مذاکرات مجلس سنا دوشنبه ۲۹ دی ماه ۲۵۳۴ شاهنشاهی نشست ۱۶
| نمایندگان مجلس سنا در هفت دوره قانونگذاری | مذاکرات مجلس سنا هفتمین دوره قانونگذاری ۱۷ شهریور ماه ۲۵۳۴ تا ۲۲ بهمن ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی | قانون اساسی مشروطه |
مشروح مذاکرات مجلس سنا،دوره ۷
نشست : ۱۶
دوشنبه ۲۹ دی ماه ۱۳۵۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: اشرف احمدی (با تقدیم دو فتوکپی اسناد) و موسوی.
۳- بیانات آقای وزیر امورخارجه در مورد خلیج‌فارس و معرفی آقای نصیرعصار به‌سمت معاون سیاسی و پارلمانی وزارت امور خارجه.
۴- بقیه بیانات قبل از دستور آقای علامه‌وحیدی.
۵- تقدیم تلگراف به وسیله آقای دکتر جهانشاه صالح.
۶- تقدیم سوال به وسیله آقای دکترصدیق.
۷- اعلام وصول لایحه موافقتنامه اساسی در زمینه همکاری‌های علمی و فنی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده مکزیک ارسالی مجلس شورای ملی.
۸- اعلام وصول لایحه موافقتنامه همکاری فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده مکزیک
۹- تصویب قانون پذیرش قواعد و مقررات فنی کنوانسیون‌های بین‌المللی دریایی و ارسال آن به مجلس شورای‌ملی.
۱۰- معرفی آقای محمدیگانه به سمت وزیر مشاور و بانوافخمی وزیرمشاور و مسئول هماهنگی در امور زنان به وسیله جناب آقای نخست وزیر.
۱۱- تصویب قانون موافقتنامه همکاری در زمینه پژوهش علمی و توسعه تکنولوژی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
۱۲- تصویب قانون موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی دانمارک و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
۱۳- تصویب قانون موافقتنامه روابط سینمایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
۱۴- تقدیم لایحه مربوط به الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون تجارت گندم ۱۹۷۱ و پروتکل‌های ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵.
۱۵- تصویب قانون عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال و ابلاغ آن به دولت.
۱۶- تصویب قانون الحاق یک ماده به قانون تشدید مجازات رانندگان و ابلاغ آن به دولت.
۱۷- شور اول لایحه اصلاح تبصره ماده ۲۹ قانون آب و نحوه ملی شدن آن.
۱۸- ختم جلسه.
مجلس ساعت ۱۰ صبح به ریاست آقای دکتر سید محمدسجادی (نایب رییس) تشکیل شد.
آقای نخست‌وزیر (جناب‌هویدا) و آقایان وزرا امورخارجه (خلعتبری) وزیرمشاور (دکترشادمان) وزیرمشاور (محمدیگانه) وزیر مشاور (بانو افخمی) و معاونان وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی (طباطبایی) پست و تلگراف و تلفن (کشاورزیان) کشور (منوچهرآگاه) آموزش و پرورش (بانو طالقانی) بهداری(دکتر رهنوردی) علوم و آموزش عالی (طوسی) رفاه (بانو معارفی) جنگ (تیمسار سپهبد کاتوزیان) مسکن و شهرسازی (دکتر بهرون) کار (دکتر مهدوی) بازرگانی (زعیمی) اطلاعات و جهانگردی (دکتر سعادت) راه و ترابری (شریف رازی) دادگستری (هنرمندی) امور خارجه (هدایتی) کشاورزی و منابع‌طبیعی (دکتر همایون‌فر) تعاون و امورروستاها (رهبری) امور خارجه (عصار) در جلسه حضور داشتند.
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رییس- (رسمیت جلسه اعلام می‌شود) صورت مشروح مذاکرات روز دوشنبه هفدهم دی ماه قبلاً طبع و توزیع شده است و ملاحظه فرموده‌اند اگر نظری هست خواهند فرمود نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود:
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه آقایان: نمازی- بهادری- خزیمه علم- رسول پرویزی- دکتر یزدان پناه.
غائب بی‌اجازه: آقای دکتر مصباح‌زاده.
مسافر: آقای جلالی نایینی.
۲-بیانات قبل از دستور آقایان اشرف احمدی (با تقدیم دو فتوکپی اسناد) و موسوی.
نایب رییس- نطق قبل از دستور شروع می‌شود. آقای اشرف احمدی بفرمایید.
اشرف احمدی- بدیهی است همکاران ارجمند خبر مسخره و مضحک تشکیل یک خبرگزاری را با نام مجعول به اصطلاح «خلیج عربی» در روزهای اخیر در روزنامه‌ها ملاحظه فرموده‌اند و قطعاً مثل من دچار حیرت و شگفتی شده‌اند.
تعجب من از انتخاب این عنوان کاملاً مجعول و نام صددرصد به اصطلاح قلابی و (جلب) از این جهت است که در سال ۱۳۴۳ یعنی قریب دوازده سال قبل چنین عنوان مجعولی از طرف یکی از سران ممالک عربی اظهار شد و من در جلسه علنی مورخ هفتم اردیبهشت ماه همان سال ناچار شدم به عنوان یک مورخ یا به عبارت دیگر به عنوان یک معلم به منظور تنبیه، درس کاملی از تاریخ به او بدهم که رفع جهل و نادانی از او بشود و با تکرار این اشتباه خود را بیش از این رسوا و مفتضح نسازد.
اینک برای این خبرگزاری قلابی درس سابق خود را تکرار می‌کنم زیرا برای شاگردان بی‌استعداد و گمراه تکرار درس ضروری است.
باید دانست که از دو هزار و پانصد سال پیش نام خلیج‌فارس در دنیا معروف بوده و در کتب تاریخ و جغرافیای قدیم و جدید این نام دیده می‌شود، این خلیج فیروزگون بیست و پنج قرن است که با این نام شهرت یافته و این نام برای این پهنه آب علم شده و مردم دنیا آن را به همین اسم شناخته‌اند.
نام خلیج‌فارس در همه زبان‌های زنده دنیا از قدیمی‌ترین زمان تاکنون پذیرفته شده و همه ملل جهان این دریای ایرانی را به زبان خود خلیج‌فارس می‌گویند و تمام مورخین و جغرافی‌دان‌ها آن را با همین حروف هشت‌گانه یعنی:
(خ- ل- ی- ج- ف- ا- ر- س) ثبت کرده‌اند.
این اسم نه تنها در متون تاریخ با قلم مورخین یونانی و رومی و سریانی و هندی و اروپایی و آسیایی و آفریقایی و آمریکایی ضبط و ثبت تاریخ شده بلکه بیش از دو هزار و پانصد سال است که این اسم در سینه سنگ خارا هم نقر شده و نقش بسته است. اگر بخواهیم کتب تاریخ و جغرافیا و کتب دیگر و نقشه‌های ترسیمی را که در طول تاریخ کهنسال ایران نام خلیج‌فارس را ثبت کرده‌اند جمع‌آوری کنیم و روی هم قرار دهیم ارتفاع آن از چند قامت انسانی هم تجاوز خواهد کرد، ولی برای نمونه به ذکر چند مورد می‌پردازیم:
۱- بعد از اقدام داریوش در حفر ترعه سوئز کتیبه‌ای در آنجا به دست آمده و ترجمه شده و عنوان دریای پارس با خط میخی در آن نقش بسته است، مضمون آن این است: «من پارسی هستم، از پارس مصر را گرفتم، من فرمان حفر این ترعه را دادم، از رودخانه‌ای به نام نیل که درمصر جاری است تا دریای پارس می‌رود- پس از آن این ترعه حفر شد چنان که فرمان دادم و کشتی‌ها از این ترعه به‌سوی پارس روان شدند چنان که میل من بود»
در سنگ نبشته مزبور که مربوط به‌زمان داریوش بزرگ یعنی پنج قرن قبل از میلاد است و در تنگه سوئز یافته‌اند، در متن خط میخی آن عبارت:
« درایه تیه هچا پارسا آیی تی DRAYATYAHA,CHA PARSA AITY »
نقر شده است معنی عبارت مزبور این است: «دریایی که از پارس می‌رود».
توضیحاً باید اضافه کنم که گذشته از زمان هخامنشیان و حتی زمان ساسانیان هم این خلیج را «دریای پارس» می‌گفتند. این کتیبه اکنون در موزه «لوور» است ولی فتوکپی متن میخی و هیروگلیف آن .
+++
حضور ریاست محترم مجلس سنا و مخبرین جراید تقدیم می‌شود.
۲- فلاویوس آریانوس مورخ یونانی که در قرن دوم میلادی می‌زیسته در کتاب معروف خود به‌نام «تاریخ سفرهای جنگی اسکندر» معروف است این خلیج را « پرسیکون کاای‌تاس PERSIKON KAITAS » که ترجمه آن خلیج‌فارس است می‌نامیده‌اند.
۳- جغرافیدان معروف یونان استرابن که بین نیمه آخر قرن قبل از میلاد و نیمه اول قرن و بعد از میلاد می‌زیسته همواره در جغرافیای خود خلیج‌فارس را به همین نام یعنی خلیج‌فارس نام برده است.
۴- بطلمیوس که در علم هیئت و جغرافیایی شهرت جهانی دارد همواره در کتاب خود عنوان «پرسیکوس سینوس» که به معنای خلیج‌فارس است به کار برده است و در کتاب‌های دیگران هم یعنی پرسیکوس سینوس یا معکوس آن سینوس پرسیکوس استعمال شده است.
۵- مورخ رومی به‌نام «کوین توس کورسیوس- روفوس» که در قرن اول میلادی می‌زیسته نیز همین عنوان خلیج‌فارس مخصوصاً پرسیکو را به کار برده است.
QUINTUS CURTIUS RUFUS
اگر بخواهیم نامه همه مورخین و متخصصین و جغرافیدانان را که راست و درست عنوان خلیج‌فارس را به کار برده‌اند ذکر کنیم ساعت‌ها وقت لازم است و به قول معروف «مثنوی هفتاد من کاغذ می‌شود» ولی بی‌مناسبت نیست که از علما و دانشمندان و محققین دوران اسلامی هم که عنوان خلیج‌فارس یا دریای‌فارس را به کار برده‌اند نامی برده شود از جمله آنها «ابن فقیه، ابن خرداد به استخری، مسعودی، ابوریحان بیرونی، ابن حوقل، بشاری، ابن بلخی و یاقوت حموی و صدها مورخ و محقق دیگر است. خوشبختانه بعضی از آنها با زبان خود مدعیان «خبرگزاری مجعول یا مجهول‌الهویه‌های خبرنگار» عنوان خلیج‌فارس را با همان غلیظی یعنی «الخلیج‌الفارسی» یا «البحرالفارسی» به کار برده‌اند.
محققین اروپایی نیز از قبیل لستربنج، سرویلسین، تا ورنیه و غیره مکرر در تألیفات خود از خلیج‌فارس نام برده‌اند.
با این همه اسناد و اوراق و دلیل و برهان و ثبت و ضبط تاریخ و جغرافیا و با این همه سابقه و قدمت نمی‌دانم واقعاً کدام دسته یا جمعیت یا خدای نخواسته ملت بی‌انصاف است که بخواهد از روی هوی و هوض روی غرض و نادانی یا روی بخار معده همه مسایل قطعی و بدیهی و مسلم را نادیده انگارد و برای نام دو هزار و پانصد سالهای که با حروف طلایی بر سینه تاریخ نقش بسته پیش خود عنوان مجعول برگزیند آن هم در عصری که اعلامیه حقوق بشر حکم‌فرما است و همه ملل دنیا برای اجرای منشور سازمان ملل در تلاش و کوشش هستند، حقیقتاً باید گفت این گونه هوس‌ها و خیالات خام عملی غیرعادی و دور از عقل و منطق و دانش و هوش و درایت و واقع بینی سیاسی است. ملت‌ها باید بیدار باشند و بی‌خود برای هیچ و پوچ و درآرزوی خام، گرد اعمال لغو نگردند و آلت نفاق‌اندازی دیگران نشوند و راه تشنج‌زدایی پیش نگیرند و هر روزه دائره تفاهم را وسیع‌تر سازند تا به سهم خود به صلح منطقه و نتیجتاً صلح جهانی کمک مؤثر بنمایند. واقعاً اگر هر کس روی بخار معده بخواهد عناوین مسلم یا به عبارت دیگر شناسنامه کهن تاریخی کوه‌ها و دریاها و رودخانه‌ها را به این آسانی تغییر دهد همان طور که در نطق سال ۱۳۴۳ پشت همین تریبون به عرض رساندم من‌هم نام اقیانوس اطلس را به نام اقیانوس اشرف‌احمدی برمی‌گردانم.
راستش این است که از آن سال تاکنون یعنی بعد از اعلام و نامگذاری جدید من، غالباً دوستان در مقام شوخی از من سؤال می‌کنند «راستی اقیانوس عظیم شما در چه حالی است» ولی متأسفانه باید اعتراف کنم که از آن تاریخ تاکنون هیچ کس به‌حرف من ترتیب اثر نداده و گوش نکرده و سال‌ها است که ولو به عنوان تعارف، حتی اجازه خشک و خالی هم برای خروج و ورود در آن اقیانوس را از من نگرفته‌اند. !!
و اما این که بعد خواسته‌اند غلط یا اشتباه خود را درست کنند گفته‌اند به خلیج کلمه عربی اضافه نشده و خلیج مطلق انتخاب شده است باید صریحاً بگویم که این عنوان هم طبق اصول کلام و ضوابط آن درست نیست زیرا اسامی عام به قول همکار دانشمند آقای علامه‌وحیدی افاده عامیت دارد و اگر کلمه خلیج به کار رود خلیج مکزیک و خلیج آلاسکا و پاناما هم متبادر به ذهن می‌شود هر آدم باسوادی می‌داند که کلمات اقیانوس، دریا، خلیج، رودخانه، کوه، دشت، صحرا و امثال آنها همه اسامی عام هستند و تا اضافه یا مشخص و ممیز نداشته باشند معلوم نمی‌شود منظور کدام اقیانوس یا دریا و خلیج و رودخانه و صحرا و دشت است، به نظرم این بیان سست‌تر و بی‌پایه‌تر و نامعقول‌تر و عذر بدتر
+++
از گناه است و جمله معروف «شعر چه ضرور که قافیه تنگ بیاید» در این باره مصداق واقعی دارد.
با فرض انتخاب کلمه مطلق خلیج باز هم مورد ایراد ماست و نمی‌دانم چه اصراری است که بعضی کشورهای عربی می‌خواهند آلت و ملعبه دیگران شوند و با این عمل لغو روش غیردوستانه خود را نسبت به کسانی که همیشه از آنها پشتیبانی به موقع کرده‌اند ظاهر سازند.
نایب رییس- وقت شما تمام است (اشرف احمدی- دو دقیقه اجازه بفرمایید) اگر آقای موسوی ناطق بعد موافقت بفرمایند (موسوی- موافقم) بفرمایید.
اشرف احمدی- دوهزار و پانصد سال است کلمه فارس دنبال خلیج در هزارها کتاب درج و ثبت و ضبط شده است و این تعصب جاهلانه مصداق «آهن سرد و آب در هاون کوبیدن است» اگر کلمه خلیج را تنها می‌خواهند دنبال خبرگزاری استعمال کنند به نظر خبرگزاری نفاق افکن و دوبه هم زن مناسب‌تر است.
جمله آخر را بگویم و به عرایض خود خاتمه دهم و آن این است که ما علاوه بر براهین قاطعی که راجع به عنوان تاریخی خلیج‌فارس داریم و هیچ حادثه‌ای نمی‌تواند آن را تغییر دهد براهین قاطع‌تری هم در آستین داریم ولی امیدواریم برادران مسلمان ما گول شیاطین سودجو و تفرقه اندازهای معروف و آتش‌افروزها را نخورند و دنبال امر محال نروند و با پیروی از عقل و منطق به اصطلاح امروز «ژستی» به خود نگیرند که سرمشق مطلوبی برای رفع عوامل جدایی و اختلاف باشد زیرا ما به اندازه کافی شاهد ادامه اختلافات و بحران‌ها تشنج‌ها که با اشاره ابروی دیگران ایجاد می‌شود و به مرحله خطرناک می‌رسد هستیم.
ما همواره به پیروی از منویات انسانی شاهنشاه بشردوست خود سعی و اهتمام داریم که نه تنها در منطقه خلیج‌فارس بلکه در منطقه اقیانوس هند و خاورمیانه به حفظ صلح کمک مؤثر نماییم زیرا سعادت و رفاه ملت خود و ساکنین این منطقه وسیع را در استقرار صلح پایدار می‌دانیم و قلباً آرزومند و خواهان رفع هرگونه بحرانی در جهان امروز هستیم، این فکر زاییده سیاست مثبت و مستقل ملی ما است. خدا کند همه برادران مسلمان با پیروی از مکتب عالی اسلام از صراط مستقیم منحرف نشوند و تحت تأثیر شیاطین رجیم قرار نگیرند و با هشیاری به نیات پلید منافقین پی‌ببرند. «در خانه اگر کس است یک حرف بس است والسلام».
(احسنت، احسنت)
(در این هنگام ناطق دو فتوکپی مستند به ضمیمه نطقشان تقدیم مقام ریاست کردند)
نایب رییس- آقای موسوی بفرمایید.
موسوی- بنام خدا و با اجازه مقام ریاست و سناتورهای محترم
سخن بنده در مورد خبری است که اخیراً در مطبوعات راجع به خلیج‌فارس انتشار یافته و علاوه بر جواب‌های مستدل و روشن و قاطعی که در جراید ایران بدان داده شده وزیر محترم امور خارجه نیز در مصاحبه اخیر خود پاسخ متین و دندان‌شکنی داده و نظر دولت شاهنشاهی را که مستند به مدارک قانع‌کننده و علمی دنیا پسند است برای چندمین بار ابراز داشتند و سفرای دولت شاهنشاهی در چند کشور مربوط را تا تعیین تکلیف احضار نمودند. مع‌الاسف پس از مصاحبه وزیر خارجه کشور شاهنشاهی یکی دو تن از نمایندگان یکی از کشورهای عربی همجوار بیاناتی اظهار داشته‌اند که قطعاً از نظر سناتورهای محترم گذشته است. این اظهارات را که هم مضحک و هم مغرضانه بود برای این بنده ایجاد تکلیف کرد تا در این مکان مقدس و از پشت این تریبون به حکم وظیفه نمایندگی خود به گفته‌هایی که در پارلمان یک کشور عربی ایراد شده پاسخی بگویم.
مسأله خلیج‌فارس و این که همواره در طول تاریخ و حتی طبق مدارک موجود از زمان مهاجرت آریایی‌ها به این سرزمین این خلیج بدین نام خوانده می‌شده است. «قولی است که جملگی برآنند» موسوم بودن خلیج‌مزبور به این نام «خلیج‌فارس» به اندازهای معروف و آشکار است که درست مصداق ضرب‌المثل‌های عربی «کالشمس فی رابعه النهار» و «کالنار علی‌المنار» است و به گفته مولانا:
آفتاب آمد دلیل آفتاب گرد لیلت باید از وی رخ متاب
جهانیان می‌دانند که در تمام فرهنگ‌ها و در همه نقشه‌ها و نیز در تمام کتاب‌ها و اطلس‌های جغرافیایی و حتی اطلسی که اخیراً در اتحاد جماهیر شوروی به چاپ رسیده است این خلیج به نام «خلیج‌فارس» یا «دریای‌فارس» یا «بحر فارس» یا پرشن گلف یا گلف پرسیک و اسامی که مرادف با این کلمات است خوانده و ضبط شده است.
ما و همه جهانیان و حتی آنان که می‌خواهند نام این خلیج را به زعم خود تغییر دهند همه و همه آگاهی دارند که اگر همه کتب جغرافیایی و نیز اطلس‌ها و
+++
نقشه‌ها و حتی گزارش‌ها بررسی شود دیده می‌شود که خلیج مورد بحث به نام «خلیج‌فارس» و یا کلمه‌ای مرادف این کلمه نوشته و ضبط شده است. این مطلب تا سال ۱۹۵۰ میلادی یعنی چندی بعد از پایان یافتن جنگ بین‌المللی دوم که وضع دولت‌های استعماری را دگرگون کرد به همین وضع بود. در همین تاریخ ۱۹۵۰ بود که بعضی از موظفان از طرف صاحب اختیاران خود مأموریت یافتند تا این سخن را بر سر زبانها بیاندازند. متأسفانه نخستین بار مجله‌الایمان منتشره در همین کشور همجوار این ندا را به اشاره اربابان در داد.
پیدا است که مسئله تغییر نام انگیزه‌ای جزء ایجاد تفرقه چه در آن زمان و چه در این زمان نمی‌تواند داشته باشد.
افراد معدودی که گاهی این نغمات را دم می‌دهند حتماً خودشان در سالهای تحصیلی در کتاب‌های جغرافیای خود این خلیج را به نام «خلیج‌فارس» یادگرفته‌اند. درست به خاطر دارم شاهنشاه آریامهر در یکی از مصاحبه‌های خود فرمودند «اگر از خود این افراد که می‌گویند خلیج عربی سئوال شود شما در دبیرستان این خلیج را به چه نامی خوانده‌اید و یادگرفته‌اید اگر به حقیقت جواب دهند خواهند گفت ما آن را به نام «خلیج‌فارس» یادگرفته‌ایم.
آیا کسی که خودش این خلیج را با این نام یعنی «خلیج‌فارس» شناخته و یادگرفته است چه امری موجب شده که اینک ندا را در دهد که نام آن خلیج‌عربی است، جزء این است که وی اختلال دماغ داشته یا از طرف سیاستی مأمور و موظف به این کار باشد. جای بسی غرور و افتخار است که کشور ما به رهبری شاهنشاه بزرگ و اندیشمند خود در امنیت و ثباتی آن چنان استوار راه ترقی و پیشرفت هر چه بیشتر خود را می‌پیماید که یغماگران بین‌المللی را نگران کرده است. آنها می‌اندیشند که اگر با تفرقه انداختن و راه انداختن سر و صداهای بی‌معنی و به کار بردن کلمات مجعول تا آنجا که ممکن است در راه پیشرفت‌های سریع این مملکت پرافتخار موانعی ایجاد نکند (که انشاءالله نخواهند توانست) به زودی روزی خواهد رسید که این مملکت از لحاظ قدرت‌های مادی و معنوی به آن درجه از نیرومندی برخوردار می‌شود که هیچ قدرتی را یارای پرخاشخویی و یاوه‌درایی نباشد. کسانی که امنیت و ثبات خلیج‌فارس را مخالف پیشرفت مقاصد سیاسی خود می‌دانند و کسانی که وحدت و یگانگی ملت‌ها و حکومت‌های منطقه را مضر به منافع اقتصادی استعماری خود می‌دانند خوب واقفند که عامل عمده ثبات فعلی حوزه خلیج‌فارس نیرومندی ایران به رهبری شاهنشاه آریامهر و وحدت‌نظر موجود بین ملت‌ها و دولت‌های طرفین خلیج‌فارس می‌باشد.
ما خداوند بزرگ را سپاسگزاریم که هم اکنون کشور عزیز ما به آن اندازه توانا و نیرومند است که می‌تواند با قدرت از امنیت خلیج‌فارس و منابع خود در حد کمال دفاع نماید. ما دوستانه به همسایگان خود متذکر می‌شویم تا برحذر باشند و دست به کار و زبان به سخنی که هیچ نتیجه مثبتی جزء سود استعمار و استعمارگران ندارد، نزنند. خلیج‌فارس همواره خلیج فارس بوده و همچنین نیز به خواست خداوند بزرگ خواهد ماند.
شاهنشاه آریامهر و ملت و دولت ایران به حکم وظیفه دینی و هم‌کیشی همیشه در راه منافع کشورهای مسلمان همجوار گام برداشته‌اند و سیاستش حمایت از کشورهای عربی مسلمان و مساعدت با آنها بوده است. و این حقیقت را همواره زمامداران کشورهای عربی تأیید نموده‌اند.
شک نیست که برادران واقع‌بین عرب و مسلمان ما نیز به ارزش این حمایت و دوستی کاملا واقف هستند و خودآنان جواب کافی آن عده معدودی که بنابر مأموریت یا به حکم اختلال فکری گاه گاهی نغمه ناگوار و سخن غیردوستانه‌ای گفته و می‌گویند خواهند داد و به حکم آیه شریفه : «هل جزاء الاحسان الاالاحسان» جواب حمایت‌های بی‌دریغ و دوستی‌های صمیمانه شاهنشاه و ملت ایران را جز با ابراز صمیمیت و دوستی که به خیر و صلاح منطقه خواهد بود نخواهند داد.
این بنده بر خود لازم دانستم از طرف همه ملت ایران و به خصوص مردم غیور خوزستان و لرستان و کهگیلویه یعنی حوزه انتخابیه‌ام که به واقع از شنیدن و خواندن اخبار مربوط به خلیج‌فارس بسیار ناراحت و عصبانی و در جوش و خروش هستند و به وسیله تلگرافات و تلفن‌ها مرا مأمور نموده‌اند که در این مورد اداء وظیفه بنمایم فعلاً به طور اجمال مطالبی را عرض نموده و در عین حال هم به ملت شریف و سربلند ایران و هم به مدعیان این عنوان مجعول اطمینان می‌دهد که شاهنشاه عالیقدر و دولت شاهنشاهی به تمام جزییات امور و مصالح مملکت واقف و از منافع ایران و ایرانی با کمال شهامت و در موضع قدرت دفاع خواهند کرد.
در پایان باید یادآور شد که : اولاً از لحاظ جغرافیایی این خلیج که بیش از دو هزار و دویست کیلومتر در خاک جنوب ایران قرار دارد و به این ترتیب طبیعی است که نام خلیج مزبور «خلیج‌فارس» باشد. زیرا فارس همان جنوب
+++
ایران است. ثانیاً از لحاظ سیاسی و اجتماعی این خلیج همواره در اداره و اختیار حکومت کشور شاهنشاهی ایران بوده و همچنین خواهد ماند.
ثالثاً- از نظر اقتصادی هم وضع به صورت جغرافیایی و سیاسی آن بوده است.
رابعاً- این نام در آن هنگام به این خلیج داده شده است که هنوز از کشورهای جدیدالولاده فعلی اصلاً اثری نبوده است و همچنین تا امروز ادامه یافته است و چیزی نیست که با گفته چند نفر نامی چند هزارساله تغییر یابد.
در خاتمه عرایضم امیدوارم که برادران مسلمان و هم کیش ما در خلیج‌فارس و مسئولین محترم امور آنان به موقعیت حساس فعلی جهان و منطقه و به موفقیت‌های چشم‌گیر سنوات اخیر که با مجاهدت و رهبری شاهنشاه آریامهر و در نتیجه وحدت نظر از لحاظ معنوی و مادی در مورد مسأله مهم نفت حاصل نموده‌اند توجه عمیق نموده و فرصت سوء استفاده مادی و سیاسی به بیگانگان نداده و با در نظر گرفتن منافع اساسی خود را سرگرم بحث الفاظ مجعول نگردند و همان طور که جناب آقای وزیر امور خارجه ایران اعلام نموده‌اند زودتر به این موضوع بی‌اساس و واهی پایان داده و به مسائل مهم و اساسی منطقه که مورد علاقه مشترک طرفین می‌باشد بیشتر توجه نمایند. متشکرم (احسنت- احسنت).
۳-بیانات آقای وزیر امور خارجه در مورد خلیج‌فارس و معرفی آقای نصیر عصار به عنوان معاون سیاسی و پارلمانی وزارت امور خارجه.
نایب رییس- آقای وزیر امور خارجه بفرمایید.
وزیر امور خارجه- جناب آقای رییس، آقایان سناتورهای محترم من می‌خواستم اول تشکر بکنم از سناتور محترم جناب آقای موسوی که دربارهٔ خلیج‌فارس توضیحاتی فرمودند. توضیحات ایشان همان طور که شایسته مقام مجلس سنا و یک سناتور است در کمال متانت و استدلالی که لازم است برای همگان روشن‌کننده گذشته تاریخی و نام جغرافیایی اصیل خلیج‌فارس بود و با توجه به این که بیانات متین ایشان در پشت تریبون مجلس سنا ایراد شد اطمینان دارم که نه تنها در ایران، بلکه در خارج و به خصوص برای کسانی که اظهاراتی کرده‌اند و آنچه را که مطابقت با حقایق تاریخی و جغرافیایی دارند نداشت گفته بوده‌اند اثر فوق‌العاده‌ای خواهد داشت البته سناتورهای محترم استحضار دارند که اقداماتی شده و به خصوص تماس‌هایی با کشورهای موردنظر گرفته شده که امیدواریم در چند روز آینده نتیجه خودش را نشان بدهد و این چیزی که می‌توانم به آن سوءتفاهم بگویم برای این که بیشتر نمایندگان سیاسی همین کشورها به ما گفتند و اطمینان دادند که کسانی که در جلسه وزراء اطلاعات کشورهای خلیج‌فارس در ابوظبی آنها اظهارات را کرده‌اند و این رأی را داده‌اند بدون‌نظر و اجازه دولتشان این کار را کرده‌اند. با توجه به این اظهارات امیدوارم که این سوء تفاهم، باز تکرار می‌کنم سوء تفاهم انشاءالله به زودی تا چند روز آینده رفع شود (نمایندگان- انشاءالله).
جناب آقای رییس، منظور بنده از این که امروز افتخار حضور در مجلس سنا یافتم این نبود که اطلاع داشتم سناتورهای محترم در خصوص خلیج‌فارس بیاناتی خواهند فرمود و منظور من تشکر از بیانات ایشان نبود بلکه می‌خواستم به حضور مجلس سنا و سناتورهای محترم، آقای نصیر عصار را به عنوان معاون سیاسی و پارلمانی وزارت امور خارجه معرفی کنم (نمایندگان- مبارک است) استحضار دارند که ایشان از صاحب منصبان برجسته وزارت امور خارجه هستند که مدتی هم به عنوان معاون نخست‌وزیر در رأس اوقاف ایران بودند بعداً هم به معرفی دولت شاهنشاهی به دبیر کلی سازمان پیمان مرکزی اشتغال داشته‌اند با تجربه سیاسی و باسابقه‌ای که دارند اطمینان دارم که در تمام مسایل مورد علاقه و در تمام مواردی که سناتورهای محترم مایل به توضیحاتی از جنبه سیاسی و سوابق وزارت خارجه‌ای باشد کاملاً از عهده آن برخواهند آمد. تشکر می‌کنم.
۴-بقیه نطق قبل از دستور آقای علامه وحیدی.
رییس- آقای علامه وحیدی بفرمایید.
علامه وحیدی- واقعاً چقدر موجب خوشوقتی است که در این جلسه جناب آقای وزیر امور خارجه هم تشریف دارند و در پیرامون خلیج‌فارس صحبت می‌شود قبلاً که من حضور مقام ریاست تشرف حاصل کردم سید نبیل جلیل آقای دکتر سجادی فرمودند که :
«سخن‌نوآر که نو را حلاوتی است دگر»
مبادا سخن گذشتگان را تقریر کنی بیانات جناب آقای اشرف احمدی به تمام معنی کافی و وافی بود و اظهار لطفی هم که به من فرمودند نهایت تشکر را دارم و همچنین از جناب آقای موسوی. ولی روی سخن من با
+++
دانشمندان عرب از لحاظ وضع الفاظ است و قسمت تاریخی را تکرار نمی‌کنم می‌گویم:
لفظی را که برای معنایی وضع می‌کنند یا تعیینی است یا تعینی است به این معنی آب یا ماء را برای این مایع سیال وضع کرده‌اند که این وضع را تعینی می‌گویند که البته در سابق چنین نبوده است فعلاً آکادمی فرهنگستان سنواتی است که تشکیل شده است که تا آن تاریخ هر چه بوده است وضع تعینی نبوده بلکه تعینی بوده است مگر این که فرض بفرمایید یک مقام والایی کسی یا چیزی را نامگذاری می‌کرده است مثلاً ملوچک را ملیجک گفته است این وضع را تعیینی می‌گویند چون مقام والای او ایجاب می‌کرد لذا جنبه تعیین دارد ولو این که قبلاً به نام گنجشک بوده است و حالا علم برای شخصی شده است این البته جنبه فرهنگستانی ندارد ولی در اینجا آنچه بوده و هست جنبه تعینی است و کسی می‌تواند وضع تعینی را قلب کند که در حقیقت جهان آن را بپسندد (گرچه جهان هم نمی‌تواند واقعیات را تغییر بدهد) چون وضع تعینی مربوط به فرد دون فردی نیست مثلاً حتی ایران نمی‌تواند نام خلیج‌فارس را خلیج‌ایرانی بگذارد زیرا این خلیج‌فارس است و همچنین آمریکایی‌ها نمی‌توانند رود آمازون را بگذارند رود فارس یا دجله. چون آن لفظ جهانی است و شناخته شده است. اگر غیر از این باشد یک کلمه معرفه نکره می‌شود یعنی یک شناخته شده را ناشناخته می‌کنند سخن من با دانشمندان عرب است که آقایان شما اقلاً مباحث الفاظ را بخوانید ببینید شما آیا مجاز هستید که یک لفظی را که در جهان شناخته شده و وضع تعینی است آن را قلب کنید. این امر محال است و کسی اجازه نمی‌دهد حالا از لحاظ اخلاقی کاری نداریم اصولاً از لحاظ علمی و لغوی غلط است زیرا باید تمام جهانیان یعنی کشورهایی که این مکان را به نام خلیج‌فارس شناخته‌اند این وضع تعینی را قلب کنند (در صورتی که قبلاً هم گفتم جهانیان هم نمی‌توانند واقعیات را تغییر بدهند). خلیج‌فارس خلیج‌فارس است این خلیج ازابتدا به نام خلیج‌فارس شناخته شده است چگونه ممکن است یک دسته کوچکی بیایند و به دلخواه خودشان این را قلب کنند این امر امکان‌پذیر نیست و تصور نمی‌کنم که دولت‌های آنان که همجوار ما هستند و دوستان ما هستند این تصمیم را گرفته باشند هیچ وقت چنین تصمیمی را نخواهند گرفت.
جناب آقای وزیر امور خارجه خوب به خاطر دارم چهل سال قبل در بغداد بودم و همچنین در تمام کشورهای عربی کودکان دبستانی «نشیدالخلیج» یعنی سرود خلیج می‌خواندند با آن جملات کودکانه خود چه راجع به بحرالعجم و چه راجع به بحرالعرب و بزرگترهای آنان هم هر وقت عبور می‌کردند و آن سرود را می‌شنیدند تقریظ می‌کردند و آنان را تحسین می‌کردند سرود چنین بود:
بحرالعجم هوالخلیج الفارسی
لو لوه علی روس الناس
این عین عبارت آنان است یعنی دریای عجم خلیج‌فارس است و مرواریدهای آن نثار جهانیان باد و علت هم دارد چون جهانیان آن را خلیج‌فارس می‌دانستند و آن وقت دسته دیگری می‌گفتند:
بحرالعرب هو الخلیج‌الاحمر
ولونه الا زرق لون‌الاحمر
یعنی دریای عرب دریای احمر است و رنگ آسمانی آن ظاهرتر است از آن که بگوید احمر باید بگویند کبود این ترانه را همه می‌خواندند و به آن اهمیت می‌دادند.
جناب آقای وزیر امور خارجه من صریح می‌گویم:
ابر قدرت صلح جوییم ما
به کس زور هرگز نگوییم ما
ما هرگز به کسی زور نمی‌گوییم ما حق خودمان را آن هم تحت لوا و رهبری یک شخصیت جهانی اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر می‌گیریم، شاهنشاهی که تمام نکات را موبه‌مو رسیدگی می‌فرمایند:
«چه باک از موج بحر آن را که باشد چون تو پشتیبان»
در ما نگرانی نیست فقط می‌خواهیم بدانید که باید گفته شود زیرا سکوت در مقام بیان جرم است این یک امر اصولی است سکوت در مقام بیان جرم است به این معنی خبری را که باید بگوید اگر نگوید مجرم است خواستم بدانند که مجلس سنای ایران هم سکوت در مقام بیان ندارد و الا نیازی برای بیان آن نبود رهبر مملکت ما متوجه این نکات هستند.
من می‌خواهم مختصر صحبت کنم و فقط به بحث لغوی پرداختم آن هم بدون سابقه چون در پیرامون خلیج‌فارس موضوع تعینی و تعیینی آن گفته نشد و این امر خطاب به دانشمندان عرب است که وضع تعینی را نمی‌شود تغییر داد مگر آن که دنیا تصمیم بگیرد و مسلماً دنیا چنین تصمیمی را نخواهد گرفت زیرا برخلاف تاریخ و برخلاف مبانی و اصول است به این معنی که فرض بفرمایید من نام دجله را بگذارم «دجله‌التهران» یا «فرات‌الکرج» این نمی‌شود چون اگر بگویم دجله تهران و فرات کرج به من
+++
می‌خندند و دانشمندان خرده می‌گیرند که فلانی دجله تهران و فرات کرج نمی‌شود گفت و غلط است بنابراین ما باید دانشمندان آنان را متوجه این امر بکنیم.
در خاتمه باید بگویم که کسی به من مأموریت نداده است که چنین سخنانی بگویم مگر عرق ایرانی بودن من. این امر مرا ناراحت کرد لذا خواستم از لحاظ علمی و لغوی صحبت کنم و ابتکاری به خرج بدهم. قبل از این که بیایم و بیاناتی عرض کنم به قدری ناراحت شدم که چند بیت شعر بداهه سرودم و چون من هر چه را که بشنوم یا شعری را که بگویم حفظ می‌کنم لذا آن شعر را اینجا می‌خوانم:
خلیجی که وصفش بود پارسی نه هندی نه تازی و نه دارسی
چون اولین حفار دارسی بوده است خوب انگلیس‌ها هم بگویند خلیج دارسی
خلیجی که وصفش بود پارسی نه هندی نه تازی و نه دارسی
به هر موج گوید که ایرانیم نشاید به نام دگر خوانیم
اگر تازیان همجوار من اند همه دوستانند، کی دشمن‌اند
ولی دست بیگانه در کار هست به دشمن بگو چشم بیدار هست
یعنی شاهنشاه آریامهر (احسنت) تشکر می‌کنم.
نداریم با کس سر جنگ و زور مگر باشدی خصم خواهان گور
ابر قدرت صلح جوییم ما به کس زور هرگز نگوییم ما
(احسنت، احسنت) متشکرم.
۵-تقدیم تلگراف به وسیله آقای دکتر جهانشاه صالح.
نایب رییس- آقای دکتر جهانشاه صالح بفرمایید.
دکتر جهانشاه صالح- بنده عرضی ندارم چون وقت هم دارد می‌گذرد فقط تلگرافی که رسیده است تقدیم می‌کنم و وقت من برای جلسه آینده محفوظ می‌ماند.
نایب رییس- وقت شما هم اگر میل داشته باشید برای جلسه آینده محفوظ است و تلگراف شما که از رضاییه رسیده است و راجع به عوارض شهرداری است به کمیسیون مربوطه ارجاع می‌شود. آقای عصار بفرمایید.
معاون وزارت امور خارجه- با اجازه جناب آقای رییس، جناب آقای وزیر امور خارجه خواهش داشتند که اجازه بفرمایند هنگامی که جناب آقای اشرف احمدی بیاناتی راجع به خلیج‌فارس ایراد می‌فرمودند ایشان حضور نداشتند و به بنده مأموریت دادند از بیانات کافی و وافی جناب آقای سناتور اشرف احمدی تشکر کنم. ضمناً هم ایشان هم بنده افتخار و لذت استماع بیانات بسیار شیوا و ادیبانه جناب سناتور علامه را داشتیم و از بلاغت ایشان هم جزء این انتظار نمی‌رفت اجازه می‌خواهم حضور این بزرگواران تشکرات خود را عرضه دارم.
۶-تقدیم سوال به وسیله آقای دکتر صدیق.
نایب رییس- آقای دکتر صدیق سؤالی از آقای وزیر رفاه اجتماعی کرده‌اند که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس سنا
خواهشمند است از جناب آقای وزیر رفاه اجتماعی دعوت شود که به پرسش زیر در مجلس سنا پاسخ دهند:
نسبت به دعوت و بازگرداندن پزشکان ایرانی مقیم خارجه که مدت‌ها است تحصیلات و اغلب دوره تخصصی خود را به پایان رسانده و به طبابت اشتغال دارند چه اقدامی به عمل آورده‌اند؟
عیسی صدیق ۲۹ دی ماه ۱۳۵۴
نایب رییس- سؤال برای دولت فرستاده می‌شود که آقای وزیر رفاه اجتماعی برای پاسخ در مجلس سنا حاضر شوند.
۷-اعلام وصول لایحه موافقتنامه اساسی در زمینه همکاری‌های علمی و فنی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده مکزیک ارسالی مجلس شورای ملی.
نایب رییس- لایحه موافقتنامه اساسی در زمینه همکاری‌های علمی و فنی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده مکزیک از مجلس شورای ملی رسیده است که وصول آن اعلام می‌شود.
(نامه به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس سنا
گزارش کمیسیون‌های مربوط در قبال لایحه شماره ۱۹۴۳۰ مورخ ۱۰/۸/۱۳۵۴ دولت راجع به موافقتنامه اساسی در زمینه همکاری‌های علمی و فنی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده مکزیک در جلسه روز پنجشنبه ۱۸/۱۰/۱۳۵۴ مطرح و به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
اینک لایحه قانون مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم به پیوست ایفاد می‌گردد.
رییس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی
+++
- اعلام وصول لایحه موافقتنامه همکاری فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده مکزیک ارسالی مجلس شورای ملی
نایب رییس- لایحه موافقتنامه همکاری فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده مکزیک از مجلس شورای ملی رسیده است که وصول آن اعلام می‌شود.
(نامه به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس سنا
گزارش کمیسیون‌های مربوط در قبال لایحه شماره ۱۹۴۳۴ مورخ ۱۰/۸/۱۳۵۴ دولت راجع به موافقتنامه همکاری فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده مکزیک در جلسه روز پنجشنبه ۱۸/۱۰/۵۴ مطرح و به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
اینک لایحه قانون مزبور جهت تصویب آن مجلس محترم به پیوست ایفاد می‌گردد.
رییس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی
نایب رییس- لوایح به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
۹-تصویب قانون پذیرش قواعد و مقررات فنی کنوانسیون‌های بین‌المللی دریایی و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
نایب رییس- لایحه مربوط به پذیرش قواعد و مقررات فنی کنوانسیون‌های بین‌المللی دریایی برای شور دوم مطرح است گزارش کمیسیون شماره یک قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون شماره یک خارجه به مجلس سنا
لایحه شماره ۱۸۵۱۰ مورخ ۳۰/۷/۱۳۵۴ دولت در خصوص پذیرش قواعد و مقررات فنی کنوانسیون‌های بین‌المللی دریایی تقدیمی دولت به مجلس سنا برای شور دوم در جلسه ۱۸/۱۰/۱۳۵۴ کمیسیون خارجه با حضور نماینده وزارت امور خارجه مورد رسیدگی قرار گرفت و با توجه به پیشنهاد آقای سناتور دکتر عیسی صدیق با اصلاح عبارتی به تصویب رسید.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
مخبر کمیسیون شماره یک خارجه- خزیمه علم
قانون پذیرش قواعد و مقررات فنی کنوانسیون‌های بین‌المللی دریایی
ماده واحده- هیأت وزیران می‌تواند بنا به پیشنهاد سازمان بنادر و کشتیرانی و تایید وزارت امور خارجه توصیه‌نامه‌ها و قطعنامه‌ها و تصمیمات و جداول و قواعد و مقررات فنی و اصلاحیه‌ها و الحاقیه‌های مربوط به آنها و سایر منضمات ناظر بر کنوانسیون‌های دریایی مشروحه زیر را که دولت شاهنشاهی ایران به آنها ملحق گردیده و از طرف و اقدام لازم برای اجرای آنها معمول دارد.
عنوان تاریخ انعقاد تاریخ الحاق ایران
۱-کنوانسیون ایجاد سازمان مشورتی دریانوردی بین‌الدول
۶/۳/۱۹۴۸ ۲/۱/۱۹۵۸
۲-کنوانسیون راجع به تجدید مسئولیت صاحبان کشتی‌های دریاپیما.
۱۰/۱۰/۱۹۵۷ ۲۶/۴/۱۹۶۶
۳-کنوانسیون حفظ جان اشخاص در دریا.
۴-کنوانسیون یکنواخت کردن بعضی از مقررات مربوط به حمل و نقل مسافر از طریق دریا.
۵-کنوانسیون مربوط به خط بارگیری کشتی‌ها.
۶-کنوانسیون اندازه گیری ظرفیت کشتی‌ها
نایب رییس- ماده واحده مطرح است آقای دکتر صدیق بفرمایید.
دکتر صدیق- من چند پیشنهاد و اصلاح عبارتی راجع به این لایحه داده بودم که بعضی از آنها پذیرفته نشده است در صورتی که از لحاظ صرف و نحو زبان فارسی مراعات آن لازم بود چون نوشته‌اند:
«... از طرف سازمان‌های بین‌المللی مربوطه یا دستگاه‌های تابع پذیرفته شده یا می‌شوند.» برای فاعل غیر ذی‌روح نمی‌شود فعل جمع استعمال کرد باید بنویسند «می‌شود» و به اضافه قضیه شرطیه است. باید «بشود» نوشته بشود و همچنین «تصویب دارد» صحیح نیست و «تصویب کند» صحیح است.
+++
نایب رییس- آقای خزیمه علم بفرمایید.
خزیمه علم- (مخبر) اصلاح عبارتی را کمیسیون خارجه قبول می‌کند.
نایب رییس- بسیار خوب، دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، لایحه برای تصویب به مجلس شورای ملی فرستاده می‌شود.
۱۰-معرفی آقای محمد یگانه به سمت وزیر مشاور و بانو مهناز افخمی به سمت وزیر مشاور و مسئول هماهنگی در امور زنان به وسیله آقای نخست وزیر.
نایب رییس- جناب آقای نخست‌وزیر بفرمایید.
نخست‌وزیر (جناب آقای هویدا)- جناب آقای رییس با اجازه از این فرصت استفاده می‌کنم و آقای محمد یگانه را به عنوان وزیر مشاور معرفی می‌کنم و همین‌طور خانم مهناز افخمی را به سمت وزیر مشاور و مسئول هماهنگی در امور زنان معرفی می‌کنم.
(نمایندگان- مبارک است).
۱۱-تصویب قانون موافقتنامه همکاری در زمینه پژوهش علمی و توسعه تکنولوژی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
نایب رییس- لایحه موافقتنامه همکاری در زمینه پژوهش علمی و توسعه تکنولوژی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان برای شور دوم مطرح است. گزارش کمیسیون شماره یک خارجه قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون شماره یک خارجه به مجلس سنا
لایحه شماره ۱۸۴۱۲ مورخ ۳۰/۷/۱۳۵۴ دولت راجع به موافقتنامه همکاری در زمینه پژوهش علمی و توسعه تکنولوژی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان تقدیمی دولت به مجلس سنا برای شور دوم در جلسه ۱۸/۱۰/۱۳۵۴ کمیسیون خارجه با حضور نماینده وزارت امور خارجه مورد رسیدگی قرار گرفت و گزارش شور اول عیناً به تصویب رسید.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
مخبر کمیسیون شماره یک خارجه- خزیمه علم
قانون راجع به موافقتنامه همکاری در زمینه پژوهش علمی و توسعه تکنولوژی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری آلمان فدرال
ماده واحده- موافقتنامه همکاری در زمینه پژوهش علمی و توسعه تکنولوژی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان مشتمل بر یک مقدمه و یازده ماده و دو نامه ضمیمه که در تاریخ ۹ تیرماه ۱۳۵۴ (۳۰ ژوئن ۱۹۷۵) در تهران به امضاء رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.
نایب رییس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، لایحه برای تصویب به مجلس شورای ملی اعاده می‌شود.
۱۲-تصویب قانون موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی دانمارک و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
نایب رییس- لایحه موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی دانمارک برای شور دوم مطرح است. گزارش کمیسیون شماره یک قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون شماره یک خارجه به مجلس سنا
لایحه شماره ۱۸۷۸۶ مورخ ۵/۸/۱۳۵۴ دولت راجع به موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی دانمارک تقدیمی دولت به مجلس سنا برای شور دوم در جلسه ۱۸/۱۰/۱۳۵۴ کمیسیون خارجه با حضور نماینده وزارت امور خارجه مورد بررسی قرار گرفت و گزارش شور اول عیناً به تصویب رسید.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
مخبر کمیسیون شماره یک خارجه- خزیمه علم
قانون مربوط به موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی دانمارک
ماده واحده- موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی دانمارک مشتمل
+++
بر یک مقدمه و هفده ماده و یک ضمیمه که در تاریخ ۲۰ خردادماه ۱۳۵۴ (۱۰ ژوئن ۱۹۷۵) در تهران به امضاء رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.
نایب رییس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، لایحه برای تصویب به مجلس شورای ملی فرستاده می‌شود.
۱۳- تصویب قانون موافقتنامه روابط سینمایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه و ارسال آن به مجلس شورای ملی.
نایب رییس- لایحه موافقتنامه روابط سینمایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه برای شور دوم مطرح است. گزارش کمیسیون شماره یک قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون شماره یک خارجه به مجلس سنا
لایحه شماره ۱۹۲۱۶ مورخ ۱۰/۸/۵۴ در خصوص موافقتنامه روابط سینمایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه تقدیمی دولت به مجلس سنا، برای شور دوم در جلسه ۱/۱۰/۱۳۵۴ کمیسیون خارجه با حضور نماینده وزارت امور خارجه مورد بررسی قرار گرفت. و گزارش شور اول عیناً به تصویب رسید.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
مخبر کمیسیون شماره یک خارجه- خزیمه علم
قانون راجع به موافقتنامه روابط سینمایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه
ماده واحده- موافقتنامه روابط سینمایی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فرانسه مشتمل بر ۱۷ ماده و یک ضمیمه که در تاریخ ششم مهرماه ۱۳۵۳ مطابق با ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۴ در تهران به امضای نمایندگان مختار دو دولت رسیده است تصویب و اجازه اجرای آن داده می‌شود.
نایب رییس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، لایحه برای تصویب به مجلس شورای ملی فرستاده می‌شود.
۱۴-تقدیم لایحه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون تجارت گندم ۱۹۷۱ و پروتکل‌های الحاقی ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵ به وسیله آقای وزیر مشاور.
نایب رییس- آقای دکتر شادمان فرمایشی دارید بفرمایید.
وزیر مشاور (دکتر شادمان)- با اجازه جناب آقای رییس لایحه مربوط به الحاق دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون تجارت گندم ۱۹۷۱ و پروتکل‌های الحاقی ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵ را برای تصویب تقدیم مجلس محترم سنا می‌کنم.
نایب رییس- برای رسیدگی به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
۱۵-تصویب قانون عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال و ابلاغ آن به دولت.
نایب رییس- لایحه عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال برای شور دوم مطرح است گزارش کمیسیون شماره یک قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون شماره یک خارجه به مجلس سنا
لایحه شماره ۱۹۴۳۲ مورخ ۱۰/۸/۱۳۵۴ دولت راجع به عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال ارسالی از مجلس شورای ملی برای شور دوم در جلسه ۱۸/۱۰/۱۳۵۴ کمیسیون خارجه با حضور نماینده وزارت امور خارجه مورد رسیدگی قرار گرفت و گزارش شور اول عیناً به تصویب رسید.
اینک گزارش آن برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
مخبر کمیسیون شماره یک خارجه- خزیمه علم
قانون عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال
ماده واحده- عهدنامه مودت و همکاری بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سنگال مشتمل بر یک مقدمه و چهار ماده که در تاریخ ۶ مارس ۱۹۷۵
+++
(۱۵/۱۲/۱۳۵۳) در تهران به امضاء رسیده تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.
نایب رییس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. تصویب قانون به دولت ابلاغ می‌شود.
۱۶-تصویب قانون الحاق یک ماده به قانون تشدید مجازات رانندگان و ابلاغ آن به دولت.
نایب رییس- لایحه الحاق یک ماده به قانون تشدید مجازات رانندگان برای شور دوم مطرح است. گزارش کمیسیون شماره ۳ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون شماره ۳ دادگستری و استخدام به مجلس سنا
لایحه شماره ۱۸۷۷۸مورخ ۵/۸/۱۳۵۴ دولت راجع به الحاق یک ماده به قانون تشدید مجازات رانندگان ارسالی از مجلس شورای ملی در جلسه مورخ ۲۰/۱۰/۱۳۵۴ کمیسیون شماره ۳ (دادگستری و استخدام) با حضور آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری برای شور دوم مطرح و پیشنهاد رسیده قرائت گردید و پس از رسیدگی و بحث لازم لایحه عیناً به تصویب رسید.
اینک گزارش آن به شرح زیر برای شور دوم تقدیم مجلس محترم سنا می‌شود.
رییس کمیسیون شماره ۳ دادگستری و استخدام- به جای
مخبر- دکتر سیدمحمد سجادی
قانون الحاق یک ماده به قانون تشدید مجازات رانندگان
ماده واحده- ماده زیر به عنوان ماده ۱۳ به قانون تشدید مجازات رانندگان الحاق می‌گردد:
ماده ۱۳- هر راننده وسیله نقلیه عمومی که در دستگاه ثبت سرعت آن وسیله نقلیه عمداً تغییری دهد که دستگاه سرعتی کمتر از سرعت واقعی نشان دهد یا با علم به این که چنین تغییری در دستگاه مزبور داده شده با آن وسیله رانندگی کند به حبس جنحه‌ای تا شش ماه یا پرداخت جزای نقدی تا بیست هزار ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
نایب رییس- ماده واحده مطرح است آقای نیک‌پور در این لایحه پیشنهادی داده بودند چون آقای مخبر کمیسیون در جلسه تشریف ندارند من توضیح می‌دهم.
این که جنابعالی فرموده‌اید «ثبت سرعت» به «سرعت‌سنج» تبدیل شود این کار صحیح نبود برای این که سرعت‌سنج چیزی است که امروز در قسمت جلو اتومبیل‌های باری و سواری و غیره نصب شده است و جنابعالی ملاحظه می‌فرمایید یعنی سرعت اگر چهل است شما چهل می‌بینید اگر ۵۰ است ۵۰ می‌بینید و اگر ۳۰ است شما هم ۳۰ می‌بینید و به مجرد این که پای خود را از روی پدال گاز برداشتید و ماشین ایستاد سرعت‌سنج روی صفر می‌رود. اما ثبت سرعت یک دستگاهی است پشت آن دستگاه که شما نمی‌بینید فقط در اتومبیل‌های باری و اتوبوس‌های مسافربری نصب شده است تا اداره راهنمایی و رانندگی سرعت ماشین را در جاده‌ها بتواند کنترل کند بنابراین آن دستگاه سرعت را ثبت می‌کند. یعنی حداکثر سرعت به هر جا رسید آن را ثبت می‌کند. آن دستگاهی است که شما امروزه در اتومبیل‌های معمولی آن را نمی‌بینید دستگاهی را که امروزه شما می‌بینید فقط سرعت همان لحظه را نشان می‌دهد، این سرعت‌سنج است و آن دستگاه ثبت سرعت است. به همین جهت یک لغت آلمانی داشتند که من نخواستم در اینجا ذکر بشود و آن فاخوگراف بود فاخه یعنی سرعت و گراف یعنی ثبت‌کردن. من نخواستم این لغت خارجی در قانون ما قید بشود گفتیم ثبت سرعت کافی است و لغتی است که مفهوم خودش را دارد. به این جهت است که ما به این ثبت سرعت می‌گوییم و سرعت سنج چیز دیگری است که در تمام اتومبیل‌ها هست و این ثبت سرعت است که می‌خواهیم سرعت وسائط نقلیه سنگین را به وسیله آن کنترل بکنیم و اگر آن دستگاه را دستکاری کردند مجازات خاصی برای مسئول آن در نظر گرفته شده است.
دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به کلیه لایحه سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اجرا به دولت ابلاغ می‌شود.
۱۷-شور اول لایحه اصلاح تبصره ماده ۲۹ قانون آب و نحوه ملی‌شدن آن
نایب رییس- لایحه اصلاح تبصره ماده ۲۹
+++
قانون آب و نحوه ملی شدن آن برای شور اول مطرح است گزارش کمیسیون شماره ۶ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون شماره ۶ (تعاون و امور روستاها) به مجلس سنا
لایحه شماره ۱۷۴۷۲ مورخ ۲۲/۷/۱۳۵۴ دولت در خصوص اصلاح تبصره ماده ۲۹ قانون آب و نحوه ملی شدن آن ارسالی از مجلس شورای ملی در جلسه ۱۹/۹/۱۳۵۴ کمیسیون شماره ۶ (تعاون و امور روستاها) با حضور آقای رهبری معاون وزارت تعاون و امور روستاها مورد رسیدگی قرار گرفت و عیناً به تصویب رسید و جهت اظهارنظر به کمیسیون شماره چهار امور اقتصادی و دارایی فرستاده شد و کمیسیون مزبور در جلسه ۲۷/۹/۱۳۵۴ لایحه را با تأییدنظر این کمیسیون تصویب و اعاده نمودند.
اینک گزارش آن برای شور اول تقدیم مجلس محترم سنا می‌گردد.
مخبر کمیسیون شماره ۶ تعاون و امور روستاها-فاضل سرجویی
قانون اصلاح تبصره ماده ۲۹ قانون آب و نحوه ملی شدن آن
ماده واحده- تبصره ماده ۲۹ قانون آب و نحوه ملی شدن آن به شرح زیر اصلاح می‌شود:
تبصره- شرکت‌های تعاونی و امور روستاها و اعضاء آنها و شرکت‌های سهامی زراعی و شرکت‌های تعاونی تولید روستایی به جای پنجاه درصد فقط بیست درصد هزینه کارشناسی پرداخت خواهند کرد.
نایب رییس- کلیات لایحه مطرح است آقای شادمان بفرمایید.
شادمان- در موقعی که این اصلاحیه در کمیسیون مشترک دارایی و دادگستری مطرح بود یک نکته ابهام‌آمیزی در این تبصره مشاهده شد. هنگامی که مطلب تذکر داده شد نمایندگان دولت آن را تأیید کردند و توضیح دادند که اگر بخواهیم عبارت را اصلاح کنیم ناچار لایحه به مجلس شورای ملی برخواهد گشت. و چون مواجه با تصویب و رسیدگی بودجه خواهند بود این کار ممکن است تا آخر سال به تعویق بیفتد و مصلحت در این است که آن نکته را در اینجا بازگو کنیم و آقای رهبری، آقای همایون‌فر و آقای هنرمندی که در جلسه حضور داشتند مطلب را تأیید بکنند که سوء تفاهمی در اجرای آن به وجود نیاید. این کار را کمیسیون بر عهده من گذاشت و من از این فرصت خواستم مخصوصاً استفاده کنم و چند تذکری در باب کار کشاورزی بدهم. در قدم اول روستاها و روستایی‌های ما محتاج به آب و راه و برق هستند (صحیح است) و این مطلب چنان بدیهی و غیرقابل تردید است که نه احتیاج به برنامه‌ریزی خیلی مفصل و مطالعات طولانی دارد نه احتیاج به کمک گرفتن از کامپیوتر. ما اگر راه و آب آشامیدنی و آب مورد احتیاج روستاها و برق را در وهله اول برای آنان تأمین نکنیم همین گرفتاری‌هایی را که امروز برای شهرها و پایتخت مملکت به وجود آمده است شدیدتر خواهند داشت. یعنی طبقه جوان و فعال روستاهای ما به عشق درآمد بیشتر و به دست‌آوردن کارهای بهتر و گرفتن مزد بیشتر راهی شهرها و پایتخت می‌شوند و ما در مقابل امساکی که برای خرج تأمین راه و یا آب و برق آنها کرده‌ایم، چندین برابرش را باید در مراکز استان‌ها و پایتخت برای تأمین منزل و آب و برق و کار و بهداشت آنها بدهیم و در مقابل قدرت فعاله کشاورزی خودمان را هم از روستا به شهر آورده‌ایم و آنان با عادت کردن به زندگی شهری دیگر به روستا برنخواهند گشت. اینها مطالبی است که من خیال می‌کنم ضرورت دارد با توجه به وضع بین‌المللی و کثرت نفوس و تأمین خوار و بار مورد احتیاج مملکت در قدم اول مورد توجه قرار بگیرد.
دراین تبصره اصلاحی که کرده‌اند یک اصلاح عبارتی است. تبصره قبلی شامل دو شرکت بود و حالا آمده‌اند یک اصلاح عبارتی کرده‌اند و اعضاء شرکت تعاونی را هم اضافه کرده‌اند. مطلبی که در کمیسیون مشترک ذکر شد این بود که اصل ماده این بوده است که هرکس تقاضای حفر چاه کرد می‌بایست دولت این کمک را به او بکند و کارشناسی بفرستد و نظر او را از لحاظ وجود آب و امکان زدن چاه و برگشت سرمایه‌اش کارشناسان تأیید بکنند. تا اجازه حفر به او داده شود بعد که در عمل مواجه شدیم به این که روستایی‌ها ندارند که ۵۰ درصد سهمیه‌ای که برایشان تعیین کردند بدهند دولت این مبلغ را به ۲۰ درصد تخفیف داد. در این اصلاحیه کلمه «اعضاء» یک سوء تفاهمی به وجود خواهد آورد چون عضو شرکت با صاحب سهم شرکت و کلیه اهالی تفاوت دارد آقای رهبری و همچنین آقای هنرمندی در کمیسیون توضیح دادند که مقصود از اعضای شرکت همان کلیه صاحبان سهام است در صورتی که برای عضو شرکت امروز یک مفهوم دیگری علم شده و برای صاحب سهم یک مفهوم دیگر. من مقصودم این است که همان توضیحی که در کمیسیون داده شده در جلسه رسمی هم داده بشود تا
+++
در صورت جلسه قید بشود که هر کسی تقاضای حفر چاه کرد این مساعدت را به او بکنند. در صورتی که من اصولاً گرفتن ۲۰٪ را هم زاید می‌دانم زیرا مأمورین وزارت تعاون و امور روستاها بیشتر از هر کس متوجه هستند که این روستایی‌هایی که تقاضای برق می‌کنند و تقاضای آب می‌کنند به آنها گفته می‌شود ۵۰ درصد هزینه برق را یا بیست درصد هزینه کارشناسی را باید بدهند تا مأمورین بیایند و اقدام کنند. و آنها با وضعی که فعلاً ما داریم و با نرخ‌هایی که محصولات آنان به فروش می‌رود، پرداخت ۵۰ درصد هزینه برق و یا بیست درصد هزینه آب برای آنها امکان‌پذیر نیست. این امکان وقتی برای آنها به وجود خواهد آمد که ما راه و آب و برق را برای آنها تأمین بکنیم.
و محصول آنها را به قیمت عادلانه و منطقی از آنان بخریم (صحیح است) وقتی که این کار را کردیم آن وقت همه این امکانات برای آنان هست و آن همراهی و همکاری که از آنها توقع داریم در جنب آنچه که به آنها داده‌ایم می‌توانیم منطقاً از آنان بخواهیم. ولی امروز با اختلاف فاحشی که بین مزد کارگر شهری و در دهات هست و بعضی از دهات و باغات حتی برایشان امکان جمع‌آوری محصول نیست برای این که با میزان مزدی که کارگر مطالبه می‌کند شاید صرف نکند که اصولاً محصول را جمع کنند من خودم صاحبان باغی را می‌شناسم که به علت این که فروش محصول جوابگوی تقاضای مزد را نمی‌کرد اصلاً از جمع‌آوری محصول صرف‌نظر کرده‌اند و من از این فرصت به همین دلیل استفاده کردم که این مطالب را گفته باشم و از آقای وزیر مشاور هم انتظار دارم در این موقع که مستقیم یا غیرمستقیم آقایان استحضار دارند که توجه مخصوص دولت به کار کشاورزی و برنامه‌های آینده معطوف شده است این مطالب را در هیأت دولت به استحضار آقای نخست‌وزیر برسانند و از ایشان استمداد بکنند که شاید بتوانیم وضع روستاها را از این بهتر بکنیم و انتظار آن روزی را داشته باشیم که محصول کشور ما جوابگوی احتیاجات ۳۵ میلیون جمعیت ایران باشد و شاید انشاءالله بتوانیم بازار اطراف را هم از حیث خواربار تأمین بکنیم. (صحیح است- احسنت).
جناب آقای رهبری، در اصل ماده بوده است «وزارت آب و برق موظف است بنا بر تقاضای درخواست‌کننده حفر چاه یا قنات و به منظور راهنمایی فنی و علمی متخصصین خود را به محل اعزام و امکان حفر چاه یا قنات را از لحاظ فنی و اقتصادی مورد بررسی قرار دهد و راهنمایی کند» و در اصل ماده صدی پنجاه هزینه برق نوشته شده بود پنجاه درصد هزینه کارشناسی به عهده اشخاص متقاضی خواهد بود. بعد این ۵۰ درصد را در تبصره قبلی برای شرکت‌های تعاون روستایی و شرکت‌های سهامی زراعی بیست درصد کرده‌اند و در این تبصره اصلاحی اعضای شرکت‌های تعاونی تولید روستایی را هم علاوه فرمودند. البته شرکت‌های تعاونی تولید هیچ اشکالی ندارد اما اگر می‌خواهید کلمه «اعضاء» در اینجا باشد همان طوری که در کمیسیون موافقت فرمودند اینجا باید این توضیح را بدهید که مقصود از اعضاء همان چیزی است که در ماده اصلی مطرح است و کلیه صاحبان سهام شرکت هستند نه فقط اعضای هیأت مدیره که در محل سوء تفاهمی به وجود نیاید. و خدای نکرده آن چیزی که نمی‌خواهید پیش نیاید یعنی اختلاف بین اشخاص و صاحب نفوذ آن محل (صحیح است- احسنت).
نایب رییس- آقای رهبری بفرمایید.
معاون وزارت تعاون و امور روستاها- همان طور که جناب آقای سناتور شادمان توضیح فرمودند این مسأله در کمیسیون مطرح شد و به نظر ایشان این طور رسیده بود که ذکر کلمه اعضاء افاده می‌شود به اعضای هیأت مدیره در حالی که منظور پیشنهاد دولت و منظور از این کلمه تمام اعضای شرکت تعاونی روستایی هستند. من در آنجا هم این توضیح را حضور ایشان دادم فرمودند برای این که ابهامی نباشد عین این توضیح در جلسه علنی داده بشود.
البته عدم برگشت این لایحه به مجلس شورای ملی از این بابت نبود که اشکالی در لایحه باشد فقط توهمی برای ایشان پیش آمده بود که محتاج می‌دیدند توضیحی داده شود و در صورت جلسه ذکر بشود. به همین دلیل بنده توضیح می‌دهم منظور از کلمه «اعضاء» کلیه صاحبان سهام شرکت تعاونی هستند. نه اعضای هیأت مدیره.
نایب رییس- پس کلیه صاحبان سهام شرکت می‌توانند استفاده کنند. یعنی هر کس صاحب یک سهم بود نامش عضو شرکت است. در کلیات لایحه دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ورود در شور ماده واحده. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ورود در شور دوم ماده واحده. سناتورهایی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای شور دوم به کمیسیون شماره ۶ ارجاع می‌شود که نظر کمسیون شماره ۴ را نیز بگیرند.
۱۸- ختم جلسه
نایب رییس- امروز در دستور دیگر مطلبی نداریم جلسه را ختم می‌کنیم. جلسه بعد و دستور بعداً به استحضار می‌رسد. جلسه ختم می‌شود.
(ساعت ۵/۱۱ جلسه ختم شد)
نایب رییس مجلس سنا- دکتر سیدمحمد سجادی.