قانون خدمت وظیفه عمومی
مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیمهای مجلس | قوانین برنامههای عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
قانون خدمت وظیفه عمومی
فصل اول - کلیات
ماده ۱ - دفاع از میهن و سلطنت مشروطه ایران وظیفه ملی هر فرد ایرانی است و در اجرای این وظیفه کلیه اتباع ذکور دولت شاهنشاهی ایرانمکلف به انجام خدمت وظیفه عمومی برابر مقررات این قانون میباشند و هیچ فرد مشمول خدمت وظیفه عمومی را جز در موارد مصرحه در این قانوننمیتوان از خدمت معاف کرد.
ماده ۲ - هر فرد ذکور ایرانی از اول فروردین ماه سالی که طی آن سال به سن ۱۹ سال تمام میرسد مشمول خدمت وظیفه عمومی است.
تبصره - اداره وظیفه عمومی میتواند اشخاصی را که مایل باشند قبل از رسیدن به سن مشمولیت داوطلبانه خدمت زیر پرچم خود را انجام دهنددر صورتی که از لحاظ جسمی و روانی قادر به انجام خدمت بوده و حداقل ۱۸ سال تمام داشته باشند به خدمت زیر پرچم اعزام دارد.
ماده ۳ - مدت خدمت وظیفه عمومی ۲۵ سال است و مراحل آن برای مشمولان اعم از مشمولان عادی و مشمولان فارغالتحصیل دیپلمه و بالاتر بهشرح زیر است:
الف - دوره زیر پرچم ۲ سال.
ب - دوره احتیاط ۶ سال.
ج - دوره ذخیره اول ۸ سال.
د- دوره ذخیره دوم ۹ سال.
تبصره ۱ - در مواقع ضرورت و بسیج همگانی ممکن است افراد مشمول این قانون تا سن شصت سالگی نیز احضار شوند.
تبصره ۲ - تاریخ شروع و پایان خدمت در مراحل احتیاط و ذخیره در مورد مشمولان عادی و فارغالتحصیل کمتر از لیسانسیه بر اساس سال تولدآنها و در مورد مشمولان لیسانسیه به بالا از تاریخ پایان خدمت زیر پرچم آنان محاسبه و در هر حال تاریخ خاتمه آن از سن ۴۵ سالگی تجاوز نخواهدکرد.
ماده ۴ - کلیه مشمولان سالم و بلا مانع به خدمت زیر پرچم اعزام میشوند و پس از فرا گرفتن آموزشهای نظامی لازم بقیه خدمت زیر پرچم را درنیروهای مسلح شاهنشاهی یا سپاههای انقلاب شاه و مردم و یا دانشگاهها یا وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداری انجامخواهند داد. تعیین ترتیب تقدم برای استفاده از مشمولان مزبور در هر یک از سازمانهای تصریح شده در این ماده با ستاد بزرگ ارتشتاران خواهد بود.
تبصره - پس از تحویل مشمولان به مراکز آموزشی تا زمانی که امکان اجرای آموزش نظامی در مورد کلیه مشمولان فراهم نشود و مورد احتیاجدولت هم نباشد طبق مقررات آییننامه اجرایی این قانون تعداد مورد احتیاج از بین جوانترین و بااستعدادترین آنان انتخاب و افراد مازاد معاف خواهندشد.
ماده ۵ - در زمان جنگ و بسیج همگانی در صورت لزوم کلیه افرادی که خدمت زیر پرچم را در سازمانها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت وشهرداریها انجام دادهاند همچنین کسانی که به علت مازاد بر احتیاج در زمان صلح از خدمت زیر پرچم معاف گردیدهاند به خدمت احضار خواهند شد.
ماده ۶ - سن مشمولان و افراد تحت تکفل آنان از لحاظ خدمت وظیفه و یا معافیت از آن، تابع مندرجات اولیه شناسنامه است.
ماده ۷ - کارگران و مستخدمین مؤسسات خصوصی همچنین کارگران مؤسسات دولتی و سازمانهای وابسته به دولت که خدمت زیر پرچم را انجاممیدهند پس از پایان خدمت زیر پرچم مجدداً به کار اولیه خود اشتغال خواهند یافت و کارفرما مکلف است آنان را به کار اولیه خود بگمارد.
آییننامه اجرایی این ماده وسیله وزارت کشور و وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده ۸ - مشمولانی که با طی دوره دانشکدهها و آموزشگاههای افسری و درجهداری در کادر ثابت نیروهای مسلح شاهنشاهی یا پاسبانی درشهربانی کل کشور استخدام شوند مدت تحصیل آنها جزء خدمت زیر پرچم محسوب خواهد شد و اگر مدت تحصیل از دو سال کمتر باشد از دورهخدمت آنان به نسبت کسری خدمت تا دو سال جزء خدمت زیر پرچم محسوب میشود.
تبصره ۱ - دانشجویان و دانشآموزان کادر ثابت دانشکدهها و آموزشگاههای افسری و درجه داری در صورتی که در حین تحصیل و قبل از نیل بهدرجات افسری یا درجهداری مستعفی یا به هر علتی به استثنای معافیت پزشکی اخراج شوند در صورتی که طبق مقررات این قانون قادر به انجامخدمت و بالا مانع تشخیص داده شوند دو سال خدمت زیر پرچم را بدون احتساب مدت خدمت قبلی با رعایت تشریفات مقرر در مواد ۴۷ و ۴۸ اینقانون انجام خواهند داد.
تبصره ۲ - افسران و درجهداران کادر ثابت در صورتی که به موجب مقررات قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی از خدمت اخراج شوندمدت تحصیل آنان قبل از نیل به درجه افسری و درجهداری جزو خدمت زیر پرچم محسوب نخواهد شد و اگر مدت خدمت افسری یا درجهداری آنان ازدو سال کمتر باشد در صورتی که قادر به انجام خدمت و بلا مانع باشند بقیه خدمت زیر پرچم را تا دو سال با درجه افرادی وظیفه انجام خواهند داد.
تبصره ۳ - کارمندان متخصص غیر نظامی و افزارمندانی که با تعهد ده سال خدمت در نیروهای مسلح شاهنشاهی استخدام شوند پس از انجام تعهدمربوط از خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود.
هفت سال خدمت در نقاط بد آب و هوا معادل ده سال خدمت محسوب میشود.
ماده ۹ - کلیه مشمولانی که وارد خدمت زیر پرچم میشوند طبق آییننامههای ارتش شاهنشاهی نسبت به اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگارتشتاران و والا حضرت همایون ولایتعهد و حکومت سلطنتی مشروطه و پرچم ایران سوگند وفاداری یاد خواهند کرد.
ماده ۱۰ - کسانی که قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم به موجب احکام قطعی دادگاهها به علت ارتکاب جنایت بدو سال حبس یا بیشتر محکوم ومجازات مقرر درباره آنها اجرا شده باشد از انجام خدمت زیر پرچم محروم خواهند شد.
تبصره - از این قبیل مشمولان در مواقع ضرورت یا بسیج همگانی میتوان برای امور مربوط به دفاع ملی استفاده کرد.
ماده ۱۱ - کسانی که قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم به علت ارتکاب جنحه به موجب احکام قطعی دادگاهها محکوم شده باشند و هنوز حکمشروع به اجرا نشده باشد بدواً به خدمت زیر پرچم اعزام و پس از انجام خدمت مزبور مجازات مقرر درباره آنها اجرا خواهد شد.
تبصره - در صورتی که رفتار این قبیل محکومین در حین انجام خدمت زیر پرچم مورد رضایت فرماندهان یا رؤسای مربوط باشد و یا در عملیاتجنگی فداکاری و شجاعت از خود نشان دهند پس از اتمام خدمت زیر پرچم طبقه ماده ۵۵ قانون مجازات عمومی از پیشگاه همایونی استدعای عفو یاتخفیف مجازات آنان میشود.
ماده ۱۲ - کسانی که قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم یا در موقع احضار برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی در مراحل احتیاط یا ذخیره و یا درحین انجام خدمت مزبور تحت تعقیب جزایی قرار گیرنده به ترتیب زیر با آنان رفتار میشود:
الف - در صورتی که قبل از اعزام به خدمت درباره آنان کیفر خواست جنایی صادر شده باشد تا خاتمه رسیدگی و صدور رأی قطعی به خدمتاعزام نخواهند شد.
ب - در صورتی که در حین انجام خدمت درباره آنان کیفر خواست جنایی صادر شود اعم از اینکه تاریخ ارتکاب قبل یا بعد از اعزام به خدمت باشداز تاریخ اعلام کیفر خواست به قسمت مربوط از کسوت نظامی خارج و به مراجع قضایی مربوط تحویل میشوند و در صورت برائت یا محکومیتقطعی به مجازات کمتر از دو سال حبس بقیه خدمت زیر پرچم را انجام خواهند داد.
ج - در صورتی که اتهام از درجه جنحه باشد بدواً خدمت زیر پرچم را انجام میدهند و بعد از پایان خدمت مقرر تحویل مقامات قضایی مربوطخواهند شد.
ماده ۱۳ - افسران و درجهداران و افراد وظیفه که در حین خدمت زیر پرچم یا در مواقع احضار در مراحل احتیاط و ذخیره به علت ارتکاب جنحه یاجنایت " اعم از اینکه تاریخ ارتکاب قبل یا بعد از اعزام باشد " به حکم قطعی محکوم گردند به ترتیب زیر با آنها رفتار خواهد شد:
الف - محکومین به جنایت از کسوت سربازی خارج و مشمول ماده ۱۰ این قانون خواهند شد و برای اجرای حکم تسلیم مقامات مربوطمیشوند.
ب - محکومین به جنحههای مذکور در بند ج ماده ۱۹ اصلاحی قانون مجازات عمومی بقیه مدت خدمت زیر پرچم را با درجه و حقوق سربازیوظیفه انجام داده و پس از پایان خدمت مزبور برای اجرای حکم تسلیم مقامات مربوط میشوند.
ج - در صورتی که مدت محکومیت این قبیل محکومین دو ماه حبس یا کمتر بوده یا اجرای مجازات آنها معلق شده باشد با حفظ درجه و حقوقمربوط بقیه خدمت مقرر را انجام خواهند داد.
فصل دوم - احضار ماده ۱۴ - احضار مشمولین وظیفه عمومی برای انجام خدمت زیر پرچم بنا به پیشنهاد وزارت کشور و احضار تمام یا قسمتی از افسران و درجهدارانو افراد وظیفه (در هر یک از مراحل احتیاط و ذخیره) و معافیت موقت و دائم از احضار یک یا چند طبقه یا قسمتی از طبقات در مواقع ضرورت یا زمانجنگ و بسیج همگانی بنا به پیشنهاد وزارت جنگ و صدور فرمان همایونی انجام میگیرد.
در مواقع ضروری ممکن است بنا به مقتضیات طبق فرمان همایونی افسران و درجهداران و افراد وظیفه زیر پرچم بیش از مدت مقرر در ماده ۳ به خدمتادامه و یا قبل از خاتمه دو سال از خدمت مرخص شوند که در صورت اول به میزان دو برابر خدمت اضافی از ادوار خدمت آنان در دورههای احتیاط وذخیره کسر میشود.
ترتیب احضار افسران و درجهداران و افراد وظیفه در مراحل احتیاط و ذخیره برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی و در زمان جنگ و بسیج همگانی یاضرورت طبق آییننامه اجرایی این قانون خواهد بود.
ماده ۱۵ - به وضع مشمولان خدمت وظیفه عمومی یک سال قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم یعنی در سالی که مشمولان در آن سال وارد سن ۱۹سالگی میشوند رسیدگی خواهد شد.
ماده ۱۶ - کسانی که به سن ۱۹ سالگی میرسند پس از انتشار فرمان احضار موظفند برای روشن نمودن وضع مشمولیتشان به سازمان وظیفهعمومی محل تولد مراجعه و خود را معرفی نمایند و در صورتی که در خارج از محل تولد اقامت داشته باشند میتوانند به سازمان وظیفه عمومی محلاقامت خود مراجعه کنند.
مشمولان مقیم خارج از کشور باید به نمایندگی کنسولی یا سیاسی شاهنشاهی در کشور محل اقامت خود و در صورت نبودن آن به نزدیکترین نمایندگیکنسولی یا سیاسی شاهنشاهی مراجعه کنند.
ماده ۱۷ - در مواقع فوقالعاده به موجب فرمان همایونی افراد ذکور که به سن مشمولیت نرسیده ولی ۱۸ سال تمام داشته باشند به خدمت احضارخواهند شد در این صورت این قبیل احضارشدگان مشمول مقررات قانون خدمت وظیفه عمومی خواهند بود.
افرادی که طبق مقررات این ماده به خدمت وظیفه عمومی احضار میشوند پس از انجام دو سال خدمت زیر پرچم از لحاظ بقیه مراحل خدمت وظیفهعمومی در ردیف افراد هم سن خود قرار میگیرند و مجموع مدت خدمت وظیفه عمومی آنان از ۲۵ سال تجاوز نخواهد کرد.
ماده ۱۸ - کسانی که در تاریخهای تعیین شده برای رسیدگی یا اعزام به خدمت خود را بدون عذر موجه معرفی ننمایند بنا به تقاضای سازمانهایوظیفه عمومی در شهرها وسیله مأموران شهربانی و در نقاطی که شهربانی وجود ندارد وسیله مأموران ژاندارمری جلب خواهند شد.
کدخدایان و دهداران در روستاها مکلفند در معرفی مشمولان وظیفه عمومی متولد و یا مقیم محل اقدام کنند. و نسبت به مشمولان متولد غیر مقیم درصورت اطلاع نشانی مشمول را در اختیار مأموران ژاندارمری بگذارند.
ماده ۱۹ - اداره ثبت احوال هر محل مکلف است صورت اسامی متولدین ذکور شهرستان یا بخشهای حوزه مأموریت خود را که در سال بعد باید بهوضع مشمولیت آنان رسیدگی شود به طور تفکیک در ۴ نسخه تهیه و تا اول آذر ماه هر سال به مراجعی که برای انجام وظیفه عمومی تعیین شده یاخواهد شد تسلیم کند.
فصل سوم - رسیدگی ماده ۲۰ - حوزههای وظیفه عمومی تهران و مراجعی که در هر یک از مراکز شهرستانها و بخشها وظائف سازمان وظیفه عمومی محل را انجاممیدهند امور وظیفه عمومی را که در این قانون پیشبینی گردیده است انجام خواهند داد.
ماده ۲۱ - نمایندگان کنسولی دولت شاهنشاهی ایران در کشورهای خارج مسئول اجرای مقررات قانون وظیفه عمومی نسبت به مشمولان مقیمحوزه مأموریت خود و مشمولانی که طبق جزء اخیر ماده ۱۶ این قانون به آنها مراجعه میکنند میباشد و موظفند به وضع مشمولیت آنان رسیدگی کردهو نتیجه اقدامات را از طریق وزارت امور خارجه به اداره وظیفه عمومی اعلام دارند.
ماده ۲۲ - مشمولانی که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور مسافرت میکنند پس از ترک تحصیل یا فراغ از تحصیل همچنین مشمولانی که پس ازاحضار به خدمت طبق مقررات آییننامه اجرایی این قانون به طور موقت به خارج از کشور مسافرت میکنند در پایان مدت تعیین شده باید جهترسیدگی به وضع مشمولیتشان خود را به سازمانهای وظیفه عمومی داخل کشور معرفی کنند.
ماده ۲۳ - مشمولانی که طبق مقررات این قانون سالم تشخیص داده شوند و خود را بلامانع معرفی نمایند به خدمت اعزام خواهند شد.
ماده ۲۴ - به وضع مشمولانی که ادعای تکفل نمایند در مراکز شهرستانها و بخشها وسیله هیأتی مرکب از اشخاص زیر رسیدگی میشود:
الف - بخشدار محل یا جانشین او.
ب - رییس سازمان وظیفه عمومی محل یا معاون او.
ج - نماینده دادستان شهرستان و در صورت نبودن دادسرا و وجود دادگاه بخش، نماینده دادگاه.
د - دو نفر از نمایندگان انجمن شهرستان یا انجمن ده حسب مورد به معرفی انجمن در صورتی که وجود داشته باشد.
ماده ۲۵ - هیأت رسیدگی در کنسولگریهای دولت شاهنشاهی ایران در کشورهای خارج برای رسیدگی به وضع مشمولان مقیمی که مدعی کفالتهستند از اشخاص زیر تشکیل میشود:
الف - سرکنسول یا کنسول یا نماینده آنها.
ب - یک نفر از اتباع ایران مقیم محل به انتخاب سفارت یا کنسولگری.
ج - وابسته نظامی شاهنشاهی و چنانچه وابسته نظامی در محل وجود نداشته باشد یک نفر دیگر از اتباع ایران مقیم محل به انتخاب سفارت یاکنسولگری.
ماده ۲۶ - در صورتی که مشمول به رأی صادر از طرف هیأت رسیدگی اعتراض نماید و یا هر یک از اعضایی که در اقلیت هستند به عنوان نقضقوانین و مقررات وظیفه عمومی ذیل رأی موجهاً اعتراض کنند پرونده مشمول در هیأت رسیدگی تجدید نظر که در سازمان وظیفه عمومی تهران و مراکزهنگها و گردانهای مستقل ژاندارمری تشکیل خواهد شد مطرح میشود و رأی هیأت مزبور به استثنای موارد منطبق با مقررات ماده ۲۹ این قانون قاطع وغیر قابل اعتراض است.
اعتراض به رأی سربازی مانع اعزام مشمول به خدمت وظیفه نمیباشد مگر اینکه رییس اداره وظیفه عمومی یا نماینده او اعتراض را موجه تشخیص ودستور عدم اعزام داده باشد.
تبصره - رسیدگی به اعتراض آراء صادره از هیأتهای رسیدگی نمایندگیهای دولت شاهنشاهی ایران در کشورهای خارج در صورت تأیید اعتراض ازطرف اداره وظیفه عمومی به هیأت تجدید نظر سازمان وظیفه عمومی تهران احاله میشود.
ماده ۲۷ - هیأت رسیدگی تجدید نظر در سازمان وظیفه عمومی تهران و مراکز هنگها و گردانهای مستقل ژاندارمری با شرکت اشخاص زیر تشکیلمیشود:
الف - فرماندار یا معاون او.
ب - در سازمان وظیفه عمومی تهران رییس سازمان یا جانشین او در هنگها و گردانهای مستقل ژاندارمری فرمانده هنگ یا گردان مستقل یا معاونآنها.
ج - دادستان شهرستان یا یکی از دادیاران.
د - در صورت وجود انجمن شهرستان دو نفر نماینده انجمن شهرستان به معرفی انجمن.
ماده ۲۸ - هر یک از اعضاء هیأتهای رسیدگی که نسبت به موضوعی درباره مشمولی در هیأت رسیدگی رأی داده باشد حق شرکت در هیأت تجدیدنظر برای رسیدگی درباره همان موضوع برای آن مشمول را ندارد.
ماده ۲۹ - در صورتی که حداکثر ظرف دو سال از تاریخ صدور رأی دادگاه تجدید نظر در نتیجه بازرسی معلوم شود نظر هیأت رسیدگی تجدید نظرمنطبق با اصول و قوانین جاری نبوده و اهمیت آن به حدی باشد که در وضع مشمول مؤثر باشد پرونده به وسیله رییس اداره وظیفه عمومی در شورایعالی وظیفه عمومی مرکب از اشخاص زیر مطرح میشود و نظر این شورا قطعی و غیر قابل اعتراض است:
الف - رییس اداره وظیفه عمومی یا معاون او.
ب - یکی از مدیران کل وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور.
ج - یکی از دادیاران دیوان عالی کشور به انتخاب دادستان کل کشور.
آراء صادر قبل از تصویب این قانون نیز تا یک سال پس از تصویب این قانون با رعایت مفاد این ماده قابل طرح در شورای عالی وظیفه عمومی است.
ماده ۳۰ - در صورتی که در حین انجام خدمت زیر پرچم تغییری در وضع مشمول حاصل شود و مشمول یا یکی از کسان تحت تکفل او ادعایکفالت کند فرماندهان و رؤسای مربوط مکلفند مراتب را به حوزههای وظیفه عمومی یا گروهانهای اعزامکننده مشارالیه اعلام دارند که در اسرع وقتوضع مشمول در هیأت رسیدگی مطرح و تصمیم مقتضی اتخاذ شود.
فصل چهارم - معافیتها بخش اول - معافیت تحصیلی ماده ۳۱ - دانشآموزان دانشسراهای مقدماتی و دانشآموزان چهارساله آخر دبیرستانها و هنرآموزان هنرستانها و آموزشگاههای فنی و حرفهای کهارزش تحصیلی دیپلم آنها از طرف مراجع صلاحیتدار معادل متوسطه کامل شناخته شده و دانشآموزان علوم دینی (طلاب علوم دینی) که طبق برنامهوزارت آموزش و پرورش تحصیل میکنند همچنین دانشجویان علوم دینی (طلاب علوم دینی) که طبق برنامه وزارت علوم و آموزش عالی مشغولتحصیل هستند و دانشجویان و هنرجویان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی اگر در حین تحصیل به سن مشمولیت برسند تا زمانی که به تحصیلاتخود ادامه میدهند از اعزام به خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود به شرط اینکه سن دانشآموزان و هنرآموزان و دانشآموزان علوم دینی از ۲۲ سالتمام و سن دانشجویان و هنرجویان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و دانشجویان علوم دینی از ۲۸ سال تمام و در صورتی که با رعایت مقرراتاین قانون جهت ادامه تحصیل به خارج از کشور عزیمت مینمایند از ۲۹ سال تمام تجاوز نکند.
در مواردی که دانشآموزان و دانشجویان به عللی که خارج از اختیار آنان باشد قادر به اتمام تحصیل در سنین مذکور نباشند طبق آییننامه اجرایی اینبخش ممکن است حداکثر تا دو سال بر سنین مزبور اضافه شود.
تبصره ۱ - دانشجویان مشغول تحصیل در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در صورتی میتوانند از معافیت مذکور در این ماده برخوردار شوندکه رشته تحصیلی خود را تغییر ندهند مگر اینکه تغییر رشته تحصیلی مورد موافقت وزارت علوم و آموزش عالی قرار گیرد. طی دوره تکمیلی یاتحصیلی بعد از گرفتن درجه دکتری منوط به انجام خدمت زیر پرچم است.
تبصره ۲ - اشخاص زیر به واسطه موقعیت خود به شرط آنکه اعتبار مدارک آنان را وزارت علوم و آموزش عالی گواهی نموده باشد از انجام خدمتزیر پرچم معاف هستند:
الف - حکام شرع مجاز به اجتهاد و یا فتوی از مراجع تقلید یا فتوی.
ب - علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی و مسیحی.
تبصره ۳ - دانشآموزان دوره دوم دبیرستانها و دانشجویانی که در تاریخ تصویب این قانون در دانشکدهها و مؤسسات آموزش عالی مشغولتحصیل هستند تا خاتمه دوره مربوط از شرط سن مذکور در این ماده مستثنی خواهند بود.
تبصره ۴ - دانشجویانی که طبق مقررات آییننامه انضباطی دانشجویان مصوب وزارت علوم و آموزش عالی از تحصیل معلق میشوند و از طرفدانشگاهها یا دانشکدههای مستقل و یا مؤسسات آموزش عالی به اداره وظیفه عمومی معرفی میشوند معافیت تحصیلی آنان لغو میشود و در صورتیکه طبق مقررات این قانون قادر به انجام خدمت و بلامانع تشخیص داده شوند در اولین نوبت به خدمت اعزام خواهند شد و خدمت زیر پرچم خود را بادرجه و رتبه سربازی انجام خواهند داد.
این قبیل افراد در دوره آموزش نظامی در صورت ابراز علاقه و شایستگی بنا به پیشنهاد شورای مرکز آموزش نظامی و تصویب فرمانده مربوط که محلخدمت سازمانی وی درجه امیری باشد میتوانند از مقررات ماده ۴۷ این قانون استفاده کنند.
ماده ۳۲ - صدور کارت معافیت تحصیلی دانشآموزان و هنرجویان و دانشجویان موکول به گواهی اشتغال به تحصیل آنان از طرف مقامات مسئولبوده و مدت اعتبار آن یک سال تمام است.
ماده ۳۳ - دانشآموزان و هنرجویان و دانشجویان مشمول به محض ترک تحصیل یا فارغ از تحصیل یا رسیدن به سن مندرج در ماده ۳۱ این قانون بارعایت مفاد تبصرههای آن باید برای انجام خدمت زیر پرچم خود را معرفی کنند.
مقامات مسئول مکلفند صورت اسامی این قبیل مشمولان را با ذکر مشخصات کامل و نشانی و رشته تحصیلی به طور انفرادی بدون تأخیر به سازمانوظیفه عمومی محل ارسال دارند.
تبصره ۱ - مشمولانی که با داشتن معافیت تحصیلی در خارج از کشور تحصیل میکنند به محض ترک تحصیل یا فراغ از تحصیل موظفند حداکثرظرف یک سال از تاریخ فراغ از تحصیل یا ترک تحصیل خود را به سازمان وظیفه عمومی مربوط در داخل کشور معرفی کنند.
تبصره ۲ - مقامات مسئول حسب مورد موظفند ارزش تحصیلی این قبیل مشمولان را از تاریخ تسلیم مدارک حداکثر ظرف دو ماه تعیین و به آنانتسلیم و مراتب را به اداره وظیفه عمومی اعلام کنند.
ماده ۳۴ - مشمولان دیپلمه که با داشتن برگ آماده به خدمت یا برگ معافیت موقت از خدمت زیر پرچم در مسابقه ورودی یکی از دانشگاهها یامؤسسات آموزش عالی داخل کشور قبول شده و قبل از انقضاء مدت اعتبار برگ آماده به خدمت یا برگ معافیت مزبور مشغول تحصیل شوند تا زمانیکه به تحصیل اشتغال دارند میتوانند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند مشروط بر اینکه دارای غیبت غیر موجه نباشند.
این معافیت فقط برای یک بار داده خواهد شد.
ماده ۳۵ - فارغالتحصیلان دیپلمه در صورتی که از نظر مقررات این قانون و بنا به گواهی وزارت علوم و آموزش عالی حائز شروط اشتغال به تحصیلدر خارج از کشور باشند میتوانند با استفاده از مقررات معافیت تحصیلی برای ادامه تحصیل به خارج از کشور مسافرت کنند.
ماده ۳۶ - اشخاصی که از تاریخ تصویب این قانون قبل از سن احضار به خدمت زیر پرچم بدون رعایت مقررات ماده ۳۵ این قانون به خارج از کشورعزیمت نمایند و به تحصیل مشغول شوند در موقعی که به سن مشمولیت برسند به آنها معافیت تحصیلی داده نخواهد شد.
تبصره ۱ - فرزندان ایرانیان مقیم خارج از کشور و فرزندان مأموران ثابت دولت شاهنشاهی در خارج از کشور همچنین کسانی که قانوناً تحتولایت یا کفالت قانونی آنها هستند از مقررات این ماده مستثنی خواهند بود.
تبصره ۲ - کسانی که بخواهند فرزندان خود را از دوره دوم دبیرستان و یا پس از خاتمه دوره راهنمایی تحصیلی و قبل از رسیدن به سن مشمولیتبرای ادامه تحصیل به خرج از کشور اعزام دارند باید قبلاً برای تأیید صلاحیت مالی و اخلاقی به کمیسیونی مرکب از نمایندگان نخست وزیری و وزارتعلوم و آموزش عالی و وزارت کشور و وزارت آموزش و پرورش و اداره وظیفه عمومی که بلافاصله پس از تصویب این قانون تشکیل میشود مراجعهکنند و در صورتی که اکثریت اعضاء حاضر کمیسیون مزبور صلاحیت آنها را مورد تأیید قرار دهند این قبیل دانشآموزان نیز میتوانند از معافیتتحصیلی برای ادامه تحصیل در خارج از کشور استفاده نمایند. همچنین کسانی که قبل از تصویب این قانون در خارج از کشور اعم از اینکه در دبستانها ودبیرستانها و دانشکدهها مشغول تحصیل باشند تا خاتمه تحصیلات خود طبق مقررات این قانون از معافیت تحصیلی استفاده خواهند کرد.
ماده ۳۷ - آییننامه اجرایی مواد این بخش از طرف وزارتخانههای کشور - جنگ - آموزش و پرورش و علوم و آموزش عالی و سازمان اوقاف واداره وظیفه عمومی تهیه و به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
بخش دوم - معافیت پزشکی ماده ۳۸ - مشمولان خدمت وظیفه عمومی از نظر وضع مزاجی و استعداد جسمی و روانی به سه دسته به شرح زیر تقسیم میشوند:
دسته یکم - کسانی که از نظر استعداد جسمی و روانی سالم و قادر به انجام خدمت هستند.
دسته دوم - کسانی که به علت ضعف مزاج و یا ابتلاء به بیماری موقتاً قادر به انجام خدمت زیر پرچم نیستند.
دسته سوم - مشمولانی که به علت نقص عضو یا ابتلاء به بیماری جسمی و یا روانی به طور دائم قادر به انجام خدمت زیر پرچم نیستند.
تبصره ۱ - نحوه طبقهبندی مشمولان و طرز معاینه و ضوابط معافیت پزشکی آنها به موجب آییننامه معاینه پزشکی مشمولان خدمت وظیفهعمومی خواهد بود که وسیله بهداری ارتش تهیه میشود و به تصویب وزارت کشور و وزارت جنگ خواهد رسید.
تبصره ۲ - هر گاه مشمولان فارغالتحصیل بالاتر از دیپلمه به علل جسمی قادر به انجام خدمت زیر پرچم در نیروهای مسلح شاهنشاهی نباشند ولیبا در نظر گرفتن تخصص آنان بتوانند از عهده انجام خدمت در دیگر سازمانهای مندرج در ماده ۴ این قانون برآیند برای خدمت در سازمانهای مذکور اعزامخواهند شد.
این قبیل مشمولان آن قسمت از برنامه آموزش عملی نظامی را که با تشخیص کمیسیون پزشکی مراکز آموزشی و فرهنگی نیروهای مسلح شاهنشاهی باسلامت آنان منافات داشته باشد انجام خواهند داد.
ماده ۳۹ - درباره مشمولانی که به علت ضعف مزاج یا ابتلای به بیماری موقتاً قادر به انجام خدمت زیر پرچم نباشند به ترتیب زیر رفتار میشود:
الف - به مشمولان عادی (کمتر از دیپلمه) برگ معافیت دائم از خدمت در زمان صلح داده میشود.
ب - به مشمولان دیپلمه و بالاتر به منظور درمان، یک سال معافیت داده میشود. این قبیل مشمولان در پایان سال مجدداً معاینه میشوند و اگرقادر به انجام خدمت تشخیص داده نشوند یک سال دیگر معافیت داده میشود و در پایان سال دوم در صورتی که باز قادر به انجام خدمت تشخیص دادهنشوند معافیت دائم از خدمت در زمان صلح داده خواهد شد.
تبصره ۱ - سازمانها و مؤسسات درمانی عمومی خیریه یا دولتی موظفند این قبیل مشمولان را که به سازمانها و مؤسسات مذکور مراجعه کنندمجاناً معالجه کنند.
تبصره ۲ - در زمان جنگ یا بسیج همگانی میتوان افرادی را که در زمان صلح به علل پزشکی یا تکفل از خدمت زیر پرچم معاف شدهاند نیز بهخدمت احضار کرد.
ماده ۴۰ - به مشمولان دسته سوم مذکور در ماده ۳۸ این قانون بلافاصله بعد از معاینه پزشکی معافیت دائم از خدمت داده میشود.
ماده ۴۱ - معاینه مشمولان وسیله دو نفر پزشک از نیروهای مسلح شاهنشاهی انجام میشود و در صورت نبودن پزشکان نیروهای مسلحشاهنشاهی از پزشکان غیر نظامی که صلاحیت آنان وسیله بهداری محل تأیید شده باشد استفاده خواهد شد.
تبصره - در صورت نبودن دو پزشک در محل برای معاینه مشمولان از یک پزشک استفاده خواهد شد ولی اظهار نظر در مورد معافیت پزشکیمشمولان عادی با نظر سه پزشک (به اتفاق یا اکثریت) و اظهار نظر درباره معافیت مشمولان فارغالتحصیل دیپلمه و بالاتر اعم از معافیت موقت یا دائم بانظر شوراهای پزشکی نیروهای مسلح شاهنشاهی انجام میشود.
ماده ۴۲ - چنانچه رییس اداره وظیفه عمومی ظرف دو سال به نحوی اطمینان حاصل نماید که مشمولی با تقلب و دسیسه در معاینه پزشکیمعافیت اخذ کرده و یا بر خلاف این قانون و آییننامه معاینه پزشکی از خدمت زیر پرچم معاف و یا سرباز تشخیص داده شده از این قبیل مشمولان درشورای عالی پزشکی که حداقل از پنج نفر پزشکان نیروهای مسلح شاهنشاهی در تهران تشکیل میگردد معاینه مجدد به عمل خواهد آمد و نظر اینشورا قاطع و غیر قابل اعتراض است.
ماده ۴۳ - افسران و درجهداران و دانشجویان و دانشآموزان و افراد وظیفه در صورتی که در حین خدمت زیر پرچم مبتلا به نقص عضو یابیماریهایی شوند که مدت معالجه آنها بیش از سه ماه به طول انجامد و مشمول معافیتهای مندرج در آییننامه معاینه پزشکی نباشند در صورتی که طبقنظر شورای پزشکی بیمارستانهای نیروهای مسلح شاهنشاهی قادر به ادامه خدمت نباشند از انجام بقیه خدمت زیر پرچم معاف و علاوه بر استفاده ازمزایای قانون و آییننامه بیمه نیروهای مسلح شاهنشاهی برای ادامه درمان به سازمانها و مؤسسات درمانی عمومی خیریه یا دولتی معرفی و اعزامخواهند شد.
بخش سوم - معافیت کفالت ماده ۴۴ - اشخاص زیر کفیل شناخته میشوند:
الف - مشمولان کفیل منحصر به فرد مادر فاقد شوهر و بضاعت و شغل.
ب - مشمولان کفیل منحصر به فرد معاش پدر از کار افتاده و بیبضاعت.
ج - مشمولانی که به تنهایی عهدهدار معیشت برادر صغیر و یا از کار افتاده و بیبضاعت خود باشند.
د - مشمولانی که به تنهایی عهدهدار معیشت خواهد صغیر یا فاقد شوهر و بضاعت و شغل باشند.
ه - مشمولانی که به تنهایی عهدهدار معیشت جد و یا جده از کار افتاده و بیبضاعت باشند.
و - فرزند ذکور منحصر به فرد هر مرد یا زنی که سن یکی از آنها از ۶۰ سال تجاوز نموده باشد.
ز - مشمولان دیپلمه و فوق دیپلم همچنین مشمولان لیسانسیه و بالاتر که در تاریخ تصویب این قانون به ترتیب ۳۰ و ۳۵ سال یا بیشتر داشته ودارای زن یا فرزند باشند.
ح - مشمولان عادی که در تاریخ تصویب این قانون ۲۳ سال یا بیشتر داشته و قبل از مهر ماه ۱۳۴۹ ازدواج کرده و دارای زن یا فرزند باشند.
تبصره ۱ - مشمولانی که قبل از تصویب این قانون از معافیتهای مقرر در ماده ۶۳ قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب اسفند ماه ۱۳۲۱ و مادهاصلاحی همان قانون مصوب اسفند ماه ۱۳۲۷ استفاده نمودهاند کماکان از معافیت مربوط بر طبق قوانین مزبور استفاده خواهند کرد.
تبصره ۲ - مشمولانی که برای انجام خدمت وظیفه عمومی احضار میشوند در صورتی که در تاریخهای معینه بدون عذر موجه خود را معرفینکنند علاوه بر اینکه تحت تعقیب کیفری قرار میگیرند از معافیت موضوع این ماده نیز محروم میشوند مگر اینکه در موقع احضار و در طول مدتغیبت و حین رسیدگی حایز شروط معافیت کفالت بوده باشند در این صورت این قبیل مشمولان از معافیت کفالت استفاده مینمایند و از تعقیب جزایینیز معاف خواهند بود.
تبصره ۳ - بیبضاعت به کسی اطلاق میشود که درآمد لازم برای تأمین معیشت خود نداشته باشد. ضابطه تعیین درآمد لازم برای اعاشه عائلهتحتالکفاله هر یک از طبقات مشمولان به شرح زیر خواهد بود:
الف - در مورد مشمولان عادی برابر حقوق و مزایای (جیره - کرایه مسکن - ارزش لباس) سرباز داوطلب.
ب - در مورد مشمولان دیپلمه و فوق دیپلم برابر حقوق و مزایای (جیره - کرایه مسکن - ارزش لباس) گروهبان یکم.
ج - در مورد مشمولان لیسانسیه و به بالا برابر حقوق و مزایای (حق لیسانس - حق گماشته - ارزش لباس) ستوان دوم.
تبصره ۴ - از کار افتاده به کسی اطلاق میشود که از نظر جسمی یا روانی قادر به تأمین معیشت خود از طریق انجام کار یا حرفهای که بدان وسیلهامرار معاش میکرده نباشد و به کار دیگری اشتغال نداشته باشد.
تبصره ۵ - مشمولانی که ادعای کفالت میکنند میتوانند مدارک لازم را تا دو ماه پیش از سال احضار به سازمان وظیفه عمومی محل سکونت خودتسلیم کنند.
تحقیقات لازم نسبت به ادعای کفالت این قبیل مشمولان و همچنین تصدیق صحت مندرجات استشهاد و مدارک آنها در مورد عائله تحت تکفل ودرآمد آنان در نقاطی که شهربانی وجود دارد با مأمورین شهربانی و در صورت نبودن شهربانی با مأمورین ژاندارمری است.
هر گاه مأموری بر خلاف حقیقت تصدیقی کند که موجبات صدور رأی کفالت مشمول یا موجبات اعزام به خدمت او را من غیر حق فراهم سازد طبقمقررات این قانون تعقیب خواهد شد.
ماده ۴۵ - با مشمولانی که کفیل شناخته شوند به ترتیب زیر رفتار میشود:
الف - به مشمولانی که کمتر از دیپلم کامل دبیرستان داشته باشند همچنین به مشمولان موضوع بند "و" و بند "ز" ماده ۴۴ معافیت دائم دادهمیشود.
ب - به مشمولانی که دارای دیپلم کامل دبیرستان یا بالاتر باشند یک سال معافیت داده میشود و در پایان سال اول به وضع کفالت این قبیلمشمولان مجدداً رسیدگی میشود در صورتی که در وضع کفالت آنان تغییری حاصل نشده باشد یک سال دیگر به آنان معافیت داده میشود و در پایانسال دوم به وضع آنان رسیدگی و در صورت عدم تغییر وضع کفالت برگ معافیت دائم از خدمت در زمان صلح به آنان داده میشود.
ج - در صورتی که مشمولان موضوع بند "ب" این ماده زائد بر احتیاج باشند در همان سال اول به آنان نیز معافیت دائم از خدمت در زمان صلحداده میشود.
فصل پنجم آموزش نظامی مشمولان خدمت وظیفه عمومی و درجات و حقوق و مزایای آنان ماده ۴۶ - کلیه مشمولان دارای دیپلم کامل دبیرستان و بالاتر طبق برنامه و مدت آموزشی که از طرف وزارت جنگ و سایر سازمانهای مذکور درماده ۴ تنظیم میگردد دوره آموزشی مقدماتی نظامی را طی خواهند کرد.
تبصره ۱ - در مورد مشمولان دارای دیپلم کامل دبیرستان و فوق دیپلم در صورتی که تعداد آنان بیش از نیازمندی کادر درجهداری در سازمانهایمذکور در ماده ۴ این قانون باشد تعداد لازم طبق ترتیبی که در آییننامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد انتخاب و بقیه مانند مشمولان عادی جهتانجام خدمت زیر پرچم به مراکز آموزشی وظیفه تحویل میشوند.
تبصره ۲ - دارندگان دیپلم کامل دبیرستان و فوق دیپلم که به خدمت سربازی وظیفه مانند مشمولان عادی اعزام میشوند و در حین آموزشمقدماتی نظامی از نصف حقوق مبنا و پس از آن حقوق مبنا مندرج در ماده ۵۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی استفاده خواهند کرد.
ماده ۴۷ - مشمولان دیپلمه و فوق دیپلم پس از طی دوره آموزش مقدماتی نظامی و موفقیت در آزمایشهای مربوط در صورتی که از لحاظ جسمی -روانی - اخلاقی و امنیتی شایستگی داشته باشند برای طی دوره آموزشی درجهداری وظیفه اعزام و پس از موفقیت در طی دوره مزبور بر حسب معدلآزمایشهای نهایی و احتیاجات نیروهای مسلح شاهنشاهی و سایر سازمانهای مذکور در ماده ۴ به یکی از درجات گروهبانی وظیفه مفتخر خواهند شد.
تبصره - در صورتی که مشمولان مذکور در این ماده در آزمایشهای مربوط مردود شوند و یا طبق نظر شورای مرکز آموزش فاقد صلاحیت تشخیصداده شوند بقیه خدمت زیر پرچم را با درجه افرادی وظیفه انجام خواهند داد.
ماده ۴۸ - مشمولان لیسانسیه و بالاتر پس از طی دوره آموزشی مقدماتی نظامی و موفقیت در آزمایشهای آن در صورتی که از لحاظ جسمی -روانی - اخلاقی و امنیتی شایستگی داشته باشند برای طی دوره آموزش افسری وظیفه اعزام و پس از طی دوره مزبور و موفقیت در آزمایشهای آندارندگان دانشنامه دکترا به درجه ستوان یکمی و سایرین به درجه ستوان دومی وظیفه مفتخر خواهند شد.
دانشجویانی که قبل از تصویب این قانون مشغول گذراندن دوره آموزش نظامی در اثناء تحصیل شدهاند یا برای طی آن نامنویسی کردهاند در صورتموفقیت در آزمایش از طی دوره آموزش مقدماتی نظامی معاف خواهند بود و در مدت آموزش اردویی تابع قوانین و مقررات کیفری و انضباطی ارتششاهنشاهی هستند.
تبصره ۱ - در صورتی که مشمولان موضوع این ماده در آزمایشهای دوره مقدماتی نظامی مردود شوند و یا طبق نظر شورای مرکز آموزشی از لحاظجسمی - روانی و اخلاقی صلاحیت طی دوره افسری را نداشته باشند برای طی دوره درجهداری اعزام و طبق مقررات ماده ۴۷ این قانون با آنان رفتارخواهد شد.
تبصره ۲ - در صورتی که مشمولان موضوع این ماده در آزمایشهای دوره آموزشی افسری وظیفه مردود گردند یا از لحاظ جسمی - روانی و اخلاقیفاقد صلاحیت نیل به مقام افسری بر حسب تشخیص شورای مرکز آموزش مربوط باشند بقیه خدمت زیر پرچم را در یکی از درجات استواری وظیفهانجام خواهند داد.
تبصره ۳ - در صورتی که مشمولان موضوع این ماده در هر یک از مراحل آموزشی به علل امنیتی فاقد صلاحیت نیل به مقام افسری تشخیص دادهشوند بقیه خدمت زیر پرچم را مانند افراد وظیفه انجام خواهند داد.
ماده ۴۹ - درجهداران و افراد وظیفه که پس از انجام حداقل شش ماه خدمت طبق تشخیص فرماندهان یا رؤسای مربوط ممتاز و برجسته تشخیصداده شوند در صورت موفقیت در آزمایش به درجات بالاتر مفتخر و بقیه خدمت زیر پرچم را با درجه جدید انجام میدهند.
نحوه اجرای مقررات این ماده و مواد ۴۶ و ۴۷ و ۴۸ در آییننامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
ماده ۵۰ - افسران و درجهداران احتیاط و ذخیره که برای طی دورههای آموزشی فرا خوانده میشوند پس از طی دورههای آموزشی لازم و موفقیتدر آزمایشهای مربوط در صورت ابراز لیاقت و شایستگی برابر مقررات آییننامه اجرایی این قانون به ترفیع درجه تا سرهنگی نایل خواهند شد.
ماده ۵۱ - اعطای درجه افسری به مشمولان خدمت وظیفه عمومی همچنین تنزل درجه افسران وظیفه طبق مقررات مواد قبل با تصویباعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران و درج در فرمان همگانی ارتش شاهنشاهی (در مورد افسران وظیفهای که خدمت مقرر را در ارتششاهنشاهی و سایر سازمانهای مذکور در ماده ۴ انجام میدهند) و درج در فرمان همگانی ژاندارمری کل کشور (در مورد افسران وظیفه مربوط) خواهدبود.
تبصره - تنزل درجه افسران وظیفه در زمان جنگ در اختیار فرماندهی است که قانوناً اختیار صدور امر تعقیب را دارند.
ماده ۵۲ - اعطای درجات درجهداری و افرادی به مشمولان خدمت وظیفه عمومی در حین خدمت زیر پرچم همچنین تنزل درجه آنان از اختیاراتفرماندهان و رؤسای مربوط با رعایت مقررات ماده ۱۹ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی خواهد بود.
ماده ۵۳ - به افسران و درجهداران وظیفه در صورتی که در هر یک از دورههای خدمتی شئون و خصائل درجه خود را به تشخیص کمیسیونی مرکباز پنج نفر از افسران قسمت مربوط و تأیید فرمانده یا رییس قسمت (از مقامات سرتیپی و بالاتر) از دست بدهند با تصویب اعلیحضرت همایونشاهنشاه بزرگ ارتشتاران و درج در فرمان همگانی ارتش شاهنشاهی حسب مورد اهمیت موضوع تا رتبه سربازی تنزل درجه داده خواهد شد و بقیهخدمت وظیفه را در کلیه دورهها با همان درجه و حقوق و مزایای همان رتبه انجام خواهند داد.
ماده ۵۴ - میزان حقوق و مزایای ماهانه افسران - درجهداران - دانشجویان و دانشآموزان و افراد وظیفه به شرح زیر خواهد بود:
الف - حقوق و مزایای ماهانه افسران و درجهداران وظیفه معادل حقوق و مزایای ماهانه افسران و درجهداران کادر ثابت جز آنچه که به موجبقوانین فقط به افسران و درجهداران کادر ثابت تعلق میگیرد.
ب - حقوق ماهانه دانشجویان وظیفه که دوره آموزش افسری را طی مینمایند معادل حقوق ماهانه دانشجویان آموزشگاه افسری جزء.
ج - حقوق ماهانه دانشآموزان و دانشجویان در مدت آموزش مقدماتی نظامی و حقوق ماهانه دانشآموزان آموزشگاه درجهداری وظیفه در مدتآموزش تخصصی معادل حقوق ماهانه آموزشگاه درجهداری کادر ثابت.
د - حقوق ماهانه افراد وظیفه به میزانی که هر سال در بودجه وزارت جنگ پیشبینی میشود.
تبصره - افسران و استواران و گروهبانان وظیفه در مدت خدمت از لباس مقرر در قانون نیروهای مسلح شاهنشاهی استفاده خواهند کرد.
ماده ۵۵ - افسران و درجهداران وظیفه در صورت اعزام به مأموریت یا انتقال یا خدمت در مناطق بد آب و هوا مشمول مقررات فوقالعاده و مزایایمربوط به افسران و درجهداران کادر ثابت خواهند بود و در صورتی که در یگانها و قسمتهایی که پرسنل کادر ثابت آنها از مزایای قانونی خاص استفادهمیکنند مشغول خدمت شوند در شرایط مشابه از مزایای مزبور استفاده خواهند کرد.
فصل ششم احضار در مراحل احتیاط و ذخیره ماده ۵۶ - وزارت جنگ میتواند یک یا چند طبقه از افسران و درجهداران و افراد وظیفه که خدمت زیر پرچم را انجام دادهاند و در دورههای احتیاطو ذخیره خدمت وظیفه عمومی هستند برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی یا بسیج به خدمت فرا خوانده و پس از پایان آموزش یا رفع احتیاج آنان رامرخص نماید. نحوه احضار و مهلت معرفی فراخواندگان همچنین کسانی که به علل ناشی از وضع جسمانی یا اجتماعی یا مشاغل آنان ممکن است ازفرا خوانده شدن برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی معاف شوند در آییننامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
ماده ۵۷ - هزینه رفت و آمد افسران و درجهداران و افراد وظیفهای که برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی یا بسیج فرا خوانده میشوند به عهدهوزارت جنگ میباشد.
در مواردی که رفت و آمد به وسیله بنگاههای راهآهن و کشتیرانی دولتی امکانپذیر باشد فراخواندگان با ارائه مدارک لازم که در آییننامه اجرایی اینقانون پیشبینی میشود به طور رایگان از وسائل مزبور استفاده خواهند کرد.
ماده ۵۸ - فراخواندگان برای تجدید یا تکمیل آموزش در صورتی که کارمند یکی از وزارتخانهها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت یا بخشخصوصی باشند با حفظ شغل مربوط حقوق و مزایای خود را از همان وزارتخانه یا مؤسسه یا بخش خصوصی دریافت خواهند داشت در غیر اینصورت در مدت آموزش حقوقی معادل حقوق افسران و درجهداران و افراد همدرجه کادر ثابت از بودجه وزارت جنگ به آنان پرداخت میشود.
ماده ۵۹ - فراخواندگان برای بسیج در مدت بسیج حقوقی معادل حقوق افسران و درجهداران و افراد همدرجه کار ثابت از بودجه وزارت جنگدریافت خواهند داشت.
فصل هفتم - غیبت مشمولان وظیفه عمومی و جرائم و مجازاتها بخش اول - غیبت مشمولان خدمت وظیفه عمومی ماده ۶۰ - مشمولان خدمت وظیفه عمومی که برای رسیدگی یا اعزام احضار شده و در مهلت یا موعد مقرر که از طرف اداره وظیفه عمومی اعلاممیشود خود را معرفی نکنند همچنین مشمولانی که معافیتهای موقت دریافت داشته و پس از انقضاء مدت اعتبار ظرف یک ماه برای تجدید رسیدگیخود را معرفی نکنند غائب شناخته شده و پس از معرفی یا دستگیری در صورتی که طبق مقررات این قانون قادر به خدمت و بلامانع تشخیص دادهشوند به خدمت اعزام میشوند و پس از انجام خدمت زیر پرچم در صورت اعلام اداره وظیفه عمومی به اتهام غیبت آنان در مراجع دادگستری رسیدگیمیشود چنانچه دارای عذر موجه نباشند به زندان تأدیبی از یک ماه تا دو سال محکوم خواهند شد. کسانی که به خدمت اعزام نگردند و یا انتخابنشوند بلافاصله برای رسیدگی به اتهام غیبت آنان به مراجع دادگستری معرفی و در صورت نداشتن عذر موجه به مجازات مذکور محکوم خواهند شد.
تبصره ۱ - مشمولان غائب دیپلمه و بالاتر در صورتی که پس از حضور یا دستگیری در معاینه پزشکی معاف موقت تشخیص داده شوند برایدرمان به سازمانها و مؤسسات درمانی عمومی خیریه یا دولتی معرفی میشوند و بعد از انقضاء مهلت معافیت بر حسب اینکه قادر به انجام خدمت یامعاف دائم تشخیص داده شوند به خدمت اعزام یا معاف خواهند شد.
تبصره ۲ - مشمولانی که معافیت تکفل دریافت داشته و پس از انقضاء مدت معافیت خود را ظرف یک ماه برای تجدید رسیدگی معرفی نکردهباشند پس از حضور یا دستگیری به کفالت آنها رسیدگی میشود.
در صورتی که در مدت غیبت در وضع تکفل آنان تغییری حاصل نشده و مشمولان در حال کفالت باشند از معافیت کفالت استفاده کرده و از تعقیبکیفری معاف خواهند شد.
تبصره ۳ - مشمولان غائب داخل کشور چنانچه تا یک سال و آنهایی که در خارج از کشور میباشند چنانچه تا دو سال بعد از تاریخ تصویب اینقانون برای رسیدگی به وضع مشمولیتشان به سازمانهای وظیفه عمومی مراجعه نمایند از مجازات غیبت معاف خواهند شد.
تبصره ۴ - هر گونه مقررات (به استثنای مقررات کیفری) که به منظور جلوگیری از غیبت مشمولان ضروری تشخیص داده شود از طرف وزارتکشور با موافقت وزارتخانههای مربوط تهیه و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده ۶۱ - مشمولان غائبی که به خدمت زیر پرچم اعزام میشوند در صورتی که در حین خدمت زیر پرچم حسن رفتار و اخلاق از آنان مشاهده شودو یا در عملیات جنگی ابراز شجاعت و فداکاری نمایند و مراتب مورد گواهی فرمانده مربوط که درجه محل سازمانی آن امیری باشد واقع گردد از تعقیبکیفری مربوط به اتهام غیبت معاف خواهند شد.
بخش دوم - جرائم و مجازاتها ماده ۶۲ - کسانی که با تقلب موجبات معافیت خود یا دیگران را از خدمت وظیفه عمومی فراهم سازند در دادگاه نظامی به اتهام آنها رسیدگی شده بهشش ماه تا دو سال حبس عادی محکوم خواهند شد و در صورتی که ارتکاب جرم در زمان جنگ باشد به دو تا پنج سال حبس مجرد محکوم میشوندهر گاه به موجب قوانین جاری اعمال ارتکابی آنها عناوین خاص دیگری داشته که مستلزم کیفر شدیدتری باشد در این صورت به کیفر اشد محکوممیشوند.
تبصره - مراد از تقلب مذکور در این ماده عبارت است از ارتکاب اعمالی که موجبات معافیت مشمول را من غیر حق فراهم یا وسائل آن را تسهیلکند از قبیل اخذ شناسنامه مجدد - استفاده از شناسنامه دیگران - اعمال نفوذ - دادن شهادت کذب - گواهی بر خلاف واقع - مکتوم داشتن حقیقت وتحریک کردن و فریب دادن مشمول و نظایر آنها.
ماده ۶۳ - اشخاصی که به منظور اجرای مقررات این قانون وظایفی به عهده آنان محول شده است اعم از مسئولان و کارمندان اداره وظیفه عمومی وژاندارمری و شهربانی و سازمانهای تابعه آنان و سایر مأموران وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و نمایندگان انجمنهای شهرستان و ده و دهداران وکدخدایان چنانچه با سوء نیت موجبات معافیت یا اعزام مشمولی را به خدمت وظیفه عمومی من غیر حق فراهم سازند در دادگاه نظامی به اتهام آنهارسیدگی شده به حبس عادی از یک تا سه سال محکوم خواهند شد و در صورتی که عمل در زمان جنگ واقع شود به حبس مجرد از دو تا ده سالمحکوم خواهند شد.
ماده ۶۴ - استخدام مشمولان به طور کلی در وزارتخانهها و مؤسسات وابسته به دولت و در کارخانهها و کارگاهها و مؤسسات خصوصی بدونداشتن معافیت دائم ممنوع است مجازات متخلفین (استخدامکنندگان) از شش ماه تا دو سال حبس تأدیبی خواهد بود.
تبصره ۱ - اشتغال به کار مشمولان با برگ معافیت موقت یا دفترچه آماده به خدمت فقط در مدت اعتبار آنها بلامانع است.
تبصره ۲ - استخدام مشمولان در نیروهای مسلح شاهنشاهی با رعایت تبصره ۳ ماده ۸ این قانون از محدودیت مقرر در این ماده مستثنی است.
ماده ۶۵ - آییننامههای اجرایی این قانون را وزارتخانههای کشور و جنگ تهیه و به موقع اجرا میگذارند.
ماده ۶۶ - قانون خدمت نظام وظیفه مصوب سال ۱۳۱۷ و قانون اصلاح قانون مزبور مصوب سال ۱۳۲۱ به استثنای مقررات جزایی مذکور در ماده۱۵۵ و آن قسمت از ماده ۱۵۶ و سایر قوانین و مقررات که مغایر با این قانون باشد ملغی است.
قانون فوق مشتمل بر شصت و شش ماده و چهل و سه تبصره پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه روز یکشنبه ۱۳۵۰٫۲.۵ در جلسه روزدوشنبه سیزدهم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و پنجاه شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.
رییس مجلس سنا - جعفر شریفامامی