قانون موافقتنامه بین ایران و عراق راجع به تعلیف احشام
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و چهارم | تصمیم‌های مجلس | برنامه عمرانی پنجم ۱۳۵۲ - ۱۳۵۶ |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری بیست و چهارم |
قانون موافقتنامه بین ایران و عراق راجع به تعلیف احشام - مصوب ۲۵۳۵٫۳.۲۵
ماده واحده - موافقتنامه بین ایران و عراق راجع به تعلیف احشام که در تاریخ ۲۶ دسامبر ۱۹۷۵ (دی ماه ۲۵۳۴ شاهنشاهی) در بغداد به امضاء‌رسیده است و مشتمل بر هفده ماده و یک فهرست ضمیمه می‌باشد تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود. قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن موافقتنامه ضمیمه پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز چهارشنبه ۲۵۳۵٫۳.۱۹ در جلسه روز سه‌شنبه بیست‌و پنجم خرداد ماه دو هزار و پانصد و سی و پنج شاهنشاهی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی [z]موافقتنامه بین ایران و عراق راجع به تعلیف احشام
ماده - ۱ دامداران ایرانی و عراقی می‌توانند طبق عرف و توافقهای قبلی - با رعایت مقررات جدول منضم به موافقتنامه حاضر - به مدت پنج سال (از۲۱ مارس ۱۹۷۶ الی ۲۰ مارس ۱۹۸۱ -) مراتع مناطق مرزی دو کشور را مورد استفاده قرار دهند.
ماده ۲ - دامداران موضوع ماده ۱ فوق می‌توانند با رعایت مقررات موافقتنامه حاضر - وارد - مناطق تعلیف هر یک از طرفین متعاهدین شوند -مشروط بر اینکه در پایان فصل تعلیف به کشور مبدأ مراجعت کنند.
ماده ۳ - تقاضای تعلیف که به وسیله دامداران موضوع ماده ۱ موافقتنامه حاضر به عمل می‌آید لااقل طی دو ماه قبل از شروع فصل تعلیف به مقامات‌مرزی یا سیاسی طرف دیگر اعلام خواهد شد. این تقاضا شامل خصوصیاتی درباره تعداد اشخاص (مرد و زن و افراد کمتر از ۱۸ سال) تعداد خانوارها یا‌سرپرست‌های خانوارها یا سرپرستهای ایلات (در صورت وجود) تعداد احشام از هر نوع - محل تعلیف - راههای مورد استفاده - تاریخ ورود و مدت‌اقامت در سرزمین طرف دیگر و نیز تاریخ خروج از آن خواهد بود. تعداد بز گله‌ها نباید از پنج درصد مجموع تعداد دام گله‌ها تجاوز نماید.
ماده ۴ - مقامات مرزی یا سیاسی طرف متقاضی عنه حداکثر تا یک ماه از تاریخ وصول تقاضای تعلیف پاسخ دولت متبوع خود را به مقامات مرزی یا‌سیاسی طرف متقاضی تسلیم خواهند نمود. چنانچه یکی از طرفین تقاضایی را که به او تسلیم شده است رد کند پاسخ موجهی از طرق مذکور فوق به‌مقامات طرف دیگر ارسال خواهد داشت هر گاه رد تقاضا به علت عدم مطابقت خصوصیات دامداران با مقررات مندرج در ماده ۱ این موافقتنامه باشد‌کلانتران مرزی طرفین موضوع را مورد مذاکره قرار خواهند داد و در صورت عدم توافق مسئله از طریق دیپلماتیک حل و فصل خواهد شد.
ماده ۵ - پس از ابلاغ پاسخ موافق به مقامات طرف متقاضی و تسلیم اجازه‌نامه تعلیف - هر یک از طرفین یک یا چند نماینده به منظور نظارت و تدارک‌تسهیلات لازم برای نقل و انتقال اشخاص و تعلیف احشام - به مرز اعزام خواهد داشت. نمایندگان طرفین صورت جلسه‌ای بر مبنای روح همکاری در این مورد تنظیم خواهند نمود. همین ترتیبات به هنگام مراجعت اشخاص و احشام به‌کشور مبدأ معمول خواهد گردید.
ماده ۶ - اشخاص موضوع ماده ۱ این موافقتنامه حق حمل اسلحه گرم و مواد محترقه و منفجره به کشور پذیرنده را ندارند. چنانچه اشخاص مذکور حامل‌اسلحه گرم و مواد محترقه و منفجره باشند - بایستی آنها را در مقابل رسید به کلانتران مرزی تسلیم کنند و کلانتران مرزی به هنگام بازگشت از این‌اشخاص اسلحه‌های فوق را به آنها تحویل خواهند داد ولی مواد محترقه و منفجره را فوراً ضبط خواهند نمود. مقامات کشور پذیره امنیت اشخاص و احشام را در تمام مدت اقامت آنها در مراتع فراهم و تا به هنگام عبور مجدد از مرز بر امنیت کامل آنها نظارت -خواهند نمود.
ماده ۷ - اشخاص موضوع موافقتنامه حاضر - نه برای گله‌ها و نه برای چادرها و لوازم معمولی خانگی و مواد غذایی و مصرفی - که همراه دارند‌مشمول پرداخت حقوق و عوارض گمرکی نخواهند بود - بدون لطمه به حقوق طرفین برای اخذ عوارض گمرکی از احشام و موادی که در سرزمین‌طرف دیگر مورد داد و ستد قرار می‌گیرد.
ماده ۸ - راجع حق تعلیف - طبق مقررات و عرف معموله قبل از امضای موافقتنامه حاضر رفتار خواهد شد.
ماده ۹ - اشخاص موضوع موافقتنامه حاضر - مشمول مقررات جاری طرفین متعاهدین درباره اقامت و گذرنامه نخواهند بود. معهذا از طرف مقامات‌مرزی دولت متبوع آن اشخاص یک برگ گذر جهت اجازه عبور و مرور در مرز برای آنها صادر خواهد شد.
ماده ۱۰ - مقامات بهداشتی طرف متقاضی به کنترل بهداشتی اشخاص و احشام مبادرت خواهند کرد و گواهینامه‌ای مبنی بر عدم ابتلای به بیماریهای‌واگیر صادر خواهند نمود. این اشخاص و احشام آنها - تحت نظارت طرف متقاضی به مقامات طرف دیگر تحویل خواهند شد. در صورت تشخیص وجود بیماریهای واگیر نزد اشخاص و احشام آنها - مقامات کشور پذیرنده تدابیر بهداشتی مقتضی در مورد آنها اتخاذ خواهند نمود.
ماده ۱۱ - مدت تعلیف برای یک فصل معین همان خواهد بود که در حال حاضر معمول است. این مدت در هر حال نباید از چهار ماه تجاوز کند. پس از‌این مدت اشخاصی که در محل باقی مانده‌اند با احشامشان به مقامات طرفی که تبعه او می‌باشند تحویل - خواهند شد.
ماده ۱۲ - اشخاص موضوع مقررات موافقتنامه حاضر - حق دارند در سرزمین کشور پذیرنده از خدمات بهداشتی لازم استفاده کنند. به علاوه به آنها‌اجازه داده خواهد شد تحت نظارت مقامات مرزی مواد غذایی و مصرفی مورد نیاز خود را تهیه کنند.
ماده ۱۳ - اشخاص موضوع مقررات موافقتنامه حاضر نبایستی در مناطقی بجز آنچه که به تعلیف تخصیص داده شده است تردد نمایند - مگر در موارد‌اضطراری یا با اجازه مقامات صالحه.
ماده ۱۴ - کلیه اشخاص موضوع مقررات موافقتنامه حاضر - مشمول قوانین و مقررات مربوط به نظم و امنیت کشور پذیرنده خواهند بود.
ماده ۱۵ - کلیه مداخلات یا دخل و تصرفات نسبت به محل و محصول و مراتع و جنگلهای ملی شده ممنوع خواهد بود. متخلفین طبق قوانین کشور‌پذیرنده مورد تعقیب قرار خواهند گرفت.
ماده ۱۶ - اشخاص موضوع موافقتنامه حاضر - باید طی مدت اقامت در سرزمین کشور پذیرنده از ایراد خسارت به مزارع و مراتع و احشام متعلق به‌اتباع آن کشور احتراز نمایند. در صورت عدم رعایت این مقررات مرزبان کشور پذیرنده پس از تحقیق تصمیم منصفانه‌ای جهت جبران خسارات وارده‌اتخاذ خواهند نمود.اگر اشخاص مورد اتهام به تصمیم متخذه علیه خود معترض باشند. کلانتران مرزی طرفین متفقاً مسئله را مورد بررسی قرار داده و‌نسبت به جبران خسارات وارده توافق خواهند نمود. تصمیمی که متفقاً از طرف کلانتران مرزی طرفین اتخاذ می‌شود - قطعی و لازم‌الاجراء خواهد بود.
در صورتی که کلانتران مرزی طرفین موفق به توافق نشوند پرونده امر به مقامات کشور پذیرنده تسلیم می‌گردد و این مقامات پرونده را خارج از نوبت‌مورد بررسی قرار داده و حکم مقتضی صادر خواهند نمود.
ماده ۱۷ - موافقتنامه حاضر از تاریخ امضاء به مدت پنج سال معتبر خواهد بود و پس از انقضای این مدت قابل تمدید نمی‌باشد. طرفین متعهد می‌شوند‌مقررات مندرج در جدول منضم به موافقتنامه حاضر را دقیقاً رعایت نمایند. بغداد به تاریخ ۲۶ دسامبر ۱۹۷۵.
از طرف دولت شاهنشاهی ایران از طرف دولت جمهوری عراق
عباسعلی خلعتبری سعدون حمادی
فهرست منضم به موافقتنامه بین ایران و عراق راجع به تعلیف احشام
۱ - اجرای موافقتنامه راجع به تعلیف احشام - منحصراً برای مدت پنج سال (از ۲۱ مارس ۱۹۷۶ الی ۲۰ مارس ۱۹۸۱) به ترتیب زیر معمول خواهد‌شد.
سال تعداد احشام
۱۳۵۵ (۲۱ مارس ۱۹۷۶ - ۲۰ مارس ۱۹۷۷) ۱۶۰۰۰۰ ۱۳۵۶ (۲۱ مارس ۱۹۷۷ - ۲۰ مارس ۱۹۷۸) ۱۶۰۰۰۰ ۱۳۵۷ (۲۱ مارس ۱۹۷۸ - ۲۰ مارس ۱۹۷۹) ۱۰۶۷۰۰ ۱۳۵۸ (۲۱ مارس ۱۹۷۹- ۲۰ مارس ۱۹۸۰) ۷۱۲۰۰ ۱۳۵۹ (۲۱ مارس ۱۹۸۰ -۲۰ مارس ۱۹۸۱) ۴۷۵۰۰
تعداد احشام فوق‌الذکر طبق ترتیب زیر در مراتع مناطق مرزی تقسیم خواهند شد.
استان آذربایجان غربی سال تعداد احشام
۱۳۵۵ ۱۰۰۰۰۰ ۱۳۵۶ ۱۰۰۰۰۰ ۱۳۵۷ ۶۶۷۰۰ ۱۳۵۸ ۴۴۴۵۰ ۱۳۵۹ ۲۹۶۳۰
استان کردستان سال تعداد احشام
۱۳۵۵ ۳۰۰۰۰ ۱۳۵۶ ۳۰۰۰۰ ۱۳۵۷ ۲۰۰۰۰ ۱۳۵۸ ۱۳۳۵۰ ۱۳۵۹ ۸۹۳۰
استان ایلام سال تعداد احشام
۱۳۵۵ ۱۱۰۰۰ ۱۳۵۶ ۱۱۰۰۰ ۱۳۵۷ ۷۳۵۰ ۱۳۵۸ ۴۹۵۰ ۱۳۵۹ ۳۳۰۰
استان خوزستان سال تعداد احشام
۱۳۵۵ ۱۹۰۰۰ ۱۳۵۶ ۱۹۰۰۰ ۱۳۵۷ ۱۲۶۵۰ ۱۳۵۸ ۸۴۵۰ ۱۳۵۹ ۵۶۴۰
۲ - اجرای موافقتنامه تعلیف احشام نسبت به ایل ایرانی سنجابی در مناطق سنتی تعلیف عراق به نحو معمول خواهد شد.
۱۳۵۵ ۵۰۰۰۰ ۱۳۵۶ ۵۰۰۰۰ ۱۳۵۷ ۳۳۵۰۰ ۱۳۵۸ ۲۲۴۰۰ ۱۳۵۹ ۱۵۰۰۰
محاسبه نزولی فوق همچنین از ۲۱ مارس ۱۹۷۶ الی ۲۰ مارس ۱۹۸۱ نسبت به مساحت مراتع قابل اجرا خواهد بود بدین معنی که از ۲۱ مارس ۱۹۷۸هرساله یک سوم مساحت مراتع فوق‌الذکر - با رعایت حد ممکن احتیاجات تعلیف به عنوان قرق تلقی خواهد شد. موافقتنامه فوق مشتمل بر هفده ماده و یک فهرست ضمیمه منضم به قانون موافقتنامه بین ایران و عراق راجع به تعلیف احشام می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی