قانون تشکیل انجمن ده و دهبانی
| قوانین انقلاب شاه و مردم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انتخابات مصوب مجلس شورای ملی |
قانون تشکیل انجمن ده و دهبانی - مصوب ۲۵ اسفند ۱۳۵۳ مجلس شورای ملی و ۱۷ اسفند ۱۳۵۳ مجلس سنا - این قانون در تاریخ ۹ فروردین ۱۳۵۴ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
قانون تشکیل انجمن ده و دهبانی دارای هفتاد و دو ماده و نوزده تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز شنبه ۱۳۵۳.۱۲.۱۷ در جلسه روز یکشنبه بیست و‌پنجم اسفند ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و سه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی
فصل اول - کلیات
ماده ۱
ده از نظر مقررات این قانون کوچکترین واحد تقسیمات کشوری است که دارای حوزه معینی بوده
ماده ۲
چند آبادی و مزرعه نزدیک یا متصل به هم که مجموعاً دارای ضوابط ماده یک باشند به پیشنهاد فرماندار و تأیید انجمن شهرستان و‌موافقت وزارت کشور و وزارت تعاون و امور روستاها ده شناخته می‌شود.
تبصره - مادام که وضع بعضی از آبادیها و مزارع از نظر اطلاق عنوان ده روشن نباشد به پیشنهاد فرماندار و تأیید انجمن شهرستان و تصویب‌استاندار تابع نزدیکترین ده خواهند بود.
ماده ۳
وزارت کشور حدود حوزه اداری و نام دهات موجود یا دهاتی را که در آینده به وجود آید به پیشنهاد انجمن شهرستان و با تحصیل‌اطلاعات لازم در زمینه محدوده دهات از وزارت تعاون و امور روستاها و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تثبیت و تعیین خواهد نمود.
ماده ۴
وزارت کشور به تدریج از چند ده متصل به به یکدیگر که دارای وضع جغرافیایی و اقلیمی مشابهی بوده و از نظر اقتصادی و اجتماعی و‌آموزشی و تعاونی با یکدیگر ارتباط و وجه مشترک داشته باشند واحدی به نام دهستان تشکیل خواهد داد که از لحاظ اداری تابع معینی خواهد بود.
ماده ۵
ضوابط و شرایط لازم جهت تشکیل ده و دهستان طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که وزارت کشور با جلب نظر وزارت تعاون و امور روستاها‌تهیه خواهد کرد و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده ۶
اداره امور هر دهستان به عهده یک نفر دهدار خواهد بود که از بین افراد واجد شرایط وسیله وزارت کشور انتخاب می‌شود. افرادی که‌خدمت سپاهی انقلاب را انجام داده‌اند در صورت تساوی شرایط حق تقدم خواهند داشت.
تبصره - شرایط احراز سمت دهداری و حدود وظایف و میزان و نحوه پرداخت حقوق دهداران که از محل اعتبارات موضوع ماده ۶۲ قانون تشکیل‌انجمن شهرستان و استان مصوب سی و یک خرداد ماه ۱۳۴۹ تامین خواهد شد طبق آیین‌نامه‌ای می‌باشد که از طرف وزارت کشور با جلب نظر وزارت تعاون و امور روستاها تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
فصل دوم - انتخابات انجمن ده
ماده ۷
هر ده انجمنی خواهد داشت که اعضاء آن مستقیماً با رأی مخفی و اکثریت نسبی از طرف ساکنان و اهالی ده انتخاب می‌شوند.
ماده ۸
مدت عضویت در انجمن ده چهار سال و افتخاری است و انتخاب مجدد اعضاء آن بلامانع می‌باشد.
ماده ۹
عده اعضای انجمن هر ده به تناسب جمعیت بر مبنای آخرین سرشماری عمومی کشور به شرح زیر تعیین می‌شود:
- تا ۱۰۰۰ نفر جمعیت پنج نفر.
:برای هر ۵۰۰ نفر اضافی دو نفر به تعداد اعضای انجمن ده افزوده می‌شود.
در هر حال تعداد اعضاء انجمن ده از ۱۱ نفر بیشتر نخواهد بود.
ماده ۱۰
انتخاب کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
- ۱ - تابعیت ایران.
- ۲ - توطن یا سکونت در محل.
- ۳ - حداقل داشتن ۱۸ سال تمام سن.
- ۴ - عدم محرومیت از تمام یا بعضی از حقوق اجتماعی.
ماده ۱۱
انتخاب شوندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
- ۱ - تابعیت ایران.
- ۲ - توطن یا حداقل یک سال سکونت در محل.
- ۳ - حداقل داشتن بیست سال تمام سن.
- ۴ - عدم محرومیت از تمام یا بعضی از حقوق اجتماعی.
- ۵ - انجام خدمت وظیفه یا معافیت از خدمت زیر پرچم.
- ۶ - توانایی خواندن و نوشتن.
ماده ۱۲
از اشخاصی که با یکدیگر قرابت نسبی و یا سببی تا درجه دوم از طبقه اول دارند فقط آن کسی که رأی او بیشتر است می‌تواند عضویت‌انجمن ده را دارا باشد و در صورت تساوی آراء یکی از آنها به حکم قرعه معین خواهد شد.
ماده ۱۳
فرمانداران موظف می‌باشند پس از وصول دستور وزارت کشور بلافاصله به بخشداران ابلاغ نمایند که انتخابات انجمنهای ده را در حوزه‌مأموریت خود انجام دهند.
ماده ۱۴
رأی‌دهندگان باید کارت انتخابات دریافت دارند نحوه صدور کارت انتخابات و طرز انجام انتخاب انجمن ده و مدت رسیدگی به شکایات‌از انتخابات و ترتیب معرفی کاندیداهای احزاب قانونی در انتخابات به موجب آیین‌نامه‌ای می‌باشد که به پیشنهاد وزارت کشور به تصویب هیأت وزیران‌خواهد رسید.
ماده ۱۵
یک نفر نمی‌تواند در بیش از یک انجمن ده عضویت داشته باشد.
ماده ۱۶
اعتبارنامه اعضای انجمن ده ظرف سه روز از تاریخ پایان مهلت رسیدگی به شکایات به امضای بخشدار صادر و به اعضای انجمن تسلیم‌می‌گردد.
ماده ۱۷
مرجع رسیدگی به شکایات و اعتراضات از انتخابات انجمن ده انجمن شهرستان و یا قایم‌مقام قانونی آن خواهد بود و رأی انجمن‌شهرستان یا قائم‌مقام قانونی آن قطعی است. تبصره - اعتراض و شکایت از انتخابات انجمن ده مانع از جریان امر انتخابات و تشکیل انجمن ده نخواهد بود مگر آن که رأی مراجع مذکور در این‌ماده مبنی بر بطلان انتخابات باشد.
فصل سوم - تشکیل انجمن ده
ماده ۱۸
بخشدار و یا نماینده او مکلف است ظرف پانزده روز پس از صدور اعتبارنامه از اعضای منتخب برای تشکیل نخستین جلسه انجمن‌دعوت نماید.
ماده ۱۹
برای رسمیت جلسات حداقل حضور دو سوم از کلیه اعضاء لازم است و تصمیمات متخذه با اکثریت بیش از نصف اعضای حاضر در‌جلسه رسمی معتبر است. تبصره - در انجمنهایی که تعداد اعضاء آن پنج نفر است با حضور چهار نفر رسمیت می‌یابد و تصمیمات متخذه با رأی حداقل سه نفر معتبر خواهد‌بود.
ماده ۲۰
اولین جلسه انجمن ده به ریاست مسن‌ترین عضو انجمن و با حضور بخشدار یا نماینده او تشکیل می‌شود و هر یک از اعضاء انجمن به‌شرح زیر سوگند یاد می‌کنند: "خداوند متعال را به شهادت می‌طلبم و به قرآن مجید سوگند یاد می‌کنم که همواره نسبت به اساس سلطنت مشروطه و استقلال کشور وفادار و کوشا‌باشم و با کمال علاقمندی و نهایت راستی و درستی در پیشرفت امور ده کوشش نمایم".
تبصره - اعضایی که از اقلیتهای رسمی مذهبی انتخاب می‌شوند به کتاب آسمانی خود سوگند یاد خواهند کرد.
ماده ۲۱
انجمن پس از انجام مراسم سوگند بلافاصله از بین اعضاء یک رییس و یک نایب رییس و یک ناظر مالی و دو منشی با رأی مخفی انتخاب‌می‌نماید
ماده ۲۲
برای هر یک از جلسات انجمن ده صورت جلسه تهیه می‌شود که در دفتر ثبت به اعضای حاضرین در جلسه می‌رسد. حضور اعضای‌انجمن در صورتجلسه و دفتر مذکور قید می‌شود و هر یک از اعضای انجمن که طی چهار ماه سه جلسه غیبت بدون عذر موجه داشته باشد مستعفی‌شناخته می‌شود.
ماده ۲۳
جلسات عادی انجمن ده حداقل هر ماه دو بار باید تشکیل گردد ولی به پیشنهاد رییس انجمن و یا دهبان و یا حداقل سه نفر اعضاء انجمن‌جلسات فوق‌العاده می‌توان تشکیل داد.
ماده ۲۴
هر یک از اعضای انجمن ده که فاقد یکی از شرایط مندرج در ماده 11 این قانون گردد به پیشنهاد بخشدار و تصویب انجمن شهرستان از‌عضویت انجمن ده بر کنار می‌شود بخشدار مکلف است مراتب را به عضو بر کنار شده و انجمن ده اعلام و به فرمانداری گزارش نماید.
ماده ۲۵
از تاریخ تصویب این قانون انتخابات انجمنهای ده مقارن با انتخابات انجمنهای شهر و شهرستان در یک روز در تمام کشور انجام خواهد‌شد.
ماده ۲۶
دوره قانونی انجمنهای فعلی و نیز مدت قانونی کار انجمنهایی که بر مبنای این قانون انتخاب می‌شوند تا تاریخ اولین انتخابات انجمنهای‌شهر و شهرستان خواهد بود.
فصل چهارم - حقوق و وظایف انجمن ده
ماده ۲۷
ده دارای شخصیت حقوقی است و انجمن ده مسئول حفظ و اداره کردن دارایی منقول و غیر منقول متعلق به ده و اقامه دعوی بر اشخاص‌و دفاع از دعاوی اشخاص علیه انجمن ده می‌باشد و وظایف آن به قرار زیر است:
- ۱ - بررسی و اتخاذ تصمیم در کلیه طرحهای عمرانی که در سطح ده از محل عواید و عوارض انجمن انجام می‌گردد همچنین اظهار نظر مشورتی‌در مورد طرحهایی که از اعتبارات دولت یا اعتبارات عمرانی کشور در سطح ده اجرا می‌شود و اشتراک مساعی در اجرای آن.
- ۲ - تشویق ساکنان ده در تشکیل شرکتهای تعاونی و شرکتهای سهامی زارعی و ایجاد هر گونه شرکت دیگری به منظور بسط و توسعه کشاورزی و‌همکاری نزدیک و مؤثر با آنها.
- ۳ - اهتمام در ازدیاد سطح زیر کشت و باغات در اراضی ده با توجه به امکانات منابع آب و بالا بردن بازده آن بر اساس طرحهای عمرانی توسعه‌کشاورزی و برنامه عمومی کشت با استفاده از راهنماییهای مروجین مسئول با رعایت قوانین مربوط.
- ۴ - تنظیم برنامه درختکاری در بیشه‌ها و باغهای عمومی و نظارت در اجرای آنها با رعایت قوانین مربوط.
- ۵ - تشویق ساکنان ده در امر دامداری و اصلاح نژاد دامها و افزایش علوفه و فرآورده‌های دامی و همچنین تشویق مردم به همکاری با مروجین و‌سپاهیان انقلاب.
- ۶ - اهتمام و تشویق روستاییان در مبارزه با آفات حیوانی و نباتی با همکاری مأموران سازمان حفاظت محیط زیست و حفظ نباتات و مروجین‌کشاورزی با رعایت قوانین مربوط.
- ۷ - همکاری در حفظ جنگلها و مراتع و جلوگیری از فرسایش خاک با رعایت قوانین و مقررات ملی شدن جنگلها و مراتع و سایر قوانین و مربوط.
- ۸ - همکاری با سپاه دانش و مدیر دبستان ده در بهبود امر آموزش اطفال و مبارزه با بیسوادی از طریق ترغیب بزرگسالان به شرکت در کلاسهای‌درس شبانه.
- ۹ - سعی در اعزام اطفال مستعد برای تکمیل تحصیلات آنان به مراکز آموزشی مجهزتر با هزینه اهالی ده و استفاده از کمکهای بنیادهای فرهنگی.
- ۱۰ - سعی در تأسیس کتابخانه و قرائت خانه و دعوت از مطلعین و صاحبنظران محلی برای تنویر افکار ساکنان ده با استفاده از راهنمایی‌های‌بخشدار.
- ۱۱ - اهتمام در تنظیم جغرافیای تاریخی و شناسنامه ده، جمع‌آوری قصه و افسانه‌ها و رسوم و سنت‌ها و شعر و آهنگهای محلی با استفاده از‌راهنمایی‌های بخشدار و مطلعین محلی و سایر مقامات مربوط.
- ۱۲ - نظارت در حفظ آثار باستانی و رقبات موقوفات با نظر سازمانهای مربوط
- ۱۳ - همکاری و اشتراک مساعی با خانه فرهنگ روستایی و تشویق جوانان ده به ورزش از راه ترتیب دادن مسابقات و ترویج ورزشها و تهیه و‌تدارک زمین و وسایل ورزشی و محل بازی کودکان و مادامی که خانه فرهنگ روستایی در ده تشکیل نشده انجام امور بالا.
- ۱۴ - همکاری و ایجاد تسهیلات لازم در انجام وظایف سپاهیان انقلاب در امر بهداشت و ترویج و آبادانی و اتخاذ تصمیم راجع به لاروبی و‌اصلاح قنوات و انبار آب‌رسانی ده و همچنین همکاری با سایر مأموران دولت عوامل خدمتی که برای انجام وظایف قانونی خود به دهات اعزام‌می‌شوند.
- ۱۵ - همکاری با مأموران سازمان آبیاری در تقسیم و نحوه صحیح مصرف آب و جلوگیری از هدر رفتن آن .
- ۱۶ - تشویق کارکنان ده به منظور همکاری با مأمورانی که به منظور مایه‌کوبی یا مبارزه با انگلها یا امراض به دهات می‌روند.
- ۱۷ - اتخاذ تدابیر لازم برای تشویق و حمایت از صنایع روستایی و فراهم آوردن تسهیلات لازم به منظور حسن برنامه‌هایی که از طرف دولت برای‌ترویج و حمایت از صنایع روستایی مقرر می‌گردد و همکاری با مأموران تعاون و امور روستاها در این زمینه.
- ۱۸ - تأمین آب آشامیدنی و روشنایی ده و مراقبت در نگهداری کلیه تأسیسات مربوط.
- ۱۹ - ایجاد جاده‌های روستایی و مراقبت در تعمیر و نگهداری آنها.
- ۲۰ - ساختن حمام، رختشویخانه و کشتارگاه و آبریزگاه عمومی و مراقبت در نگهداری آنها.
- ۲۱ - احداث گورستان و غسالخانه.
- ۲۲ - اتخاذ تدابیر لازم به منظور تسهیل تأسیس و وسایل پستی و ارتباط محل با رعایت قوانین و مقررات عمومی مربوط و دستورالعمل‌سازمانهای مسئول.
- ۲۳ - اتخاذ تدابیر لازم به منظور تأمین آذوقه و وفور و فراوانی و ارزانی و مرغوبیت خواربار و مراقبت در بسته‌بندی و رعایت بهداشت در عرضه و‌توزیع مایحتاج عمومی ده و تعیین نرخ مناسب برای آنها و امور دیگری که متضمن تأمین رفاه عمومی و بهبود زندگی در روستاها باشد.
- ۲۴ - مراقبت نظارت در اعلام صحیح وقایع ولادت و فوت و امر آمارگیری و سرشماری.
- ۲۵ - همکاری لازم با مأموران ثبت نام برای صدور کارت انتخابات.
- ۲۶ - تنظیم امر حمل و نقل بار و مسافر مربوط به ده با رعایت مقررات مربوط
- ۲۷ - همکاری و اشتراک مساعی با مأموران مربوط در امر بهداشت و تنظیم خانواده و مراقبت در تفهیم و اجرای دستورالعملهای آن.
- ۲۸ - نظارت کامل در بهره‌برداری و نگهداری و حفظ اماکن و تأسیساتی که بر اثر اجرای طرحهای عمرانی در سطح ده ایجاد شده است.
- ۲۹ - انجام دادن وظایف مذکور در مواد ۱ و ۶ و ۴۶ قانون آب و نحوه ملی شدن آن در محدوده دهات به نمایندگی از طرف وزارت نیرو تا زمانی‌که موجبات اجرای آن در دهات فراهم نگردیده است.
- ۳۰ - احداث و نگاهداری مساجد.
- ۳۱ - اهتمام در احداث و نگاهداری سرای ده برای برگزاری مجالس جشن و سرور ملی و عروسی‌ها.
تبصره - وزارت کشور می‌تواند در دهاتی که انجمن ده آمادگی کافی داشته باشد امر ثبت وقایع ولادت و فوت به نمایندگی سازمان ثبت احوال‌کشور و ثبت نام و توزیع کارت انتخابات و سایر اموری را که لازم بداند به انجمن واگذار نماید.
فصل پنجم - انتخاب دهبان
ماده ۲۸
دهبان به انتخاب انجمن و تأیید بخشدار و به حکم فرماندار منصوب می‌شود در تعیین و انتخاب دهبان افرادی که خدمت سپاهی انقلاب‌را انجام داده باشند به شرط تساوی شرایط حق تقدم خواهند داشت.
ماده۲۹
اشخاصی می‌توانند به سمت دهبان انتخاب شوند که واجد شرایط زیر باشند:
- ۱ - دارا بودن تابعیت ایران.
- ۲ - داشتن سواد خواندن و نوشتن.
- ۳ - سن آنها کمتر از بیست و دو و بیشتر از شصت سال نباشد.
- ۴ - عدم اشتهار به افساد اخلاق و عدم محرومیت از تمام یا بعض حقوق اجتماعی.
- ۵ - انجام خدمت وظیفه عمومی و یا معافیت دایم.
ماده ۳۰
دوره خدمت دهبان چهار سال و انتخاب مجدد او بلامانع است.
ماده ۳۱
دهبان در تمام اوقات سال باید ساکن ده بوده و اگر ضرورت ایجاب کند برای مدت کوتاهی مجبور به ترک محل شود مراتب را باید به‌اطلاع انجمن برساند. در غیاب دهبان یکی از مأموران یا سپاهیان مقیم ده به تعیین انجمن و تأیید بخشدار مسئول امور دهبانی خواهد بود.
ماده ۳۲
انجمن ده موظف است ظرف حداکثر سی روز از تاریخ تشکیل اولین جلسه نسبت به انتخاب دهبان بر طبق مقررات این قانون اقدام و‌پیشنهاد آن را به بخشداری ارسال کند.
تبصره - تا تعیین و شروع کار دهبان جدید انجام وظایف مقرر در این قانون به عهده دهبان قبلی خواهد بود.
ماده ۳۳
هرگاه انجمن نتواند ظرف حداکثر سی روز از تاریخ اولین جلسه نسبت به انتخاب و تعیین دهبان اقدام نمایند بخشدار موظف است ظرف‌پنج روز از تاریخ انقضای مدت سی روز مقرر در این ماده یک نفر از ساکنان حوزه بخش را که دوره خدمت سپاهی انقلاب را طی نموده باشد و در غیر‌این صورت یک نفر از ساکنان ده یا یکی از مأموران دولتی مقیم ده را به فرمانداری معرفی کند تا با ابلاغ فرماندار به کفالت دهبانی منصوب گردد. دوره‌تصدی کفیل دهبانی حداکثر شش ماه است و هرگاه ظرف این مدت باز هم انجمن قادر به انتخاب دهبان بر طبق مقررات این قانون نباشد انجمن منحل‌می‌گردد و تا انتخاب انجمن بعدی و تعیین دهبان کفیل دهبانی به کار خود ادامه خواهد داد.
ماده ۳۴
اگر دهبان از شغل خود مستعفی شود یا فوت نماید و یا این که به علل و جهات قانونی معزول و یا محجور گردد انجمن ده ضمن اعلام‌مراتب به بخشداری ظرف ۱۵ روز طبق مقررات این قانون نسبت به تعیین و معرفی دهبان جدید برای بقیه مدت اقدام خواهد نمود. در این مورد تا تعیین دهبان جدید رییس انجمن ده وظایف محول را بر عهده خواهد داشت.
ماده ۳۵
دهبان یا کفیل دهبانی در موارد زیر از شغل خود برکنار خواهد شد.
- ۱ - در صورت صدور کیفر خواست به علت ارتکاب جنایت عمدی یا جنحه‌های مذکور در ماده ۱۹ قانون مجازات عمومی.
- ۲ - حیف و میل یا تصرف غیر مجاز در اموال ده که وصول و یا نگهداری آن به عهده او است.
- ۳ - در صورتی که معلوم شود دهبان اساساً فاقد شرایط مندرج در ماده 29 بوده و یا این که بعد از انتخاب شرایط مذکور را از دست داده است.
تبصره - هرگاه از طرف انجمن ده یا ساکنان ده یا افراد دیگر و یا سازمانهای دولتی گزارشی در موارد مذکور در این ماده به بخشدار برسد بخشدار‌مکلف است حداکثر ظرف ده روز نظر خود را به انجمن ده اعلام دارد و اگر نظر بخشدار مورد تأیید انجمن ده قرار گیرد نظر مذکور اجرا می‌شود و در غیر‌این صورت بخشدار مراتب را به فرماندار باید اعلام کند و نظر فرماندار در این باره قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده ۳۶
مقرری دهبان از محل درآمد مذکور در ماده ۴۲ پرداخت خواهد شد میزان مقرری دهبان و نحوه پرداخت آن به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد‌بود که به اطلاع وزارت تعاون و امور روستاها به تصویب وزارت کشور برسد.
تبصره ۱ - به اشخاصی که با رعایت این قانون به کفالت دهبانی منصوب می‌شوند حق‌الزحمه‌ای که از پنجاه درصد مقرری دهبان آن - ده تجاوز نخواهد‌کرد پرداخت می‌شود.
تبصره ۲ - غیر از دهبان یا کفیل هیچ فردی نمی‌تواند به نام کارمند یا نویسنده و غیره مستمراً یا به عناوین دیگر از قبیل حق‌الزحمه و پاداش و غیره‌وجهی از انجمن دریافت دارد.
ماده ۳۷
دهبان دارای نشان مخصوص دهبانی است که شکل و خصوصیات آن به موجب آیین‌نامه‌ای که به تصویب وزارت کشور خواهد رسید‌تعیین خواهد شد.
ماده ۳۸
دهبان می‌تواند در جلسات انجمن ده حضور یابد ولی حق رأی ندارد.
ماده ۳۹
در صورت انحلال و یا پایان یافتن دوره انجمن دهبان تا پایان انتخاب انجمن ده و رسمیت یافتن و انتخاب دهبان جدید به خدمت محول‌ادامه خواهد داد.
فصل ششم - وظایف دهبان
ماده ۴۰
دهبان مجری کلیه مصوباتی است که از طرف انجمن ده در حدود مقررات این قانون به تصویب رسیده و قطعی شده باشد و علاوه بر آن‌وظایف زیر را بر عهده دارد:
- ۱ - به محض بروز بی‌نظمی و یا اطلاع از وقوع جنحه و جنایت در اسرع وقت مراتب را به نزدیکترین پاسگاه ژاندارمری و بخشداری اطلاع دهد و‌در کشف جرم و دستگیری متهم یا متهمین با مأموران انتظامی همکاری نماید.
- ۲ - اتخاذ تصمیم در امور مربوط به حفظ نظم در حدود قوانین و مقررات.
- ۳ - تهیه و نصب علایم راهنما و مشخصات ده با نظر انجمن ده و استفاده از راهنماییهای بخشدار.
- ۴ - همکاری با مأموران اجرای مقررات خدمت وظیفه عمومی برای اعزام مشمولین.
- ۵ - اجرای دستورهای اداری بخشدار در مسایل مربوط به ثبت احوال و خدمت وظیفه عمومی و آمار و همکاری با مأموران سازمانهای دولتی که‌به طور سیار و ثابت در ده انجام وظیفه می‌نمایند.
- ۶ - اجرای وظایف محول دستورهای مربوط به امور عمرانی روستاها و همکاری و معاضدت در پیشرفت امور شرکتهای تعاونی و روستایی.
طرحهای عمرانی ایجاد گردیده است.
- ۷ - مراقبت کامل در نگهداری و بهره‌برداری از تأسیساتی که بر اثر اجرای طرحهای عمرانی ایجاد گردیده است.
- ۸ - حفظ و اداره اموال و دارایی ده.
- ۹ - همکاری و ایجاد تسهیلات لازم در پیشرفت کار سپاهیان دانش و ترویج و آبادانی و بهداشت و سپاهیان انقلاب و هر نوع اقدام و کمک دیگری‌که برای پیشرفت فرهنگ بهداشت و کشاورزی ده ضروری است.
- ۱۰ - اجرای دستورهایی که از طرف سازمانهای دولتی و یا وابسته به دولت در حوزه ده در حدود قانون به وسیله بخشدار ابلاغ می‌گردد.
- ۱۱ - سعی در حل اختلافات بین ساکنین ده از طریق کدخدا منشی در صورتی که در ده خانه انصاف تشکیل نشده باشد.
- ۱۲ - اعلان فرامین و قوانین و تصمیمات و مقررات عمومی دولت که از طریق بخشداری برای اطلاع ساکنان ده ابلاغ می‌شود به وسایل مقتضی.
- ۱۳ - اعلام کشف آثار و اشیاء و مسکوکات عتیقه و نظایر آن به بخشداری و سایر مراجع مربوط و جلوگیری از هر گونه کاوشهای باستان‌شناسی‌غیر مجاز.
- ۱۴ - تهیه و ارسال گزارش حوادث و وقایع و سوانح فوق‌العاده به بخشداری با توضیحات کافی و به موقع.
- ۱۵ - ثبت اسامی ساکنان ده بر حسب خانوار در دفتر مربوط و ذکر تغییرات آن برابر راهنماییهای مأموران ثبت احوال و مرکز آمار ایران.
- ۱۶ - مراقبت در حفظ آثار باستانی با نظر سازمانهای مربوط.
- ۱۷ - توجه کامل در نگهداری تأسیسات آب، برق، مدرسه و تأسیسات بهداشتی و مراقبت در نظافت ده.
ماده ۴۱
دهبان مأمور اجرای مصوبات انجمن ده و مسئول اجرای دستورهایی است که از مراجع دولتی طبق قوانین و مقررات به او ابلاغ می‌شود.
فصل هفتم - امور مالی
ماده ۴۲
درآمد انجمن ده که از منابع ذیل تأمین خواهد شد باید به حساب مخصوص ده یا در صندوق موضوع ماده ۴۹ منظور گردد.
- ۱ - عوارضی که از هر هکتار سطح زیر کشت در حال تولید هر ده در هر سال از تولیدکنندگان هر ده بر اساس ضوابط زیر وصول می‌شود:
- الف - هر هکتار کشت آبی صیفی ۴۵ ریال.
- ب - هر هکتار کشت شتوی ۲۵ ریال.
- ج - هر هکتار کشت دیمی صیفی و شتوی ۱۵ ریال.
::د - هر هکتار کشت باغ میوه و باغ چای ۶۰ ریال.
- ه- هر هکتار کشت قلمستان دست کاشت ۱۵ ریال.
- ۲ - عوارضی که از تأسیسات تولیدی زراعت‌های بزرگ کشاورزی و مکانیزه همچنین تأسیسات تولیدی و صنعتی و معدنی که حوزه دهات کشور‌فعالیت دارند تحصیل می‌شود طبق آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد وزارت کشور و جلب نظر وزارتخانه‌های کشاورزی و منابع طبیعی و تعاون و امور‌روستاها و صنایع و معادن به تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین می‌رسد.
- ۳ - عوایدی که به طریق خودیاری اهالی ده برای اجرای برنامه‌های خاص عمرانی محلی در اختیار انجمن ده می‌گذارند.
- ۴ - کمکهایی که از محل اعتبارات سازمان برنامه و بودجه یا اعتبارات دولت برای جبران کمبود اعتبارات اداری و عمرانی محل در اختیار انجمن‌گذارده می‌شود.
- ۵ - عوارضی که با تصویب انجمن شهرستان از دکاکین و کسبه محل اخذ می‌شود.
- ۶ - هدایا و کمکهایی که برای امور عمرانی ده در اختیار انجمن قرار می‌گیرد.
تبصره ۱ - میزان عوارض هر مؤدی از طرف دهبان اعلام و به اطلاع انجمن ده خواهد رسید.
تبصره ۲ - در صورتی که در اثر عوامل جوی و طبیعی و آفت محصول ده کلاً یا بعضاً از بین برود با تأیید اداره کشاورزی محل عوارض موضوع بند‌یک اخذ نخواهد شد.
ماده ۴۳
میزان عوارض مذکور در ماده 42 درباره تأسیسات بزرگ تولیدی کشاورزی و صنعتی و معدنی که در حوزه دهات کشور فعالیت دارند و‌همچنین نحوه رسیدگی به اعتراضات مؤدی تابع آیین‌نامه‌ای می‌باشد که به پیشنهاد وزارت کشور و جلب نظر وزارتخانه‌های کشاورزی و منابع طبیعی و‌تعاون و امور روستاها و صنایع و معادن به تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین می‌رسد.
ماده ۴۴
هرگاه در دهات درآمدها کلاً یا جزائاً از طریق اجاره نقدی یا جنسی و یا توأماً حاصل گردد مستأجر موظف است سهمیه انجمن ده را با‌توجه به ماده ۴۲ از مال‌الاجاره به انجمن ده تسلیم نماید.
ماده ۴۵
هر یک از مؤدیان که در مورد درآمد خود معترض باشد پس از تودیع نصف عوارض تعیین شده اعتراض خود را به انجمن ده تسلیم‌می‌نماید و در صورتی که ظرف پانزده روز بین مؤدی و انجمن در تشخیص و میزان درآمد توافق حاصل نشده معترض می‌تواند اعتراض خود را به‌بخشدار تسلیم نماید و بخشدار یا نماینده او مکلف است اعتراض مذکور را به کمیسیونی مرکب از خود و نماینده انجمن شهرستان و نمایندگان‌وزارتخانه‌های کشاورزی و منابع طبیعی و تعاون و امور روستاها و یک نفر معتمد محل انتخاب بخشدار تسلیم نماید. کمیسیون تاریخ رسیدگی را به‌مؤدی و انجمن اطلاع خواهد داد که در جلسه شرکت نمایند ولی حاضر نشدن نماینده انجمن ده یا مؤدی مانع رسیدگی نخواهد بود و کمیسیون حداکثر‌ظرف یک ماه باید اعلام نظر نماید و نظریه مزبور قطعی و لازم‌الاجرا می‌باشد.
ماده ۴۶
هرگاه مؤدی از پرداخت عوارض در مدتی که انجمن ده تعیین می‌کند استنکاف نماید دهبان باید ضمن اعلام مراتب به انجمن ده ظرف ده‌روز امتناع مؤدی را به بخشداری گزارش دهد و بخشدار موظف است مطابق مقررات اجرایی وصول مالیاتهای مستقیم نسبت به وصول عوارض‌مستنکفین اقدام نماید.
ماده ۴۷
کلیه درآمدهای هر ده بر طبق بودجه‌ای که به تصویب انجمن ده می‌رسد پس از کسر هزینه‌های اداری و مقرری دهبان موضوع ماده ۳۶ و‌سهمیه انجمن شهرستان موضوع بند ۲ ماده ۶۲ قانون تشکیل انجمنهای شهرستان و استان باید با رعایت قوانین مربوط منحصراً به مصرف عمران و‌آبادانی همان ده برسد مگر در مواردی که طرحهای مشترک به وسیله چند ده (مانند ایجاد راههای روستایی و نظایر آن که مورد استفاده عموم قرار‌خواهد گرفت) تصویب و تأیید شده باشد.
ماده ۴۸
دهبان مسئول امور مالی انجمن ده می‌باشد و در حدود قانون و بودجه مصوب انجمن ده موظف است درآمدها را وصول و هزینه‌ها را‌پرداخت نماید اسناد هزینه باید به امضاء دهبان و ناظر مالی که از طرف انجمن انتخاب می‌شود برسد.
ماده ۴۹
دهبان مکلف است در صورت وجود بانک در ده یا دهات مجاور حساب مخصوصی به نام ده افتتاح نماید که برداشت از آن با دو امضاء‌دهبان و ناظر مالی منتخب انجمن خواهد بود. در صورتی که در ده و یا دهات مجاور شعبه بانک نباشد وجوه مزبور در صندوق مخصوص نگهداری و مراتب را به بخشدار اعلام نماید.
ماده ۵۰
دهبان مکلف است درآمدهای نقدی و وصولی را بلافاصله به حساب ده در بانک و یا صندوق مخصوص واریز نموده و مراتب را در دفتر‌مالی ده ثبت نماید و عواید جنسی را نیز در دفتر ثبت و در انبار مخصوص نگهداری کند مسئولیت حفاظت دارایی انجمن به عهده دهبان می‌باشد.
ماده ۵۱
بودجه سالانه ده که شامل پیش‌بینی درآمد و هزینه است به وسیله دهبان تهیه و پیشنهاد می‌گردد و پس از تصویب انجمن ده به موقع اجرا‌گذاشته می‌شود.
تبصره ۱ - سال مالی انجمن یک سال شمسی است که از اول فروردین ماه آغاز می‌شود به استثنای اولین سال تشکیل انجمن که ابتدای سال مالی‌تاریخ تشکیل انجمن خواهد بود.
تبصره ۲ - دهبان مکلف است تا ۱۵ بهمن ماه هر سال بودجه سال آینده ده را تنظیم و پیشنهاد نماید و انجمن ده باید حداکثر تا اول اسفند ماه آن را‌رسیدگی و تصویب نماید.
ماده ۵۲
انجمن ده موظف است همه‌ساله در نیمه دوم اسفند ماه بودجه برنامه سال آینده را به وسیله آگهی و یا وسایل مقتضی دیگر به اطلاع‌ساکنان ده برساند.
ماده ۵۳
استفاده از موجودی نقدی و جنسی متعلق به ده فقط پس از تصویب بودجه در حدود اعتبار مصوب مجاز است. تبصره - خرید و فروش هر گونه معامله باید با رعایت صرفه و صلاح انجام گیرد و اسناد مربوط به امضای دهبان و ناظر مالی انجمن ده برسد.
ماده ۵۴
دهبان موظف است حساب درآمد و هزینه هر سال مالی را تا آخر اردیبهشت سال بعد به انجمن ده تسلیم و انجمن مکلف است ظرف‌یک ماه به حساب مذکور رسیدگی نماید. تصویب حساب از طرف انجمن در حکم مفاصا حساب است. تبصره - دهبان باید حساب درآمد و هزینه سالیانه را پس از تصویب انجمن ده به نحو مقتضی به اطلاع ساکنان ده برساند.
ماده ۵۵
هر گونه برداشت غیر قانونی از وجوه و اموال انجمن ده در حکم خیانت در امانت خواهد بود.
فصل هشتم - مقررات عمومی
ماده ۵۶
جلسات انجمن ده علنی است و باید در وقت مقرر در محل معین تشکیل گردد.
ماده ۵۷
مصوبات انجمن ده باید بلافاصله به وسیله دهبان به بخشدار اعلام گردد و پس از تأکید بخشدار طبق مقررات این قانون قابل اجرا‌می‌باشد. در صورتی که ظرف ده روز از تاریخ وصول مصوبات انجمن نظر بخشدار اعلام نگردد تأیید شده تلقی می‌شود.
تبصره - نسبت به آن قسمت از مصوبات انجمن ده که مربوط به امور عمرانی باشد بخشدار نظر اداره تعاون و امور روستاها را جلب خواهد کرد.
ماده ۵۸
در مواردی که مصوبات انجمن مورد تأیید بخشدار نباشد بخشدار موضوع را با ذکر دلیل ظرف پنج روز از تاریخ وصول مصوبات انجمن به انجمن ده اعلام می‌دارد و هرگاه نظر بخشدار مورد قبول انجمن ده قرار نگیرد مراتب از طریق بخشداری به فرمانداری اعلام می‌گردد.
فرماندار چگونگی را در اولین جلسه انجمن شهرستان مطرح خواهد نمود. نظر انجمن شهرستان یا قائم‌مقام قانونی انجمن در این مورد قطعی لازم‌الاجرا است.
ماده ۵۹
بخشدار و مأموران وزارت تعاون و امور روستاها می‌توانند در صورت لزوم دفاتر و اسناد انجمن ده را بازدید و بازرسی نمایند بدون این‌که حق دخالت در وظایف مربوط به انجمن را داشته باشند.
ماده ۶۰
هرگاه یک یا چند نفر از اعضاء انجمن ده به نحوی از انحاء در انجام وظایف محول تعلل نمایند و یا موجبات اخلال در کار انجمن را‌فراهم سازند بخشدار به موضوع رسیدگی می‌نماید و در صورت تأیید موضوع را به فرماندار گزارش می‌دهد و فرماندار مراتب را با اعلام نظر خود در‌انجمن شهرستان و یا قائم‌مقام قانونی انجمن مطرح می‌نماید و در صورتی که انجمن شهرستان موافق با برکناری عضو یا اعضاء مذکور باشد اعضاء‌مزبور با رأی انجمن شهرستان برکنار می‌شوند و به جای عضو یا اعضاء برکنار شده بر طبق ماده ۶۱ این قانون عمل خواهد شد.
ماده ۶۱
به جای اعضایی که فوت شده یا به موجب مواد این قانون از عضویت انجمن مستعفی یا بر کنار می‌شوند از کسانی که بعد از حائزین‌اکثریت دارای رأی بیشتر بوده‌اند به ترتیب به جای آنان برای بقیه مدت به عضویت انجمن تعیین خواهند شد و بخشدار برای آنان اعتبارنامه صادر و‌مراتب را به فرماندار گزارش می‌نماید.
ماده ۶۲
هرگاه اکثریت اعضای انجمن ده در انجام وظایف محول به نحوی از انحاء تعلل نمایند و یا موجبات اخلال در کار انجمن را فراهم سازند‌و یا عدم صلاحیت آنان معلوم گردد بخشدار پس از رسیدگی در صورت تأیید موضوع را به فرماندار گزارش می‌دهد فرماندار مراتب را با اعلام نظر خود‌در انجمن شهرستان مطرح نموده و در صورت رأی موافق انجمن شهرستان یا قائم‌مقام قانونی انجمن شهرستان انجمن ده منحل می‌گردد فرماندار‌مکلف است ضمن اعلام انحلال انجمن ده دستور تجدید انتخابات انجمن ده را برای بقیه مدت به بخشدار صادر نموده و موضوع را به وزارت کشور و‌استانداری گزارش دهد و بخشدار نیز مکلف است فوراً نسبت به تجدید انتخابات اقدام نماید.
تبصره - هرگاه انجمن ده به جهاتی منحل گردد تا تشکیل انجمن جدید هیأتی مرکب از سه نفر که دو نفر معتمد محل به انتخاب بخشدار و حکم‌فرماندار و یک نفر به ترتیب تقدیم مدیر عامل شرکت تعاونی یا رییس خانه انصاف یا رییس دبستان یا یک نفر سپاهی انقلاب مقیم ده به معرفی بخشدار‌با حکم فرماندار قائم‌مقام انجمن ده خواهد بود.
ماده ۶۳
انجمن ده مکلف است پس از انقضای دوره قانونی یا انحلال کلیه سوابق را ضمن تنظیم صورت مجلس به رییس و منشی انجمن بعدی یا‌قائم‌مقام انجمن تحویل نماید.
ماده ۶۴
در صورتی که مقتضیاتی ایجاب نماید در پاره‌ای از امور عمومی و مشترک بین چند ده تصمیم واحدی اتخاذ گردد موضوع به وسیله‌بخشدار از طریق فرمانداری به انجمن شهرستان اعلام می‌گردد. انجمن شهرستان با جلب نظر انجمنهای محلی مربوط به مورد مشترک رسیدگی و اتخاذ‌تصمیم می‌نماید تصمیم متخذه برای هر یک از انجمنهای مربوط لازم‌الاجرا می‌باشد.
ماده ۶۵
برای دهاتی که در حوزه عمل یک شرکت سهامی زراعی قرار می‌گیرند انجمن واحدی به نام انجمن روستایی به جانشینی انجمنهای‌دهات حوزه شرکت مزبور برابر مقررات مربوط به انتخاب انجمن ده تشکیل خواهد شد در این مورد پس از اعلام وزارت تعاون و امور روستاها دایر به‌تشکیل شرکت سهامی زارعی وزارت کشور نسبت به انحلال انجمنهای دهات واقع در محدوده عمل شرکت سهامی زارعی و تشکیل انجمن واحد‌روستایی اقدام خواهند نمود.
تبصره - کلیه اموال و دارایی و تعهدات انجمنهای منحل شده طبق صورتجلسه به انجمن واحد روستایی موضوع این ماده تحویل و منتقل می‌شود‌و انجمن واحد روستایی کلیه وظایف و اختیارات انجمنهای ده را بر طبق مقررات مربوط نسبت به دهات واقع در حوزه عمل شرکت سهامی زراعی‌انجام خواهد داد.
ماده ۶۶
مأموران انتظامی مکلفند در انجام تکالیفی که طبق این قانون و یا قوانین و مقررات دیگر به عهده انجمن ده و دهبان و دهدار محول است‌همکاری و اشتراک مساعی نمایند.
ماده ۶۷
هرگاه دهی به شهر تبدیل گردد و شهرداری در آن تأسیس شود انجمن ده از تاریخ تشکیل شهرداری منحل خواهد شد و کلیه دارایی و‌اموال منقول و غیر منقول و تعهدات انجمن ده طبق صورت مجلسی به شهرداری منتقل خواهد گردید. یک نسخه صورت مجلس تحویل و تحول به بخشداری و دو نسخه از طریق فرمانداری به استانداری و وزارت کشور ارسال خواهد شد.
ماده ۶۸
به محض انتخاب شهردار، دهبان سمتی نخواهد داشت.
ماده ۶۹
وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی می‌توانند در هر ده که زمینی در اختیار داشته باشند با تصویب هیأت وزیران برای ایجاد تأسیسات عمرانی به اندازه مورد نیاز به طور رایگان در اختیار انجمن ده بگذارند.
ماده ۷۰
ماده ۹ قانون تقسیمات کشوری مصوب آبان ماه ۱۳۱۶ و قانون کدخدایی مصوب بیستم آذر ماه ۱۳۱۴ و لایحه قانون تشکیل انجمن های‌ده و اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات مصوب سال ۱۳۴۲ و سایر قوانین و مقررات که مغایر این قانون است لغو می‌شود.
ماده ۷۱
دستورالعملهای اجرایی این قانون را وزارت کشور تهیه و آن قسمت از دستورالعملهایی که با وظایف وزارت تعاون و امور روستاها و‌وزارت کشاورزی و منابع طبیعی ارتباط پیدا می‌کنند پس از کسب نظر وزارتخانه‌های مذکور از طرف وزارت کشور تهیه و به موقع اجرا گذارده می‌شود.
ماده ۷۲
دولت می تواند از تاریخ تصویب این قانون ظرف سه سال اصلاحاتی را که ضمن اجرای آن ضروری تشخیص دهد جهت تصویب به‌کمیسیونهای مربوط مجلسین تقدیم کند.
اصلاحاتی که به تصویب کمیسیونهای مذکور می‌رسد تا تقدیم لایحه نهایی به مجلسین و تعیین تکلیف آن از طرف مجلسین لازم‌الاجراء است.
قانون فوق مشتمل بر هفتاد و دو ماده و نوزده تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز شنبه ۱۳۵۳.۱۲.۱۷ در جلسه روز یکشنبه بیست و‌پنجم اسفند ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و سه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی