مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ آذر ۱۳۳۶ نشست ۱۳۷

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ آذر ۱۳۳۶ نشست ۱۳۷

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

شماره

شنبه ماه ۱۳۳۵

سال دوازدهم

شماره مسلسل

دوره نوزدهم مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹

جلسه ۱۳۷

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۰ آذر ماه ۱۳۳۶

فهرست مطالب:

۱- طرح صورت مجلس

۲- شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به خرید و تقسیم املاک ورثه اسمعیل قشقایی

۳-اعلام تصویب صورت‌مجلس

۴- بقیه مذاکره و خاتمه شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به خرید و تقسیم املاک ورثه اسمعیل قشقایی‏

۵-طرح و تصویب گزارش کمیسیون راه راجع به اجازه استخدام پنجاه نفر مهندس ایرانی متخصص راه‌سازی‏

۶-تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

مجلس دو ساعت و پنج دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای اردلان (نایب رئیس) تشکیل گردید

۱- طرح صورت مجلس

نایب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

غائبین با اجازه آقایان: قبادیان. کورس. دکتر اصلان افشار. دکتر جهانشاهی. قوام. سنندجی. یارافشار. حمید بختیار. مجید ابراهیمی. عامری. هدی. مرتضی حکمت. سلطان‌مراد بختیار. امیر بختیار. پناهی. دکتر عدل. بزرگ‌ابراهیمی. دکتر امین. صراف‌زاده. اورنگ. دکتر ضیایی. محمودی. افخمی. شادلو. دکتر اسدی. دکتر رضایی. جلیلی. دکتر عمید. پردلی. امامی خوئی. رامبد. مشار. سعیدی.

غائبین بی‌اجازه آقایان: دکتر طاهری. اریه. اخوان. دکتر فریدون افشار.

دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه آقایان: کیکاوسی. مهندس فروغی. دکتر آهی. ساگینیان. خزیمه علم. دکتر شاهکار. مهدوی. خرازی. فضایلی. بزرگ‌نیا. سالار بهزادی.

نایب رئیس- در صورت مجلس اعتراضی نیست؟ (اظهاری نشد) تصویب صورت‌مجلس بعد از این که عده برای رأی کافی شد اعلام می‌شود آقای بهبهانی

بهبهانی- سه فقره شکایت است تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

۲- شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به خرید و تقسیم املاک ورثه اسمعیل قشقایی

نایب رئیس- شور اول لایحه خرید و تقسیم املاک وراث اسماعیل قشقایی مطرح است گزارش کمیسیون‌ها قرائت می‌شود

(به شرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۵ آبان ماه ۱۳۳۶ لایحه دولت راجع به خرید و تقسیم املاک ورثه اسمعیل قشقایی بین عشایری که اسکان می‌شوند را با حضور نمایندگان دولت مورد شور و رسیدگی قرار داده و ماده واحده و دو تبصره پیشنهادی دولت را با اصلاحاتی تصویب نمود اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.

ماده واحده- دولت می‌تواند کلیه املاک ورثه اسمعیل قشقایی (صولت‌الدوله) و متعلقات آن واقع در استان هفتم حتی آنچه را که در سال ۱۳۳۵ به بعد با دیگران به هر نحوی از انحا معامله شده باشد در صورتی که مالکیت آنها در این املاک طبق موازین قانونی کشور محرز و مسلم باشد براساس طرز تقویمی که در ماده ۱۶ قانون سازمان برنامه مقرر گردیده خریداری و به ملکیت خود درآورده سپس بین عشایری که اسکان می‌شوند تقسیم و به همان بهای خرید به اقساط ده ساله به آنها به فروش برساند.

تبصره ۱- برای پرداخت بهای املاک خریداری اعتباری به طور وام بانک ملی ایران در اختیار وزارت دارایی می‌گذارد و دولت مکلف است وام دریافتی از بانک ملی ایران را به اقساط پنج ساله اصلاً و فرعاً از محل درآمد کشور پرداخت و در مقابل وجوه حاصله از فروش املاک مزبور را به خزانه‌داری کل به حساب درآمد متفرقه منظور نمایند. املاک تقسیم شده تا پرداخت کلیه اقساط بدهی در وثیقه دولت باقی می‌ماند.

تبصره ۲- کلیه بدهی ورثه نامبرده به ادارات دولتی و بانک‌ها طبق مقررات و قوانین از محل قیمت املاک مزبور کسر و احتساب خواهد شد.

تبصره ۳- وزارتخانه‌های دارایی کشور دادگستری کشاورزی مأمور اجرای این قانون هستند.

مخبر کمیسیون دادگستری- عمیدی‌نوری

گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی لایحه شماره ۹۲۹۳۷ دولت راجع به خرید و تقسیم املاک ورثه اسمعیل قشقایی را بین عشایری که اسکان می‌شوند با حضور آقای معاون وزارت دارایی مطرح و با اصلاحاتی که کمیسیون دادگستری در ماده واحده پیشنهادی دولت به عمل آورده بود موافقت و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دارایی- مشایخی

گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشاورزی در جلسه ۳۰ آبان ماه ۱۳۳۶ لایحه دولت راجع به خرید و تقسیم املاک ورثه اسمعیل قشقایی را بین عشایری که اسکان می‌شوند با حضور آقای ناصر ذوالفقاری معاون پارلمانی نخست‌وزیر و آقای انواری معاون وزارت دارایی مورد رسیدگی قرار داده با خبر کمیسیون دادگستری موافقت نمود

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد. مخبر کمیسیون کشاورزی- عماد تربتی

گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشور لایحه دولت را راجع به خرید و تقسیم املاک ورثه اسمعیل قشقایی بین عشایری که اسکان می‌شوند با حضور آقای وزیر کشور مورد شور و رسیدگی قرار داده خبر کمیسیون دادگستری را تأیید نمود و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

مخبر کمیسیون کشور- سعید مهدوی‏

نایب رئیس- آقای امید سالار

امید سالار- به واسطه مثرت مطالب و زیاد بودن مدارک مربوط به این امر و کمی وقت بنده سعی کرده‌ام که رئوس آنچه را که می‌خواهم به عرض برسانم ضمن یک یادداشت‌هایی که تهیه کرده‌ام به عرض آقایان برسانم.

شنیدم اوایل جنگ دوم جهانی وقتی پادشاه بریتانیا مستر چرچیل خطاب به امپراطوری انگلستان گفت من جز اشک و خون چیزی برای ملت نیاورده‌ام حالا من پرونده برادران قشقایی را که از آن به طور مختصر صحبت می‌کنم پرونده اشک و آتش و خون نام گذارده‌ام با این تفاوت که ملت انگلیس اگر اشک و خون را تحمل نمود به پیروزی نهایی نائل گردید و لیکن برادران قشقایی خون بیگناهان را ریختند (صحیح است) فارس را به آتش کشیدند (صارمی- صحیح است) و هنوز اشک‌های مادران داغدیده زن‌های شوهر کشته و دختران بی‌پرستار جاریست و هیچ گونه نتیجه نهایی جز خرابی طغیان و بیداد بر آن متصور نگردیده است سوختیم و سوزش ما بر کسی ظاهر نشد چون چراعان شب مهتاب بیجا سوختیم بنده سعی می‌کنم به اندازه‌ای که نزاکت‌های اخلاقی و سیاسی اجازه می‌دهد پرده‌ها را عقب زده و از حقایقی که با خیلی افسوس تلخ و ناگوار است خاطر همکاران عزیز محترم را مستحضر نمایم.

برای این که رعایت نظم و ترتیب شده باشد عوامل سه گانه این لایحه را جدا جدا مورد مطالعه قرار می‌دهم اول مورد معامله با چهار صد پارچه ده ملک و مزرعه آقایان درست توجه فرمایید چهارصد پارچه ملک و ده مزرعه یعنی یک ثلث استان هفتم (صارمی- یک ثلث آباد استان هفتم) و مساحتی بزرگتر از سویس این املاک که بنا حق در تصرف برادران قشقایی است دارای سه صورت مختلف می‌باشد.

۱- املاکی که در سال ۱۳۱۱ طبق قانون مصوبه مجلس دولت وقت با برادران قشقایی تعویض و در مقابل املاک آباد و مرتبی در استان‌های شمال و شرق و مرکز به آنها داده و متدرجاً املاک تعویضی را به نقد تبدیل کرده به خارج انتقال داده و در کالیفرنی ژنو و نقاط دیگر امریکا و اروپا قصر و مزرعه و کشتی شخصی و پول و جواهر در بانک‌ها تهیه و ذخیره نموده‌اند و در سال ۱۳۲۰ وقتی کشور دچار تزلزل و انقلاب گردید این برادران به جای این که با سایر مردم ایران همدردی و معاضدت نموده اطراف شاهنشاه جوان بخت خود را گرفته و سعی نمایند کشتی طوفانی را با راهنمایی ناخدای خود به ساحل نجات برسانند با قیام مغرضانه از عقب به هیکل ناتوان کشور خنجر زده و سرمایه نقدی و جنسی و سرمایه‌های عزیز ترکه جوانان برومند نظامیان رشید بودند را بیرحمانه چپاول و قتل‌عام و از بین بردند

به هر صورت این املاک را ئقتی به فارس برگستند غاصبانه تصرف و مالکین رسمی که از دولت خریداری و سند مالکیت در دست داشتند را یا کشته یا از املاک خود رانده و آثار عمران و آبادی از قبیل خانه‌های رعیتی حمام مدرسه مسجد و بنگاه‌های فلاحی که بر اثر مداقبت و کار فراهم شده بود را برای این که اثری از دخالت مالکین واقعی باقی نماند خراب کردند و پس از چند سال مذاکره دولت وقت در اثر فشار خارجی ضعف داخلی و نادرستی مأمورین قباله املاک را به آنها داد و حتی روز آخر که تهران خواب‌آلود متوجه اشتباه خود شده و دستور جلوگیری از صدور قبالجات را صادر نمود تلگراف توقیف و با رشوه دادن یک دستگاه ماشین سواری به رئیس دفتر اسناد رسمی فیروزآباد شبانه قریب ۳۶۰ سند صادر نمودند که سابقه این جریان را با مدارک مثبته جناب آقای فرخ استاندار بعدی فارس در زمان وزارت جناب آقای دکتر امینی به وزادت دادگستری فرستاده‌اند و باید تحقیق شود نسبت به تعقیب این پرونده موحش چه اقدامی به عمل آمده است؟ از آن تاریخ تاکنون کسی به فریاد اشخاصی که سند مالکیت در دست دارند توجهی نمی‌کند و عجیب این است که دارایی محل مالیات ملک را از مالک حقیقی آن می‌گیرد ولی عوایدش را برادران می‌برند؟

این موضوع نیز شایان دقت است که طبق قانون تعویض املاک در سال ۱۳۱۱ املاک خوانین دیگری از قبیل آقایان محترم بختیاری‌ها که به مشروطیت فعلی ما حق بزرگی دارند را نیز تعویض نمودند و معاملات مزبور تاکنون به قوت خود باقی و مالکینی که از دولت خریداری کرده بودند متصرف آب و ملک خود می‌باشند.

۲- املاکی که خالصه و ملک دولت و طبق عرف و عادت جز و ابوابجمعی صولت‌الدوله بوده و با این که مقداری از آن را به عناوین مختلف با استفاده از ضعف ادارات مربوطه فارس و قوای مسلحانه خود مدارک جعلی برای مالکیت تهیه نموده بودند باز در جریان تعویض ۴۷ پارچه که نتوانسته بودند مدارک آن را از ادارات دزدیده و به نام خود بکنند چون دولت متعلق به خود می‌دانست تعویض نکرد و باقی ماند تا سال ۱۳۲۰ که به فارس برگشتند مجدداً تصرف نمودند و بیم آن می‌رود که حالا جز و املاک خویش صورت بدهند در صورتی که نظیر ابوابجمعی ایلخانی قشقایی را جناب آقای قوام سرپرست ایلات خمسه عرب در اختیار داشتند و در موقع تعویض عیناً به دولت واگذار نمودند.

۳- املاکی که در مدت ایلخانی گری و اقتدار از اشخاص مختلف حتی از برادران و نزدیکان خود صولت‌الدوله با شکنجه و فشار تصرف نموده و در ادارات مربوطه پرونده‌های زیادی دارد.

اینجا اجازه می‌خواهم مراسله جناب آقای فرخ استاندار مقتدر صحیح‌العمل و مطلع فارس و نامه آقای مجد نوه مرحوم مجدالعلما فیروزآبادی و کاغذ آقای رضا تاجی و شکایت آقای صرافیان و اعلامیه جمعیت اصلاح طلبان فارس و صفحاتی از آنچه در کتب در خصوص مطالب معروضه نوشته شده را به عرض برسانم.

وقتی که این لایحه تقدیم شد آقای فرخ این شرح را به آقای نخست‌وزیر نوشتند جناب آقای نخست‌وزیر لایحه باز خرید املاک بچه‌های صولت‌الدوله در فارس و فروختن به افراد ایل قشقایی را در روزنامه قرائت کردم به عقیده این جانب این قانون ناقص است و برای تکمیل آن نظریه خود را ضمن ۴ ماده معروض می‌دارم که اگر صلاح دانستید مقرر فرمایید این لایحه را تکمیل نمایند که در آتیه موجب ندامت نباشد.

۱- املاکی که از ورثه اسمعیل قشقایی (صولت‌الدوله) خریداری می‌شود به دوا باید معلوم گردد که جز ۳۸۰ ورقه مالکیت که در یک شب صادر شده نباشد در املاکی که متعلق به اشخاص است به آنها واگذار و آنچه ملک قطعی ورثه است خریداری گردد.

۲- املاکی که تعویض شده و در خراسان به ورثه اسمعیل قشقایی عوض داده شده و آنها به آستانه فروخته‌اند مجدداً خریداری بشود زیرا بعد از سوم شهریور ۲۰ همان املاک را در فارس به قوه قهریه تصرف کردند و در واقع عوض و معوض هر دو را بردند.

۳- مطالبات دولت در حدود ۶ میلیون تومان و بابت صدی ۱۲ تأخیر پرداخت ۷ میلیون که جمعاً ۱۳ میلیون تومان بدهی ورثه است از قیمت املاک کسر نموده و مطالبات دولت به این وسیله وصول شود.

تبصره مقومی که از طرف دولت معین می‌شود باید طرف اطمینان قطعی بوده و اولاً صولت‌الدوله به وسیله رشوه نتوانند رأی آنها را به نفع خود جلب نمایند.

۴- اولاد اسماعیل قشقایی تا ۵۰ سال حق مراجعت به فارس ندارند و اگر به فارس مراجعت نمایند امنیت جانی آنها را دولت متقبل نبوده و باید اینها را با قوه قهریه از فارس خارج و در مقابل این تمرد محکوم به ۵ تا ده سال بازداشت با اعمال شاقه خواهد بود. در خاتمه اگر دولت به احقاق حق مردم فارس و امنیت آن حدود مایل هست که این اصلاحات مخصوصاً ماده ۴ به عقیده این جانب ضروری است و باید خطر رجعت بچه‌های صولت‌الدوله را از فارس قطع نمود حالا نمی‌دانم این نامه مورد توجه واقع شده است یا خیر؟ یک شرحی است راجع به املاکی که به زور گرفته شده به پیشگاه اعلیحضرت همایونی عرض شده برای نمونه و اطلاع آقایان قرائت می‌کنم.

پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی. اعلیحضرتا با نهایت امیدواری توجه مخصوص ذات ملوکانه به عرایض زیر معطوف می‌دارد. در این هنگام که مملکت در پرتو توجهات عالیه محمدرضاشاه شاهنشاه عدل گستر از هرج و مرج و پریشانی نجات یافته و روزنه امیدی برای اصلاح کشور پدیدار گشته شمه‌ای از ستم و ظلمی که بر خانواده مظلوم و رنجدیده این کشور به دست خوناشام و جبار دودمان قشقایی در خطه فارس از هستی ساقط گشته و نهال برومندان را به خاک و خون کشیده‌اند به منظور احقاق حق در پیشگاه پدر تا جدار تظلم نموده و دست توسل به دامان توانای شاهنشاه بزرگ عدالت پرور دراز می‌نماید. شاهنشاها اسماعیل قشقایی و ناصر قشقایی همان خانواده‌ای که بهترین سربازان وطن و نجیب‌ترین و اصیل‌ترین فرزندان کشور را با نهایت قساوت و بی‌رحمی برای ادامه زور و قلدری قتل و غارت در مواقع متعدد به خاک و خون کشیدند و خانواده‌های کثیری را داغدار و به روز سیاه نشاندند و بر اجساد آنها به رقص و شادی برخاستند به اتبانی نظام‌السلطنه حاکم وقت فارس سیدعلی مجدالعلما جد این جانب را در حسین‌آباد دو فرسنگی شیراز محبوس و ۱۲ رقیه املاک وی که عبارت از سه دانگ از قریه ده برم (برم قزل- برم شاهی) که ۳ دانگ از مزرعه صفا و انارستان و قطعات معروف به محب علی خانی و باغ و منضمات اینها را که ۱۲ فقره است یکان یکان شرح داده است که بنده نمی‌خوانم بعد می‌نویسد با تهدید به قتل و حیله و تزویر بعثت هرج و مرج کشور غصب و پس از چندی وی را مسموم می‌نماید پس از آن فرزند ارشد وی پدرم محمدرضا مجدالعلما را نیز در سن ۲۶ سالگی که برای احقاق حق خود اقدام

می‌کند در تنگه گور بهمن نزدیک املاکش به قتل می‌رساند جریان ما وقع به پیشگاه شاهنشاه فقید اعلیحضرت رضاشاه کبیر معروض می‌گردد ذات مبارک ملوکانه دستور اقدام صادر می‌فرمایند و املاک به تصرف دولت درمی‌آید و خانواده قشقایی در تهران تحت نظر و محبوس می‌شوند ولی همان هنگامی که درخشنده‌ترین نابغه تاریخی ایران اعلیحضرت فقید رضاشاه کبیر پدر تاجدار ایران خاک عزیز وطن را ترک می‌فرمایند و اوضاع بحرانی بر این کشور پدیدار می‌گردد غاصبین حقوق ملی مجدداً بساط یغماگری را در فارس گسترده و واقعیت حقیقی خود که همان قتل و غارت و ظلم و ستم می‌باشد آغاز می‌کننند و مجدداً املاک را غصب به ادامه غارتگری اشتغال می‌ورزند و در همان هنگام که فارس در شعله آتش شدید ما امنی می‌سوخت و قوای دولتی مشغول پیکار برای سرکوبی و ایجاد آرامش بود با نفوذ خونینی که در زیر سایه اسلحه‌هایی که به یغما برده بودند وعده‌ای به اسارت کشیده بودند به منظور برخلاف جلوه دادن حقیقت متوسل بدسائس و فشار برای محاکمه می‌شوند و وکیل ورثه مجدالعلما غیرعادی بودن اوضاع را کتباً اعلام و به علت حاضر نشدن وکیل طرفین پرونده از جریان خارج می‌گردد

این نامه هم مفصل است که یک مقدارش را صرف‌نظر می‌کنم خلاصه‌اش این است که این املاک مال قشقایی نبوده است و مال‏ مجدالعلما بوده است و به زور گرفته شده است

این هم نامه‌ای است که آقای تابش فرستاده‌اند آقای تابش مالک ملک است این قضیه خیلی بامزه است این سند مالکیت (سند مالکیتی را ارائه دادند) طبق مقررات موضوعه مملکتی در دست ایشان است ولی ملک در تصرف برادران قشقایی است این نامه ایشان است)

جناب آقای امید سالار- نماینده محترم شهرستان آباد بیانات جناب آقای صارمی نماینده محترم در روز یکشنبه گذشته در جلسه علنی مجلس شورای ملی بسیار به جا و منطبق با حقیقت بود اینک بنده هم بخواهم با تأیید آن بیانات مطالبی را با استناد به اسناد رسمی به اطلاع جنابعالی برسانم تا اگر مقتضی بدانید آنها را به استحضار مجلس شورای ملی برسانید. جنابعالی هم مکرر شنیده و خوانده‌اید که مقامات دولت در مصاحبه مطبوعاتی و مجلس شورای ملی و سنا در تبلیغات و رادیو افراد را تشویق و ترغیب به کارهای تولیدی مخصوصاً کشاورزی می‌نماید البته منظور اساسی این تشویق‌ها و ترغیب‌ها بسیار خوب و صحیح است زیرا کشور ما سه چهار برابر کشورهای آلمان و فرانسه وسعت دارد و صرف‌نظر از قسمت قابل ملاحظه این مساحت بزرگ که فعلاً برای آبادی مساعد نیست هنوز اولاً مقدار زیاد زمین با آب حاضر موجود است که بدون کشت و زرع معطل و بیهوده مانده است و قسمت مهم دیگر زمین‌هایی است که می‌توان برای آنها آب وسایل مختلف تهبه کرد اما کسی به سراغ آنها نرفته و تا امروز دست نخورده مانده است چرا؟ برای این که امنیت کافی وجود ندارد و اگر دولت به جای ترغیب و تشویق موجبات امنیت را فراهم آورد دیگر احتیاج به تشویق نخواهد بود مردم خود خواهند رفت و به آبادی و کسب روزی حلال خواهند پرداخت این بنده کاری که کرده‌ام بهترین نمونه است که می‌توانید به آن توجه فرمایید بنده با داشتن سابقه آبرومند در خدمت دولت و هم داشتن مقام ارجمند در سال ۱۳۱۴ از خدمت دولت کناره گرفتم و با فروش خانه مسکونی خود که یک باغ در داخل شهر تهران داشتم در مزایده یک ملک تعویضی شرکت کردم و آن را خریدم وقتی ملک را تحویل گرفتم معلوم شد زراعت ملک نسبت به آب و زمین آن ناچیز است خلاصه می‌نویسد زحمات زیادی برای آبادانی ملک کشیدم تا این که آن ملک قابل استفاده شد همین که برادران قشقایی به فارس گریختند و امام املاک فروخته شده و نشده را تصرف کردند و بدتر از همه اگر از جاهای دیگر سند ندارم لامحاله درباره ملک خودم اسناد موجود دارم این ورقه مالکیت ایشان است (سند مالکیت را ارائه دادند) که برای بنده فرستاده‌اند که آنچه احداث کرده بودم همه را خراب و ویران کردند تمام خانه‌های رعیتی را از میان برده‌اند و درخت‌های کاشته مرا بریده و فروخته‌اند با این حال تشویق خشک و خالی چه فایده‌ای دارد آیا سزاوار نیست مجلس شورای ملی و مجلس سنا اهتمام کامل در برقراری امنیت بفرمایند عوض این که مردم از همه جا به طهران هجوم می‌کنند و زمین‌های تپه و ماهور اطراف شهر را به متری سیصد و چهارصد و بلکه پانصد ریال می‌خرند و زمین داخل شهر را سرمایه داران به متری چهل و پنج هزار ریال رسانده‌اند بروند و پول‌ها را صرف آبادی املاک بایر و کار تولیدی بکنند تا کشور از مضیقه معاش خلاص شود و خوراکی از خارج وارد نکنند این هم یک نامه دیگری است که به بنده نوشته‌اند که می‌خوانم بعدالعنوان پس از تقدیم عرض سلام أ مرقومه شریف حضرتعالی که تاریخ ۱۰/ ۷ داشت رسید و زیارت شد ولی متأسفانه تا حال هیچ گونه اقدام مؤثری به عمل نیامده است خود حضرتعالی می‌دانید که بعد از خداوند متعال یگانه امیدواری ما جنابعالی هستید حتی‌الامکان لطفی بفرمایید که ما پامال نگردیم از همه بدتر این که اداره دارایی مطالبه مالیات می‌نماید و برای وصول آن فشار آورده و اداره غله هم مطالبه مزاد می‌نماید ملک در تصرف بنده نیست آقای انواری چه جواب می‌دهید؟

و اما جریان این که بعضی از آقایان معتقدند که به عنوان حکمیت این املاک به آنها داده شده است در همان موقع جمعیت اصلاح طلبان راجع به انتقال املاک و موضوع حکمیت اعلامیه‌ای صادر کردند که قسمتی از آن را می‌خوانم اعلیحضرت همایون شاهنشاهی مکرر در نطق‌های ملوکانه خود راجع به اصلاح اوضاع اجتماعی و توجه به حال رعایا و کشاورزان و تجدیدنظر در طرز مالکیت املاک و رعیت اظهارات شافی و حکیمانه فرموده‌اند اگر عشری از اعشار آن به موقع اجرا گذارده می‌شد نارضایتی‌ها و این اختلاف و نفاق عظیمی که حیات این مملکت را به نیستی تهدید می‌نماید تا حد زیادی مرتفع می‌کشت و مردم این مملکت همه برای حفظ موجودیت خود دست به دست همدیگر می‌دادند و دور شاهنشاه خود می‌گرفتند که در پرتو اتحاد کشتی طوفان زده مملکت را به ساحل نجات برسانند ولی اولیای دولت و متصدیان امور صد در صد مخالف دستور شاهانه بلکه عکس آن رفتار می‌نمایند چنان که بعد از فرمایش‌های حکیمانه روز چهارشنبه بیستم دی ماه بلافاصله دستور صادر شد دو ثلث ایالت فارس به عنوان مالکیت قطعی به پسرهای صولت‌الدوله واگذار نمایند و دستور نوشتن سند رسمی به فارس داده شد واقعاً مثل این است که در ایران‌الفاظ و کلمات معنی معکوس را می‌دهند یعنی هر گاه گفته شد که باید عدالت برقرار گردد باید ظلم و ستم آغاز نمایند و معنی عدالت هم این است که بر فاصله طبقانی افزوده شود و آنچه را که باید مورد استفاده سه میلیون انسان قرار گیرد به سه نفر اختصاص یابد وگرنه آیا معنی دارد که در این زمان چهارصد قریه که استعداد نگاهداری ده میلیون جمعیت دارد به یک خانواده سه نفری یا چهار نفری اختصاص یابد ما نمی‌دانیم دلیل و ملاک اولیای دولت برای این واگذاری چیست؟ و پسران صولت‌الدوله چه دلیلی برای مالکیت این اراضی دارند اگر این املاک را صولت‌الدوله پدر آنها به دست آورده از چند صورت خارج نیست یا از پدر ارث برده یا خریده و یا هم کسانی محض‌الله به ایشان انتقال داده اگر از پدر ارث برده است باید سایر برادران و خواهران ایشان در این املاک شریک و سهیم بوده باشند و اگر خریده و یا اشخاص به نحو دیگری به ایشان انتقال داده‌اند باز هم باید سند ارائه دهند و در غیر این صورت محلی برای مالکیت اختصاصی ایشان موجود نیست و طبق اطلاع صحیح و دقیق ما صولت‌الدوله به هیچ‌وجه مالک همه این املاک مورد ادعا نبوده چون این اعلامیه مفصل است همه‌اش را نمی‌خوانم پایین‌تر می‌نویسد و فقط املاک خصوصی ایشان برای‌شان باقی ماند ولی پسرهای صولت‌الدوله که حرص و آز نامحدود را از پدر خود ارث برده‌اند می‌خواهند کلیه ابوابجمعی مرحوم پدرشان یعنی دو ثلث فارس را به عنوان مالکیت متصرف گردند و همان طور که اکنون در اثر قدرت خداوندگار و مالک رقاب سکنه این سرزمین وسیع هستند صورت قانونی به این مالکیت بدهند که تا روز قیامت آن خطه که مستعدترین استان ایران است ویران و خراب و مسکن یک مشت طوایف چادرنشین دور از تمدن بوده از کلیه محسنات تمدن این عصر بی‌بهره بماند آمدیم برسر حکمیت دولت به موجب قانونی که در سال ۱۳۱۱ شمسی به تصویب رسید از مجلس اختیار گرفت که املاک اشخاصی را که طبق تشخیص دولت و مصالح مملکت اقتضا نماید تعویض کند و به موجب مصلحت همان قانون املاک بسیاری از خوانین و متنفذین که وجود آنها در محل خود منافی مصالح کشور بود تعویض نمودند که من جمله املاک مورد ادعای صولت‌الدوله بود که در نقاط دیگر کشور به ایشان عوض دادند مقداری در حدود (۴۷ قریه) از املاک مزبور را دولت خالصه و ملک مسلم خود می‌دانست که آنها را تعویض ننمود و مقداری از املاک صولت‌الدوله که در نتیجه تعویض به موجب قانون ۱۳۱۱ به دولت منتقل شد دولت آنها را فروخت و خریداران آنها را در ثبت داده و سند مالکیت گرفتند ولی بعد از شهریور ۲۰ که شیرازه انتظام این کشور از هم پاشیده شد پسرهای صولت‌الدوله مثل یک قوه بیگانه و اجنبی که از پریشانی اوضاع کشور استفاده می‌نماید و به آنجا حمله می‌کنند از موقع استفاده کرده بدون اجازه دولت به فارس برگشته و کلیه املاک را اعم از خالصه مسلم دولت که تعویض نشده بود و املاک تعویض ده و حتی آنهایی را که دولت فروخته و صاحبانش ثبت داده سند مالکیت گرفته بودند متصرف شدند و علاوه بر آن فارس را به خاک و خون آغشته نموده برای این که زودتر ثروت بی‌پایانی به دست آورند تمام دزدها و قطاع‌الطریق را دور خود جمع کرده کلیه اغنام و احشام مردم بدبخت دهات را غارت نمودند و باقشون دولت علناً جنگیده خسارات زیادی وارد و بعد هم قصابی سمیرم را فراهم کرده چند صد نفر سرباز بیگناه دولت را از دم تیغ گذرانیدند در این اثنا دکتر میلسپو بدون اجازه قانونی آقای ابتهاج‌السلطان محوی را روانه فارس نمود که ترتیبی در املاک آنها بدهد آقای ابتهاج‌السلطان بدون توجه به قوانین مملکتی کلیه املاک مورد ادعا حتی آنهایی که دیگران سند مالکیت داشتند و آنچه ملک دولت بود و تعویض نکرده بودند به آنها رد کرد و از خود سند هم داد ولی وزارت مالیه قبول نکرد کمیسیون‌ها شد تا در کابینه قوام‌السلطنه به حکمیت رجوع گردید آقای فروهر وزیر اخیر دارایی و ابتهاج‌السلطان که قبلاً اظهارنظر کرده بودند و آقای هیئت{ ناخوانا}

حکم قضیه بودند و کلیه املاک مورد ادعا راحتی ۴۷ قریه که تعویض نشده بود و دولت ملک خود می‌دانست و آنچه را که دولت فروخته بود و مردم سند رسمی ثبتی داشتند به آنها بخشیدند و قید نمودند که باید دولت صاحبان املاک را راضی کند و عوض را نیز حق آنها دانستند و این طور استدلال نمودند که عوض را در مقابل عایدات ۴۷ قریه‌ای باشد که دولت عوض نداده بود و ملک آنها نمی‌دانست و عجب اینجا است که استدلال آقایان حکم‌ها برای بطلان تعویض بدون توجه به قانون ۱۳۱۱ بود که چون تعویض اجباری بوده است باطل است در صورتی که معاملاتی که با سایر متنفذین به استناد همین قانون شده بود تاکنون به قوت خود باقی است برای مثال افرادی از خاندان جلیل بختیاری املاک‌شان تعویض شد و آنها شرافتمندانه به قوانین مصوبه احترام گذارده و تسلیم می‌باشند

بنابراین چون استدلال حکم‌ها تنها اجبار در تعویض بوده و توجه به قانون ۱۳۱۱ نداشته‌اند باطل و از درجه اعتبار ساقط است زیرا آقای محوی که اقدامش مورد اعتراض وزارت دارایی واقع شده است جز حکم‌ها بوده و صلاحیت نداشته و آقای فرهر که خود معاون وزارت دارایی بودند نیز حق شرکت در حکمیت نداشته است آیا با این حال مجلس موافقت خواهد کرد و مردم ساکت خواهند شد که دولت دو ثلث فارس را با مردمش به پسرهای صولت‌الدوله بفروشد (این اعلامیه تاریخش مال قبل است) ما مرتب با ذکر دلایل و شواهد بیشتری موضوع این املاک و اعمال پسرهای صولت‌الدوله را از نظر خواننده عزیز می‌گذرانیم.

جمعیت اصلاح طلبان فارس (در این جریان در کتبی که بنده اینجا آورده‌ام مطالب و اسناد زیادی هست ولی چون وقت بنده کم است حتی‌المقدور سعی می‌کنم خلاصه‌اش را عرض کنم. راجع به ابواب جمعی‌ها به عرض آقایان رسانیدم اینها صورت ابواب جمعی بوده و مربوط به ملک شخصی نبوده و هیچ حق نیست که از یک نفر خریده شده باشد. این عامل اول بود حالا عامل دوم را ببینیم کیست؟ عامل دوم این لایحه خریدار یعنی دولت می‌باشد دولت‌های مامع‌السف اغلب معاملات و قراردادهای منعقده را طوری تنظیم می‌نمودند که در صورت حکمیت همه گونه استفاده و بهره نصیب طرف می‌گردید و با این ترتیب چنان که ضمن مفاد اعلامیه جمعیت اصلاح طلبان فارس به عرض رسید حکم‌ها اجازه دادند برادران قشقایی هم عوض را ببرند هم معوض را و به عبارت دیگر قباله املاک را به نام دست‌خوش طغیان‌ها و جنایات خود دریافت فرمودند

عامل سوم که مهمترین عوامل و به اصطلاح بیت‌الغزل عرایض بنده می‌باشد معرفی فروشندگان است. وقتی دولت مرحوم سپهبد رزم آرا برنامه خود را به مجلس تقدیم و سرلوحه مهمترین مواد آن را مبارزه با فساد تعیین نموده بود بنده طی نامه‌ای سؤال نمودم معنی فساد در قاموس دولت چیست؟ و اگر فساد را تجزیه و تحلیل کنیم یا این کلمه را بشکنیم اجزای تشکیل دهنده آن به جز بیکاری و رشوه‌خواری به سرقت، آدم‌کشی، هتک ناموس، و طی‌فروشی و بالاخره عدم توجه کامل اولیای امور چیز دیگری می‌تواند باشد؟

و آیا برادران قشقایی عامل و صاحب این مکتب نمی‌باشند؟ و تا کی می‌خواهید تجربیات تلخ گذشته را تکرار نمایید؟

برادران قشقایی با غارت و خونریزی و گرفتن وسیله زندگی افراد از دست ایشان طبقه رعیت و مالک پیله‌ور و تاجر را به بیکاری و فقر و استبصال و مأمورین دولت را به حق کشی دنایت و ارتشا سوق داده و با سرقت‌های مسلحانه در طرق و شوارع و تعدی به ناموس مردم در شهر و ده امنیت را از خطه فارس سلب و با قیام مسلحانه و مقاومت علیه دولت مرکزی دائره فساد را در کشور وسعت دادند چنان که از شهریور ۲۰ تا سال ۱۳۳۶ تنها از شهرستان آباده طبق احصائیه و آمار وزارتخانه‌های کشاورزی و دارایی و غیره ۱۱۴ هزار گوسفند به سرقت بردند و شنیدنی است که در دوره هفدهم وقتی با فشار و زور و تهدید انجمن نظار و محاصره آباده خود را از آنجا وکیل نمودند روزی که نماینده خان برای گرفته اعتبارنامه از انجمن نظار به ترتیبی که دزد برای مادرش می‌خواست کفن حلال تهیه کند آمد در مراجعت گله نزدیک آباده را جهت انعام و حق‌الزحمه مردم همان مردمی که به نام آنها رأی ساخته بودند همراه بردند و پرونده این شیرین کاری با قید ساعت و روز و مرتکب در ادارات انتظامی موجود می‌باشد برادران قشقایی سربازان رشید و صاحب منصبان فداکار و فرزندان شاه‌دوست و میهن‌پرست ایران را با طرزی فجیع که زبان و قام از شرح و بیان آن شرمگین و عاجز است در سمیرم کازرون، بانش فیروزآباد، بوشهر، پل خان و سایر نقاط فارس نابود ساخته و خانواده‌های شریف و اصیلی را برای همیشه سوگوار و داغدار نمودند که برای نمونه و شاهد مثال یادداشت خانم ثریای شقاقی افسر وطن‌پرست و با شهامت را به عرض می‌رسانم‏...

نایب رئیس- آقای امید سالار وقت جنابعالی تمام شد اگر وقت اضافی می‌خواهید بفرمایید؟

امید سالار- بنده یک ساعت دیگر وقت می‌خواهم اگر آقایان همکاران اجازه بفرمایند متشکر می‌شوم

صارمی- موافقم.

نایب رئیس- یک ساعت زیاد است باید به کارهایمان برسیم نسبت به نیم ساعت رأی می‌گیریم. آقایانی که با نیم ساعت ادامه صحبت ایشان موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید.

امید سالار- در سال ۱۳۲۵ مجلیه ترقی دو هفتگی که از انتشارات ترقی هفتگی بود مسابقه‌ای درباره تلخ‌ترین خاطره برای خوانندگان خود ترتیب داد و به هر کس که تلخ‌ترین دقایق و لحظات بحرانی عمر خود را با بیان شیوایی می‌نوشت یک گلدان نقره جایزه می‌داد، دوشیزه شقاقی فرزند ارشد مرحوم شقاقی در شماره ۲۰ مورخ ۲۱ آذر ۱۳۲۵ مجله ترقی دو هفتگی (تلخ‌ترین خاطره) خود را بدین شرح به مجله نوشته و برنده جایزه گلدان نقره شده است اینک خاطره تلخ دوشیزه ثریا شقاقی) آقای مدیر:

این هم دردناک‌ترین و تلخ‌ترین و جانگدازترین خاطره من عمر کوتاه من که هرگز فراموش نخواهد شد.

ولی بگذارید پیش ازهمه چیز از یک دوشیزه ناکام فرانسوی که سال‌ها است پیکر مرمری خود را با یک عالم زیبایی و جوانی و آرزو در اعماق نهر آرام سن غرق کرده و جز چند صفحه آلوده به اشک و خون از دفتر یادداشتش یادگاری در دنیا به جای نگذارده یک جمله حساس در اینجا نقل کنم او می‌گوید) اگر در میان یک اقیانوس به وسعت دریای آتلانتیک سرشار از نور و نعمت و مامرانی شنا می‌کنید هرگز به اقبال خود مغرور نشوید زیرا یک شراره کوچک از غم زمانه کافی است که خرمن خوشبختی شما را خاکستر ساخته و آن اقیانوس مواج را یک باره خشک و سوزان سازد

آقای مدیر: من چهارده ساله دختری بودم که خود راز دختران روشن رخ و رنگین رخت آسمان هم سعادتمندتر می‌دانستم چون در سایه مهر و نوازش پدری مهربان به سر می‌مردم، آری پدر داشتم پدر نبود بلکه تاج مرصعی بود که به پیشانی من همچون قرص خورشید می‌درخشید پدر نبود بلکه امید من و سرمایه هستی من و بهانه زندگی من بود وی سرچشمه حیات و پدر من بود آری پدر من بود

من نخستین میوه عشق و جوانی او بودم و او حق داشت که با لطف و محبت بیشتری مرا فریفته و شیفته وجود خود سازد پدرم افسر ارتش و سرباز وطن خود بود و نشان و شمشیر خود را چون بت می‌پرستید و به خاطر مسئولیت خود همه چیز را فدا می‌کرد از تهران تا اصفهان از اصفهان تا سیمرم تاأ بالاخره چشم به فرمان مافوق داشت من که در دریای ناز و نعمت غرق بودم چه می‌دانستم که دست نامهربان روزگار با جان من چه می‌کند و از سفر اصفهان چه ارمغان به تهران خواهم آورد ناگهان از قربانگاه سیمیرم خبر رسید که محور خوشبختی یک خانواده در هم شکست و فرمانده رشید یک هنگ در جبهه شرف و افتخار به خاک و خون غلطید تا آن وقت نمی‌دانستم چه دارم فقط خود را همیشه شراب لذت و تمتع مست و مخمور می‌دیدم ولی همین که سایه اقبال پدر از بالای سرم کنار رفت و خود را با داشتن همه چیز فاقد همه چیز یافتم فکر کنید که یک دوشیزه ۱۴ ساله تا کجا به داشتن پدر محتاج است و او هر که باشد تا چه اندازه در خوشبختی وی تأثیر دارد

باری هر چه بود گذشت و هر که بود از دست رفت اینجا و آنجا این طرف و آن طرف از نعش آلوده به خونش سراغ گرفتیم و پنجه تمنا و تقاضا به دامن این و آن انداختیم که قربانی عزیز ما را به ما برگردانند باشد که بگذارند یک لحظه بر بالین غرق به خونش بنشینیم و یک دامن اشک و خون در کنای بیفشانیم ما از خونبهای شهید خود تنها به پیکره پاره پاره‌اش اکتفا کرده بودیم ولی آنها همان‌هایی که و برا به قربانگاه سوق داده بود و نامردانه هدف تیرش قرار داده بودند از انجام این خواهش کوچک ما سرباز زدند حتی رضا نداده بودند که تن خسته‌اش پس از سال‌ها سربازی و خانفشانی در آغوش تیره خاک در زیر بیابانی کوچک آرام گیرد اینجا عرض می‌کنم که تقصیر آنها نبود که نعش را پس ندادند برای این که نعشی وجود نداشت نعش قطعه قطعه شده بود و با خاک سمیرم مخلوط شده بود شما اگر در زندگانی عزیز خود را هم از دست داده باشید باز هم از روز من روزگار من خبر ندارید چون می‌توانید گاه و بیگاه در کنار آرامگاهش به زانو درآمده و یکدم با مزار وی به راز و نیاز بپردازید.

من چه بگویم که نه تنها پدر رشید نامدارم را از دست داده‌ام بلکه کوچکترین نشانی هم از وی در دست ندارم و نمی‌دانم مزار پدرم کجاست؟ می‌گویند که اندام مردانه‌اش پاره پاره شده و هر پاره در گوشه‌ای محو گردیده.

می‌گویند که به همراه گلوله‌ها و خمپاره‌ها در سرزمین وسیع سمیرم ناپدید شده می‌گویند و من نمی‌دانم چه می‌گویند آنچه می‌دانم این است که وی یک شعله از آه آتشین من بود و در یک نفس به دامن آسمان افتاد وی یک قطره اشک از چشمان من بود و آهسته بر خاک غلطید و آرام در کام تشنه زمین فرو رفت این هم نامه‌ای است که خانم زینت شقاقی به آستان مبارک اعلیحضرت همایونی عرض کرده است.

به خاک پای بندگان اعلیحضرت شاهنشاه و پدر تاجدار ارواحنافداه

هنوز خون سرهنگ شقاقی و چهارصد سرباز شجاع ایران در دل خانواده‌های داغدیده و بیکس‌شان می‌جوشد که قاتلین آنها می‌خواهند خود را به زور وکیل مجلس شورای ملی نمایند.

اعلیحضرتا:

آیا اجازه خواهید فرمود کسی که سر سربازان جان نثار شاه و میهن را با دست خود بریده پا به کرسی قانون‌گذاری کشور گذارد و شرافت و عدل و داد را لگدکوب گرداند.

اعلیحضرتا:

ما که غیر از درگاه خدا و آستان شاهنشاه خود جای دیگری برای تظلم و دادخواهی نداریم

اگر پادشاه با فرض محال خون سرباز خود را مطالبه نکنند و متمردین و آدم‌کشان را به سزای خود نرساند نشان جاوید چه اثری خواهد بخشید؟

اعلیحضرتا:

تا قاتلین کشتگان ما به کیفر خود نرسیده‌اند ما عزا داریم و لباس سیاه ما را فقط مرگ به کفن سفید مبدل خواهد نمود باز در اینجا یادداشت‌های زیادی بنده دارم که از یک قسمت آن چون وقت کم است صرف‌نظر می‌کنم یک چیزی که شاید آقایان ندانند این است که مرحوم ارباب شاهرخ پسر مرحوم ارباب کیخسرو که با پرنس ارفع بار و پا می‌رفته‌اند و کشته شده‌اند طبق سندی که بنده دارم یعنی عکسی که از آن مرحوم هست و به خط خود ارباب کیخسرو و زیرش نوشته شده است قابل مرحوم شاهرخ پسر ارباب کیخسرو پدر همین برادران قشقایی است‏ (صارمی- یکی دو تا نبوده است آقا) (سلطانی- جنایات دیگری هم در فارس شده با مدرک و سند) این عکس افسرهایی است که در واقعه سیمیرم شهید شده‌اند (عکس‌هایی را نشان دادند) (سلطانی- چه ربطی به لایحه دارد راجع به لایحه بفرمایید)

نایب رئیس- خارج از موضوع نیست بفرمایید

امید سالار- باز در اینجا بنده صورت‌هایی توانسته‌ام تهیه بکنم و آنچه بایستی بگویم این است که نویسنده حساس جوان فارس آقای راییم به من خیلی کمک کرده‌اند و ۸۰ فقره طبق مدارک موجوده با قید روز و ساعت و مقدار اموال مسروقه و افراد کشته شده را ما صورت داریم که از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۵ به وسیله برادران قشقایی در فارس صورت گرفته در نتیجه تمام این جنایات مرتکبین آنها با کمک دست‌های مرموزی که پیوسته حامی و طرفدار آنها بود یکی سناتور دو نفر وکیل مجلس و یک نفر رئیس مطلق‌العنان ایل گردید و دولت عملاً قتل و غارت و قیام علیه استقلال و تمامیت کشور را تأیید و تصویب نمود اینک حوادث سال ۱۳۲۲ که غارت و آدم‌کشی را به نام نهضت معرفی کردند از گفته و نوشته دیگران نقل می‌کنم یک قطعه کوچک از کتاب آقای نورزاد که ایشان هم مرد مطلعی از اهالی بوشهر هستند و به نام اسرار جنوب نوشته‌اند یک قسمت کوچکی از آن را که چند سطر است بنده می‌خوانم آنهایی که تصور می‌کنند نهضت جنوب به نفع ایران و به ضرر دموکرات آذربایجان بوده در اشتباه‌اند در حالی که این نهضت بر تجری پیشه‌وری و اعوان او افزود دست او را در عملیاتش بازتر و نقشه او را وسیع‌تر ساخت زیرا مدتی پس از خاتمه غایله نهضت جنوب بود که پیشه‌وری از رادیو تبریز پیام خود را خطاب به جمهوریت آذربایجان ایراد می‌کرد و اظهار می‌داشت که دیگر هیچ قدرت و نیرویی توانایی از بین بردن مرام و حکومت آذربایجان را ندارد ولی هنگامی که مردم غیور و میهن‌پرست آذربایجان پیش از رسیدن قوای نظامی شروع به قتل و کشتار غاصبین آزادی و هواخواهان آن نمودند پیشه‌وری و یارانش فهمیدند که پایه حکومت پوشالی آنها سست و در مقابل آزادی‌خواهان واقعی تاب مقاومت ندارند و آب و هوای آن طرف رود ارس را بهتر برای اقامت خود تشخیص داده و جان خود را از مهلکه به در بردند (صحیح است) و باز در سال ۱۳۲۵ در موقع غائله آذربایجان و کردستان که از مهمترین مخاطرات قرون اخیر برای تمامیت ارضی و استقلال ایران بود و به حمدالله با اهتمام و حسن تدبیر شاهنشاه معظم و فداکاری ارتش رشید ایران با بهترین طرزی اصلاح گردید از متجاسرین طرفداری و خان رسماً کمونیست می‌شود این تلگراف را کرده است به قوام‌السلطنه‏ (مشایخی- مرحوم قوام‌السلطنه) معذرت می‌خواهم به مرحوم قوام‌السلطنه که با اجازه آقایان می‌خوانم) جناب اشرف قوام‌السلطنه خبر حمله قوای دولتی به برادران آذربایجانی و کرد از رادیو تبریز منتشر شد با وجودی که رادیو تهران آن را تکذیب کرد ولی انعکاس فوق‌العاده بسیار بدی در روحیه عامه تولید نمود و یک نوع مقدمه برای تجدید دوران برادرکشی شاه سابق پیش‌بینی می‌نماید بدین معنی که جمعی مردم مفسده جو و برخی مأمورین دولتی که هنوز هوا و هوس تجدید دوران سابق را در سر می‌پرورانند و عمداً دست به تحریکات خانمان‌سوز زده و می‌خواهند امنیت را مختل و اصلاحات اساسی که شخص جناب اشرف در نظر دارند مهمل و معوق سازند (مسلم است که منظورش از برادران کرد و آذربایجانی خودش بوده نه برادران کرد و آذربایجانی واقعی از آنجایی که درجه میهن‌پرستی و درایت و کاردانی آن نخست‌وزیر معظم و مجرب بر همه مبرهن و آشکار بوده و زحماتی را که در این مدت کم زمامداری خود به منظور نجات کشور متحمل گردیده بر احدی پوشیده نیست لازم دانستم مراتب انزجار و تنفر مردم را از این قبیل مأمورین منفور به عرض رسانیده و جلب آنها را به پیشگاه محترم و مجازات درباره آنان خواستار و جلوگیری از برادرکشی که البته منظور ریاست محترم دولت است تقاضا می‌نمایم جناب اشرف باید بدانند که مادامی که همت‌تان مصروف اصلاحات و برقراری امنیت و به دست آوردن تمامیت ارضی و استقلال داخلی و خارجی کشور بوده و آزادی را که تاکنون در کشور معنی و مفهوم حقیقی نداشته برقرار می‌نماید ملت پشتیبان جناب اشرف می‌باشد و از هر نوع جانبازی و فداکاری دریغ و مضایقه نخواهیم نمود محمد ناصر قشقایی (خلاصه آن که از سال ۱۳۲۰ که از مرکز فرار کردند تا سال ۱۳۲۵ غارت کردند خراب نمودند سوختند کشتند و در نتیجه فارس را به روز سیاهی نشانیدند که هنوز به حال آرامش و اطمینان باز نگشته است و با کمال تأسف می‌گویم خانواده‌ای که از کشتار آنها داغدار و خانه‌ای که از غارت آنها خراب نشده باشد در همه استان وسیع فارس وجود ندارد (صحیح است) از آن به بعد تا مرداد ۱۳۳۲ از هر جریان کوچک یا بزرگی علیه استقلال کشور و قدرت دولت مرکزی به نفع خود استفاده و به پای هر آهنگ مخالفی که علیه مقدسات ملی ما به تحریک اجنبی‌پرستان ساز گردید خوش رقصی‌ها نمودند مثلاً در سه روزه شوم از ۲۵ تا ۲۷ مرداد به فوریت ۲ برادر که در خارج بودند به ایران حرکت و مفاد تلگرافاتی که از تلگرافخانه‌های شیراز و فیروزآباد، آباده، سیمیرم، شهرضا اصفهان و تهران در این چند روزه مخابره شده و اطلاع همه آقایان محترم که هنوز آن روزهای سخت را فراموش نفرموده‌اید شاهد زنده صحت عرایض بنده است در یکی از تلگراف‌هایی که از فارس مخابره کرده دولت را به حرکت تهران با هفتاد هزار نفر افراد مسلح تهدید نموده گمان می‌کنم بی‌تناسب نیست که استعلام شود در موقع خلع سلاح از این هفتاد هزار قبضه تفنگ چند قبضه آن را تحویل گرفته‌اند؟

از همه شنیع‌تر و برزاننده‌تر مفاد تلگرافاتی است که از تلگراف‌خانه مجلس مخابره شده (صحیح است) و شاید حتی مقامات انتظامی هم از آنها استحضار نیافته باشند و بهترین برهان عرایض بنده می‌باشد و لیکن با این که نقل کفر کفر نیست گفتن و خواندن آنها برای اینجانب و هر ایرانی خداپرست شاه‌دوست میهن‌خواه میسر نمی‌باشد (صحیح است) از آقایان محترم تقاضا می‌کنم در صورت امکان اصل آنها را قدم رنجه فرموده در تلگراف‌خانه یا رونوشت آنها را ضمن مدارک بنده ملاحظه فرمایند (خرازی- شما هر چه بفرمایید درست است جناب آقای امید سالار) چون بنده امکان ندارد آنها را تکرار کنم (صحیح است) این یک قسمت برای آقایان روزنامه‌نویس‌ها بد نیست که بدانند که عقیده خان نسبت به خلع سلاح چیست.

نایب رئیس- آقای امید سالار جنابعالی با مجلس صحبت بفرمایید با خارج صحبت ندارید

امید سالار- خوب من از خواندنش صرف‌نظر می‌کنم

نایب رئیس- نه می‌توانید بخوانید مقصودم این است که طرف صحبت شما مجلس شورای ملی است

امید سالار- اعلامیه‌ای است که خان صادر کرده چاپی است

هم میهنان عزیز بیش از دو ماه است که دولت قانونی و ملی شما را با کودتای خائنانه ۲۸ مرداد و به دستور اجانب سرنگون کرده‌اند و عده‌ای مزدور که خود را دولت می‌خوانند با اهام از بیگانگان و برای محو پیروزی‌های ملی شدن صنعت نفت بر جان و مال مردم چیره شده و به زجر و آزار و توقیف و تبعید ملیون و مبارزان راه استقلال وطن سرگرم می‌باشند بنده نمی‌خواهم بقیه‌اش را بخوانم ولی این عقیده ایشان است نسبت به دولت مرکزی، (صارمی- تف بر ایشان) و اما راجع به وطن‌فورشی و خیانت به زاد و بوم برادران قشقایی با سفارتخانه‌های بیگانه و مراجع فساد هر روزی که بر طبق مقتضای وقت آمد و شدها و روابط محرمانه داشته و بنا به اقتضای بوقلمون شکلی و بی‌پر نسیبی خود در هر موقع با مرجع و مقامی بند و بست نموده و حلقه نوکری اجانب را به گوش کشیده و حتی برخلاف رسم و آداب ایلیاتی و دهاتی و حق نان و نمک و آیین قدیم و قویم ایران آقای نوبخت را که جز اشتباه طرفداری از آنها تقصیری ناداشت و مهمان‌هایی که خودشان از کشور آلمان دعوت کرده بودند در سر سفره غذا دست بسته تحویل دشمن دادند و این جریان را در کتابی که چند صد هزار جلد چاپ شده ماژور شولته آلمانی به اطلاع دنیا رسانیده که هر ایرانی پاکدل شریفی را متأثر و شرمگین می‌نماید.

آقایان این کتاب‌ها وقتی در اروپا چاپ می‌شود چند هزار جلد چاپ می‌شود و به آیین مردانگی و آیین ایلمانی و جوانمردی ما لطمه بسیار شدیدی وارد می‌سازد در اینجا مناسب است به خارجیانی که شاید هنوز در اشتباه باشند اعلام شود که برادران قشقایی همان طور که چند سال بر اثر اشتباه کاری و اجرای سیاست ترسانیدن دولت به تظاهر واهی طرفداری چند صد هزار نفر فارسی و افراد ایل و مرغوب ساختن افراد فارسی و ایلیاتی با ادعای بی‌اساسی مساعدت دولت

و تعیین شدن رؤسای ادارات فارس به وسیله آنها حداکثر استفاده شخصی را نموده و به دولت و ملت خود خیانت کرده‌اند اطمینان داشته باشند این اشخاص وفا و عاطفه ندارند و خدای نخواسته در صورت پیش آمد ناگواری برای مملکت نه تنها قوای پارتیزانی تشکیل نداده و از جنوب دفاع نخواهند کرد بلکه چنان که سابقه و رسم آنان می‌باشد با چپاول و کشتار جدیدی تأمین آتیه نموده فرار را برقرار ترجیح خواهند داد و من امیدوارم مصداق این تجربه هیچ وقت برای کشور ما پیش نیاید.

صرف‌نظر از همه مطالب معروضه تکلیف بدهی‌های آنها به دولت که با فرع تاکنون بالغ بر ۱۴ میلیون تومان می‌شود چیست در این قسمت نیز برای روشن شدن مطلب به استحضار آقایان محترم می‌رسانم در سال ۳۴ که بنده به وسیله مجلس شورای ملی پرونده بدهی‌های نقدی و جنسی آنها را خواستم از وزارتخانه‌های دارایی انحصارات کشاورزی متجاوز از ۷۰ پرونده در این خصوص آوردند که پس از مطالعه مختصر مسترد شد و تازه اینها غیر از بدهی مسلمی است که به بانک‌ها دارند مثلاً بانک کشاورزی که اگر رعیتی دارایی خود را گرو گذارده و بخواهد برای ننقیه قنات یا احداث باغ و بهبود وضع کشاورزی فقط یک هزار تومان وام بگیرد با جواب منفی روبه‌رو شده و به عرض قبول تقاضا برای دریافت آن باید از مقررات سنگینی که از هفت خوان رستم مشکل‌تراست عبور نماید چندین میلیون ریال بدون جهت و بی‌آنکه بهانه‌ای برای اجرای مقررات بانکی داشته باشند به آنها وام داده است برای نمونه فروض آنها اجازه بدهید یک صورتی اینجا تهیه کرده‌ایم عرض بکنم این مثلاً مهمانی است که در کازرون به دست آنها افتاده است هزار قبضه تفنگ و چندین مسلسل سنگین و سبک و چندین قبضه اسلحه دیگر و مقداری فشنگ ۱۱۰۰ کیسه شکر این صورت جلسه رسمی است که با امضای آقای فهیمی فرماندار و رئیس دارایی و استاندار فارس به تاریخ ۱۸/ ۱۰/۲۵ بر حسب دستور شماره ۱۴۱۶۴- ۱/ ۱۰/ ۲۵ استانداری است ۲۲۶۶۵ کیسه شکر سفید و مقدار ۲۷ کیسه شکر سفید جاوه به وسیله کشتی فلان به گمرک وارد که در انبار گمرک موجود بوده مقدار ۲۲۶۶۵ کیسه بوده که مقداری از آن در موقع تحویل ریخته شده و پس از جمع‌آوری ۲۲۷۲۸ کیسه به وزن دو میلیون و یک صد و پنج هزار و پانصد و بیست کیلو بوده است همین طور شکرهای دیگر وارد شده که به موجب همین صورت مجلس رسمی بنا به مذاکراتی که در کمیسیون به عمل آمده در محوطه اداره گمرک توزیع و به شرح زیر تحویل گردیده این صورتی است که آقایان تمام را بین خودشان تقسیم کردند و تا امروز یک شاهی بابت قیمت این ۲۲ هزار کیسه شکر سفید نداده‌اند مطابق این صورت جزئی که عرض کردم چهارده میلیون تومان بدهی دارند که الان اگر بخوانم باز وقت زیادی‏ می‌گیرد صورت جز است که با اسم و رسم و نام پدر و نام خانوادگیش و چه جور برده‌اند و در کجا گرفته‌اند ما که می‌گوییم بودجه‌مان کم است و هر روز برای صد هزار تومان چقدر در فلاکت هستیم ۱۴ میلیون تومان امروز دولت علیه ایران از برادران قشقایی طلب دارد. به علاوه این که ناصرخان در موقع سناتور شدن پنجاه هزار تومان برسم مالیات پرداخت و این خود اعترافی است که نسبت به مالیات حقه سنواتی خود کرده و قاعدتاً می‌بایستی در سنوات بعد همه ساله پرداخته باشد و مسلماً نپرداخته است به واسطه طولانی شدن عرایض و احترام به موقعیت مجلس از ذکر مطالب مستدلی درباره خیانت‌های برادران قشقایی از کتاب‌های ایرانی) یادداشت‌های افراد خارجی که به ایران آمده‌اند (کتاب‌های آبی مربوط به وزارت خارجه انگلستان و روزنامه‌های کثیرالانتشار که همراه آورده‌ام خودداری نموده و تمنی می‌کنم که اگر از مجازات چهار برادر برای طرفداری از عالم عفو نمی‌رسد صرف‌نظر خواهد شد لامحاله در موضوع شده است توجه کامل مبذول فرمایید و یک مرتبه قسمتی از خزانه مملکت به جیب کسانی که درصدد نابود ساختن اعتبار دولت بوده‌اند ریخته نشده و از کشور خارج نگردد و باز مدارک دیگری هست که اگر بخواهم همه را عرض کنم وقت آقایان را می‌گیرد و بنا به دستور مقام ریاست به وقت دیگر می‌گذارم.

نایب رئیس- وقت می‌خواهید برایتان بگیریم

امید سالار- نه به حد کفایت عرض شد در خانه اگر کس است یک حرف بس است امیدوارم در توضیحاتی که راجع به پیشنهادها داده می‌شود باز اگر لازم باشد نکات دیگری را به عرض آقایان برسانم.

عمیدی‌نوری- اجازه می‌فرمایید توضیحی عرض کنم

نایب رئیس- بفرمایید

عمیدی‌نوری- (مخبر کمیسیون دادگستری)- فرمایشاتی که جناب آقای امید سالار فرمودند واقعاً نظر اجمالی به تاریخ قضیه و کارهای برادران قشقایی است و البته به جای خود تمام اینها صحیح است و بنده خیال می‌کنم از مجموع همین نظریات و دلایلی که فرمودند ما می‌توانیم نتیجه بگیریم که لازم است یک همچو قانونی تصویب شود یعنی دلایل و بیانات خودشان مشعر بر این است که باید با چنین کیفیتی فکری برای این کار بشود منتهی البته تصدیق خواهند فرمود اگر دیگران بد کردند ما نباید بد بکنیم در همین مجلس شورای ملی قانون غلطی به نام مصادره تصویب شد بعد هم لغو شد برای این که کار غلطی بود (صحیح است) ما هم نمی‌توانیم در مقابل یک اعمال بدی که به جای خود آن عمل بد باید تنبیه شده باشد و مجازات شده باشد (امید سالار- حالا هم دیر نشده است) ما هم کار بد بکنیم بنده خیلی خوشوقت شدم که وقتی لایحه دولت مطرح بود در کمیسیون دادگستری ما مخصوصاً لایحه را آوردیم آنجا قرائت شد رفقای کمیسیون دادگستری اینجا تشریف دارند در خود مقدمه لایحه دو جمله بسیار اساسی است که در ماده واحده نیست و بنده لازم می‌دانم که اینجا قرائت شود و در صورت مجلس درج شود اینجا گفته شده به رعایت مصالح عالیه کشور و آبادی و عمران فارس و بنادر دولت تصمیم گرفته است عشایر فارس را در نقاطی که اکنون محل سیر و چرای احشام آنها است سکونت بدهد و به کار کشاورزی مشغول کند یعنی نکته اصلی و اساسی در این لایحه این است که ما اسکان کنیم عشایرمان را و اینها را به کار کشاورزی وادار کنیم و مطلب مهمتر این است که تصور این نشود که املاک کسی را با این سوابقی که می‌گویید قانون می‌گذرد که املاک آنها را بگیرند برخلاف میل آنها بگیرند و بفروشند برای رعایت همین موضوع است که در مقدمه لایحه نوشته شده است با موافقت آقای محمد حسین قشقایی آقای محمدحسین قشقایی هم موافقت خود را برای فروش این املاک اعلام داشته‌اند و این نکته نشان می‌دهد دولت که یک چنین لایحه‌ای را آورده است و مجلس شورای ملی هم که با این گزارشی که چند کمیسیون رویش مطالعه کرده موافقت نموده حتی رعایت رضایت در خرید هم شده و با توجه به این نکات و این مقدماتی که فرمودید بنده معتقد هستم در اساس و در کلیات لایحه لزوم چنین لایحه‌ای به این کیفیت بیشتر باشد و رعایت جهات مختلف از نظر سیاست مملکت از نظر امنیت محل که فرمودند که آنها پارتیزان‌هایی نخواهند بود برای مصالح مملکت برای این که خود کشاورزان آنها و همان عشایری که اسکان شده‌اند از خاک خودشان و از مملکت خودشان دفاع بکنند لازم شد چنین لایحه‌ای بیاید و همین طور برای پرداخت بدهی‌های‌شان و این صورت‌هایی که فرمودید تمام این نکات در ضمن لایحه با رعابت موازین قضایی و قانونی پیش‌بینی شده و بنده معتقدم که این لایحه صحیح است هم جواب سیاسی هم جوانب امنیتی و هم جوانب قانونیش از نظر رعایت حق مالکیت هر کس محظوظ شده به این جهت بود که لازم بود این توضیحات را عرض کنم.

نایب رئیس- دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته به ورود در ماده واحده رأی می‌گیریم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.

۳ -اعلام تصویب صورت مجلس

نایب رئیس- چون عده کافی است صورت جلسه قبل را هم تصویبش را اعلام می‌کنیم

۴- بقیه مذاکره و خاتمه شور اول گزارش کمیسیون دادگستری راجع به خرید و تقسیم املاک ورثه اسمعیل قشقایی

نایب رئیس- ماده واحده مطرح است چون کسی اجازه نخواسته پیشنهادها قرائت می‌شود. آقایان توجه بفرمایید که مطابق آیین‌نامه پیشنهادها فقط قرائت می‌شود و به کمیسیون ارجاع می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم ماده واحده لایحه خرید املاک ورثه اسمعیل قشقایی به شرح زیر اصلاح گردد

ماده واحده- دولت مکلف است حداکثر در ظرف شش ماه کلیه املاک ورثه اسمعیل قشقایی صولت‌الدوله و متعلقات آن واقع در استان هفتم حتی آنچه را که در سال ۱۳۳۵ به بعد با دیگران به هر نحوی از آنحا معامله شده بر طبق قسمت الف از ماده ۱۶ قانون سازمان برنامه کارشناس انتخاب و بهای مناسبی تعیین و خریداری نموده و به ملکیت خود درآورد و سپس بین عشایری که اسکان می‌شوند و زارعین محل به استثنای اقوام طبقه اول و دوم ورثه اسماعیل قشقایی و مستخدمین و عمال آنها تقسیم و به همان بهای خرید به اقساط ده ساله به فروش برساند صارمی

امید سالار یک امضای دیگر پیشنهاد می‌کنم در تبصره ۱ ماده واحده خرید و تقسیم املاک ورثه اسماعیل قشقایی بعد از جمله در اختیار وزارت دارایی می‌گذرد عبارت ذیل اضافه شود که به ترتیب پایین به صاحبان آن پرداخت گردد یک ثلث نقداً در موقع تنظیم اسناد رسمی یک ثلث پس از یک سال و ثلث آخر پس از دو سال از تاریخ تنظیم سند

امید سالار- علی قوام- استخر و دو امضای دیگر

پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده خرید و تقسیم املاک ورثه اسمعیل قشقایی اضافه شود.

تبصره ۴- املاک بالا بین عشایری که اسکان می‌شوند و زارعین همان املاک به ترتیبی تقسیم شود که به هر خانوار بیش از میزانی که شخصاً بتوانند زراعت نمایند (بیست هکتار زمین با آب) داده نشود و خانه‌های شهری به ادارات دولت واگذار شود

امید سالار- علی قوام- استخر- کشکولی- مقام ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم جمله (براساس طرز تقویمی که در ماده ۱۶ قانون سازمان برنامه مقرر گردیده حذف و به جای آن براساس

ارزیابی عادله منظور شود)

دکتر بینا

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم که تبصره ۱ از ماده واحده لایحه مطروحه به ترتیب زیر اصلاح شود

تبصره- پرداخت بهای املاک خریداری پس از احتساب بدهی‌های ورثه مذکور به دولت به اقساط ده ساله که هر سال جز بودجه کشور منظور خواهد شد به عمل آید و در مقابل وجوه حاصله از فروش املاک مزبور به خزانه‌داری کل به حساب درآمد متفرقه منظور می‌گردد املاک تقسیم شده تا پرداخت کلیه اقساط بدهی در وثیقه دولت باقی می‌ماند

تبصره ۲- حذف می‌شود دکترامیر حکمت

مقام ریاست معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم که املاک ورثه قشقایی مصادره شود ابراهیم پردلی مقام ریاست معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم که املاک ورثه قشقایی به افراد عشایر قشقایی فروخته شود ابراهیم پردلی

مقام ریاست معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم که در مدت یک سال دولت مسئول باشد املاک ورثه قشقایی را بین افراد عشایر تقسیم نماید ابراهیم پردلی

ریاست معظم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در ماده واحده قبل از کلمه خریداری در پرانتز قید شود. (بدون سود)

فلیکس آقایان

پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به لایحه خرید و تقسیم املاک ورثه اسماعیل قشقایی اضافه شود.

تبصره ۳-ورثه صولت‌الدوله قشقایی تا سی سال حق اسکان و تملک در استان فارس ندارند و در صورت سکونت دولت مکلف است آنها را به نقاط دیگر مملکت انتقال دهد و در صورت تملک مورد علاقه و ملک آنها به ترتیب این قانون از ملکیت آنها خارج شود

امید سالار- استخر صارمی- علی قوام- کشکولی

نایب رئیس- پیشنهادها و لایحه برای شور دوم به کمیسیون ارجاع خواهد شد

۵- طرح و تصویب یک فوریت گزارش کمیسیون راه راجع به اجازه استخدام تا پنجاه نفر مهندس راه‌سازی

نایب رئیس- گزارش کمیسیون راجع به اجازه استخدام عده‌ای متخصص جهت وزارت راه مطرح است گزارش کمیسیون‌ها قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد)

گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی

کمیسیون راه در جلسه مورخه ۱۶ تیر ماه ۳۶ لایحه شماره ۴۵۴۳ دولت راجع به اجازه استخدام تا پنجاه نفر مهندس و تکنسین ایرانی متخصص در امور راه‌سازی و ساختمان را با حضور آقای وزیر راه رسیدگی و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- به وزارت راه اجازه داده می‌شود که تا پنجاه نفر مهندس متخصص و تکنیسین ایرانی در رشته‌های مختلف راه‌سازی و ساختمان و همچنین تعداد مورد احتیاج میکانیسین و کمک میکانیسین و متخصص عمل برای به کار انداختن و بهره‌برداری از ماشین‌های جدید راه‌سازی و راه‌داری به طور پیمانی استخدام نماید میزان حقوق میکانیسین و سایر متخصصین عمل بر پایه اطلاعات علمی و عملی آنها در به دو ورود و خاتمه دوره آموزشگاه تعیین خواهد شد.

تبصره- آیین‌نامه میزان حقوق افراد و شرایط استخدام آنها از طرف وزارت راه تهیه و پس از تصویب کمیسیون راه استخدام مجلسین مورد عمل و اجرا گذارده خواهد شد.

مخبر کمیسیون راه (مهندس فروهر)

گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون بودجه در جلسه ۲۹ آبان ماه ۱۳۳۶ با حضور آقای معاون وزارت راه لایحه اجازه استخدام ۵۰ نفر مهندس و تکنیسین ایرانی برای وزارت راه را مورد رسیدگی قرار داده و با گزارش کمیسیون راه موافقت نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد

مخبر کمیسیون بودجه (مشایخی)

گزارس از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام در جلسه ۲۵ مهر ماه ۱۳۳۶ با حضور تیمسار سرلشگر انصاری وزیر راه به لایحه اجازه استخدام مهندس و مکانیسین برای وزارت راه رسیدگی و پس از مذاکرات لازم خبر کمیسیون راه را تأیید و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد

مخبر کمیسیون امور استخدام- احمد مهران

نایب رئیس- پیشنهادی برای یک فوری بودن این گزارش رسیده که قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

امضاکنندگان ذیل تقاضا داریم گزارش مربوطه به استخدام ۵۰ نفر مهندس و تکنیسین وزارت راه با قید یک فوریت مطرح شود دولت‌آبادی. اقبال. دکتر مشیر فاطمی. بهبهانی. سعید مهدوی. کیکاوسی. معین‌زاده. برومند. دکتر پیرنیا. محمود ذوالفقاری. دکتر دادفر. کشکولی. رحیم دادگر. مهندس جفرودی. حشمتی. صفاری. مشایخی. دکتر امیر نیرومند. فخر طباطبایی. دهقان. خزیمه علم. امید سالار. استخر و چند امضای دیگر

نایب رئیس- مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) باید رأی گرفت، رأی می‌گیریم به فویت گزارش آقایانی که با فوریت موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. حالا کلیات لایحه مطرح است آقای مهندی فروهر یک نظر کوچکی که لازم بود بفرمایید که اصلاح شود تا در کلیات صحبت شود

مهندس فروهر (مخبر کمیسیون راه)- راجع به اصل لایحه بنده لازم نمی‌بینم توضیح عرض کنم چون راه‌های کشور به وضع خیلی اسفناکی افتاده بود که همه آقایان اتومبیل‌های‌شان کم و بیش خراب شده بود (مهندس اردبیلی- حالا هم همین طور است) خوشبختانه برای رفع همین نقصه وزارت راه موفق شد از محل استقراضی ماشین‌آلات راه‌سازی و راه‌داری از خارجه تهیه کند که به این وضع خاک‌بازی و عمله و بیل و خاک هوا کرده خاتمه داده شود و به وسیله ماشین‌آلات این راه‌ها از طریق مکانیزه شده شن‌ریزی شود مسطح شود تا چندین سال دیگر که انشاءالله راه‌ها آسفالت خواهد شد لااقل این راه‌های خاکی و شنی قابل عبور باشد این است که بنده فکر کردم که همه آقایان محترم موافق خواهند بود که این مجوز استخدام متخصصین و مهندسین به دست وزارت راه داده شود که بتوانند زودتر از این ماشین‌آلاتی که یک پارتی‌اش آمده و پارتی‌های دیگرش در راه است استفاده کنیم و از این وضع اسف‌انگیز رهایی پیدا کنیم یک جمله‌ای به این ماده واحده بعد از جمله مکانیسین و متخصصین موجوده قرار است اضافه شود که بنده از طرف کمیسیون موافقم با این که در سطر سوم ماده واحده بعد از کلمه کمک مکانیسین و متخصصین عمل اضافه شود به تناسب وسایل موجود این است که اگر وزارت راه موافقت با این اصلاحات بکند ممکن است منظور شود و این را خواستم قبل از این که کلیات مطرح شود عرض کرده باشم (یکی از نمایندگان- روشن نشد) عرض کنم در سطر سوم ماده واحده بعد از کلمه مکانیسین و متخصص عمل اضافه شود و به تناسب وسایل موجوده یعنی راننده‌ها تا حدی متناسب با ماشین‌آلات باشند که به طور کلی این طور تعبیر نشود که وزارت راه حق استخدام مهندس و متخصص الی غیرالنهایه دارد.

نایب رئیس- آقای دکتر شاهکار مخالفید؟ (دکتر شاهکار- موافقم) آقای عمیدی‌نوری‏

عمیدی‌نوری- مخالفم

نایب رئیس- بفرمایید

عمیدی‌نوری- در دو سال قبل جناب آقای وزیر راه که بنده از نظر راه‌های مازندران اغلب خدمت‌شان مزاحم بوده‌ام و تقاضا می‌کردم که فکری برای راه‌های مازندران بشود می‌فرمودند که با وسایل مکانیزه برای راه‌های کشور فکر کرده‌ایم و به زودی این موضوع حل خواهد شد و لطف‌شان راه هم نسبت به راه‌های مازندران تشکر می‌کنم که در درجه اول ابراز فرمودند به دلیل این که این واحدهای مکانیکه که گویا در حدودی بیش از ۱۰ میلیون دلار می‌باشد ۱۰ میلیون دلار هم اعتباراتی برای این موضوع از امریکا در نظر گرفته شده که این واحدهای مکانیکی خریداری بشود و برای راه‌های تمام استان‌ها بیاید از این واحدهای مکانیکی به مازندران در درجه اول مرحمت فرمودند و دو سال پیش بنده در زمستان خدمت‌شان بودم بعضی از نمایندگان محترم جناب آقای توماج هم تشریف داشتند رفتیم و جشنی هم آنجا گرفته شد برای افتتاح چنین کار بزرگی که البته در مملکت ما بی‌سابقه بود و خیلی هم تشکر کردیم ماشین خیلی بزرگی هم آنجا در یکی از گاراژهای اول راه در ساری بود و ما هم امیدوار بودیم با آمدن یک چنین واحد مکانیکی که دو سال پیش رفتیم خدمت‌شان و آنجا دیدیم و موجود بود راه‌های مازندران به نحوی خوب خواهد بود که اغلب آقایان در ایام عید و ایام تعطیل که تشریف می‌برند راحت خواهند بود از آن طرف برنامه دیگری هم خوشبختانه برای راه‌های مازندران به وجود آوردند برنامه آسفالت که ما امیدوار بودیم با این برنامه استفاده از واحدهای میکانیکی و با آن برنامه استفاده از آسفالت با اعتبارات البته با یک نظم معین این راه‌ها جلو برود و یک موقعیتی لااقل در یک استان و یک قسمت از راه کناره به وجود بیاید ولی با وجود این که مدتی است می‌گذرد بنده گاهی هم درباره همین راه‌های مازندران گرفتار می‌شدم و مراجعه به رئیس راه مازندران می‌کردم که آقا ما یک واحد مکانیکی داریم موجود بود در مدمت تیمسار معظم شرفیاب شدیم و زیارت کردیم این چه شد بنده اغلب می‌دیدم که این واحد مکانیکی همان طور در گاراژ هست ولی راه به همان وضعیت خاکی باقی می‌ماند و مأمورین مشغول خاک پراندن بودند و از آن واحد مکانیکی استفاده نمی‌شد بنده از روی این تجربه‌ای که داشتم و دارم خواستم که در این موقع که این لایحه بسیار خوب مطرح است تذکر داده باشم حالا که این لایحه است چرا این لایحه را صحیح‌تر و وسیع‌تر و منظم‌تر ننوشته‌اید که فردا باز ما گرفتاری پیدا نکنیم که از این ۱۷ میلیون دلار استفاده شود واحدهای مکانیکی بیاید در تمام استان‌های ایران ولی بعد معلوم نباشد که آن مکانیسین‌ها و آن متخصصنی در چه حدی و با چه میزاین و برای چه قسمت‌هایی هست چون لایحه هم مبهم نوشته شده ۵۰ نفر متخصص و مهندس ایرانی و بعد هم قسمت‌های دیگر نوشته تعدادی از فلان و بعد هم همان طور حقوقش را معلوم نکرده و عطف به آیین‌نامه کرده است بنده یکی از معایبی که اخیراً در طرز قانون نویسی خودمان می‌بینم دیروز هم در کمیسیون بازرگانی راجع به تعرفه گمرکی بحث کردیم این است که اصول اساسی که مجلس باید تصویب کند این را در لوایح اسمش را می‌گذارند آیین‌نامه و بعد هم آن آیین‌نامه را می‌دهند به کمیسیون تازگی راهی پیدا شده که قبل از تصویب کمیسیون اجرا می‌شود یعنی می‌گویند به محض این که آیین‌نامه را دولت به کمیسیون داد اجرا می‌شود بنده معتقدم که بهترین امری که مجلس شورای ملی دخالت دارد و امور مالی است که از وظایف مختصه مجلس شورای ملی است این است که این امور بایستی در متن قانون باشد و از تصویب و طرح در پیشگاه مجلس شورای ملی بگذرد نه این که اینجا ذکر شود اولاً ماده واحده یک کلی است تا ۵۰ یک رقم مشخصی است مطلب معلوم است بعد می‌رسد به تعداد بعد هم حقوقش معلوم نیست می‌گویند طبق آیین‌نامه‌ای که بعداً تهیه می‌شود (اقبال- کدام آموزشگاه) همین طور که فرمودید کاملاً صحیح است موضوع آموزشگاه آن هم مبهم است به طور کلی لایحه یک ابهاماتی دارد جناب آقای وزیر راه فعالیت زیادی دارند و این را نمی‌شود منکر شد که ایشان واقعاً در کار خودشان جدی هستند ولی ما معتقد هستیم که این وسایل کار روشن و واضح اگر در لوایح قانونی نوشته شود هم دست خود دولت و جناب آقای وزیر راه بازتر خواهد بود و هم ما در آینده می‌توانیم بگوییم آن کارهایی را که شما می‌خواستید به سرعت از مجلس گذشت حالا با این ۱۷ میلیون دلاری که برای مملکت پیدا شده و این لایحه امروز تصویب می‌شود اقلاً در یک مدت معین و به سرعتی با یک برنامه منطقی این راه‌ها اصلاح شده تحویل شود این بود عرض بنده‏

نایب رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی

دکتر مشیر فاطمی- بنده می‌خواستم به نام موافق لایحه یکی دو تذکر داده باشم قسمت اول جناب آقای عمیدی‌نوری فرمودند که این حقوقش را معین نکرده‌اند تا الان اغلب نمایندگان محترم مراجعاتی دارند به وزارت راه و متأسفانه جناب آقای وزیر راه مهندسین کافی در اختیار ندارند مهندسین خوب ایرانی هم نمی‌روند وزارت راه و می‌روند در شرکت‌های مقاطعه کاری کار می‌کنند و یا در شرکت‌های خصوصی و ۵ تا ده برابر حقوق وزارت راه را می‌گیرند این است که اینجا نمی‌توانند به طور کلی معین کنند که چقدر باید حقوق بدهند چون ایشان باید بگردند ببینند کسی را پیدا می‌کنند برای وزارت راه یا خیر بنده خیال می‌کنم این طور باشد اما آنچه که بنده می‌خواستم حضور آقایان نمایندگان محترم و جناب آقای وزیر راه عرض کرده باشم این است که این وسایل را می‌خریم و می‌آوریم و می‌خواهیم راه‌های مملکت درست بشود اما اشکال عمده ما این است که حساب‌های راه‌سازی و اعتبارات راه‌سازی متأسفانه متمرکز نیست همین الان دلیل عرض می‌کنم راه‌آهن چرا پیشرفت کرده چرا آقای وزیر راه و وزارت راه موفق شدند با کمک سازمان برنامه راه مشهد را تمام کنند و راه تبریز را هم دارند تمام می‌کنند برای این که این اعتباراتش تمرکز دارد و دستورات‌شان همه اجرا می‌شود اما متأسفانه در کار راه‌سازی اعتبارات متمرکز نیست بنده می‌خواهم از جناب آقای وزیر تقاضا کنم با هیأت دولت مذاکره بفرمایند با سازمان برنامه مذاکره بفرمایند یک کمیسیون مشترکی درست کنند در سازمان برنامه تحت نظر وزیر راه و کل اعتبارات راه‌سازی مملکت را بیاورند تحت نظر این کمیسیون و این کمیسیون بتواند اتخاذ تصمیم کند الان برای هر راهی که می‌خواهند بسازند یک مقداری توی حساب آسفالت است یک مقداری توی حساب راه‌سازی است یک مقداری توی حساب سازمان برنامه است اصلاً جمع و جور کردن این حساب کار حضرت فیل است باید فکری کنید یک لایحه بیاورید در مجلس من خیال می‌کنم فوراً در مجلس تصویب می‌شود که تمام اعتبارات راه‌سازی تحت نظر یک کمیسیون یا نمایندگان سازمان برنامه و نظارت وزیر راه باشد که بتوانند تمام اعتبارات آنجا را جمع کنند. یک مطلب دیگری که بنده می‌خواهم استفاده کنم و عرض کنم این موضوع به خفیفاتی است که متأسفانه در کارهای ساختمانی وزارت راه پیش وی آید و بنده با این تخفیف‌ها مخالفم یعنی وزارت راه می‌آید یک راهی را برآورد می‌کند صد هزار تومان بعد یکی می‌آید می‌گوید بنده ۴۵ هزار تومان کم می‌کنم و با ۵۵ هزار تومان می‌سازم مطابق قانون هم باید بدهند همین آدمی که پیشنهاد می‌دهد این خطرناک‌ترین کارها است آخر اگر مهندسین صد هزار تومان برآورد کرده‌اند این چطور می‌تواند با ۵۵ هزار تومان تمام کند؟ یا مقاطعه کار خدای نکرده تویش می‌خورد یا مهندسین اشتباه می‌کنند این رویه باید تجدیدنظر درش بشود ۵ درصد دو درصد ده درصد قابل قبول است هیچ جای دنیا این سیستم نیست آقا اگر در امریکا در آلمان اگر واحد را صد درنظر گرفتند اگر کسی بیاید بگوید من بیست درصد تخفیف می‌دهم می‌گویند برو تو می‌خواهی تقلب بکنی حقه‌بازی بکنی در هر صورت باید فکر این کار را کرد در هر حال این مطلب تمرکز حساب‌ها بسیار مهم است و اگر شما دو هزار ماشین دیگر بیاورید و حساب‌هایتان متمرکز نباشد و بودجه‌تان تحت نظر کمیسیون معینی نباشد که بداند چه دارد راه‌های کشور درست نخواهد شد بنده امیدوارم با این زحماتی که جنابعالی می‌کشید و صبح تا شب مشغول راه‌ها هستید یک کاری بکنید که این حساب‌هایتان در یک جایی متمرکز باشد تا واقعاً بشود یک کار حسابی کرد

نایب رئیس- جناب آقای وزیر نظری دارید بفرمایید

وزیر راه (سرلشگر انصاری)- بنده از تذکراتی که جناب آقای عمیدی‌نوری و جناب آقای دکتر مشیر فاطمی فرمودند بی‌نهایت سپاس گزارم منظور وزارت راه از تقدیم این لایحه به دست آوردن وسیله نگاهداری و به کار انداختن لوازم مکانیکی است که متاسفانه تا به حال نداشتیم یا اگر داشتیم بسیار ناچیز بود دو سال قبل که جناب آقای عمیدی‌نوری تشریف فرما شدند به مازندران منظور افتتاح یک کارگاهی بود که بتوانیم تعمیرات بسیار کوچکی را آنجا انجام دهیم و ضمناً ما دارای یک کامیون و سه بولدوزر بودیم تصدیق می‌فرمایید که نگاهداری راه‌های یک استان با این وسایل بسیار مشکل است اشکال دیگری که خود جنابعالی به آن توجه فرمودید ما درگذشته به یک راننده در حدود ۲۵۰ تومان حداکثر با فوق‌العاده و تمام مزایا می‌دادیم در صورتی که در کارهای مشابه همان راننده در حدود هفتصد تومان پول می‌گرفت بلافاصله اینها ترک خدمت می‌کردند و ما هم با هیچ وسیله‌ای نمی‌توانستیم آنها را وادار کنیم که بمانند خوشبختانه با استفاده از محل این قرضه وسایل کافی در نظر گرفته شده اخیراً از راه‌های مازندران بازدیدی به عمل آمد و ملاحظه فرمودند در حدود ۱۵۰ کیلومتر یک نفر عمله وجود ندارد و با بولدوزرهای کوچک این کار انجام می‌شود و بنده امیدوارم که به زودی در تمام راه‌های کشور این کار صورت بگیرد حالا استدعای بنده این است که توجه بفرمایید که با تصویب این لایحه وزارت راه بتواند وظایف خودش را انجام بدهد راجع به فرمایشات جناب آقای دکتر مشیر فاطمی بنده صددرصد فرمایشات ایشان را تصدیق می‌کنم و امیدوارم که موضوع راه‌سازی و این موضوع مناقصه و تخفیفاتی که بعضی مقاطعه کاران می‌دهند جلوگیری شود.

نایب رئیس- آقای صدرزاده

صدرزاده- یکی از مهمترین وسایل پیشرفت یک مملکتی مسئله ارتباطاتش است (صحیح است) تا مسئله ارتباطات یک وضع عملی و منظمی انجام پیدا نکند هیچ کاری پیش نخواهد رفت بنده خیلی متأسف هستم با این که هر قانونی راجع به وسائط نقله به مجلس می‌آید مجلس شورای ملی با حسن نظر تصویب می‌کند ولی آن نتایجی را که باید در این موضوع بگیریم از تصویب این قوانین نمی‌گیریم مثلاً بنده حوزه انتخابی خودم را عرض می‌کنم ملاحظه بفرمایید در استان پهناوری متر فارس راجع به راه‌های اساسیش یک راهی بنا بود که اهواز را به فارس متصل کند چند سال است می‌گذرد و هنوز از مرحله مطالعه به مرحله عمل نرسیده است و خود جناب آقای وزیر راه هم بر این قضیه گواهند واقعاً ما نمی‌دانیم در مقابل این قوانینی که هر روز با کمال سهولت تصویب می‌کنیم وجدان خودمان را چه جور آرام کنیم چندی قبل از این در خدمت جناب آقای وزیر راه بودیم با یک جمعی از نمایندگان محترم فارس راجع به فرودگاه شیراز آنجا صحبت شد. آن وقت تیمسار اشتوداخ هم رئیس این قسمت در آنجا بودند. بنده عرض کردم این فرودگاه جدیدی که شما می‌خواهید برای فارس تهیه کنید چند سال طول می‌کشد؟ گفتند چهار سال طول می‌کشد. گفتم از حالا تا چهار سال تکلیف این فرودگاه شیراز چیست؟ این فرودگاه فعلی اگر مورد احتیاجتان هست اقلاً در عرض چهار سال که باید از این استفاده کنید یک مبلغی خرج این بکنید که در زمستان طیاره بتواند آنجا فرود بیاید و اسباب قطع ارتباط نشود، البته ایشان هم پیشنهادی کردند به وزارت راه و بالاخره زمستان آمد. دیشب همه آقایان در روزنامه اطلاعات خواستند که راه به واسطه برف و باران از یک طرف مسدود شده و فرودگاه هم چون آسفالت نشده و وسایل نداشته است و برف و باران بوده است طیاره‌ای که آمده می‌خواسته برگردد و نمی‌توانسته است به زمین بنشیند! آخر آقا ملاحظه بفرمایید این وضع تأسف‌آور است و تحملش زیاد مشکل است که یک استانی در موقع زمستان که باید ارتباط داشته باشد تنها یک فرودگاه داشته باشد و آن هم طوری باشد که به هیچ‌وجه من‌الوجوه نتواند در آنجا طیاره‌ای فرود آید و در حقیقت وسایل ارتباط قطع بشود، بنده در حسن نیت جناب آقای وزیر راه هیچ تردیدی ندارم و حقیقتاً ایشان هم خیلی کوشش می‌کنند، خیلی سعی می‌کنند که این کارها به نحو بهتری انجام بدهند ولی متأسفانه در نتیجه و عمل آن طوری که ما انتظار داریم کاری از پیش نمی‌رود، بنده می‌خواستم

از ایشان تمنی کنم که در این قسمت یک توجهی بفرمایند. و اما راجع به راه‌ها این مطلب درست است که ما محتاج به مهندسین و متخصصین خارجی هستیم و باید استخدام کنیم و باید حقوق کافی به آنها بدهیم و این که هر چیز ارزانتر باشد آن را در دست بگیریم این کار صحیح نیست این مثلی است عوامانه که از پیش می‌گفتند هیچ ارزانی بی‌علت نیست و هیچ گرانی بی‌حکمت نیست این درست است من باب نمونه ملاحظه بفرمایید چقدر پول برای تعمیر این راه قم خرج شده در صورتی که اگر از روز اول این را با یک مبلغ بیشتری ساخته بودند به هیچ‌وجه این قدر مخارج تعمیر برنمی‌داشت راجع به این اشخاصی هم که فرمودند جناب آقای وزیر راه فرمودند که بیشتر آنها در جاهای دیگر مشغول خدمت هستند و ما نمی‌توانیم اینها را با پول کمتری به کار بگماریم این صحیح است ولی یک نکته هست جناب آقای وزیر راه و آن این است که این اشخاص با حقوق بیشتر در دستگاه‌های خصوصی بیشتر از آنها کار می‌کنند و متأسفانه این اشخاص ممکن است با حقوق کافی و بیشتر بیایند در دستگاه وزارت راه ولی اگر درست بازرسی نشود و درست مراقبت نشود از وجود اینها آن استفاده‌ای که باید بشود نمی‌شود در پایان این ماده بنده دیدم نوشته است میزان حقوق این مکانیسین و سایر متخصصین عمل بر پایه اطلاعات علمی و عملی آنها در به دو ورود و خاتمه دوره آموزشگاه تعیین خواهد شد از ماده این طور استنباط می‌شود که باید یک دوره آموزشگاهی را آنجا طی کنند که بر اساس آن تعیین حقوق بشود ولی هیچ معین نشده است که دوره آموزشگاه چقدر است و در کجا تشکیل می‌شود بچه نحو تشکیل می‌شود شرایط ورود به آموزشگاه چیست، شرایط طی کردن آن چیست این نکات در اینجا ذکر نشده است و اگر منظور این است که در آیین‌نامه این نکات تذکر داده بشود خوب بود این نکات ضمن تبصره‌ای در این لایحه گنجانده می‌شد در هر حال بنده راجع به وضعیت ارتباط راه‌ها به خصوص در قسمت فارس و در قسمت فرودگاه به هیچ‌وجه نمی‌توانم اظهار رضایت کنم و گامان می‌کنم‏ وزیر محترم راه به من حق بدهند و در طی این مدت هم خیلی زیاد نمایندگان فارس مزاحم بودند و اغلب در جلسات شرکت کرده‌اند و خلاصه به فارس ۳ چیز داده شده است یکی فرودگاه به این کیفیتی که ملاحظه می‌فرمایید یکی اتصال راه شیراز به اهواز به آن کیفیتی که عرض کردم یکی هم سد درودزن است که شانزده هفده سال است حرف می‌زنند و هنوز عملی نشده است

نایب رئیس- آقای دکتر شاهکار

دکتر شاهکار- بنده خوشوقتم که در پشت این تریبون عرض کنم که در سال گذشته موقعی که بودجه اینجا مطرح بود من تذکراتی راجع به راه‌سازی دادم و از آقای وزیر راه تقاضا کردم که به این مطالب توجه بفرمایید، در آن موقع جناب آقای وزیر راه به من فرمودند که این مطالب که تذکر دادی مورد نظر است و انجام خواهد شد و الحمدالله دیدیم که یک وزیری بعد از چند ماه قولی که داده بود به مرحله عمل رسانیده، پیشنهادش را در مجلس شورای ملی مطرح کرد، به عقیده بنده وزیر راه مثل وزیر فرهنگ جایش در تونل‌ها است، در راه‌ها است، در محل کارگاه‌ها است، همان طوری که وزیر فرهنگ محلش در مدارس است، در جاهای تعلیم و تربیتی است، من شرافتمندانه باید اقرارکنم که وزیر فعلی راه این برنامه را عمل کرده است، چندی پیش که من رفتم به استان عزیز آذربایجان از مراغه که خواستم بروم به تبریز این شانس برای من رخ داد که از کنار راه‌آهن بروم رفقای عزیز آذربایجانی، واقعاً برای من منتهای خوشوقتی بود وقتی دیدم کارگرهای ایرانی به سرپرستی وزیر راه با نهایت جدیت و علاقه مشغول انجام این راه هستند و من امیدوارم در آتیه نزدیکی تهران به وسیله راه‌آهن به تبریز وصل بشود و این قدم بزرگ برداشته بشود البته اینجا هم جای انتقاد است هم جای تشویق کارهایی که عملی شده است و به مرحله عمل درآمده است باید بگوییم و تشویق کنیم یکی از مطالب همین بود که من خدمت آقای وزیر راه از پشت تریبون عرض کردم گفتم که آقا ما نمی‌توانیم با عمله و بیل و خاک و این چیزها کاری انجام بدهیم ما وسایل مکانیکی می‌خواهیم این وسایل مکانیکی آمده و این لایحه هم به مجلس تقدیم شده است، من راجع به خود مطلب یک تذکراتی داشتم که واقعاً دیدم جناب آقای صدرزاده آن تذکرات را اینجا دادند البته آقا این تذکر را خواهید داد که منظور از آموزشگاه چیست، مطلب دومی که در لایحه هست و بنده به عنوان موافق دارم صحبت می‌کنم این قضیه استخدامی است و باز این مطلب را آقای صدرزاده تذکر فرمودند به محض این که اسم شخص شد عبدالرحیم و محمد نقی این امر نباید سبب بشود که شخصیت و والرش از بین برود یکی از خارجیان می‌گوید ما اینقدر پول نداریم که جنس ارزان بخریم عرض کنم مهندسین ایرانی هستند، تشخیص صلاحیت با شماست از این آقایان حداکثر استفاده را بکنید، به خصوص که ما دیدیم اشخاصی به اسامی به بمباستیک Bombastique آمدند اینجا به اندازه یک پول به درد ما بخوردند آمدند پول‌هایمان را به هدر دادند و رفتند امروز اگر وزیر راه در یک مجلس بیاید بگوید که از مهندسین و متخصصین ایرانی استفاده کنیم باید به او تبریک بگوییم و بگوییم حداکثر اختیار را به تو می‌دهیم ارزش اینها را داشته باش در برابر این حرف‌هایی که آقایان می‌زنند و اغلب حرف‌هایشان صحیح است باید حقوق کافی به اینها بدهیم و شخصیت را طوری بالا ببریم که کار کنند، مطلب سومی که آن روز عرض کردم و حالا هم می‌خواهم عرض کنم این است که ما باید در هر کاری مخصوصاً در کارهای تکنیکی‌مان بودجه برنامه‌ای داشته باشیم، اگر این بودجه برنامه‌ای عملی بشود آقای وزیر پول می‌خواهند بگیرند پشت تریبون می‌گویند که از هشت ماه پیش مجلس شورای ملی به من اجازه ۱۵ میلیون تومان دادند، این ۱۵ میلیون تومان را کار کردم و این نتیجه‌ای است که برای تو آوردم اگر این قسمت عملی بشود مطمئن باشید هم مجلس در بودجه اشکال نخواهد کرد و هم مردم مالیات بده واقعاً با میل مالیات می‌پردازند، اما وقتی پول را بدهند بدون این که حسابش را بدانند و ترکیب پول را ببینند نخواهند داد و جریاناتی اتفاق خواهد افتاد که ملاحظه فرموده‌اید، چیزهایی هست که کنترلش خیلی آسان است، امروز قیمت یک کیلومتر راه معلوم است چقدر است به بهترین وجهی که مصرف بشود من خیال می‌کنم در حدود ۳۰۰ هزار تومان مهندس فروهر حداکثر) دیگر بهتر، البته از این عددی که من گفتم اتخاذ سندی نفرمایید چون در این قسمت بنده به کلی عامی هستم ولی همان طوری که آقای مخبر فرمودند حداکثری که گفتند این مبلغ است فرض بفرمایید صد کیلومتر است صد تا سیصد هزار تا، این را بودجه گرفتیم و بعد هم این مقدار کار کردند نه این که به قول آقای عمیدی‌نوری آمدند برای مالابراتوار خاک معرفی کردند بعد هم معلوم بشود که این پول‌های ما کجا رفته است از آقای وزیر راه استدعا می‌کنم همان طوری که حداکثر فعالیت را می‌کنند و امیدوارم موفق باشند من نمی‌خواهم در پشت این تریبون اهمیت مواصلات را عرض کنم این مطلبی است که همه آقایان می‌دانند و می‌دانند که راه‌سازی چه اهمیت و اعتباری برای مملکت دارد، این را توجه بفرمایید راجع به پولی که داده می‌شود چه مصرفی می‌شود و گزارش آن را بدهید بگویید که ۱۵۰ میلیون ریال، پانزده میلیون تومان پول دادند تقسیم بر سیصد هزار تومان می‌شود این قدر کیلومتر و این قدر کیلومتری است که نه روی پروژه بلکه روی راه خوابیده و شما می‌توانید با اتومبیل بروید ببینید که این کارها انجام شده است من امیدوارهستم با این حسن نیتی که مجلس شورای ملی همیشه راجع به لوایح دولت‌ها و مخصوصاً که عمل آنها برای اعتبار مملکت و برای اقتصاد مملکت فوق‌العاده مهم است نشان داده است، شما هم بعد از چند ماه دیگر بیایید بگویید این مکانیسین‌ها استخدام شدند، این راه‌ها ساخته شد و این نتیجه عملی است در مقابل این پولی که به ما داده‌اید بنده در خاتمه عرایضم استدعا می‌کنم تذکری که آقای صدرزاده دادند و من نمی‌خواهم تکرار کنم توضیح بفرمایید منظور از این چیست این را توضیح بفرمایید که ما روشن بشویم و امیدوارم آقای وزیر راه شما در کارهای عملی خودتان موفق بشوید.

نایب رئیس- آقای مهندس هدایت.

مهندس هدایت- بنده در این ماده واحده‌ای که تنظیم شده بعضی تذکرات داشتم که به عنوان مخالف عرض می‌کنم و امیدوار هستم مورد توجه آقایان محترم قرار بگیرد ملاحظه فرمودید که نوشته شده است دولت راجع به اجازه استخدام تا پنجاه نفر مهندس و تکنیسین ایرانی متخصص در امور راه‌سازی و ساختمان جناب آقای وزیر راه به خوبی می‌دانند که ما تکنیسین تربیت شده مدرسه نداریم بعنی اکنون ما مدرسه‌ای که تکنیسین بیرون بدهد در ایران نداریم و در خارجه هم هر کس برود برای مهندسی می‌رود و بنده نمی‌دانم فلسفه این که می‌خواهند تکنیسین استخدام کنند چیست؟ در حالی که اگر بخواهیم استخدام کنیم باید سعی کنیم که بهترین افراد استخدام شوند و بهترین اشخاص مهندسین دیپلمه خواهند بود تکنیسین بنده نمی‌دانم بچه کسی اطلاق می‌شود و در این مملکت تکنیسین چه مدارجی را باید طی کرده باشد؟ آن وقت بسیار ممکن است خیلی اشخاصی که هیچ سواد نداشته باشند در بین اینها استخدام بشوند و این به صلاح وزارت راه نیست، چون ما مدرسه‌ای برای بیرون دادن تکنیسین نداریم این یک تذکر لازمی بود که می‌خواستم عرض کنم، مطلب دومی که بنده خواستم عرض کنم این است که این ماشین‌آلات حتماً مهندس مکانیک می‌خواهد و مهندس راه و ساختمان تنها نمی‌خواهد و حقش این است که مهندس مکانیک را علاوه بر مکانیسین بفرمایید برای این که مکانیسین یک آدم عملی است ولی این ماشین‌آلات یک ماشین‌آلات ذیقیمتی است که حقاً باید یک عده مهندس مکانیک وارد وزیر دست این ماشین‌آلات را نگاه کنند و این مکانیسین‌ها زیر دست این اشخاص کار بکنند این مطلب دوم، مطلب سومی که بنده می‌خواستم اینجا عرض کنم البته بسیار لایحه خوبی است که وزارت راه پنجاه نفر مهندس دیگر با حقوق کافی استخدام کند و لیکن یک فکری هم برای این اشخاص که الان دارند برای دولت کار می‌کنند جناب آقای وزیر راه باید بفرمایید برای این که این اشخاصی که فعلاً دارند کار می‌کنند دو قسمت هستند یک عده اشخاصی هستند که حقوقی می‌گیرند و عملاً هیچ کاری نمی‌کنند البته اینها ماهی

ششصد تومان هفتصد تومان می‌گیرند و این یک پولی است که روی هوا گرفته‌اند و تأثیری ندارد و لیکن یک عده‌ای هم هستند که واقعاً در وزارت راه و دستگاه فعلی زحمت می‌کشند ۱۸ سال بیست سال بیست و پنج سال تمام سابقه خدمت دارند و حقوق اینها فوق‌العاده ناچیز است شما اگر الان بخواهید مهندسین جدید را که تازه دیپلمه شده‌اند و تازه دانشگاه را دیده‌اند در یک وزارتخانه تای با حقوق مکفی که به حق هم هست استخدام کنید ملاحظه می‌فرمایید که یک تبعیض فوق‌العاده شده است باید یک فکری برای این اشخاص بفرمایید، حتی یک فوق‌العاده‌ای که در نظر گرفته شده بود برای آن مهندسین آن را هم حذف کردند ملاحظه می‌فرمایید در وزارت راه تیپ‌های جوان که تازه تحصیلات‌شان تمام شده است خواهند آمد با حقوق زیاد و تیپ‌های قدیم که زحمت کشیده‌اند و به اصطلاح موهای‌شان را در آن وزارتخانه سفید کرده‌اند به همان وضع قدیم می‌مانند و این تبعیض در یک وزارتخانه به هیچ‌وجه خوب نیست، حق این بود که برای آن مهندسینی که حقیقه کار می‌کنند و عملاً زحمت می‌کشند و از آن دسته نیستند که در خیابان‌ها راه بروند و پول بگیرند یک فکری شده باشد یک مطلب دیگری هم بود که اینجا جناب آقای صدرزاده تذکر فرمودند راجع به این آموزشگاه و بالخصوص اگر ملاحظه بفرمایید می‌گوید: و همچنین تعداد مورد احتیاج مکانیسین و کمک مکانیسین و متخصص عمل بنده خیال می‌کنم که منظور از متخصص عمل راننده باشد چون راننده این ماشین‌ها باید فوق‌العاده زبر دست باشند و باید برای به کار انداختن و بهره‌برداری از ماشین‌های جدید راه‌سازی آموزشگاه ببینند، بعد نقطه گذاشته و نوشته میزان حقوق مکانیسین و سایر متخصصین عمل صحبت حقوق مهندس و اینها نشده است و اینجا از قلم افتاده است و چون یک طرف می‌گوید حقوق مکانیسین و این متخصصین عمل بر پایه اطلاعات علمی و عملی آنها در به دو ورود دخاتمه دوره آموزشگاه تعیین خواهد شد این مربوط است به اشخاصی که دوره آموزشگاه می‌بینند ولی مهندسینی که شما می‌خواهید استخدام بفرمایید باید آن را هم قبلاً تعیین بفرمایید که حقوق مهندس راه و ساختمان و مکانیک طبق چه مقررات تعیین خواهد شد و این قسمت هم از ماده واحده افتاده است بنده استدعا می‌کنم اگر موافقت دارید اولاً لغت تکنیسین حذف بشود و مهندس مکانیک در اینجا اضافه بشود و راجع به میزان حقوق مهندسین هم صریحاً در لایحه قید بشود

نایب رئیس- آقای مخبر بفرمایید

مخبر (مهندس فروهر)- یک توضیحاتی که بعضی از آقایان نمایندگان محترم سؤال فرمودند می‌خواهم بدهم به علت این که وزارت راه آیین‌نامه استخدام و موضوع آموزشگاه را تهیه کرده و به اطلاع بنده رسانده است، اینها مدارکی است که تهیه شده است و حقوق مهندسین و تکنیسین‌ها و راننده‌ها مشروحاً به طور جداگانه در اینجا شرح داده شده است، به طوری که در تبصره می‌نویسد میزان حقوق افراد و شرایط استخدام آنها این (کلمه افراد و استخدام آنها اطلاق می‌شود) به ماده واحده که مهندس هم ذکر شده بنابراین حقوق مهندسین و مهندس مکانیک و کلیه اشخاصی که در ماده واحده اسم‌شان برده شده به طور کلی در آیین‌نامه به طور مشروح و جداگانه ذکر شده است و فکر می‌کنم آقای مهندس هدایت نظرشان تأمین شده باشد و حقوق مهندس و غیره وقتی در کمیسیون راه و کمیسیون استخدام آمد ایشان تشریف بیاورند نظرشان تأمین خواهد شد موضوعی که جناب آقای دکتر شاهکار و جناب آقای صدرزاده فرمودند منظور این در به دو ورود و خاتمه دوره آمورزشگاه است این را بنده توضیح می‌دهم اشخاصی که ابتدا وارد می‌شوند برای رانندگی لااقل باید یک رانندگی ساده را بدانند بعد وارد آموزشگاه می‌شوند و دوره آموزشگاه را می‌بینند اگر با موفقیت توانستند دوره آموزشگاه را طی کنند آن وقت مشمول آیین‌نامه می‌شوند یعنی راننده عادی تربیت می‌شود و می‌شود راننده متخصص و حقوقش طبعاً دو برابر سه برابر می‌شود مطابق آیین‌نامه‌ای که به نظر آقایان همکاران محترم اعضا کمیسیون استخدام و راه در واقع به تصویب مجلس خواهد رسید خواهد بود بنابراین این قسمت هم توضیحش روشن است راجع به عملیات وزارت راه که حوزه عملش مملکت پهناور عزیز ما است البته بنده وارد نمی‌شوم چون غیر از راه‌ها راه‌آهن و فرودگاه هم ضمیمه شده است و هر کدام از این سه مورد که فرودگاه و راه و راه‌آهن باشد مورد کمال علاقه تمام استان‌های این مملکت است که بنده هیچ گونه تفاوتی بین هیچ قسمتی از مملکت نمی‌بینم، هر جایی که لازم باشد، اهالی احتیاج داشته باشند از لحاظ تجارت و رفاه مردم باید برنامه احداث راه باشد و بنده به همین اندازه خوشحال می‌شوم که از اقصی نقاط دور کشور از بلوچستان گرفته تا آذربایجان هر جا راه ساخته بشود که به نفع مملکت باشد البته مفید است بنابراین ما همه انتظار داریم، و وزارت راه هم خودش اقرار دارد که وارث یک وضع بسیار سنگین خیلی بدی بوده، یعنی سال‌ها رکود و تشنج در این مملکت حکم‌فرمایی می‌کرده و آقایان بودجه هم نداشته‌اند، بنده خودم سابقه خدمت در وزارت راه داشته‌ام می‌توانم عرض کنم در زمان رضاشاه کبیر بودجه وزارت راه دومین بودجه کشور بوده است با مبلغ سی میلیون تومان که یک شاهی و صد دینار آن وقت ارزش داشت‏

(مهندس اردبیلی- راه‌آهن هم می‌ساختند) بودجه راه‌آهن هم بودجه جدایی بوده از محل درآمد قند و شکر که در واقع بیوه زن‌های این مملکت و رعایای این مملکت فداکاری می‌کردند و با دست توانای آن مرحوم که پایه گذار ایران نوین بوده این راه‌آهن ساخته شده است این توضیحی است که بنده عرض می‌کنم که قدرت آن پول برابر چهارصد، پانصد میلیون تومان فعلی بوده است کما این که وقایع شهریور که پیش آمد پول ایران یک دوره انفلاسیون عجیبی را طی کرد، وزارت راه فقط توانست بودجه پرسنلی را بپردازد و در تمام راه‌های ایران این خاک بازی انجام می‌شد و این بودجه مختصر برای کارهای اساسی وزارت راه کقابت نمی‌کرد و تمام کارها خوابید، بنده خودم موقعی که آنجا بودم با وضعیتی مواجه بودم که برای تعمیر یک کامیون معطل بودیم و به همین علل بود که بنده دیدم یک وجود عاطلی هستم و بعد هم از وزارت راه آمدم بیرون چون دیگر آنجا نمی‌توانستم کار بکنم حالا هم که وزارت راه کار کرده از بودجه خودش نیست از بودجه درآمد نفت است که از طریق سازمان برنامه داده می‌شود ریل خریداری می‌شود راه‌آهن ساخته می‌شود راه‌های اصلی ساخته می‌شود وزارت راه هم در حدود اعتبارات مختصری که دارد چند راه را شروع کرده است بنده الان وارد این بحث مفصل نمی‌شویم این از حدود این جلسه و جلسه دیگر خارج خواهد بود فقط می‌خواهم عرض کنم با آوردن این لایحه وزارت راه یک کار صحیحی را دارد می‌کند یعنی تبدیل خاک‌بازی و عمله و کار دست مکانیزه شدن تعمیرات راه‌ها چون خود این عمل صحیح است و طریق انجام کار غیر از این نیست و وزارت راه هم می‌گوید من سعی و کوشش خودم را خواهم کرد که کار صحیح بکنیم مهندس هم باید استخدام کنیم دست من را نبندید، بنده راجع به این لایحه فقط عرض می‌کنم که این لایحه مفید است کار صحیحی است که وزارت می‌کند و استدعا می‌کنم ضمن تذکرات مفیدی که همه آقایان نمایندگان محترم فرمودند و همه هم حق داشتند با تسریع در تصویب این لایحه موافقت بکنید و وسایل کار را به دست وزیر راه و دستگاهش بدهید نتیجه مطلوب انشاءالله گرفته خواهد شد.

نایب رئیس- آقای بهبهانی مخالفید (بهبهانی- بلی) بفرمایید.

بهبهانی- آقایان محترم اینجا مطالبی که بنده می‌خواستم صحبت کنم به قدرکفایت فرمودند ولی چیزی که بنده را وادار کرد اینجا چند کلمه‌ای به عرض آقایان برسانم مطلبی بود که دوست عزیزم جناب آقای مهندس هدایت فرمودند بنده با این لایحه بسیار موافقم از لحاظ استخدام مهندس ایرانی برای این که امروز در مملکت ما اصل بر این جاری است که اگر بخواهند یک کار کوچک هم بکنند یک مهندس خارجی با یک مبلغ گزافی برمی‌دارند می‌آورند اینجا استخدام می‌کنند و تجربه هم ثابت شده که هیچ کاری نتوانسته‌اند بکنند و هیچ کاری هم نکرده‌اند اینجا جناب آقای هدایت فرمودند که معلوم نیست اینها به درد این کار بخورند در صورتی که بنده می‌خواهم عرض کنم که آنهایی که آورده‌اند این طور خیال می‌کنم (مهندس هدایت- عرض کردم تکنیسین نداریم) فرمودید چون تکنیسین نداریم آنهایی که می‌خواهند استخدام کنند به درد این کار نمی‌خورند در صورتی که من می‌خواهم عرض کنم که آنهایی که آورده‌اند به درد کار ما نمی‌خودند جز این که هی پول ما توی جیب آنها برود (مهندس سعید هدایت- بنده موافقم) خوب اگر موافقید بسیار متشکرم بنده هم می‌خواستم همین عرض را بکنم و تشکر بکنم از این که ۵۰ نفر متخصص و تکنیسین ایرانی برای کار راه‌ها ایران استخدام می‌شود و با این تز کسی مخالفتی ندارد همه هم موافق هستند ولی چیزی که مربوط به راه‌های ایران است و آقایان دیگر هم فرمودند بنده روی لسان خودم ساده خدمت جناب آقای وزیر راه عرض می‌کنم که هیچ یک از ماها و هر کسی که از این راه‌های ایران رفت و آمد می‌کند از وقع موجود راه‌ها راضی نیستند و می‌گویند این حجم پولی که برای راه‌سازی در مملکت ما گرفته می‌شود متناسب با راه‌های ساخته شده نیست بنده در چند سال پیش که از راه قزوین به عتبات می‌خواستم بروم همان راه را در پارسال هم دیدم همان شکل هست، عرض کنم از هر کدام از جهات اصلی ایران عبور بفرمایید می‌بینید که راه‌ها خراب است حالا، این تشریفات، این نوشته‌ها و این وعده و عیدها به کجا می‌انجامد بنده نمی‌دانم اما چهار سال است که پول توی این مملکت وارد شده است و یک مبلغ بسیار زیادش اختصاص به راه داده شده است و راه‌ها هم همان صورت سابق را دارند و بعضی جاها خراب هم شده بدتر شده امیدوار هستم به جنابعالی هم بی‌اطمینان نیستم که انشاءالله ممکن است که کاری بشود.

اما در عوض این ۴ سال رضایت مردم با حجم پولی که صرف راه‌سازی شده هیچ قابل مقایسه نیست و مردم از راه‌های ایران راضی نیستند، اما پول‌هایی که صرف می‌شود از بودجه مملکت برای نگاهداری راه‌ها

یک شاهیش به مصرف نمی‌رسد (یک نفر از نمایندگان- چرا؟ شده) بنده وارد جریان کار اداریش نیستم اما آثارش را می‌بینم برای این که فرض بفرمایید بنده که می‌روم به همدان راه همان است که بوده و بدتر هم شده است سیل که می‌آید راه را خراب می‌کند، راه خراسان همین طور راه شیراز همین طور به هر نقطه‌ای که برویم همین طور است، بنده می‌خواستم روشن بفرمایید این پول‌ها کجا می‌رود و به مصرف چه کاری می‌رسد این قدر پول از سازمان برنامه گرفته می‌شود اینقدر پول خود وزارت راه دارد آخر باید برای اینها یک فکری کرد البته بنده عرض نمی‌کنم که جنابعالی شخصاً در این پول‌ها دخالتی می‌فرمایید اما بالاخره باید یک بیلانی داده بشود که آقا ما ۱۵۴ میلیون تومان پول گرفتیم و ۱۲۴۰ متر راه آسفالته تحویل مردم دادیم ما که چیزی ندیدیم این بود عرض بنده.

نایب رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود

(به شرح ذیل قرائت شد)

بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم. محمدعلی مسعودی

نایب رئیس- بفرمایید.

محمدعلی مسعودی- عرض کنم همان طور که از فرمایشات آقایان معلوم شد آنچه که باید گفته شود گفته شد اما مطلبی که راجع به این لایحه است و ضروری است استخدام این اکیپ مهندس و تکنیسین است جناب آقای وزیر راه می‌فرمایند که ما آمده‌ایم می‌خواهیم این اصول خاک بازی را در راه‌ها منسوخ بکنیم و راه‌ها را با یک اکیپ‌های مجهز مکانیزه آماده عبور و مرور بکنیم ولی آدم می‌خواهیم استخدام بکنیم بگذاریم در این ماشین‌ها، آقایان ممکن نیست امروز در ایران یک مهندس و یک تکنیسین باید ۵۰۰ تومان حقوق یا ۶۰۰ تومان حقوق در وزارت راه کار کند و اگر اشخاص مجرب کار آزموده و کسانی که واقعاً کارشان این نیست بیاورند بگذارند سر این دستگاه‌ها سر ده روز تمام ماشین‌آلات شکسته خواهد شد و عاطل و باطل می‌شود ولی اگر واقعاً می‌خواهیم با اصول صحیح دنیایی راه داشته باشیم و دستگاه‌های مجهز و مکانیزه داشته باشیم باید زودتر این لایحه را تصویب بکنیم تا وزارت راه بتواند هر چه زودتر این دستگاه‌ها را به راه بیندازد و تمام راه‌هایی که در حوزه انتخابی ما هست یک سر و صورتی بگیرند، بنابراین بنده می‌خواستم استدعا کنم اجازه بفرمایند آقایان چون این اکیپ‌ها ۱۲ عدد آن وارد شده است و ۱۸ عدد هم تا چند روز دیگر وارد خواهد شد که جمعاً ۴۰ اکیپ می‌شود و مرتب می‌آیند به ایران و اگر به کار نیفتد عاطل و باطل می‌ماند بنابراین برای یک مرتبه ما این تجربه را می‌کنیم و ببینیم واقعاً این توضیحاتی را که آقایان دادند بنده چون در کمیسیون بودجه بودم و این لایحه آمد و توضیحاتی در اطراف آن داده شد همه این ایرادات را گرفتیم ولی توضیحاتی که دادند واقعاً قانع شدیم و گفته شد که اگر این لایحه زودتر نگذرد اینها عاطل خواهند ماند اجازه بفرمایید که ما برویم این اکیپ‌ها که به کار می‌افتد چنانچه در چند جا که واقعاً عمل کرده‌اند نتیجه‌اش فوق‌العاده رضایت بخش بوده است آقایانی که موافقند رفته‌اند. راه‌هایی که اخیراً با این دستگاه‌ها که با اصول راه‌سازی و راهداری جدید ساخته شده است دیده‌اند همه تعریف کرده‌اند مثل راه مازندران از فیروزکوه به تهران و از فیروزکوه به ساری (مهندس اردبیلی- ما که ندیدیم) آخر ملاحظه بفرمایید همه دستگاه‌ها به کار نیفتاده آدمش را هنوز استخدام نکرده‌اند که سر آن دستگاه‌ها بگمارند آدمش را باید استخدام کنند الان هشت دستگاه بدون آدم است ما باید این لایحه را تصویب کنیم که آدم فرستاده بشود و بودجه آن فرستاده بشود به آذربایجان تا انشاءالله این دفعه دوم آقا تشریف بردید به آذربایجان بجشم ببینید بنابراین بنده تمنی می‌کنم آقایان موافقت بفرمایید با پیشنهاد بنده که این لایحه زودتر تصویب بشود.

نایب رئیس- آقای مهران بفرمایید

مهران- بنده با پیشنهاد کفایت مذاکرات به این دلیل مخالفت کردم که شرفیاب بشوم تا یک توضیح لازمی را به عرض آقایان برسانم. اینجا گفته شد که ما تکنیسین غیر دیپلمه (مهندس هدایت- در راه‌سازی) ملاحظه بفرمایید گفتگوی راه‌سازی نیست گفتگوی کار کردن با ماشین‌آلات است که آن ماشین‌آلات را می‌خواهم برای راه‌سازی به کار بیندازیم نه این که فرض بفرمایید ما تکنیسین نداریم (مهندس هدایت- تکنیسین غیر دیپلمه را تعریف بفرمایید) الان عرض می‌کنم به طوری که خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است در کشور ما انشاءالله همان طوری که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی دو سه بار در جلساتی که شرفیاب شدیم فرمودند تعلیمات حرفه‌ای بایستی توسعه پیدا بکند امیدوارم این هنرستان‌هایی که اسم می‌برم توسعه پیدا کند و ما تکنیسین‌های زیادی تربیت کنیم برای مملکت، آقایان این قسمت را توجه بفرمایید ما در تهران یک هنرستان بسیار وسیع با شعب متعدد داریم که ما مکانیسین‌های بسیار قابل در اینجا تربیت می‌کنیم تکنیسین‌های بسیار ماهر در مدارس ما در اهواز، شیراز، تبریز، آبادان، یزد، اصفهان و مشهد داریم در تمام این قسمت‌هایی که نظرم بود و عرض کردم ما مدارس مجهزی داریم، مدرسه آبادان یکی از مدارس بسیار خوب تعلیمات حرفه‌ای است که می‌خواستم توجه همکار محترم آقای مهندس هدایت را جلب کنم، اخیراً در مسافرتی که آقای نخست‌وزیر رفتند یکی از مجهزترین مدارس که مهندس تربیت می‌کند در شیراز افتتاح کردند که به همت جناب آقای نمازی سناتور محترم درست شده بود پس بنابراین این توهم نباید به وجود بیاید که ما تکنیسین دیپلمه نداریم که در این قانون بنویسیم داریم و حتماً در تمام شهرها تکنیسین‌های بسیار ماهر داریم که اینها خوشبختانه هیچ کدام در خدمت دولت نیستند و همه مشغول کارهای آزاد هستند و اگر حالا وزارت راه دست تقاضا برای ۵۰ نفر تکنیسین دراز می‌کند در اجتماع ما خیلی تکنیسین‌های توانا و ماهر و کاردان وجود دارد و حالا اگر اجازه بفرمایید با آقای مسعودی قهرمان ارجمند کفایت مذاکرات همداستان بشوم و بنده هم عقیده‌ام به این است که مذاکرات کافی است.

نایب رئیس- آقای مرآت اسفندیاری بفرمایید.

مرآت اسفندیاری- عرض کنم موقعی که اجازه خواستم صحبت کنم نظرم روی مخالفت بود و جناب آقای مهران هم مخبر کمیسیون استخدام هستند پس اجازه بفرمایید که بنده علت مخالفتم را چند کلمه عرض کنم مخالفت بنده راجع به این لایحه از دو لحاظ بود

نایب رئیس- نسبت به پیشنهاد کفایت مذاکرات بفرمایید این طور که نمی‌شود مخالف و موافق صحبت کردند

مرآت اسفندیاری- اجازه بدهید مخالف حرف خودش را زد و بعد هم پس گرفت ایشان مخبر بودند نه مخالف به عنوان مخالف بودند نه به عنوان مخبر

نایب رئیس- شما حق دارید در کفایت مذاکرات به عنوان موافق صحبت بفرمایید، بعد هم در کلیات لایحه می‌توانید صحبت کنید رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد، رأی می‌گیریم به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد حالا اگر آقایان در شور ماده فرمایشی دارید بفرمایید آقای مرآت اسفندیاری

(مرآت اسفندیاری- بنده عرضی ندارم) آقای دکتر دادفر مخالفید؟ (دکتر دادفر- بلی قربان) بفرمایید

دکتر دادفر- بنده از طرح این لایحه باز استفاده می‌کنم و در کلیات می‌خواهم یک مطلبی به سمع جناب آقای وزیر راه برسانم و توجه‌شان را جلب کنم به این مصداق قربان بروم خدا را یک بام و دو هورا، از برای این که آقایان یک لایحه‌ای آورده‌اند برای استخدام متخصص و تکنیسین اولاً در اینجا گفته شده به طور پیمانی استخدام بشوند یک کارمندی که آمد به طور پیمانی مستخدم شما شد و ده سال ۱۲ سال هم خدمت کرد، حقوق تقاعد نپرداخت بیمه نبود این شخص ممکن است سال اول و دوم و سوم با اضافه حقوقی که به او می‌پردازند علاقه‌مند به کار کنند اما بعد از ۵ سال باید تکلیفش را معین و روشن کنند این یکی دوم این که الان مهندسین و کارمندانی که در وزارت راه احتیاج دارند از بس حقوق‌شان ناچیز است در وزارت راه نمی‌مانند و بعد از ظهرها هم می‌روند به کارهای خصوصی خودشان می‌رسند وزارت راه هم به هیچ‌وجه الزام ندارد و نمی‌تواند آنها را به کار وا دارد بنابراین بنده تقاضا می‌کنم نسبت به حقوق مهندسین وزارت راه یک توجهی بفرمایید و برای آنها ولو به صورت لایحه مستقل باشد یک ترتیبی در نظر بگیرید که علاقه‌مند به کار گردند و در واقع یک تشویقی برای آنها باشد والا شما می‌خواهید می‌کانیسین استخدام کنید و به او هزار و پانصد تومان حقوق خواهید داد در حالی که مهندس فنی شما که قبلاً استخدام شده است ۴۰۰ تومان حقوق می‌گیرد و این یک بام و دو هواست (صحیح است) این شخص را الان استخدام می‌کنید و همه چیز بهش می‌دهید و آن که ده سال سابقه خدمت دارد بهش هیچ چیز نمی‌دهید و این تبعیض نه تنها در وزارت راه بلکه در تمام دستگاه‌های دولت است بنده مخصوصاً استدعا می‌کنم نسبت به کارمندان و لیسانسیه‌هایی که در حدود ۲۰۰۰ نفر بودند که موضوع آنها هم قبلاً مطرح بود که به حقوق آنها هم اضافه بشود و دولت هم وعده داد یک فکری بشود برای این که این تبعیض یک خوره‌ای است که اجتماع ما را از بین می‌برد البلیه اذا عمت طابت اگر چنانچه امری عمومی شد قابل قبول است اگر به هیچ کس ندهید هیچ کس صدایش در نمی‌آید ولی اگر به یک دست‌های بدهید و به یک دسته دیگر ندهید این تبعیض است و خود این تبعیض هم باعث رکود و کندی کارها خواهد شد مخصوصاً توجه آقایان را جلب می‌کنم نسبت به کارمندان دولت به خصوص آن دسته از کارمندان دولت که به تصدیق خود دولت به کار و نیروی آنها احتیاج دارند و اگر کمک نشود از بین می‌روند بنده یک پیشنهادی در این ماده داده بودم پس می‌گیرم

نایب رئیس- آقای دکتر سید امامی موافقید؟

دکتر سید امامی- یک غلط عبارتی هست که اصلاح می‌کنم کلمه میکانسین به مکانیسین تبدیل و اصلاح بشود این غلط عبارتی وجود دارد

نایب رئیس- بسیار خوب اصلاح می‌شود دیگر کسی اجازه نخواسته است پیشنهادها قرائت می‌شود.

(به شرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد می‌نمایم ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود در لایحه راجع به استخدام مهندس جهت وزارت راه ماده واحده به وزارت راه اجازه داده می‌شود تا ۵۰ نفر مهندس متخصص و تکنیسین دیپلمه ایرانی در رشته‌های مختلف راه‌سازی و ساختمان و مکانیک و همچنین تعداد مورد احتیاج میکانیسین و کومک میکانیسین و متخصص عمل برای به کار انداختن و بهره‌برداری از ماشین‌های جدید راه‌سازی و راه‌داری به طور پیمانی استخدام نماید میزان حقوق مهندسین طبق آیین‌نامه و میزان حقوق میکانیسین و سایر متخصصین عمل برپایه اطلاعات علمی و عملی آنها در به دو ورود و در خاتمه دوره آموزشگاه که برای تربیت این افراد تشکیل می‌شود تعیین خواهد شد تبصره آیین‌نامه میزان تعیین حقوق افراد و شرایط استخدام آنها را وزارت راه تهیه و پس از تصویب کمیسیون راه و استخدام مجلسین مورد عمل و اجرا گذارده خواهد شد. مهندس هدایت.

نایب رئیس- آقای مهندس هدایت توجه داشته باشید که ۵ دقیقه وقت دارید فرمایید.

مهندس هدایت- بنده اولاً خواستم خدمت جناب آقای بهبهانی اگر تشریف نبردند عرض کنم (یک نفر از نمایندگان- تشریف بردند) خوب در صورت جلسه منعکس خواهد شد بنده کاملاً و صددرصد موافق استخدام مهندسین ایرانی و تکنسین ایرانی اگر وجود داشته باشد هستم و این مطلب هم برای این بود که ما تکنیسین در رشته راه‌سازی نداریم ولی در این پیشنهادی که تقدیم کردم لغت تکنیسین را گذاشتم و یک لغت دیپلمه هم به آن افزودم که دیگر فردا جناب آقای وزیر راه مجبور نباشد که هر کسی را به عنوان تکنیسین استخدام کنند چون ممکن است بعضی اوقات تحت فشار قرار بگیرند و بنده صددرصد موافق استخدام ایرانی هستم و انشاءالله به زودی در تمام رشته‌های فنی دیگر خارجی نداشته باشیم (انشاءالله) و همیشه در پشت این تریبون مدافع این مطلب بوده و خواهم بود و بنده اینجا دو جمله اضافه کرده‌ام یکی این است که بعد از تکنیسین گذاشته‌ام دیپلمه برای این که امروز ما در رشته‌های دیگر تکنیسین خیلی داریم ولی در رشته‌های راه‌سازی تکنیسین نداریم ولی چون ممکن است مدارس حرفه‌ای در این باره افتتاح شود بنابراین اگر وزارت راه یک چنین تکنیسینی بخواهد استخدام کند دیپلمه باشد (یک نفر از نمایندگان- در آتیه) یکی هم این است که بنده مهندس میکانیک را اضافه کردم که خیال می‌کنم جناب آقای وزیر راه تصدیق بکنند که حتماً لازم باشد این دو مطلب یکی هم راجع به حقوق مهندسین که ذکر شده بود اضافه کردم که طبق آیین‌نامه باید باشد و آموزشگاه را هم بنده اضافه کردم که احتیاج پیدا می‌شود برای تربیت این افراد بنابراین اصل ماده واحده تغییری نکرده فقط لغت دیپلمه اضافه شده است و یک لغت مهندس میکانیک که حتماً مورد لزوم است و یکی هم این آموزشگاه که چون طوری نوشته شده بود که معلوم نبود چند جور وجود دارد بنده تذکر دادم که برای تربیت این افراد آموزشگاه این طور به وجود خواهد آمد، این عرض بنده است.

مهندس فروهر (مخبر کمیسیون راه)- اگر جناب آقای وزیر راه موافقت بفرمایند بنده از نظر مخبر کمیسیون موافقم

وزیر راه- بنده موافقم‏

صارمی- امر بفرمایید دو مرتبه این پیشنهاد را بخوانید.

نایب رئیس- پیشنهاد آقای مهندس سعید هدایت یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود (پیشنهاد به شرح بالا مجدداً قرائت شد)

نایب رئیس- آقای معاون وزارت دارایی بفرمایید. معاون وزارت دارایی (انواری) این عده باید محدود باشد چون عده را در قسمت دوم بالا برده‌اند عبارت این طور است.

نایب رئیس- بلی مسلم است آقایان توجه دارند که در کمیسیون بنده این مطلب را تذکر دادم که جناب آقای وزیر راه این کلمه را قبول کردند به پیشنهاد مخبر کمیسیون که به تناسب وسایل موجوده باشد یعنی اگر وسایلی موجود شد و نداشتند باید استخدام کنند بنابراین در این پیشنهاد جنابعالی نیست باید اضافه کنیم به تناسب وسایل موجوده (مهندس هدایت- بنده اضافه می‌کنم) اگر مخالفی نیست رأی بگیریم (عمیدی‌نوری- بنده مخالفم) بفرمایید.

عمیدی‌نوری- بنده توجه جناب آقای وزیر راه را جلب می‌کنم به این اصلاحی که جناب آقای مهندس هدایت فرمودند عرض می‌شود در اصل ماده نظر جناب آقای وزیر راه این است که ۵۰ نفر محدود باشد به مهندس متخصص و تکنیسین در چه کارهایی در رشته‌های مختلف راه‌سازی و ساختمان ولی در لایحه‌ای که از کمیسیون گذشت تا ۵۰ نفر اختصاص داده به کسانی که در این دو رشته باشند یعنی رشته‌های مختلف راه‌سازی و ساختمان مکانیک توی این گزارش نیامده است تصدیق می‌فرمایید مکانیک را گذاشته‌اند بعد هم مقدار مورد احتیاج مکانیسین و کمک مکانیسین و متخصص عمل اگر شما بخواهید از این مقداری که به تناسب احتیاج است مکانیک را هم ببرید جز و ۵۰ نفر آن وقت افراد عالی مقام تری که شما به عنوان متخصص در رشته‌های مختلف راه‌سازی بخواهید استخدام کنید کم می‌آید در حالی که منظور وزارت راه این است که (یک نفر از نمایندگان- این طور نیست) من این طور استنباط کردم که تا ۵۰ نفر متخصص و تکنیسین ایرانی در رشته‌های راه‌سازی و ساختمان استخدام کنند

یک نفر از نمایندگان- کلاً ۵۰ نفر) متن این است ولی بعد اضافه کردند در رشته‌های مختلف راه‌سازی و ساختمان و مکانیک بنده با این کلمه مکانیک مخالفم برای این که مکانیک هم طراز بقیه نیست (مهندس هدایت- بنده مکانیک را پس می‌گیرم) اگر آن را پس بگیرید درست می‌شود و با کلمه دیپلمه هم جدا بنده موافقم و اما مکانیک را بگذارید در قسمت خودش که این ۵۰ نفر کم نیاید (مهندس هدایت- قسمت مکانیک را پس گرفتم) چون ممکن است سو تفاهم بشود (احسنت)

صدرزاده- بنده یک تذکری دارم

نایب رئیس- اجازه بفرمایید یک موافق می‌تواند صحبت کند با این اصلاح که کلمه مکانیک را در قسمت دوم بگذاریم و به تناسب وسایل موجوده را بهش علاوه می‌کنیم‏

(بعضی از نمایندگان بفرمایید دو مرتبه پیشنهاد را قرائت کنند) دو مرتبه قرائت می‌شود.

(پیشنهاد پس ازاصلاح مجدداً به شرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد می‌نمایم ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود در لایحه استخدام مهندس جهت وزارت راه

ماده واحده- به وزارت راه اجازه داده می‌شود تا ۵۰ نفر مهندس متخصص و تکنیسین دیپلمه ایرانی در رشته‌های مختلف راه‌سازی و ساختمان و همچنین تعداد مورد احتیاج مکانیسین و کمک مکانیسین و متخصص عمل به تناسب وسایل موجوده برای به کار انداختن و بهره‌برداری از ماشین‌های جدید راه‌سازی و بهره‌برداری از ماشین‌های جدید راه‌سازی و راه‌داری به طور پیمانی استخدام نماید، میزان حقوق مهندسین طبق آیین‌نامه و میزان حقوق مکانیسین و سایر متخصصین عمل بر پایه اطلاعات علمی و عملی آنها در به دو ورود و در خاتمه دوره آموزشگاه که برای تربیت این افراد تشکیل می‌شود تعیین خواهد شد.

تبصره- آیین‌نامه میزان تعیین حقوق افراد و شرایط استخدام از طرف وزارت راه تهیه و پس از تصویب کمیسیون راه و استخدام مجلسین مورد عمل و اجرا گذارده خواهد شد.

نایب رئیس- رأی می‌گیریم به این پیشنهاد آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد به جای آن ماده واحده این پیشنهاد خواهد بود پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(به شرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل اضافه شود.

تبصره- وزارت راه وظیفه دارد اهداری راه‌های موجود کشور و یا آنچه ایجاد می‌کنند می‌باشد. عمیدی‌نوری

مهندس فروهر- توضیح واضحات است.

نایب رئیس- آقای عمیدی‌نوری بفرمایید.

عمیدی‌نوری- تعجب فرمودید که منظور بنده از تقدیم این پیشنهاد چیست برای این که پیشنهاد بنده آن وظیفه است که وزارت راه بایستی انجام بدهد جناب آقای وزیر راه هم علاقه دارد ولی دستگاه‌های‌شان کمتر انجام می‌دهند وظیفه وزارت راه در مملکت این است که راه ایجاد کند و وظیفه دارد که راه‌ها را حفظ کند و نگهداری نماید متأسفانه ما برمی‌خوریم به یک مواردی که این راه‌هایی که با خون دل ساخته می‌شود اداره کل راه اصلاً می‌گوید من نباید این راه‌ها را نگهداری کنم بنده متاسفم و اگر می‌دانستم نامه را که اداره کل راه شخصاً برای من نوشته است برای یکی از راه‌های مازندران راهی که از علمده به گلندرود می‌رود و اعلیحضرت فقید این راه را ساخته بیش از بیست میلیون تومان هزینه این راه بوده است و رئیس اداره کل راه به امضای حسن پور نوشته است که یک مقداری از این راه به ما مربوط نیست به بنگاه عمران مربوط است بنده تعجب می‌کنم که بنگاه عمران وزارت کشور مگر وظیفه راه‌داری دارد؟ کجا ما قانونی وضع کردیم که بنگاه عمران کشور وظیفه راه‌داری دارد (یک نفر از نمایندگان- راه اصلی است؟) راه اصلی راهی که عرض کردم شما در اغلب نقاط کشور راه‌هایی دارید که چه ساخته شده و چه وزارت راه می‌سازد راه‌هایی است که جزو راه‌های استانی نیست و جزو راه‌های شهرستانی است طبق همین قانون برنامه ده ساله‌ای که خودتان تصویب فرمودید بایستی این مطلب و کار وزارت راه مشخص بشود آن هم با اصول امروز که ما می‌خواهیم با یک وسایل مکانیزه راه‌ها را اداره و نگاهداری کنیم و این نگاه راه را محول کنیم به یک دستگاه دیگری که دستگاه وظیفه‌اش این نباشد مخصوصاً بنده خواستم استفاده کنم مثالی به عرض برسانم اینجور برنامه‌ها را اداره راه در اغلب مراجعاتی که به آنان می‌شود می‌نویسد بنده می‌خواهم اینجا جناب آقای وزیر راه نظر بنده را تأمین کنند که حقیقه وظیفه وزارت راه است که راه‌های موجود را حقظ کند و نگاهداری کند بنده عرضی ندارم در واقع این توضیح واضحات است این اصل وظیفه وزارت راه است ولی چون متأسفانه ما درعمل برمی‌خوریم به این گونه حقایق و وظیفه اصلی را بعضی ادارات با کمال صراحت خودشان رد می‌کنند بنده ناچار بودم این پیشنهاد را بدهم و تصور می‌کنم لااقل یک پیشنهادی است که بحثش در اینجا لازم است

نایب رئیس- آقای دکتر بینا مخالفید

(دکتر بینا- بفرمایید.

دکتر بینا- بنده نهایت متأثرم که در مقابل پیشنهاد جناب آقای عمید نوری مخالفت می‌کنم حقیقه انتظار نمی‌رفت جناب آقای عمیدی‌نوری چنین پیشنهادی بفرمایند البته در مقابل یک اتفاقی این پیشنهاد را داده‌اند بنده آقای حسن‌پور را نمی‌دانم کیست (مهندس فروهر- یکی از مهندسین عالی‌مقام است) هر کس هست او حق ندارد که بگوید این کار من مربوط است یا نیست خلاف کاری یک مهندسی که یک نامه‌ای نوشته دلیل بر این نیست که مجلس شورای ملی باید قانون بگذارند برای این که پست و تلگراف کارش را انجام بدهد برای این که وزیر فرهنگ در تعلیمات دخالت کند برای این که وزارت راه را نگاهداری کند بنده تصدیق می‌کنم که در این مملکت راه نداریم یک کیلومتر هم راه نداریم این مربوط به حسن‌نیت جناب آقای وزیر راه نیست مربوط به حسن‌نیت ایشان نیست بنده روز سه‌شنبه صحبت می‌کنم و نشان می‌دهم یک وقتی من گفتم که ۶۰ درصد اعتبارات راه از بین می‌رود حالا می‌خواهم ادعا کنم ۹۰ درصد اعتبارات راه از بین می‌رود موضوع این است ولی ما در یک کار مملکتی نباید بگوییم وظیفه وزارت راه این باشد که راه ادار کند این از وظایف وزارت راه است بنده از جنابعالی تقاضا می‌کنم که این پیشنهاد را پس بگیرید که واقعاً در مجلس یک بدعت این طوری گذاشته نشود.

عمید نوری- نظر من این بود که توضیحاتی بدهم و جناب آقای وزیر راه نظر ما را تأمین کند.

نایب رئیس- البته مسئول راه وزیر راه است آقایان می‌دانند که ما مسئول دیگری نمی‌شناسیم مسئول وزیر راه است.

عمیدی نوری- بنده پیشنهاد را پس می‌گیریم.

صدرزاده- بنده تذکری دارم

نایب رئیس- بفرمایید

صدرزاده- این عبارت ماده این طوری که پیشنهاد شد الان چند نفر مهندس تعیین کردند برای استخدام و بعد هم به تعداد مورد احتیاج این عددش معلوم نیست ممکن است و بگویند که ده هزار نفر باشد اگر جزو پنجاه تا است بسیار خوب و اگر خارج از آن است باید وزارت راه بگیرد.

نایب رئیس- این مسئله توضیح داده شد که این علیحده است و به تناسب وسایل موجوده مجلس رأی داد در کلیات آخر نظری نیست؟

صدرزاده- بنده نظر دارم

نایب رئیس- بفرمایید.

صدرزاده- اجازه بفرمایید آقایان به طور کلی عرض می‌کنم قانونی که از مجلس می‌گذرد باید واضح و بدون هیچ گونه ابهامی باشد مخصوصاً در مسئله استخدام، استخدام تماس یا بودجه مملکت پیدا می‌کند و چیزی که با بودجه تماس پیدا کند پولش در بودجه مملکت است و ما نمی‌توانیم اختیارات نامحدود بدهیم این خیلی مشکل است ملاحظه بفرمایید فقط برای ۵۰ نفر مهندس مشخص کرده‌اند بعد در ضمن عبارت می‌نویسد همچنین تعداد مورد احتیاج از مکانسین به تناسب وسایل موجوده حالا می‌خواهیم این نکته روشن بشود که جمع آنها ۵۰ نفر است. بسیار خوب همین قدر که ایشان توضیح بدهند توضیح ایشان در مجلس کافی است و ایشان نمی‌توانند بر خلاف آن عمل کنند ولی اگر غیر از این منظور است چه طور مجلس شورای ملی یک اجازه وسیع استخدام کلی می‌دهد (صارمی- صحیح است)

نایب رئیس- جناب آقای وزیر راه

صدرزاده- جناب آقای صدرزاده نماینده محترم راجع به تعداد کارمندانی که وزارت راه تقاضا کرده است استخدام بشوند باید به عرض شان برسانم که با زیاد شدن تعداد کارگاه‌های راه‌سازی و لزوم نظارت دقیق در این کارگاه‌ها احتیاج به تعدادی مهندس داشتیم و طبق برآوردی که کردیم در سال آینده در حدود ۵۰ نفر خواهد بود و ضمناً در حدود ۴۰ واحد مکانیکی وسایل گرفتیم که قسمتی از آنها رسیده است و قسمتی در بندر شاهپور مشغول تخلیه هستند و بقیه هم تا فروردین خواهد رسید بنده حساب کردم قریب ۳۵۰ وسیله هست که احتیاج به مکانیسین و راننده دارد و این چیزی نیست که به دست هر کسی بتوانیم بسپاریم مسئله وسایل سنگ شکنی است که هر کدام برای وزارت راه در حدود ۵۰ هزار دلار تمام شده تصدیق می‌فرمایید که اگر بی‌احتیاطی کنیم و این وسایل را بدهیم به دست اشخاص ناشی و کسانی که واجد شرایط نیستند طولی نخواهد کشید که همه اینها از بین می‌رود این جهت بنده تقاضا کردم که موافقت شود که ما در حدود احتیاج و به تناسب وسایلی که می‌رسد کارمند استخدام و کمیسیون راه مجلسین می‌رسد اگر تصویب نکردند می‌ماند (صارمی- حداکثر چقدر احتیاج دارید؟) حداکثر در سال آینده ۵۰ نفر مهندس و ۳۱۲ نفر مکانیسین که باید استخدام بشوند

صارمی- پس از ۳۱۲ نفر بیشتر نخواهد شد؟

وزیر راه- امیدوارم

نایب رئیس- رأی می‌گیریم به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

۶- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

نایب رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه ۹ صبح

(مجلس ۳۵ دقیقه بعدازظهر ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی- اردلان