مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ آذر (قوس) ۱۳۰۳ نشست ۸۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ آذر (قوس) ۱۳۰۳ نشست ۸۹
جلسه ۹۸
صورت مشروح مجلس عصر سه شنبه دهم قوس ۱۳۰۳ مطابق پنجم جمادی الاولی ۱۳۴۳
مجلس بیست دقیقه قبل از غروب بریاست آقای سهام السلطان نایب رئیس تشکیل گردید.
نایب رئیس- چون یک عده از آقایان نمایندگاه تقاضا کرده بودند جلسه علنی فوق العاده تشکیل شود و صورت مجلس صبح هنوز حاضر نشده با حضور مجلس این جلسه در جلسه بعد قرائت میشود لایحه دولت مطرح است . قرائت میشود .
(بشرح ذیل قرائت شد)
مجلس محترم شورایملی-
چون پرداخت مخارج وزارت جنگ و حقوق قشون ضرورت فوری دارد و بودجه کل مملکتی هنوز از مجلس شورایملی نگذشته و هفت ماه از این سال بترتیب یک دوازدهم باجازه مجلس شورایملی پرداخت شده و باتتظار تصویب بودجه کل در مجلس شورایملی دولت مقتضی نمیداند . برای ماه هشتم و ماه بعد متوسل بترتیب یک دوازدهم شود لهذا از مجلس شورای ملی تمنا میشود برای احتراز از اختلال امور قشونی ماده واحده ذیل را تصویب فرمایند که برای پرداخت بودجه وزارت جنگ بترتیب قانونی انجام پذیرد .
ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است بودجه وزارت جنگ را از قرار سالی نه میلیون و دویست هزار تومان باقساط متساویه دوازده گانه تا آخر هذه السنه بپردازد .
نایب رئیس- آقای وزیر مالیه تقاضای فوریت فرموده اند ؟
وزیر مالیه- بلی حاج عز الملک- ماده واحده دو مرتبه قرائت شود .
(بشرح فوق قرائت شد)
نایب رئیس- چون تقاضای فوریت شده بدواً در فوریت این لایحه رأی گرفته میشود مخالفی نیست ؟
(اظهاری نشد)
نایب رئیس- آقایانی که با فوریت این لایحه موافقند قیام فرمایند .
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
نایب رئیس- تصویب شد. مذاکرات در کلیات آقای عماد السلطنه (اجازه)
عماد السلطنه- در ماده که اینجا قرائت شد بنده یاد داشت کردم اینطور نوشته شده بود وزارت مالیه مجاز است بودجه وزارت جنگ را از قرار سالی نه میلیون و دویست هزار تومان باقساط متساویه دوازده گانه تا آخر هذه السنه بپردازد این از قرار سالی نه میلیون و فلان مفهومش این است که برای هذه السنه و سنوات بعد است و اگر باین ترتیب این لایحه تصویب شود خوب نیست . یکی دیگر اینکه چون در ماده واحده باید تصریح شده باشد که مربوط بچه سنه است و تصریح نشده باین جهت بنده پیشنهاد میکنم که اینطور نوشته شود : وزارت مالیه مجاز است بودجه هذه السنه سیچقان ئیل وزارت جنگ را در حدود نه میلیون و دویست هزار تومان باقساط متساویه دوازده گانه تا آخر سال بپردازد .
نایب رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب- بنده موافقم .
نایب رئیس- آقای معتمد السلطنه (اجازه)
معتمد السلطنه- موافقم
نایب رئیس- آقای تهرانی (اجازه)
آقا شیخ محمد علی طهرانی- موافقم .
نایب رئیس- آقای شریعت زاده (اجازه)
شریعت زاده- موافقم
نایب رئیس- آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی-بنده هم نظرم موافق نظر آقای عماد السلطنه است .
نایب رئیس- آقای شیخ العراقین زاده . (اجازه)
شیخ العراقین زاده- موافقم .
نایب رئیس- آقای تدین (اجازه)
تدین- موافقم .
نایب رئیس- آقای افشار (اجازه)
افشار موافقم .
نایب رئیس- آقای میرزا یدالله خان (اجازه)
آقامیرزا یدالله خان- بنده هم موافقم.
نایب رئیس- آقای اخگر (اجازه)
اخگر- موافقم .
نایب رئیس- آقای زعیم (اجازه)
زعیم- بنده مخالفم .
نایب رئیس- بفرمائید .
زعیم- بنده مخالفتم از این نقطه نظر است که بودجه مملکتی تماماً در تحت شور است و عنقریب میرسد به وزارت جنگ چون عایدات که تصویب شده است فقط قسمت مخارج مانده که وزارت جنگ هم در اول آن است و همین میزان هم در بودجه پیش بینی شده است حالا بطور کلی تا آخر سال را بنده مخالفم . اینست که عرض میکنم اگر برای یکماه بخواهند بودجه وزارت جنگ را تصویب کنند بنده هم موافقم و گمان نمیکنم سایر رفقا هم مخالفتی داشته باشند یکماهه برج قوس تصویب شود .
یک نفر از نمایندگان- برج عقرب .
زعیم- بلی برای برج عقرب وزیر مالیه- بنده تصور میکنم این اشکال هیچ وارد نیست زیرا بودجه وزارت جنگ نه میلیون و ددیست هزار تومان پیشنهاد شده و یقیناً این مبلغ در مجلس شورای ملی تصویب خواهد شد . زیرا با کمتر از این نمیشود فعلاً هم که ما بیش از آن تقاضا نکرده ایم البته آقایان نمایندگان هم تقاضا نمیکنند زیادتر نشود پس فلسفه ندارد برای یکماه باشد در هر صورت یک رأیی مجلس برای این بودجه باید بدهد چه حالا این رأی داده شود چه دو سه روز دیگر فرق نمیکند . راست است که تا پنجشنبه یا یکشنبه شاید برسیم باینکه قلم وزارت جنگ را رأی بدهید ولی تا رأی کلی در بودجه داده نشود وزارت مالیه نمیتواند مطابق آن بودجه عمل کند و این رأی کلی ممکن است تا ده روز بیست روز یک ماه دیگر طول بکشد و آن چیزی که از او احتراز داریم واقع شود پس خوب است امروز مجلس تکلیف وزارت جنگ را تا آخر سال معین کند که دغدقه حاصل نشود با وجود این ترتیباتی که میدانید که قشون امروز مشغول چه پیشرفتها و چه فداکاری هائی میباشد الان قشون رسیده است بمراکز مهمه خوزستان بهبهان . خرم آباد البته باید از آنها قدردانی کرد و این اشکالات مورد ندارد . اما در خصوص اشکال آقای عماد السلطنه دولت مقصودش همان چیزی است که ایشان میفرمایند حالا اگر آن عباراتی که ما نوشته ایم (چون بعجله بوده است) کافی نیست همان عبارت ایشان را قبول داریم .
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
حائریزاده- کافی نیست
نایب رئیس- آقای حائری زاده راجع بعدم کفایت مذاکرات اظهاری دارند ؟
حائریزاده- بلی
نایب رئیس- بفرمائید .
حائریزاده- اصلا مذاکره مفصل در مجلس و معایب را اضهار کردن محلش کجا است ؟یکی از مسائل مهمی که مجلس شورای ملی عهده دار است مسئله بودجه است . نصف عایدات مملکت بودجه وزارت جنگ است . اگر در اطراف این بودجه دو کلمه حرف زده نشود پس ما بایستی در قانون اوزان و مقادیر و علائم صنعتی شش ماه هحبت بکنیم ؟ باید معایب را اظهار کرد . این بودجه زیاد است و متناسب با وضعیات این مملکت نیست . صفوف ممتازه درست کردن صحیح نیست
(همه نمایندگان- صدای زنگ نایب رئیس)
حائریزاده- خوبست آقایان اجازه بدهند که در اینباب بحث شود تا معایب گفته شود و در آتیه معایب نداشته باشد .
نایب رئیس- رأی میگیریم به کفایت مذاکرات آقایانیکه مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
نایب رئیس- معلوم میشود کافی است . سه فقره پیشنهاد رسیده است یکی از طرف آقای عماد السلطنه و یکی از طرف آقای تدین و یکی از طرف آقای حاج عزیز الممالک ولی گمان میکنم هر سه مفادش یکی است . اجازه بفرمائید قرائت شود هر کدام را تصویب فرمودید عمل میشود .
(سه فقره پیشنهاد مزبور به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد میکنم ماده واحده اینطور نوشته شود : ( وزارت مالیه مجاز است بودجه هذالسنه ۱۳۰۳ سیچقان ئیل وزارت جنگ را در حدود نه میلیون و دویست هزار تومان اقساط متساویه دوازده گانه تا آخر سال بپردازد) (عماد السلطنه)
مقام محترم شورای ملی-
پیشنهاد می کنم که ماده واحده بطریق ذیل تصویب شود ، ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است بودجه هذالسنه سیچقان ئیل ۱۳۰۳ وزارت جنگ را در حدود مبلغ نه میلیون و دویست هزار تومان باقساط ماهیانه بپردازد (سید محمد تدین)
بنده پیشنهاد میکنم در هذالسنه سیچقان ئیل ۱۳۰۳ نوشته شود . (عزالممالک)
نایب رئیس- پیشنهاد آقایان عماد السلطنه و تدین یکی است .
تدین- بلی بنده هم موافقم با آقای عماد السلطنه حاج عز الممالک پیشنهاد بنده هم در واقع همان است و مال آقای عماد السلطنه را قبول میکنم
نایب رئیس- آقای وزیر مالیه هم که قبول می کنند ؟
وزیر مالیه- بلی .
نایب رئیس- یک پیشنهاد میدهم از آقای حائری زاده رسیده است قرائت می شود .
(اینطور قرائت شد)
بنده پیشنهاد میکنم بودجه وزارت را دوازده کرور معلوم نمایند
نایب رئیس- آقای حائری زاده بفرمائید .
حائریزاده- من خیلی متأسفم که یک مسائل مهمی که در مجلس میآید در مجلس یک احساساتی میخواهد مخالفینی را خفه کند در صورتی که مجلس برای مشاوره است و یک عقیده هم اگر به نظر تمام بد آمد باید فرصت و مهلت بدهند گفته شود . اول یکدست از این عقیده ناراضی باشند ولی ممکن است وکلائی که بعد می آیند راضی باشند . بودجه وزارت جنگ ممالک دنیا را باید دید . ما که یک مملکت تازه نداریم ممالک دنیا هم بودجه دارند مجلس دارند . جمهوری هست . مشروطه هست . مستبد هست همه چیز هست نصف عایدات مملکت را در هیچیک ار قطعات دنیا تخصیص وزارت جنگ داده اند که ما بدهیم ؟ گمان نمیکنم که داده باشند . ما که اطلاع صحیحی نتوانسته ایم از وزارت جنگ پیدا کنیم ولی یک صورت ژلاتینی یک وقتی منتشر شد و یک نفر هم بعد کشته شد که نفهمیدیم منتشر کننده ژلاتین او بود که کشته شد یا خیر ..
نایب رئیس- از حدود توضیح خارج شدید .
(همهمه بین نمایندگان)
آقا سید یعقوب- این توضیح است صدای زنگ
نایب رئیس- دعوت بسکوت
حائریزاده- بلی این توضیح است . در آن صورت مخارجی را که برای وزارت جنگ معلوم کرده بود ماهی یک کرور بیشتر نبود . و قیمت بندی کرده بود قشون شرق و غرب . شمال . جنوب تیپ مستقل مرکز تمام اینها در اینصورت بودجه بود که منتشر شد . بنده صدق و کذبش را نمیدانم چون در وزارت جنگ اسراری است که ما نمیتوانیم بآنها دسترسی پیدا کنیم . ده میلیون تقریباً در موقع سرباز گیری گرفته میشود و بعنوان قشون گیری نفری صد تومان صد و پنجاه تومان بعناوین مختلفه استرضائی و چه و چه گرفته میشود حتی دهی را در کرمان آقای آقا میرزا شهاب الدین فرمودند که حساب کرده اند برای یک نفر هفتصد و بیست تومان بابت سرباز گرفته اند و تمام بنیچه را هم مطالبه می کنند در صورتی که بنیچه بندی که شده صد هزار سرباز برای مملکت پیش بینی شده . ولی بقدری که محل حاجت وزارت جنگ است باید دعوت کنند اگر سی هزار محل حاجت وزارت جنگ است باید ثلث بنیچه را دعوت کنند . اگر پنجاه هزار محل حاجت است باید نصف بنیچه را دعوت کنند مسلماً بیش از بیست هزار حاضر صف نخواهد بود . زیرا قشون داوطلب خیلی داریم و با این حال تمام بنیچه را مطالبه میکنند منتهی تمام مدت خدمت نگاه نمیدارند سربازها را بس از سه ماه مرخص می کنند و از ده دیگر سرباز میگیرند و ده میلیون تومان حداقل تحمیلی است که بواسطه سرباز گیری باین مملکت میشود باضافه این بودجه فعلی نه میلیون و کسریست و یک مبلغی هم مخارج متفرقه وزارت جنگ است از قبیل مخارج شاگردهائیکه برای تحصیل بخارجه فرستاده اند . تقریباً ده میلیون تومان پولی است که وزارت جنگ از خزانه میگیرد . این بودجه برای این مملکت با این حالت هیچ تناسب ندارد و موقعی هم که این قشون محل حاجت ما میشود بدبختانه آن استفاده را که ما میخواهیم بکنیم نمی توانیم یا اینکه همچو امری نمیدهند . که ما استفاده کنیم و بنده مخالفم و پیشنهادی هم داده ام .
وزیر فوائد عامه- بنده با تصدیق باینکه ممکن است در مجلس شورای ملی هر دولتی مثل تمام حکومت های شوروی دنیا یک اقلیتی معینی یک مخالفینی داشته باشد ولی حقیقة تصور نمی کردم که امروز در موقعی که قشون ایران برای حفظ مصالح و منافع ایران دارد خدمتگذاری و جان فشانی میکند . در این مجلس یک صدائی هم بلند بشود که این بودجه برای این قشون زیاد است و هیچ تصور نمیکردم در عوض بودن مدارک موجوده در کمیسیون بودجه یعنی صورت مشروح بودجه وزارت جنگ که در کمیسیون بودجه موجود است کسی متوسل بآن صورت نشود و یک صورت ژلاتینی که یک وقتی یک نفر مغرض یا دشمن ایران منتشر کرده است آن را مدارک اظهارات خودش در پشت این تریبون قرار دهد . اگر آقای حائری زاده مایل بودند که از جزئیات بودجه وزارت جنگ مطلع شوند ممکن است قبول زحمت کرده به کمیسیون بودجه تشریف ببرند و قلم بقلم از خرج نه میلیون و دویست هزار تومان مطلع بشوند و هیچ محتاج نبود که اشاره بفرمایند بیک ورقه ژلاتینی که یکوقتی منتشر شده . آقا فرمودند که در هیچ جای دنیا معمول نیست که نصف بودجه خود را برای احتیاجات قشونی تخصیص بدهند . اگر آقای حائری زاده در مبالغ هنگفت بودجه قشونی بری و بحری سایر ممالک دنیا دقت میفرمودند یقین دارم این اظهار را نمیفرمودند و این هم منطقی است و علتش هم معلوم است . زیرا تمام نقش و نکارها در دنیا روی یک اصلی پایدار میشود و مابقی تقریباً فرع است و آن اصل عبارت از این است که در مملکت دولت مرکزی اینقدر باید قادر و توانا باشد که بتواند تمام اطراف و اکناف مملکت را مطیع نماید . دولتی که میخواهد راه ترقی را به پیماید و مانند ممالک متمدنه میخواهد ترقی کند . اقلا اینقدر باید قادر و توانا باشد که باصول ملوک الطوائفی خاتمه دهد و یاقیان و سرکشان را با شمشیر و سرنیزه و معدوم کند . بنابراین قوه و قشون لازم است . من خیال می کنم از طرف تمام ملت ایران این اظهار را میکنم . ملت ایران حاضر است تمام عوائد خود را صرف قوی تأمینیه خود بکند و موقتاً از سایر مخارج صرف نظر کند . پس اگر نه میلیون و دویست هزار تومان برای وزارت جنگ خرج شود چیز زیادی نیست . برعکس من امیدوارم یکوقتی همین بودجه وزارت جنگ را نود و دو میلیون تصویب کند علی الخصوص آن بیانی هم که آقا فرمودند نصف عایدات مملکت خرج قشون میشود درست نیست . مملکت شما بیست و چهار میلیون عایدی دارد و این مبلغ هم حداقل عایدات ما است پس نصف بیست و چهار میلیون و دوازده میلیون میشود در صورتیکه امروزه شما نه میلیون بودجه وزارت جنگ را تصویب می کند بنابر این لازم است عرض کنم که دولت ایران این اظهاری را که فرمودند قشون امروزه متناسب با مملکت نیست تکذیب میکند . قشون امروزه برعکس کاملا با احتیاجات فعلی مملکتی تناسب دارد و دولت را هم به تقدیم این بودجه الزام کرده و امیدوارم مجلس شورای ملی با یک اکثریت قریب به اتفاقی این بودجه وزارت جنگ را تصویب کند .
نایب رئیس- رأی میگیریم پیشنهاد آقای حائریزاده . آقایانی که تصویب می کنند قیام بفرمایند .
(چند نفر برخاستند)
نایب رئیس- تصویب نشد . پیشنهادی از طرف آقای مشار اعظم رسیده قرائت میشود .
(بشرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد میکنم ماده واحده اینطور نوشته شود : وزارت مالیه مجاز است بودجه هذه السنه سیچقان ئیل ۱۳۰۳ وزارت جنگ را که در بودجه کل مملکتی نه میلیون و دویست هزار تومان پیش بینی شده است باقساط دوازده گانه تا آخر هذه السنه بپردازد .
نایب رئیس- این پیشنهاد هم تقریباً با آن پیشنهادها یکی است (خطاب بآقای مشار اعظم) . توضیحی دارید بفرمائید .
مشار اعظم- مقصود من این بود که در آنجا اشاره شود بمبلغی که در بودجه کل مملکتم پیش بینی شده .
نایب رئیس- دو فقره پیشنهاد از طرف آقایان مدرس و زعیم رسیده قرائت میشود .
(بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد میکنم که در حدود هفت میلیون بودجه وزارت جنگ تصویب شود ! مدرس وزارت مالیه مجاز است که بودجه یک ماهه برج عقرب وزارت جنگ را مطابق تصویب کمیسیون به طور علی الحساب تأدیه نماید . سید حسن زعیم .
نایب رئیس- آقای مدرس . (اجازه)
مدرس- بنده خیلی دوست داشتم که با آقایان رفقا موافقت کرده باشم و این بودجه وزارت جنگ با کمال آرامی و خونسردی بگذرد . لیکن بدبختانه نمی خواهم یک چیزهائی را بگویم . ولی بواسطه اینکه سابقه نشود شخص مجبور است یک صحبتهائی را بکند البته همه آرزو دارم که روزی برسد که بودجه وزارت جنگ صد میلیون تصویب شود . اما ما هم یک چیزی باشد داشتم باشیم که صد میلیونش را خرج وزارت جنگ نکنیم . و حالا هم ده میلیون یا کمتر است خیلی خوب است خرج وزارت جنگ کرده و هرچه بتوانیم استفاده کنیم این صورت تفصیلی آورده اند که در آن صورت تفصیلی مخارج هر هزار نفر را از پیاده نظام و سایر لوازمش دویست و پنجاه هزار تومان تخمین زده اند صورتش هست بنده عرض میکنم همچو قشونی در تمام دنیا نیست که برای هر یک نفر سرباز هفت قران و نیم بودجه پیش بینی کنند . برای هر هزار نفری دویست و پنجاه هزار تومان در این بودجه وزارت جنگ منظور داشته اند . دو تومان یا دو ریال تفاوت صاحبت منصب و تفاوت سواره از پیاده است باقی میماند پنج قران که هر یک نفر سربازی که در خیابان را می رود پنج قران از ملت میگیرد .
شیروانی- خیلی خوب است
مدرس- خیلی خوب است اما در وقتی که پنج قران را خرج کنند . در این مملکت یک نفر سرباز در اغلب نقاط یکقران خرج دارد . ما مخالف با وزارت جنگ نیستیم و مخالف با ده میلیون هم نیستیم اما میگوئیم این پولی که گرفته میشود باید خرج نظام بشود نه خرج مارشال فرانسه یک مارشال دارد ما هزار مارشال داریم . مارشال به درد ما نمی خورد ما سرباز می خواهیم پولی که گرفته میشود باید بخرج سرباز بشود . میخواهد بیست میلیون باشد چهل میلیون باشد ، هرچه باشد . مارشال به درد ما نمیخورد مارشال در مملکت جنگ نمیکند قشون ما هزار مارشال دارد و من مخالفم با قشونی که هزار مارشال داشته باشد و الا من تابع آقایانم و امروز هم حسب الامر آقایان رأی میدهم به تمامش که تا آخر سال بدهند این پولی که گرفته میشود خرج قشون نمیشود و قشون ما هجده هزار نفر است و اگر صدهزار قسم بخورید که هجده هزار نفر یک نفر زیادتر است مخالفم . بسم الله صورت لیست قشونی هر شهری که هست بدهید پول بگیرید . هر هزار سرباز را هم دویست و پنجاه هزار تومان بگییرید . الان که وقت جنگ است معین است که قشون شما چقدر است این طور نیست که ما هم بی اطلاع باشیم . الان قشون ما هجده هزار نفر است هر کدام مدعی هستید بفرمائید . نمیخواهید لیست قشونی هر شهری را بدهید و برای لیست هر هزار نفر مالیه دویست و پنجاه هزار تومان بدهید . این حساب ها نیست. آقایان وزراء خوب نیست این فرمایشات را بفرمایند و ما را مخالف قشون معرفی کنند . مملکتی که قشون ندارد مملکت نیست ما از خدا میخواهیم صد هزار قشون داشته باشیم و بیست میلیون هم خرج قشون کنیم و لیکن این ده میلیونی که گرفته میشود مخارج قشون ما ماهی یک کرور است و الان هرچه زیادتر گرفته میشود خرج مارشال ها میشود و ما مخالفم با مارشال
وزیر فوائد عامه- اولا هیچیک ار وزراء نخواستند کسی را مخالف قشون معرفی کنند و آقایان نمایندگان آزاد هستند خودشان را موافق یا مخالف معرفی بفرمایند . بنابراین ما نخواستیم کسی را مخالف قشون قرار دهیم . آقا فرمودند که قشون ایران هجده هزار نفر است ولی بنده ناچارم که در پشت این تریبون تکذیب کنیم ..
مدرس- خیر تکذیب نکنند .
وزیر فوائد عامه- دولت ایران امروز دارای چهل و دو هزار قشونست و خیال میکنم مقتضی نباشد قوای مملکت را اینقدر ضعیف قلمداد بکنید . امروز دولت ایران دارای چهل و دو هزار قشون است . اگر چه در هیچ یک از ممالک دنیا معمول نیست که اسرار قشونی و تشکیلات آن را بمعرض اطلاع عامه بگذارند و ترتیبات قشون را یکی از مواردی است که باید مستور نمایند . ولی معهذا در مقابل این اظهار باید بگوئیم که خیر چهل و دو هزار قشون داریم . آقای اعتراضی فرمودند باین بودجه این بود که فرمودند یکنفر سرباز دویست و پنجاه تومان خرج دارد یعنی ماهی بیست تومان آقا خیال کردند ماهی بیست تومان که در بودجه مینویسند خرج آب و نان او است اگر تجهیزات قشونی را که برای هر یک نفر سرباز منظور میکنند ملاحظه بفرمائید خواهید دید در ممالک دیگر رویهم رفته هر سرباز صد تومان خرج دارد و امروز در مملکت ایران صرفه جوئی میشود و برای همین است که در حد متوسط برای هر سربازی دویست و پنجاه تومان در سال نوشته شده است . البته اگر نظر بآن سرباز یک قران باشد نتیجه اش هم هیزم شکنی در بازار خواهد بود و دیگر این سربازی که امروز اسباب افتخار مملکت است با دو قران و یکقران نمیتواند زندگی کند و سرباز باشد . دیگر اینکه فرمودند وجود مارشال زیاد است همه باید اعتراف کنند که . البته برای بدست آن نتیجه مطلوبه از وجود قشون یکی از مسائل مهمه اش مسئله فرماندهی و کماندمان و صاحبمنصبان است و همین طور مراعات و حفظ مراتب آبها است تشکیلات قشونی ما معین است و ما میتوانیم امروز بگوئیم که قشون ما یک نفر صاحبمنصب زیادی ندارد و صاحبمنصب افتخاری هم از اینکه این وزارت جنگ تشکیل شد از بین رفت ولی سابق بود . سردار هرچه بخواهید . سرتیپ هرچه بخواهید اما در عوض تأمین نبود ولی امروز این طور . امروز سرباز هست قشون هست و به تناسب همان قشونی که موجود است صاحبمنصب و مارشال هم هست . قشون اگر زیاد باشد و مارشال هم زیاد داشته باشد عیبی ندارد
نایب رئیس- رأی میگیریم پیشنهاد آقای مدرس .
مدرس- مقصودم زمینه بود استرداد می کنم .
نایب رئیس- پیش نهاد آقای زعیم قرائت میشود .
(مجدداً به شرح فوق قرائت شد)
نایب رئیس- آقای زعیم زاده (اجازه)
زعیم- بنده در ابتداء در تحت لوای مخالف عین همین پیشنهاد خودم را شفاهاً عرض کردم ولی مفصل بیان نکردم و تصور می کردم آقایان متذکر چند نکته باشند و فقط به ذکر اینکه عنقریب بودجه وزارت جنگ تحت مذاکره خواهد آمد فناعت کردم و متأسفانه حالا هم مسأله راجع است بتوضیح در یک پیش نهادی که نمی توانم مفصل اظهاراتی بکنم . این است که بطور اختصار عرض می کنم که نظر تنقید در مجلس نباید خفه شود . باید تنقیداتی که از طرف نمایندگان اقلیت میشود بیش از این قدر و منزلت گذارده شود تا آن قسمتهای را که صحیح میگویند پذیرفته و اصلاح شود و آن قسمتهایی را که در اشتباه هستند قانع شوند . بودجه یکی از محلهائی است که برای تنقیدات در اطراف تشکیلات مملکت موقع بسیار مؤثری است و بودجه خواهد آمد . نظرهای مختلفی که یک قسمتش را آقای حائریزاده و یک قسمتش را آقای مدرس بیان فرمودند و شاید در دیگرانهم این نظریه باشد . بنده فعلاً آن را تعقیب نمی کنم برای اینکه بنابر تقاضای رفقای اکثریت یک مجلسی بعجله شده است و آمده ایم که بگوئیم بودجه وزارت جنگ در حدود نه میلیون و دویست هزار تومان تصویب شود . ولی بنده نمی فهمم چه موجب شده است و در واقع چه کاسه ی زیر این نیم کاسه هست که با عجله در این موقعی که آقایان وزراء برای دادن توضیحات در جلسه خصوصی تشریف آورده اند آنوقت یک لایحه بیاورند و بگویند در این حدود بودجه وزارت جنگ را برای تا آخر سال تصویب کنید این چه مناسبت دارد ؟ . این است که بنده پیش نهاد کرده ام برای یکماه منظور شود . باز هم عرض میکنم که موقع مذاکره بودجه بهترین موقعی است برای اصلاحات تشکیلات مملکتی حالا میل دارید ابداً تندیقات را گوش ندهید واصغاً نفرمائید مختارید والا اجالتاً برای یک ماه تصویب شود تا راپرت کمیسیون بملس آمده و در ضمن سایر اقلام بودجه این قلم هم تصویب شود . اینجا یک نکته را هم بآقای سردار معظم خواستم عرض کنم که ایشان باید بدانند وکیل نیستند وزیر هستند و در موقعی که دفاع میفرمایند ملتفت باشند درست دفاع بفرمایند .
نایب رئیس- آقای مشار اعظم (اجازه)
مشار اعظم- بنده هم با پیش نهاد آقای عماد السلطنه موافقم
نایب رئیس- پیشنهاد آقای عماد السلطنه که دولت هم قبول فرمودند ماده واحده خواهد بود . رأی میگیریم با ورقه ، آقایانی که موافقند ورقه سفید و الا ورقه کبود خواهند داد (اخذ و استخراج آراء بعمل آمد نتیجه این طور حاصل شد) ورقه سفید (۷۷) ورقه کبود (۲۴)
نایب رئیس- عده حضار (۹۱) با کثریت ۷۷ رأی تصویب شد .
اسامی موافقین : آقایان- عماد السلطنه- سردار منتصر صولت السلطنه- رئیس التجار- وکیل الملک محمد ولی میرزا- حاج میرزا اسد الله خان سهام السلطان- مقوم الملک- مدبر الملک صدرائی- تدین- شریعت زاده- آقا میرزا سلیم خان ایزدی- روحی- سپهدار اعظم غلامحسین میرزا- مصدق السلطنه- آقای شیخ محمد علی طهرانی- حاج سید المحققین ضیاء الاطباء- ضیاء الواعظین- سردار نصرت- آقا میرزا سید احمد بهبهانی- شیخ الاسلام- ملک التجار- صدق السلطنه ارباب کیخسرو- مشیر الدوله- آقا شیخ هادی شیخ الرئیس- یمین الملک- آقا میرزا یدالله خان- احتشام الحکماء- دیوان بیگی مشیر معظم- صدر العلماء مفتی- کی استوان معتمد السلطنه- رهنما ناصر الاسلام- حاج عز الممالک- اعتبار الدوله- اخگر-سردار فاخر- محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس آقا شیخ محمد علی الموتی- آقا شیخ جلال الدین- آقا سید کاظم- آقا میرزا رضا افشار- علائی- سلیمان میرزا- سیف الله خان اسکندری- سردار مفخم- شروانی نجات- ضیاء الملک- سالار لشکر- آقا سید یعفوب- معاضد السلطنه- حاج میرزا عبد الوهاب- میرزا اقا خان- امیر احتشام امیر اشرف- مصدق الملک- وحید الدوله یاسائی- عظیمی مشار اعظم- آقا میرزا شهاب الدین- شیخ العراقین زاده- آقا میرزا سید حسن کاشانی- هایم اقبال الممالک معظم السلطان- سهراب خان هرمزی-
اسامی مخالفین : حاج آقا اسماعیل- ملک الشعراء- حائری زاده- زعیم .
نایب رئیس- چون جلسه خصوصی با حضور آقایان وزراء باید تشکیل شود اگر اجازه بفرمائید جلسه را ختم میکنیم جلسه بعد روز پنج شنبه سه ساعت و نیم قبل از ظهر . دستور بودجه مملکتی .
(مجلس نیم ساعت از شب گذشته ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- مؤتمن الملک
منشی- علی اقبال الملک
منشی- معظم الملک