عهدنامه حکمیت منعقده بین دولت علیه ایران و جمهوری اتازونی
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری چهارم | تصمیم‌های مجلس | قوانین و قراردادهای بین‌المللی مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم |
قانون اجازه مبادله عهدنامه حکمیت بین دولت علیه ایران و جمهوری اتازونی - مصوب ۲ حوت ۱۳۰۰ شمسی
ماده واحده - مجلس شورای ملی به دولت اجازه می‌دهد عهدنامه حکمیت منعقده بین دولت علیه ایران و دولت جمهوری اتازونی مورخه هشتم‌ربیع‌الاول ۱۳۳۳ که مشتمل بر چهار ماده و منضم به این لایحه‌است مبادله نماید.
متن عهدنامه
چون اعلیحضرت همایونی پادشاه ایران و رییس جمهوری آمریکا به تشیید روابط ودادیه که اسباب اتحاد ایشان گردیده‌است مایل می‌باشند و نیز برای‌پیشرفت کار صلح اهتمامی دارند مصمم گردیده‌اند که برای این مقصود معاهده منعقد دارند و برای این کار نمایندگان خود را از این قرار معین داشته‌اند ازطرف اعلیحضرت همایونی پادشاه ایران جناب میرزا حسن خان وثوق‌الدوله وزیر امور خارجه آن دولت و از طرف رییس جمهوری اتازونی مسترچارلس ولز رسل وزیر مختار و ایلچی مخصوص آن دولت در دربار ایران مشارالیهما بعد از این که وکالت‌نامه‌های خود را مبادله کرده و شرایط صحت رادر آن یافتند فصول ذیل را مقرر داشتند:
ماده اول - طرفین متعاهدتین معظم تقبل می‌نمایند که کلیه اختلافات حاصله بین خود را از هر قبیل که باشد در صورتی که وسایل دیپلماتیکی به حل‌آنها موفق نگردد برای تحقیق و تهیه راپورت به کمیسیون بین‌المللی که به طریق مذکور در ماده بعد باید تشکیل شود رجوع نمایند و نیز متعهد می‌شونددر مدتی که کمیسیون مشغول تحقیق و تهیه راپورت است اعلان جنگ ننموده آغاز مخاصمت نکنند.
ماده دوم - کمیسیون بین‌المللی باید مرکب از پنج عضو باشد که به طریق ذیل انتخاب خواهند گردید هر یک از دولتین یک عضو از مملکت خود معین‌نموده و یک عضو نیز از مملکت ثالثی تعیین خواهد کرد عضو پنجم به موافقت مشترکه دولتین انتخاب خواهد شد مخارج کمیسیون را دولتین‌لدی‌الاقتضا به طور متساوی خواهند پرداخت کمیسیون بین‌الملل باید در ظرف چهار ماه پس از مبادله تصدیق‌نامه‌های این معاهده تشکیل شود و هر گاه‌به جهتی یکی از اعضاء کمیسیون از میان برود تکمیل اعضاء به طریق انتخاب اصلی به عمل خواهد آمد.
ماده سوم - در صورتی که طرفین متعاهدتین معظم نتوانند به طریق دیپلماتیکی حل اختلاف نمایند باید بلا تأخیر اختلاف مزبوره را برای تحقیق و تهیه‌راپورت به کمیسیون بین‌الملل رجوع نمایند کمیسیون بین‌الملل نیز می‌تواند متبادراً اقدام نماید و در این صورت باید به دولتین اطلاع داده و معاضدت‌آنها را در این تحقیقات درخواست کند.
راپرت کمیسیون بین‌الملل در ظرف یک سال پس از تاریخی که کمیسیون شروع تحقیقات خود را اعلام نموده‌است باید تهیه و تدارک شود مگر این که‌طرفین متعاهدتین معظم بالاتفاق مدت مزبوره را توسعه دهند.
راپورت مزبوره باید در سه نسخه تهیه شود یک نسخه از آن باید به هر یک از دولتین تقدیم گردیده و نسخه سیم را خود کمیسیون برای دفتر خویش‌حفظ خواهد نمود.
طرفین متعاهدتین به خویشتن حق می‌دهند که پس از تقدیم راپرت کمیسیون در مسئله مختلف‌فیها هر یک موافق نظریات شخصی خود رفتار نمایند.
ماده چهارم - این معاهده باید از طرف اعلیحضرت همایونی پادشاه ایران با تصویب مجلس ملی و از طرف رییس جمهوری اتازونی با موافقت وتصویب سنای آن مملکت تصدیق و امضاء شده تصدیق‌نامه‌های راجعه به آن هر چه زودتر مبادله گردد این معاهده بلافاصله پس از مبادله تصدیق‌نامه‌هااعتبار پیدا نموده تا مدت پنج سال به اعتبار خود باقی خواهد بود و بعد از انقضاء مدت پنج سال هر گاه یکی از طرفین متعاهدتین به طرف دیگر اعلام‌نماید که می‌خواهد به این معاهده خاتمه دهد از تاریخ این اعلام تا مدت دوازده ماه دیگر باز معاهده به اعتبار خود باقی خواهد بود تصدیقاً لماقیل‌نمایندگان این معاهده را امضاء نموده و به مهر خود ممهور ساختند.
در تهران در هشتم ماه ربیع‌الاول ۱۳۳۲ هجری مطابق با چهارم فوریه ۱۹۱۴ مسیحی در دو نسخه نوشته شد.
امضاء وثوق‌الدوله مهر وثوق‌الدوله
امضاء شارل ولزرسل مهر شارل ولزرسل