نوشته می‌شود در موقع عمل معمول می‌شود كه این سریع الحصول است یا بطی الحصول آن شب راجع به كمیسیون فقط ما دیدیم با آن زحمات ۳ نفر بیشتر انتخاب نشد آن شب بنده خواستم عرض كنم همان طور كه سابق معمول بوده و در موقع تنفسخود مقادیر ریاست مواظبت می‌كردند و كسی هم نمی‌رفت و رأی داده می‌شد همان ترتیب اجرا شود و الا اگر چنانچه بخواهیم به همان ترتیب آن شب رفتار كنیم گمان نمی‌كنم كه امشب هم به انتخاب موفق بشویم بنابراین اگر به همان ترتیب سابق باشد بهتر است زیرا كه سابقه آن عمل راجحیت داده است و اگر مجلس رأی بدهد آن ترتیب عملی خواهد شد و امشب موفق می‌شویم با انتخاب تمام این كمیسیون‌ها
رئیس - آقای اخگر (اجازه)
اخگر - البته این بدیهی است كه اگر بنا بشود و در شعبات یك انتخابی بشود از طرف نوزده نفر بیست نفر خواهد شد و اكثریت به طور قطع ده یازده نفر می‌شود و به طور اكثریت نسبی شش هفت نفر و اگر در موقع تنس هم انتخاب بشود البته همان طور كه دو جلسه قبل تذكر دادند مخالف نظامنامه است و بنده پیشنهاد می‌كنم كه در همین مجلس انتخاب شود و در موقع انتخاب هم اصل ۱۱ قانون اساسی راجع به قسم تعقیب شود
رئیس - راجع به قسم بعد عرض می‌كنم ولی آن قسمتش كه راجع به انتخابات بود گمان می‌كنم اشتباه شده است چون انتخاب از شعبات دو قسم است. یك ترتیبش این است كه هر شعبه از بین خود چند نفری را انتخاب می‌كنند یك ترتیب دیگرش را در ماده بیست و دوم نظام نامه تذكر داده است و آن این است كه هر شعبه از تمام مجلس یعنی از اشخاصی كه در مجلس هستند تمام ۱۱۶ نفر را در نظر می‌گیرند از بین آن‌ها عده را انتخاب می‌كنند این ترتیب به عینه مثل این است كه در خود مجلس انتخاب بشود. ماده ۲۲ قرائت می‌شود مطلب معلوم خواهد شد. ماده ۲۲ به شرح ذیل قرائت شد ماده بیست و دویم بر حسب خواهش یك نفر از نمایندگان در موقع رجوع لایحه با طرح قانونی به شعبات مجلس می‌تواند قرار دهد كه تعیین اعضای كمیسیون یا در خود مجلس و یا در شعبات به ترتیب انتخاب جمعی موافق با اكثریت كه در ماده ۲ ذكر شده به عمل آید. در صورتی كه تعیین اعضاء كمیسیون به طریق انتخاب جمعی نسبت راجع شود باید هر شعبه علیحده آراء نمود را استخراج نموده و مجموع آراء در شعبه اول تعداد شده به رئیس مجلس اظهار و او به مجلس اعلام بنماید
رئیس آقای عماد السلطنه (اجازه)
عمادالسلطنه - قصد بنده همان توضیحی بود كه آقای رئیس فرمودند و بعد هم خواستم پیشنهاد كنم كه انتخاب سایر كمیسیون‌ها چون لوایحی از طرف دولت آمده و باید این لوایح زودتر بگذرد و در مجلس هم مشكل است خانه پیدا كند چنانچه تا كنون تجربه شده است كه یك قدری طول می‌كشد پیشنهاد می‌كنم سایر انتخابات از شعبات به طور جمعی بشود فقط انتخاب كمیسیون فقط چون از مجلس شده است و سه نفر هم حایز اكثریت شده‌اند مقرر فرمایند آن كمیسیون را امشب بعد از تنفس از خود مجلس انتخاب نمایند و راجع به انتخاب سایر كمیسیون‌ها بنده پیشنهاد می‌كنم كه از شعبات انتخاب شود.
رئیس - اگر پیشنهادی می‌كنید باید كتبی باشد.
مسئله قسم هم بعد از تنفس عنوان می‌شود بالفعل یا اعتبارنامه هست قرائت می‌شود رأی می‌گیریم بعد تنفس داده می‌شود. (آقای مشیر اعظم احضار و راپورت شعبه سوم را راجع به انتخاب آقای تقی زاده از طهران به شرح آنی قرائت شد) شعبه سوم به دوسیه انتخابات طهران و توابع رسیدگی نموده تفصیل شروع و خاتمه انتخابات از قراری است كه در جلسات سابق به عرض مقدس مجلس رسانده از كلیه آراء ماخوذه طهران و توابع آقای تقی زاده با ۴۵۰۸ رأی حایز اكثریت شده انجمن مركزی طهران صحت انتخابات را تصدیق و اعتبار نامه صادر نموده و شعبه سوم هم پس از رسیدگی كامل به دوسیه و صورت مجلس صحت نمایندگی آقای تقی زاده را تصدیق و تصویب می‌نماید.
رئیس - باید رأی گرفته شود آقایانی كه وكالت آقای تقی زاده را تصویب می‌كنند قیام فرمایند
(اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس - تصویب شد
سوال آقای رهنما هم می‌نماند برای آخر جلسه
در این موقع (پنج ساعت و نیم از شب گذشته)
(جلسه برای تنفس تعطیل و دیگر تشكیل نگردید)
رئیس مجلس شورای ملی:مؤتمن‌الملک