محاکمه محمد مصدق نشست‌های مقدماتی ۱۲ تا ۱۴ آبان ماه ۱۳۳۲
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
نخستین و دومین نشست مقدماتی دادگاه بدوی نظامی برای رسیدگی به پرونده آقایان محمد مصدق و سرتیپ تقی ریاحی
سه‌شنبه ۱۲ آبان‌ماه ۱۳۳۲
- این جلسه که برای رسیدگی به پرونده محمد مصدق برگزار شده‌بود، چهار ساعت به درازا کشید. در این نشست سی صفحه از پرونده خوانده شد. شاید چهارشنبه ۱۳ آبان ماه و یا ۱۴ آبان ماه تاریخ دادرسی به آگاهی همگان برسد.
- پنج شنبه ۱۴ آبان ماه ادعانامه دادستان علیه محافظین منزل محمد مصدق صادر خواهدشد.
- ۱۲ آبان ماه ۱۳۳۲ سروان فشارکی، یکی دیگر از محافظین منزل محمد مصدق بازداشت شد. سرتیپ فرخنده‌پی، رییس سابق رکن سوم ستاد ارتش، با رییس شهربانی و رییس کارآگاهی بندر پهلوی روبرو شدند.
- بامدادِ امروز آقای دریادار نصیرزند، وکیل مدافع سرتیپ ریاحی، آمادگی خود را برای دفاع در دادگاه به آقای سرلشکر مقبلی، رئیس دادگاه بدوی نظامی، اعلام کرد و با این اعلام دادگاه خود را برای برگزاری نشست مقدماتی آماده ساخت، برابر نیم روز آقای سرلشکر مقبلی، رئیس دادگاه، به آگاهی همه هموندان دادگاه رسانید که ساعت پنج پس از نیمروز برای برگزاری جلسه مقدماتی در دادرسی ارتش حاضر شوند.
- نخستین نشست
- مقارن ساعت پنج بعد از ظهر کلیه آقایان اعضای دادگاه بدوی نظامی در دادرسی ارتش حضور یافتند و طبق دستور آقای سرلشکر مقبلی، آقای سرگرد شکوهی، منشی دادگاه، پرونده آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی را که در یک سندوق بزرگ آهنی نگهداری می‌شود، از سندوق بیرون آورد و به دادگاه داد. به روال همیشگی هنگامی که پرونده برای رسیدگی به دادگاه فرستاده می‌شود، هموندان دادگاه پیش از برگزاری نشست مقدماتی دادگاه، پرونده را جداگانه مطالعه می‌کنند، ولی زمانی که جلسه مقدماتی برگزار شد، پرونده از سوی یکی از اعضا خوانده می‌شود و سایرین ضمن اینکه یادداشت‌هایی از قسمت‌های پرونده برمی‌دارند، چنانچه ایرادی نسبت به مطالب خوانده شده پرونده داشته‌باشند، اعتراض خود را با سایرین در میان می‌گذارند. اگر اعتراض، به نظر کلیه اعضای دادگاه وارد بود، پرونده مجدداً نزد دادستان ارسال خواهدشد تا در رفع نواقص اقدام شود.
- در جلسه ۱۲ آبان ماه دادگاه بدوی نظامی به روش دوم رفتار گردید و نزدیک به سی برگ از پرونده خوانده شد و هیچ یک از آقایان دادگاه نسبت به پرونده نقص و ایرادی نگرفتند. نشست مقدماتی دادگاه روز ۱۲ آبان ماه تا ساعت نه‌ونیم پس از نیمروز به درازا کشید و به طور کلی در این نشسته چهار ساعت دادگاه به رسیدگی پرونده آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی پرداخت.
- تعیین تاریخ دادرسی
- در نشست ۱۲ آبان ماه درباره تعیین تاریخ دادرسی ارتش گفتگویی نشد.
- یکی از آقایان اعضای دادگاه ابراز داشت که: "دادگاه ساعت یازده صبح فردا [۱۳ آبان ماه] نیز مجدداً تشکیل خواهدشد و چند صفحه دیگر از پرونده قرائت خواهدگردید و عصر فردا مجدداً دادگاه جلسه خود را تشکیل خواهدداد و ممکن است اگر مشاغل دیگر آقایان اعضای دادگاه اجازه دهد، پس‌فردا صبح [۱۴ آبان ماه] نیز جلسه دادگاه تشکیل شود تا هر چه زودتر تاریخ دادرسی اعلام گردد."
- اعضای دادگاه
- اعضای دادگاه بدوی نظامی عبارتند از:
- آقایان سرلشکر مقبلی – رئیس، سرتیپ خزاعی، سرتیپ بختیار، سرتیپ شیروانی و سرتیپ افشارپور.
- یک مقام آگاه در دادرسی ارتش درباره جای برگزاری نشست‌های دادگاه گفت: "در جلسه دادگاه در این باره مذاکراتی نشد، ولی اینک اعضای دادگاه و مقامات ستاد ارتش و دادرسی ارتش در صدد هستند محلی را برای انعقاد جلسات دادگاه انتخاب کنند که اولاً در محیط نظامی باشد و چون عده‌ای از خبرنگاران خارجی در جلسات دادگاه شرکت خواهندکرد، محل مزبور آبرومند باشد."
- وکلا و متهمین آماده دفاع
- به دنبال این جریان خبرنگار به ما کسب اطلاع کرد که آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی و همچنین وکلای مدافع آنها خود را برای دفاع در دادگاه آماده می‌کنند.
- هم‌اکنون لایحه دفاعیه آقای محمد مصدق با کمک آقای سرهنگ بزرگمهر، وکیل مدافع، ایشان تهیه شده‌است.
- در ضمن آقای سرتیپ ریاحی نیز با مشورت وکلای مدافع خود لایحه دفاعیه خود را تهیه کرده‌است که به عنوان دفاع از خود، در دادگاه قرائت خواهندکرد.
- به طوری که قبلاً نیز اطلاع دادیم، آقای محمد مصدق عده‌ای را به عنوان شهود به دادگاه دعوت خواهدکرد.
- تقاضای آقای محمد مصدق در اولین جلسه علنی دادگاه به وسیله وکیل مدافع او به دادگاه تقدیم خواهدشد و احتمال دارد آقای سرتیپ ریاحی نیز چند نفر شهود به دادگاه دعوت کند.
- پرونده محافظین منزل محمد مصدق
- دومین پرونده همکاران دولت سابق تا اوایل هفته آینده برای ارجاع به دادگاه آماده خواهدشد. این پرونده متعلق به محافظین منزل آقای محمد مصدق می‌باشد و متهمین آن عبارتند از: آقایان سرهنگ ممتاز، سرهنگ دفتری و سروان داورپناه. گفته شد: "پرونده مزبور آخرین مراحل بازرسی را طی می‌کند." عصر نیز آقای سروان فشارکی، یکی دیگر از محافظین منزل آقای محمد مصدق بازداشت شد و قریب چند ساعت بازپرس نظامی از او بازپرسی به عمل آورد. به این طریق احتمال قوی می‌رود که ۱۳ یا ۱۴ آبان ماه قرار نهایی بازپرس علیه محافظین منزل آقای محمد مصدق صادر و ادعانامه دادستان ارتش نیز عیناً از روی آن تنظیم گردد. پرونده مزبور اوایل هفته آینده برای ارجاع به دادگاه آماده خواهدشد. درباره پرونده آقای سرتیپ فرخنده‌پی، رئیس سابق رکن سوم ستاد ارتش، مقام مزبور ابراز داشت: "این پرونده نیز در شرف تکمیل است و بازپرس مربوطه شب گذشته رؤسای شهربانی و کارآگاهی بندر پهلوی را با آقای سرتیپ فرخنده‌پی مواجهه داد. این مواجهه به منظور اقدامات سرتیپ فرخنده‌پی که در روزهای ۲۵ تا ۲۸ مرداد هنگامی که برای انجام مأموریت به گیلان رفته‌بود، انجام گرفت. پرونده آقای سرتیپ فرخنده‌پی نیز در اواسط هفته آینده برای ارجاع به دادگاه حاضر می‌شود."
نشست مقدماتی دادگاه بدوی نظامی برای رسیدگی به پرونده آقایان محمد مصدق و سرتیپ تقی ریاحی چهارشنبه ۱۳ آبان‌ماه ۱۳۳۲
- ساعت پنج پس از نیمروز سومین نشست مقدماتی دادگاه بدوی نظامی برای رسیدگی به پرونده محمد مصدق و سرتیپ ریاحی به ریاست آقای سرلشکر مقبلی و عضویت آقایان سرتیپ خزاعی، سرتیپ افشارپور، سرتیپ بختیار و سرتیپ شیروانی در محل دادرسی ارتش برگزار شد.
- این نشست نزدیک به دو ساعت به درازا کشید و آقایان اعضای دادگاه تقریباً کلیه اوراق پرونده را خواندند و نسبت به درونمایه پرونده هیچ گونه کاستی و خرده گیری نشد.
چهارمین نشست مقدماتی دادگاه بدوی نظامی برای رسیدگی به پرونده آقایان محمد مصدق و سرتیپ تقی ریاحی پنجشنبه ۱۴ آبان‌ماه ۱۳۳۲
- ساعت یازده و نیم بامداد ۱۴ آبان ماه دوباره نشست دادگاه (چهارمین جلسه) برگزار گردید و درباره تاریخ دادرسی و جای برگزاری نشست‌های دادگاه گفتگوهایی انجام شد، ولی چون دو تن از آقایان اعضای دادگاه نبودند، قرار شد عصر ۱۴ آبان ماه دوباره نشست دادگاه برگزار شود.
- آقای سرلشکر مقبلی، رئیس دادگاه بدوی نظامی، به هنگام بیرون رفتن از دادگاه گفت: در جلسه امروز درباره تعیین روز محاکمه محمد مصدق با آقایان اعضای دادگاه مذاکراتی به عمل آمد و قرار شد عصر امروز مجدداً دنباله مذاکرات صبح ادامه پیدا کند. به طور حتم امشب تاریخ اولین جلسه محاکمه آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی اعلام خواهدشد. برای انعقاد جلسات دادگاه ابتدا قرار بود سالن آئینه سلطنت‌آباد معین شود، ولی چون سالن مزبور گنجایش بیش از ۵۰ نفر تماشاچی را ندارد، سالن دیگر پادگان سلطنت‌آباد در نظر گرفته شده‌است. این سالن گنجایش ۲۰۰ صندلی دارد و می‌توان از آن در این محاکمه استفاده نمود، ولی در هر صورت امشب هنگامی که تاریخ دادرسی اعلام می‌شود، محل انعقاد جلسات دادگاه نیز تعیین خواهدشد. درباره تقاضای محمد مصدق مبنی بر دعوت شهود به دادگاه، تاکنون تقاضایی در این مورد به دادگاه نرسیده و ممکن است بعد از اینکه امشب روز دادرسی به متهمین ابلاغ گردید، اگر تقاضایی دارند به دفتر دادگاه ارسال نمایند.
- چگونگی برگزاری نشست‌های دادگاه
- گفته شد: "قبل از اینکه کارت‌های ورودی به دادگاه برای توزیع در اختیار سخنگوی دولت گذاشته‌شود، قریب چهارصد تقاضانامه از اشخاص مختلف برای شرکت در دادگاه به دادرسی ارتش رسیده‌بود، که کلیه آنها اینک برای سخنگوی دولت ارسال گردیده‌است و با این طریق مسلم است که تعداد تماشاچیان از پانصد نفر هم تجاوز خواهدکرد و برای جلوگیری از بروز حوادث احتمالی هم پیش‌بینی‌هایی شده‌است و عده‌ای مأمور در پیرامون دادگاه گمارده خواهندشد که کاملاً مراقب اوضاع بوده و انتظامات را حفظ کنند."
- کمیسیون در وزارت دفاع ملی
- بامداد ۱۴ آبان ماه کمیسیونی با بودن آقایان سرلشکر هدایت، وزیر دفاع ملی – سرلشکر باتمانقلیچ، رئیس دادگاه ارتش و سرلشکر مقبلی، رئیس دادگاه بدوی نظامی، در سالن شورای وزارت دفاع ملی برگزار شد، که نزدیک به یک ساعت و نیم به درازا کشید. در این کمیسیون برای گزینش جای نشست‌های دادگاه محمد مصدق گفتگوهایی انجام یافته است.
- صدور قرار
- دومین پرونده‌ای که تا اوایل هفته آینده به دادگاه ارجاع خواهدشد، اکنون در دست آقای سرتیپ آزموده، دادستان ارتش، می‌باشد. این پرونده که مربوط به محافظین منزل آقای محمد مصدق است، متهمین آن عبارت از: آقایان سرهنگ ممتاز، سرهنگ دفتری، سروان داورپناه و سروان فشارکی می‌باشند و روز ۱۳ آبان ماه بازپرس دادرسی ارتش پرونده را تکمیل و قرار نهایی خود را علیه متهمین مزبور صادر کرد. به آگاهی رسید که بازپرس قرار اتهام متهمین مزبور را بر پایه ماده ۳۱۷ آیین‌نامه دادرسی ارتش دانسته و برای آنها تقاضای مجازات اعدام کرده‌است. آقای سرتیپ آزموده، دادستان ارتش، از بامداد امروز مشغول تنظیم ادعانامه خود گردید. وی درباره ادعانامه خود گفت: هنوز نمی‌توان در این باره اطلاعاتی در اختیار مطبوعات گذاشت، زیرا ممکن است من ضمن رسیدگی به پرونده با ماده استنادی بازپرس موافقت نکنم و اتهام متهمین را منطبق با ماده دیگری بدانم. در هر صورت امروز ادعانامه اینجانب تکمیل و روز شنبه پرونده برای رسیدگی به دادگاه فرستاده خواهدشد. دیروز به آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی ابلاغ گردید که در ساعت معین در دادگاه حاضر شوند. شماری از خبرنگاران و فیلم‌برداران خارجی برای شرکت در نشست‌های دادگاه مصدق وارد تهران شدند. مأمورین انتظامی برای جلوگیری از هر گونه رویدادی، پیرامون سالن دادگاه جای خواهند گرفت. ممکن است در صورت لزوم، جلسات دادرسی صبح و عصر ادامه پیدا کند. در جلسه و در ابتدا هویت متهمین سؤال خواهدشد و سپس درباره صلاحیت دادگاه بحث می‌شود.
- دادستان در ادعانامه خود آقای محمد مصدق را در هفده مورد و آقای سرتیپ ریاحی را در هفت مورد متهم شناخته و طبق مواد استنادی تقاضای مجازات آنها را کرده است.
- آخرین نشست پنجشنبه ۱۴ آبان ماه
- ساعت پنج پس از نیمروز پنجشنبه ۱۴ آبان ماه، آخرین جلسه مقدماتی دادگاه بدوی نظامی در دادرسی ارتش برگزار شد. در این نشست که تا ساعت هفت بعد از ظهر ادامه داشت، درباره جای برگزاری نشست‌های دادگاه و روز برگزاری نخستین نشست علنی محاکمه آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی مورد بحث قرار گرفت. مقارن ساعت هفت که جلسه پایان یافت، آقای سرلشکر مقبلی، رئیس دادگاه بدوی نظامی گفت : در نتیجه مذاکرات، به اتفاق آرا تصمیم گرفته‌شد که اولین جلسه علنی محاکمه آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی، ساعت سه بعد از ظهر روز یکشنبه، ۱۷ آبان، در تالار آیینه سلطنت‌آباد تشکیل شود. انتخاب این محل از آن نظر صورت گرفت که هم به محل بازداشتگاه آقای محمد مصدق نزدیک است و هم آنکه جلسات در یک محیط نظامی تشکیل خواهدشد.
- شمار تماشاچیان
- تالار آیینه سلطنت‌آباد که تا حدی جنبه تاریخی دارد، از بناهای دوره قاجاریه می‌باشد و در تزئین آن دقت فراوان به عمل آمده، به طوری که اطراف آن آیینه‌کاری شده و سقف تالار هم مزین به نقاشی‌های بدیع و جالب توجه می‌باشد.
- این تالار از لحاظ تزیینات و سبک زیبای شرقی آن، برای پذیرایی از مهمانان خارجی اختصاص داده شده‌بود و اغلب از مهمانان خارجی که به ایران آمده‌اند، در این تالار چند روزی را به سر برده‌اند. این تالار گنجایش بیش از یکصدوپنجاه صندلی ندارد و به قرار اطلاع، تعداد تماشاچیانی که اجازه ورود به سالن دادگاه خواهندداشت، در حدود یکصد نفر می‌باشد و قسمت اعظم آنها خبرنگاران جراید و فیلم‌برداران داخلی و خارجی خواهندبود. کارت‌های ورود به دادگاه همان طور که قبلاً اطلاع دادیم، به وسیله آقای عمیدی‌نوری، سخنگوی دولت، بین اشخاص تقسیم خواهدشد و درصورت لزوم ممکن است به عده دیگری علاوه بر یکصد نفر مزبور کارت ورود داده‌شود.
- ابلاغ به متهمین
- امروز صبح آقای سرگرد شکوهی، منشی دادگاه بدوی نظامی، تاریخ تشکیل اولین جلسه دادگاه را به آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی و وکلای مدافع آنها ابلاغ کرد و آقایان مزبور ابلاغیه دادگاه را امضا کردند. آقای سرتیپ تقی ریاحی که اینک در زندان مرکزی دژبان به سر می‌برد، با آقایان دریادار نصیرزند و سرهنگ آزمین، وکلای مدافع خود، در زندان ملاقات کرد و درباره نحوه دفاع قریب یک ساعت با آنها مذاکره نمود. آقای سرهنگ بزرگمهر، وکیل مدافع آقای محمد مصدق نیز بامداد امروز در سلطنت‌آباد حاضر شد و آقای محمد مصدق را ملاقات کرد و مدتی وکیل و موکل درباره اقدامات و مدافعاتی که در دادگاه در قبال ادعانامه دادستان بایستی به عمل آید، با هم مذاکره کردند.
- اعتراض به صلاحیت
- یکی از وکلای مدافع: اولین اقدامی که از طرف آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی و وکلای مدافع آنها در دادگاه به عمل خواهدآمد، اعتراض به صلاحیت دادگاه خواهدبود. طبق قانون، رئیس دادگاه موظف است در اولین جلسه دادرسی نظر متهمین و وکلای مدافع آنها را نسبت به مورد نقص پرونده مرور زمان و صلاحیت دادگاه استعلام نماید و به قرار اطلاع متهمین و وکلای مدافع آنها علاوه بر دو مورد بالا، به قسمت اخیر، یعنی صلاحیت دادگاه، اعتراض خواهندکرد و ممکن است چند جلسه وقت دادگاه برای مباحثه و مذاکره در این موضوع صرف شود.
- درباره نقص پرونده نیز طبق نظر وکلای مدافع مواردی هست که باید در دادگاه حلاجی شود و آقای دادستان ارتش و نماینده وی به اعتراضات ما جواب گوید.
- دادگاه آماده می‌شود
- از بامداد پنجشنبه ۱۴ آبان ماه آقای سرگرد شکوهی، منشی دادگاه بدوی نظامی، به دستور آقای سرلشکر مقبلی، رئیس دادگاه، مأموریت پیدا کرد که به سلطنت‌آباد رفته و وسایل نیازین چون میز و سندلی و جایگاه‌های تماشاچیان و غیره، فراهم و آماده سازد. بخش شمالی سالن ویژه هیأت اعضای دادگاه و میز منشی دادگاه نیز رویروی اعضای دادگاه قرار خواهدگرفت. بخش جنوبی سالن دادگاه در اختیار تماشاچیان گذاشته‌می‌شود و مخبرین جراید و فیلم‌برداران نیز در سمت شرقی دادگاه قرار خواهندگرفت. روبروی جایگاه خبرنگاران جراید، محلی برای دادستان و نمایندگان وی اختصاص می‌یابد و ممکن است درصورتی که عده خبرنگاران زیاد باشد، چند نفر از آنها از محل جایگاه تماشاچیان استفاده کنند، طبق معمول دادگاه‌های نظامی، بالای سر اعضای دادگاه پرچم سه رنگ آویخته خواهدشد و در بالای پرچم نیز تمثال شاهنشاه به دیوار نصب می‌گردد.
- ورود خبرنگاران و فیلم‌برداران خارجی
- از چند روز پیش شماری از خبرنگاران و فیلم‌برداران خارجی برای نوشتن گزارش و فرتورنگاری و فیلم‌برداری از محاکمه تاریخی محمد مصدق وارد تهران شده‌اند. این روزنامه نگاران توانسته‌اند از آقای عمیدی‌نوری سخنگوی دولت کارت ورودی به دادگاه را به دست آورند. آقای سرلشکر مقبلی، رئیس دادگاه، درباره اینکه به فیلم‌برداران اجازه فیلم‌برداری داده خواهدشد یا نه، گفت: اجازه این امر با سخنگوی دولت می‌باشد، ولی به عقیده من، انجام فیلم‌برداری از مراسم محاکمه در دادگاه مانعی ندارد و به فیلم‌برداران اجازه فیلم‌برداری داده خواهدشد.
- انتظامات دادگاه
- هم‌اکنون پیش‌بینی‌های لازم برای حفظ انتظامات در جلسات دادگاه از طرف مقامات انتظامی به عمل آمده‌است. به قرار اطلاع عده‌ای از مأمورین انتظامی در اطراف سالن دادگاه مستقر خواهندشد. آقای سرلشکر مقبلی درباره انتظامات دادگاه گفت: اقدامات لازم در این باره به عمل آمده‌است و چون حفظ انتظامات دادگاه به عهده اینجانب می‌باشد، دستورهای لازم به مأمورین مربوطه داده‌ام و با مراقبت‌هایی که به عمل خواهدآمد، امید است کوچکترین تشنجی در جلسات دادگاه پیشامد نکند. ضمناً برای اینکه از طرف تماشاچیان نیز نظم دادگاه مختل نشود، در ابتدای تشکیل جلسه طبق قانون به آنها اخطار لازم خواهدشد و متن ماده مربوطه راجع به حفظ انتظامات دادگاه از طرف تماشاچیان و مجازات متخلفین قرائت می‌گردد. ضمناً تماشاچیان موظف هستند قبل از ساعت مقرره در سالن دادگاه حاضرشوند، زیرا به مأمورین انتظامی دستور داده شده‌است هنگامی که زنگ اعلام رسمیت جلسه نواخته می‌شود، از ورود تماشاچیان که کارت ورودی در دست دارند جلوگیری نمایند.
- شهود متهمین
- قبلاً اطلاع دادیم که آقای محمد مصدق از دادگاه تقاضا خواهدکرد که در اولین جلسه عده‌ای به عنوان شهود در دادگاه حاضر شوند. به طوری که خبرنگار ما کسب اطلاع کرده‌است، آقای محمد مصدق از چند نفر از آقایان وزیران دولت فعلی و عده‌ای از شخصیت‌ها به عنوان شهود دعوت کرده‌است که در دادگاه حاضر شوند. منبعی که این خبر را در اختیار خبرنگار ما گذاشت، اضافه کرد: "ممکن است آقای محمد مصدق از چند نفر از رجال و معاریف به عنوان شهود دعوت نماید که در دادگاه در موارد مورد بحث شهادت دهند." به قرار اطلاع آقای سرتیپ ریاحی نیز در نظر دارد از دادگاه تقاضا نماید شهود او را به دادگاه احضار نمایند.
- تاکنون از هویت شهود آقای سرتیپ ریاحی اطلاع صحیحی در دست نیست، ولی در بین وکلای مدافع او گفته می‌شود که ممکن است چند نفر از افسران ارشد ارتش و همکاران آقای محمد مصدق جزو شهود وی باشند.
- محمد مصدق در دادگاه
- موضوعی که اینک توجه خبرنگاران جراید داخلی و خارجی را جلب کرده‌است، چگونگی حضور آقای محمد مصدق در دادگاه می‌باشد.
- به طوری که یکی از نزدیکان آقای محمد مصدق به خبرنگار ما اظهار داشت، وضع مزاجی ایشان در چند روز اخیر رضایتبخش بوده‌است.
- در خلال این مدت، وی یکی دو بار دچار عارضه کسالت و تب شد که با مراقبت پزشک معالج بهبودی یافته‌است و چون جلسات دادگاه ممکن است زیاد به طول انجامد، هنوز معلوم نیست که آقای محمد مصدق چه وضعی در دادگاه پیدا خواهدکرد. درصورتی که امروز یا فردا آقای محمد مصدق دچار کسالتی گردد، ممکن است به دستور دادستان ارتش، پزشک قانونی از ایشان عیادت کند و اگر پزشک بیماری او را تصدیق نماید، تشکیل جلسه دادگاه نیز به تأخیر خواهدافتاد.
- جلسات دادگاه چند روز ادامه خواهدداشت؟
- خبرنگار ما درباره اینکه جلسات دادگاه برای رسیدگی به اتهام آقایان محمد مصدق و سرتیپ ریاحی چند روز به طول خواهدانجامید، از آقای سرلشکر مقبلی، رئیس دادگاه، توضیحاتی خواست.
- آقای سرلشکر مقبلی در جواب اظهارداشت:
- رئیس: این موضوع را به هیچ وجه نمی‌توان پیش‌بینی کرد، زیرا معلوم نیست متهمین و وکلای مدافع آنها در دادگاه چه مطالبی را خواهندگفت و مدافعات آنها چند روز طول خواهدکشید.
- خبرنگار ما ضمن تماس با وکلای مدافع متهمین در این باره چنین گزارش می‌دهد: به طور کلی ده روز اول محاکمه صرف اعتراضات متهمین به صلاحیت دادگاه و نواقص پرونده خواهدشد و در صورتی که دادگاه به صلاحیت خود رأی دهد، بعد از آن هر یک از وکلا ممکن است بیشتر از پنج جلسه از موکل خود دفاع نمایند.
- اتهامات محمد مصدق و سرتیپ ریاحی
- آقای سرتیپ آزموده، دادستان ارتش، در ادعانامه مفصل خود اتهام آقای محمد مصدق را در ۱۷ مورد خلاصه کرده‌است که رئوس آن از این قرار است:
- عدم اطاعت از فرمان شاهنشاه درباره فرمان عزل از نخست وزیری، انحلال مجلس برای ادامه حکومت، اعتراف وی مبنی بر اینکه اشخاصی به خانه او رفت و آمد داشته‌اند و علیه مقام سلطنت صحبت‌هایی می‌کرده‌اند، درباره منظور متهم از انحلال گارد شاهنشاهی و به دست گرفتن پست وزارت دفاع ملی در موضوع توطئه کودتای دروغی، درباره اینکه در نظر داشته شاهنشاه را مجبور به استعفا نماید، عدم تمکین متهم نسبت به اصول قانون اساسی، نسبت به اشخاص که در مقابل منزل او مجروح یا مقتول شده‌اند، تشکیل جلسه هیأت وزیران بلافاصله بعد از دریافت فرمان عزل و برداشتن مجسمه‌های اعلیحضرت فقید و مجسمه‌های شاهنشاه، اجازه دادن متهم به عناصر چپ برای انجام فعالیت به قصد به هم زدن اساس سلطنت، راجع به مقالات سه شماره روزنامه باختر و اینکه متهم در نظر داشته به مقام ریاست جمهوری نائل آید، تعقیب نمایندگان مجلس مخالف، دستور رمز به شهرستان‌ها مبنی بر آمادگی برای انجام رفراندوم، دستور مأمورین متهم مبنی بر تحت نظر گرفتن مراودات افراد خاندان سلطنت، انحلال سازمان ارتش، ضعیف کردن روحیه افسران، اختلال در امور ارتش.
- دادستان ارتش اتهامات آقای سرتیپ ریاحی را در هفت مورد خلاصه کرده که رئوس مطالب آن عبارتند از:
- پایداری متهم در ترک نکردن پست ستاد ارتش تا آخرین لحظه، عدم اعتنای متهم به مأموریت سرتیپ نصیری و زندانی کردن او و همراهانش، تغییردادن دعای صبحگاه و شامگاه افراد ارتش، دستور متهم برای انجام تیراندازی و متفرق کردن مردم شاه‌دوست، دستور متهم به مأمورین انتظامی مبنی بر عدم جلوگیری از پایین آوردن و شکستن مجسمه‌ها، مشارکت متهم با محمد مصدق در قضیه به هم زدن اساس سلطنت.
- دادستان ارتش در پایان ادعانامه خود، اتهام متهمین را منطبق با ماده ۳۱۷ آیین دادرسی ارتش دانسته و برای متهمین تقاضای مجازات اعدام کرده‌است.
- دادستان توضیح می‌دهد
- به قرار اطلاع در اولین جلسه دادگاه، آقای سرتیپ آزموده، دادستان ارتش، و چند نفر از دادیاران دادرسی ارتش حضور خواهندیافت و آقای سرتیپ آزموده، دادستان ارتش، دادیاران مزبور را به دادگاه معرفی خواهدکرد که اعتراضات متهمین و وکلای مدافع آنها را استماع نمایند. ممکن است در آخرین جلسه، آقای سرتیپ آزموده شخصاً در اطراف ادعانامه خود و بیانات متهمین و وکلای مدافع آنها در دادگاه توضیح بدهد.