ماموریت برای وطنم
| درگاه رضا شاه پهلوی | محمدرضا شاه پهلوی | درگاه محمدرضا شاه پهلوی |
ماموریت برای وطنم کتابی است به قلم اعلیحضرت همایون محمد رضا شاه پهلوی که در سال ۱۳۳۹ نوشته شد و نخستین بار در سال ۱۳۴۰ به انگلیسی به چاپ رسید.
شاهنشاه ایران سیاستمداری بی همانند در دنیا است. فرزند یک امیر ارتش است که در سال 1307 تاجگذاری کرد و ایران نوین را بنیاد نهاد
شاهنشاه داستان بر تخت شاهنشاهی نشستن خود را و آنچه گذشت بسیار شگفت انگیز و جالب است. شاهنشاه از به همسری برگزیدن خواهر فاروق فوزیه، و سپس ثریا اسفندیاری می گوید، دو ازدواج که به جدایی انجامید و رنج بسیار به همراه داشت می گویند.
در این کتاب شاهنشاه به ویژه به آینده ایران می‌پردازند و از دشواری‌های ایران، کشوری در حال توسعه با پتانسیل بسیار می‌گویند و فرتوری از دستاوردهای اقتصادی و رفرم اجتماعی در ایران را به نوشتار می‌کشند. اعلیحضرت همایونی دیدگاه‌های خود را بی پرده درباره دموکراسی در گستره خاورمیانه بیان می‌دارند و بدین باور هستند که سرزمین ایران در آینده به یک آمیخته‌ای از فرهنگ‌های بزرگ شرق و غرب دست خواهد یافت.
فصل اول – سرزمین قدیم و جدید ایران
- ... از لحاظ هوش و سرعت انتقال، مردم ایران چنانکه ذکر خواهدشد شهرتی به سزا دارند و با توسعه و تعمیم تعلیمات اجباری در سراسر کشور به نظر من می‌توان امیدوار بود که در آینده نیز ایرانیان در علم و هنر و کشاورزی و صنعت و بازرگانی سهم مؤثر و ذیقیمتی خواهند داشت. از لحاظ معادن، ایران دارای منابع گرانبهاست. البته از حیث نفت ما یکی از تولیدکنندگان بزرگ جهان محسوب می‌شویم و از این لحاظ شهرت یافته‌ایم. در خاورمیانه صنعت نفت از ایران آغاز گردیده و طبق بررسی‌ها و تحقیقات علمی اخیر، کشور من مانند کشتی بزرگی است که روی دریای نفت قرار گرفته باشد. آنچه برای دیگران نسبتاً مجهول مانده، این است که ما دارای معادن گرانبها و ذیقیمت دیگر مخصوصاً ذغال سنگ، آهن، مس، منگنز، کروم، احجار کریمه و بسیاری از املاح شیمیایی مانند بورات و سولفات و نمک طبرزد هستیم که به مقادیر زیاد قابل صدور وجود دارد و هنوز استخراج و بهره‌برداری از آنها در مراحل مقدماتی است. خاک ایران تقریباً در تمام نقاط، جز در ناحیه کویرِ بزرگِ نمک که مانند کشور استرالیا قسمتی بزرگ از فلات مرکزی ایران را فراگرفته، حاصلخیز است. هر جا آب به زمین قابل زراعت برسد انواع مختلف محصول مانند گندم و جو و ذرت و برنج و پنبه و سیب‌زمینی و ماش و یونجه و چغندرقند و نیشکر و تنباکو و چای زراعت می‌شود و سبزی‌های خوردنی مانند کلم و شلغم و پیاز و بادنجان و خیار و غیره به عمل می‌آید. ...
فصل دوم – تحولاتی که پدرم در ایران ایجاد کرد
- ... راه‌آهن سرتاسری ایران که پدرم در سال ۱۳۰۵ آغاز و در سال ۱۳۱۷ به پایان رسانیده، شاید جالب‌ترین راه‌آهن طویلی باشد که به این سرعت ساخته شده‌است. از نظر هنر مهندسی، راه‌آهن سرتاسری ایران از راه‌آهن معروف سویس نیز مهمتر است، زیرا این راه از روی ۴۱۰۰ پل و از میان ۲۲۴ تونل که مجموعاً ۵۴ میل طول دارد، می‌گذرد. یکی از تونل‌های این خط دو میل طول دارد و بعضی از آنها که در بدنه کوهسار چند پیچ می‌خورد و پیچ و خم‌های آن بر فراز یکدیگر قرار گرفته، از درون صخره‌های سخت عبور می‌کنند.
هزینه خط اصلی که ۹۰۰ میل طول آن است (امروز خطوط دیگری بدان افزوده شده و به نقاط دیگر کشور امتداد یافته‌است) به وسیله عوائدی که از قند و شکر و چای دریافت می‌شد، تأمین گردید. این مالیات بیشتر بر طبقه دهقان و کشاورز که قسمت عمده درآمد نقدی خود را به مصرف قند و چای می‌رساندند تحمیل می‌شد، ولی پدرم نسبت به قرضه خارجی بدگمان بود و صدماتی که اسلاف او از وام خارجی کشیده‌بودند، از خاطرش نمی‌رفت. با این وصف هر چند از قرضه خارجی تحاشی داشت ولی از روی کمال بی‌طرفی مهندسین خارجی را از چندین کشور و ملیت مختلف برای تسریع در امر ساختمان راه‌آهن استخدام نمود. پدرم راههای شوسه مهمی نیز در کشور احداث و بنادر مهم بحر خزر و خلیج فارس را ایجادنمود و اولین خط هوایی بین ایران و سایر کشورها و خط هوایی داخلی را تأسیس کرد و در سال ۱۳۰۹ وسایلی را که شرکت انگلیسی هند و اروپ در ایران تحت اداره خود داشت، از حیطه اختیار آن شرکت خارج ساخت. برای تأمین استقلال مالی و پولی ایران حق انتشار اسکناس را ملی کرده و بانک ملی ایران را که به وسیله مأمورین لایق ایرانی اداره می‌شود، تأسیس نمود و دستور داد برای کارمندان این بانک باشگاه و سفره‌خانه و استخر شنا و وسایل ورزش و بیمارستان و چاپخانه بسیار مجهزی بسازند
فصل سوم – دوران کودکی من
فصل چهارم – تعلیم و تربیت شاه
فصل پنجم – ایام پرآشوب و تشنج
فصل ششم – ناسیونالیسم مثبت من
فصل هفتم – مسئله اقتباس تمدن جدید
فصل هشتم – نظر من درباره دموکراسی
فصل نهم – آینده امید بخش کشاورزی
فصل دهم – زن ایرانی در اجتماع
فصل یازدهم – فرهنگ و آینده ایران
فصل دوازدهم – نفت ایران
فصل سیزدهم – ایران و صلح جهان
فصل چهاردهم – شاه و کشور