قانون مربوط به قراداد کمیساران سرحدی (مرزبانان) بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | برنامه عمرانی دوم |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
قانون مربوط به قراداد کمیساران سرحدی (مرزبانان) بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان - مصوب ۱۲ آذر ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی و ۱۷ بهمن ۱۳۳۵ مجلس سنا
ماده واحده - قرارداد کمیساران سرحدی (مرزبانان) بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان را که مشتمل بر یک مقدمه و پانزده‌ماده می‌باشد و در تاریخ ۵ تیر ماه ۱۳۳۵ در کابل به امضاء نمایندگان مختار دولتین رسیده است تصویب می‌نماید.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و متن قرارداد ضمیمه پس از تصویب مجلس سنا در جلسه سه‌شنبه دوازدهم آذر ماه یک هزار و سیصد و سی و شش‌به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
نایب رئیس مجلس شورای ملی - عماد تربتی
قانون بالا در جلسه ۱۳۳۵٫۱۱٫۱۷ به تصویب مجلس سنا رسیده است.
قرارداد کمیساران سرحدی (مرزبانان) بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان
بنا به آرزوی تحکیم روابط دوستانه و علایق همجواری که خوشبختانه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان موجود است‌اعلیحضرت پادشاه افغانستان موافقت فرمودند که برای حل و تسویه هر نوع حوادث سرحدی (مرزی) پیشامدهای حدودی (پیشامدهای مرزی) بین دو‌کشور قرارداد کمیساران سرحدی ( مرزبانان) انعقاد شود و به این منظور نمایندگان تام‌الاختیار خویش را به شرح زیر تعیین فرمودند:
اعلیحضرت شاهنشاه ایران
جناب نصرالله بهنام وزیر مختار کاردار سفارت کبرای دولت شاهنشاهی ایران.
اعلیحضرت پادشاه افغانستان.
جلالتماب محمدهاشم میوندوال معین سیاسی وزارت امور خارجه.
نمایندگان تام‌الاختیار نامبرده پس از ارائه و مبادله اختیارنامه‌های خود که در کمال صحت و اعتبار بود در موارد ذیل موافقت حاصل نمودند:
ماده ۱- دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان هر یک سه کمیسار (مرزبان) در طول خط سرحدی به طریق ذیل تعیین می‌نمایند:
مرکز و حوزه خدمتگذاری کمیساران (مرزبانان افغانی):
۱- کمیسار خچانسوز.
۲- کمیسار کلاته‌نظر.
۳- کمیسار اسلام‌قلعه.
مرکز و حوزه خدمتگذاری کمیساران (مرزبانان ایرانی).
۱- کمیسار (مرزبان) زابل.
۲- کمیسار (مرزبان) یزدان.
۳- کمیسار (مرزبان) خواف و باخزر.
* تبصره - کمیساران سرحدی (مرزبانان) طرفین می‌توانند بر حسب احتیاج یک یا دو معاون (مرزبانان درجه ۲) داشته باشند.
ماده ۲- کمیساران سرحدی (مرزبانان) و کلیه مأمورین مربوطه هر یک از دو کشور باید از اتباع مسلم آن دولت باشند.
ماده ۳- در صورتی که کمیساران (مرزبانان) یکی از طرفین معظمتین بدون داشتند معاذیر موجه اقدامی بنمایند که از حدود صلاحیت خارج و مخالف‌وظایفی باشد که برای آنان مقرر گردیده و همچنین هر گاه در حل و عقد اموری که از وظایف و اختیارات آنان می‌باشد تعلل و تسامح مشهود گردد طرف‌دیگر حق خواهد داشت پس از عدم حصول نتیجه از مذاکرات مستقیم بین کمیساران سرحدی (مرزبانان) تغییر کمیسار (مرزبان) طرف مقابل را با ذکر‌دلائل موجه از مجرای سیاسی بخواهد.
ماده ۴- هر یک از کمیساران سرحدی (مرزبانان) می‌توانند از طرف خود مأمورین کوچکتری را وکالت دهند که فقط راجع به حل قضایای کوچک با‌اطلاع دادن به طرف دیگر و یا اقدام فوری بر طبق ماده (۵) این قرارداد تدابیر لازم اتخاذ نماید. به شرط آن که این اقدامات آنها تحت نظر خود کمیساران‌سرحدی (مرزبانان) و یا با موافقت آنها به عمل آید و بر کمیساران (مرزبانان) است که این قبیل مأمورین را به نام و نشان معرفی نمایند. کمیساران‌سرحدی (مرزبانان) موظفند هر ماه یک دفعه در صورت لزوم مجلس رسمی تشکیل داده و پیشامدهای حدودی (مرزی) را مطرح و صورتمجلس تنظیم‌نمایند.
چنانچه امری پیش آید که ملاقات فوری کمیساران ( مرزبانان) دو طرف را با یکدیگر ایجاب نماید هر یک از کمیساران (مرزبانان) طرفین حق‌ملاقات فوری کمیساران ( مرزبانان) یا معاونین طرف دیگر را به طور مستقیم خواهد داشت و طرف مقابل یا جانشینان او از لحظه وصول تقاضای کتبی‌ملاقات بایستی در اسرع وقت در محلی که برای ملاقات تعیین گردیده حاضر شوند چنانچه موانعی پیش آید که کمیساران (مرزبانان) نتوانند حاضر‌شوند باید قبلاً مقامات طرف را مطلع سازند.
ماده ۵- وظایف کمیساران حدودی (مرزبانان) نامبرده به قرار ذیل است:
الف - باید با تمام وسایلی که در قدرت خود دارند شخص و یا اشخاص مسلح و یا غیر مسلح را از تشکیل دستجاتی برای اقدام به دزدی در منطقه‌حدودی (نوار مرزی) منع و از تجاوز آنها به حدود (مرز) طرف دیگر جلوگیری و از هر نوع تبلیغات و تحریکات آنان بر ضد طرف دیگر ممانعت نمایند.
ب - به محض این که کمیساران حدودی (مرزبانان) اطلاع یابند از جانب شخص و یا اشخاص مسلح و یا غیر مسلح برای اقدام به چپاول و دزدی در‌خاک طرف دیگر مقدماتی فراهم می‌گردد مکلف می‌باشند فوراً بدون معطلی طرف دیگر را آگاه سازند. و این اطلاعیه هر چه زودتر قبل از وقوع واقعه به‌طرف مقابل برسد.
ج - در مواقعی که پیشامد و چپاول و غارت در ناحیه سرحدی (مرزی) یکی از متعاهدین واقع و کمیساران سرحدی (مرزبانان) معتقد شوند که‌گناهکاران ممکن است به حدود طرف دیگر فرار نمایند چنانچه مراتب را به کمیسار سرحدی (به مرزبان) طرف دیگر اطلاع دهند کمیسار (مرزبان)نامبرده با تمام وسائل خود تا حد امکان مانع عبور گناهکاران از سر حد (مرز) خواهد شد.
د - جلوگیری از قاچاق از کشور به کشور دیگر.
ه - کمیساران سرحدی (مرزبانان) صلاحیت قطع و فصل دعاوی و شکایت بین اهالی حدودی (مرزنشینان) طرفین و اجرای تصمیمات متخذه را دارند.کمیساران (مرزبانان) صلاحیت قطع و فصل اختلافات سرحدی (مرزی) و ارضی و آبها را نخواهند داشت و از مداخله در کارهای سیاسی و امور داخلی‌کشور طرف دیگر ممنوع می‌باشند.
و - مأمورین و نفرات محافظین تهانجات سرحدی (خدمتگذاران و نفرات پاسگاههای مرزی) که تجاوز یا دزدی در محل آنها واقع شود اگر رد‌متجاوزین و دزدان به خاک (به مرز) دولت طرف دیگر رفته باشد باید مأمورین حدودی ( خدمتگذاران پاسگاههای مرزی) طرف مقابل را برای معاینه و‌تحویل رد دعوت نمایند. مأمورین حدودی ( خدمتگذاران مرزی) که رد متجاوزین به خاک آنها وارد شده مکلف هستند در آن حد (مرز) حاضر شده رد را‌بدون عذر تحویل گرفته رسید بدهند و دزدان را تعقیب نموده و جداً اقدام نمایند که دزدان دستگیر و اموال دزدی شده را مسترد دارند و اگر مأمورین‌سرحدی (خدمتگذاران پاسگاههای مرزی) که رد به خاک آنها داخل شده در تحویل گرفتن رد مسامحه نمودند کمیسار سرحدی (مرزبانی) که تجاوز یا‌دزدی در محل او واقع شده سهل‌انگاری آنها را به کمیسار (مرزبان) طرف ابلاغ (اخطار) می‌نماید کمیسار (مرزبان) طرف وظیفه‌دار خواهد بود فوراً در‌تحویل گرفتن رد و تعقیب متجاوزین و یا دزدان و کشف و پس دادن اموال دزدی شده اقدامات جدی به عمل آورد هر گاه تا پنج روز از وقوع پیشامد‌نتیجه مطلوبه حاصل نگردد به تقاضای کمیسار (مرزبان) دادخواه مجلس رسمی تشکیل و کمیساری (مرزبانی) که تجاوز یا دزدی در محل او واقع شده‌باشد دلائلی که تعلل و تسامح مأمورین (خدمتگذاران) طرف را در تحویل گرفتن رد و یا کوتاهی کمیسار (مرزبان) طرف را در تعقیب پیشامد مدلل‌می‌دارد در صورتمجلس قید می‌نمایند تا از راه سیاسی قضیه تعقیب و تکلیف معین شود.
* توضیح - منطقه سرحدی (مرزی) عبارت از مسافت (۲۵) کیلومتر از خط سرحدی (مرزی) داخل خاک هر یک از دو کشور می‌باشد.
ماده ۶- کمیساران سرحدی (مرزبانان) می‌توانند شکایات سهل و ساده از قبیل دزدی مواشی (دامها) و غیره را به وسیله مکاتبه حل و تسویه نمایند و‌نیز می‌توانند در صورت ضرورت مدعی (دادخواه) و شهود او را به معیت نماینده از طرف خود (هر گاه لازم بدانند) با نامه‌ای که متضمن تفصیل پیشامد‌باشد نزد کمیسار سرحدی (مرزبان) طرف اعزام دارند که احقاق حق او به عمل آید و در این حال مدعی (دادخواه) و شهود و نماینده کمیسار سرحدی(مرزبان) طرف از مقررات قوانین پاسپورت (گذرنامه) مملکتین معاف و از هر نوع توقیف و حبس مصون می‌باشد هر گاه اختلاف به این طریق حل‌نشود آن وقت کمیساران سرحدی (مرزبانان) به وسیله ملاقات و مذاکره بین خودشان موضوع را تسویه خواهند کرد محل اجتماع را کمیساران سرحدی(مرزبانان) با موافقت یکدیگر تعیین و ترتیبی خواهند داد که به نوبت در خاک دو طرف تشکیل یابد.
ماده ۷- در صورتی که بعضی از پیشامدهای سرحدی (مرزی) به توافق نظر بین کمیساران سرحدی (مرزبانان) حل و تسویه نشود از راه دیپلماسی(سیاسی) بین دولتین حل و تسویه خواهد شد.
ماده ۸- کمیساران سرحدی (مرزبانان) طرفین و معاونین آنها باید در موقع ملاقات یکدیگر مراتب ذیل را رعایت نمایند:
الف - هر موقع کمیسار سرحدی (مرزبان) یا معاون او می‌خواهد برای تشکیل جلسه یا ملاقات به خاک طرف برود قبلاً کمیسار سرحدی (مرزبان)طرف را مطلع می‌نماید تا مستحفظینی را که لازم است با او همراهی نمایند تعیین نموده و قبلاً به منطقه سرحدی (مرزی) که از آن جا کمیسار سرحدی(مرزبان) طرف عبور می‌کند اعزام دارد. تنظیم صورتجلسه مشترک فقط به عهده کمیساران و یا جانشین آنان که رسماً معرفی شده است می‌باشد.
ب - کمیساران سرحدی (مرزبانان) هر یک از طرفین هنگام ملاقات و انجام وظیفه در خاک طرف مقابل می‌تواند تفنگ و اسلحه کمری همراه داشته‌باشند ولی سایر مأمورین سرحدی (خدمتگذاران مرزی) و همراهان کمیسار سرحدی (مرزبان) از حمل اسلحه در این گونه موارد ممنوع می‌باشند.
ج - کمیساران سرحدی (مرزبانان) یا معاونین آنها باید همراهان خود را به حداقل ضرورت معین نموده و خط سیر خود را از راهی که قبلاً راجع به آن با‌یکدیگر موافقت نموده باشند قرار دهند.
ماده ۹- کمیساران سرحدی (مرزبانان) طرفین و معاونین آنها حقوق و مزایای زیر را دارا هستند:
الف - جان و مال و حیثیت کمیساران (مرزبانان) و همراهان آنها که با موافقت کمیساران سرحدی (مرزبانان) طرف به خاک مقابل وارد می‌شوند از هر‌جهت مصون خواهد بود. این مصونیت در صورتی است که با اطلاع قبلی رسماً برای اجرای کارهای مربوطه نزد کمیسار سرحدی (مرزبانان) طرف آمده‌باشند.
ب - در ملاقاتها کمیساران سرحدی (مرزبانان) یا معاونین آنها به لباس متحدالشکل (یونیفورم) خود خواهند بود.
ج - در ملاقاتها کمیساران سرحدی (مرزبانان) یا معاونین آنها در موقع عبور از سرحد (مرز) اشیایی که همراه خود خواهند برد بایستی به حداقل احتیاج‌تقلیل داده و بلا استثناء بازرسی گمرکی شود ولی از حقوق گمرکی معاف خواهند بود.
ماده ۱۰- معاونین کمیساران سرحدی (مرزبانان درجه ۲) در تحت تعلیمات کمیسار سرحدی (مرزبان) مربوطه به وظایف خود عمل می‌نمایند و دایره‌اختیارات و حوزه خدمتگذاری آنها را نیز به اطلاع کمیسار سرحدی (مرزبان) مقابل می‌رساند.
ماده ۱۱- تعیین و معرفی کمیساران سرحدی (مرزبان) و معاونین (مرزبانان درجه ۲) آنها به وسیله نامه رسمی از راه سیاسی صورت می‌گیرد.
ماده ۱۲- کمیساران سرحدی (مرزبانان) در غیاب خود کفیل کمیسار سرحدی (مرزبان) را به کمیسار سرحدی ( مرزبان) طرف قبلاً معرفی می‌نمایند.
ماده ۱۳- چنانچه تغییری در محل اقامت منطقه عملیات و مواد مربوطه به وظایف کمیساران سرحدی (مرزبانان) ایجاب گردد پس از موافقت دولتین به‌وسیله مبادله نامه‌های مکمله صورت خواهد گرفت.
ماده ۱۴- طرفین متعاهدین تعهد می‌نمایند که به نام حق‌الزحمه یا حق‌الشرع یا حق‌التعلیف یا مثل آن از بابت اموال مسروقه اتباع دولتین در حین مسترد‌کردن آنها عوارضی دریافت ننمایند.
ماده ۱۵- این قرارداد به تصویب مقامات مقننه دو کشور خواهد رسید و در کابل امضاء خواهد شد و اسناد مصوبه آن در اسرع اوقات در تهران مبادله‌خواهد گردید.
این قرارداد پانزده روز پس از مبادله اسناد مصوب به موقع اجراء گذارده می‌شود و برای مدت دو سال معتبر خواهد بود هر گاه سه ماه قبل از انقضاء‌مدت مذکور هیچیک از طرفین فسخ قرارداد را به طرف دیگر اعلام ندارند قرارداد به خودی خود برای مدت دو سال دیگر تمدید خواهد شد و این طریق‌برای دوره‌های بعدی نیز ادامه خواهد داشت.
پنج تیر ماه ۱۳۳۵
نصرالله بهنام
محمدهاشم میوندوال
قرارداد فوق که مشتمل بر یک مقدمه و پانزده ماده است ضمیمه قانون مربوط به قرارداد کمیساران سرحدی ( مرزبانان) بین دولت شاهنشاهی ایران و‌دولت افغانستان بوده و صحیح است.
نایب رئیس مجلس شورای ملی - عماد تربتی