علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی/سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی
علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی/سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی
۱ فروردین ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت فرح پهلوی به مردم ایران از رادیو و تلویزیون به مردم ایران شادباش نوروزی گفتند. علیاحضرت در پیام خود فرمودند:[۱]
- سالی پر ثمر گذشت و ما با اراده خدمتی بیشتر و آرزوی روزهای بهتر، سال نو را پذیرا میشویم. تحویل سال نو برای ما ایرانیان همواره با امید دگرگونیهای تازه در زندگی شخصی و اجتماعی همراه است و نیز زمان تأملی است درباره آنچه که فراتر از زندگی روزمره برای یک انسان مطرح میشود. هنگام داوری رفتارهای گذشته است و تفکر درباره آینده مملکتمان، بچههایمان و خودمان.
- پنجاهمین سال سلطنت خاندان پهلوی فرصتی بود برای ارزیابی آنچه که انجام دادهبودیم و اینک زمان آن رسیدهاست که به آینده بیندیشیم و به کارهایی که باید انجام داد. کشوری داریم در حال رشد سریع اقتصادی و تحول اجتماعی و فرهنگی چشمگیر و ما نسل مسئولی در این دوران از تاریخ ایران هستیم. راه هموار است، اما نیازمند کوشش باز هم بیشتر هستیم. مسئولیتی که در کار خود میپذیریم و مشارکتی که در امور مملکتی میکنیم، ضامن پیشرفتهای آینده این سرزمین خواهدبود. اما پیشرفتهای مادی آنچنان که امروز شاهدش هستیم، نباید ما را از معنویت خود، که میراث فرهنگی ایران پشتوانه آن هست، غافل کند. در این دقایق از درگاه خداوند مسئلت میکنم که در این راه یار و مددکار ما باشد. در این لحظات برای شفای بیماران دعا میکنم و برای آنان که در غم عزیز از دست رفتهای هستند، صبر و بردباری طلب میکنم و به آنها که تنها نشستهاند، میاندیشم. امید من آن است که پایان غمها و تنهاییهایشان باشد. به فردای ایران، به برکت این خاک، به کوشش مردم این سرزمین، ایمان بیاوریم. دلهایتان شاد و نوروزتان مبارک باشد.
۱ فروردین ماه ۲۵۳۶ پس از نیمروز اول فروردین ماه، آیین سلام نوروزی در پیشگاه علیاحضرت شهبانو در کاخ نیاوران برگزار شد. همه ساله همسران شخصیتهای مملکتی در نخستین روز سال به پیشگاه شهبانو بار مییابند و سال نو را تهنیت میگویند. به روال همیشه کاخ جهاننما که بنای کهن صاحبقرانیه است و دفتر کار شاهنشاه نیز در آن قرار دارد، جای برگزاری آیین سلام نوروزی شهبانو است. همسران وزیران، بانوان ژنرالهای ارتش، بانوان سفیرهای خارجی در دربار شاهنشاهی، بانوان روستایی، دانشجویان ممتاز و خبرنگاران، فرتورنگاران و فیلمبردارانی که از آغاز شاهد سلام رسمی شهبانو بودند، سرافراز شدند که آخرین گروه تهنیتگویان سال نو باشند .[۲]
۱ فروردین ماه ۲۵۳۶ همه ساله شاهنشاه آریامهر، علیاحضرت شهبانو و والاحضرت همایون ولایتعهد، و والاحضرتها شاهپور علیرضا، شاهدخت فرحناز و شاهدخت لیلا پهلوی و سایر اعضای خاندان جلیل سلطنت برای گذراندن تعطیلات نوروز در جزیره کیش به سر میبرند. شاهنشاه آریامهر پس از برگزاری آیین سلام نوروز در روز نخست فروردین، علیاحضرت شهبانو در روز دوم فروردینماه و والاحضرت ولایتعهد و سایر والاحضرتها نیز در روز اول فروردین رهسپار کیش شدند. جزیره کیش در آبهای فیروزهای خلیج فارس به امر شاهنشاه با تأسیسات گوناگون که هم اکنون آماده بهرهبرداری میباشند یکی از مرکزهای توریستی کشور در خواهد آمد.
۳ فروردین ماه ۲۵۳۶ به پاس خدمات گرانبهای علیاحضرت شهبانوی ایران به مسائل بهزیستی و خصوصاً بهداشت و درمان کشور، با گرفتن پروانه از پیشگاه شهبانو، مرکز پزشکی که در تبریز بنیاد میشود، به نام مرکز پزشکی فرح پهلوی نامگذاری خواهدشد. این مرکز در زمینی به پهنه ۵۰۰ هزار مترمربع و شامل ۸۰۰ تختخواب و امکانات وسیعی میباشد و در وسط این مرکز، کلیه امکانات بیمارستانی، مانند رادیولوژی، لابراتوار و سایر امکانات آزمایشی اتاق عمل، فیزیوتراپی و سایر امکانات تشخیص قرار خواهدگرفت و مراکز متعددی به شرح ذیل در اطراف این قسمت مرکزی قرار خواهدگرفت که عبارتند از: بیمارستان عمومی، بیمارستان زنان، بیمارستان کودکان، انستیتوی توانبخشی، انستیتوی بیماریهای قلب و عروق، مرکز درمان سوختگیها، مرکز جامع روانی شامل تختخوابهای روانی، مرکز درمان بیماریهای مزمن، مرکز تحقیقات بهداشتی و درمانی، مرکز آموزش پزشکی و پیراپزشکی، مدرسه پرستاری خانه پزشکان و پرستاران، مرکز کنفرانسهای پزشکی و کتابخانه پزشکی مرکز. قرارداد این بیمارستان میان وزارت بهداری و بهزیستی و مهندسان مشاور ایرانی و امریکایی دستینه شده است و ساختمان نخستین بخشهای آن در سال ۲۵۳۷ شاهنشاهی آغاز خواهدشد و در پایان برنامه ششم به فرجام خواهدرسید.
۱۶ فروردین ماه ۲۵۳۶ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از ساختمان نوین وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و بخشهای گوناگون و دستگاههای مدرن کشاورزی نوین بازدید کردند. اعلیحضرتین از مرکز کاربرد کامپیوتر و سیستم انفورماتیک و ماهوارهای در کار کشاورزی و لابراتوار اطلاعات حاصل از تکنیکهای مختلف سنجش از راه دور نیز دیدار کردند. کار هنرمندان ایرانی، آذین سرسرای وزارت کشاورزی مورد توجه علیاحضرت شهبانو قرار گرفت.
۱۶ فروردین ماه ۲۵۳۶ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو ساعت ۱۶ و ۴۵ دقیقه به همراهی امیرعباس هویدا نخستوزیر، ژنرال آجودان شاهنشاه آریامهر و فرمانده گارد شاهنشاهی از سازمان انتقال خون بازدید کردند. دکتر فریدون علاء، مدیرعامل، و هموند شورای عالی و مدیران بخشهای گوناگون سازمان ملی انتقال خون ایران و قائم مقام رییس کل تشریفات شاهنشاهی از اعلیحضرتین پیشباز کردند.
۲۱ فروردین ماه ۲۵۳۶ از سوی دانشگاه پپرداین امریکا پیش از نیمروز در آیینی در کاخ نیاوران درجه دکترای افتخاری در حقوق به پیشگاه شاهنشاه آریامهر پیشکش شد. شاهنشاه آریامهر با ابراز سپاس، کرسی افتخاری و بورس تحصیلی این دانشگاه را که به نام علیاحضرت شهبانو است، پذیرفتند،
۲۳ فروردین ماه ۲۵۳۶ وزیر دربار بلژیک و همسرش در کاخ نیاوران به پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو باریافتند.
۲۹ فروردینماه ۲۵۳۶ گروه پژوهشگران و نویسندگان مرکز تحقیقات سازمان برگزارکننده آیین ملی بزرگداشت پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی در کاخ نیاوران به پیشگاه علیاحضرت شهبانو باریافتند. علیاحضرت فرح پهلوی پس از گفتگو با یکایک این گروه در سخنانی فرمودند:
- "خیلی خوشوقتم، از زحماتی که کشیدید اطلاع پیدا کردم، البته با تحقیقاتی که شده، واقعاً باید از زحمات شما قدردانی شود، چون برای یک جشن بزرگ ملی زحمت کشیدهاید و از طرف دیگر فرصت داده شده که تحقیقاتی شود و مطالبی در زمینههای مختلف نوشته شود. همان طور که میدانید، در ایران هر چه بیشتر باید مردم را به خواندن تشویق کنیم و به نویسندگان امکان بدهیم که راجع به مطالب مختلف بنویسند. موفقیتهایی که در زمینه تحقیقات و انتشارات آغاز شده، ادامه یابد. ایشان به هنگام گفتگو با اعضای گروه در خصوص تهیه و تدوین تاریخ معماری عصر پهلوی، اوامری صادر فرمودند و همچنین پس از گفتگو با یکی از نویسندگان در مورد فعالیت سپاهیان انقلاب، مقرر داشتند که مجموعهای از تجربیات سپاهیان انقلاب در روستاها به منظور بهرهگیری سپاهیان جانشین آنان فراهم شود."
۳۰ فروردین ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو نشست هیات امنای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در کاخ جوانان برگزار شد. باشندگان این نشست رییس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، وزیر فرهنگ و هنر، وزیر کشور، مشاور و رییس سازمان برنامه و بودجه، وزیر آموزش و پرورش، معاون کل وزارت دربار شاهنشاهی، مدیر عامل سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی و دیگر هموندان هیات امنا و رییس دفتر مخصوص شهبانو بودند. در این نشست گزارش و ترازنامههای سالهای ۲۵۳۴ و ۲۵۳۵ شاهنشاهی کانون و بودجه مالی ۲۵۳۶ شاهنشاهی از سوی یوسف خوش کیش مدیر بانک ملی ایران و خزانه دار کانون و گزارش کارهای انجام یافته کانون از سوی لیلی ارجمند مدیر عامل کانون به آگاهی رسید. ۱۳۵ کتابخانه ثابت با شمار ۷۶۹٬۰۲۵ هموند و ۹٬۴۸۱٬۵۳۰ مراجعه کننده و ۲۹ کتابخانه سیار به ۲۳۹۰ روستا برای ۲٬۳۹۰٬۸۲۲ تن کتاب رسانی میشود. در ۵۰ خانه فرهنگ روستایی کتابخانه برقرارشده است. ۱۴ کتابخانه سیار شهری به مدرسهها، بیمارستانها، مرکزهای رفاه خانواده، مرکزهای تربیتی شهرداری و سرای کودک بیش از ۴۸۸٬۵۰۰ کتاب رساندهاند. در سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی هفت فیلم و شش کتاب کانون برنده جایزههای بین المللی شدهاند.
بازدید علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از بندر عباس و جزیره هرمز
۳۱ فروردینماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در یک بازدید یک روزه از ده گردایه و مرکز آموزشی، فرهنگی و رفاهی در بندرعباس و جزیره هرمز دیدن کردند.[۳] در بازدید از جزیره هرمز، علیاحضرت شهبانو به میان مردم رفتند و با آنان گفتگو کردند. علیاحضرت شهبانو دستوراتی برای فراهم ساختن آب آشامیدنی برای ساکنین جزیره هرمز از راه لولهکشی آب ذخیره سد میناب از بندرعباس به این جزیره دادند. بر پایه دستورات اجرا شده علیاحضرت شهبانوی ایران بیش از ۶۶ میلیون ریال هزینه انجام ۲۰ پروژه مستقل و مکمل در جزیره هرمز گردیده که مدرسه راهنمایی با ۲۸۰۰ مترمربع زیربنا نمونهای از آن است. با دستورهایی که علیاحضرت شهبانو داده بودند با بهرهگیری از بودجه برنامههای عمرانی و بودجههای پرداختی از سوی دولت، ۶۶۶۷ مترمربع ساختمان بنا شده، ۱۶۶۵ متر دیوارسازی و سکوبندی شده و ۳۳۸۶ مترمربع پیرامون سازی شده است. شهبانو پس از گذشتن از خیابانهای جزیره هرمز با یک مینیبوس، از قلعه قدیمی پرتغالیها بازدید نمودند و در ساعت چهارده و بیست دقیقه به بندرعباس بازگشتند. علیاحضرت شهبانو پس از نیمروز از کتابخانه عمومی شهر بندرعباس دیدن کردند و نقشه جامع بندرعباس را ملاحظه فرمودند، سپس از مجتمع فرهنگی و آموزشی در برکههای قدیمی و مهدکودک شماره دو جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی و کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دیدن کردند. در این سفر، همایون جابری انصاری وزیر مسکن و شهرسازی، مهناز افخمی وزیر مشاور در امور زنان، منوچهر گنجی وزیر آموزش و پرورش و نیز دکتر نهاوندی رییس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و بانو نهاوندی و چند تن از بلندپایگان علیاحضرت شهبانو را همراهی کردند. شهبانو در فرودگاه بندرعباس پیش از اینکه رهسپار کیش شوند درباره وضع زلزلهزدگان پرسش فرمودند، استاندار هرمزگان به آگاهی علیاحضرت رسانید که در اجرای اوامر شاهنشاه آریامهر نوسازی مناطق آسیبدیده آغاز شده و این نوسازی با توجه به میزان فشردگی و نزدیکی روستاها و اجتماع روستاییان انجام میگیرد. علیاحضرت شهبانو به سرپرستان شیلات استان پرداختن به بهبود زندگی صیادان بومی و افزایش درآمد آنان را از راه پشتیبانی و کمکهای شرکتهای تعاونی یادآور شدند. در برابر دبیر حزب رستاخیز ملت ایران، علیاحضرت شهبانو پس از شنیدن گزارش دبیر حزب رستاخیز درباره مشارکت مردم در از میان برداشتن سختیها و دشواریهای شهر و منطقه زندگیشان ابراز خرسندی فرمودند و افزودند: "باید مردم توجیه شوند که حزب چه هست و برای چه تشکیل شده است و البته شریک کردن مردم در مسائل مربوط به خودشان بسیار مهم است." در برابر ردیف سرپرستان کشاورزی و چراگاهها و جنگلهای هرمزگان، علیاحضرت شهبانو فرمودند: "بندرعباس نسبت به چند سال قبل سبزتر شده است. برای جنگلکاری منطقه چه برنامهای اجرا میشود؟" سرپرست جنگلکاری به آگاهی علیاحضرت رسانید: "با تکثیر گیاهان بومی، جنگلکاری با تثبیت شنهای روان آغاز شده است." علیاحضرت شهبانو در میان سرپرستان شیلات با اشاره به اهمیت ایجاد سردخانه در منطقه فرمودند: "فعالیت شیلات در این منطقه اهمیت فوقالعادهای در بالا بردن سطح اقتصاد و درآمد مردم دارد و منظور از فعالیت شیلات در این منطقه فقط افزایش صادرات ماهی نیست، بلکه کمک به اقتصاد و درآمد مردم است."
۳ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ شاهدخت سیرین هورن و شاهدخت چولاب هورن، دختران پادشاه تایلند، در کاخ نیاوران به پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو باریافتند. در این دیدار والاحضرت ولیعهد، والاحضرت فرحناز پهلوی، بانو فریده دیبا، سفیر تایلند در دربار شاهنشاهی و همسرش و چند تن از همراهان والاحضرتها نیز بودند. دختران پادشاه تایلند ناهار را در پیشگاه اعلیحضرتین و والاحضرتها خوردند و برای بازدید از آثار تاریخی رهسپار شیراز شدند.
۳ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ کمیته اجرایی استان قاهره تصویب کرد که یکی از میدانهای بزرگ مصر واقع در منطقه شمال شرقی قاهره، به نام میدان شهبانو نامیده شود.
۳ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ دوازدهمین زایشگاه بنگاه حمایت مادران و نوزادان کشور که ۹۶ تختخواب دارد، از سوی سرکار علیه بانو فریده دیبا در بهبهان گشایش یافت. در آیین گشایش این زایشگاه، دکتر لوسا پیرنیا، مدیر عامل بنگاه حمایت مادران و نوزادان، با اشاره به گسترش خدمات درمانی در سطح کشور، چگونگی بنیاد این زایشگاه را به آگاهی رسانید و گفت که ساختمان زایشگاه بهبهان در زمینی به مساحت ۳۵۳۵ مترمربع در دو طبقه ساخته شده است، که ۲۱۰۳ مترمربع بناهای قدیمی آن از سوی نیکوکاری به نام یعقوب بهبهانی به بنگاه حمایت مادران و نوزادان واگذار شده، و کارهای ساختمانی و تجهیز این زایشگاه اخیراً به پایان رسیده است. سپس سرکار علیه بانو فریده دیبا از لوحه زایشگاه پرده برداشتند. در این آیین وزیر علوم و آموزش عالی، استاندار خوزستان و نماینده بهبهان در مجلس شورای ملی و هموندان شورای عالی و هیأت مدیره بنگاه حمایت مادران و نوزادان نیز بودند.
۴ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانوی ایران، نشستی با بودن چند تن از وزیران و سرپرستان سازمانهای بر پا کننده سال جهانی کودک و نیز رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو در کاخ نیاوران برگزار شد. به تصمیم مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سال ۱۹۷۹ « سال جهانی کودک » اعلام شده است و در هر کشور یک هیأت عالی در برگزاری آن نظارت دارد که ریاست عالیه کمیته ایرانی را علیاحضرت شهبانوی ایران پذیرفتهاند. در آغاز نشست علیاحضرت شهبانو فرمودند:
- امیدوارم برگزاری سال جهانی کودک فرصتی باشد برای آنکه کارهایی که در کشور ما در جهت بهبود وضع کودکان و نوجوانان انجام میشود، به نحو مطلوب ارائه شود و طرحهای دیگری هم به مرحله اجرا درآید. هدف این است که یک رشته کارهای اساسی در زمینه فرهنگ، آموزش و پرورش، بهداشت و قوانین برای کودکان و نوجوانان انجام گیرد و توجه افکار عمومی، به خصوص اولیا و مربیان، به اهمیت مقام کودک در جامعه جلب شود. بر اساس رهنمودها و اوامر شاهنشاه باید بر کارهای بنیادی و اساسی تأکید بیشتری شود و از کارهای نمایشی و تجملی اجتناب گردد. در هر صورت برنامهها باید با مشارکت و همکاری مردم باشد. به خصوص در کارهایی که مربوط به کودکان و نوجوانان است، باید روحیه همکاری خود آنان جلب شود و توقع بیجا ایجاد نگردد. فرصت مناسبی است که به ابتکار ایران برنامههایی در سطح جهانی برای ایجاد تفاهم بیشتر بین جوانان و نوجوانان جهان و آشنایی آنان به وضع کشورهای یکدیگر به مرحله اجرا درآید، زیرا این امر مسلماً در تحکیم مبانی صلح و تفاهم بینالمللی مؤثر خواهدبود.
۵ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو یک میهمانی عصرانه در پهنه کاخ نیاوران برگزار شد. عباس خلعتبری وزیر امور خارجه ، سفیران و نمایندگان سیاسی در دربار شاهنشاهی، پایوران وزارتخانههای دربار شاهنشاهی و امور خارجه با بانوانشان از باشندگان این میهمانی بودند.
۶ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ به دستور علیاحضرت شهبانو در تشکیلات و سازمان اداری تحقیقاتی و درمانی جمعیت ملی مبارزه با سرطان که زیر ریاست عالیه علیاحضرت شهبانو میباشد، بازنگری شد و اساسنامه نوین آن به تصویب علیاحضرت شهبانو رسید. بر پایه این اساسنامه، شمار هموندان شورای عالی هیأت مدیره جمعیت کاهش یافته و دستورهای نوینی در زمینه پیشگیری، درمان و پژوهش درباره سرطان اجرا خواهدشد. [۴]
۶ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ حضرت جان کرک، فرماندار استرالیا و بانو در کاخ نیاوران به پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و والاحضرت همایون ولایتعهد باریافتند.
۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانوی ایران نمایشگاه سال ۱۹۷۷ کتابهای آلمانی را در کتابخانه مرکزی پارک شهر گشودند و آنگاه از بخشهای گوناگون نمایشگاه بازدید فرمودند.
۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو میهمانی شامی به سرفرازی ورود حضرت کارلوس پرز، پرزیدنت ونزوئلا، در کاخ نیاوران بر پا شد.
۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو در پایان دیدارشان از مرکز رفاه خانواده فرحآباد پارک خزانه، در مصاحبهای با ابراز خرسندی از دیدارشان از این مرکز فرمودند:[۵]
- آمدن من به این پارک همیشه برای من موجب خوشوقتی است، برای اینکه از یاد نمیبرم که اینجا یک منطقه واقعاً عقبافتاده در شهر تهران بود و مردم در شرایط مشکل در گودها زندگی میکردند، ولی حالا خوشبختانه اینجا تبدیل به یک پارک زیبا شده است. دیدار از مراکز رفاه خانواده نیز همیشه برای من خوشوقتی است، برای اینکه فکر میکنم که اینگونه مراکز کار واقعاً بنیادی است و نتایج آن را ما در چند سال دیگر در اجتماع مملکت خودمان خواهیم دید. تاکنون از این نوع مراکز رفاه وابسته به سازمان ملی رفاه خانواده ۲۸ مرکز در تمام مملکت هست، ...
۱۱ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ به مناسبت دیدار رسمی کارلوس آندرس پرز، پرزیدنت ونزوئلا، از ایران، مجله «تولن-هوکار» چاپ ونزوئلا، در نوشتاری رسا با فرنام «زندگی دشوار یک شهبانو»، در بازگفت (نقل قول) از علیاحضرت شهبانو نوشت:
- "یک زن اخلاقاً مسئول است کار کند و مفید واقع شود، حتی اگر به پول احتیاج نداشته باشد. تبدیل شدن از یک فرد عادی به یک همسر، به یک مادر و به یک شهبانو، وظایف خطیری را ایجاب میکند."
نویسنده ونزوئلایی با اشاره به اینکه در تاریخ شاهنشاهی ایران علیاحضرت شهبانو نخستین بانویی هستند که فرنام شهبانو گرفتهاند، مینویسد: "علیاحضرت شهبانو در همه لحظات وظیفهشناسی نسبت به خانواده و کشورشان را به ثبوت رساندهاند. باید توجه داشت کار شهبانو تنها دریافت هدایا، گل و یا شرکت در آیین گشایش بیمارستانها نیست و هر کس چنین بپندارد، بیگمان دچار اشتباه شده است، زیرا فرنام شهبانو تکالیف بسیاری را در سوی ترقی و پیشرفت کشور در کارهای گوناگون اجتماعی ایجاب میکند، به همین روی علیاحضرت شهبانو هر روز وظایف و مسئولیتهای سنگینتری را به گردن میگیرند."
۱۱ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ چند تن از برجستهترین شرکتکنندگان در سمپوزیوم بینالمللی بیوشیمی در کاخ نیاوران به پیشگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی باریافتند. علیاحضرت شهبانو از یکایک دانشمندان درباره فعالیتهای پژوهشی و علمی آنان پرسشهایی فرمودند و پروفسور اچوا، برنده جایزه نوبل، پیشرفت تحقیقاتی درباره به بیوشیمی در ایران و فعالیتهای مرکز بینالمللی بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران را ستود. علیاحضرت شهبانو در این باریابی فرمودند:
- هدف ما توسعه تحقیقات و نیل به خودکفایی علمی در ایران است که برای دستیابی به این هدف باید به جلب مغزهای متفکر و متخصص و دانشمندان برجسته ایرانی و توسعه دانشگاهها و تقویت مراکز تحقیقاتی اقدام کرد که همه اینها مورد توجه و پشتیبانی خاص شاهنشاه و من است. توجه به دانشگاهها و تشویق دانشپژوهان تحقیقات از نظر آینده مملکت از مهمترین مسائل است.
بازدید شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و والاحضرت همایون ولیعهد از خراسان
۱۳ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی و والاحضرت همایون رضا پهلوی ولیعهد ایران پیش از نیمروز ۱۳ اردیبهشت ماه برای یک بازدید سه روزه از برنامههای عمرانی و پیشرفتهای استان خراسان با هواپیما به مشهد پرواز کردند. در این سفر امیر اسداله علم وزیر دربار شاهنشاهی، دکتر منوچهر اقبال رییس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، امیرقاسم معینی وزیر کشور، هوشنگ نهاوندوی رییس دفتر مخصوص اعلیحضرتین را همراهی نمودند. هواپیمای والاحضرت همایون ولیعهد در ساعت ۱۱ و پانزده دقیقه و هواپیمای شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و همراهان در ساعت ۱۱ و ۲۰ دقیقه در فرودگاه مشهد بر زمین نشست. در پای پلکان هواپیما عبدالعظیم ولیان نیابت تولیت آستان قدس رضوی و استاندار خراسان به اعلیحضرتین خوشآمد گفت. آنگاه فرمانده لشکر ۷۷ مشهد گزارش نظامی به آگاهی رساند و به سرافرازی ورود اعلیحضرتین و والاحضرت ولیعهد ۲۱ تیر توپ شلیک شد. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و والاحضرت همایون ولیعهد پس از پایان آیین نظامی و دیدن سان از گروهان تشریفاتی از برابر نمایندگان استان خراسان در سنا و مجلس شورای ملی، استادان دانشگاه فردوسی، مدیران کل، رییس ادارههای استان خراسان، هموندان جمعیتهای خیریه انجمنهای ملی و گروههای مردم گذشتند. در پیشاپیش پیشبازکنندگان ۱۷ دختر با ۱۷ سبدگل به نشانه ۱۷ اصل انقلاب شاه و ملت ورود اعلیحضرتین و والاحضرت ولایتعهد ایران را گلباران کردند. شاهنشاه پس از پرسش از اندازه بارندگی و و خرمن غله امسال و چراگاههای خراسان به سوی مرکز شهر مشهد روان شدند. از فرودگاه تا مرکز شهر مشهد هزاران تن از مردم مشهد ایستاده بودند و با ابراز شور و هیجان ورود اعلیحضرتین و والاحضرت ولیعهد را گرامی داشتند.[۶]
۱۵ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو، نمایشنامه « خاطرات و کابوسهای یک جامهدار از زندگی و قتل میرزا تقی خان فراهانی » در تأتر شهر به روی سِن آمد. علیاحضرت در آنتراکت دو پرده نمایشنامه، به میان تماشاگران که بیشتر هنرمندان و سرشناسان تأتر کشور بودند، رفتند و پس از گفتگو با چند تن از چهرههای سرشناس تاتر کشور، پیرامون فراهم ساختن وسایل و امکانات بیشتر برای گسترش و بهبود هنر تاتر مملکت، دستورهایی به وزیر فرهنگ و هنر دادند. در پایان نمایشنامه، بازیگران به پیشگاه علیاحضرت شهبانو باریافتند.
بازدید یک روزه علیاحضرت شهبانو از زنجان
۱۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو برای یک سفر یک روزه از تهران رهسپار زنجان شدند.[۷] سفر شهبانو فرح پهلوی به زنجان برای بازدید از پروژههای عمرانی و عملیات بازسازی گنبد مسجد سلطانیه انجام گرفت. در ورود به زنجان شهبانو در کاخ استانداری با نمایندگان مردم زنجان در مجلس سنا و مجلس شورای ملی به گفتگو نشستند. سپس رهسپار رختشویخانه کهن شهر که به یک موزه مردم شناسی دیگرگون شده بود شدند. معماری رختشویخانه جالب بود تاقهای ضربی، دوازده ستون، بیست و چهار پنجره و هواکش دیواری و نود هواکش سقفی داشت. پس از آن علیاحضرت شهبانو به دیدن کتابخانه سهروردی رفتند و سپس از سبزه میدان وارد بازار گردیدند. علیاحضرت شهبانو همچنین از کارخانههای کبریت سازی زنجان بازدید فرمودند. شهبانو فرح پهلوی در این سفر رهسپار سلطانیه شدند. در سلطانیه دو هزار تن از اهالی به استقبال آمده بودند سلطانیه در چهل کیلومتری زنجان قرار دارد. شهرک جدیدی در جنوب سلطانیه ساخته شده بود و قرار بود مردم به این شهرک جا به جا شوند. علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی قول دادند که این جا به جایی به بهترین راه انجام شود. علیاحضرت شهبانو از مسجد تاریخی سلطانیه، آرامگاه سلطان محمد خدابنده و بنای تاریخی آن گنبد دیدن فرمودند و سپس کتابخانه این شهر را که به نام شهابالدین سهروردی نامگذاری شده است، گشودند.
بازدید علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از استان مازندران ۲۰ - ۱۹ اردیبهشت ماه
۱۹ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو پس از نیم روز با پیشباز هوشنگ سمیعی استاندار مازندران و نمایندگان مردم در مجلس سنا و مجلس شورای ملی وارد فرودگاه « دشت ناز » در ۲۵ کیلومتری ساری شدند.[۸] علیاحضرت شهبانو به همراه سرکار علیه بانو فریده دیبا، معینی وزیر کشور، دکتر نهاوندی، و شماری از استادان دانشگاهها سفر خود را آغاز کردند. در صف پیشباز کنندگان نخست نمایندگان روحانیون ایستاده بودند سپس در برابر صف دانشگاهیان درباره وضع مسکن استادان پرسش فرمودند. در برابر صف قضات علیاحضرت شهبانو درباره دادگاهها و کادر قضایی استان پرسش نمودند. سپس علیاحضرت شهبانو از دبیر سازمان زنان استان مازندران درباره فعالیتهای این استان پرسیدند.
پس از نیمروز در آغاز سفر دو روزه به استان مازندران، علیاحضرت شهبانو در ساری از نخستین مرکز حمایت و راهنمایی کودک و خانواده دیدن فرمودند و دستور دادند که کمیتهای برای هماهنگی برنامههای آموزشی و فعالیتهای جنبشی مهدهای کودک ایجاد شود و همه سازمانهایی که مهد کودک بنیاد نهادهاند، برای جلوگیری از دوباره کاری و هدر رفتن بودجه گرد هم آیند و این هماهنگی را پدیدآورند.
۲۰ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو در شهر ساری کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را گشودند. سرپرستان کتابخانه ساری از علیاحضرت درخواست یک کتابخانه سیار روستایی کردند. علیاحضرت شهبانو دستور فرمودند کتابخانه سیار برای رساندن کتاب به روستاهای پراکنده مازندران با هزینه و همکاری دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فراهم گردد. علیاحضرت شهبانو همچنین فرمودند: "هفت هکتار اراضی مجاور کتابخانه که در اختیار ارتش است، برای ایجاد پارک عمومی شهر ساری، در اختیار شهرداری این شهر قرار گیرد. ساری از جمله شهرهای وسیعی است که دارای پارک عمومی شهر نیست."
علیاحضرت شهبانو درباره ساختن پلاژ برای مردم ساری نیز دستورهایی دادند. هنگام گفتگو درباره نیازها و دشواریهای همگانی شهر ساری به کمبود مسکن اشاره شد. شهبانو به مسئولین توصیه کردند:
- "به هنگام اجرای پروژههای آپارتمانسازی فواصل بیشتری بین بلوکهای ساختمانی در نظر بگیرند، تا آپارتمانها بر روی یکدیگر سایه نیندازند. مسئله کمی زمین به جای خود درست است، اما آپارتمانهای مسکونی نباید به لانه زنبور تبدیل شود."
علیاحضرت شهبانو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و کلیه سازمانهایی را که فعالیتهای ویژه کودکان و نوجوانان را انجام میدهند، به همکاری و گفتمان فراخواندند و فرمودند: "جوانان میتوانند از کودکی کتابخانههای کانون و سپس در خانههای جوانان اوقات خود را به مطالعه و فعالیتهای هنری و اجتماعی بگذرانند."
آنگاه علیاحضرت شهبانو به لیلی امیرارجمند، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دستور فرمودند: "فعالیتهای کتابخانهها را برای گروههای سنی طوری ادامه دهند که یک نوجوان بتواند بلافاصله پس از کانون جذب خانههای جوانان بشود و فاصلهای به دلیل شرایط سنی در فعالیتهای او به وجود نیاید."
پس از آن علیاحضرت شهبانو به خانه جوانان شیر و خورشید سرخ ساری و سپس به نمایشگاه پیشرفتهای دایمی استان مازندران در عصر پهلوی رفتند. علیاحضرت شهبانو تنه درختی از اسالم که ۵۲۰ ساله است را دستینه فرمودند. سپس علیاحضرت شهبانو به مرکز شبانه روزی جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی تشریففرما شدند. در این مرکز ۴۹ فرزند با استعداد که از سراسر کشور برگزیده شدهاند، شبانه روزی زندگی میکنند. علیاحضرت شهبانو پیش از پایان دادن به بازدید از این مرکز درباره ایجاد یک استخر برای دختران ساری در ساختمان شبانهروزی جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی با هزینه دفتر مخصوصشان دستورهایی دادند. علیاحضرت شهبانو دقایقی را در یکی از اتاقهای این مرکز در میان فرزندان این جمعیت گذراندند. این دختران که به دور شهبانو حلقه زده بودند، بیشتر دشواریهای زندگی خود را با علیاحضرت شهبانو در میان گزاردند.
علیاحضرت شهبانو سپس در میدان ۲۴ هزار متری بزرگ شهر ساری که دورادور آن را مردم پوشانده بودند، در میان هلهله و شور مردم از پیکره شاهنشاه آریامهر پرده برداری نمودند. آنگاه دانش آموزان مدرسههای ساری سرود سپاس را هم سدا خواندند. سفر دو روزه علیاحضرت شهبانو به استان مازندران پس از نیمروز پایان گرفت و علیاحضرت و همراهان به تهران بازگشتند.
۲۱ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو از مجموعه کارهای هوشنگ سیحون، نقاش و طراح معاصر ایران، در نگارخانه مهر شاه بازدید کردند. این مجموعه شامل سی تابلوی نمدی و پنجاه تابلوی آبرنگ بود. علیاحضرت دستور فرمودند: "برای تزئین وزارتخانهها و سالنهای بزرگ از کارهای نمدکاری استفاده شود."
۲۴ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو از نمایشگاه اکتشافات باستانشناسی در تپه رصدخانه مراغه دیدن فرمودند. کار بررسیها و کاوشهای باستانشناسی در تپه رصدخانه مراغه به دستور علیاحضرت شهبانو به دانشگاه آذرآبادگان واگذار گردیده است. علیاحضرت همچنین از نمایشگاه معماری جیمس استرلینگ، معمار نامی انگلیسی، در دانشگاه تهران دیدن فرمودند. در این نمایشگاه بیش از شصت کار از کارهای معماری جیمس استرلنیگ که در سراسر دنیا پراکنده است، گردآوری شده است. قرار است این معمار در ساختن یکی از موزههای بزرگ ایرانی که از سوی دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو ساخته میشود، همکاری کند.
۲۵ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو بانو اتینک هاوزن، ایرانشناس امریکایی، و گروه دوستداران موزه هنرهای زیبای بوستون را در کاخ نیاوران پذیرفتند.
۲۵ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ سومین نشست شورای شاهنشاهی آموزش، در پیشگاه علیاحضرت شهبانو برگزار شد. در این نشست آییننامه کار شورای شاهنشاهی بررسی و تصویب شد.
۲۸ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ اعلیحضرت همایون شاهنشاه و علیاحضرت شهبانو و والاحضرت همایون ولایتعهد، سالوادور دینو ناشر ایتالیایی و برادرش را در کاخ نیاوران پذیرفتند. در این باریابی سالوادور دینو نویسنده نسخههایی از کتاب «مأموریت برای وطنم» را که به زبان ایتالیایی برگردانده است به شهبانو و والاحضرت ولیعهد پیشکش نمود.
۲۸ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو نشست هموندان هیأت مدیره انجمن آرشیتکتهای ایران در کاخ نیاوران برگزار شد. علیاحضرت شهبانو پس از شنیدن گزارش رسایی درباره فعالیتهای یک ساله، تغییر و تصویب اساسنامه، گسترش انجمن در سطح وسیعتر و بنیاد انجمن آرشیتکتهای اسپهان وابسته به انجمن آرشیتکتهای ایران، فرمودند:
- انجمن آرشیتکتهای ایران باید از طریق تشکیل کنفرانسها، چاپ کتاب و مجلات، به طور جدی مسئولیت معرفی معماری را به عهده داشته باشد و ضمن هدایت معماران جوان و آگاه ساختن معماران شاغل، معماران باسابقه و قدیمی را احترام بگذارد، به طریقی که شناخت لازم را به آگاهی همگان برساند. برای مثال در انجام معماری سنتی، هدف اقتباس از نماهای قدیمی نیست، بلکه مسئله بررسی چگونگی عادتها و رسوم افراد و رعایت آن در معماری سنتی مطرح است که با در نظر گرفتن موارد اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی و توجیه اینکه فن معماری ضمن اینکه از هنر سرچشمه میگیرد، مسائل علمی و عملی را نیز در جنب خود دارد. انجمن آرشیتکتها باید در میان طبقات مختلف اجتماع از طریق آموزش اصول معماری با همکاری دستگاههای مسئول در بخش دانشگاهی، دولتی و خصوصی، ترتیبی بدهد که طرحهای اجرا شده که با فن معماری خوب ساخته شده است، ارزشیابی و از طریق ایجاد نمایشگاه و چاپ بروشورها، به همگان شناسانده شود. به این ترتیب از انجام کارهای اشتباهی که هر یک از دستگاهها در زمینه معماری انجام دادهاند، با کمک رسانههای گروهی و انتقادهای سازنده جلوگیری خواهدشد.
خرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
۱ خرداد ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو سرزده و بدون برنامه از پیش نهاده از فرودگاه مهرآباد تأسیسات و تجهیزات سازمان هواپیمایی کشوری بازدید فرمودند و دستوراتی در راستای گسترش و بهبود هر چه بیشتر امور فرودگاه مهرآباد دادند. در این بازدید، مهرداد پهلبد، وزیر فرهنگ و هنر – دکتر نهاوندی، رییس دفتر علیاحضرت شهبانو و همچنین مهدی حاج منیری، معاون وزارت جنگ و رییس سازمان هواپیمایی کشوری علیاحضرت شهبانو را همراهی میکردند. علیاحضرت شهبانو از ترمینال شماره ۴ بازدید فرمودند و درباره پروژه فضای سبز کنار باندها که رو به پایان است، پرسشهایی فرمودند که از سوی حاج منیری معاون وزارت جنگ و رییس سازمان هواپیمایی کشوری بدانها پاسخ داده شد. هنگام این بازدید، علیاحضرت شهبانو به میان مسافرین، پیشباز و پسوازکنندگان که در فرودگاه بود، رفتند و با آنان به گفتگو پرداختند.
۱ خرداد ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانوی ایران، جلسه شورای عالی جمعیت حمایت آسیبدیدگان از سوختگی در کاخ نیاوران برگزار شد.[۹] سرکار علیه بانو فریده دیبا – دکتر منوچهر اقبال، رئیس نظام پزشکی – وزیر مشاور و نایب نخست وزیر و وزیران بهداری و بهزیستی علوم و آموزش عالی، کار و امور اجتماعی – قائم مقام ریاست دانشگاه تهران و سایر هموندان شورا و نیز رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو از باشندگان این نشست بودند. در آغاز مدیرعامل جمعیت، گزارشی از فعالیتهای سالانه جمعیت و نیز دشواریها و سختیها در انجام کارها و راهحلهای آنها را به آگاهی رسانید. علیاحضرت فرمودند: "در بیمارستانهای موجود وزارت بهداری و بهزیستی و شیر و خورشید سرخ و دانشگاهها و هر جا که مقدور باشد، چند تختخواب به بیماران سوانح و سوختگی اختصاص یابد و جمعیت برای این کار کمکهای لازم را انجام دهد. جمعیت فعالیتهای آموزش و بازآموزی خود را توسعه دهد و برنامههایی برای آشناسازی دانشجویان پزشکی و دانشجویان رشتههای تخصصی پزشکی و همه پزشکان با سوانح ناشی از سوختگی ترتیب دهد. باید آمار دقیقی از سوانح ناشی از سوختگی و علل پیدایش آنها تهیه شود، تا بتوان بر اساس آن برنامهریزی دقیق و زمانی به عمل آورد. ضرورت دارد به وسیله وسایل ارتباط جمعی، اصولاً سطح آموزش و آگاهی عمومی در زمینه جلوگیری از بروز اینگونه سوانح و چگونگی مقابله با آن توسعه داده شود. نقش آموزشی جمعیت واجد اهمیت و اولویت کامل است و در این کار باید حتماً مشارکت همه مردم جلب شود."
۲ خردادماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو از پیکره محمد زکریای رازی، پزشک، شیمیدان و فیلسوف نامی ایرانی در پارک زکریای رازی، در شهر ری، زادگاه وی، پردهبرداری کردند و نخستین کلنگ ساختمان کتابخانه رازی را در همین پارک به زمین زدند. سرکار علیه بانو فریده دیبا علیاحضرت شهبانو را در این آیین همراهی میکردند. در این آیین پس از خوشامد شهردار پایتخت، دکتر منوچهر اقبال، رییس انجمن بزرگداشت چهرههای تاریخ پزشکی ایران، سخنانی در بزرگداشت این دانشمند ایرانی ایراد کرد. علیاحضرت شهبانو سپس از کاخ جوانان شهر ری بازدید فرموند و در اینجا گزارشی از پروژه نخستین ایجاد شبکه ارتباطی و بهسازی پیرامون آرامگاه اعلیحضرت رضاشاه کبیر و نیز پروژه جلوخان بازار تهران به عرض رسید.
۲ خردادماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانوی ایران نشست شورای عالی رفاه اجتماعی در کاخ نیاوران برگزار شد. در این نشست وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزیران بهداری، بهزیستی، کشور، علوم و آموزش عالی، مشاور در امور زنان، کار و امور اجتماعی آموزش و پرورش، مدیر عامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، معاون وزارت امور اقتصادی و دارایی و رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانوی ایران بودند. در این نشست گزارشها درباره هدفها و مشی اصلی برنامههای رفاهی و تأمین اجتماعی در برنامه ششم و گزارش درباره بنیاد مرکزهای فرهنگی و اجتماعی برای شهرهای کوچک و محلات شهرهای بزرگ تحت عنوان خانه شهر و گزارش مقدماتی مربوط به سیاست درمانی و پوشش بهداشتی کشور طی برنامه ششم به عرض رسید، که در هر مورد علیاحضرت شهبانو اوامر لازم صادر فرمودند.
۲ خردادماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو و سرکار علیه بانو فریده دیبا برای دیدن از پروژههای فرجامین و پیشرفتهای شهستان پهلوی به شهستان تشریف فرما شدند و از سوی مدیرعامل، هموندان مجمع عمومی، هیأت مدیره و مدیران کل شهستان پهلوی پیشباز گردیدند. علیاحضرت شهبانو و سرکار علیه بانو فریده دیبا به بازدید از ماکتها، نقشهها و پروژههای فرجامین (نهایی) شهستان پهلوی پرداختند. در این بازدید غلامرضا نیکپی، شهردار پایتخت و مهندس مشاور، به آگاهی رساند که هم اکنون بلوار ۷۶ متری شهستان پهلوی که شاهرگ این شهستان به شمار میرود، تعیین و برای پیاده کردن پروژه آماده شده است. این شاهراه در آینده جاده کرج را به جاده آبعلی پیوند خواهد داد. همچنین به آگاهی علیاحضرت رسید که کارهای ساختمانی یک گردایه بزرگ که یکی از پنج پروژه بزرگ دنیا به شمار میرود و از سوی بخش خصوصی ساخته میشود، در بخش غربی بزرگ راه شاهنشاهی به پهنه ۵۰۰ هزار مترمربع، از سه ماه پیش آغاز شده است. این بنا دربرگیرنده سه برج بزرگ ۳۳ اشکوبهای برای دفترها و یک ساختمان بزرگ برای زندگی و همچنین فروشگاهها و مغازههای بزرگ است. خیابانهای شرق و غرب شهستان و پروژه پارکهای دو سوی بزرگراه شاهنشاهی امسال ۲۵۳۶ شاهنشاهی پیاده خواهد شد. شهستان پهلوی یک مرکز جدید شهری در تهران است و کانون سازمان یافتهای از کارهای روزافزون دولتی بازرگانی و فرهنگی ایران در آن گرد خواهند آمد. قلب این پروژه عبارت است از یک ستون فقرات مرکزی برای امور بازرگانی، بانکداری، امور فرهنگی، مرکز مسکونی و سازمانهای دولتی که در سراسر درازای زمین از شمال به جنوب و در بالای خط متروی جدید دنباله مییابد. از چند ماه پیش خاکبرداری و هموارسازی بلوار مرکزی آن آغاز شده است و تپههای شرقی و غربی تا آنجا که شدنی است برای فضای سبز و خانهسازی به صورت طبیعی نگاه داشته میشود. علیاحضرت شهبانو پس از یک ساعت دیدار از پروژههای شهستان و پرسش در زمینه پروژههای گوناگون، شهستان پهلوی را ترک فرمودند.
۳ خرداد ماه ۲۵۳۶ به فراخوان شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو حضرت رییس جمهور ساحل عاج و بانو « هوفوئه بوانی » برای یک دیدار رسمی پنج روزه از ایران وارد تهران شدند. اعلیحضرتین از میهمانان ایران در فرودگاه مهرآباد پیشباز کردند. شامگاهان از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو میهمانی شامی در کاخ نیاوران برگزار شد.
۳ خردادماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو سومین نشست شورای عالی هماهنگی و نظارت بر توسعه مناطق ساحلی دریای خزر، در دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و با بودن قاسم معینی وزیر کشور، دکتر عبدالمجید مجیدی رییس سازمان برنامه و بودجه، منصور روحانی وزیر کشاورزی و منابع طبیعی و سرپرست وزارت تعاون و امور روستاها، همایون جابری انصاری وزیر مسکن و شهرسازی، ابراهیم فرح بخشیان وزیر راه و ترابری، کریم پاشا بهادری وزیر اطلاعات و جهانگردی، اسکندر فیروز معاون نخست وزیر و رییس سازمان حفاظت محیط زیست، هوشنگ سمیعی استاندار مازندران، استاندار گیلان و امیر هوشنگ امینی دبیرکل شورای عالی هماهنگی و نظارت بر توسعه مناطق ساحلی دریای خزر برگزار شد. در آغاز گزارشی از کارهای انجام شده برای پیاده کردن نقشههای جامع و هادی در کنارههای دریای خزر، پاک سازی محیط زیست، جلوگیری از میان رفتن و ویران شدن چشم اندازهای طبیعی و دشواریهای موجود از سوی وزیر کشور و دبیرکل شورا به آگاهی رسید.
آنگاه علیاحضرت شهبانو فرمودند: [۱۰]
- باید امکانات هر چه بیشتر برای دسترسی مردم با دریا فراهم شود و مجتمعهایی که در منطقه احداث شدهاند و یا خواهندشد، حتماً باید در کنار دریا دارای تأسیسات پلاژ باشند. دبیرخانه باید تقویت شود و دستگاه دولتی نیز در اجرای ضوابط شهرسازی و رعایت زیبایی منطقه باید برای سایرین نمونه و سرمشق باشد. دبیرخانه شورا باید احتیاجات رفاهی و بهداشتی و عمرانی را مطالعه کند و نظر منطقی و هماهنگ بدهد. ضوابط باید برای همه یکسان باشد و برای هیچ شخص یا دستگاه یا سازمانی نباید استثنا وجود داشته باشد.
- در ایران نقاط خوش آب و هوا و زیبا بسیار است، دستگاههای عمومی میتوانند اردوگاههای جهانگردی و مراکز استراحت کارمندان خود را در این نقاط نیز تأسیس کنند. به این ترتیب هم در نقاط دیگر کشور عمران و آبادی میشود و هم از انهدام اراضی کشاورزی شمال جلوگیری میگردد و هم بخش خصوصی تشویق خواهدشد که در آن نقاط به پیروی از سازمانهای عمومی سرمایهگذاری کند. تا ده روز دیگر در جلسه دیگری سایر طرحهای مربوط به سواحل دریای خزر بررسی و تصمیمات لازم اتخاذ میشود.
۷ خردادماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو به همراه سرکار علیه بانو فریده دیبا از بنیاد فرهنگی مدرسه کامینوتی در تهران بازدید کردند. این مدرسه پیشتر بیمارستان امریکاییها بود و علیاحضرت شهبانو در آن چشم به دنیا گشودند. علیاحضرت شهبانو پس از بازدید از اتاقی که در بیست و دوم مهرماه ۲۴۹۷ شاهنشاهی در آنجا زاده شدند و اکنون یکی از کلاسهای مدرسه کامینوتی است، دفتر یادبود این مدرسه را توشیح فرمودند و نوشتند: "آرزوی موفقیت برای تمام دانشآموزان و کارکنان و معلمین مدرسه کمینوتی را دارم."
بازدید علیاحضرت شهبانو از استان چهارمحال و بختیاری و لرستان
۸ خردادماه ۲۵۳۶ سفر پنج روزه علیاحضرت شهبانو به دو استان چهارمحال و بختیاری و لرستان برای بازدید از برنامههای عمرانی این دو استان آغاز گردید. [۱۱] در نخستین روز سفر، چند مرکز رفاهی و آموزشی در شهرکرد و روستاهای پیرامون مورد بازدید شهبانو قرار گرفت. نمایشگاه نمودارهای برنامههای عمرانی استان، زایشگاه بنگاه حمایت مادران و نوزادان در چالشتر، آموزشگاه زراعی شهبانو، مرکز سازمان زنان در شهرکرد و مهدکودک این سازمان، مدرسه عشایری، کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی، دیدنیهای قریه سامان برای بررسی بازسازی و نوسازی این اثر تاریخی، در نخستین روز سفر پنج روزه مورد بازدید علیاحضرت شهبانو قرار گرفت.
علیاحضرت شهبانو هنگام ورود به استان چهارمحال و بختیاری از گارد احترام سان دیدند و از برابر نمایندگان مردم چهارمحال و بختیاری در مجلس شورای ملی، رئیس دانشگاه اصفهان و رئیس دانشکده دامپروری شهرکرد، معاون استانداری، قضات، مدیران کل و رؤسای ادارات دولتی، اعضای سازمان زنان، اعضای انجمنهای شهر و شهرستان و استان و سایر مستقبلین عبور فرمودند و هنگام عبور از برابر صف استادان دانشگاه، از رئیس دانشگاه اصفهان در مورد وضع دانشکده دامپروری شهرکرد پرسش کردند. به آگاهی علیاحضرت رسید که نخستین گروه دانشجویان دانشکده دامپروری شهرکرد از اول سال تحصیلی ۳۷ – ۲۵۳۶ پذیرفته خواهندشد. علیاحضرت شهبانو فرمودند: "علاوه بر دانشکده دامپروری، در سطح پایینتر از دانشگاهی نیز باید آموزشگاهی تأسیس شود که در زمینه دامپروری و کشاورزی آموزشهای لازم را بدهد."
در برابر رده مدیران کل و رؤسای سازمانهای اداری، علیاحضرت شهبانو از مدیرکل کشاورزی و منابع طبیعی استان درباره چگونگی کشاورزی استان پرسش فرمودند. به آگاهی علیاحضرت رسید که استان چهارمحال و بختیاری از دیدگاه کشاورزی دارای تواناییهای فوقالعاده است، ولی در مناطق کوهستانی به کارگرفتن ماشینهای کشاورزی دشوار است.
علیاحضرت شهبانو پرسیدند: "در مورد قطع بیرویه درختان، به خصوص درختان گردو چه اقداماتی در استان شده است؟" پاسخ داده شد که رویهم رفته از بریدن درختان جلوگیری میشود. شهبانو فرمودند:
- "با اینکه استان از نظر کشاورزی استعداد زیادی دارد، ولی در گزارشهایی که برای من رسیده، تأکید گردیده است که علیرغم استعداد منطقه، حتی احتیاجات کشاورزی و مواد غذایی استان، مخصوصاً انواع سبزیها، از اصفهان تأمین میشود. در حالی که با توجه بیشتر به بخش کشاورزی و دامداری و آشنا کردن کشاورزان و روستاییان با اصول کشاورزی پیشرفته، میتوان چهارمحال را در این زمینه به خودکفایی رساند. باید کشاورزی متناسب با آب و هوای منطقه را احیا کرد. شنیدهام که قبلاً در این منطقه پنبه به عمل میآمده و درختهای تنومند گردوی منطقه را به منظور استفاده از چوب آنها قطع کردهاند. باید از قطع بیرویه درختها جلوگیری شود و جنگلها احیا گردد."
علیاحضرت شهبانو از برابر پیشبازکنندگان گذشتند و یک راست از فرودگاه با خودرو رهسپار زایشگاه حمایت مادران چالشتر وابسته به بنگاه حمایت مادران و نوزادان شدند. به دستور علیاحضرت شهبانو، دکتر عبدالمجید مجیدی، وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه از بیمارستان یکصد و پنجاه تختخوابی شهرکرد دیدن کرد تا افزایش تختهای این بیمارستان را که یکی از درخواستهای مردم بود بررسی نماید. علیاحضرت شهبانو پس از این بازدید، مبلغ ۳ میلیون ریال برای گسترش این بیمارستان را ویژه ساختند. پس از آن علیاحضرت شهبانو رهسپار شهر سامان، در ۱۴ کیلومتری شهرکرد، شدند و از آرامگاه دهقان سامانی، شاعر معاصر، دیدن کردند. امیرعباس هویدا نخست وزیر در این دیدار علیاحضرت را همراهی میکرد.
به هنگام دیدار علیاحضرت شهبانو از یک مدرسه عشایری در شهرکرد، شهبانو دستور فرمودند که ساختمانی مناسب با احتیاجات منطقه برای ایجاد مرکز آموزشی عشایر بنا گردد. در این دیدار یک دختر دانشآموز عشایری شهرکرد هدیهای به علیاحضرت شهبانو پیشکش نمود.
علیاحضرت شهبانو همچنین به هنگام بازدید از کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، امر به توسعه آن دادند و به دنبال صدور اوامر شهبانو، از بودجه ویژه منطقهای مبلغ دومیلیون و پانصدهزار ریال برای گسترش این کتابخانه اختصاص یافت.
علیاحضرت شهبانو پس از شنیدن گزارش هموندان انجمن شهر پیرامون مشکلات شهرکرد، دستور دادند: آقای هویدا مبلغ دهمیلیون ریال برای انجام برنامههای عمرانی شهرکرد در اختیار شهرداری و انجمن شهر قرار دهد. دشواری راههای روستایی و نارساییهایی که در این زمینه وجود دارد، در نمایشگاه برنامههای استان چهارمحال و بختیاری به آگاهی شهبانو رسید، علیاحضرت نیز در اجتماع نمایندگان مردم این استان مسائل مربوط به راههای روستایی را بررسی فرمودند و دستور دادند که اعتبار لازم برای رفع این تنگنا در اختیار استان قرار گیرد تا با خودیاری مردم راههای روستایی مورد نیاز ساخته شوند.
علیاحضرت شهبانو روز دوم به دیدار مردم زلزله زده ناغان رفتند و کلنگ آغاز ساختمان یکی از پنج شهرک برای زلزله زدگان را بر زمین زدند و قول دادند که خانهها هر چه زودتر بازسازی و خانههای مدرن ضد زلزله ساخته شوند.
سپس علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از بروجن بازدید فرمودند و رهسپار لرستان شدند و از خرم آباد بازدید فرمودند. علیاحضرت شهبانو در خرم آباد از مرکز پژوهشهای جذام وابسته به جمعیت کمک به جذامیان که در آنجا بیش از ۲۷ پزشک و پرستار کار میکردند، بازدید فرمودند. بیشتر بیماران جذامی از روستای کوچکی به نام نورآباد در ناحیه پیشکوه میآمدند. سپس علیاحضرت شهبانو از دره الشتر و دره تنگه علیا و سراب امیر بازدید کردند و از روستای سراب امیر به اردوگاه پیشاهنگی در ده کیلومتری خرم آباد با بیش از ۲۰۰۰ تن از دانش آموزان مدرسههای عشایری که در یک اردوی هفت روزه آموزشی گرد آمده بودند، پیوستند. روز آخر با دیدار از بروجرد و نوژیان در غرب خرم آباد به پایان رسید[۱۲]
پنجشنبه ۱۲ خردادماه ۲۵۳۶ علیاحضرت در پایان سفر پنج روزه خود به استانهای چهارمحال و بختیاری و لرستان، رهسپار بروجرد شدند و از شرکت سهامی زراعی شیروان بقعه امامزاده جعفر، مسجد سلطانی و پارک شهرداری دیدن کردند. سپس علیاحضرت دستاوردهای سفر پنج روزه خود را برای خبرنگاران روشن فرمودند. پس از نیمروز علیاحضرت شهبانو به تهران بازگشتند.
۴ خردادماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو با پرزیدنت ساحل عاج و بانو در کاخ نیاوران دیدار و گفتگو کردند.
۴ خردادماه ۲۵۳۶ رضا قطبی، دبیر کل بنیاد شهبانو فرح، و مجید رهنما، جمشید بهنام، احسان نراقی و داریوش شایگان، هموندان هیأت مدیره مرکز مطالعه تمدنها وابسته به بنیاد شهبانو فرح به پیشگاه علیاحضرت شهبانو باریافتند. در این باریابی، شهبانو با اشاره به اهمیت مطالعه فرهنگ کشورها و ملتهای گوناگون جهان و پیشگامی و رسالتی که کشور ما به علت موقعیت خاص خود میتواند در این زمینه داشته باشد، اوامری به هیأت مدیره این مرکز صادر فرمودند.
گشایش فروشگاه کوروش شعبه میدان خراسان
۵ خرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو یکی از فروشگاههای زنجیرهای کورش تهران را در میدان خراسان گشودند و از بخشهای گوناگون آن دیدن کردند. در آغاز شاهنشاه آریامهر از لوحه فروشگاه زنجیرهای کورش پردهبرداری کردند و آنگاه دپارتمانهای گوناگون فروشگاه مورد بازدید اعلیحضرتین قرار گرفت. در بخش خرید اجناس قسطی، شاهنشاه آریامهر فرمودند: "گزارشی از چگونگی اعطای وام با شرایط آسانتر به فروشگاههای تعاونی و فروشگاههای بزرگ تهیه شود تا این نوع فروشگاهها بتوانند با استفاده از این امکان، شرایط سهلتری را برای استفاده مردم از اجناس قسطی فراهم آورند."
۱۵ خرداد ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر، علیاحضرت شهبانو، والاحضرت همایون ولایتعهد و والاحضرت شاهدخت فرحناز پهلوی و به همراهی سرکار علیه بانو فریده دیبا، نخست وزیر، وزیر آموزش و پرورش و گروهی از سفیران کشورهای خارجی و بلندپایگان کشوری سازمان باله ملی ایران، بالههای «میس ژولی» و «جشن فارغالتحصیلی» را در تالار رودکی اجرا کرد.
۱۵ خرداد ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو نشست شورای عالی هماهنگی و نظارت بر توسعه مناطق ساحلی دریای خزر در کاخ نیاوران برگزار شد. باشندگان در این نشست چند تن از وزیران کابینه، استاندار گیلان، دبیرکل مرکز هماهنگی مطالعات محیط زیست، رییس دانشگاه گیلان، و دیگر همواندان شورا و رییس دفتر محصوص علیاحضرت شهبانو بودند. علیاحضرت شهبانو در شتاب بخشیدن در انجام برنامه و جلوگیری از آلودگی دریای خزر و پاکسازی محیط دستورهای رسایی دادند. در همین نشست پیشنهاد تشویق و مشارکت روستاییان و شهرنشینان شمال ایران برای پذیرایی جهانگردان و ویژه ساختن شماری اتاق با نان [۱۳] در فصلهای گوناگون بررسی شد و علیاحضرت شهبانو دستور دادند که در آغاز نمونهای از « اتاق با نان» در چند شهر شمال آغاز شود، به ویژه از راه انجمنهای ملی و کانونهای حزبی اهمیت این کار و کشیدن جهانگردان به ایران و بالارفتن درآمد روستاییان و اهمیت مشارکت مردم در بالابردن جهانگردی در شمال ایران به آنان آموخته شود.
بازدید علیاحضرت شهبانو از استان گیلان ۲۳ تا ۲۵ خرداد ماه
۲۳ خرداد ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو برای یک بازدید سه روزه از استان گیلان، به رشت تشریففرما شدند. پس از آیین پیشباز علیاحضرت شهبانو در فرودگاه رشت و پرسش و پاسخهای کوتاهی در برابر انبوه پیشبازکنندگان، از مسئولان اداری استان، علیاحضرت شهبانو درباره فراهم ساختن امکانات و تأسیسات بیشتر ورزشی دستورهایی دادند و دو میلیون و پانصدهزار ریال برای ساختمان بزرگترین گردایه ورزشی گیلان، استخر سرپوشیده و تکمیل تأسیسات ورزشی کنونی ویژه شد.
علیاحضرت شهبانو سپس از فرودگاه رهسپار بازدید از کارخانه گونیبافی شدند. رییس کارخانه پس از پیشباز از شهبانو، گزارش خود را به آگاهی رساند و گفت که این کارخانه به فرمان اعلیحضرت رضاشاه کبیر در سال ۲۴۹۳ شاهنشاهی آغاز به کار کرد و تا سال ۲۵۲۰ اداره امور کارخانه در دست بخش خصوصی بود و در سال ۲۵۳۰ شاهنشاهی [۱۳۱۰ کوچی تازی] وزارت اقتصاد این کارخانه را به سازمان گسترش واگذار کرد. شهبانو پس از شنیدن گزارش رئیس کارخانه و بازدید از بخشهای گوناگون آن، دستور به ساخت خانه فرهنگ رشت در پهنه بی درخت باغ کارخانه قدیمی گونیبافی رشت دادند. بدین سان باغ محتشم پارک عمومی مردم رشت دست نخورده میماند.
سهشنبه ۲۴ خردادماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو در دومین روز سفر به استان گیلان، از مهدکودک جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی دیدن نمودند و این مهدکودک را گشودند. علیاحضرت سپس از نقشه و طرح آموزشگاه آموزشیاری جمعیت که قرار است در زمین پیشکش شده باغ قیطریه در تهران ساخته شود، دیدن کردند. علیاحضرت شهبانو پس از بازدید از مهدکودک، به مرکز رفاه سازمان زنان تشریففرما شدند و پس از بازدید از قسمتهای مختلف این مرکز و نمایشگاه صنایع دستی که در این مرکز ترتیب یافته بود، به کتابخانه کودک لاهیجان تشریففرما شدند.
علیاحضرت شهبانو سپس رهسپار دیدار از آرامگاه شیخ زاهد گیلانی، استاد و مرشد شیخ صفیالدین اردبیلی، در ده شیخان، واقع در چند کیلومتری لاهیجان، شدند. این آرامگاه یکی از نفیسترین و جالبترین آثار معماری ایران است و بازسازی این بنا از چندی پیش آغاز شده است و ادامه دارد. علیاحضرت شهبانو آنگاه به محله استخر لاهیجان تشریففرما شدند و از پیکره شاهنشاه آریامهر پردهبرداری کردند. از دیگر جاهایی که مورد بازدید علیاحضرت شهبانو قرار گرفت، مرداب و بولوار قدیمی بندر پهلوی بود.
نشست انجمنهای ملی استان گیلان در پیشگاه شهبانو برگزار شد. شهبانو درباره از میان برداشتن دشواریهای کشاورزان و رسیدگی به نیازها و سختیهای آنان دستورهایی دادند.
چهارشنبه ۲۵ خردادماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو به هنگام ورود به ماسوله مورد استقبال فرماندار فومن واقع شدند. علیاحضرت شهبانو در شهرک ماسوله در ارتفاع ۱۱۶۰ متری از سطح دریا و در دامنه کوههای طوالش در میان روستاییان این شهرک وقت خود را گذراندند و به هنگام گذشتن از کوچههای باریک و قدیمی این شهرک، با صاحبان مغازهها در مورد وضع کارشان گفتگو کردند و مقرر داشتند درباره گسترش دامداری و صنایع ماشینی برنامههایی در این شهرک اجرا شود. علیاحضرت شهبانو آنگاه به دفتر پست ماسوله تشریففرما شدند و سپس از خانه انصاف و کتابخانه عمومی و از امامزاده عون بن محمد علی دیدن کردند.
۲۵ خرداد ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو ساعت ۱۷ و ۴۵ دقیقه پس از یک دیدار سه روزه از استان گیلان به تهران بازگشتند و در فرودگاه مهرآباد از سوی امیر عباس هویدا نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس سرای نظامی و ژنرال آجودان شاهنشاه آریامهر، رییس کل تشریفات شاهنشاهی فرمانده گارد شاهنشاهی و شماری از بلندپایگان کشوری و لشکری به پیشباز علیاحضرت آمده بودند. [۱۴]
۲۸ خردادماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو، دکتر گاردنر، رئیس دانشگاه یوتای امریکا، و بانو گاردنر را پذیرفتند.
۳۰ خردادماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو، در مدرسه رضا پهلوی آیین جشن پایان سال تحصیلی ۳۶ – ۳۵ برگزار شد. در مدرسه رضا پهلوی، والاحضرت همایون ولایتعهد در کلاس سوم دبیرستان، والاحضرت شاهپور علیرضا در کلاس پنجم دبستان، والاحضرت شاهدخت فرحناز در کلاس اول دبیرستان و والاحضرت شاهدخت لیلا پهلوی در کلاس اول دبستان درس میخوانند. اعلیحضرتین پس از ورود به مدرسه، از نمایشگاه نمونهای از کارهای ساخته شده توسط دانشآموزان، آزمایشگاه الکترونیک، نمایشگاه عکس، خوشنویسی و نمونهای از تکهدوزی شاگردان بازدید فرمودند. والاحضرتها و سایر همکلاسانشان کارنامهها و جوایز خود را از دست مبارک علیاحضرت شهبانو دریافت نمودند. در پایان مراسم والاحضرت ولیعهد در گفتگویی اعلام فرمودند:
- "به طور کلی امسال خیلی زود گذشت و واقعاً برای همه دوستان و خود من باعث تعجب بود که زمان به این سرعت میگذرد و به اصطلاح در یک چشم به هم زدن این مدت گذشت، ولی میتوانم بگویم که امسال از سالهای گذشته من نتیجه کارم خیلی بهتر بود و در ضمن با وجود بازدیدهای زیادی که با بچههای مدرسه داشتم، مانند بازدید از جزیره هرمز، نکات دیدنی و جالب زیادی را دیدیم که خیلی برای درس و معلومات عمومی ما مفید بود و مطالب زیادی آموختیم، چه در زمانی که در مدرسه بودم، چه در زمان تعطیلات، چون که در زمان تعطیلات هم یک سری بازدیدهایی خودم داشتم و به طور کلی کارهای زیادی هم در مدرسه انجام دادیم، مثلاً در کارگاه برق و بیشتر کارهای دستی و کارهای تولیدی، مثل ساختن دستگاههای مختلف برقی، رادیو، ترانزیستور و از این قبیل، و فعالیتهای ورزشی زیادی هم داشتیم و همان طور که همه دوستانم میدانند، در اوایل ماه آبان گذشته ما یک سری مسابقات فوتبال داشتیم و تیم فوتبال ما برنده شد و ما امسال سعی داشتیم که عنوان قهرمانی را حفظ کنیم، چون طبیعتاً تیمهای دیگر میخواهند این مقام را از ما بگیرند و فکر میکنم کار تیم ما مشکلتر بود، چون بایستی این مقام را نگه میداشتیم و امیدواریم که سال دیگری هم که سال آخرمان هست، و دوره سوم برگزاری مسابقات است، بتوانیم باز هم این مقام قهرمانی را کسب کنیم. انشاءالله بعدها در کلاسهای دیگر، کلاس برادرم، بتوانند تیم فوتبالی تشکیل دهند و شاید در ورزشهای دیگر نیز فعالیتی داشته باشند.
- چون معمولاً با اتوبوس یا هلیکوپتر به این بازدیدها میرویم، مثلاً در جزیره هرمز مجبور بودیم با هلیکوپتر به نقاط مختلف جزیره برویم، طبیعتاً مردم با دیدن این فعالیتها متوجه شدند که یک خبری هست و موقعی که با همشاگردیهایمان بعد از بازدید برمیگشتیم، در طول خیابان ما را دیدند و طبیعتاً عکسالعملشان خیلی با محبت و جالب بود و من خیلی خوشحالم از این بابت که مردم ایران چقدر به ما علاقه دارند. گاهی اوقات البته برخوردهایی داشتیم با مردم به صورتی که معمولاً در وهله اول نمیشناسند و خیلی طبیعی رفتار میکنند و موقعی که مرا میشناسند، میتوانم بگویم که خوشبختانه آن حالت هیجان به مردم دست نمیدهد. چند سال قبل مثلاً وقتی برای خرید به مغازهای میرفتم، که صفحه یا کتابی بخرم، وقتی که فروشندهها مرا میدیدند، خیلی به اصطلاح «هول میشدند» و تمام مردم جمع میشدند و صدا میزدند: "ولیعهد آمد"، ولی حالا خوشبختانه میتوانم بگویم که مردم خیلی آرامتر شدهاند و اگر هم مرا بشناسند، خیلی محبتآمیز و خیلی مهربان هستند. خیلی عادی رفتار میکنند و این چیزی است که من واقعاً ترجیح میدهم، چون دوست ندارم برای من استثنا قائل بشوند و دوست دارم مثل بقیه مردم ما من رفتار کنند، مخصوصاً وقتی که به صورت سادهای برای خرید میروم."
۳۱ خرداد ماه ۲۵۳۶ بانو « لاهید » همسر نخست وزیر آلبرتا ایالت غربی کانادا به پیشگاه علیاحضرت شهبانو در کاخ سعدآباد بار یافت.
تیر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
۶ تیر ماه ۲۵۳۶ در سفر کوتاه علیاحضرت شهبانو به دزفول، آقای علی قطب از نیکوکاران دزفول به پیشگاه علیاحضرت شهبانو در پایگاه وحدتی باریافت و سند ۲۶ میلیون متر مربع زمین را برای استفاده نیروی هوایی شاهنشاهی پیشکش کرد. تیمسار سرلشکر روحانی فرمانده پایگاه وحدتی نیز سرافرازی بودن را داشتند.
۷ تیر ماه ۲۵۳۶ پرزیدنت « سدار سنگور » پرزیدنت سنگال برای یک دیدار سه روزه وارد تهران شد و در فرودگاه مهرآباد از ایشان پیشباز نظامی و رسمی انجام گردید. و با علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در کاخ سعدآباد دیدار و گفتگو کرد. علیاحضرت شهبانو و پرزیدنت سنگور سپس در نشست « کمیته شهر فرح » شرکت کردند. در این نشست عبدالمجید مجیدی وزیر مشاور و رییس سازمان برنامه و بودجه، معاون وزارت امور خارجه و هموندان ایرانی کمیته شهر فرح و وزیر برنامه ریزی سنگال و سفیران دو کشور شرکت داشتند.
۸ تیر ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو پیش از نیمروز برای شرکت در نشست سالانه هیات امنای بنیاد اسپن راهی ایالات متحده شدند. در فرودگاه مهرآباد سرکار علیه بانو فریده دیبا، هویدا نخست وزیر، علم وزیر دربار شاهنشاهی، رییس مجلس شورای ملی، سفیران امریکا و فرانسه در دربار شاهنشاهی، قائم مقام رییس کل تشریفات شاهنشاهی و شماری از سران کشوری به پسواز علیاحضرت آمده بودند. علیاحضرت شهبانو در این سفر چندین سخنرانی خواهند فرمود و با پرزیدنت امریکا و بانو کارتر و گروهی از پایوران سیاسی، فرهنگی و اقتصادی امریکا دیدار خواهند داشت. در این سفر گنجی وزیر آموزش و پرورش، نهاوندی رییس دفتر مخصوص شهبانو، رییس بانک سرمایه گذاری ایران در اروپا و مشاور عالی دفتر مخصوص، معاون وزارت علوم و آموزش عالی و دبیر کل شورای عالی پژوهشهای علمی کشور، جمشید قرچه داغی عضو هیات امنای بنیاد شهبانو فرح و لیلی امیر ارجمند مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در رکاب علیاحضرت شهبانو هستند. [۱۵]
۱۸ تیر ماه ۲۵۳۶ با پیام علیاحضرت شهبانو، دیروز ششمین کنگره جهانی شیمی هتروسیکلیک در تالار فردوسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گشایش یافت. [۱۶]
امرداد ماه
۵ امرداد ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو مرکز رفاه خانواده چالوس را گشودند علیاحضرت شهبانو یک ساعت و نیم از تأسیسات مرکز رفاه خانواده چالوس دیدن فرمودند و با تشریف فرمایی علیاحضرت شهبانو این مرکز رسماً آغاز به کار کرد. علیاحضرت شهبانو در ساعت ده و نیم بامداد به مرکز رفاه خانواده چالوس تشریف فرما شدند. استاندار مازندران و مدیر عامل سازمان ملی رفاه خانواده ایران از علیاحضرت پیشباز کردند.
علیاحضرت شهبانو در میان ابراز احساسات پرشور هزاران نفر از مردم مازندران که در دو سوی جادهها و خیابانهای مسیر صف کشیده بودند با اتومبیل از نوشهر وارد چالوس شدند. علیاحضرت شهبانو پیش از تشریف فرمایی به مرکز رفاه خانواده در چالوس مسئولان سازمانهای اداری و اعضای هیأت مدیره مرکز رفاه خانواده چالوس را مورد مرحمت و تفقد قرار دادند. آنگاه علیاحضرت شهبانو از کلاسهای درس خیاطی، گلدوزی، موسیقی، نقاشی، فیلم برداری و کارگاههای دستی و فنی مرکز کودکان رفاه خانواده و بخش راهنمای بهداشت دیدن کردند. مرکز رفاه خانواده چالوس که در پیشگاه علیاحضرت شهبانو گشوده شد سی امین مرکز رفاه خانواده در کشور است. علیاحضرت شهبانو در جریان دیدار دیروز خود دستوراتی در گسترش برنامههای این مرکز صادر فرمودند. علیاحضرت شهبانو دستور فرمودند زمین دیوار به دیوار مرکز رفاه خانواده چالوس که در اختیار وزارت کشاورزی و عمران روستایی است به این مرکز واگذار شود تا وسایل رفاهی و ورزشی بیشتری برای کودکان فراهم آیند.
۸ امرداد ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو: ما سنتها را به خاطر خوشایند غربیها تغییر نمیدهیم. شبکه سراسری تلویزیون آلمان در برنامه دوم خود یک فیلم نیم ساعته از زندگی علیاحضرت شهبانو را همراه با مصاحبهای با معظم لها تحت عنوان « تأثیر یک تصویر » که از سوی جرج پارو وانانی تهیه شده است پخش کرد.[۱۷] پیش از نمایش این فیلم از آیین تاجگذاری اعلیحضرتین و والاحضرت ولایتعهد فیلمی نمایش داده شد که همراه با گفتاری از گوینده فیلم پخش شد.[۱۸] گوینده ضمن تشریح جزئیات آئین تاجگذاری گفت در تاریخ ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران علیاحضرت فرح پهلوی نخستین بانویی هستند که بدین ترتیب مورد تجلیل قرار میگیرند و همزمان لقب زیبای شهبانوی ایران را به خود اختصاص دادند. پارووآنانی سپس به بازدید چهارده روز خود در رکاب علیاحضرت شهبانو از مناطق گوناگون ایران اشاره کرده است و نخستین پرسش خود را درباره اهمیت تاجگذاری شهبانو پیش میکشد:...
معظم لها در پاسخ فرمودند: به نظر من انتخاب من از طرف همسرم به مقام شهبانو یک مقام خاص نبود بلکه ایشان قصد داشتند بدین ترتیب احترام خود را نسبت به کلیه زنان ایرانی آشکار سازند. بدین جهت من مفتخر و سعادتمند بودم و این نه برای خودم بلکه به خاطر کلیه زنان ایران بود که تا آن هنگام تقریباً هیچ نقشی در کشور ایفا نکرده بودند. اکنون من مسئولیت و وظایف بزرگتری به عهده دارم و خرسندم که در موقعیتی هستم که میتوانم به کشور و ملت خدمت کنم. ...
۲۶ امرداد ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی برای گشودن یازدهمین جشن هنر شیراز از تهران به شیراز پرواز کردند. پس از انجام آیین رسمی پیشباز در میان پرشورترین احساسات مردم شیراز، علیاحضرت شهبانو وارد شیراز شدند. آنگاه علیاحضرت از پایگاه ملی انتقال خون شیراز بازدید کردند و هنگام بازدید خون خود را اهدا کردند. دکتر علاء سرپرست سازمان ملی انتقال خون کشور در گزارشی به آگاهی علیاحضرت شهبانو رسانید که به زودی در مشهد و اهواز پایگاههای انتقال خون آغاز به کار خواهند کرد. پس از غروب آفتاب علیاحضرت شهبانو در آیین باشکوهی یازدهمین جشن هنر را گشودند. علیاحضرت شهبانو از چندین پروژه عمرانی و رفاهی شیراز، از مرکز رفاه و تربیت کارگران شیراز بازدید فرمودند و در این مرکز کارگران ورزشکار را مورد مهربانی خود قرار دادند.
سفر هشت روزه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به لهستان و چکسلواکی
۳۱ امرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پیش از نیمروز با بدرقه رسمی از فرودگاه مهرآباد سفر هشت روزه خود را به لهستان و چکسلواکی آغاز کردند. [۱۹]
شامگاهان از سوی رهبران کشور لهستان میهمانی به افتخار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در ورشو برگزار شد. بر سر میز شام، نخست ادوارد گیرک دبیر اول کمیته مرکزی حزب کارگر متحد لهستان بیاناتی ابراز داشت و ورود اعلیحضرتین را خوش آمد گفت. پس از بیانات دبیر اول کمیته مرکزی حزب کارگر لهستان شاهنشاه آریامهر سخنرانی فرمودند. [۲۰] ...
۱ شهریور ماه ۲۵۳۶ در دومین روز سفر رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از ورشو پایتخت لهستان رهسپار شهر « پُزنان » شدند. [۲۱]
۲ شهریور ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی هنگام ورود شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به همراه رییس جمهور لهستان در فرودگاه گدانسک ، آقای فیسبچ دبیر اول حزب این منطقه خوش آمد گفت و چند دختر و پسر پیشاهنگ دستههای گل به اعلیحضرتین پیشکش کردند. اعلیحضرتین پس از گذشتن از برابر پیشبازکنندگان سوار خودرو شدند. از فرودگاه تا مرکز شهر مردم گدانسک ایستاده بودند و ابراز شور و شادمانی میکردند. در جایی به نام دروازه طلایی « لانگ استریت » اعلیحضرتین از خودرو پیاده شدند و به میان مردم رفتند. اعلیحضرتین و رییس جمهور لهستان به ساحل رودخانه « موت لاوا » رفتند و با یک کشتی از تاسیسات جدید بندر گدانسک و کارگاههای کشتی سازی این شهر دیدن فرمودند. کشتی پس گذشتن از رودخانه موت لاوا وارد دریای بالتیک شد و سپس به گدانسک بازگشت. پس از آنکه شاهنشاه و شهبانو ساعتی بر روی رودخانه موت لاوا گردش کردند، شاهنشاه آریامهر از پالایشگاه بزرگ گدانسک بازدید کردند.
پس از نیمروز ۵ شنبه ۳ شهریور ماه آیین باشکوهی در دانشگاه بزرگ ورشو برگزار شد، که در آن آیین درجه دکترای افتخاری این دانشگاه در رشته حقوق به شاهنشاه آریامهر و درجه دکترای افتخاری در رشته فلسفه به علیاحضرت شهبانو تقدیم شد. دانشگاه بزرگ ورشو در سال ۱۸۱۷ تأسیس شد و دارای سابقه ۳۰۰ ساله است. این دانشگاه در حال حاضر دارای ۳۰ دانشکده میباشد که بیش از ۲۰ هزار دانشجو سرگرم تحصیل هستند. آقای بیرزانک رئیس دانشکده حقوق دانشگاه ورشو سخنانی ایراد کرد.
آنگاه در آیین ویژهای که به زبان لاتین انجام یافت، درجه دکترای افتخاری در رشته حقوق بینالملل به پیشگاه شاهنشاه آریامهر تقدیم شد. در این هنگام رهبر عالیقدر ایران سخنرانی ایراد فرمودند.سخنان شاهنشاه آریامهر در میان هلهله پرشور باشندگان در این آیین باشکوه پایان یافت و سپس رییس مرکز مطالعات خاورشناسی دانشگاه ورشو سخنانی ایراد کرد. پس از سخنان رییس مرکز مطالعات خاورشناسی دانشگاه ورشو در آیینی درجه دکترای افتخاری این دانشگاه در رشته فلسفه به پیشگاه علیاحضرت شهبانوی ایران تقدیم شد. علیاحضرت شهبانو در سخنرانی خود چنین ابراز داشتند:[۲۲]
- جناب رییس دانشگاه - برای من باعث افتخار و خوشحالی است که دانشگاه شما عنوان دکترای افتخاری را به من داده است. این عنوان تنها برای شخص من نیست و من آن را به عنوان افتخاری برای فرهنگ کشورم میدانم. در این موقعیت باشکوه از هر زمان دیگر بهتر است که به پدیده تاریخی لهستان، تصویری که این کشور از خود در جهان نشان داده و به ویژه فرهنگ آن که نمایانگر لهستان برای ما ایرانیان است اشاره کنم. ...
۴ شهریور ماه ۲۵۳۶ از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران میهمانی باشکوهی در ورشو به افتخار ادوارد گیرک دبیر اول کمیته مرکزی حزب متحد کارگران لهستان و همسرشان و یابلونسکی رییس شورای دولتی جمهوری لهستان و همسرشان در کاخ « بیلانو » برگزار شد. در این میهنانی شاهنشاه آریامهر در سخنانی فرمودند:[۲۳]
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو ساعاتی پس از نیمروز در میان پسواز رسمی رهبران و پایوران لهستان از شهر ورشو به سوی پایتخت چکسلواکی پرواز کردند.
نخستین دور گفتگوی رهبران ایران و چکسلواکی از پس ورود به قصر پراگ آغاز شد و شاهنشاه آریامهر و رییس جمهور چکسلواکی پانزده دقیقه خصوصی با یکدیگر گفتگو کردند. از سوی حضرت رئیس جمهوری سوسیالیستی چکسلواکی و بانو، میهمانی شامی به افتخار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در قصر پراگ برگزار شد. پیش از میهمانی شام از سوی رئیس جمهوری چکسلواکی عالیترین نشان کشور چکسلواکی به پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو تقدیم شد و متقابلاً شاهنشاه آریامهر نیز یکی از عالیترین نشانهای ایران را به حضرت رئیس جمهوری چکسلواکی پیشکش کردند. [۲۴]
دانشگاه بزرگ پراگ در روز ۵ شهریور ماه درجه دکترای افتخاری در رشته حقوق به شاهنشاه آریامهر و درجه دکترای افتخاری در رشته فلسفه را به علیاحضرت شهبانو تقدیم کرد. در مراسمی که به همین مناسبت در دانشگاه پراگ برگزار شد، حضرت رئیس جمهوری چکسلواکی و مقامات طراز اول سیاسی و دانشگاهی پراگ حضور داشتند. علیاحضرت شهبانو هنگام دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه پراگ، سخنرانی ایراد فرمودند:[۲۵]
- جناب آقای رئیس - امروز برای من افتخار بزرگی است که دانشگاه پراگ عنوان دکترای افتخاری را نصیب من میسازد. من اطمینان دارم که این نشان برجسته تنها به شخص من اختصاص ندارد، بلکه افتخاری نیز برای فرهنگ کشورم میباشد. افتخاری ارزشمند از یکی از مراکز کهن فرهنگ و علوم اروپا. دانشگاه کهن شما که سایههای مردان مشهوری مانند ژان هوس که مردی روشن بین و دلباخته حقیقت مانند متفکرین ما بوده بر آن پرتو افکنده است، در جریان تاریخ و در زمان حال یکی از مراکز فعال زندگی روشنفکرانه چکسلواکی که شهرت آن از مرزها فراتر رفته است میباشد.
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در چهارمین روز از دومین سفر رسمیشان به چکسلواکی، میهمان مردم شهر براتیسلاو پایتخت جمهوری اسلاوکی بودند. برنامه اعلیحضرتین در براتیسلاوا بازدید از شهر و سپس دیدار از یک مزرعه تعاون روستایی است. اعلیحضرتین امشب به پراگ بازمیگردند و فردا صبح با بدرقه رسمی کشور چکسلواکی را ترک میگویند.
۷ شهریور ماه سالروز قیام ملت اسلواکی علیه رژیم نازی بود. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به همراه حضرت رئیس جمهوری چکسلواکی و بانو به یک قصر قدیمی در براتیسلاوا تشریف فرما شدند. سفر رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به چکسلواکی در روز هشتم شهریور ماه پایان یافت و اعلیحضرتین در میان آیین باشکوه پسواز رسمی پراگ را ترک فرمودند.
۱۲ شهریور ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو از برنامههای نوین بخش شنیداری و دیداری مجموعه شهیاد آریامهر دیدن کردند. علیاحضرت شهبانو از سالن نمایش دیداری و شنیداری بازدید کردند که دارای ۱۵ تلویزیون مدار بسته و نمایانگر نقشه ایران، آبهای شاخاب پارس (خلیج فارس) و دریای مازندران است و بر روی آن مرکزهای تاریخی و مهم ایران برجسته دیده میشوند. علیاحضرت شهبانو سپس از برنامه ایران دیروز از برنامه «ایران شکوه زندگی » که سومین برنامه بخش دیداری و شنیداری است دیدن کردند. در پایان علیاحضرت شهبانو در ساختن مرکزی برای آموزش و تربیت نیروی انسانی نمایشگاهها و مرکزهای هنری دستورهایی دادند. آنگاه شهبانو فرمودند این مرکز آموزشی که در آغاز از تجربه کارشناسان خارجی بهره خواهد گرفت اما در آینده کشورمان را در زمینه برپایی موزهها و نمایشگاهها از کارشناسان خارجی بی نیاز میسازد. علیاحضرت شهبانو بر پایه آمار سه میلیون بازدید کننده از مجموعه شهیاد آریامهر فرمودند که این نشانهای از علاقه و گرایش مردم به تاریخ و فرهنگ کشور میباشد. مجموعه شهیاد آریامهر دربرگیرنده بخشهای دیداری و شنیداری ، موزه باستان شناسی و موزه ششم بهمن است.
۱۹ شهریور ماه ۲۵۳۶ با پیام علیاحضرت شهبانو بیست و ششمین کنگره پزشکی ایران در رامسر گشوده شد.[۲۶]
- ... شرکت گروهی از پزشکان و پژوهشگران و کارشناسان در این کنگره علمی و بهداشتی روشنگر اهمیتی است که به مقابله با اختلالات متابولیک برای حفظ و حراست نیروی انسانی در جوامع پیشرفته امروز داده میشود. امیدوارم با تبادل نظرهای این کنگره سهلترین و مؤثرترین راههای تشخیص و درمان و پیشگیری از بیماریهای مذکور ارائه گردد و توصیههایی که به صورت قطعنامه اعلام میگردد بتواند راهنمای مسئولین امر و پزشکان و بیماران در پیشبرد مقصود باشد.
۲۱ شهریور ماه ۲۵۳۶ امین اله حسین به پیشگاه علیاحضرت شهبانو باریافت. علیاحضرت شهبانو «امین الله حسین» آهنگساز ایرانی را به همراهی همسرش در کاخ سعدآباد پذیرفتند. در این باریابی آهنگساز ایرانی که سالها است در خارج از کشور زندگی میکند، نسخه دستنویس «سمفونی آریا» را به علیاحضرت شهبانو پیشکش کرد. «سمفونی آریا» در سال ۲۵۳۱ شاهنشاهی برابر با ۱۹۷۲ میلادی نوشته شد و تاکنون چندین بار در فرانسه نواخته شده است.
۲۳ شهریور ماه ۲۵۳۶ هیات رییسه فدراسیون ناشنوایان و چهل تن از قهرمانان ناشنوا که در سیزدهمین دوره مسابقههای جهانی ناشنوایان شرکت جسته بودند به پیشگاه علیاحضرت شهبانو در کاخ سعدآباد باریافتند. در این باریابی از پیشگاه علیاحضرت شهبانو درخواست شد که والاحضرت همایون ولایتعهد ریاست عالیه کمیته تشکیلاتی بازیهای ناشنوایان را که در تهران برگزار میشود، بپذیرند. علیاحضرت شهبانو پس از ابراز مهربانی به هیئت رئیسه و قهرمانان ناشنوا از اینکه این قهرمانان توانستهاند با امکانات موجود در سیزدهمین دوره بازیهای جهانی ناشنوایان مقام سوم را به دست آورند ابراز خشنودی و امیدواری کردند که قهرمانان ناشنوا با برخورداری از امکانات بیشتر به موفقیتهای بیشتری دست یابند و ورزشکاران ناشنوای دختر نیز در مسابقهها شرکت جویند.
۲۴ شهریور ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو از کارهای ساختمانی پارک جمشیدیه در دامنه کوههای البرز در کنار « کولک چال » دیدن فرمودند.[۲۷] هزینه پارک سازی از دفتر مخصوص علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران میشود. پارک جمشیدیه در هفتاد هزار متر مربع ساخته میشود. این پارک که به زودی ساختمان تاسیسات تفریحی آن به پایان خواهد رسید در اردیبهشت ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی گشایش خواهد یافت. علیاحضرت شهبانو پارک جمشیدیه را به مردم تهران پیشکش کردند. در پارک جمشیدیه به طبیعت گرایی و نگاهبانی از زیست بوم بسیار ارج نهاده شده است و با به کار بردن سنگهای رودخانه کنار پارک، پارک سازی کوهستانی بسیار طبیعی انجام یافته است. آب پارک که از چشمه سارهای بلندیهای دُور و بَر سرچشمه میگیرد بدون هرز رفتن دوباره برای پارک از پایین به بالا پمپاژ میشود. در پارک استخر، سالن اجتماعات و کتابخانه، آمفی تاتر در هوای آزاد با صندلیهای بتنی پیش ساخته جاسازی شده درون کوه، کافه تریا، گردایه بازی بچهها چون خیمه شب بازی، غارهای طبیعی، قفس پرندگان، مجموعه تندیسها، سرسره بازی و دیگر بازیهای کوهستانی ساخته شده است. بخش شمالی پارک به کولک چال میرسد. هوشنگ نهاوندی رییس دفتر مخصوص شهبانو، جواد شهرستانی شهردار پایتخت، فرمانده گارد جاویدان و چند تن از مدیران دفتر مخصوص در رکاب علیاحضرت شهبانو بودند.
بازدید علیاحضرت شهبانو از استان کهکیلویه بویر احمد و فرمانداری نورآباد ممسنی ۲۸ - ۲۶ شهریور ماه
۲۶ شهریور ماه ۲۵۳۶ سفر دو روزه علیاحضرت شهبانو به استان کهکیلویه بویر احمد و فرمانداری نورآباد ممسنی با ورود علیاحضرت شهبانو به یاسوج آغاز شد. استان کهگیلویه و بویراحمد سرزمینی که از روز ۶ دی ۲۵۳۵ شاهنشاهی استان نامیده میشود. علیاحضرت شهبانو پیش از نیمروز از تهران به شیراز پرواز کردند و سپس با هلیکوپتر در فرودگاه یاسوج فرود آمدند. در درازای این دو روز علیاحضرت شهبانو از بسیاری از مرکزهای بهداشتی و درمانی، رفاهی و آموزشی بازدید نمودند. در این سفر نخست وزیر، وزیر آموزش و پرورش و سرپرست وزارت علوم راه و ترابری و کشور و هیاتی از استادان دانشگاه علیاحضرت شهبانو را همراهی میکنند. [۲۸] سفر شهبانو به به یاسوج مرکز استان وارد شدند. علیاحضرت شهبانو پس از ورود به یاسوج بیمارستان ۷۵ تختخوابی شیر خورشید سرخ ایران را گشودند. به آگاهی شهبانو رسید که کادر بیمارستان یاسوج با همکاری پزشکان و پرستاران دانش آموخته دانشگاه پهلوی کامل است. شهبانو آنگاه از سازمانهای عمران شهری و از کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بازدید کردند. سپس از درمانگاه اورژانس کودکان و اردوگاه دانش آموزان عشایری دیدن فرمودند. تا سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی بیش از دویست مدرسه عشایری با پنج هزار دانش آموز در منطقه ساخته شده بود.
سپس علیاحضرت شهبانو برای دیدن خانه فرهنگ روستایی رهسپار تل خسرو شدند و از مهد کودک و نمایشگاه صنایع دستی دیدن کردند. نخستین سفر شهبانو فرح پهلوی به این استان به نیمه سالهای چهل بازمیگردد که گامهای نخستین پیشرفت و نوسازی پایان یافته بود. چهره شهر دیگرگون شده بود و ۹۶٪ کودکان به مدرسه میرفتند. علیاحضرت شهبانو سپس از راه یاسوج به سوی نورآباد ممسنی پرواز کردند. از سوی دفتر مخصوص شهبانو، برنامه ویژهای برای گردآوری نامههای مردم برپا شده بود و در ساختمان استانداری مردم عرایض خود را به دفتر شهبانو میدادند. در این زمان، شهرستان نورآباد (فارس) بیش از سی هزار نوآموز و بیش از هشت هزار دانش آموز داشت. علیاحضرت شهبانو در روز یکشنبه ۲۷ شهریور پس از خوردن ناهار در فرمانداری نورآباد ممسنی، در نشستی که با نخست وزیر و وزیر راه و رییس دانشگاه پهلوی شیراز برگزار شد، کمبودها و نارساییهای منطقه بررسی فرمودند. در درازای این سالها ۱۸ درمانگاه روستایی و خانه بهداشت، ۵ درمانگاه شهری، یک درمانگاه و اورژانس کودکان و بیمارستان شیر و خورشید و سه مرکز بهداشت ساخته شده بود. هم چنین ۱۴ خانه فرهنگ روستایی و ۲۱۸ کلاس پیکار با بیسوادی و ۸۶۳ دبستان و دبیرستان و آموزشگاههای گوناگون حرفهای و غیر حرفهای در استان کهکیلویه وجود داشت.
۲۸ شهریور ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پنجمین و بزرگترین نمایشگاه بین المللی تهران با بیش از ۴۳ کشور از پنج قاره جهان و با با شرکت ۳۰۰ واحد تولیدی، بازرگانی و خدماتی ایران از بخش دولتی و خصوصی گشایش یافت. اعلیحضرتین ساعت ۱۰ بامداد وارد نمایشگاه شدند. شاهپور غلامرضا پهلوی، دکتر جمشید آموزگار نخست وزیر، رؤسای مجلسین و چند تن از وزیران از اعلیحضرتین پیشباز کردند. همزمان با گشایش پنجمین نمایشگاه بینالمللی تهران، علیاحضرت شهبانو ریاست عالیه سازمان بینالمللی نمایشگاههای ایران پیامی به این مناسبت فرستادند. در پیام علیاحضرت شهبانو به موقع محکم اقتصادی و صنعتی ایران که ممالک دیگر را تشویق میکند برای عرضه کالاهای خود در نمایشگاههای کشورمان بر یکدیگر پیشی بگیرند، اشاره شده و برای نمایشگاه کنونی آرزوی توفیق گردیده است.
پس از ورود شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به جایگاه ویژه کاظم خسرو شاهی وزیر بازرگانی در گزارشی به آگاهی همایونی رساند: ... شاهنشاها، در پنجمین نمایشگاه بینالمللی تهران که نمایشگاهی پویا از نقطه نظر دستیابی به جنبههای کیفی توسعه تجارت و همکاریهای بینالمللی محسوب میشود، ۴۳ کشور شرکت دارند و همراه با ایران آخرین تولیدات صنعتی و جدیدترین روشهای ارائه خدمات بازرگانی را عرضه نمودهاند. استقبال کشورهای صنعتی جهان برای شرکت در این نمایشگاه، نشان دهنده ارزش و اعتباری است که ایران در پناه ثبات سیاسی در زمینه اقتصادی بدان دست یافته و نمایشگر اهمیت نقش این قبیل نمایشگاهها در توسعه روابط بازرگانی و همکاریهای بینالمللی از طریق نمایش پیشرفتهای صنعتی کشورها و برخورد نظرات و دیدهای شرکت کنندگان میباشد. اعلیحضرتین پس از افتتاح نمایشگاه از چند غرفه بازدید فرمودند. در مراسم گشایش چند تن از وزیران و گروهی از مقامات عالیرتبه و جمعی از مدیران و صاحبان صنایع و شخصیتهای بخش خصوصی شرکت داشتند.
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در دانشگاه تهران ۱ مهر ماه
۱ مهر ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران، مراسم آغاز چهل و چهارمین سال تحصیلی دانشگاه تهران در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی برگزار شد.[۲۹] به هنگام ورود اعلیحضرتین به پهنه دانشگاه، دکتر قاسم معتمدی رئیس دانشگاه تهران به همراه همسر خود خوشآمد گفتند و آموزگار نخست وزیر، شریف امامی رئیس مجلس سنا، ریاضی رئیس مجلس شورای ملی، دکتر اقبال، امیر عباس هویدا وزیر دربار شاهنشاهی، دکتر گنجی وزیر آموزش و پرورش و سرپرست وزارت علوم و آموزش عالی، دکتر شیخ الاسلام زاده وزیر بهداری و بهزیستی، داریوش همایون وزیر اطلاعات و جهانگردی، دکتر نهاوندی رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت، تیمسار ارتشبد ازهاری رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران، تیمسار سپهبد هاشمی نژاد ژنرال آجودان شاهنشاه آریامهر و شماری دیگر از بلندپایگان مملکتی از اعلیحضرتین پیشباز کردند و دو دانش آموخته ممتاز دسته گلهایی پیشکش نمودند. اعلیحضرتین از برابر صف پایوران و ورزشکاران و هنرمندان دانشگاه تهران گذشتند و در ورودی دانشکده ادبیات، کادر جدید دانشگاه به پیشگاه اعلیحضرتین شناسانده شدند. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو با چند تن از دانشجویان و کادر آموزشی و همچنین کادر جدید به گفتگو پرداختند و دفتر یادبود دانشکده را توشیح و نمودارهای تغییرات و دگرگونیهای دانشگاه را تماشا فرمودند. آنگاه اعلیحضرتین جامه استادی بر تن نمودند و در میان ابراز احساسات باشندگان و دانشگاهیان وارد تالار فردوسی شدند. سرود شاهنشاهی و سرود دانشگاه تهران نواخته شد و دکتر قاسم معتمدی رئیس دانشگاه تهران سخنانی ایراد کرد.
۲ مهر ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو بامداد امروز مانند همه مادران ایرانی، فرزندان خود را به مدرسه سپردند. شهبانو چند دقیقه قبل از ساعت ۸ به اتفاق والاحضرتها شاهپور علیرضا، شاهدخت فرحناز و شاهدخت لیلا به مدرسه رضا پهلوی رسیدند. علیاحضرت شهبانو پس آنکه زنگ مدرسه رضا پهلوی نواخته شد و بچهها به کلاس رفتند، در گفتگویی با خبرنگاران فرمودند که والاحضرت ولیعهد که امسال آخرین سال تحصیل در دبیرستان را پشت سر میگذارند، سال آینده برای ادامه تحصیل به دانشکده افسری خواهند رفت.[۳۰] والاحضرت ولیعهد درس را با فیزیک در سال چهارم دبیرستان در رشته علوم تجربی آغاز کردند. والاحضرت فرحناز نیز امروز کلاس را با درس فیزیک پشت سر نهادند. در مدرسه رضا پهلوی والاحضرت فرحناز در سال دوم دبیرستان علوم تجربی، والاحضرت علیرضا در سال اول راهنمایی، والاحضرت لیلا سال دوم دبستان هستند.
۲ مهر ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو آیین آغاز سال تحصیلی در دانشگاه فرح پهلوی برگزار شد. علیاحضرت شهبانو در این آیین فرمودند:[۳۱]
- با کمال خوشوقتی آغاز سال جدید تحصیلی دانشگاه فرح را اعلام مینمایم. کوششهای اعضای هیأت علمی کادر اداری و دانشجویان این دانشگاه در طی سال تحصیلی گذشته شایسته تقدیر و ستایش است. چرا که دانشگاه شما توانست در محیطی آرام و سرشار از تفاهم و احترام به دانش فعالیتهای آموزشی و تحقیقاتی خود را انجام دهد. من که همواره چه به علت مسئولیت و رسالتی که دارم و چه به عنوان یکی از فرزندان ایران اعتلای مقام و شخصیت زنان ایران را هدف کوششهای خود قرار دادهام، طبیعتاً به این دانشگاه دلبستگی خاص دارم.
علیاحضرت پس از پایان مراسم گشایش، از نمایشگاه نقاشی، طرح پارچه، طرحهای صنعتی بازدید فرمودند. دکتر فاطمی رئیس دانشگاه گزارشی از عملکرد و فعالیتهای دانشگاه به آگاهی رساند.
۳ مهر ماه ۲۵۳۶ بانو دکتر جانسون رییس سنای پاناما به پیشگاه علیاحضرت شهبانو در کاخ نیاوران باریافت.
۵ مهر ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو از گالری زند در نمایشگاه کوی نوبنیاد ونک دیدن فرمودند و آن را گشودند.
۱۱ مهر ماه ۲۵۳۶ با سخنان علیاحضرت شهبانو کنفرانس منطقهای شورای بینالمللی رفاه اجتماعی برای آسیا و غرب اقیانوس آرام در مجلس شورای ملی گشایش یافت. این کنفرانس که تا روز شانزدهم مهرماه برگزار خواهد بود، با همکاری کمیته ملی رفاه اجتماعی ایران وابسته به شورای بینالمللی موضوع نیروی انسانی در خدمت توسعه رفاه اجتماعی را مورد بررسی قرار میدهد. در نشست آغازین کنفرانس دکتر شیخالاسلام زاده وزیر بهداری و بهزیستی، خانم دکتر کوکب معارفی رئیس کمیته ملی رفاه اجتماعی ایران و چند تن از مقامات شورای بینالمللی رفاه اجتماعی سخنانی در زمینههای فعالیتهای این شورا و برنامههای کنفرانس بیان داشتند. علیاحضرت شهبانو به هنگام گشایش این کنفرانس فرمودند: [۳۲] منطقهای که اکثر شما نمایندگان آن هستید بی شبهه یکی از گاهوارههای اصلی تمدن بشری و دارای تمدن و فرهنگی کهن میباشد که با وجود نشیب و فرازهای بسیار اصالت و قدرت معنوی خود را حفظ کرده است. هم اکنون ممالک این منطقه، البته به شکلها و با آهنگهای مختلف که متأسفانه شاهد توسعه و تحول اقتصاد خود هستند که متأسفانه این توسعه گهگاه از عدم تعادلهای گوناگون بری نیست. در رویارویی با مسائل ناشی از رشد و توسعه نباید به این پدیده فقط از دیدگاه اقتصادی نگریست.
دکترای افتخاری دانشگاه پپرداین به علیاحضرت شهبانو
۱۸ مهر ماه ۲۵۳۶ درجه دکترای افتخاری دانشگاه پپرداین آمریکا در رشته علوم انسانی به پیشگاه علیاحضرت شهبانو تقدیم شد و به همین مناسبت یک کُرسی پژوهشی درباره فرهنگ و تمدن ایران و همچنین چند بورس تحصیلی به نام معظملها در دانشگاه پپرداین بنیاد نهاده شد.
در این آیین که در کاخ سعدآباد برگزار شد، آقای نوروول یانگ رئیس دانشگاه پیرداین به هنگام تقدیم این دکترا در سخنانی با سپاسگزاری از فرصتی که برای سفر به ایران در اختیار وی قرار گرفته به همکاری بیست ساله ایران و دانشگاه پپرداین اشاره کرد و گفت: تاکنون چند صد دانشجوی مستعد ایرانی در این دانشگاه مدارج تحصیلی را به پایان رساندهاند. جای بسیار خوشوقتی است که عنوان کنم همانطور که به آگاهی همایونی شاهنشاه آریامهر رسانیدهام، برای دانشگاه پپرداین افتخاری بس عظیم است که یک کُرسی دایمی برای تحصیلات عالی به نام و به افتخار علیاحضرت شهبانوی ایران دایر کرده است. کلمات جانبخش علیاحضرت در سفر اخیرشان به ایالات متحده آمریکا که در جانبداری از انسانهای محروم جهان ایراد شد، ما را سخت تحت تأثیر قرار داده که حکایت از عواطف انسانی قبال احترام معظملها دارد. دکتر یانگ در پایان ابراز داشت، دانشگاه پپرداین هیئت علمی خود را به ریاست ویلیام بانووسکی فرستاده است تا عالیترین درجه دکترای افتخاری در علوم انسانی را با احترامات لازم به پیشگاه علیاحضرت شهبانو پیشکش نماید.
آنگاه در آیینی درجه دکترای افتخاری در علوم انسانی به پیشگاه شهبانو تقدیم شد و علیاحضرت شهبانو شنل و شال گردن استادی را به تن کردند. علیاحضرت شهبانو در پایان این آیین از توجهات دانشگاه پپرداین سپاسگزاری کردند و فرمودند بزرگترین هدف ما گسترش هر چه بیشتر آموزش و پرورش است و برنامه تحقیقاتی که در دانشگاه پپرداین درباره فرهنگ و تمدن ایران آغاز شده است، خود نشاندهنده افزایش علاقه دانشمندان و محققین نسبت به فرهنگ و تمدن ایران و بطور کلی مطالعات انسانی است.
نخستین جشن فرهنگ مردم اسپهان در پیشگاه علیاحضرت شهبانو ۲۶ - ۲۰ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
۲۰ مهر ماه ۲۵۳۶ جشن فرهنگ مردم در پیشگاه علیاحضرت شهبانو در اسپهان گشایش یافت.[۳۳] علیاحضرت شهبانو پیش از نیم روز به همراه والاحضرت منیژه پهلوی و سرکار علیه بانو فریده دیبا، نخست وزیر، وزیر فرهنگ و هنر، وزیر کشور، رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و چند تن از پایوران به اسپهان پرواز کردند. در فرودگاه اسپهان آیین پیشباز رسمی انجام شد و سپس علیاحضرت شهبانو رهسپار کاخ جوانان اسپهان شدند و از بخشهای گوناگون نمایشگاه صنایع دستی سازمان صنایع دستی (دست سازه) ایران دیدن کردند و هنگام بازدید فرمودند:
- مردم باید تشویق بشوند تا از فرآوردههای صنایع دستی استفاده کنند. هر قدر این صنایع بیشتر باشد قیمت آن پایینتر میآید. شهبانو هم چنین به وزیر اطلاعات و جهانگردی دستور فرمودند که برای میهمانسراها و هتلهای جهانگردی از این نوع فرآوردههای دستی استفاده بشود. سپس شهبانو جوایز بهترین صنعتگران سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی را در ۵ رشته به آنان دادند. علیاحضرت شهبانو هنگام بازدید از نمایشگاه به آقای پهلبد فرمودند، اینکه فکر میکردیم در زمینه چرم سوخته استادکار نداریم، اشتباه بود. خبر یافتم که در اصفهان سه استادکار چرم سوخته وجود دارد. منتهی به سنی رسیدهاند که شاگردها باید برای فرا گرفتن این فن به خانه استاد بروند. این کار را انجام دهید.
در کاخ جوانان، برنامهای از مجموعه جشنواره تاتر اصفهان در پیشگاه علیاحضرت شهبانو اجرا شد. در پایان مراسم برندگان سومین و چهارمین جشنواره تاتر کاخ جوانان اسپهان که کار آنها مورد تأیید هیئت داوران قرار گرفته بود، جوایز و دیپلمهای افتخار خود را از دست علیاحضرت شهبانو دریافت داشتند.
شب هنگام در میدان نقش جهان اسپهان علیاحضرت شهبانو جشن فرهنگ مردم را که برای نخستین بار برگزار میگردد گشودند. علیاحضرت ابراز امیدواری کردند که در سالهای آینده گروههای بیشتری از مردم شاهد هنرنمایی هنرمندان نقاط مختلف ایران در جشن فرهنگ مردم باشند.
در میدان نقش جهان، پس از ورود شهبانو به جایگاه برگزاری جشن، دبیر جشن فرهنگ مردم گزارشی به آگاهی رساند و سپس نخستین جشن فرهنگ مردم با مدیحهسرایی آغاز شد و سپس گروهی از طبقکشها از برابر جایگاه مخصوص گذشتند. در این طبقها انواع سبزیجات، میوهها و خشکبار به شیوه دیرینه به تماشای باشندگان گزارده شده بود. نمونههایی از دست افشانیهای محلی و آیینهای سُنّتی از برنامههای دیگر این جشن بود. مردم خراسان، سیستان و بلوچستان و ترکمن صحرا و بویراحمد و فارس نیز نمونههایی از هنر بومی خود را به نمایش گزاردند. در این جشن نمایشهای میدانی سُنّتی چون بارگیری، پهلوانی، خیمهشببازی و پردهداری و دیگر نمایشهای میدانی به تماشا گزارده شد. در پایان برنامه علیاحضرت شهبانو به غرفههای میدان شاه اسپهان تشریففرما شدند و با مغازهداران به گفتگو پرداختند. علیاحضرت شهبانو شام را در قهوهخانه خسروآقا خوردند.
علیاحضرت شهبانو در دومین روز جشن فرهنگ مردم، از خانه حقیقی که مورد استفاده دانشگاه فارابی میباشد و یکی از خانههای قدیمی و زیبای اسپهان است و در دل بافت شهر قدیمی اصفهان قرار دارد، دیدن کردند. علیاحضرت شهبانو در این مرکز علمی و آموزشی، همایش سخنرانی و گفتگو درباره فرهنگ مردم ایران را در دانشگاه فارابی گشودند. علیاحضرت شهبانو درنمایشگاه صنایع دستی ایران در اسپهان جایزههای بهترین صنعتگران سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی را در پنج رشته چادرشب ابریشمی قاسم آباد گیلان، شیشه دست ساز فارس، نقره ملیله زنجان، پارچه ابریشم کلاغه اسکوی آذربایجان شرقی و هم چنین قلمکار اسپهان به برندگان دادند.
جشن فرهنگ مردم، ۲۶ مهر ماه در اسپهان پایان گرفت. علیاحضرت شهبانو که برای شرکت در آیین گشایش نخستین جشن فرهنگ مردم به اسپهان تشریففرما شده بودند، دقایقی پس از نیم روز ۲۷ مهر ماه از اسپهان به تهران بازگشتند.
۲۱ مهر ماه ۲۵۳۶ ساعت ۱۸ روز پنج شنبه ۲۱ مهر ماه در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو موزه هنرهای معاصر تهران یکی از مرکزهای فرهنگی و هنری در مقیاس بین المللی، گشایش یافت.[۳۴] اندی وارهول نقاش پرآوازه آمریکایی به مناسبت گشایش موزه هنرهای معاصر ایران تابلویی رنگ و روغن از چهره علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به موزه پیشکش کرد.
۲۱ مهر ماه ۲۵۳۶ پس از نیمروز پارک باقر خان که برای بزرگداشت باقر خان (سالار ملی ) از بنیانگزاران رشید مشروطیت ایران با هزینه دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو ساخته شده است، با بودن دکتر معتمدی رییس دانشگاه تهران، دکتر نهاوندی رییس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو، شهرستانی شهردار پایتخت و شماری از پایوران کشوری و دانشگاهی گشایش یافت. پارک باقر خان که در ضلع شمالی غربی پارک وی، چهار راه باقرخان قراردارد. پهنه این پارک ۴۷۷۰ متر مربع است و نزدیک به ۲۳۰۰ متر مربع به زیر کشت و چمن و گل رفته است. درختها و گلهای پارک از درختها و گلهای سنتی ایران میباشند، بدین روی درختکاری و گلکاری پارک باقر خان در کنار بناهای جالب و دیدنی آن دارای چهره ایی دیگر گونه از پارک هاست.
۲۲ مهر ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران آیین دادن نشان دانشگاهیان و فرهنگیان کشور در تالار فروغی دانشگاه تهران برگزار شد. باشندگان در این آیین باشکوه جمشید آموزگار نخست وزیر، منوچهر گنجی وزیر آموزش و پرورش، معتمدی رییس دانشگاه تهران همراه با بانوانشان، روسای دانشگاههای کشور و شماری از پایوران عملی کشور بودند. هنگام ورود علیاحضرت شهبانو به پهنه دانشگاه، نخست وزیر و وزیر آموزش و پرورش و دکتر نهاوندی رییس دفتر مخصوص شهبانو به پیشباز آمدند و کودک خردسالی دسته گلی پیشکش کرد و خوش آمد گفت. آنگاه علیاحضرت به کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد دانشگاه وارد شدند و از برابر صف پیشبازکنندگان که پنجاه و یک تن از برجستهترین شخصیتهای دانشگاهی و فرهنگی کشور بودند که همه نشان گرفتند، گذشتند و پس از پوشیدن جامه استادی دانشگاه تهران در میان ابراز شور و هیجان باشندگان وارد تالار فروغی شدند. دسته کُر انستیتو تربیت مربیان امور هنری سرود شاهنشاهی خواندند. آنگاه منوچهر گنجی گفت: امروز برای نخستین بار گروهی از شخصیتهای برجسته علمی، پژوهشگران و آموزگاران و خدمتگزاران فرهنگ کشور افتخار دارند که از دست مبارک شهبانوی ایران نشانهای افتخاری که به تصویب شاهنشاه آریامهر رسیده است، دریافت نمایند. ...
زادروز فرخنده علیاحضرت شهبانو ۲۲ مهر ماه
۲۲ مهر ماه ۲۵۳۶ سی و هشتمین سالگشت زادروز فرخنده علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در کاخ شاهنشاهی ایران بر پا شد. بدین روی، در کاخ سعدآباد مصاحبهای با علیاحضرت شهبانو انجام یافت.[۳۵] علیاحضرت شهبانو درباره جشنواره فرهنگ عامه در اسپهان و اثرات برگزاری جشنوارههای گوناگون در کشور، اثرات مثبت و منفی تکنولوژی دنیای امروز، غذاهای سنتی و آشپزی خانمهای ایرانی، رقصهای محلی، برنامههای بنیاد شهبانو و جشنواره آفریقا، وظایف و مسئولیتهای زنان و مردان و تساوی حقوق آنان، به سازمانهایی که جداگانه برای صف زنان و مردان بوجود آمده، تحصیل دختران و دانشگاه فرح پهلوی ، اصل عدم تمرکز و جلب مشارکت بیشتر مردم تهران در حل مسایل بنیادی پایتخت، غرب زدگی و رسالت جامعه روشنفکران و دانشمندان ایران، مهاجرت ایرانیان به خارج، دشواریها و تنگناهای ناشی از توسعه اقتصادی کشور، بالا رفتن توقع مردم و حدود امکانات رفاهی، خریداری آثار هنری ایرانی که به مرور از این کشور خارج شده بود، برگرداندن تحصیلکردگان ایرانی مقیم خارج، جوانان ایرانی و تبلیغات سوء محافل خارجی، مسایل شمال و جنوب تهران، تشریفات زاید اداری، آشفتگی در شیوه معماری ایران، مطالعات عمومی علیاحضرت و نظر معظملها درباره دو کتاب روز اروپا (برای گفت و گوی تمدنها- اثر روژه گارودی، و جوابی برای خشونت- اثر آلن پریفیت) و همچنین نکاتی درباره تحصیلات و زندگی روزمره والاحضرتها ... دیدگاههای خود را ابراز داشتند.
هم چنین گزیدهای از سخنان و رهنمودهای علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی به سبب این زادروز فرخنده علیاحضرت شهبانو به چاپ رسید.
۲۳ مهر ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو به مناسبت سالروز بینالمللی نابینایان پیامی فرستادند و این روز را به هم میهنان نابینا و همه کسانی که در راه آسایش آنان در سالی که گذشت تلاش و همراهی کردهاند تهنیت گفتند. [۳۶]
بازدید دو روزه علیاحضرت شهبانو از پروژهها و برنامههای عمرانی کرمان ۲۴ - ۲۳ مهر ماه
۲۳ مهر ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو برای گشایش موزه نوبنیاد کرمان و بازدید از چند پروژه بزرگ آموزشی و عمرانی این استان پیش از نیمروز به کرمان پرواز کردند. در فرودگاه مهرآباد نخست وزیر جمشید آموزگار و چند تن دیگر از پایوران کشور به پسواز علیاحضرت آمده بودند. در سفر دو روزه علیاحضرت شهبانو به کرمان وزیر فرهنگ و هنر، وزیر کشور، رییس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو، دبیر کل بنیاد شهبانو فرح، گروهی از استادان دانشگاه و هنرمندان، آقای نلسون راکفلر معاون پرزیدنت پیشین آمریکا، چند تن از رییسهای موزههای پرآوازه جهان، انبوهی از خبرنگاران داخلی و خارجی شهبانو را همراهی کردند.[۳۷]
موزه نوبنیاد کرمان در پیشگاه علیاحضرت شهبانو گشایش یافت، ساختمان و بخش بزرگی از کلکسیونهای هنری آن از سوی خانواده صنعتی زاده کرمانی هدیه شده است. این موزه در درازای چهار ماه از سوی دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو بازسازی شد و یک مرکز فرهنگی دارای کتابخانه، تالار اجتماعات و کافه تریا به آن افزوده شد. علیاحضرت شهبانو نیز خود نزدیک به یک صد کار هنری مهم به این موزه هدیه فرمودهاند. در موزه کرمان شاهکارهایی از هنرمندان بزرگ جهان و مجموعه کاملی از نقاشان ایرانی به نمایش گزارده شده است.
شهبانو فرح پهلوی در این سفر از جنگلهای مصنوعی بیرون شهر به پهنه ۱۰۰ هزار هکتار و پارک جنگلی که بیش از ۴۵ کیلومتر مربع را زیر پوشش فضای سبز قرار داده بود دیدن کردند. در این شهر درختان جنگلی هر یک سه تا چهار متر شده بودند و بادشکنهایی برپا شده بود که شهر را از توفان شن نگاهداری کند. شهبانو فرح پهلوی در کرمان از نمودارهای پروژههای استان کرمان در تالار خورشید دیدن کردند و سپس به بازدید از نمایشگاه دست سازهها (صنایع دستی) کرمان پرداختند، در کنار آن نیز فرآوردههای منطقه عمرانی جیرفت به نمایش گذاشته شده بود. پس از آن شهبانو فرح پهلوی به دیدن دو یخچال قدیمی شهر رفتند. داخل یخچال پس از بازسازی به یک تماشاخانه سنتی درآمده بود. یخچال مویدی بزرگترین کوزه ساخت دست بشر است که در آن بیش از ۲۵۰ تن میتوانند برنامههای هنری را تماشا کنند.
علیاحضرت شهبانو در روز دوم سفر به کرمان، از پیکره اعلیحضرت رضاشاه کبیر در میدان ششم بهمن کرمان پردهبرداری نمودند و پس از یک بازدید هوایی با هلیکوپتر در منطقه کهنه یعقوبی، به میان عشایر رفتند و با آنان به گفتگو پرداختند. علیاحضرت شهبانو دستور دادند که هیاتی برای رسیدگی به دشواریها و دسترسی بهتر و آسانتر به پزشک و درمان و هم چنین کشاورزی عشایر به منطقه کهنه یعقوبی فرستاده شود. هم چنین دو بیمار به تهران برده شدند.
۲۷ مهر ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو ساعت ۱۷ به ساختمان نوین مؤسسه ایرانشناسی بریتانیا در خیابان کورش کبیر تشریففرما شدند و این مؤسسه را گشودند. در تالار اجتماعات این مؤسسه «دیوید استروناک» رئیس مؤسسه ایرانشناسی ورود علیاحضرت را خوش آمد گفت و سپس «سر ماکس مالوان» رئیس انستیتوی مطالعات ایرانی سخنانی با اشاره به دهشهای علیاحضرت شهبانو و خاطره دیدار معظملها از این مؤسسه در لندن به هنگام برگزاری جشنواره اسلامی گفت: «ملت انگلستان خاطره شهبانوی ایران را گرامی داشته و این رویداد را از رویدادهای کممانند اجتماعی کشور خود قلمداد میکند. بازدید علیاحضرت شهبانو از بخشهای گوناگون مؤسسه ساعت ۱۸ به پایان رسید.
۲۸ مهر ماه ۲۵۳۶ به دعوت جیمی کارتر شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو روز ۲۴ و ۲۵ آبان ماه از امریکا دیدار رسمی خواهند کرد.
۲۸ مهر ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت سمپوزیوم مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها را پیش از نیمروز در بنیاد شهبانو فرح در باغ فردوس گشودند و خطوط اصلی و وظایف این مرکز را در سخنرانی که ایراد فرمودند، روشن ساختند. [۳۸]
- خانمها، آقایان: با سرور فراوان سمپوزیومی را که اینهمه شخصیتهای بلندپایه از سراسر جهان در آن گرد آمدهاند، میگشایم. جهان شرق که ما بدان وابستهایم و جهان غرب که بیش از یک قرن است ما ایرانیان با شیفتگی و نگرانی به آن چشم دوختهایم، به دورهای از جاذبه متقابل پای نهادهاند. در غرب که به فاصله چند هزار کیلومتر از جامعه ایران و شبه قاره هند جای گرفته، درک پیچ و خمهای تصوف یا سیر ماجراهای سرگیجهآور اندیشه هندی بیآنکه انسان خود را در آنها ببازد، دشوار جلوه میکنند. برای شرق به هیچ روی ساده نیست که اندیشه و شیوههای غرب را که ما را به سوی خود کشیدهاند، در چشماندازهای خوب غرب جای دهد. ...
۳۰ مهر ماه ۲۵۳۶ نخستین نشست سمینار تربیت معلم در تالار دانشگاه تربیت معلم با پیام علیاحضرت شهبانو گشایش یافت.[۳۹] با خوانده شدن پیام علیاحضرت شهبانو از سوی امیر عباس هویدا وزیر دربار شاهنشاهی این سمینار کارهای خود را آغاز کرد. علیاحضرت شهبانو در این پیام، نخست به ارزش آموزش و پرورش و رکن اصلی آن «معلم» اشاره فرمودند و یادآور شدند که «با توجه به شرایط و اوضاع امروز ایران، امروز معلمان را که معماران ذهن افراد هر جامعه هستند برای تحقق آرمانهای ملی در ایجاد ایران فردا آماده و تربیت کنند...».
۴ آبان ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو دهمین جشن فرهنگ و هنر در تالار رودکی گشایش یافت و اعلیحضرتین از برنامه باله « رومئو و ژولیت » که از سوی هنرمندان سازمان باله ملی ایران اجرا شد، دیدن فرمودند.[۴۰] شاهنشاه آریامهر هنگام گشایش دهمین جشن فرهنگ و هنر با گروهی از استادان، آموزگاران، نمایندگان رسانههای همگانی، اندیشمندان، پژوهشگران و هنرمندان را که به پاس خدمات گذشته خود به دریافت درجههای گوناگون نشانهای تاج و همایون سرافراز شده بودند، گفتگو کردند. پس از اینکه اعلیحضرتین در جایگاه مخصوص قرار گرفتند، مهرداد پهلبد وزیر فرهنگ و هنر پس از تهنیت گویی برای جشن فرهنگ و هنر گزارشی رسا با آماری از ده سال جشنهای فرهنگ و هنر به آگاهی همایونی رسانید و ماه آبان را بزرگداشت فرهنگ ایرانی نامید.
۷ آبان ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو در نگارخانه مهرشاه از نمایشگاه کارهای هنرمندان نقاش و پیکرساز ایران دیدن فرمودند. نگارخانه مهرشاه وابسته به وزارت فرهنگ و هنر، همزمان با برپایی دهمین جشن فرهنگ و هنر با ترتیب این نمایشگاه در نمایش سیمای هنر امروز ایران سهمی به عهده گرفته است. هنگام ورود علیاحضرت شهبانو به نگارخانه مهرشاه وزیر فرهنگ و هنر، رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو، دبیر کل بنیاد شهبانو فرح و مسئولین نگارخانه به پیشباز علیاحضرت آمدند و سپس هفتاد نگارگری (نقاشی)، تندیس (مجسمه) و فرتور (عکس) از کارهای هنرمندان کوشای معاصر را که با همکاری سایر نگارخانهها برای نمایشگاه به نگارخانه مهرشاه داده شده، تماشا فرمودند.
۹ آبان ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو، دوازدهمین فستیوال بینالمللی فیلم کودکان و نوجوانان در سینما شهر فرنگ گشایش یافت. علیاحضرت شهبانو به همراه والاحضرتها شاهپور علیرضا، شاهدخت فرحناز و شاهدخت لیلا در ساعت ۱۷ به فستیوال تشریففرما شدند. وزیران فرهنگ و هنر، اطلاعات و جهانگردی، آموزش و پرورش و دبیر کل سازمان زنان ایران، رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و دبیر کل بنیاد شهبانو فرح از علیاحضرت شهبانو و والاحضرتها پیشباز کردند، سپس هیئت داوران بینالمللی فستیوال و هیئت بینالمللی داوری کودکان و میهمانان خارجی شرکت کننده در فستیوال به پیشگاه علیاحضرت شهبانو شناسانده شدند. علیاحضرت شهبانو پس از ابراز مهربانی به هیئت داوران وارد تالار سینما شدند. مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هنگام خوشآمدگویی گزارشی رسا به آگاهی شهبانو رسانید. سپس دوازدهمین فستیوال بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان با نمایش فیلم «زنگ اول، زنگ دوم» به کارگردانی کیومرث پوراحمد از ایران و همچنین فیلم «گرگ راک اندرول» محصول مشترک فرانسه- رومانی و اتحاد جماهیر شوروی آغاز به کار کرد.
۱۰ آبان ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو نمایشگاه هنر آفریقا در ساختمان بنیاد شهبانو فرح در باغ فردوس گشایش یافت. رئیس مجلس شورای ملی، وزیران دربار شاهنشاهی، امور خارجه، فرهنگ و هنر و رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو به هنگام ورود اعلیحضرتین به بنیاد شهبانو به پیشباز آمدند. در سالن موزه دکتر جمشید بهنام رئیس کمیته برگزاری آشنایی با هنر آفریقا، در گزارشی ابراز داشت که در برگزاری این برنامه، چهارده کشور آفریقایی شرکت کرده، اشیایی از موزههای این کشورها برای نمایش در این نمایشگاه گردآوری شده است. اعلیحضرتین در بازدید یک ساعته از این نمایشگاه، اسلایدهایی را درباره آفریقا تماشا فرمودند و سفیرهای کشورهای آفریقایی و آفریقاشناسان ایرانی را که در برگزاری این برنامه مشارکت داشتند مورد مهر قرار دادند. علیاحضرت شهبانو در پایان این بازدید با تأکید بر اهمیتی که ایران بر روابط خود با کشورهای آفریقایی میدهد فرمودند: به عقیده من وقوع این رویداد هنری در تهران به دلیل گذشته تاریخی فرهنگی و تمدن کهنی که در کشورمان داشتهایم هم بسیار ضروری مینمود و هم جالب. همچنین به دلیل آنکه آشنایی با فرهنگهای ناشناخته در خارج از کشور برای بسیاری امکان پذیر نیست و نمایش آنها در کشور ما امکانات بیشتری در اختیار علاقمندان به فرهنگ و هنر سایر کشورها قرار میدهد. شهبانو کشورهای آفریقایی شرکت کننده در این برنامه را ارج نهادند و یادآور شدند که چنین نمایشگاهی برای نخستین بار در خارج از آفریقا برگزار میشود. این نمایشگاه ساعتهای بامداد و پس از نیمروز برای بازدید گشوده خواهد بود. در این نمایشگاه ماسکها، ابزار و ادوات سنتی مردم آفریقا به نمایش گذاشته شده است. برنامه آشنایی با هنر آفریقا، برای شش هفته برنامههای سخنرانی نیز در محل بنیاد شهبانو فرح برگزار مینماید. گروههایی از کشورهای آفریقا نمونهای از هنرهای نمایشی این قاره بزرگ را برای دوستداران اجرا میکنند.
۱۴ آبان ماه ۲۵۳۶ با پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی نخستین همایش مسایل آموزشی و رفاهی ناشنوایان به مناسبت پنجاه سال خدمات فرهنگی جبار باغچه بان ساعت ۸ و سی دقیقه بامداد گشایش یافت. علیاحضرت شهبانو در این پیام فرمودند: [۴۱]
- تشکیل نخستین اجتماع منطقهای درباره مسایل آموزشی و رفاهی ناشنوایان موجب کمال مسرت است. خوشبختانه امروزه اهمیت آموزش و توانبخشی ناشنوایان کاملاً شناخته شده است و با اجرای برنامههای صحیح تعلیماتی و رفاهی انسانهایی که قرنها به سبب ناشناخته ماندن و محرومیت از خدمات ویژه آموزشی رابطهای با جامعه و حتی با خانواده خود نداشتند، میتوانند شخصیت واقعی خود را بازیابند و هر یک به نحوی در شئون مختلف اجتماعی منشاء خدمت و اثر باشند. ...
۱۶ آبان ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو پایان دوازدهمین جشنواره بین المللی فیلمهای کودکان و نوجوانان در سالن دریای نور هیلتون برگزار شد. هیات داوران ۶ فیلم کوتاه و بلند از ۱۹ کشور را بررسی کردند و فیلمهای ایرانی فاخته، سکه، سه ماه تعطیلی، زنگ اول، و زنگ دوم در این فستیوال برنده شدند. فیلم « سه ماه تعطیلی » ساخته شاپور قریب جایزه بزرگ مجسمه طلایی را از آنِ خود کرد. دوازدهمین فستیوال بین المللی فیلمهای کودکان و نوجوانان از نهم تا شانزدهم آبان ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی در تهران برگزار شد.
سفر رسمی چهار روزه علیاحضرت شهبانو به بلژیک
۱۷ آبان ماه ۲۵۳۶ به دعوت اعلیحضرت پادشاه و ملکه فابیولا ، علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی پس از نیمروز برای چهار روز به بروکسل پایتخت بلژیک پرواز کردند.[۴۲] به سبب بارندگی سخت، فرودگاه نظامی این شهر که «ملدبروک» نامیده میشود، برای پیشباز علیاحضرت شهبانو آماده شده بود. آقای عاملی سفیر شاهنشاه آریامهر در بروکسل، ایرانیان کارمند سفارت شاهنشاهی و صدها تن از ایرانیان در بلژیک و لوگزامبورگ برای پیشباز به فرودگاه آمده بودند. ملکه فابیولا از علیاحضرت شهبانو در نخستین دقیقه ورود به بروکسل پیشباز کردند و خوش آمد گفتند. سه ساعت پس از ورود به بروکسل، علیاحضرت شهبانو در میهمانی که از سوی اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک و علیاحضرت ملکه فابیولا در یکی از زیباترین و قدیمیترین کاخهای بروکسل به افتخار معظملها برگزار شده بود شرکت فرمودند. ۱۸ آبان ماه ۲۵۳۶ عالیترین نشان دانشگاه بروکسل پس از نیمروز در آیین باشکوهی به پیشگاه علیاحضرت شهبانو تقدیم شد و علیاحضرت شهبانو سخنرانی رسایی در دانشگاه ایراد فرمودند.[۴۳] ۲۰ آبان ماه شهر زیبای بروژ در نزدیکی بروکسل مورد بازدید علیاحضرت قرار گرفت و پیش از آن شهبانو از آموزشگاه حفظ میراث هنری در بروکسل دیدن کردند. ۲۱ آبان ماه سفر چهار روزه علیاحضرت شهبانو به کشور بلژیک پایان یافت و شهبانو از بروکسل رهسپار پاریس شدند.
۵ آذر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و والاحضرت علیرضا به میهن بازگشتند. وزیر دربار شاهنشاهی، رییس کل تشریفات شاهنشاهی و شماری از پایوران کشوری و لشکری از اعلیحضرتین در فرودگاه مهرآباد پیشباز کردند. علیاحضرت نخست در روز ۱۷ آبان ماه به دعوت اعلیحضرت پادشاه و ملکه بلژیک به بروکسل پرواز کردند و پس از آن همراه شاهنشاه آریامهر به دعوت رسمی جیمی کارتر پرزیدنت امریکا به واشنگتن سفر کردند و سپس در روز ۲۶ آبان ماه اعلیحضرتین رهسپار فرانسه شدند و دیداری غیررسمی با پرزیدنت فرانسه داشتند. در روز ۲۸ آبان ماه اعلیحضرتین به کشور اردن برای دیداری غیررسمی با پادشاه اردن ملک حسین پرواز کردند. والاحضرت علیرضا در دیدارهای غیررسمی همراه علیاحضرت شهبانو بودند.
۶ آذر ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو آیین پایان ششمین جشنواره جهانی فیلم تهران در تالار رودگی برگزار شد و علیاحضرت جایزههای برگزیدگان جشنواره را به آنان دادند. سپس هیات داوران و شماری از هنرمندان ایرانی و خارجی به پیشگاه شاهنشاه باریافتند.
۱۹ آذر ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی دیرینکده (موزه) هنرهای تزیینی در خیابان کریمخان زند را گشودند. موزه هنرهای تزیینی کلکسیونی از هنرهای ظریف میباشد که در سال ۲۵۱۸ شاهنشاهی [برابر با ۱۳۳۸ کوچی] بنیاد نهاده شد و پیشتر در خیابان اکباتان قرار داشت.
۲۰ آذر ماه ۲۵۳۶ ساعت ۱۰ بامداد با پیام علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران نخستین کنگره انجمن بینالمللی شهرهای جدید گشایش یافت. پیام علیاحضرت شهبانو از سوی دکتر هوشنگ نهاوندی رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو خوانده شد: [۴۴]
- با کمال خوشوقتی نخستین کنگره انجمن بینالمللی شهرهای جدید را میگشایم. از اینکه نخستین کنگره این انجمن معتبر جهانی در پی کنفرانس بینالمللی شهرهای جدید که در نوامبر ۱۹۷۵ در پاریس برگزار شده است، در کشور ما تشکیل میگردد خرسندم. ... شهرها و کویهای نو باید چنان طرحریزی و ساخته شوند که زندگی در آنها از کیفیت قابل قبول برای انسانهای این عصر برخوردار باشد و مخصوصاً ایجاد تأسیسات فرهنگی و رفاهی و آموزشی و ورزشی و سایر تسهیلات اجتماعی باید با ساختمان خانههای مسکونی همراه باشد و از ایجاد شهرها و کویهای بیروح و بیهویت که عواقب اجتماعی و معنوی آن بر هیچکس پوشیده نیست، اجتناب گردد. امید است این کنگره بتواند در جهت برآورد نیازهای امروز و فردای انسانها در این زمینهها به راهحلهای تازه و مناسبی دست یابد.
۲۰ آذر ماه ۲۵۳۶ سمینار نقش نوین داوطلبان در جامعه امروز از سوی جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی، با سخنان سرکار علیه بانو فریده دیبا آغاز به کار کرد. در این سمینار که تا روز چهارشنبه ۲۴ آذر ماه با شرکت مسئولین جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی تهران و شهرستانها برپا خواهد بود، فعالیت گروههای داوطلب مورد بررسی قرار میگیرد و درباره اهمیت و ارزش خدمات داوطلبانه بحث خواهد شد. سرکار علیه بانو فریده دیبا در آغاز نشست گفتند: شرکت در خدمات داوطلبانه از دیرباز رسم و سنت زنان و مردان جامعه ما بوده است و مردم ایران همواره به مقتضای زمان خود در راه تأمین نیازمندیهای عمومی داوطلبانه کوشش کردهاند. هزاران و مسجد و کاروانسرا و آبانبار و حمام و مدرسه و پرورشگاه و بیمارستان و مؤسسات عامالمنفعه دیگر که در دورههای مختلف توسط افراد داوطلب در این سرزمین ایجاد شده است، حکایتی است از شوق مردم به خدمت. آرزومندم که از مجموع سخنرانیها و گفت و شنودهایی که در این چهار روز در سمینار نقش نوین داوطلب در جامعه امروز انجام میشود نقش نوین داوطلب مشخص و روشن گردد و بر پایه این شناخت تازه خدمات آینده به سوی مسیرهای مورد نیاز هدایت شوند و کارآیی آنها هر چه بیشتر افزایش یابد و بدین سان فعالیت داوطلبان را از مرحله کمک فرد به فرد گام فراتر گذارد و به احساس مسئولیت اجتماعی و به مشارکت آگاهانه همه شهروندان دار زندگی گروهی و دستهجمعی مبدل شود. با این مشارکت دختران و پسران جوان، زنان و مردان شاغل و فعال و یا افراد بازنشسته میتوانند با صرف ماهانه چند ساعت از وقت و دانش و تخصص و نیروی عاطفی خود در توفیق جامعه پویا و متحول ما سهمی به عهده بگیرند. در نشست گشایش سمینار، خانم خزیمه علم نایب رئیس و رئیس هیئت مدیره جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی نیز سخنانی ایراد کرد.
۲۱ آذر ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی، مراسم سان و رژه ارتش ایران در بزرگداشت ۲۱ آذر، سالروز نجات آذربایجان در میدان سان و رژه در کیلومتر ۱۴ بزرگراه تهران - کرج برگزار شد. والاحضرت ولایتعهد نیز در این مراسم شرکت داشتند که در رژه هواپیماهای جنگی نیروی هوایی شاهنشاهی خلبانی هواپیمای اف-۴ را به عهده داشتند و پس از پایان رژه هواپیماها گواهینامه خود را از دست مبارک پدر تاجدارشان دریافت داشتند. در آیین رژه والاحضرت شاهدخت فرحناز، والاحضرت شاهپور علیرضا، و والاحضرت شاهپورها: والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی، والاحضرت شاهپور عبدالرضا پهلوی، والاحضرت شاهپور محمود رضا پهلوی، هم چنین دکتر جمشید آموزگار نخست وزیر، امیرعباس هویدا وزیر دربار شاهنشاهی، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، چند تن از وزیران و پایوران کشوری افتخار حضور داشتند. به هنگام تشریففرمایی اعلیحضرتین احترامات نظامی انجام یافت و سپس شاهنشاه آریامهر از یکانهای مستقر در میدان رژه سان دیدند و پس از پایان سان، شاهنشاه آریامهر به جایگاه مخصوص تشریففرما شدند و نمایندگان بازماندگان جان باختگان رویداد آذربایجان را به حضور پذیرفتند و مورد مهربانی قرار دادند. به هنگام آغاز رژه شاهنشاه آریامهر با یونیفورم نظامی سوار بر اسب در ساعت ۱۰ بامداد به میدان سان و رژه وارد شدند. سواران گارد جاویدان شاهنشاهی معظمله را همراهی میکردند. در این روز شکوهمند والاحضرت در آیین روز نجات آذربایجان در رژه ارتش شرکت کردند و هواپیمای اف - پنج را خود خلبانی کردند. آنگاه هواپیماهای نیروی هوایی، هلیکوپترهای هوانیرو در بالای سر میدان به پرواز درآمدند و آنگاه رژه یکانهای مستقر در میدان با رژه گارد شاهنشاهی آغاز گردید، سپس یکانهای تهران به ترتیب رژه رفتند. در این آیین یکانهای مختلف نیروی زمینی شاهنشاهی، نیروی هوایی شاهنشاهی، نیروی دریایی شاهنشاهی، شهربانی و ژاندارمری در پیشگاه شاهنشاه آریامهر رژه رفتند و آنگاه وسائط موتوری و جنگندههای نیروهای مختلف ارتش شاهنشاهی از برابر جایگاه گذشتنند. در این آیین باشکوه سلاحهای مدرن ارتش شاهنشاهی به نمایش گزارده شد.
روزنامه نیویورک تایمز با اشاره به روز ۲۱ آذر ماه ، روز نجات آذربایجان و رژه یکانهای ارتش شاهنشاهی ایران، نوشت: "والاحضرت رضا پهلوی ولیعهد ایران که تنها هفده سال دارند و فن خلبانی را پنج سال پیش آموختهاند، به مناسبت روز نجات آذربایجان با یک فروند جت جنگنده اف - ۵ ساخت امریکا پرواز کردند. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو با غرور این پرواز را تماشا کردند.
۲۲ آذر ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو نشست هیئت امنای بنیاد شهبانو فرح برگزار شد. در این نشست که سه ساعت به درازا کشید، عبدالمجید مجیدی دبیر کل بنیاد شهبانو فرح گزارشها و اقدامات و فعالیتهای سهماهه گذشته را به آگاهی رسانید و گزارشها درباره بودجه و اساسنامهها و آییننامههای بنیاد و مؤسسات وابسته به آنها و همچنین چگونگی گردش کار و تشکیلات بنیاد و روش کار کمیتههای وابسته مورد گفتگو و بررسی قرار گرفت. در این باریابی علیاحضرت شهبانو فرح فرمودند:
- مراکز فرهنگی که در ایران بوجود میآید برای سلیقههای مختلف است، اما باید بر اساس این سیاست باشد که بیش از هر چیز مورد استفاده و علاقه اکثریت مردم قرار گیرد و همه مردم با علاقه به مراکز فرهنگی و فرهنگسراها بیایند. همچنین موزهها در شهرهای مختلف کشور وسیله افراد منتخب محل اداره شوند و از طرف بنیاد مورد پشتیبانی قرار گیرند. در این جلسه گزارش چاپ و انتشار کتابهای فرهنگی و هنری با هدف جبران کمبود کتابهای فرهنگی در کشور همچنین با هدف کمک به شکوفایی استعدادها و تحقیق در جهت هدفهای بنیاد به عرض رسید. در گزارش دبیر کل بنیاد شهبانو فرح برنامه آشنایی با هنر آفریقایی که با کمک سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران سازمان داده شده است، برنامهای موفق و مؤثر ارزشیابی شد و به عرض رسید که بیش از ۳۵ هزار نفر از مردم تاکنون از نمایشگاه آثار هنری آفریقا دیدن کردهاند.
۲۳ آذر ماه ۲۵۳۶ پیش از نیمروز شرکت کنندگان در سمینار داوخواهان (داوطلب) جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی در کاخ نیاوران به پیشگاه علیاحضرت شهبانو باریافتند. در باریابی هموندان سمینار داوطلبان جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی سرکار علیه بانو فریده دیبا نیابت ریاست عالیه جمعیت نیز حضور داشتند. بانو خزیمه علم نایب رئیس جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی گزارش کوششهای جمیعت را به آگاهی علیاحضرت و باشندگان رساند و گفت: در این سمینار طی چند جلسه بحث و سخنرانی نقش نوین داوطلبان در جامعه امروز مورد شور و تبادل نظر قرار گرفت. در این سمینار اعضاء داوطلب جمعیت از ۲۰ استان و ۵۳ شهرستان که غالباً خانمهای استانداران ریاست گروه را به عهده دارند و همچنین اکثریت اعضای داوطلب تهران شرکت کردهاند موجب نهایت افتخار و سپاس است که در آخرین روز سمینار همگی توفیق زیارت شهبانوی محبوب خود را داریم و امیدواریم که با شناخت تازه خدمات آینده داوطلبان در دوران بزرگ انقلاب با پیشرفتهای سریع مملکت، رهبریهای شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران هم آهنگ گردد.
آنگاه علیاحضرت شهبانو سخنانی ایراد کردند و فرمودند:[۴۵]
- ...بر اساس این میراث فرهنگی که در طول سالهای دراز بنیان اخلاق اجتماعی ما بوده است میتوان با تعمیم حس تعاون و مشارکت عمومی در ذهنها به قوام جامعه و استحکام بیش از پیش پیوندهای ملی یاری داد. این یک فرصت استثنایی در تجدید تاریخ و بارور ساختن ریشههای کهن اخلاق ایرانی است. زیرا خلقیات یک جامعه صرفاً با تکنولوژی صنعتی و حضور سرمایه و یکشبه متبلور نمیشود. اخلاق عمومی نیازمند ریشههای تاریخی است. یعنی دقیقاً آن هستی غرورانگیزی که ما به میراث بردهایم و امروز برای مشارکت و تعاون و انجام امور خیریه به مدد میگیریم. در یک جامعه مترقی و مرفه این صحیح نیست که گروهی فقط در بهره گرفتن از مزایای مادی اجتماع شریک شوند و سهم خود را هنگام نیاز به یاری همنوعان و یا ضرورت حل یک معضل اجتماعی فراموش کنند. مشارکت عمومی میباید در نیش و نوش جامعه باشد زیرا مشارکت عمومی راه گشای دست یافتن به عدالت اجتماعی است. در استقرار عدالت اجتماعی تمام اعضاء جامعه شریک و مسئول میباشند. بی تردید انجام مسئولیتهای فردی و جمعی و برآوردن سهم مشارکت فردی در قبال جامعه نیازمند ساخت و سازهای کارآمد و توانا است که میزان بهره وری از امکانات فردی و متفرق داوطلبان نیکوکاری را افزایش داده و در مسیرهای مشخص هدایت کند. سازمانهای اجتماعی و مددکاری به این منظور عمیقاً کارساز و مؤثرند و هر کس قادر است به تناسب شرایط شخصی در جهت تحقق هدفهای انسانی آنها امکانات خود را در اختیارشان قرار دهد. انتظار ما این است که تعاون اجتماعی بخشی از رفتارهای جامعه ما باشد و سازمانهایی چون جمعیت آموزشی و بهزیستی فرح پهلوی با اتکاء بر این ارزشها و با یاری داوطلبان نیکوکار بر تواناییهای خود بیافزایند و در برآوردن نیاز نیازمندان همواره سهم قابل تری قبول کنند. ...
۲۴ آذر ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو و با بودن چند تن از وزیران، دبیرکل بنیاد شهبانو و رییس دفتر مخصوص شهبانو و شماری از پایوران کشوری آیین پایان برنامه آشنایی با هنر آفریقای سیاه در تئاتر شهر برگزار شد. در آغاز این آیین دکتر جمشید بهنام رییس دانشکده فارابی از سوی کمیته برگزاری برنامه آشنایی با هنر آفریقای سیاه گزارشی به آگاهی رساند و گفت: همزمان با فعالیتهایی که در کشورمان برای آشنا ساختن به هنر آفریقای سیاه انجام شد در چند کشور آفریقای غربی نیز برنامههای رادیو و تلویزیونی درباره ایران پخش شد و در مرکز فرهنگی ژرژ پمپیدو در پاریس با کمک وسایل دیداری و شنیداری خاصی چگونگی این برنامه به آگاهی بازدید کنندگان رسید. پس از گزارش رئیس دانشگاه فارابی سفیر سنگال در دربار شاهنشاهی نیز سخنانی ابراز داشت: علیاحضرتا، اجازه میخواهد از سوی همکاران و کشورهای آفریقایی که در این نمایشگاه شرکت دارند و نیز از سوی شخص خود عمیقترین سپاس و قدرشناسی خود را به سبب ابتکار درخشان علیاحضرت در برگزاری نمایشگاه هنر آفریقای سیاه به خاک پای علیاحضرت نثار نماید. گشایش این نمایشگاه به دست اعلیحضرتین نمونه درخشانی از توجه ویژهای است که ایران نسبت به قاره آفریقا ابراز میدارد. سپس متن پیام «اما دو مهتاری اِمبو» مدیر کل یونسکو که نتوانسته بود در این آیین نتوانسته بود باشد، خوانده شد : به نام یونسکو به بنیاد شهبانو فرح به خاطر ابتکار فرخندهاش در خدمت همکاری فرهنگی میان ملتها و منطقهها تهنیت میگویم. زبان جهانی هنر میتواند حس تفاهم و دوستی بین انسانها را تضمین کند. اطمینان دارم که اینگونه فعالیتها بهترین وسیله نزدیکی میان فرهنگهای بزرگ آفریقایی و آسیایی خواهند بود. پس از آن فیلم کوتاهی از برنامه آشنایی با هنر آفریقای سیاه به نمایش گذاشته شد و گروه موسیقی و رقص زئیر چند برنامه اجرا کردند.
۲۵ آذر ماه ۲۵۳۹ جشن روز مادر با شکوه در ایران برگزار شد و مادران نمونه برگزیده شدند. روز پسین علیاحضرت شهبانو مادران نمونه و برگزیده امسال و همچنین هموندان کمیته گزینش مادران نمونه را در کاخ نیاوران پذیرفتند. سرکار علیه بانو فریده دیبا ریاست کمیته گزینش و خانم دکتر لیوسا پیرنیا مدیر عامل بنگاه حمایت مادران و نوزادان نیز در این آیین حضور داشتند.[۴۶] علیاحضرت شهبانو به هنگام دادن جوایز به مادران و فرزندانشان آرزوی تندرستی و موفقیت کردند. سه مادر نمونه امسال خانمها یستر سلیمانیان (دبیر بازنشسته با هشت فرزند)، عصمت فولادی (آموزگار بازنشسته با شش فرزند) و زهرا قصری (خانهدار با هفت فرزند) میباشند.
۲۹ آذر ماه ۲۵۳۶ خجسته روز پیوند زناشویی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو، آغاز برآمدن خورشید امیدهای مردم ایران بود که آرزوی دیرینه میلیونها ایرانی را برای پایداری شاهنشاهی افتخارآمیز پهلوی تحقق بخشید. سالروز این پیوند خجسته را گرامی میداریم.
۲۹ آذر ماه ۲۵۳۶ به امر علیاحضرت شهبانو برای نخستین بار در سال آینده سه جایزه بزرگ ادبی و هنری از سوی انجمن آثار ملی به سه تن از پژوهشگرانی که در زمینههای ادبیات پارسی، باستان شناسی و شناخت آثار ملی تحقیقات چشمگیری انجام دهند داده خواهد شد. این خبر را دکتر هوشنگ نهاوندی، رئیس دفتر مخصوص شهبانو و رئیس انجمن آثار ملی، به آگاهی رساند. دکتر نهاوندی گفت پروژههای گوناگونی برای شناساندن و بزرگداشت نویسندگان، چامه سرایان (شعرا) و محققان نامی ایران در دست تهیه است زیرا آثار بزرگان ایران تاکنون آنطور که میبایست در دسترس ایرانیان قرار نگرفته است. بدین روی کتابها و نوشتههای شعرا و نویسندگانی که کتابهایشان تا به امروز در دسترس همگان قرار نگرفته و یا آنقدر گران بها است که کمتر کسی میتواند آنها را خریداری نماید، به فرم «برگزیده آثار» به چاپ میرسد. این کتاب که با ۲۰۰ فرنام و بیش از ۵۰ هزار پوشینه به چاپ میرسد، در یکی دو سال آینده با بهای ارزان به بازار عرضه خواهد شد. هم چنین آرامگاه آن دسته از بزرگان مملکت که تاکنون ناشناخته ماندهاند، شناسایی و بازسازی میشود. به زودی تندیسهای از بزرگان تاریخ و ادب پارسی در تهران و سایر شهرستانها برنشانده خواهند شد. تندیسهای کریمخان زند در تهران، امیرکبیر در تهران، ذکاءالملک فروغی در تهران، کمالالدین بهزاد در تبریز در آینده برنشانده خواهند شد. هم چنین آرامگاه باشکوهی برای شاه عباس صفوی و امیرکبیر در جایی که این رادمردان تاریخ به خاک سپرده شدهاند، ساخته میشود. به زودی مجموعه با شکوهی برای بزرگداشت هفت تن از چامه سرایان و سخنوران پارسی خاقانی، اسدی طوسی، قطران، ظهیر فاریابی، سلمان ساوجی، فخرالدین بیلقانی و همام تبریزی (انوری) که در تبریز نزدیک به یکدیگر به خاک سپرده شدهاند، از سوی انجمن آثار ملی ساخته خواهد شد.
دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
۳ دی ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانوی ایران ریاست عالیه جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی، پس از نیمروز گواهینامههای هفده تن از دانشآموختگان آموزشگاه عالی آموزشیاری و نشان کودکیاری دانش آموختگان ممتاز آموزشگاه کودکیاری وابسته به این جمعیت را دادند. در آغاز، بانو خُزیمه عَلم پس از خوش آمدگویی گفت: با توجهات علیاحضرت شهبانو به امر تعلیم و تربیت پرورش صحیح کودکان آموزشگاه کودکیاری در سال ۲۵۳۶ برای اولین بار در ایران توسط این جمعیت شروع به کار کرد. در این مدت ۱۹۵ نفر کودک یار فارغالتحصیل شدند و هم اکنون در شیرخوارگاهها و مراکز نگهداری و مهدهای کودک به خدمت اشتغال دارند. سپس گزارشی از فعالیتهای آموزشگاه عالی آموزش یاری و آموزشگاه کودک یاری به آگاهی علیاحضرت رسید و چند برنامه هنری توسط کودک یاران اجرا شد.
علیاحضرت شهبانو سپس به مدیر عامل جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی در جهت گسترش این دو مرکز آموزشی به منظور تربیت نیروی انسانی بیشتر اوامری صادر فرمودند و گفتند که مرحله گسترش این آموزشگاهها باید در شهرستانها و مراکز استانهایی که امکان آموزش عملی مربیان این مرکز نیز در آنها فراهم باشد انجام گیرد. در پایان این آیین علیاحضرت در پاسخ به خبرنگاران فرمودند:
- امروز برای من چه روز خوبی بود چون واقعاً زحمتهایی که در تمام این سالها جمعیت خیریه کشیده و سازمانهای دیگری که سر و کار با کودکان و نوجوانان دارند، نمیتواند به هدف اصلی خودش برسد و مثمر ثمر باشد مگر اینکه مربیان خوب داشته باشد و واقعاً اینگونه آموزشگاهها کارهای بنیادی است که اثر خودش را در چند سال آینده نشان خواهد داد. ما خوشبختانه امروز در مملکت امکان ایجاد مراکز زیادی برای نگهداری کودکان و نوجوانان داریم ولی به آن اندازه مربی خوب نداریم و بعد از سالها تجربه به این نتیجه میرسیم که اگر مربی خوب نباشد چه برای کودکان شیرخوار تا سن ۶ سالگی و جوان و نوجوان واقعاً زحمات افراد به هدر رفته و پولی هم که صرف این کارها میشود به هدر میرود. خوشبختانه خیلی داوطلب هست که به این آموزشگاه بیایند و هم سازمانهای مختلف علاقه دارند که از نیروی این دختران جوان استفاده کنند برای نگهداری از بچههایشان و به خصوص مدرسه آموزشیاری که هم با بچههای کوچک و هم با جوانها سر و کار دارد تا به حال اردوگاههای ما و کاخهای جوانان ما، یا شبانهروزیهای مان آنقدر افرادی نداشتیم که مخصوصاً برای این کار تربیت شده باشند و من امیدوارم که بتوانیم جوانهای بیشتری که در این رشته استعداد و علاقه دارند، قبول کنیم تا بتوانند به مملکت خدمت بکنند.
بازدید اعلیحضرتین از روستاهای زلزلهزده کرمان ۵ دی ماه
۵ دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پیش از نیمروز از مناطق زلزلهزده زرند کرمان بازدید فرمودند.[۴۷] و پس از دادن اوامری برای بازسازی و تأمین وسایل رفاه بازماندگان به تهران بازگشتند. شاهنشاه آریامهر به هنگام ورود به روستای باب تنگل که در ۱۲ کیلومتری زرند قرار دارد از مسئولان اجرایی در زمینه بازماندگان زلزله و تلفات و خسارات وارده و اقدامات امدادی پرسش فرمودند.
به آگاهی شهبانو رسید که در روستای باب تنگل صد در صد خانهها خراب شده و در گامهای نخستین نسبت به درمان و معالجه زخمی شدگان کارهای لازم صورت گرفته است و در این منطقه بچهها بیشتر جان باختهاند و بر پایه آخرین آمار در این دهکده ۲۵۰ نفر کشته شدهاند. شاهنشاه آریامهر درباره وضع زندگی آسیب دیدگان پرسش فرمودند، به آگاهی همایونی رسید که در این روستا گروهی به قالیبافی و کشاورزی و دامداری مشغول هستند.
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو ۴۵ دقیقه پس از نیمروز با هلیکوپتر وارد روستای زلزله زده سرباغ شدند. شاهنشاه آریامهر در برابر پیشبازکنندگان پرسش فرمودند، از نظر کمک رسانی به آسیبدیدگان جاده وجود دارد، به آگاهی همایونی رسید بله. سپس اعلیحضرتین از کلاس درسی که در چادر تشکیل شده بود بازدید فرمودند و از نحوه تدریس و وضع تحصیلی و میزان استعداد دانشآموزان سئوال فرمودند. به عرض رسید سپاهیان دانش تدریس میکنند و هوش دانشآموزان فوقالعاده است. شاهنشاه آریامهر از وضع تغذیه دانشآموزان سئوال فرمودند، به عرض رسید ساعت ۱۲ در چادر مخصوص به آنها ناهار داده میشود. سپس اعلیحضرتین به میان بازماندگان تشریف فرما شدند و آنها را مورد مهربانی قرار دادند و از چادرهای محل زندگی آنان که از سوی جمعیت شیر و خورشید سرخ افراشته شده بود بازدید فرمودند و اوامر لازم را صادر کردند. بانک تعاون کشاورزی ایران تا نیمه شب دیشب ۹۵ فقره وام به مبلغ ۵٬۸۵۰٬۰۰۰ ریال به منظور ترمیم دیوارکشی باغها، لایروبی و مرمت قنوات و ۴۰۰ متر کانال آبرسانی و خرید مواد اولیه قالیبافی در سه روستای آسیب دیده توسط اکیپهای فرستاده شده، پرداخت کرده است.
۶ دی ماه ۲۵۳۶ به فرمان شاهنشاه آریامهر و به درخواست دانشگاه تهران ، علیاحضرت شهبانوی ایران ریاست عالیه دانشگاه تهران را پذیرفتند. علیاحضرت شهبانو ساعت ۶ بعد از نیمروز وزیر آموزش و پرورش و سرپرست وزارت علوم و آموزش عالی، رئیس دانشگاه تهران، رئیس هیأت ممیزه، معاونان دانشگاه و رؤسای دانشکدههای دانشگاه تهران را در کاخ نیاوران پذیرفتند. نخست رئیس دانشگاه تهران، دانشگاهیانی که در این باریابی وی را همراهی میکردند، به پیشگاه شهبانوی ایران شناساند. در این باریابی علیاحضرت شهبانو اعلام داشتند که دکتر هوشنگ نهاوند استاد و رییس پیشین دانشگاه تهران ریاست هیات امنای دانشگاه را به عهده خواهد داشت. سپس علیاحضرت شهبانو به باشندگان چنین فرمودند:[۴۸]
- همانطوری که شاهنشاه فرمودهاند، گرانبهاترین ثروت هر ملتی انسانهای دانا و توانا و میهنپرست هستند. ... ایران نیرومند و مترقی فردا به مردان و زنان متخصص و با تقوا نیاز دارد و طبیعتاً دانشگاه باید فارغالتحصیلان خود را هم در عالیترین سطح علم و تخصص پرورش دهد و هم این فارغالتحصیلان از صلاحیت اخلاقی و تقوی و حس مسئولیت ملی و اخلاص عمل برخوردار باشند. صلاحیت علمی و شایستگی اخلاقی لازم و ملزوم و مکمل یکدیگرند. فعالیت صحیح و منظم آموزشی و تحقیقی در دانشگاهها از جمله در دانشگاه تهران تضمین کننده آینده جامعه ایرانی است که به مدیران شایسته و کاردان نیاز دارد که در نتیجه هر خللی در این فعالیت برای امروز و فردای جامعه زیان آور است. ... آینده ایران در گرو تربیت صحیح فرزندان این سرزمین است. پیشرفت و ترقی دانشگاه تهران از عوامل اصلی ترقی آموزش در میهن ما است. بنابراین، توجه به مسائل این دانشگاه یک امر مهم ملی و فرهنگی است. ... ما باید مطمئن باشیم که دایه مهربان تر از مادر نداریم. پیشرفت و توسعه و خوشبختی نمیتواند از خارج به صورت هدیهای برای ما آورده شود. ما باید با ایرانی و فکر ایرانی بر مشکلات خودمان فائق آییم. با کار کردن، زحمت، پشتکار و بردباری توسعه و خوشبختی خود را تأمین کنیم.
جیمی کارتر در تهران مصیبتی بزرگ بر مردم ایران و خاورمیانه
۱۰ دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی جیمی کارتر پرزیدنت آمریکا وارد فرودگاه مهرآباد شد و از سوی اعلیحضرتین پیشباز گردید.[۴۹] دیدار این پرزیدنت از حزب دموکرات آمریکا سرآغاز دگرگونیها در کشور کهن شاهنشاهی ایران و منطقه خاورمیانه شد. پرزیدنت جیمی کارتر در چهار سال ریاست جمهوری خود گروههای اسلامی را نیرومند ساخت، طالبان را در افغانستان بنیاد نهاد و بسیار گروههای اسلامی واپسگرا را پشتیبانی نمود. جیمی کارتر میلیونها دلار به روح الله خمینی کمک مالی در براندازی شاهنشاهی ایران کرد. جیمی کارتر از خاورمیانه ویرانهای برجای گذاشت و تا به امروز خونریزی و کشتاری که جیمی کارتر در این منطقه آغاز کرد ادامه دارد. شامگاهان از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به افتخار پرزیدنت جیمی کارتر رئیس جمهوری آمریکا و بانو روزالین کارتر میهمانی رسمی شام در کاخ نیاوران برگزار شد. در ساعت ۲۰ و سی دقیقه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از رئیس جمهوری و بانو کارتر در ورودی کاخ نیاوران پیشباز فرمودند و به اتفاق به تالار پذیرایی تشریففرما شدند. در این میهمانی والاحضرت همایون ولایتعهد، اعضای خاندان شاهنشاهی، جمشید آموزگار نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، اردشیر زاهدی سفیر شاهنشاه آریامهر در آمریکا، سایروس ونس وزیر امور خارجه آمریکا و دیگر همراهان پرزیدنت جیمی کارتر و شماری از پایوران تراز اول لشگری و کشوری شرکت داشتند. در سر میز شام ابتدا شاهنشاه آریامهر سخنرانی ایراد فرمودند.
۱۲ دی ماه ۲۵۳۶ علی رهبری، رهبر ایرانی ارکستر که به تازگی در مسابقه بینالمللی رهبران ارکستر جوان در فرانسه مقام اول را به دست آورد و بزرگترین جایزه بینالمللی را از آنِ خود کرد، به پیشگاه علیاحضرت شهبانو باریافت. علیاحضرت شهبانو علی رهبر را ستودند.
۱۵ دی ماه ۲۵۳۶ «امپراتریس ایران» نام کتابی است که به تازگی از سوی انتشارات «پولی موند» فرانسه به چاپ رسیده است . نگارنده این کتاب «ژان میشل پدرازانی» روزنامه نگار فرانسوی است. این کتاب دربرگیرنده چهار بخش و ۱۹ فصل و ۳۱۰ صفحه است که در آن رخدادهای زندگی شهبانو فرح پهلوی از آغاز تا به امروز به تفصیل آمده است و در واقع زندگی نامهای است که فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی علیاحضرت شهبانو را دربر میگیرد. این کتاب هم چنین دگرگونیهای اجتماعی ایران در دهههای گدشته را به نوشتار میآورد. فرتورهای بی شمار و زیبایی نه تنها زیور این کتاب است بلکه مستند بودن کتاب را نشان میدهد. نگارنده برای گردآوری مدارک و اسناد به ایران سفر کرده و به پیشگاه علیاحضرت بار یافته است. در فصلهای پایانی کتاب پهرست سازمانهایی که به سرپرستی عالیه علیاحضرت شهبانو فعالیت میکنند یاد شده است.
۱۷ دی ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانو نمایشنامه عقاب و روباه از سوی بازیگران گروه تئاتر کانون پرورش کودکان و نوجوانان در تالار اصلی بنیاد شهبانو فرح اجرا شد. علیاحضرت شهبانو ساعت ۲۰ و سی دقیقه به بنیاد شهبانو فرح تشریففرما شدند، وزیران فرهنگ و هنر، اطلاعات و جهانگردی کشور، بهداری و بهزیستی، مدیران عامل بنیاد شهبانو فرح و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و چند تن از دانشگاهیان به پیشباز علیاحضرت شهبانو آمدند. نویسنده این نمایشنامه، بیژن مفید و کارگردان آن اردوان مفید است. علیاحضرت شهبانو در پایان نمایشنامه بازیگران گروه تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را به حضور پذیرفتند و آنان را مورد مهربانی قرار دادند.
سفر علیاحضرت شهبانو به ایالات متحده آمریکا
۱۹ دی ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو پیش از نیمروز برای یک دیدار کوتاه رهسپار ایالات متحده آمریکا شدند. در فرودگاه مهرآباد والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی و والاحضرت منیژه همسرشان، والاحضرت شاهپور عبدالرضا پهلوی و والاحضرت پریسیما همسرشان، نخست وزیر، رئیس مجلس سنا، رئیس مجلس شورای ملی و چند تن از مقامات لشگری و کشوری علیاحضرت شهبانو را پسواز کردند. شهبانوی ایران در این سفر که به دعوت انجمن آسیایی انجام میگیرد، در چند آیین بزرگ فرهنگی و هنری شرکت خواهند کرد و در آیین گشایش نمایشگاهی از هنر آسیا سخنانی ایراد خواهند فرمود. همچنین با گروهی از شخصیتهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایالات متحده گفتگو خواهند داشت. روز ۲۱ دی ماه علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران ساعت ۱۶ به وقت نیویورک از نمایشگاه خانه آسیا در نیویورک بازدید فرمودند. ۲۳ دی ماه علیاحضرت شهبانو از گالریهای هنر ایرانی در موزه متروپولیتن نیویورک بازدید کردند. [۵۰] در روز ۲۴ دی ماه علیاحضرت شهبانو در انجمن آسیایی نیویورک سخنرانی رسایی در برابر ۱۴۰۰ نفر از شخصیتهای برجسته سیاسی، بازرگانی و فرهنگی و ایران شناسان ایراد فرمودند.[۵۱] و در پایان به پرسشهای باشندگان پاسخ دادند و در پاسخ چگونگی روابط ایران و شوروی فرمودند: بطوری که میدانید ما با شوروی روابط دوستانه و احترام مقابل داریم. شهبانو درباره حل مشکل خاورمیانه فرمودند: ایران ابتکار صلح پرزیدنت سادات را مورد تأیید قرار میدهد و آرزو میکند حسن نیّتی که نشان داده شده گفتگوهای اعراب و اسرائیل را به نتیجه معلوم و مثبت برساند و صلح در خاورمیانه مستقر گردد. در این سفر علیاحضرت شهبانو با بانو کارتر دیدار و گفتگو داشتند.
علیاحضرت شهبانو ۹ بهمن ماه از سفر سه هفتهای خود به امریکا و اروپا به تهران بازگشتند و والاحضرت همایون ولیعهد، والاحضرت شاهدخت فرحناز، والاحضرت شاهپور عبدالرضا پهلوی، امیرعباس هویدا وزیر دربار شاهنشاهی و چند تن از بلندپایگان کشوری از علیاحضرت پیشباز کردند.
۹ بهمن ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو به مناسبت سالروز بینالمللی و آغاز هفته جذام پیامی فرستادند:[۵۲]
- در سالی که گذشت پیشرفتهای رضایت بخشی در مورد شناخت و کنترل بیماری جذام به دست آمد و نتایج حاصله از برنامههای بیماریابی وزارت بهداری و بهزیستی و جمعیت ملی مبارزه با جذام منجر به تدوین برنامه مبارزه با جذام گردید که امید است در آینده منتهی به ریشه کنی این بیماری در مملکت گردد. دانشکدههای پزشکی و موسسات تحقیقاتی کشور با کمک جمعیت ملی مبارزه با جذام، اقدام به پژوهش در تمام زمینههای این بیماری نمودند که شایان تقدیر بوده و با توجه به پژوهشهای توام در حال اجرا در سایر کشورها نوید از پیشگیری موثر این بیماری را میدهد. کمک و مساعدت دولت و بخش خصوصی و گروه کثیری از مردم خیر و نیکوکار کارشناسان و مددکاران جمعیت را قادر ساخت که برنامههای رفاهی و درمانی خانوادههای مجذومین و بهبودیافتگانی که کارآیی کافی ندارند را مورد تجدید نظر قرار دهد تا رفاه هر چه بیشتر آنان تامین گردد. ...
سفر رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به هند و پاکستان ۱۳ تا ۱۷ بهمن ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
سفر چهار روزه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو که به دعوت رسمی رئیس جمهوری هند و همسرشان انجام گرفت، پس از نیمروز پنجشنبه ۱۳ بهمن ماه آغاز شد.[۵۳] در فرودگاه مهرآباد والاحضرت همایون ولایتعهد و والاحضرت شاهپور محمودرضا و والاحضرت شاهپور احمدرضا پهلوی اعلیحضرتین را بدرقه کردند. در آیین پسواز رسمی جمشید آموزگار نخستوزیر و دبیر کل حزب رستاخیز ملت ایران، رؤسای مجلسین سنا و شورای ملی، وزیر دربار شاهنشاهی، رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران و شماری از پایوران عالی لشگری و کشوری افتخار حضور داشتند. اعلیحضرتین با پیشباز رسمی وارد دهلی نو پایتخت هند شدند. رئیس جمهوری و همسرشان در پای پلکان هواپیما از شاهنشاه و شهبانو پیشباز کردند. نخستوزیر، اعضای هیئت دولت، گروهی از نمایندگان مجلسین، رؤسای هیئتهای سیاسی و فرماندهان نیروهای سه گانه در آیین پیشباز از شاهنشاه حضور داشتند. شهردار دهلی نو و همسرش با حلقههای گل سنتی هند که به گردن اعلیحضرتین آویختند، به شاهنشاه و به شهبانو از سوی مردم دهلی خوش آمد گفتند. شاهنشاه دقایقی پس از ورود به دهلی نو، با رئیس جمهوری دیدار خواهند داشت که در این دیدار وزیران خارجه دو کشور و چند تن از مقامات از باشندگان هستند. [۵۴]
پس از باریابی رئیس مجلس اعیان هند که معاون رئیس جمهوری نیز میباشد، موراجی دسای نخستوزیر هند به پیشگاه شاهنشاه بار مییابد. بر پایه برنامه تنظیم شده نخستین دور گفتگوهای شاهنشاه آریامهر و دسای نزدیک به یک ساعت خواهد انجامید. روز آدینه ۱۴ بهمن ماه، پیش از نیمروز پس از باریابی وزیر خارجه هند، دسای یک ساعت با شاهنشاه گفتگو خواهد داشت. گفتگوهای شاهنشاه و نخستوزیر هند دو سویه خواهد بود و هیچیک از مقامات دو کشور در این گفتگوها شرکت ندارند. بر پایه برنامه نهاده شده، از سوی رئیس جمهوری و بانو میهمانی شام به افتخار شاهنشاه و شهبانو داده میشود، از سوی شاهنشاه نیز در شب پایان، میهمانی به افتخار رئیس جمهوری و بانو داده خواهد شد. [۵۵] [۵۶] [۵۷]
روز شنبه ۱۵ بهمن ماه اعلیحضرتین از استان جیپور دیدن خواهند کرد و روز یکشنبه ۱۶ بهمن ماه هند را ترک خواهند فرمود. شاهنشاه در سر راه از پاکستان دیدن میکنند و چند ساعتی در این کشور و با ضیاءالحق رئیس حکومت نظامی پاکستان گفتگو خواهند داشت. خبرگزاریها این سفر را نشانه تحکیم دوستی قدیمی بین ایران و پاکستان عنوان کردهاند. در دیدار شاهنشاه با دسای مسائل مختلفی مطرح است که مهمترین آن مسائل سیاسی و اقتصادی جهان و بخصوص مسائل حساس منطقه است. رسانههای هند سفر شاهنشاه ایران را «بزرگترین رویداد امسال هند» نامیدهاند. در رسانههای غرب نیز بر اهمیت این سفر تکیه شده است. این رسانهها معتقدند که گفتگوهای شاهنشاه با پایوران هندی اثر آرامشبخشی در اوضاع سیاسی منطقه و نتایج کلی اقتصادی برای کشورهای همجوار و نتیجه فوری برای دو کشور خواهد داشت. نکته جالبی که هم اکنون در همکاری بین ایران و هند وجود دارد، مشارکت دو کشور در گسترش و تکمیل کارخانه آلومینیومسازی اراک است. در این کارخانه از یک سو پاکستان و ترکیه همکاری دارند، و از سوی دیگر هند. این کارخانه ابزار ارتباطی غیرمستقیم همکاری هند و پاکستان شناخته شده است. پیشبینی میشود که در گفتگوهای دهلی موافقتنامهای نوشته و یا دستینه شود که بر پایه آن ایران نیز از منابع عظیم اکسید هند برای کارخانه آلومینیوم سازی اراک استفاده بیشتر کند. مسئله حساس دیگر که برای منطقه نیز اهمیت فراوان دارد، گفتگو پیرامون برقراری یک نوع اتحادیه اقتصادی در منطقه است که شاهنشاه ایران مبتکر آن بودند و در موارد مختلف از آن سخن گفتند. اخیراً هند نیز با علاقه بیشتری آن را پیش کشیده است. ایران مایل است این اتحادیه نخست با مشارکت هند و ایران و پاکستان و ترکیه و احتمالاً افغانستان و بنگلادش سازمان یابد. سپس در شرق کشورهای ساحل اقیانوس هند تا استرالیا و در غرب کلیه کشورهای ساحلی اقیانوس هند تا اقیانوس هند قرار دارند را دربر گیرد. برای دستیابی به این پروژه باید هر چه زودتر پیش نیازهای آن باید فراهم شود و پروژه آغاز گردد. رسانههای غرب پیشبینی میکنند شاهنشاه ایران به هند پیشنهاد تأسیس کمپانیها و مؤسسات مشترکی را مینمایند تا بتواند در اجرای پروژههای کشورهای منطقه کمک و یاری کنند.
۲۲ بهمن ماه ۲۵۳۶ موزه فرش ایران در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی پس از نیمروز شنبه ۲۲ بهمن ماه گشایش یافت.[۵۸] این موزه که به اراده علیاحضرت شهبانوی ایران بنیاد شده است، نموداری از بی کم و کاستی صنعت فرش در کشور ایران است. کلکسیون موزه فرش ایران دربرگیرنده با ارزشترین نمونههای قالی ایران از سده نهم هجری تا کنون است. نزدیک به ۱۳۵ تخته از شاهکارهای قالی ایران، بافت مراکز مهم قالیبافی مانند کاشان، کرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، کردستان و دیگر شهرها، در تالار همکف به نمایش گذاشته میشود. در کتابخانه موزه نزدیک به ۳۵۰۰ پوشینه (جلد) کتاب به زبانهای فارسی، عربی، فرانسه، انگلیسی و آلمانی وجود دارد. همچنین بهترین کتابها و نشریات و پژوهشها درباره فرش ایران و قالیهای مشرق زمین به طور کلی و کتابهایی در زمینه هنر و ادبیات ایران در کتابخانه موزه موجود است. کتابفروشی موزه نیز بسیاری از کتابهای ارزنده درباره فرش را به فروش میرساند. پیوسته فیلمها و اسلایدهایی در زمینه قالیبافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در میآید. موزه فرش ایران در تهران خیابان آریامهر نبش پارک فرح قراردارد.
۲۵ بهمن ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو ریاست عالیه دانشگاه تهران برگزیدگان پژوهشی دانشگاه تهران را در کاخ نیاوران پذیرفتند. در این باریابی که آقای دکتر هوشنگ نهاوندی رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و رئیس هیئت امنای دانشگاه تهران، رئیس و چند تن از رؤسای دانشگاهها و استادان برگزیده دانشگاه تهران سرفرازی بودن داشتند. در آغاز این باریابی آقای دکتر مستشفی معاون پژوهشی دانشگاه تهران در گزارشی به آگاهی رساند که دانشگاه تهران در راه پیشبرد و توسعه تحقیقات در سال گذشته گامهایی برداشته است. علیاحضرت شهبانو یادآور شدند که شاهنشاه آریامهر برای تحقیقات اهمیت فوقالعادهای قائل هستند. در این باریابی علیاحضرت شهبانو بار دیگر اهمیت نتایجی تحقیقاتی را مورد تأکید قرار دادند و فرمودند:
- تحقیقات و پژوهش منحصر به مؤسسات دانشگاهی نیست، بلکه بخش خصوصی نیز میباید در این زمینه فعالیت داشته باشد. خوشبختانه بودجه زیادی به برنامه تحقیقاتی و پژوهشی در کشور ما اختصاص داده شده ولی بودجههای تحقیقاتی باید به طرز صحیح خرج شود و در اختیار مؤسساتی قرار گیرد که واقعاً در امر تحقیق و پژوهش مشارکت دارند. خوشبختانه در سالهای اخیر دانشگاهها به تحقیقات و پژوهش و تشویق محققین و ایجاد امکانات برای تحقیق اهمیت بیشتری دادهاند که باید در این زمینه جوانان نیز بوسیله استادان و محققین، تشویق و علاقمند به برنامههای تحقیقاتی و پژوهشی شوند. شورای عالی پژوهشهای علمی نیز سعی کرده است در این زمینه قدمهای مؤثری بردارد و موفقیتهایی به دست آورد ولی هنوز ما راه درازی در پیش داریم.
علیاحضرت همچنین ضرورت استقلال مالی و اداری شورای عالی پژوهشهای علمی کشور را که ریاست عالیه آن را به عهده دارند سپارش فرمودند و افزودند: مقررات دست و پا گیری که هنوز هم در بعضی از مؤسسات مانع توسعه و گسترش تحقیقات است باید از بین برود.
۳۰ بهمن ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانوی ایران ریاست عالیه انستیتو پاستور، نخستین نشست هیئت امنای این انستیتو در کاخ نیاوران برگزار شد. وزیر بهداری و بهزیستی، وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، رئیس نظام پزشکی ایران، معاونان وزارت علوم و آموزش عالی، رئیس دانشگاه رضاشاه کبیر و سایر هموندان هیئت امنا و نیز رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانوی ایران در این نشست از باشندگان بودند. در آغاز، دکتر امیر منصور سرداری رئیس انستیتو پاستور گزارشی رسا از دگرگونیهای گذشته و تصویری از وضع تحقیقاتی، اداری، بهداشتی و آموزشی کنونی انستیتو به آگاهی رساند. رئیس انستیتو ابراز داشت بودجه انستیتو در سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی نزدیک به ۲۴۰ میلیون ریال بوده است که در سال آینده اعتبارات بیشتری برای توسعه و نوسازی انستیتو مورد نیاز خواهد بود. علیاحضرت شهبانو فرمودند: [۵۹]
- تنها راه حل دشوار برای انستیتو تأمین هدفهای آن است که با کسب مجوزهای لازم امکانات و اختیارات تحقیقاتی، اداری و مالی لازم فراهم شود. حسبالامر علیاحضرت شهبانو یک کمیته ۵ نفری مأمور گردیده در این زمینه مطالعات لازم را فوراً انجام دهد. علیاحضرت شهبانو سپس فرمودند: مقصود بی بند باری و عدم رعایت ضوابط نیست باید ضوابط لازم و منطقی و دقیقی در کارهای انستیتو باشد و میباید انستیتو بتواند کارهای تحقیقاتی و علمی و بهداشتی خود را به خوبی انجام دهد و امکانات کافی داشته باشد و فارغ از مقررات دست و پاگیر اداری عمل کند. سازمان برنامه و بودجه و وزارت بهداری و بهزیستی فوراً اعتبارات لازم را برای توسعه فعالیت انستیتو تأمین کنند و نیز باید تولید واکسنهای مورد نیاز در انستیتو افزایش یابد که هم کلیه احتیاجات کشور را تأمین کند وهم به کشورهای دیگر صادر شود. این مؤسسه باید با تمام نیروی خود و از هر جهت به خدمت دانش و بهداشت و درمان کشور درآید و یک مرکز زنده و فعال و جامع باشد. انستیتو باید بهترین افراد را برای برنامههای پژوهشی خود جلب کند و نیز افراد لازم را برای برنامههای بهداشتی و درمانی مملکت تربیت نماید. همچنین علیاحضرت شهبانو فرمودند، ضروری است که انستیتو پاستور روابط و همکاریهای علمی با سایر مؤسسات علمی ایران و خارج برقرار نماید. به این منظور شهبانو مقرر فرمودند یک شورای علمی مشورتی از دانشمندان طراز اول ایرانی و خارجی در کنار مؤسسه به وجود آید و اعضای مؤسسه نیز بطور تمام وقت خدمت کنند تا بهترین بهر از خدمات آنان برای مملکت به دست آید.
۲ اسفند ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانوی ایران نشست هیئت امنای دانشگاه تهران در کاخ نیاوران برگزار شد. باشندگان در این نشست عبداله ریاضی استاد ممتاز دانشگاه و رئیس مجلس شورای ملی، هوشنگ نهاوندی استاد و رئیس هیئت امنای دانشگاه تهران، وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه و دیگر هموندان هیئت امنا بودند. در آغاز نشست دکتر قاسم معتمدی رئیس دانشگاه گزارش رسایی از وضع کنونی آموزش و پیشرفت برنامههای دانشگاه به آگاهی رساند. به هنگام خواندن گزارش درباره افزایش پایه حقوق اعضای هیئت علمی و پاداشهای پایان سال، علیاحضرت شهبانو فرمودند: [۶۰]
- کلیه اضافاتی که به تصویب قوه مقننه رسیده و احکام آن صادر شده است و نیز پاداشهای پایان سال حداکثر تا نیمه اسفند ماه پرداخت شود. درباره بازبینی سیستم بازنشستگی و نحوه خدمت تمام وقت یا نیمهوقت در دانشگاه و حقوق و مزایای هیئت علمی دو کمیته تشکیل شود و تا آخر فروردین ماه سال ۲۵۳۷ گزارش دقیقی مشتمل بر پیشنهادهای اجرایی به پیشگاه معظم له تقدیم کند. راه حلّی که پیشنهاد میشود باید نظرات کارشناسان و امکانات مالی دولت را در بر بگیرد و قابل اجرا و عمل باشد. برای استادان و اعضای هیئت علمی علاوه بر مسائل مادی و رفاهی رعایت احترام و شئون آنان در جامعه نیز باید مورد توجه قرار گیرد. از اعضای هیئت علمی توقع داریم وظایف خود را به بهترین وجه در آموزش و پرورش جوانان انجام دهند و جوانانی را که آینده ساز مملکت هستند با اعتقادات ملی و روحیه قوی تربیت کنند. البته مملکت هم باید به وضع معنوی و مادی آنان توجه داشته باشد. استادان وظیفه دارند از لحاظ اخلاقی و انسانی به دانشجویان خود باید بیشتر رسیدگی کنند و دانشگاه در کارها باید مشارکت واقعی و صمیمانه اعضای هیئت علمی را در کلیه امور جلب و تأمین کند. به طرح تشکیل صندوق تعاون کارمندان اداری دانشگاه به شخصاً به این صندوق کمک خواهم کرد. استاد در دانشگاه باید در محیط کار خود مخصوصاً از نظر معنوی احساس آسایش و اعتماد کند و وسائل لازم را در اختیار داشته باشد و یک محیط سالم برای فعالیت وی به وجود آید. اکثر استادان ایرانی ثابت کردهاند که به مبانی معنوی و انسانی و سُنّتهای ملی دلبستگی دارند و فقط پایبند مادیات نیستند. باید این قبیل استادان را دلگرم کرد.
۷ اسفند ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانوی ایران نشست شورای عالی موسسه پژوهشهای دهقانی و روستایی ایران در کاخ نیاوران برگزار شد. این نشست سه ساعت با بودن چهار تن از وزیران کابینه هموند شورای عالی و کارشناسان امور کشاورزی و روستایی و رییس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو به درازا کشید. در آغاز دکتر افشار نادری رییس موسسه گزارش رسایی درباره کارهای پژوهشی و علمی موسسه به آگاهی رسانید. علیاحضرت شهبانو پس شنیدن گزارش و گفتگوها فرمودند:[۶۱]
- شاهنشاه در بهبود سریع وضع کشاورزی و عمران و آبادی روستاهای ایران توجه خاص دارند و آن را از مهمترین اولویتهای ملی محسوب میدارند. موسسه باید هم تحقیقات بنیادی و اساسی انجام بدهد و هم تحقیقات کاربردی که نتایج فوری در راهنمایی مسئولان اجرایی برای بهبود زندگی روستاییان دربرداشته باشد مسایل خاصی در برخی مناطق وجود دارد که با تصمیمات عمومی از مرکز نمیتوان آنها را حل کرد. باید موسسه به مسایل جزیی و منطقهای بپردازد، و تحقیقاتی که میکند راهنمای تصمیمات اجرایی باشد. در تصمیمات اجرایی باید شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و روانی مورد توجه قرار گیردو در خلاء تصمیم گرفته نشود. ... پروژههایی که در روستاها اجرا میشود باید با وضع زندگی روستایی و مقتضیات محلی هماهنگ باشد. به این نکته هم در کارهای ساختمانی باید توجه بشود و هم در طرحهای اجتماعی و درمانی و بهداشتی و فرهنگی.
۷ اسفند ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو به مناسبت روز حمایت آسیب دیدگان از سوختگی[۶۲] پیام دادند:[۶۳] هفتم اسفند ماه روز حمایت از سوختگان، فرصت مناسبی است برای هماهنگی و تجهیز امکانات کمک به همنوعان آسیب دیده از سوختگی، جمعیت حمایت آسیب دیدگان از سوختگی که به دلیل یک نیاز اجتماعی و به منظور یاری به آسیب دیدگان از سوختگی شکل گرفته، وظیفه دار کمک به معالجه مطلوب بیماران و ترمیم عوارض سوء سوختگی در روح و جسم بیماران است. در سالهای پیش اینگونه بیماران به دلیل نبودن امکانات لازم و کافی درمانی، در معرض خطر مرگ و انواع مخاطرات دیگر قرار گرفته و در صورت نجات از مرگ نیز، نشانهای دردناک آسیب دیدگی را با خود داشتند ولی با تشکیل جمعیت حمایت آسیب دیدگان از سوختگی، امید است که این آسیب دیدگان از امکانات مطلوب معالجه برخوردار بوده و با ادامه کوششهای درمانی و ترمیمی به زندگی طبیعی و سلامت کامل بازگردند. در این دوران، توسعه و پیشرفت اقتصادی که توجه کامل به گروههای اجتماعی و برخوردار ساختن آنها از امکانات رفاهی یک رسالت ملی تلقی میشود، قناعت به حرکت متعارف در جهت رفع کمبودهای درمانی و تأمین بهزیستی عمومی، پسندیده نیست. خوشبختانه با آغاز فعالیت این جمعیت، در یکی از زمینههای مشخص درمانی مملکت کمبودهای گذشته تدریجاً جبران میشود. تأسیس سریع چند بیمارستان و درمانگاه ویژه و ایجاد یکی از واحدهای مجهز سوختگی و ترمیمی جهان در تهران به این منظور و همچنین تدارک برای استفاده از روشهای پیشرفته علمی جهت معالجه بیماران در سطح کشور، از جمله گامهای مثبت و مؤثری است که برداشته شده است. این کوششها با تکیه بر آموزش کادرهای متخصص و نیروی انسانی مورد نیاز و همچنین ایجاد ارتباط علمی با مراکز پیشرفته پزشکی و دانشگاهی جهان میباید ادامه یابد. ضروری است که برای نیل به هدفهای ایجاد جمعیت، از ظرفیتهای بخش خصوصی و امکانات مراکز دانشگاهی و وسایل ارتباط جمعی استفاده به عمل آید و همکاری و معاضدت همنوعان نوعدوست برای تحقق برنامههای جمعیت جلب شود. انتظار دارم ادامه کوششهای مثبت جمعیت و گسترش فعالیتهای آن در آینده موجبات رضایت مردم و آرامش خاطر آسیب دیدگان را فراهم سازد.
سالروز دادن حقوق برابر سیاسی و اجتماعی با مردان به زنان ایران ۸ اسفند ماه
کنگره بزرگ زنان در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در مجموعه ورزشی آریامهر برگزار شد. والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی در آغاز این کنگره بیاناتی ایراد کردند و فرمودند:[۶۴]
- اعلیحضرتا، علیاحضرتا. از سوی جامعه زنان ایرانی مقدم مبارکتان را گرامی میداریم. تشریففرمایی اعلیحضرتین به کنگره بزرگ زنان که مقارن با صدمین سالگرد زادروز اعلیحضرت رضاشاه کبیر، بانی ایران نوین و به مناسبت پانزدهمین سال انقلاب شاه و ملت است، تقدیم میدارم و تشریف فرمایی شاهنشاه نشانه آن است که فرمانده ایران اعتقاد به حقوق بشر و حیثیت انسانی افراد را صرف نظر از جنسیت ارج مینهند و برای حمایت از حقوقی که زنان در دوران پر برکت انقلاب کسب کردهاند ارزش فراوان قائل هستند. سه سال پیش، در آغاز سال جهانی زن، اعلیحضرتین همانند امروز به کنگره بزرگداشت چهارمین سال روز آزادی اجتماعی زنان تشریففرما شدند و به سبب فرمایشاتی که ایراد فرمودند تعاریف و مفاهیم نوینی از نقش زن در توسعه و پیشرفت اجتماع آفریده شد که به سر تحولات و دگرگونیهای مربوط به حقوق زن عمق و وسعت بیشتری بخشید. آنچه از آن به بعد انجام شد پیآمد خطوط برنامهای بود که شاهنشاه در آن روز سرنوشتساز ترسیم فرمودند. سال جهانی زن چه از لحاظ ملی و چه در سطح بینالمللی برای زنان ایران پرثمر و غرورآفرین بود. در سطح بینالمللی بیشترین مصوبات کنفرانس مکزیک در سال جهانی زن بر اساس پیشنهادهای هیأت نمایندگی ایران شکل گرفت. محافل جهانی ضمن تأیید خطوط کلی پیشرفتهای زن ایرانی، تصویب کردند که سالهای بین ۸۵-۱۹۷۵ میلادی دهه زن اعلام شود. کنفرانس بینالمللی میان دهه برای ارزشیابی چگونگی فعالیت دولتها در زمینه پیشرفت زن در ۱۹۸۰ در تهران تشکیل شود و امور مربوط به پژوهش درباره زن در سطح بینالمللی و منطقهای در ایران متمرکز گردد. ... به نام زنان ایرانی، امروز را سرآغاز دوران فعالیتهای نوین دیگری در زندگی زن ایرانی بشمار میآورم و امیدوارم که به هنگام برگزاری کنفرانس بینالمللی میان دهه در سال ۱۹۸۰ میلادی در تهران کارنامه زن ایرانی حد مطلوبی از فعالیت را که شایسته تداوم و استمرار نظام شاهنشاهی و انقلاب شاه و ملت است نشان دهد.
آنگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سخنرانی فرمودند:[۶۵]
- ...باز دیدیم که آزادیهای بیشتر و روزافزونتری که ما دادیم بیش از پیش باز آن اتحاد نامقدس سرخ و سیاه را چه در داخل و چه در خارج ایران روشن کرد. ولی ما به سیاست خودمان ادامه میدهیم. سیاست حداکثر آزادی را همین طور ادامه میدهیم، برای اینکه ارکان این مملکت بر اساس انقلاب شاه و ملت و رستاخیز ایران طوری قوی است که این مظاهر، مظاهر واپسین جان کندن این اتحاد نامقدس نمیتواند به آن خللی وارد بیاورد. ...
۸ اسفند ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو به سه تن از اندیشمندان و پژوهندگان، برگزیدگان سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی از سوی بنیاد البرز در کاخ نیاوران جایزههای این بنیاد را دادند. برندگان دکتر حسن میرشمسی معاون فنی انستیتو رازی، محمود بهمنیار هموند فرهنگستان شاهنشاهی علوم ایران و رییس بخش هاری انستیتو پاستور، و جواد جعفری فر عضو هیات علمی دانشگاه پهلوی میباشند. به هنگام دادن جایزهها وزیر آموزش و پرورش و سرپرست وزارت علوم و آموزش عالی، رییس دفتر مخصوص شهبانو و هم چنین معاون وزارت بهداری و بهزیستی سرافرازی بودن در این آیین را داشتند. علیاحضرت شهبانو در این آیین فرمودند:
- امید است کوششهای بنیاد البرز در جهت تشویق و ترغیب دانشمندان و دانشجویان نتایج درخشان تری به دست دهد و تشویق این دانشمندان باید نمونهای باشد برای جوانان این مملکت. نسل دانشمندان و محققین ایران باید وسیله جوانان علاقمند و اندیشمند ما در سطوح تازه به ارزشهای وسیع تر دست یابد.
۹ اسفند ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانوی ایران نشست هیات امنای بنیاد فرهنگ ایران در کاخ نیاوران برگزار شد. مهرداد پهلبد وزیر فرهنگ و هنر، صفی اصفیا وزیر مشاور، شماری از استادان زبان و ادبیات فارسی، هموندان هیأت امناء و نیز رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو از باشندگان این نشست بودند. در آغاز نشست استاد پرویز ناتل خانلری دبیر کل و مدیر عامل بنیاد فرهنگ ایران گزارشِ کارهای پژوهشی چاپی و نیز برنامههای آموزشی و طرحهای پژوهش درباره زبان فارسی و گسترش زبان فارسی در کشورهای خارج را به آگاهی رساند. علیاحضرت شهبانو دستوراتی درباره برپایی سمینارهای آموزشی و بازآموزی برای آموزگاران زبان فارسی برون مرز و فرستادن کتابهای ادبی برای ایرانشناسان و دانشمندان علاقمند به زنده ساختن و چاپ متون مهم تاریخ و ادبیات و فرهنگ ایران، نیاز به گسترش پژوهش در زمینه زبان پارسی دادند. علیاحضرت شهبانو در پایان نشست از کارهای بنیاد فرهنگ ایران ابراز خرسندی فرمودند.
۹ اسفند ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو پس از نیمروز، یک ساعت و نیم در یکی از فروشگاههای بزرگ تهران خریداری کرده و با مردم گفتگو کردند و با استقبال فوقالعاده مردم روبرو شدند. شهبانو دقایقی پس از ساعت ۱۷ تنها به همراه دکتر نهاوندی رئیس دفتر مخصوص شان، از کاخ نیاوران به یکی از فروشگاهها تشریففرما شدند. در دقایق نخستین ورود شهبانو کسی نمیدانست که شهبانو در فروشگاه هستند. علیاحضرت برای خرید مقداری میوه به قسمت فروش میوه و سبزیجات تشریففرما شدند. کم کم مردم با دیدن چهره شهبانو در میان خریداران فروشگاه به دور علیاحضرت گرد آمدند. علیاحضرت شهبانو قیمتهای بسیاری از اجناس را پرسیدند. علیاحضرت شهبانو با مردم پیرامون قیمتها، خرید شب عید و مسائل روزمره گفتگو کردند و مانند همیشه با درخواستهای مردم روبرو بودند. علیاحضرت شهبانو در ساعت ۱۹ از فروشگاه بیرون آمدند و مردم معظمله را تا کنار اتومبیل همراهی کردند.
۱۰ اسفند ماه ۲۵۳۶ هیئت مدیره انجمن بینالمللی زنان در کاخ نیاوران به پیشگاه علیاحضرت شهبانو بار یافتند. در این باریابی نخست رئیس هیئت مدیره انجمن گزارش کارهای انجمن بینالمللی زنان را به آگاهی رسانید، ریاست شعبه آمریکایی انجمن با خانم رزالین کارتر همسر پرزیدنت آمریکا است. همچنین به آگاهی علیاحضرت رسید، شمار تختهای درمانگاه و بیمارستان انجمن از ۶۰ تخت به ۱۰۰ تخت خواهد رسید و همچنین یک دستگاه واحد سیار درمانی برای پوشش دادن به خدمات درمانی مورد نیاز در منطقه استقرار درمانگاه تهیه میشود. واگذاری یکصد بورس تحصیلی برای دانشآموزان ۱۲ تا ۱۵ ساله به گزینش هموندان انجمن در سال آینده انجام مییابد. پس از گزارش رئیس انجمن و پیش کشیدن دشواریهای گسترش کارهای انجمن، علیاحضرت شهبانو با ابراز خرسندی از فعالیتهای انجمن بینالمللی زنان دستور فرمودند، دفتر مخصوص معظمله همکاری لازم برای اجرای برنامه مبادله اعضای انجمن با انجمن نیروی دوستی آمریکا را انجام دهد. خدمات داوخواهانه (داوطلبانه) هموندان و به گردن گرفتن خویشکاریها در امور خیریه در پیشبرد هدفهای انجمن مؤثر بوده است. امیدوارم با توسعه فعالیتهای انجمن، با ایجاد ارتباط و همکاری با سازمانهای ملی و بینالمللی زنان، زمینه خدمات بیشتر فراهم گردد.
۱۱ اسفند ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو هیئت داوران و کمیته فنی مسابقه بینالمللی پروژه ساختمانی کتابخانه ملی پهلوی را در کاخ نیاوران پذیرفتند.[۶۶] باشندگان در این باریابی وزیر فرهنگ و هنر، رؤسای دانشگاهها و همچنین رئیس دفتر علیاحضرت شهبانو بودند. هموندان هیئت داوران بینالمللی و کمیته فنی که از ایران، ایالات متحده آمریکا، شوروی، انگلستان، سوئیس، بلژیک، فرانسه، آلمان فدرال، ایتالیا، ژاپن، هند و مکزیک برگزیده شدهاند و برای گزینش پروژه به تهران آمدهاند، از سوی شجاعالدین شفا معاون فرهنگی درباره شاهنشاهی و مدیر عامل کتابخانه پهلوی به پیشگاه شهبانو شناسانده شدند. سپس علیاحضرت شهبانو با یکایک آنان گفتگو فرمودند، آنگاه گزارش پیشرفت مسابقه از سوی آنان به آگاهی علیاحضرت شهبانو رسید. در پروژه ساختمانی مسابقه بینالمللی کتابخانه پهلوی که موفقترین مسابقه بینالمللی معماری عصر حاضر اعلام شده است، دو هزار و ۵۶ تن از ۸۷ کشور جهان شرکت کردهاند.
۱۳ اسفند ماه ۲۵۳۶ رئیس زونتای بینالمللی، خانم فرانس دولاشزموتن[۶۷] و رؤسای زونتا در منطقه ایران و اروپا و رؤسای محلی را به پیشگاه شهبانوی باریافتند. در این باریابی خانم فرانس دولاشزموتن نشان طلای زونتای بینالمللی را به علیاحضرت شهبانو پیشکش کرد و آنگاه گزارش فعالیتهای بینالمللی زونتا و همچنین زنان شاغل ایرانی هموند زونتا در تهران و مشهد به آگاهی رسانید.[۶۸] [۶۹]
علیاحضرت شهبانو در این باریابی با ابراز خرسندی از گسترش فعالیتهای هماهنگ زنان شاغل ایران که در سطح مدیریت مسئولیتهایی را عهدهدار شدهاند فرمودند:[۷۰]
- فعالیتهای گروهی زنان به شناخت متقابل وظایف آنها یاری میدهد و به تفاهم بیش از پیش و هماهنگی فعالیتهای زنان کمک میکند. شهبانو فرمودند: امیدوارم فعالیت این جمعیت در کشور به خودشناسی و شناخت بیش از پیش مسائل مملکت از سوی زنان بیانجامد و متقابلاً از طریق روابط و همکاریهای بینالمللی زنان ایران با جمعیتهای جهانی مشابه در معرفی پیشرفتهای عظیم کشور و بخصوص نقش زن در توسعه ایران نو کوشش بشود. کلوپ بینالمللی زونتا که اجتماعی از مدیران و زنان شاغل است در ۴۷ کشور جهان دارای هشتصد کلوپ و ۲۷ هزار عضو است. قبلاً کلوپهای منطقهای زونتا در تهران و مشهد گشایش یافته و بعد از ظهر دیروز نیز کلوپ زونتا در منطقه شمیران فعالیت خود را آغاز کرد.
۱۴ اسفند ماه ۲۵۳۶ سومین سمپوزیوم بین المللی سرطان با پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی گشایش یافت.[۷۱]
بازدید دو روزه علیاحضرت شهبانو از استان هرمزگان ۱۵ - ۱۴ اسفند ماه
۱۴ اسفند ماه ۲۵۳۶ پیش از نیم روز علیاحضرت شهبانو برای یک بازدید دو روزه از استان هرمزگان از تهران به استان هرمزگان پرواز کردند.[۷۲]
نخست علیاحضرت شهبانو از بندر لنگه بازدید فرمودند و پس از آن از ابوموسی. علیاحضرت شهبانو در بندر لنگه پس از نیمروز از سردخانه شیلات، دبیرستان پهلوی، تأسیسات اسکله، بازار و مرکز صنایع دستی و همچنین از یک خانه قدیمی بازدید کردند. در منطقهای نزدیک بندر لنگه به نام «کنک» علیاحضرت شهبانو از کارهای لنج سازان دیدن فرمودند و پس از آن به بندر عباس خواهند رفت. بامداد ۱۵ اسفند ماه از میناب دیدن خواهند کرد و سپس به تهران باز خواهند گشت. در این سفر وزیران کشور، مسکن و شهرسازی، کشاورزی و عمران روستایی، رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و مدیر عامل شرکت شیلات جنوب در رکاب علیاحضرت شهبانو میباشند.
علیاحضرت شهبانو پس از نیمروز ۱۵ اسفند ماه در پایان سفر دو روزه به استان هرمزگان در مصاحبه با رسانهها درباره پیشرفتهای استان هرمزگان، ارتباط مسئولین دولت در نقاط گوناگون کشور با مردم، ارتباط شهبانو با مردم، تثبیت و کنترل قیمتها سخن گفتند.[۷۳]
۱۷ اسفند ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه علیاحضرت شهبانوی ایران نشست شورای عالی بنگاه حمایت مادران و نوزادان در کاخ نیاوران برگزار شد. باشندگان در این نشست سرکار علیه بانو فریده دیبا قائم مقام ریاست عالیه، وزیر بهداری و بهزیستی، چند تن از سناتورها و کلیه اعضای شورای عالی بنگاه حمایت مادران و نوزادان بودند.. نخست خانم لیوسا پیرنیا مدیر عامل بنگاه حمایت مادران و نوزادان گزارش اقدامات سال گذشته و امور آموزشی، بهداشتی، درمانی و همچنین برنامههای پژوهشی و علمی بنگاه را به آگاهی رسانید. سپس آقای خوشکیش رئیس بانک مرکزی و بازرسی عالی بنگاه ترازنامه مالی بنگاه حمایت مادران و نوزادان و آقای ناصر اولیایی شیرازی خزانه دار گزارش مالی را به آگاهی رسانیدند. علیاحضرت شهبانو با تأیید کارهای انجام شده از سوی بنگاه، خدمات هموندان شورای عالی را گرامی داشتند و فرمودند: این بنگاه که از مؤسسات قدیمی است در شرایط دشوار و متفاوت تأسیس شد و امروز که از امکانات کافی برخوردار است، میباید منشاء خدمات ارزشمند باشد. اقدامات بنگاه بنیادی است و نتایج دراز مدت دربردارد، مانند تولد یک طفل سالم و مراحل رشد نوزاد و مراقبتهای بهداشتی و تغذیه مناسب کودکان و مادران که دارای ارزشهای اساسی است. خدمات بنگاه میباید از طریق همکاری و هماهنگی با کلیه سازمانهای مسئول امور بهداشتی و درمانی مملکت به موقع اجرا گذاشته شود.[۷۴] علیاحضرت شهبانو در پایان خانم آنژل پتروسیان عضو شورای عالی بنگاه را که به مقام مدیریت در سازمان بهداشت جهانی رسیده است مورد مهر قرار دادند. خانم پتروسیان تنها ایرانی و تنها زن دنیا است که به مقام مدیریت در سازمان بهداشت جهانی رسیده است.
۱۸ اسفند ماه ۲۵۳۶ مدال جهانی لبخند پیشکش شهبانوی ایران شد. دفتر داوران مدال لبخند تنها نشان جهانی که بوسیله کودکان به محبوبترین شخصیت کودکان جهان اهدا میشود، تصمیم گرفت به پیروی از آرزوی اکثریت کودکان جهان این بار مدال لبخند را به شهبانو فرح، به عنوان خوبترین شهبانو، محبوبترین مادر و مهربانترین بانوی جهان تقدیم کند.[۷۵] سابقه تاریخی این مدال به ده سال پیش بازمیگردد و آن زمانی است که کودک معلولی پیشنهاد کرد چنین نشانی از سوی کودکان جهان به محبوبترین قهرمان قلبهای کودکان داده شود. و دفتر داوطلبان هر چند در ورشو پایتخت لهستان واقع است اما پیشنهادها و نظریات کودکان را از سراسر جهان دریافت میدارد و هر سال دو بار مدال خود را اهدا میکند. «سزاری لزنسکی» روزنامهنگار و سردبیر روزنامه کوریر پولسکی که ریاست هیئت داوران را عهده دار است و برای ترتیب مراسم خاص و جالب اهدای این نشان به علیاحضرت شهبانو به تهران آمده است گفت: تاکنون بسیاری از شخصیتهای بزرگ انگلیسی، استرالیایی، آمریکایی آفریقایی و اروپایی به خاطر خدماتی که به کودکان جهان کردهاند و از این رهگذر محبوب کودکان جهان واقع شدهاند، این مدال را به دست آوردهاند اما بیگمان شهبانوی ایران میان آنان همچون جواهر درخشانی میدرخشد. وی در مورد علت تقدیم نشان به شهبانو گفت: نخستین آشنایی قلبی کودکان لهستان با شهبانوی ایران از آن لحظه آغاز شد که شهبانوی ایران از رادیو تلویزیون ورشو نطقی درباره تلاشهای معظملها برای کودکان ایران ایراد کردند. کمی پس از این سخنرانی کودکان لهستان نامههای زیادی به دفتر مدال لبخند فرستادند و همگی متّفقاً نوشته بودند که شهبانو فرح را دوست دارند و همه از دفتر داوران درخواست میکردند به شیوهای که میتوانند شهبانوی ایران را یک بار دیگر به لهستان دعوت کنند. دکترا سزاری در این موقع طومار بزرگی از نامهها و امضاهای کودکان را که خواستار تجدید دیدار با شهبانوی ایران بودند نشان داد. دکتر سزاری گفت: دامنه محبوبیت شهبانوی ایران در لهستان محدود به کودکان نیست بلکه همه لهستانیها شهبانوی ایران را بخوبی میشناسند و با نوعی شیفتگی و هیجان از ایشان یاد میکنند و بالاترین احترامات را برای شهبانوی ایران قائل هستند و بسیاری از مردم لهستان از شنیدن نام شهبانوی ایران به نحوی آشکار دچار هیجان میشوند و آنها همیشه آمادهاند که شهبانوی ایران را یک بار دیگر ملاقات کنند و پرشورترین احساسات را به ایشان ابراز دارند. دکتر سزاری که خود عضو یونیسف نیز هست گفت: سازمان مدال لبخند اینک یک سازمان جهانی است.
۲۰ اسفند ماه ۲۵۳۶ والاحضرت ولایتعهد رضا پهلوی نخستین پرواز تنهای خود را با هواپیمای شکاری (اف- ۵) هفتاد دقیقه انجام دادند و بدین سان، جوانترین خلبان هواپیمای شکاری در جهان به شمار میآیند. والاحضرت ولایتعهد علاقه بسیاری به خلبانی دارند و تا کنون دویست و دوازده ساعت پرواز ثبت شده با گونههای هواپیماهای جت استار و جت فالکون را دارند. در ساعت یازده و بیست و دو دقیقه بامداد پنجشنبه والاحضرت ولایتعهد پس از شصت ساعت تمرین در جلسات پیشین با یک هواپیمای شکاری (اف- ۵) که از نیرومندترین هواپیماهای شکاری است از پایگاه وحدتی دزفول پرواز کردند و پس از یک پرواز بسیار عالی و کامل هفتاد دقیقهای بر زمین نشستند. علیاحضرت شهبانو فرح که کمی پیش از انجام برنامه پرواز والاحضرت به فرودگاه پایگاه وحدتی دزفول وارد شده بودند، به هنگام پرواز با هیجان بسیار پرواز را تماشا کردند و با دستگاههای ارتباطی برج مراقبت لحظه به لحظه از چگونگی پرواز که والاحضرت به برج مراقبت میدادند آگاه میشدند. هنگامی که هواپیمای والاحضرت به روی باند فرودگاه وحدتی بر زمین نشست علیاحضرت شهبانو تلفنی به شاهنشاه گزارش پرواز والاحضرت را و سایر اعضاء خاندان سلطنت رساندند. رسم خلبانان جهان بر این است که پس از نخستین پرواز سُلو، خلبانی که پرواز را انجام داده است با آب خیس میشود یا در استخر انداخته میشود و به این ترتیب به جمع خلبانان وارد میگردد. پس از پیاده شدن والاحضرت ولیعهد بر پایه همین آیین، معلمین والاحضرت سرگرد احمد سپهری، سرگرد ابراهیم رسولزاده، سرگرد بهروز طهمورپور سه سطل آب بر روی والاحضرت ریختند و علیاحضرت شهبانو نیز شادمانه در این مراسم شرکت کردند و یک سطل آب بروی سر والاحضرت ولیعهد خالی کردند. والاحضرت ولایتعهد نخستین جوان در جهان هستند که در این سن هواپیمای فانتوم (اف-۵) را خلبانی کردند.
۲۰ اسفند ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو ایوار (عصر) به دیرینکده هنرهای معاصر تشریففرما شدند و از نمایشگاه «فرتورهایی از ایران» کار رولف بنی عکاس و طراح کانادایی دیدن فرمودند. در این بازدید کتاب «ایران عناصر سرنوشت» جلد مکمل «ایران پل فیروزه» که بیشتر دربرگیرنده فرتورها و نوشتارهایی درباره ایران امروز و فردا است به پیشگاه معظملها پیشکش شد. در این آیین دکتر نهاوندی رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو در سخنانی گفت: پنج سال پیش ایده چاپ کتابی مصور درباره ایران به صورتی هر چه کاملتر که جنبههای مختلف باستانی، سنتی، فرهنگی، اجتماعی و علمی ایران را در برداشته باشد به اراده مبارک بوجود آمد. پس از سه سال تلاش کتابی به نام «ایران پل فیروزه» در سال ۱۹۷۵ چاپ شد که موفقیت چشمگیر جهانی به دست آورد و تاکنون نزدیک به ۱۶۰ هزار پوشنیه (جلد) از آن در سراسر جهان در دسترس دوستداران قرار گرفته و به هفت زبان زنده دنیا نیز برگردان شده است. نظر به استقبال بیمانندی که از کتاب «ایران- پل فیروزه» چه در درون مرز و چه برون از کشور انجام شد، اندیشه چاپ پوشینه دیگری که بیشتر درباره ایران امروز و فردا نوشتار و فرتور داشته باشد دوباره با اراده والای آن شهبانوی فرهنگ پرور در سال ۱۹۷۵ بوجود آمد و این کتاب پس از تلاش همه سویه آقای دکتر رولف بنی عکاس و طراح، گروهی از استادان دانشگاه تهران و سایر دانشگاه ها و دکتر محمد مقدم استاد دانشگاه تهران تهران پس از سه سال کتابی به نام ایران عناصر سرهوشت آماده و پیشکش به آستان علیاحضرت شهبانو می گردد
جشن یک سدمین سال زادروز رضا شاه بزرگ
۲۴ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی سالگرد سدمین سال زادروز اعلیحضرت رضا شاه بزرگ آیین باشکوهی در آرامگاه پدر ایران نوین برگزار شد. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی و والاحضرت ولیعهد رضا پهلوی پانزده دقیقه پس از نیمروز به پهنه آرامگاه وارد شدند و از گارد احترام در میان غریو "جاوید شاه" سان دیدند و همزمان سی تیر توپ شلیک شد. شاهنشاه به همراهی گارد احترام که در پس شاهنشاه آریامهر گام برمیداشت، از برابر یک سد تن از افسران و درجهداران همدوره رضا شاه بزرگ که با یونیفورم نظامی ایستاده بودند، سان دیدند. پس از گذشتن از رده نظامیان دوره اعلیحضرت رضا شاه بزرگ، شاهنشاه آریامهر از برابر سپاهیان دانش، سپاهیان بهداشت و سپاهیان ترویج و آبادانی دختر و پسر گذشتند. سپس تاج گل سپید و بسیار زیبا و شکوهمندی بر روی دستهای افراد برگزیده قرارداشت، پیشاپیش شاهنشاه آریامهر به راه افتاد و در این هنگام شاهنشاه به سوی ساختمان آرامگاه رفتند. شاهنشاه آریامهر، علیاحضرت شهبانو و والاحضرت ولیعهد و خانواده شاهنشاهی و گروهی از امیران ارتش وارد آرامگاه رضا شاه بزرگ شدند. اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر شاهنشاه ایران تاج گل را بر روی آرامگاه رضا شاه بزرگ نهادند. در همین هنگام مارش ویژهای از سوی دسته موزیک نواخته شد و شاهنشاه آریامهر و همراهان دوباره به پهنه باز آرامگاه بازگشتند. آنگاه لوحه سپاس از سوی نماینده نظامیان دوره رضا شاه بزرگ به شاهنشاه آریامهر پیشکش شد. لوح سپاس افسران و درجهداران ارتش شاهنشاهی در زمان رضا شاه بزرگ یک روی آن، نگاره اعلیحضرت رضا شاه بزرگ و روی دیگر لوحه نگاره "نشان پهلوی" کَنده شده است. شاهنشاه آریامهر در میان غریو "جاوید شاه" و کف زدنهای پیوسته از رده نظامیان دوره رضا شاه بزرگ سان دیدند و آنان را مورد مهربانی قراردادند. سپس شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو و والاحضرت ولیعهد از پهنه آرامگاه بیرون رفتند و به تهران بازگشتند.[۷۶]
- فرا رسیدن روز پرستار را به همه پرستاران ایران تهنیت میگویم. خوشحالم از اینکه میبینم بر اثر تحولات همه جانبهای که در کشور صورت گرفته است، زنان و دختران ما در نقشهای مختلف در پیشرفت اجتماع پر تلاش ایران امروز مشارکت فعالانه دارند و موجب نهایت امیدواری است که اعطای حقوق سیاسی و اجتماعی به زنان نیمی از جمعیت ایران را به تلاش و کوشش جهت ساختن ایرانی آبادتر و سربلندتر دعوت کرده است و همه را در راه تحقق آرمان ملت، یعنی رسیدن به تمدن بزرگ، میکوشند. فعالیتهای پرستاری نیز که بخشی از فعالیتهای زنان است، از نهضت زنان جدا نیست و باید پا به پای آن به پیش برود، شکوفا شود و تکامل یابد. در چینن هنگام برداشتهایی که از نقش پرستار میشود باید برداشتهایی تازه و درخور باشد و با دقت و توجهی ویژه به امر خطیر پرستاری و وظایف، مسایل و مشکلات آن نگاه شود. بزرگداشت روز پرستار خود نشانگر توجه خاصی است که از در ایران سخت کوش امروز به این خدمت بزرگ اجتماعی ابراز میشود. در دوران اعلیحضرت رضا شاه کبیر بنیانگذار ایران نو با رهانیدن زن از قید حجاب و ورود او به دانشگاه تجدید حیات زن ایران آغاز شد و ...
گشایش مرکر اسناد و آمار شاهنشاهی پهلوی
۲۴ اسفند ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر، علیاحضرت شهبانو و والاحضرت همایون ولایتعهد پس از نیمروز نمایشگاه اسناد و آمار شاهنشاهی پهلوی در محل نمایشگاههای دایمی ایران گشایش یافت. [۷۷] اعلیحضرتین ساعت ۱۶ به همراه والاحضرت همایون ولایتعهد، والاحضرت شاهپور علیرضا پهلوی و والاحضرت شاهدخت فرحناز پهلوی به نمایشگاه تشریففرما شدند. نخستوزیر، رؤسای مجلسین، وزیر دربار شاهنشاهی، رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و هیئت اجرایی نمایشگاه به پیشباز اعلیحضرتین آمدند. در تالار سخنرانی نمایشگاه، امیرعباس هویدا وزیر دربار شاهنشاهی در گزارش کوتاهی گفت:
- منظور از ایجاد مرکز اسناد و آمار شاهنشاهی پهلوی و دلیل برگزاری نمایشگاه آگاه ساختن مردم کشورمان به ویژه جوانان و نوجوانان به تاریخ معاصر ایران و آشنایی بیشتر آنان از پیشرفتهای سریع کشور در زمینههای آموزشی، فرهنگی، عمرانی، اقتصادی و نظامی از اسفند ۲۴۷۹ شاهنشاهی تا ایام پرشکوهی است که مردم میهن مان به فرماندهی شاهنشاه آریامهر در آستانه تمدن بزرگ قرار گرفتهاند. آنگاه با نشان دادن عکس اسلاید و فیلم وسعت این نمایشگاه به عرض رسید و اعلیحضرتین به با همراهان نزدیک به دو ساعت از قسمتهای مختلف نمایشگاه دیدن کردند. در ایجاد این نمایشگاه نخستوزیری، مجلس سنا، مجلس شورای ملی، شرکت ملی نفت ایران، نیروهای مسلح شاهنشاهی، وزارت خانههای امور خارجه، کشاورزی و عمران روستایی، دادگستری، آموزش و پرورش آموزش عالی، امور اقتصادی و دارایی، صنایع و معادن بازرگانی، فرهنگ و هنر، اطلاعات و جهانگردی، کار و امور اجتماعی، راه و ترابری، کشور، مسکن و شهرسازی، پست و تلگراف و تلفن، بهداری و بهزیستی، نیرو، بنیاد پهلوی ، کتابخانه ملی پهلوی، سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی ، سازمان برنامه و بودجه، سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران، سازمان پیشاهنگی ایران، هواپیمایی ملی ایران، سازمان اوقاف، مرکز آمار ایران، سازمان هواپیمایی کشوری، شیر و خورشید سرخ ایران، کشتیرانی ملی ایران، سازمان امور اداری و استخدامی، شرکت ملی ذوبآهن ایران، سازمان انرژی اتمی و شرکت ملی صنایع فولاد ایران شرکت کردهاند. هنگام بازدید، در هر بخش وزراء و سرپرستان آگاهیهای نیازین را به عرض رساندند.
اعلیحضرتین پس از ابراز خرسندی از کوششهایی که در ایجاد این نمایشگاه انجام گرفته از بخشهای گوناگون نمایشگاه بازدید فرمودند و در ساعت ۱۸ به کاخ نیاوران بازگشتند.
۲۵ اسفند ماه ۲۵۳۶ بانو «زینب حسن» نویسنده مجله مصری المصور به پیشگاه علیاحضرت شهبانو باریافت. در این باریابی مصاحبهای با علیاحضرت شهبانو انجام شد و علیاحضرت به پرسشهای گوناگون روزنامهنویس مصری پاسخ فرمودند. خبرنگار چنین مینویسد:[۷۸]
- با اینکه بار نخست نبود که با شهبانوی ایران دیدار میکنم، ولی این بار نیز به مانند بار نخست، شیفته شخصیت معظملها شدم. ایشان بانویی جذاب و دارای جاذبه و زیبایی فراوان توأم با شخصیت قوی و سادگی و اصالت بسیار میباشند. معظملها مرا در دفتر کار مخصوص خود به حضور پذیرفتند بهتر است بگویم در فضایی روحانی که در آن جا ایدههای خود را الهام میگیرند و بر کارها نظارت میفرمایند تا از این طریق به قلب مردم ایران راه یافته دوستی و اطمینان آنان را به خود جلب نمودند. شهبانو همیشه خود را در جوار ملت قرار میدهند و از نزدیک با احساساتشان آشنا شده و به شکایات آنان گوش فرا میدهند و چنانچه لازم باشد خود به میان مردم میروند تا بیشتر از اوضاع آنان آگاه شوند. شهبانو ترجیح دادهاند در میان ملت و در میان موج آمال و آرزوهای آنها زندگی کنند. نخستین پرسشسی که به خاطرم آمد سفر شاهنشاه به مصر و گفتگوهای معظمله با پرزیدنت انور سادات درباره اقدام تاریخی و ابتکار صلح عادلانه وی بود. شهبانو فرمودند: همان گونه که میدانید، کشور، دولت و ملتم همگی از پرزیدنت سادات پشتیبانی کردند. ما پیشتر نیز از این اقدام شجاعانه ستایش کردیم. دیدگاه ما همیشه بر پایه تأیید و پشتیبانی از مصر و تأکید بر احترام شاهنشاه نسبت به ملت مصر و قدردانی از سیاست واقعبینانه و مثبت پرزیدنت سادات استوار است. شاهنشاه بسیار از سیاست پرزیدنت سادات و خِرَد او در اتخاذ تصمیمات ستایش کردند و وی را مرد بزرگ صلح خواندهاند.
بنمایهها
- ↑ پیام نوروزی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به مردم ایران ۱ فروردین ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ آیین سلام نوروزی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی کاخ جهاننما ۱ فروردین ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بازدید علیاحضرت شهبانو از برنامههای آموزشی و فرهنگی و رفاهی بندر عباس و جزیره هرمز ۳۱ فروردین ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ جمعیت ملی مبارزه با سرطان
- ↑ سخنان علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در دیدار از مرکز رفاه خانواده فرحآباد پارک خزانه ۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بازدید اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و شهبانو فرح پهلوی از پروژههای عمرانی مشهد ۱۳ تا ۱۶ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بازدید علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از پروژههای عمرانی زنجان ۱۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بازدید علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از استان مازندران ۲۰ - ۱۹ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ جمعیت حمایت آسیبدیدگان از سوختگی
- ↑ سخنان شهبانو فرح پهلوی در سومین نشست شورای عالی هماهنگی و نظارت بر توسعه مناطق ساحلی دریای خزر ۳ خرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بازدید علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از برنامههای عمرانی دو استان چهارمحال بختیاری و لرستان ۸ خرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بازدیدهای داخلی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در سالهای ۲۵۳۶ و ۲۵۳۷ شاهنشاهی
- ↑ Bed and Breakfast
- ↑ بازدید علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از استان گیلان ۲۳ تا ۲۵ خرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سفر علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به فرانسه و ایالات متحده آمریکا ۸ تا ۱۶ تیر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به ششمین کنگره جهانی شیمی هترو سیکلیک در تالار فردوسی دانشگاه تهران ۱۸ تیر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ مصاحبه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی با جرج پارو وانانی پخش شده از برنامه دوم تلویزیون آلمان ۸ امرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ تاجگذاری محمدرضا شاه پهلوی آریامهر
- ↑ سفر رسمی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو به لهستان و چکسلواکی ۳۱ امرداد - ۸ شهریور ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی شام رهبران لهستان در ورشو ۳۱ امرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ Poznan
- ↑ سخنرانی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی هنگام دریافت درجه دکترای افتخاری دانشگاه ورشو در رشته فلسفه ۳ شهریور ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی شام کاخ بیلانو برای سران لهستان در ورشو ۴ شهریور ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنان پرزیدنت چکسلواکی در میهمانی شام به سرفرازی ورود شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به پراگ ۴ شهریور ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی هنگام دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه پراگ ۵ شهریور ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به بیست و ششمین کنگره پزشکی رامسر ۱۹ شهریور ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ پارک جمشیدیه
- ↑ بازدید دو روزه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از استان کهکیلویه بویر احمد و فرمانداری نورآباد ممسنی ۲۶ تا ۲۸ شهریور ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ جشن چهل و چهارمین سال تحصیلی دانشگاه تهران در پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو ۱ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ مصاحبه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی با خبرنگاران ۲ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بیانات علیاحضرت شهبانو در آیین آغاز سال تحصیلی در دانشگاه فرح پهلوی ۲ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی هنگام گشایش کنفرانس منطقهای شورای رفاه اجتماعی برای آسیا و غرب اقیانوس آرام ۱۱ مهر ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ نخستین جشن فرهنگ مردم اسپهان در پیشگاه علیاحضرت شهبانو ۲۶ - ۲۰ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ موزه هنرهای معاصر تهران
- ↑ مصاحبه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در آستانه سی و هشتمین سالروز فرخنده شهبانو ۱۹ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به مناسبت سالروز بینالمللی نابینایان ۲۳ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بازدید علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از کرمان ۲۴ - ۲۳ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنان علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی هنگام گشایش سمپوزیوم مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها، بنیاد شهبانو - باغ فردوس ۲۸ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به نخستین سمینار تربیت معلم ۳۰ مهر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ جشن فرهنگ و هنر
- ↑ پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به همایش مسایل آموزشی و رفاهی ناشنوایان ۱۴ آبان ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سفر رسمی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به بلژیک ۱۷ تا ۲۱ آبان ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی هنگام دریافت عالیترین نشان دانشگاه بروکسل ۱۸ آبان ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به نخستین کنگره انجمن بینالمللی شهرهای جدید ۲۰ آذر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی هنگام باریابی هموندان سمینار داوخواهان جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی ۲۳ آذر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بنگاه حمایت مادران و نوزادان
- ↑ بازدید شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از روستاهای زلزلهزده زرند کرمان ۵ دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی ریاست عالیه دانشگاه تهران به فرمان آریامهر هنگام باریابی رییس دانشگاه و همراهان ۸ دی ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ جیمی کارتر در تهران مصیبتی بزرگ بر مردم ایران و خاورمیانه ۱۰ دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سفر علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به ایالات متحده آمریکا ۱۹ دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در انجمن آسیایی نیویورک ۲۴ دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به مناسبت روز بینالمللی جذام و آغاز هفته جذام ۹ بهمن ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سفر اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به هند و پاکستان ۱۳ تا ۱۷ بهمن ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ خوشآمد پرزیدنت هند در فرودگاه دهلی نو ۱۳ بهمن ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در میهمانی شام پرزیدنت هند ۱۳ بهمن ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با رسانههای هند دهلی نو ۱۵ بهمن ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ مصاحبه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی با خبرنگار روزنامه داون پاکستان ۱۶ بهمن ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ موزه فرش ایران
- ↑ بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی ریاست عالیه انستیتو پاستور در نشست هیات امنای انستیتو ۳۰ بهمن ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در نشست هیات امنای دانشگاه تهران ۲ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در نشست شورای عالی موسسه پژوهشهای دهقانی و روستایی ایران ۷ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ جمعیت حمایت آسیبدیدگان از سوختگی
- ↑ پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به مناسبت روز حمایت آسیبدیدگان از سوختگی ۷ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی در کنگره زنان ایران استادیوم آریامهر ۸ اسفند ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ سخنرانی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در شانزدهمین سالگرد دادن حقوق سیاسی و اجتماعی برابر با مردان به زنان ایران ۸ اسفند ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ کتابخانه ملی پهلوی
- ↑ Mrs France de la Chaise-Mutin, President of Zonta International 1976-1978
- ↑ دکترای افتخاری و سایر نشانهای تقدیم شده به علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی
- ↑ [|https://www.zonta.org]
- ↑ بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی هنگام باریابی سرپرستان زونتای بینالمللی و ایرانی ۱۳ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ پیام علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به سومین سمپوزیوم بینالمللی سرطان ۱۴ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بازدید دو روزه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از استان هرمزگان ۱۵ - ۱۴ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ مصاحبه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی با رسانهها در پایان سفر دو روزه به استان هرمزگان ۱۵ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ بیانات علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در نشست شورای عالی بنگاه حمایت مادران و نوزادان ۱۷ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ تقدیم نشان جهانی لبخند به علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی محبوبترین شخصیت جهان ۱۸ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ جشن سدمین سالگرد زادروز اعلیحضرت رضا شاه بزرگ ۲۴ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- ↑ مرکز اسناد و آمار شاهنشاهی پهلوی
- ↑ مصاحبه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی با خبرنگار مجله مصری المصور ۲۵ اسفند ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی