مذاکرات مجلس شورای ملی غروب ۱۴ امرداد (اسد) ۱۳۰۰ نشست ۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم |
مجلس شورای ملی دوره چهارم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی غروب ۱۴ امرداد (اسد) ۱۳۰۰ نشست ۹
جلسه ۹
صورت مشروح مجلس لیله یکشنبه دوم ذیحجه الحرام سنه ۱۳۳۹ مطابق ۱۴ اسد ۱۳۰۰
مجلس یک ساعت از شب گذشته در تحت ریاست آقای مؤتمن الملک تشکیل گردید.
(صورت مجلس صبح شنبه را آقای مستشار السلطنه قرائت نمودند.)
رئیس ـ آقای حاج شیخ اسد الله ـ (اجازه نطق)
عرضی ندارم.
رئیس ـ اعتراضی در صورت مجلس نیست؟
امیر اعلم ـ دو توضیح بنده داده بودم هیچ کدام در صورت مجلس نیست
رئیس ـ اضافه می‌شود ملاحظه میفرمائید دیگر اعتراضی نیست؟
آقای محقق العلماء.
محقق العلماء ـ بنده هم همین عرض را می‌خواستم بکنم که آقای امیر اعلم گفتند آقای معتضد الدوله باتفاق تصویب شدند.
رئیس ـ بسیار خوب آنهم تصحیح می‌شود. بعد از این دو فقره دیگر، دیگر اعتراضی نیست؟
(گفته شد خیر).
رئیس ـ صورت مجلس با این اصلاحات تصویب شد. چند فقره راپورت راجع به اعتبار نامه بعضی از نمایندگان هست که امشب بایستی قرائت نموده و رأی بگیریم.
(خطاب به آقای سردار معظم) راپورت راجع به آقای صمصام السلطنه را چرا مسترد نفرمودید؟
تقدیم می‌شود.
رئیس ـ پس تشریف بیاورید راپورت راجع به آقای تدین را قرائت فرمائید.
(آقای سردار معظم راپورت شعبته پنجم را به مضمون ذیل قرائت نمودند)
شعبه پنجم بدوسیه انتخابات سه نفر از نمایندگان طهران که به شعبه رجوع شده بود رسیدگی و نظریات خود را ذیلاً به عرض مجلس شورای ملی میرساند تشکیل انجمن نظارت تو جریان انتخابات طهران موافق با قانون بوده و اشکالی ندارد فق اشکالی که به نظر شعبه رسید راجع به آراء کن و سولقان است تفصیل آن هم به شرح ذیل است:
- در ۲۲ ذیقعده راپورتی بانجمن نظارت مرکزی رسیده است که نایب احکومه کن اهالی کن و توابع را تهدید و مجبور کرده است درباة اشخاصی که او در نظر دارد رأی بدهند …
حاج شیخ اسد الله ـ راپورت از کجا رسیده.
سردارمعظم ـ از کن.
حاج شیخ اسدالله ـ کی بوده است؟
سردار معظم ـ چه عرض کنم پس از وصول این راپورت از طرف انجمن دو نفراز اعضاء انجمن در معیت رئیس کابینه حکومت برای تحقیقات محلی فرستاده شده‌اند و پس از مراجعت تصدیق تهدید نایب الحکومه را درا انتخابات کرده انجمن مرکزی الغاء آراء ماخوذة دو روزه را کرده و نایب الحکومه نیز منفصل شد و برای اجرای امر الغاء آراء دو نفر از اعضاء انجمن جزء بکن فرستاده شده‌اند مشار الیها در محل اطمینان لازمه را در آزاد بودن انتخابات داده و آراء مأخوذه را از صندوق خارج و بدون قرائت در آب شسته‌اند نایب الحکومه کن نیز منفصل شده است مستنطقی هم در معیت دو نفر مأمور ابطال آراء کن به محل فرستاده شده که تحقیقات محلی در وقوع آن امر به نماید ولی در صورت مجلس دیگر ذکری از نتیجة تحقیقات مستنطق نمی‌نماید. برای اینکه شعبه امفان نظر کامل در مدارک تصمیم و حکم انجمن نظارت بکند لازم دانست که راپورت مأمورین و مدارک تصدیق سوء جریان انخابات کن را دیده و پس از راپورت تحقیقات مستنطق نیز اطلاع حاصل نماید زیرا که مفهوم صورت مجلس این است که پس از راپورت مأمور تحقیق وصدور حکم بطلان آراء کن و سولقان باز خود انجمن مطلب را محتاج به تحقیق دانسته است تو مستنطق برای تحقیقات در وقوع این امر اعزام شده است ولی چون تأخیر دادن راپورت به مجلس مقتضی نبود باذکر این مسئله که در هر صورت انجمن نظارت حق باطل کردن آراء نداشته و بر فرض صحت سوء جریان انتخابات کن باید خود آراء و راپورتهای مأمورین تحقیق ضمیمه صورت مجلس می‌شد و شعله اقدام انجمن نظارت را بر خلاف قانون دانسته متذکر آن می‌شود که نظائر آن در آتیه تکرار نشده سابقه شمرده نشود ولی البته این عدم مراعات قانون مبطل اساس انتخابات شمرده نمی‌شود و بالنتیجه شعبه پنجم صحت انتخابات طهران و نمایندگی آقای تدین را که باکثریت ۳۰۵۲ رأی انتخاب شده‌اند تصدیق می‌نماید.
حاج شیخ اسدالله ـ بنده یک توضیحی می‌خواهم در این راپورت نوشته شده است که راپورتی بانجمن نظار مرکزی از سوء جریان انتخابات کن رسیده تو انجمن نظار دو نفرنماینده فرستاده و آن دو نفر نماینده تصدیق کرده‌اند که انتخابات کن جریان قانونی نداشته ولی با اینکه در خود راپورت هم تصدیق کرده‌اند که انجمن خود را به تحقیقات کاملتر محتاج دانست و مستنطق فرستاد برای کشف قضیه معذالک هنوز که جزئیات تحقیقات معلوم نشده انجمن نظار دستور داده که آراء کن را باطل کنند خود شعبه در راپورت اشعار داشته که این حق را انجمن نظار نداشته که آراء مأخوزه را باطل کند و مطابق قانون در صورتی که سوء جریانی در انتخابات مشاهده بکند و آراء را باطل بداند باید ضمیمه صورت مجلس بنماید تا درخود مجلس رسیدگی بعمل آید. شعبه این را تصدیق نموده که عملیات انجمن نظار از روی صحت نبوده چنانچه آقای مخبر فرموده‌اند برای این که بعد از این در موقع انتخابات یک چنین اقدامی نشود و انجمن نظار خودش یک آرائی را باطل نکند و در صورتیکه آراء را باطل بداند باید ضمیمه صورت مجلس بکند این عرض را می‌کنم برای اینکه این اقدام انجمن بر خلاف رویه بوده با این تفصیلی که آقای مخبر فرموده‌اند که این اقدام انجمن نظار بر خلاف رویه قانون انتخابات بودهباز می‌فرمایند شعبه تصدیق صحت انتخابات طهران را کرده خواستم آقای مخبر توضیح بدهند که یظر شعبه چه بوده که نظر شعبه چه بوده که صحت انتخابات طهران را تصدیق کرده با این که در راپورت می‌نویسد (که اقدام انجمن بر خلاف قانون بوده)
سردارمعظم ـ اولاً باید یک مختصر توجهی بشود که مستقیماً از طرف انجمن نظار مستنطق فرستاده نشده تفصیل این بوده انجمن نظارت مرکزی که مسئول صحت انتخابات است راپورتی باو رسیده که در کن اعمال نفوذهائی از طرف نایب الحکومه می‌شود انجمن نظارت مرکزی سه نفر را برای تحقیق به محل فرستاده یعنی یک نفر نماینده که رئیس کابینه حکومتی بوده از طرف حکومت و دونفر از اعضای انجمن به محل رفته تحقیق کرده و برگشته آمده‌اند و اطلاع داده و صحت آن راپورت اول یعنی موجود بودن اعمال نفوذ را در انتخابات کن تصدیق نموده‌اند انجمن نظارت پس از رسیدن راپورت معمولی خودش دو نفر ندیگر از اعضاء انجمن نظارت جزء یعنی انجمن نظارت مرکزی که مبنی بر ابطال آراء کن بوده مجری دارند و ضمناً هم مراجعه بدوسیه کرده‌اند و انفصال نایب الحکومه او آمده است اینجا و خواسته است برائت ذمة حاصل بکند لهذا اظهاراتی کرده است که اینها دروغ بوده است من هیچ دخالت در انتخابات نداشته‌ام و برای اینکه رعایت مراتب اخلاقی شده باشد ثانیاُ به مستنطق از طرف وزارت عدلیه امر شده است برود در محل و تفتیش بکند که واقعاً اشخاص که وسائل نفوذ نایب الحکومه بوده‌اند کی‌ها بوده‌اند از این نقطه نظر وقیکه وارد خل قضیه شویم باید مطلب را بفهمیم که انجمن خلاف قاعده رفتار نکرده فقط چیزیکه هست اجمن نظارت مرکزی حق نداشته که آراء را بشوید شعبه هیچ تردیدی در این موضوع ندارد و خود شعبه هم این نکته را متذکر شده که مطابق قانون باید کلیة آراء تردیه به ضمیمه صورت مجلس بشود ولی اینکار نشده لیکن شعبه این مسئله را ذیمدخل در اساس انتخابات طهران نمی‌دانست و به این جهت در راپورت خودش ذکر کرده است که انجمن‌های نظارت دیگر در آتیه این عمل را تکرار نکنند و اگر در مواقعی لازم میدانند آرائی باطل بکنند آن آراء را نسوزانند (مثل اینکه در مازندران سوزانیده‌اند) و نشویند مثل اینکه درکن شسته‌اند بلکه باید ضمیمه صورت مجلس بکنند تا محکمة آخری انتخابات که مجلس شورای ملی است با مراجعه به تمام اسناد موجوده بتواند عقیده خودش را در انتخاب بیک محلی ذکر بکند چنانکه در راپورت ملاحظه می فرمائید شعبه با این نظریه هم موافق بوده و به همین جهت ذکر کرده. حالا می‌ماند اثر آراء کن در انتخابات طهران تصدیق می‌فرمایند که انجمن نظارت انتخابات مطابق قانون مسئول صحت انتخابات است وقتی راپورتی می‌رسد بانجمن نظارت که در یک منطقه و در یک حوزه کوچکی در انتخابات اعمال نفوذ می‌شود مردم در رأی خودشان آزاد نیستند و آن نفوذ هم از طرف یک نفر مأمور رسمی دولت می‌شود مکلف است در مرحله اول به تحقیق و پس از آنکه بوسیله مأمورین خود تحقیقات خودش را کامل کرد آنوقت نمی‌تواند آن آراء را معتبر بشمارد تکلیف اینست که آن را کان لم یکن فرض کندباز تکرار می‌کنم که بایستی آن آراء را حفظ و بصورت مجلس ضمیمه کند و بر مردم خاطر نشان بکنند که شما در رأی دادن خودتان آزاد هستید و اجباری در کار نیست وبالاخره این عمل را هم انجمن مرکزی و هم شعبه جزء کرده‌اند و بعلاوه امروزه همان نظری که شعبه چهارم اعمال کرده است ما هم شریک بوده‌ایم یعنی لازم دانسته‌ایم تخطی از ظاهر مواد قانون وحتی سکته نرساندن این تخطی از ظاهر قانون بصحت جریان انتخابات را در راپورت دکر کردیم و مجلس شورای ملی هم که امروز در مورد چهار نفر از نمایندگان طهران باتفاق رأی داد معلوم می‌دارد که این مطلب را تصویب کرده است پس بنابراین قبلاً در این موضوعی که آق اظهار داشتند از طرف شعبه اشاره بآن شده است و نظر مجلس هم معین شده.
حاج شیخ اسد الله ـ بنده عرضی ندارم در اینکه مجلس یک عده از نمایندگان طهران را در جلسه امروز صبح تصویب فرمودند ولی..
رئیس – پس شما مخالف هستید.
حاج شیخ اسدالله ـ نه خیر مخالف نیستم و توضیح می‌خواهم.
رئیس ـ باسم توضسح مخالفت میفرمائید.
حاج شیخ اسدالله ـ نه خیر مخلفت نمی‌کنم سئوال می‌کنم که بوضیح بدهند مطلب روشن شود اگر اجازه میفرمائید عرض کنم؟
رئیس ـ بفرمائید.
حاج شیخ اسدالله ـ خواستم سئوال بکنم که انجمن نظار جزء با این راپورتی که به انتجمن مرکزی داده‌اند موافق بوده است و یا نظریات انجمن جزء که در کن تشکیل شده مخالف بوده است این را توضیح بدهید که مسئول انتخابات حوزه‌های جزء انجمن نظارت جزء است یا انجمن نظارت مرکزی؟
سردار معظم ـ این مطلب اساساً نظری است و هنوز حل نشده مطابق انتخابات مسئول صحت انتخابات حوزة انتخابیه مرکزی است منتهی اینست که انجمن‌های جزء تشکیل می‌شود برای تسهیل و تعمیم شرکت اهالی در انتخابات یعنی اشخاصی که بواسطه بعد مسافت نمی‌توانند بیایند در مرکز انتخابیه شرکت کنند انجمن‌های جزء تشکیل می‌شود که همانجا اهالی رأی بدهند ولی تشکیل انجمن‌های جزء هیچ سلب مسئولیت از انجمن نظارت مرکزی نمی‌کند وبالاخره در مرحلة آخر مسئول صحت جریان انتخابات همان انجمن مرکزی است حالا فرض کنیم باین مطلب قائل نباشیم و خودم هم بگویم این مطلب قابل تعبیر است زیرا می‌توان گفت که چون برای انجمن نظارت جزء یک وظائف خاصی معین نشده لهذا انجمن جزء هم دارای تمام وظائف انجمن نظارت مرکزی است ولی در این مورد خاص ما می‌بینیم که نظر آقای حاج شیخ اسدالله هم تأمین شده است زیرا نظریة انجمن جزء اگر در صورت مجلس اثباتاً نیست نفیاً هم نیست به این معنی که وقتی از انجمن نظارت مرکزی مأمور فرستاده شد آنها به شعبه کن رفته و نظارت حود را در آراء کن نموده‌اند و بعد حکم به ابطال آراء کن شده انجمن نظارت جزء اعتراضی در مقابل اقدام انجمن مرکزی نکرده و تصدیق کرده پس بنابراین خود انجمن مرکزی است و احتمال قوی هم می‌رود که راپورت دهنده چون معلوم نیست کیست شاید از اعضاء نظارت جزء باشد و چون خود صلاحیت دادن حکم قطعی را در خودش نمیدیده است لذا رجوع کرده است به مرکز اصلی که انجمن نظارت مرکزی طهران باشد پس از این نقطه نظر هم تصور می‌کنم نظر آیقای حاج شیخ اسدالله تأمین شده باشد.
رئیس ـ غیر از توضیح دیگر اعتراضی نیست
(گفته شد خیر)
پس رأی می‌گیریم به نمایندگی آقای تدین.
آقایانیکه تصویب می‌فرمایند قیام نمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد.
آقای آصف الممالک ـ راپورتی راجع به نمایندگی آقای سلیمان میرزا (آقای آصف الممالک راپورت شعبه چهارم را راجع به انتخاب آقای سلیمان میرزا بمضمون ذیل قرائت نمودند)
شعبه چهارم در تاریخ ۳ ذیقعده ۱۳۳۹ بشرخی که در راپورت نمره ۷ خود راجع به ملاحظه صورت مجلس انتخابات طهران وتوابع آن به مجلس شورای ملی تقدیم داشته باعتبار نامه شاهزاده سلیمان میرزا رسیدگی و نظر به صحت انتخابات مزبور نمایندگی معزی الیه را از طهران و توابع که باکثریت ۶۴۸۳ رأی از ۱۱۸۰۳ رأی انتخاب کنندگان است تصدیق و بصحت اعتبارنامه ایشان باتفاق آراء رأی می‌دهند
رئیس ـ مخالفی هست یا نیست؟
(اظهاری نشد)
رأی می‌گیریم به نمایندگی آقای سلیمان میرزا.
آقایانیکه نمایندگی ایشان را تصویب می‌کنند قیام نمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. آقای آقا شیخ محمد جواد.
(احضار برای قرائت راپورت) آقای آقا شیخ محمد جواد راپورت شعبه اول را راجع به نمایندگی آقای عدل السلطنه بمضمون ذیل قرائت کردند)
- شعبه اول در تاریخ بیست وهشتم شوال بدوسیة انتخابات بم رسیدگی نموده راپورت آنرا ذیلاً به عرض میرساند انجمن نظارت مرکزی بم در غرة شهر رجب تشکیل شده دو شعله نظارت جهت نرماشیر و راین معین کرده در شهر بم پس از نشر اعلان ۷۸۱ تعرفه توزیع ۶۷۷ رأی اخذ کرده‌اند در دو شعبة راین و نرماشیر ۱۶۴۵ وزقه تعرفه داده ۱۶۳۶ ورقة رأی گرفته‌اند کلیتاً در بم و راین و نرماشیر ۲۵۱۶ تعرفه داده شده ۲۳۱۳ ورقة رأی گرفته شده است آقای عدل السلطنه باکثریت ۱۳۹۱ رای بسمت نمایندگی انتخاب شده‌اند انجمن نظارت مرکزی پس از خاتمة انتخابات یک هفته برای اخذ شکایات دائر بوده چون شکایتی بانجمن نریسیده انجمن منحل گردیده تلگرافی بامضاء چند نفر از رعایای راین و شریعتمدار راینی بوزارت داخله رسیده که شکایت از آزاد نبودن انتخابات راین می‌نماید در مقابل تلگرافی بوزارت داخله مخابره شده است بامضاء جمعی که اغلب امضاء کنندگان اشخاصی هستند که تلگراف شکایت باسم آنها امضاء شده است مبنی بر آزاد بودن انتخابات راین و اینکه تلگراف شکایت باسم آنها جعل شده و اظهار بی اطلاعی از امضاء تلگراف شکایت کرده‌اند تلگرافی هم از ایالت کرمان در دوسیه موجود است که در مقابل توضیحات وزارت داخله شکایت متشکیان را تکذیب کرده و آزادی انتخابات راین را تصدیق می‌نماید تو نیز تلگرافی اخیراً بامضاء چهل پنج نفر به مجلس مخابره شده که انتخابات بم مبنی بر تهدید بوده است شعبة اول تلگرافات را تحت مطالعه قرارداده مدرکی برای اثبات عدم آزادی ندیده که بتواند ترتیب اثری بآنها بدهد چون جریان انتخابات بم و نمایندگی آقای عدل السلطنه را تصدیق می‌نماید.
رئیس ـ گویا مخالفی نباشد ـ
(گفته شد خیر).
رای می‌گیریم بوکالت آقای عدل السلطنه آقایانی که تصویب می‌فرمایند قیام کنند ـ
(اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد.
آقای آصف الممالک (احضار برای قرائت راپورت) آقای آصف الممالک
- راپورت شعبه چهارم در تاریخ ۳ ذیقعده ۱۳۳۹ در تعقیب جلساتیکه بدوسیة انتخابیه حوزة نیشابور و توابع آن رسیدگی و مدافة لازمه بعمل آمده بود نظر باینکه اولاً در جریان انتخابات حوزة مزبوره بطوریکه از صورت مجلس انتخابات آن حوزه بر می‌آید کاملاً رعایت مطابقت با مواد قانونی به عمل آمده و دیگر هیچگونه شکایت و اعترضی نه در مدتیکه انجمن نظارت برای اصفاء شکایات نشسته و نه بعد از آن نسبت بانتخابات آنجا ملاحظه نگردید نمایدگی آقای عمیدالسلطنه را از نیشابور و توابع که باکثریت ۸۷۳۲ رأی از ۹۷۶۵ رأی انتخاب کنندگان است تصدیق و بصحت اعتبارنامة ایشان باتفاق آراء رأی می‌دهد
رئیس ـ مخالفی نیست راجع باین راپورت و
(مخالفی نبود)
رأی می‌گیریم بمدلول این راپورت آقایانی که نمایندگی آقای عمیدالسلطنه را تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند) …
رئیس ـ تصویب شد. راپورت راجع بآقای مردرمعظم کردستانی سابقاً قرائت و طبف و توزیع شده اگر مخالفی هست اظهار نمایند؟
(اظهار شد کسی مخالف نیست).
رئیس ـ رأی می‌گیریم آقایانیکه نمایندگی ایشان را تصویب می‌کنند قیام نمایند
(افلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شده. چون جلسه را دو ساعت به غروب مانده خبر کرده بودم و معلوم شد بعضی از آقایان نمایندگان مطلع نبودند و دیر تشریف آوردند و عده کافی نبود این بود که جلسه خیلی دیر تشکیل شد حالا هم چون خیلی از شب گذشته اگر آقایان موافق باشند جلسه را ختم بکنیم ـ (جمعی تصدیق کردند) ـ و چون فردا روز سال وفات مرحوم مغفور میرزای شیرازی اعلی الله مقامه است و در مسجد سلطانی از دو ساعت به غروب تا سه ساعت از شب گذشته مجلس ترحیم خواهد بود و نظر باخترام روز وفات آنمرحوم اگر آقایان موافق باشند جلسه فردا تشکیل نشود ـ (عموم نمایندگان تصدیق کردند) آقایان هم البته تشریف آورده و شرکت خواهند کرد. (بعضی اظهار داشتند البته همه شرکت خواهند کرد) جلسه آتیه هم روز سه شنبه چهار ساعت قبل از ظهر خواهد بود
(مجلس دو ساعت از شب گذشته ختم شد.)
رئیس مجلس شورای ملی – مؤتمن الملک