مذاکرات مجلس سنا چهارشنبه ۱۹ آذرماه ۲۵۳۴ شاهنشاهی نشست ۱۲
مشروح مذاکرات مجلس سنا ، دوره ۷
جلسه :۱۲
روز چهارشنبه ۱۹ آذرماه ۱۳۵۴
(سال‌های ۵۴- ۵۵ اجلاسیه)
فهرست مطالب:
۱-تصویب صورت مجلس.
۲-بیانات آقای رئیس به مناسبت بیست و هفتمین سالگرد صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر و بزرگداشت روز ۲۱ آذر و نجات آذربایجان. ۳-بیانات قبل از دستور آقایان دکتر مرشد، دکتر نواب و موسوی.
۴-معرفی بانو معارفی به معاونت پارلمانی وزارت رفاه و امور اجتماعی به وسیله آقای وزیر.
۵-اعلام وصول لایحه عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال ارسالی مجلس شورای ملی.
۶-اعلام وصول لایحه اجازه عضویت دولت ایران در گروه مشورتی تحقیقات کشاورزی ارسالی مجلس شورای ملی.
۷-اعلام وصول لایحه موافقت‌نامه همکاری‌های فنی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکا ارسالی مجلس شورای ملی.
۸-تصویب قانون حفاظت دریا و رودخانه‌های مرزی از آلودگی با مواد نفتی و اعاده آن به مجلس شورای ملی.
۹-تصویب قانون افزایش حقوق وظیفه و مستمری کسانی که از اعتبارات وزارتخانه‌ها یا مؤسسات دولتی حقوق وظیفه یا مستمری دریافت می‌دارند و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
۱۰-تصویب قانون الحاق ایران به کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های حیوانات و گیاهان وحشی که در معرض نابودی قرار دارند و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
۱۱-تصویب قانون الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مرور در جاده‌ها و کنوانسیون مربوط به علایم راه‌ها و ارسال آن به مجلس شورای ملی. ۱۲-تصویب قانون موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری تونس و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
۱۳-تصویب قانون موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عربی مصر و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
۱۴-ختم جلسه.
مجلس ساعت ده و پانزده دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس شریف‌امامی تشکیل شد
آقایان: وزرا مشاور (دکتر شادمان) رفاه و امور اجتماعی (دکتر شیخ‌الاسلام‌زاده) و معاونان وزارتخانه‌های راه و ترابری (شریف‌رازی) فرهنگ و هنر (حشمتی) آموزش و پرورش (بانو طالقانی) امور اقتصادی و دارایی (طباطبایی) تعاون و امور روستاها (رهبری)، اطلاعات و جهانگردی (دکتر سعادت)، مسکن و شهرسازی (دکتر بهرون)، رفاه و امور اجتماعی (بانو معارفی) امور خارجه (دکتر تاجبخش) در جلسه حضور داشتند.
+++
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- صورت مشروح مذاکرات روز دوشنبه سوم آذرماه قبلاً طبع و توزیع شده است و ملاحظه فرموده‌اند اگر نظری هست خواهند فرمود، نظری نیست؟ (اظهاری نشد)، صورت‌جلسه تصویب می‌شود.
اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه آقایان: پرویزی- جلیلی
غایب بی‌اجازه: آقای پروفسور عدل
مسافران آقایان: مهندس فروغی - خزیمه علم- دکتر صالح - تیمسار صفاری- سپهبد ورهرام- و دریابد رسایی.
۲- بیانات آقای رئیس به مناسبت بیست و هفتمین سالگرد صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر و بزرگداشت روز بیست و یکم آذر روز نجات آذربایجان
رئیس- همکاران ارجمند به خوبی می‌دانند، امروز که ۱۹ آذر یعنی مطابق دهم ماه دسامبر است مصادف با بیست و هفتمین سالگرد صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر و در حقیقت از روزهای فرخنده و اعیاد بین‌المللی است زیرا همه ملل جهان این روز را از لحاظ جنبه بشری و انسانی آن گرامی می‌دارند (صحیح است).
موضوع توجه جوامع مختلف به معانی و مفاهیم حقوق طبیعی بشری در قرون متمادی همیشه مورد بحث فلاسفه و علاقمندان واقع شده و برخی معتقد بوده‌اند که از نظر کلی حقوقی که به طور طبیعی به وجود آمده با مصالح و منافع افراد بشر سازگاتر است.
بر اساس این عقاید و نظراتی که بعداً اظهار شده و با پیشرفت علوم و فنون و توسعه تمدن همواره مسأله حقوق اساسی و طبیعی بشر در سطحی عالی‌تر و براساس حفظ مصالحی بیشتر و هدفی انسانی‌تر و عادلانه‌تر مورد گفتگو قرار گرفته و در اغلب احکام و قوانین
+++
مذهبی به خصوص احکام و تعالیم دین مبین اسلام همچنین در قوانین اساسی کشورها این عقاید تجلی یافته است. (صحیح است)
در اعلامیه جهانی حقوق بشر که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز دهم دسامبر ۱۹۴۸ به اتفاق آراء به تصویب رسیده، تمام مفاهیم حقوق بشری اعم از حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عمیقاً مورد نظر بوده است. و به همین منظور با تدوین میثاق حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و تدوین میثاق حقوق مدنی و سیاسی که در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ در مجمع عمومی سازمان ملل به اتفاق به تصویب رسیده، اعضاء سازمان علاقه خود را به اجرای حقوق بشری به معنای وسیع آن در سطحی گسترده‌تر ابراز داشته است.
خوشبختانه شاهنشاه بشردوست ما همواره اجرای کامل حقوق بشری را مورد تایید و تأکید قرار داده و به پیروی از اصول آن تعدی و تجاوز به حقوق افراد و ملل، و اعمال زور و خشونت و نقض آزادی‌های اساسی و تبعیض و محرومیت از حقوق را به شدت محکوم و مردود دانسته‌اند (صحیح است). به‌همین جهت پایه اصول چهارده‌گانه انقلاب شاه و ملت را با ابتکار خاص و واقع‌بینی خاص خود بر اساس حقوق بشری قرار داده‌اند.
امید است رهبران جهان همواره علاقه خود را نسبت به حقوق اساسی بشر و مقام و ارزش فرد انسانی بیشتر و بارزتر ابراز دارند و تصمیم راسخ‌تری برای اجرای مفاهیم واقعی اعلامیه جهانی حقوق بشر که در حقیقت یک سند اخلاقی است، به نحو کامل‌تری اتخاذ نمایند. (صحیح است).
موقع را مغتنم می‌شمارد و این روز بزرگ بین‌المللی را به ملت بشردوست ایران تبریک می‌گویم و برای فردفرد خواهران و برادران عزیز خود توفیق و سعادت آرزو می‌نماید.
و اما روز فرخنده دیگر که یکی از اعیاد بزرگ ملی و مصادف با جمعه این هفته است روز ۲۱ آذر یعنی روز نجات آذربایجان عزیز است. (صحیح است).
این روز فرخنده، در حیات ملی و استقلال و تمامیت ارضی کشور عزیز ما حائز اهمیت شایان است. در این روز، شجاعت و شهامت و عزم راسخ شاهنشاه میهن‌دوست و فداکار ما
+++
بیش از هر وقت دیگر تجلی پیدا کرد و احساسات همگان را برانگیخت به طوری که عظمت آثار آن احساسات و آن تظاهرات میهن‌پرستی در تاریخ ایران تا ابد جاودان و باقی است (صحیح است).
در واقعه آذربایجان و اراده آهنین شاهنشاه همراه با احساسات وطن پرستانه ملت ایران به ویژه اهالی غیور آذربایجان، فداکاری و دلاوری ارتش رشید و نیرومند ما دست اهریمن‌صفتان و خائنان بیگانه‌پرست را از دامان استقلال مملکت و عرض و ناموس و حیثیت ملت از بن قطع کرد و افسران و سربازان رشید ما با رهبری مستقیم شاهنشاه وارد سرزمین مقدس آذربایجان شدند و به حکومت پوشالی بیگانه‌پرستان خائن خاتمه‌دادند.
ملت ایران همه سال این روز غرورانگیز و افتخارآمیز را گرامی می‌دارد و به شکرانه موهبت و تفضل الهی آیین جشن و شادمانی بر پا می‌دارد و با تقدیم عرض سپاس به درگاه خداوند دوام عمرو بقاء سلطنت شاهنشاه میهن‌دوست فداکار و محبوب خود را مسألت می‌کند- و به روان پاک کلیه شهدای راه آزادی و استقلال کشور به ویژه شهدای راه نجات آذربایجان درود می‌فرستد.
(صحیح است- احسنت- احسنت).
+++
۳- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر مرشد، دکتر نواب و موسوی.
رئیس- نطق قبل از دستور شروع می‌شود آقای دکتر مرشد بفرمایید.
دکتر مرشد- با اجازه مقام محترم ریاست و همکاران محترم ضمن نطق قبل از دستوری که من یک ماه پیش در جلسه علنی ضمن بحث کلی راجع به بهداشت از جانب آقای وزیر کشاورزی و منابع طبیعی تقاضا کردم توجه خاصی به بیماری‌های مشترک بین انسان و دام مبذول بفرمایند و بنده جدا از ایشان تشکر می‌کنم که رونوشت نامه‌ای را که در همین موضوع به جناب آقای دکتر شادمان وزیر مشاور و معاون پارلمانی آقای نخست وزیر نوشته‌اند برای بنده فرستاده‌اند ولی چون مفصل است خلاصه آن را عرض می‌کنم نوشته‌اند، اقداماتی در چند سال اخیر مخصوصاً سال‌های بعد از انقلاب شاه و ملت در دامپزشکی انجام شده و یکی دو نمونه آن را هم تذکر داده‌اند من جمله راجع به مبارزه و اطفاء طاعون گاوی که ۶-۷ سال پیش به واسطه سودجویی یک یا چند نفر تعدادی گاوآلوده و بیمار به کشور وارد شد و آن بیماری به دام‌های دیگر سرایت کرده بود و دام‌های ما، در معرض خطر نابودی بودند که با توجه مسئولین امر بیماری اطفاء گردید. نظیر این کار و نمونه‌های دیگری از آن را هم بیان داشتند که البته باعث تشکر و سپاسگزاری است و توقع ما هم همین است برای این که دیگر در وضع فعلی کشور ما حتی چند مورد بیماری که خطر برای خود دام از نظر اقتصادی دارد و مخصوصاً وقتی مواردی به انسان سرایت کند ما آن را مقدمه همه‌گیری و اپیدمی می‌شناسیم نباید اتفاق بیفتد و تقاضای اطفاء آن را خواهیم کرد. ضمن این نامه جناب آقای وزیر کشاورزی و منابع طبیعی مرقوم فرموده بودند که طرح جامعی برای ریشه‌کنی بیماری‌های مشترک انسان و دام مثل سل، تب‌مالت و سیاه‌زخم تهیه کرده‌اند و به سازمان برنامه فرستاده‌اند و تقاضا کرده‌اند که در متمم بودجه سال ۱۳۵۴ یا بودجه سال ۱۳۵۵ اعتبار لازم پیش‌بینی بشود که من از سازمان برنامه و مخصوصاً از جناب آقای نخست‌وزیر محبوب خودمان که
+++
انصافاً نشان داده‌اند در اینگونه مواقع همیشه مشکل‌گشا هستند و نسبت به همین موضوع طاعون گاوی که در نامه وزارت کشاورزی و منابع طبیعی اشاره شد خود جناب آقای نخست وزیر کمیسیونی را دعوت کردند و اعتباری فی‌المجلس تهیه شد و عده‌ای از مأمورین وزارت بهداری هم برای واکسیناسیون در اختیار وزارت کشاورزی و منابع طبیعی قرار گرفتند و بیماری به نحو معجزه آسایی خاموش شد. ولی این نکته را می‌خواستم خدمت جناب آقای وزیر کشاورزی و منابع طبیعی عرض کنم که ریشه‌کنی بیماری‌هایی مثل تب‌مالت یک چیزی نیست که بشود با یک برنامه عادی انجام داد. این مبارزه باید با یک برنامه ضربتی مثل همان برنامه‌ای که برای اطفاء طاعون گاوی تهیه شد انجام بشود. بنده از جناب آقای نخست وزیر استدعا می‌نمایم که امر بفرمایند بودجه مورد نیاز وزارت کشاورزی را پادار بکنند و اطمینان داشته باشند که هر ریالی که در این برنامه سرمایه‌گذاری بشود هزاران ریال بازدهی اقتصادی دارد برای این که علاوه بر ضرر اقتصادی که بیماری‌های دامی برای مملکت دارد امراضی مشترکی که از دام به انسان سرایت‌می‌کنند من جمله همین تب مالت است که خود وزارت کشاورزی مثال زدند و فوق‌العاده خطرناک است. متأسفانه تب‌مالت نه تنها از طریق مصرف لبنیات‌آلوده به انسان سرایت می‌کند، بلکه حتی اگر انسان از کنار گله‌ای که چند گوسفند آلوده به تب مالت در آن است عبور کند همان گرد و خاکی که بلند می‌شود برای عابر خطرناک است. بنابراین لطفی که جناب آقای نخست وزیر می‌کنند و این سرمایه‌گذاری که می‌شود بازده آن زیاد خواهد بود. برای این که معالجه یک نفر مبتلا به تب مالت که خیلی هم مشکل است شاید هزاران برابر بهای واکسیناسیون یک گله که برای پیشگیری واکسینه می‌شوند باشد.
اصولاً با وضع خاصی که مملکت ما دارد و ۳۲ میلیون یا بیشتر جمعیت در یک سطح یک‌میلیون و ششصد و چهل هزار کیلومتر مربع به طور پراکنده زندگی می‌کنند تأمین پزشک و بیمارستان برای ما کاری فوق‌العاده مشکل است. و روی همین اصل در اسفندماه ۱۳۵۲
+++
فرمان همایونی که بسیار جامع می‌باشد شرف صدور یافته و تکلیف همه را تعیین کرده‌اند که من اجازه همکاران محترم که همه این فرمان را دیده‌اند ولی هرچه بیشتر گفته شود باز هم نامکرر است. اجازه بدهید بخوانم البته فرمان خطاب به جناب آقای نخست وزیر شرف صدور یافته است.
جناب آقای امیرعباس هویدا نخست وزیر
نظر به علاقه‌ای که به تندرستی کلیه افراد این مرز و بوم داریم و معتقدیم تأمین سلامت مردم کشور پایه و اساس همه برنامه‌های توسعه و پیشرفت به سوی تمدن بزرگ است و از طرفی پیشگیری از بیماری‌ها را یکی از ارکان اساسی بهداشت و درمان می‌دانیم به موجب این فرمان مقرر می‌داریم:
۱-دولت در کوتاهترین زمان ممکن به وسیله وزارت بهداری اقدامات لازم را برای بیماریابی جلوگیری از بیماری‌های واگیر، پیشگیری از بیماری‌هایی که به وسیله واکسیناسیون‌های مختلف امکان‌پذیر است، بهبود محیط زیست و آموزش بهداشت به عموم مردم به عمل آورد، به طوری که موردی از بیماری‌های قابل پیشگیری در هیچ یک از نقاط کشور اعم از روستایی و شهری مشاهده نشود.
۲-برای هر یک از افراد کشور شناسنامه بهداشتی تهیه بشود به نحوی که کلیه سوابق بهداشتی آنها، بیماری‌ها، واکسیناسیون‌های انجام شده و غیره در آن منعکس گردد.
بدیهی است تأمین بهداشت عمومی از وظایف دولت است و جزء در مواردی که همکاری و خودیاری مردم لازم است به صورت رایگان خواهد بود.
این متن فرمان مبارک همایونی بود که قرائت شد از قدیم می‌گفتند یک جو پیشگیری بهتر از خروارها درمان است. برای این که رجحان پیشگیری بر درمان روشن شود وضعی را که الان از نظر درمان داریم اگر وقت باشد تجزیه و تحلیل مختصری می‌کنم. ما الان
+++
در حدود چهل و پنج هزار تختخواب داریم که برای هر هزار نفر ۴/۱ تخت وجود دارد و در آخر برنامه پنجم تعداد تختخواب‌ها در حدود ۶۶ هزار خواهد بود که برای هر هزار نفری ۸/۱ تختخواب می‌باشد در صورتی که صرف‌نظر از بعضی کشورها که برای هر هزار نفر حدود ده تخت خواب دارند حداقل استاندارد پیش‌بینی شده برای هر هزار نفر چهار تختخواب لازم است و این امر تنها با پول تأمین نمی‌شود برای این که نیروی انسانی می‌خواهد و نیروی انسانی متخصص هم تهیه‌اش آسان نیست. در مجلس سنا اساتید محترم پزشکی زیادند و جناب آقای وزیر رفاه هم تشریف دارند و مشکلات این موضوع برای همه روشن است ما الان بر طبق آخرین آماری که سازمان نظام پزشکی گرفته است ۱۲۳۵۰ نفر پزشک داریم و تقریباً سالی ۶۰۰ پزشک از دانشکده‌ها بیرون می‌آیند که یک عده‌شان می‌روند به خارج وعده‌ای برمی‌گردند و روی هم رفته سالی ۴۵۰ پزشک اضافه می‌شود و پرستار که برای مملکت واجب است ما الان در حدود ۴۰۰۰ پرستار و ۱۵۰۰۰ بهیار داریم و محصول سالانه کشورمان حدود ۴۰۰ پرستار و ۱۳۰۰ بهیار است. پس ملاحظه می‌فرمایید که با این وضع سالها طول خواهد کشید که بتوانیم به نتیجه مطلوب برسیم و حتی با این وضعی که دولت با سرعت پزشک از خارج استخدام می‌کند که حقیقه هم باید تشکر کرد و در این دو سال اخیر ۸۰۰ نفر پزشک از خارج استخدام شده و به ایران آمده‌اند با وجود این تهیه یک چنین وسائل درمانی باز برای این مملکت که وضع خاص جغرافیایی دارد خیلی مشکل است. البته در تمام دنیا بهداشت و پیشگیری مقدم است ولی در ایران با وضع خاصی که دارد باید بیشتر مورد توجه واقع شود تا احتیاج به تختخواب کمتر داشته باشیم و باز هم استدعا می‌کنم طرح وزارت کشاورزی و منابع طبیعی مورد توجه دولت قرار بگیرد و اعتبارش به تصویب برسد و همان طوری که عرض کردم این طرح به طور عادی عمل نشود بلکه به صورت ضربتی باشد اگر به طور ضربتی انجام نشود نتیجه مطلوب عاید نمی‌شود و همان طوری که مبارزه با دشمن‌مرئی وظیفه هر فردی از افراد مملکت است مبارزه با دشمن نامرئی هم فریضه است بنده شخصاً حاضرم اطلاعات ناقص و تجربه سی و شش ساله خود را در اختیارشان قرار بدهم متشکرم.
+++
رئیس- آقای دکتر نواب بفرمایید.
دکتر نواب- با اجازه جناب آقای رئیس و سناتورهای محترم
به طوری که آقایان محترم استحضار دارند در چند روز گذشته شاهنشاه آریامهر به اصفهان نزول اجلال فرمودند و بدون تشریفات رسمی مجتمع بزرگ صنعتی آریامهر ذوب آهن اصفهان را بازدید فرمودند. پیشرفت‌های ایران به قدری سریع و چشمگیر است که روزی نمی‌گذرد که شاهد ترقیات تازه‌ای در سطح کشور نباشیم هر روز مهمانان عالیقدری از شخصیت‌های بزرگ بین‌المللی به ایران وارد می‌شوند و با شاهنشاه آریامهر مذاکره به عمل می‌آورند و از نظرات خردمندانه معظم‌له استفاده می‌کنند. در محیطی پر از حسن تفاهم جلب نظر آنان به عمل می‌آید. به طوری که پایتخت کشور ما یکی از مراکز پرتحرک ترقی و پیشرفت این منطقه محسوب می‌شود و در کلیه شئون اجتماعی و سیاسی جلب‌نظر دنیا را کرده است. از چند روز قبل مجتمع بزرگ صنعتی آریامهر در اصفهان شاهد جنب و جوش و فعالیت خیره‌کننده‌ای بود. با آن که شاهنشاه آریامهر بدون خبر قبلی و تشریفات رسمی در اصفهان نزول اجلال فرمودند فعالیت و تحرک مخصوصی در این گوشه از کشور ما به چشم می‌خورد. سالها بود که هر ایرانی وطن‌پرست آرزوی ذوب آهن را در مخیله خود می‌پرورانید و استفاده از این موهبت عظمی مثل سایر مظاهر زندگی سعادتمندانه ایران در انتظار دوران سلطنت شاهنشاه آریامهر بود که به جمع سعادت‌های دیگر ایران افزوده شود. این مجتمع صنعتی یکی از برجسته‌ترین اقدامات اصلاحی است که تا به حال در ایران صورت عمل به خود گرفته و ضامن سعادت ایران و ایرانی خواهد بود. در این مجتمع بزرگ صنعتی روزانه هزاران کارگر ایرانی و مهندس و تکنسین کار می‌کنند و با دست ایرانی یکی از مهمترین مؤسسات صنعتی اداره می‌شود. و در دومین کوزه ذوب پولاد در آینده روزانه ده‌میلیون‌تن محصول به دست می‌آورد و بهره‌برداری خواهد کرد. در بیست سال قبل پیش از انقلاب شاه و ملت هیچ یک از مظاهر ترقی و تعالی ایران جزء با سرعتی کم مشهود نبود، حتی تصور
+++
آن را هم نمی‌توانستیم بکنیم- قیافه کشور در نتیجه این ترقیات روزافزون به کلی عوض شده و روستاها منظره‌ای تازه دارند ابواب سعادت همه روزه برای ملت باز می‌شود- در محیط حسن تفاهم که لازمه پیشرفت و ترقی است در نتیجه یکپارچگی ملت ایران که به اصول حزب رستاخیز ملت ایران مومن می‌باشند، برنامه‌های پیشرونده صورت عمل به خود می‌گیرد. در ضمن پیشرفت‌های عظیم صنعتی برنامه‌های بشردوستانه و انسانی نیز به ابتکار و پیشنهاد شاهنشاه و علیاحضرت شهبانو در سطح بین‌المللی تصویب می‌گردد که از آن جمله است سهمی که کشورهای اوپک تقبل کرده‌اند برای کمک به کشورهای در حال توسعه به صندوق مشترک بپردازند و این مسأله که به خیر و صلاح دنیای در حال رشد ..و توسعه مبنای نمونه بارزی است احترام و نفوذی که شاهنشاه در مجامع بین‌المللی دارند.
روزگاری بود که ایرانی و ایران ناشناخته بود امروزه که ماها به کشورهای خارجی مسافرت می‌کنیم از احترامی فوق‌العاده برخورداریم و همه کشورها ما را می‌شناسند و احترام می‌گذارند. این نیست مگر در پرتو اقدامات داهیانه شخص شاهنشاه آریامهر که احترام بین‌المللی ایران و ایرانی را تا سرحد فوق‌العاده بالا برده‌اند. امروزه ما از فرهنگ مجانی برخورداریم. برای دانش‌آموزان تغذیه رایگان اجرا می‌گردد. بهداشت تعمیم پیدا کرده است، خلاصه برنامه‌های ترقی‌خواهانه به قدری زیاد است که به حساب نمی‌گنجد- در قبال این همه سعادت که به ابتکار شاهنشاه آریامهر نصیب ملت ایران شده است، جا دارد که بگوییم:
خیز تا برکلک آن نقاش جان افشان کنیم که این همه نقش در عجب درگردش‌پرگار داشت
در خاتمه از دولت خدمتگزار خواهشمندم که در مواقع تشریف‌فرمایی ملوکانه با استجازه از مقام ملوکانه عنداللزوم آقایان سناتورها و نمایندگان اصفهان را خبر فرمایند که از ارشادهای ملوکانه بهره‌گیری کنند.
در اینجا به عرایضم خاتمه می‌دهم و یک بار دیگر عرض می‌کنم که پیشرفت‌های ایران زاییده ابتکار و حسن درایت اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر می‌باشد (صحیح است). امیدوارم که خداوند زمان سلطنت معظم‌له را پاینده بدارد تا سال‌های درازی ملت ایران از برکت وجود ایشان استفاده کند (انشاءاله- احسنت- احسنت).
+++
رئیس- آقای موسوی بفرمایید.
موسوی- سناتورهای محترم که خوشبختانه عده‌ای به خوزستان تشریف آوردند استحضار دارند که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی آریامهر هفته گذشته چهار روز پیش به خوزستان تشریف‌فرما و از تأسیسات مهم سد رضاشاه کبیر در ناحیه مسجد سلیمان و شوشتر و طرح بزرگ نیشکر دیمچه واقع در حوزه شوشتر بازدید و سرکشی فرمودند. همچنین از تأسیسات مهم صنعتی گروه شهریار در ۹ کیلومتری اهواز بازدید و فرمایشات جامع و سودمندی برای ارشاد کارگران و کارکنان صنایع مملکت ایراد فرمودند.
دربارهٔ جزئیات سد عظیم رضاشاه کبیر و طرح بزرگ نیشکر چون در جراید مشروحاً منعکس بود عرض توضیحی فعلاً لازم نمی‌داند و قطعاً آقایان توجه دارند که انجام اینگونه طرح‌های بزرگ چه نتایج بسیار مهمی در جهت اقتصادی و اجتماعی و ترقیات مملکت دارد، که انشاءالله بعد از پایان طرح‌ها و آغاز بهره‌برداری استحضار خواهند فرمود. موجب بس افتخار است که این امور مهم غالباً به وسیله مهندسین و کارگران ایرانی انجام می‌گیرد و مشاهده پیشرفت کار آنها و بازدید از گروه صنعتی شهریار موجب مسرت خاطر خطیر شاهانه واقع و همکارمان آقای سناتور رضائی و بعضی از کارکنان گروه که استحقاق داشته‌اند افتخار دریافت نشان کسب نموده‌اند.
تشریف‌فرمایی موکب ملوکانه به خوزستان مانند همیشه باعث ازدیاد شوق و شعف عامه مردم خوزستان بوده و ابراز احساسات عمومی به قدری جالب بود که این بنده خود را موظف می‌داند به نام اهالی شاهدوست و وطن‌پرست خوزستان مراتب سپاسگزاری و فدویت به پیشگاه مبارکشان تقدیم نموده سعادت و ترقیات روز افزون ملت و مملکت ایران در سایه رهبری‌های خردمندانه شاهنشاه معظم‌از قادر توانا مسألت نماید.
(احسنت- احسنت).
+++
۴-معرفی بانو معارفی به معاونت پارلمانی وزارت رفاه و امور اجتماعی به وسیله آقای وزیر رفاه و امور اجتماعی
رئیس- آقای وزیر رفاه اجتماعی بفرمایید.
وزیر رفاه اجتماعی (دکتر شیخ‌الاسلام‌زاده)- با کسب اجازه از خانم‌ها و آقایان سناتورهای محترم جناب خانم معارفی را به سمت معاون پارلمانی وزارت رفاه و امور اجتماعی به حضورتان معرفی می‌کنم و ایشان این سعادت را در دوره گذشته هم داشته‌اند که در اینجا خدمت بکنند و از راهنمایی‌های سناتورهای محترم استفاده بکنند و در این دوره هم وظیفه خود را به نحو احسن انجام خواهند داد.
(مبارک است).
+++
۵- اعلام وصول لایحه عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال ارسالی مجلس شورای ملی.
رئیس- لایحه عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال از مجلس شورای ملی رسیده است که وصول آن اعلام می‌شود.
(نامه به شرح زیر قرائت شد):
ریاست محترم مجلس سنا
گزارش کمیسیون امور خارجه در قبال لایحه شماره ۱۹۴۳۲ مورخ ۱۰/۸/۱۳۵۴ دولت راجع به عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال در جلسه روز سه‌شنبه ۱۱/۹/۱۳۵۴ مطرح و به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
اینک لایحه قانون مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم به پیوست ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی
۶- اعلام وصول لایحه اجازه عضویت دولت ایران در گروه مشورتی بین‌المللی تحقیقات کشاورزی ارسالی مجلس شورای ملی.
رئیس- لایحه اجازه عضویت دولت ایران در گروه مشورتی بین‌المللی تحقیقات کشاورزی از مجلس شورای ملی رسیده است که وصول آن اعلام می‌شود.
(نامه به شرح زیر قرائت شد):
ریاست محترم مجلس سنا
گزارش از کمیسیون‌های مربوط در قبال لایحه شماره ۱۸۱۲۲ مورخ ۲۸/۷/۱۳۵۴ دولت راجع به اجازه عضویت دولت ایران در گروه مشورتی بین‌المللی تحقیقات کشاورزی در جلسه روز یکشنبه ۱۶/۹/۱۳۵۴ مطرح و به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
اینک لایحه قانون مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم به پیوست ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی
+++
۷- اعلام وصول لایحه موافقت‌نامه همکاری‌های فنی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکا ارسالی مجلس شورای ملی
رئیس- لایحه موافقت‌نامه همکاری فنی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکا از مجلس شورای ملی رسیده است که وصول آن اعلام می‌شود.
(نامه به شرح زیر قرائت شد):
ریاست محترم مجلس سنا
گزارش کمیسیون‌های مربوط در قبال لایحه شماره ۱۸۳۱۰ مورخ ۳۰/۷/۱۳۵۴ دولت راجع به موافقت‌نامه همکاری‌های فنی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکا در جلسه روز یکشنبه ۱۶/۹/۱۳۵۴ مطرح و به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
اینک لایحه قانون مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم به پیوست ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی
رئیس- لوایح به کمیسیون‌های مربوط برای رسیدگی ارجاع می‌شود.
+++
۸- تصویب قانون حفاظت دریا و رودخانه‌های مرزی از آلودگی با مواد نفتی و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
رئیس- لایحه حفاظت دریا و رودخانه‌های مرزی از آلودگی با مواد نفتی برای شور دوم مطرح است.
گزارش کمیسیون شماره ۴ (امور اقتصادی و دارایی) قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون شماره چهار (امور اقتصادی و دارایی)
به مجلس سنا
لایحه حفاظت دریا و رودخانه‌های مرزی از آلودگی با مواد نفتی که برای شور دوم به کمیسیون شماره ۴ (امور اقتصادی و دارایی) ارجاع گردیده بود با حضور آقای دکتر شادمان وزیر مشاور و معاون پارلمانی نخست‌وزیر و آقای تاج بخش معاون وزارت امور خارجه و آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری و آقای طباطبایی معاون وزارت امور اقتصادی و دارایی طی چند جلسه مورد رسیدگی قرار گرفت و پس از بحث و مذاکرات مفصل و توجه به پیشنهادهای واصل ضمن شور اول اصلاحاتی در آن به عمل آمد و به تصویب رسید و جهت اظهارنظر به کمیسیون‌های شماره ۱ و ۲ و۳و۶و۸و۱۰ ارسال و کمیسیون‌های مزبور پس از بررسی و مطالعه کافی نظر این کمیسیون را تأیید کردند.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
مخبر کمیسیون شماره چهار- دها
قانون حفاظت دریا و رودخانه‌های مرزی از آلودگی با مواد نفتی
ماده ۱- آلوده‌کردن رودخانه‌های مرزی و آب‌های داخلی و دریای سرزمینی ایران برحسب مورد به نفت یا هر نوع مخلوط نفتی خواه توسط کشتی‌ها و خواه توسط سکوهای حفاری یا جزایر مصنوعی (اعم از ثابت و شناور) و خواه توسط لوله‌ها و تأسیسات و مخازن نفتی واقع در خشکی یا دریا ممنوع است و مرتکب به حبس جنحه‌ای از شش ماه تا دو سال یا پرداخت جزای نقدی از یک میلیون تا ده میلیون ریال یا به هر دو مجازات محکوم می‌گردد، در صورتی که آلودگی به واسطه بی‌مبالاتی
+++
یا بی‌احتیاطی واقع شود مجازات مرتکب حداقل جزای نقدی مذکور است. نیروی دریایی شاهنشاهی یا ژاندارمری کشور برحسب مورد به منظور جلب و دستگیری مرتکب و تنظیم صورت‌مجلس تشخیص میزان آلودگی در صورتی که وسیله آلوده کننده نفتکش باشد آن را متوقف و در مورد سایر منابع آلوده‌کننده، از ادامه عملیات آنها جلوگیری به عمل خواهد آورد.
تبصره - تا هنگامی که نحوه جلوگیری از آلودگی خلیج‌فارس و بحر عمان از طریق معاهدات چندجانبه بین‌المللی یا توافق‌های دو جانبه بین دولت شاهنشاهی ایران و سایر دول ساحلی مناطق مذکور فوق تعیین نشده باشد، مقررات این قانون در خلیج‌فارس تا حد نهایی آب‌های روی فلات قاره و در بحر عمان تا فاصله پنجاه میل از خط مبدأ دریای سرزمینی لازم‌الاجرا خواهد بود.
در مناطقی که فلات قاره ایران در خلیج فارس به موجب موافقت‌نامه‌هایی با دول دیگر تعیین و تحدید نگردیده است تا زمانی که به ترتیب دیگری بین طرفین توافق نشده باشد اجرای مقررات این قانون محدود به خط منصفی است که کلیه نقاط آن از نزدیکترین نقاط خطوط مبداء دریای سرزمینی ایران و کشور مقابل آن به یک فاصله باشد.
رئیس- ماده اول مطرح است آقای دکتر صالح بفرمایید.
دکتر جهانشاه صالح- من از جناب آقای رئیس توقع داشتم و شاید توقع به جایی هم نبود که این لایحه را به کمیسیونی که چندین سال است که در مجلس سنا به محیط زیست و آلودگی آب و خاک هوا رسیدگی می‌کند می‌فرستادند تا اعضای آن کمیسیون که اغلب پزشکان متخصص هستند نسبت به این لایحه نظر می‌دادند به هرحال این عمل انجام نشد ولی حالا من سؤالی از دولت می‌کنم که چرا این لایحه را فقط دربارهٔ نفت نوشته‌اند در صورتی که آلودگی فقط مواد نفتی نیست بلکه آلودگی فیزیکی هست، آلودگی شیمیایی هست، بیوسیدها هست، پسدیسدها هست، حشره‌کش‌ها هست، رسوبات خاک هست و بالاتر از همه آلودگی میکروبی وجود دارد پس چرا فقط این لایحه را به آلودگی آبها به نفت آن هم مخصوص بحر عمان و خلیج‌فارس اختصاص داده‌اید و به بحر خزر توجه نفرموده‌اید در صورتی که اگر کسی وارد دریای خزر شود تمام بدنش آلوده به نفت می‌شود شاید جواب این مطلب را بفرمایید که این لایحه مربوط به آلودگی قسمت داخل مملکت است ولی توجه
+++
بفرمایید وقتی که راجع به آلودگی نفت صحبت می‌شود ما به طور اعم باید تمام دریاها و رودخانه‌ها را درنظر بگیریم و سایر آلودگی‌ها را هم در نظر بگیریم چون همان طوری که عرض کردم آلودگی منحصر به نفت نیست و خیلی از چیزهای دیگر است که موجب آلودگی آب می‌شود. آیا بعداً لایحه دیگری خواهند آورد که شامل تمام آلودگی‌ها بشود اگر مرا روشن بفرمایند خیلی متشکر می‌شوم و همچنین بفرمایند که چرا بحرخزر را ذکر نفرموده‌اند.
رئیس- راجع به این که این لایحه به کمیسیون مخصوص ارجاع نشده است فکر می‌کنم که با ارجاع به شش کمیسیون تمام آقایانی که در کمیسیون مخصوص هستند در این کمیسیون‌ها شرکت داشته‌اند و نظر خودشان را اظهار کرده‌اند. معذلک اگر قبلاً یادآوری فرموده بودند اشکالی نداشت که به کمیسیون محیط زیست هم فرستاده می‌شد اصولاً چون لوایح به کمیسیون‌های رسمی سنا ارجاع می‌شود روی این اصل به کمیسیون محیط زیست ارجاع نشد ولی اگر قبلاً یادآوری می‌کردند مسلماً به آن کمیسیون همه فرستاده می‌شد آقای دکتر شادمان در خصوص سوال آقای دکتر صالح توضیح بفرمایید.
وزیر مشاور- همان طوری که استحضار دارند مشکل بزرگی که الان ما در دریای جنوب داریم و تعداد زیاد نفتکش می‌آید و در بنادر پهلو می‌گیرد برای این که خدای نکرده موجب آلودگی آب نشود این لایحه را قبلاً با حق تقدم تقدیم کردیم، البته فرمایش جناب آقای سناتور دکتر صالح صددرصد مورد تأیید است و در آینده برای آب‌های داخلی و بحر خزر هم دولت فکری خواهد کرد و استحضار دارند که چندی قبل کارخانه‌ای در دریای شمال آلودگی به وجود آورد که طبق قوانین موجود مسئولین امر را جریمه کردیم ولی از لحاظ این که این کار در درجه اول اولویت بود لذا لایحه آن اول تقدیم شد. مع‌الوصف این تذکر حضرتعالی را من یادداشت می‌کنم و در اولین فرصت لایحه جامع و مانعی تقدیم مجلس خواهد شد.
رئیس- نسبت به ماده اول دیگر نظری نیست؟ (دکتر صدیق- پیشنهادی تقدیم کرده‌ام)
البته شور دوم است و نمی‌شود. پیشنهاد داد ولی آقای دکتر صدیق پیشنهادهای عبارتی داده‌اند من‌جمله در ماده اول سطر دوم پیشنهاد داده‌اند که لفظ بر حسب مورد حذف شود نظر شما چیست؟
وزیر مشاور- مانعی ندارد.
+++
رئیس- رأی می‌گیریم به ماده اول با حذف برحسب مورد که ضرورتی ندارد سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۲- در اصطلاح این قانون:
منظور از دریای سرزمینی دریای ساحلی موضوع ماده ۳ قانون اصلاح قانون تعیین حدود آب‌های ساحلی و منطقه نظارت مصوب ۲۲ فروردین ۱۳۳۸ می‌باشد.
"آلوده کردن" اعم است از تخلیه یا نشت نفت یا هرگونه مخلوط نفتی در آب‌های مشمول این قانون.
"نفت" اعم است از نفت خام یا تصفیه شده خواه به تنهایی و یا به صورت آمیخته با فضولات و رسوبات آنها.
"مخلوط نفتی" هرگونه مخلوطی است که دارای نفت باشد.
"کشتی" اعم است از هر نوع وسیله نقلیه دریارود وسائل شناورخواه دارای نیروی محرک باشد یا به نوعی یدک شود.
"نفتکش" هر گونه کشتی است که قسمت اعظم مخازن بارگیری آن به منظور حمل و نقل مایعات ساخته شده از نفت و در قسمت مزبور بالفعل بار دیگری جز نفت نباشد.
"میل" عبارت است از میل دریایی که معادل ۱۸۵۲ متر می‌باشد.
"گره دریایی" گره دریایی عبارت است از سرعت حرکت کشتی برحسب میل دریایی در ساعت.
"شدت تخلیه یا نشت محتوی نفتی" یعنی مقدار نفت تخلیه شده بر حسب لیتر در ساعت در هر لحظه تقسیم بر سرعت حرکت کشتی بر حسب گره دریایی در همان لحظه.
رئیس- ماده دوم مطرح است از آقای دکتر صدیق پیشنهادی رسیده است که ماده اول به جای ماده دوم و ماده دوم به جای ماده اول قرار گیرد، به نظر من این پیشنهاد صحیح است.
وزیر مشاور- موافقم.
رئیس- نسبت به ماده دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده دوم با توجه به این که ماده اول به جای ماده دوم و بالعکس قرار خواهد گرفت سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند
+++
(اکثر برخاستند) تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۳- انواع کشتی‌های زیر که در آبها یا بنادر ایران هستند مکلف به تنظیم و نگاهداری دفتری به نام "دفتر ثبت نفت" می‌باشند.
الف- کلیه کشتی‌های نفتکش به ظرفیت غیرخالص ۱۵۰ تن یا بیشتر.
ب- کلیه کشتی‌های غیرنفتکش به ظرفیت غیرخالص ۴۰۰ تن یا بیشتر.
رئیس- ماده سوم مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده سوم. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۴- وقایع مشروح زیر باید در هر مورد بلافاصله پس از وقوع به طور کامل و بر حسب تاریخ ساعت، نام بندر یا بنادر با عرض و طول جغرافیایی در دفتر ثبت نفت مقرر در ماده بالا درج شود. گزارش مندرج در دفتر مزبور باید همان روز توسط افسر یا افسران مسئول "کشتی امضاء" و عیناً به گواهی فرمانده برسد.
الف- آبگیری در مخازن به منظور حفظ توازن و همچنین تخلیه آن با قید:
۱-نام و یا شماره مخازن موردنظر بر حسب نقشه گنجایش کشتی.
۲-نوع مواد نفتی که قبلاً در هر کدام از مخازن مذکور بار بوده است.
۳-مقدار تقریبی نفت مخلوط با آب در مواقع انتقال آن به مخازن گنداب (با حداکثر ده درصد تقریب).
ب- شستشوی مخازن نفت با ذکر:
۱-نام و یا شماره مخازن شسته شده.
۲-نوع مواد نفتی که قبلاً در هر کدام از مخازن مذکور بار بوده است.
۳-نام یا شماره مخازن گنداب که آب و نفت مخازن اصلی به آنها منتقل گردیده است (در صورتی که آب و نفت مزبور به دریا تخلیه گردد باید ذکر گردد.)
ج)- ته‌نشین شدن آب از نفت در مخازن گنداب و تخلیه آب آن به دریا با قید:
+++
۱- نام و یا شماره مخازن گندآب کشتی.
۲- دفعات و ساعات ته‌نشین شدن آب در مخازن گنداب.
۳-مقدار آب ته‌نشین شده که به دریا تخلیه شده است.
۴- مقدار تقریبی نفت مانده در مخازن گندآب و نسبت آن به گنجایش کشتی.
د- تخلیه فضولات نفتی از مخازن گندآب و یا از سایر مخازن یا قسمت‌های دیگر کشتی با ذکر:
۱-روش تخلیه و محل آن (خواه در ساحل باشد یا دریا).
۲-نام و یا شماره مخازن و یا قسمت‌های دیگر.
۳-مقدار و نوع مواد نفتی تخلیه شده.
هـ- فرار نفت در اثر بروز حادثه، موارد استثنایی و یا اتفاقی با تعیین:
۱-مقدار تقریبی و نوع مواد نفتی با تقریب ده درصد.
۲-چگونگی فرار نفت و علت آن.
تبصره ۱- علاوه بر موارد فوق لازم است مراتب زیر نیز در مورد کشتی‌های نفتکش در دفتر ثبت نقت قید گردد:
۱-گزارش بارگیری محصولات نفتی.
۲-کیفیت انتقال نفت به مخازن مختلف کشتی در اثنای حمل.
۳-گزارش بستن یا بازکردن شیرها و سایر دستگاه‌های مرتبط‌کننده مخازن حمل نفت قبل یا بعد از عملیات بارگیری یا تخلیه.
۴-باز کردن یا بستن شیرهایی که لوله‌های نفت را با آب توازن مرتبط می‌سازند.
۵-باز کردن یا بستن شیرهای طرفین که به آب دریا مرتبط می‌شوند در حین بارگیری یا تخلیه یا پس از هریک از این دو کار.
۶-گزارش تخلیه محصولات نفتی.
تبصره۲- ثبت وقایع در دفتر ثبت نفت به یکی از زبانهای فارسی یا انگلیسی یا فرانسه خواهد بود.
تبصره ۳- هر دفتر ثبت نفت تا مدت شش ماه پس از ثبت آخرین واقعه در آن باید در کشتی
+++
نگاهداری شود و پس از آن به سازمان بنادر و کشتیرانی ایرانی ارسال گردد که حداقل مدت شش سال در آن سازمان نگهداری شود.
تبصره ۴- پاک نمودن هر گونه اشتباه از دفتر ثبت نفت ممنوع است و اشتباه باید طوری خط زده شود که خوانا باشد و صحیح آن دوباره نوشته شود.
رئیس- ماده چهارم مطرح است در این ماده آقای دکتر صدیق پیشنهاد کرده‌اند که بعد از لفظ "فرمانده" کلمه "کشتی" اضافه شود چون جمله رساتر می‌شود راجع به ماده چهارم نظری هست؟
(اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده چهارم با اضافه کردن کلمه "کشتی" بعد از "فرمانده"، سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده پنجم قرائت می‌شود.
ماده ۵- مأمورین سازمان بنادر و کشتیرانی می‌توانند مادام که هر کشتی اعم از ایرانی یا خارجی در آبها و یا بنادر ایران است دفاتر ثبت نفت را بازرسی بکنند و از وارده‌های دفاتر مزبور رونوشت بگیرند. رونوشت باید به امضای افسر مسئول و فرمانده کشتی برسد. همچنین مأمورین مزبور می‌توانند از افسر مسئول یا فرمانده کشتی تحقیقات لازم به عمل آورده و در صورت لزوم از محموله نفتی نمونه‌برداری کنند.
در نقاطی که سازمان بنادر و کشتیرانی اداره یا دفتر یا نمایندگی ندارد، سایر مقامات مذکور در ماده یازده به ترتیب فوق عمل خواهند نمود.
+++
رئیس- ماده پنجم مطرح است، در این ماده آقای دکتر صدیق پیشنهاد کرده‌اند که به جای لفظ "مادام" نوشته شود "تازمانی" که کاملاً فارسی باشد. نسبت به ماده پنجم دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده پنجم با تغییر کلمه "مادام" به "تا زمانی" سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ششم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۶- مجازات‌های مقرر در ماده یک در موارد زیر اعمال نخواهد شد:
الف- موارد استثنایی آلودگی که به خاطر رفع خطر از کشتی و یا نجات جان اشخاص ضروری و غیرقابل اجتناب تشخیص داده شود مشروط بر آن که اولاً میزان آلودگی با خطری که کشتی و یا سرنشینان را تهدید می‌کرده است، متناسب باشد، و ثانیاً پس از وقوع اقدامات فوری به منظور جلوگیری و رفع آثار آن صورت گرفته باشد.
ب- آلودگی غیرعمدی که در نتیجه نشتی پیش‌بینی نشده و یا معلول خرابی و خلل اتفاقی کشتی و یا خطوط لوله و یا تأسیسات باشد مشروط بر آن که پس از وقوع اقدامات فوری به منظور جلوگیری و رفع آثار آن صورت گرفته باشد.
تبصره- در کلیه موارد مذکور در بالا مسئولین مکلف خواهند بود که جریان امر را فوراً به مقامات صلاحیت‌دار نزدیکترین بندر ایران اطلاع دهند در غیر این صورت متخلفین به حداقل مجازات مذکور در ماده یک محکوم خواهند شد.
+++
ج- در مورد تخلیه یا نشت از کشتی‌های غیرنفتکش در حال حرکت در صورت احراز کلیه شرایط زیر:
۱-شدت تخلیه یا نشت محتوی نفتی از شصت لیتر نفت در هر میل دریایی تجاوز نکند.
۲-نسبت نفت موجود در مخلوط نفتی از یک در ده هزار تجاوز نکند.
۳-تخلیه یا نشت در فاصله حداقل ۱۲ میلی از نزدیکترین نقطه دریایی ساحلی ایران صورت گیرد.
د- در مورد تخلیه یا نشت از نفتکش‌های در حال حرکت در صورت احراز کلیه شرایط زیر:
۱-شدت تخلیه یا نشت محتوی نفتی از شصت لیتر نفت در هر میل دریایی تجاوز نکند.
۲-مقدار کل نفت مخلوط با آب توازن تخلیه‌شده از نفتکش از یک سی هزارم ظرفیت بارگیری آن تجاوز نکند.
۳-فاصله نفتکش از نزدیکترین نقطه ساحل ایران بیش از پنجاه میل باشد.
تبصره- تخلیه یا نشت از قسمت تحتانی موتورخانه، تلمبه‌خانه نفتکش تابع حکم مقرر در بند ج این ماده خواهد بود.
هـ- در مورد تخلیه آب توازن از مخزن نفتکش در صورتی که پس از حمل آخرین محموله به طوری پاک شده باشد که مواد تخلیه شده از آن به فرض متوقف بودن نفتکش در آب تمیز و آرام در روزی که هوا صاف باشد، اثر مشهودی از نفت و فضولات آن بر سطح یا زیر آب یا سواحل مجاور باقی نگذارد.
در صورتی که کشتی مجهز به سیستم کنترل باشد یا آب توازن در بندر تخلیه شود باید قبلاً با اندازه‌گیری یا آزمایش آب توازن معلوم شود که نسبت نفت موجود در آن از ۱۵ قسمت در میلیون تجاوز نکند.
و- در مورد تخلیه یا نشت از لوله‌ها، سکوهای حفاری، جزایر مصنوعی، مخازن یا سایر تأسیسات در نتیجه فورس ماژور مشروط بر آن که قبلاً کلیه اقدامات احتیاطی انجام شده و پس از وقوع هم اقدامات فوری به منظور جلوگیری و رفع آثار آن صورت گرفته باشد.
رئیس- ماده ششم مطرح است، در این ماده آقای دکتر صدیق پیشنهاد داده‌اند که به جای لفظ "سیستم کنترل" نوشته شود "دستگاه وارسی" آقای دها بفرمایید.
+++
مخبر- لفظ "دستگاه وارسی" که پیشنهاد کرده‌اند باید در پرانتز بعد از کلمه "سیستم کنترل" باشد.
رئیس- آقای دکتر شادمان بفرمایید.
وزیر مشاور- راجع به کلمه "فورس ماژور" هم ایشان پیشنهادی داده‌اند که "قوه قهریه" شود البته قوه قهریه باید در پرانتز نوشته شود چون در موارد دیگر "فورس ماژور" داریم.
رئیس- بلی کلمه "فورس ماژور" را هم "قوه قهریه" پیشنهاد کرده‌اند که در پرانتز گذارده خواهد شد. نسبت به ماده ششم دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ششم با اصلاحات عبارتی که پیشنهاد شد. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده هفتم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۷- مسئولین پیش‌بینی شده در این قانون مکلفند دستوراتی را که از طرف مقامات صلاحیت‌دار به منظور جلوگیری از آلودگی صادر و به آنان ابلاغ می‌شود به موقع اجرا بگذارند.
مسئولینی که از اجرای دستورات کتبی مقامات مزبور خودداری ورزند و نیز مسئولین کشتی که تکلیف راجع به نگهداری دفتر ثبت مقرر در ماده ۳ این قانون را انجام ندهند و یا مطالب نادرست و خلاف واقع در آن ثبت کنند، به حداقل مجازات مقرر در ماده یک این قانون محکوم خواهند شد.
رئیس- ماده هفتم مطرح است بانو دکتر مصاحب بفرمایید.
دکتر مصاحب- در آخر ماده هفتم نوشته شده است "مجازات مقرر در ماده یک این قانون محکوم خواهد شد".
رئیس- جای ماده یک و دو عوض شده است، رأی می‌گیریم به ماده هفتم. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده هشتم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۸- سازمان بنادر و کشتیرانی می‌تواند اقدامات لازم را جهت پیشگیری و جلوگیری از سرایت آلودگی در موارد سوانح و اتفاقاتی که موجب آلودگی دریا بشود یا به نحوی خطر وقوع آلودگی را فراهم آورد که سلامت آب‌های مقرر در ماده یک این قانون را مورد تهدید قرار دهد به عمل آورد.
+++
سازمان مزبور می‌تواند در بنادر و اسکله‌هایی که مقتضی بداند تسهیلات و تأسیسات لازم را به منظور تخلیه آب توازن و فضولات نفتی از کشتی‌ها ایجاد و اداره نماید. کارمزد استفاده از این تأسیسات به موجب آئین‌نامه‌ای که از طرف سازمان بنادر و کشتیرانی و شرکت ملی نفت ایران تهیه می‌شود تعیین خواهد شد.
رئیس- ماده هشتم مطرح است اگر نظری هست خواهند فرمود (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۸ سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده نهم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۹- سازمان بنادر و کشتیرانی می‌تواند از طریق شرکت ملی نفت ایران شرکت‌های نفتی را که در دریای ساحلی و فلات قاره ایران به اکتشاف و تولید و حمل و نقل و صدور نفت اشتغال دارند مکلف کند تا ظرف مدت مناسبی در بنادر صادراتی نفت ایران به ایجاد تأسیسات و تسهیلات مذکور در ماده قبل اقدام نمایند.
در هر حال شرکت‌های مزبور مکلفند که در جریان اداره عملیات خود مقررات و نظاماتی را که برای حفظ دریا از آلودگی توسط دولت اعلام می‌شود رعایت نمایند.
تبصره - در نقاطی که تأسیسات و تسهیلات مذکور در این ماده و ماده قبل ایجاد گردیده یا خواهد گردید کشتیهایی که قصد تخلیه آب توازن آلوده به نفت و فضولات نفتی خود را داشته باشند ملزم به استفاده از این تأسیسات خواهند بود و شرکت ملی نفت ایران مکلف است ترتیب اداره تأسیسات و تسهیلات مذکور را در بنادر صادراتی نفت ایران فراهم آورد.
رئیس- نسبت به ماده نهم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده نهم، سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده دهم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۱۰- کشتی‌های مشمول این قانون ملزم خواهند بود که در حین ورود به دریای ساحلی ایران در مقابل خسارات احتمالی ناشی از آلوده کردن دریا بیمه شده باشند. کشتیهایی که بیمه نشده باشند باید حامل تعهدنامه مالی جهت جبران خسارات باشند. شرایط بیمه‌نامه یا تعهدنامه
+++
مالی و تعیین حداقل و اکثر مبلغ هر یک به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
رئیس- ماده دهم مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده دهم. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۱ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۱۱- مقام صلاحیت‌دار اجرای این قانون از طرف وزارت راه و ترابری سازمان بنادر و کشتیرانی می‌باشد.
نیروهای دریایی و هوایی شاهنشاهی و اداره کل هواپیمایی کشوری ایران و شرکت ملی نفت ایران و سازمان حفاظت محیط زیست و ژاندارمری کشور مکلفند همکاری لازم را با سازمان بنادر و کشتیرانی بنمایند.
رئیس- ماده یازدهم مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۱۱ سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۲ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۱۲- مأمورین سازمان بنادر و کشتیرانی که از طرف سازمان مزبور مأمور کشف و تعقیب جرایم در این قانون می‌شوند در صورتی که وظایف ضابطین دادگستری را در کلاس مخصوصی زیر نظر دادستان شهرستان تعلیم گرفته و موفق به دریافت گواهی لازم از دادستان شده باشند از لحاظ اجرای این قانون در حدود وظایف قانونی خود در ردیف ضابطین دادگستری محسوب می‌شوند.
رسیدگی به جرایم مندرج در این قانون مادام که دادگاه‌های اختصاصی مقرر در قانون دریایی ایران تشکیل نگردیده در صلاحیت دادگاه جنحه خواهد بود.
رئیس- ماده دوازدهم مطرح است آقای دکتر صدیق پیشنهاد کرده‌اند که به جای کلمه "مادام" لفظ "تازمانی" نوشته شود. نسبت به ماده دوازدهم دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۱۲ با تغییر کلمه"مادام" به "تا زمانی" سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده سیزدهم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
+++
ماده ۱۳- در صورتی که تخلف از مقررات این قانون موجب توجه هرگونه خسارتی به بنادر و پلاژها یا سایر تأسیسات ساحلی ایران بشود و یا خساراتی به آبزیان و منابع طبیعی وارد آورد دادگاه مسئولین را به پرداخت خسارات وارده نیز محکوم خواهد نمود.
رئیس- ماده سیزدهم مطرح است آقای دکتر صدیق پیشنهاد کرده‌اند که به جای "بنادر و پلاژها" نوشته شود "بندرها و دریابارها" ممکن است "پلاژها" را در پرانتز بگذاریم.
رئیس- آقای دکتر صدیق بفرمایید.
دکتر صدیق- لفظ "دریابار" در تمام کتب لغت هست بنابراین احتیاج ندارد که در پرانتز نوشته شود.
رئیس- برای این که یاد بگیرند و همیشه به خاطرشان بماند نسبت به ماده سیزدهم دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده سیزدهم.با پیشنهادی که آقای دکتر صدیق کرده‌اند سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهاردهم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۱۴- مسئولین آلودگی مکلفند کلیه هزینه‌هایی را که از طرف مقامات صلاحیت‌دار و یا به دستور آنان و توسط عاملین دیگر به منظور محدود کردن آثار آلودگی و رفع آن به عمل بیاید بپردازند به طور کلی مقامات مزبور و سازمانها و عاملین وابسته به آنها در مقابل خدماتی که به منظور فوق انجام می‌دهند مستحق دریافت کارمزد مناسب خواهند بود.
رئیس- ماده ۱۴ مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۱۴ سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۵ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۱۵- سازمان بنادر و کشتیرانی می‌تواند در صورت لزوم تأمین خواسته را معادل خسارت وارده از مراجع قضایی صالحه طبق مقررات آئین دادرسی کیفری درخواست نماید.
رئیس- ماده ۱۵ مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۱۵ سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۶ قرائت می‌شود.
+++
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۱۶- دولت مکلف است که به منظور حفاظت آب‌های موضوع این قانون از آلودگی نسبت به همکاری و تشریک مساعی با دولت‌های ذینفع اقدام و موافقت‌نامه‌هایی را که در این خصوص لازم می‌داند تنظیم و اجرا نماید.
رئیس- ماده ۱۶ مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۱۶ سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۷ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۱۷- مدت مرور زمان دعوی خسارت موضوع ماده ۱۳ این قانون شش سال از تاریخ وقوع خسارت خواهد بود.
رئیس- ماده ۱۷ مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۱۷ سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۸ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۱۸- هرگونه بررسی شرایط اقلیمی (اکولوژیک) دریایی و همچنین جلوگیری از آلودگی آب‌های موضوع ماده یک به غیر از موارد مذکور در این قانون کماکان به عهده سازمان حفاظت محیط زیست می‌باشد.
رئیس- ماده هیجدهم مطرح است آقای دکتر صدیق پیشنهاد کرده‌اند که به جای کلمه "اکولوژیک" "بومی" نوشته شود. آقای تیمسار صفاری بفرمایید.
تیمسار صفاری- در کمیسیون‌های مختلف مجلس سنا لغت "اکولوژیک" مورد بحث قرار گرفت و قرار شد که معادل فارسی آن را بیابند موفق نشدند باز قرار شد به فرهنگستان مراجعه کنند مجدداً موفق نشدند لذا چون این کلمه بین‌المللی است و عام است. اجازه بفرمایید، به همین صورت باقی بماند.
(دکتر صدیق- کلمه : "اکو" یعنی خانه و "لوژیک" به معنی "شناختن" است.
رئیس- به هر صورت چون این کلمه را در پرانتز می‌نویسیم لذا اشکالی ندارد و موجب اشتباه نمی‌شود، نسبت به ماده ۱۸ دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۱۸ سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۹ قرائت می‌شود.
+++
(به شرح زیر قرائت شد:)
ماده ۱۹- وزارت راه و ترابری و وزارت دادگستری موظف به اجرای این قانون می‌باشند آئین‌نامه‌های مربوط به این قانون را سازمان بنادر و کشتیرانی با مشارکت سازمان حفاظت محیط زیست و شرکت ملی نفت ایران تهیه خواهد کرد.
آئین‌نامه‌های مزبور پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
رئیس- ماده ۱۹ مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۱۹ سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد . کلیات آخر مطرح است، نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
لایحه چون اصلاح شده است برای تصویب مجدد به مجلس شورای ملی فرستاده خواهد شد.
+++
۹- تصویب قانون افزایش حقوق وظیفه و مستمری کسانی که از اعتبارات وزارتخانه‌ها یا مؤسسات دولتی حقوق وظیفه یا مستمری دریافت می‌دارند و اعاده آن به مجلس شورای ملی.
رئیس- لایحه افزایش حقوق وظیفه و مستمری کسانی که از اعتبارات وزارتخانه‌ها یا مؤسسات دولتی حقوق وظیفه یا مستمری دریافت می‌دارند مطرح است.
گزارش کمیسیون شماره چهار (امور اقتصادی و دارایی) قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد:)
گزارش از کمیسیون شماره چهار (امور اقتصادی و دارایی) به مجلس سنا
لایحه افزایش حقوق وظیفه و مستمری کسانی که از اعتبارات وزارتخانه‌ها یا مؤسسات دولتی حقوق وظیفه یا مستمری دریافت می‌دارند که از مجلس شورای ملی ارسال و به کمیسیون شماره چهار (بودجه) ارجاع گردیده بود با حضور آقای طباطبایی معاون وزارت امور اقتصادی و دارایی و نماینده سازمان امور اداری و استخدامی کشور مورد رسیدگی قرار گرفت و پس از بحث و مذاکرات لازم با اصلاحاتی به تصویب رسید. اینک گزارش آن تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
مخبر کمیسیون شماره چهار- دها
قانون افزایش حقوق وظیفه و مستمری کسانی که از اعتبارات وزارتخانه‌ها یا مؤسسات دولتی حقوق وظیفه یا مستمری دریافت می‌دارند.
ماده واحده- الف- از اول سال ۱۳۵۴ به حقوق وظیفه یا مستمری اسفند ۱۳۵۳ وظیفه بگیران یا مستمری بگیرانی که به موجب قوانین و مقررات خاص از اعتبار وزارتخانه یا مؤسسه دولتی مربوط حقوق وظیفه یا مستمری دریافت می‌دارند به میزان یک ششم اضافه و از اعتبار وزارتخانه یا مؤسسه مربوط پرداخت خواهد شد.
+++
در مورد مشمولین بند ب تبصره ۸۰ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۲ و بودجه سال ۱۳۵۳ کل کشور حکم این ماده شامل کسانی است که در اجرای تبصره مذکور در سال ۱۳۵۴ کمتر از یک ششم افزایش دریافت کرده‌اند که در این صورت حقوق وظیفه یا مستمری آنها تا میزان یک ششم دریافتی اسفندماه ۱۳۵۳ آنان ترمیم می‌شود.
ب- مستخدمین چاپخانه دولتی ایران و وراث وظیفه بگیر آنان که قبل از اسفند ماه ۱۳۵۱ طبق مقررات مربوط بازنشسته یا موظف شده‌اند و از صندوق بازنشستگی کشوری حقوق دریافت می‌دارند مشمول تبصره ۵۱ قانون بودجه سال ۱۳۵۲ کل کشور می‌باشند و حقوق بازنشستگی و وظیفه آنان با رعایت تبصره مزبور ترمیم خواهد شد.
افزایش ناشی از اجرای این بند از اول سال ۱۳۵۲ پرداخت خواهد شد.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای موسوی بفرمایید.
موسوی- این ماده واحده همان طور که قرائت فرمودند شامل حال مستخدمین دولت و کلیه مؤسسات وابسته به دولت می‌باشد ولی کانون بازنشستگان بانک تعاون کشاورزی این قانون را شامل حال بازنشستگان آن بانک نمی‌داند. به دلیل اینکه در این قانون ذکر بانک‌ها پیش‌بینی نشده است و استناد آنها این است که چون بانک‌ها، بانک تعاون کشاورزی، بانک ملی و بانک سپه این سه بانک قدر مسلم با سرمایه دولت هستند باید از این قانون استفاده کنند. بنده متذکر هستم که بانک‌ها دارای اساسنامه و قانون خاصی هستند ولی خواستم تذکر بدهم که نمایندگان محترم دولت توجهی بفرمایند که از نظر طرز رفتار از طرف بانک‌هایی که با سرمایه دولت اداره می‌شود نسبت به کارمندان بازنشسته آن بانک‌ها تبعیض پیش نیاید زیرا تبعیض به مقتضای اصل رستاخیز ملت ایران صحیح نیست و استدعا می‌کنم در این مورد توجهی بفرمایند.
رئیس- آقای دها بفرمایید.
دها- البته این قانون ناظر به دستگاه‌هایی است که اعتبارات خاصی دارند و بودجه آن دولتی است. مطلبی که جناب آقای موسوی فرمودند راجع به بانک کشاورزی بود که
+++
شکایات زیادی کرده بودند برای استحضار جناب آقای موسوی عرض می‌کنم بنده با آقای رهبری معاون وزارت تعاون و روستاها چند روز پیش صحبت کردم ایشان هم جدیت کردند و امروز به بنده فرمودند که صدی ده آنها گرفته‌اند منتها مطلب صدی هفت اضافه است و قرارشد که بنده به عنوان ریاست کانون به وزارت تعاون و امور روستاها شرحی بنویسم و بروند به مجمع عمومی، زیرا این موضوع بایستی در مجمع عمومی بررسی شود برای استحضار جنابعالی عرض شد.
رئیس- آقای دکتر مژدهی بفرمایید.
دکتر مژدهی- در تأیید فرمایش آقای موسوی خواستم عرض کنم که در شهرداری تهران همه یک عده مستمربگیر وجود دارد. از نماینده دولت خواهش می‌کنم که نسبت به این افراد هم توجه خاصی مبذول فرمایند.
رئیس- آقای دکتر شادمان.
وزیر مشاور- به طوری که استحضار دارند آنان از بودجه خاصی استفاده می‌کنند.
رئیس- منظور این است که در نظر داشته باشند که برای آنها هم فکری بکنند. در کلیات دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است. آقای جعفری بفرمایید.
جعفری- در بند ب نوشته شده است: "مستخدمین چاپخانه دولتی ایران و وراث وظیفه‌بگیر آنان که قبل از اسفند ماه ۱۳۵۱ طبق مقررات مربوط بازنشسته یا موظف شده‌اند" در عرف استخدام، مأمور موظف به کسی می‌گویند که عهده‌دار یک وظیفه‌ای باشد و در اینجا منظور از کلمه موظف وظیفه بگیر است. بنابراین اصلح آن است که به جای "موظف" "وظیفه‌بگیر" نوشته شود. (وزیر مشاور- اشکالی ندارد).
رئیس- نسبت به ماده واحده دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده با اصلاحی که آقای جعفری پیشنهاد کردند. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند
+++
(اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه با ورقه.
(در این هنگام آقایان مسعودی و جلیلی "منشیان" برای نظارت در اخذ آراء در محل نطق حاضر شدند و سناتورها به شرح زیر رأی دادند):
رأی دهندگان آقایان: دکتر سیدمحمد سجادی- دکتر آشتیانی- بوشهری- خزیمه علم- سرلشگر جهانبانی- پروفسور جمشید اعلم- دکتر بینا- سپهبد پالیزبان- سرتیپ صفاری- بهادری- تجدد- اشرف احمدی- سرتیپ اسفندیاری- دکتر ضیایی- محسن رئیس- مهندس گنجی- مهندس فروغی- فاضل سرجویی- مسعودی- سپهبد ورهرام- جلیلوند- دکتر جهانشاه صالح- جلالی نایینی- جلیلی- حسن اکبر- پرویزی- جعفری- دکتر خانلری- نصیری- دکتر مژدهی- کاظم کورس- دها- دکتر مرشد- دکتر مصاحب- سرلشگر مطبوعی- سیدجلال‌الدین شادمان- سرلشگر دیلمی- یارافشار- شوکت ملک‌جهانبانی- مهندس صادق- ذوالفقاری- میرمطهری- مهدوی- نمازی- نیک‌پور- دکتر نواب- دکتر مولوی- علامه‌وحیدی- موسوی.
(شمارش آراء به عمل آمد و نتیجه به شرح زیر اعلام شد):
رئیس- لایحه با ۴۹ رأی تصویب شد و به مجلس شورای ملی برای اخذ رأی نهایی فرستاده می‌شود.
+++
۱۰- تصویب قانون الحاق ایران به کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های حیوانات و گیاهان وحشی که در معرض نابودی قرار دارند و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
رئیس- لایحه الحاق ایران به کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های حیوانات و گیاهان وحشی که در معرض نابودی قرار دارند برای شور دوم مطرح است. گزارش کمیسیون شماره یک (خارجه) قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد):
گزارش از کمیسیون شماره ۱ (خارجه) به مجلس سنا
لایحه شماره ۸۰۸۰۴ مورخ ۲۴/۱۲/۱۳۵۳ دولت در خصوص الحاق ایران به کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های حیوانات و گیاهان وحشی که در معرض نابودی قرار دارند تقدیمی دولت به مجلس سنا برای شور دوم در جلسه ۶/۹/۵۴ کمیسیون خارجه مورد رسیدگی قرار گرفت و چون پیشنهادی نرسیده بود گزارش شور اول عیناً به تصویب رسید.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
رئیس کمیسیون شماره یک (خارجه)- به جای مخبر
محسن رئیس
قانون مربوط به الحاق ایران به کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های حیوانات و گیاهان وحشی که در معرض نابودی قرار دارند.
ماده واحده- کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های حیوانات و گیاهان وحشی که در معرض نابودی قرار دارند- مورخ ۳ مارس ۱۹۷۳ (۱۲ اسفند ۱۳۵۱) مشتمل بر یک مقدمه و ۲۵ ماده و ۳ ضمیمه- تصویب و اجازه تسلیم اسناد الحاق آن داده می‌شود.
+++
رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
لایحه برای تصویب به مجلس شورای ملی فرستاده می‌شود.
+++
۱۱- تصویب قانون الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مرور در جاده‌ها و کنوانسیون مربوط به علایم راه‌ها و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
رئیس- لایحه الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مرور در جاده‌ها و کنوانسیون مربوط به علایم راه‌ها برای شور دوم مطرح است. گزارش کمیسیون شماره یک (خارجه) قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد):
گزارش از کمیسیون شماره یک (خارجه) به مجلس سنا
لایحه شماره ۸۰۷۹۸ مورخ ۲۴/۱۲/۱۳۵۳ دولت در خصوص الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مرور در جاده‌ها و کنوانسیون مربوط به علائم راه‌ها تقدیمی دولت به مجلس سنا برای شور دوم در جلسه ۶/۹/۱۳۵۴ کمیسیون خارجه مورد رسیدگی قرار گرفت و چون پیشنهادی نرسیده بود گزارش شور اول عیناً به تصویب رسید.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
رئیس کمیسیون شماره یک (خارجه) به جای مخبر
محسن رئیس
قانون مربوط به الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مرور در جاده‌ها و کنوانسیون مربوط به علایم راه‌ها
ماده واحده- کنوانسیون عبور و مرور در جاده‌ها مورخ ۸ نوامبر ۱۹۶۸ (۱۷ آبان- ۱۳۴۷) مشتمل بر یک مقدمه و پنجاه و شش ماده و هفت ضمیمه کنوانسیون مربوط به علایم راه‌ها مورخ ۸ نوامبر ۱۹۶۸ (۱۷ آبان ۱۳۴۷) مشتمل بر یک مقدمه و چهل و هشت ماده و نه ضمیمه تصویب و اجازه تسلیم اسناد الحاق آنها داده می‌شود.
+++
رئیس- ماده واحده مطرح است. آقای شریف رازی بفرمایید.
معاون وزارت راه و ترابری- در سطر دوم "واو" افتاده است.
رئیس- بسیار خوب اضافه می‌شود. نسبت به ماده واحده دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
لایحه برای تصویب به مجلس شورای ملی فرستاده خواهد شد.
+++
۱۲- تصویب قانون موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری تونس و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
رئیس- لایحه موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری تونس برای شور دوم مطرح است. گزارش کمیسیون شماره یک (خارجه) قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد):
گزارش از کمیسیون شماره یک (خارجه) به مجلس سنا
لایحه شماره ۱۸۳۱۴ مورخ ۳۰/۷/۱۳۵۴ دولت در خصوص موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری تونس تقدیمی به مجلس سنا
برای شور دوم در جلسه ۶/۹/۱۳۵۴ کمیسیون خارجه مورد رسیدگی قرار گرفت و چون پیشنهادی نرسیده بود گزارش شور اول عیناً به تصویب رسید.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
رئیس کمیسیون شماره یک (خارجه) به جای مخبر
محسن رئیس
قانون موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری تونس
ماده واحده- موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری تونس مشتمل بر یک مقدمه و نه ماده که در تاریخ ۲ مردادماه ۱۳۵۳ (۲۴- ژوئیه ۱۹۷۴) بین نمایندگان مختار دو دولت در تونس به امضاء رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.
رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است. نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس شورای ملی فرستاده خواهد شد.
+++
۱۳-تصویب قانون موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عربی مصر و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
رئیس- لایحه موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عربی مصر برای شور دوم مطرح است. گزارش کمیسیون شماره یک (خارجه) قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد):
گزارش از کمیسیون شماره یک (خارجه) به مجلس سنا
لایحه شماره ۱۸۳۱۶ مورخ ۳۰/۷/۱۳۵۴ دولت در خصوص موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عربی مصر تقدیمی دولت به مجلس سنا. برای شور دوم در جلسه ۶/۹/۱۳۵۴ کمیسیون خارجه مورد رسیدگی قرار گرفت و چون پیشنهادی نرسیده بود گزارش شور اول عیناً به تصویب رسید.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
رئیس کمیسیون شماره یک (خارجه) به جای مخبر-محسن رئیس
قانون موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عربی مصر
ماده واحده- موافقت‌نامه همکاری جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عربی مصر مشتمل بر یک مقدمه و هفت ماده که در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۵۴ (۷ ژوئن ۱۹۷۵) در تهران به امضاء رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.
+++
رئیس - ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
لایحه برای تصویب مجلس شورای ملی فرستاده می‌شود.
۱۴- ختم جلسه.
رئیس- امروز در دستور دیگر مطلبی نداریم- جلسه را ختم می‌کنیم، جلسه بعد و دستور بعداً به استحضار خواهد رسید. جلسه ختم می‌شود.
(مقارن ظهر جلسه ختم شد)