شورای عالی اقتصاد
| حسنعلی منصور | محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | غلامرضا نیک‌پی شهردار تهران |
شورای عالی اقتصاد
بر پایه پیشنهاد شماره ۵۹۵ اداره کل تجارت، شورایی به نام شورای اقتصاد بنیاد نهاده شد. اساسنامه شورای اقتصاد در نشست یازدهم فروردین ماه ۱۳۱۶ نوشته شد.
۱- برای تمرکز مطالعات اقتصادی و برای اینکه کلیه مسایلی که در زندگانی اقتصادی کشور موثر است با استفاده از نظریات و اطلاعات اشخاص بصیر و با صلاحیت مورد بررسی کامل واقع شده و طبق برنامه معین جریان یابد هیاتی به نام شورای اقتصادی تشکیل می‌یابد که ریاست آن با رییس الوزرا خواهد بود.
۲- شورای اقتصادی مرکب خواهد بود از رییس الوزرا، وزیر مالیه، رییس کل فلاحت، رییس کل صناعت، رییس کل تجارت، رییس نظارت بر شرکت‌ها، رییس بانک ملی ایران و رییس بانک فلاحتی و سه نفر دیگر از اشخاص صلاحیت دار که به تصویب هیات وزرا برای یک سال تعیین می‌شوند و بعد از انقضای مدت مزبور تجدید انتخاب آنها مانعی نخواهد داشت.
- تبصره: سایر اعضا و هیات دولت نیز می‌توانند در هر موقع که مناسب بدانند در جلسات شورا حاضر شوند.
۳- کلیه وزارتخانه‌ها و ادارات مستقل مکلفند نسبت به مسایل اساسی که مستقیما مربوط به امور اقتصادی بوده و یا در امور اقتصادی کشور موثر باشد قبل از اتخاذ تصمیم و پیشنهاد به هیات دولت نظریات شورای اقتصاد را کسب نموده و گزارش شورا را نسبت به مسایل مزبور توام با پیشنهاد خود به اطلاع هیات دولت برسانند.
۴- شورای اقتصادی موظف است مسایلی را که از طرف دولت مراجعه می‌شود با کمال دقت مورد بررسی دقیق قرار داده و نظریات خود را نسبت به آنها ضمن گزارش جامعی کتبا به وزارتخانه یا اداره مستقل مربوطه ارسال دارد. به علاوه شورا می‌تواند مستقلا مسایل مربوط به اقتصادیات کشور و قوانین و مقررات موجوده را مورد بررسی قرارداده و نسبت به هر کدام از آنها اگر مشکلاتی به نظر برسد راه حل‌هایی که عملی‌تر و سهل‌تر باشد تجسس نموده نتیجه را مستقیما ضمن گزارش جامعی به هیات ورزا پیشنهاد و رونویس آن را به وزارتخانه یا اداره مستقل مربوطه ارسال دارد.
۵- شورای اقتصاد دارای دو منشی و دفتر مخصوص و اعضایی خواهد بود که از طرف رییس شورا انتخاب می‌شوند.
۶- شورای اقتصاد می‌تواند با کلیه وزارتخانه‌ها و ادارات مستقل دولتی و مقامات مربوطه دیگر مستقیما مکاتبه نموده و اطلاعاتی را که برای مطالعات خود احتیاج دارد تحصیل نماید.
اصول وظایف شورای اقتصادی چنین است:
الف: مطالعه در کلیه طرح‌های اقتصادی که از طرف وزارتخانه‌ها و ادارات مروبطه تهیه می‌شود.
ب: اظهار نظر در کلیه لوایح قانونی و نظامنامه‌های مربوط به امور اقتصادی کشور.
ج: طرح نقشه‌های اقتصادی و ارایه طریق در اجرای آنها.
د: موافقت دادن اقدامات اقتادی که وزارتخانه‌ها و ادارات و موسسات مختلفه می‌دهند.
هـ: انجام هر نوع وظیفه دیگری که در مسایل مربوط به امور اقتصادی از طرف دولت محول می‌شود.
نخستین نشست شورای اقتصاد در روز پنجشنبه ۲ اردیبهشت ماه ۱۳۱۶ برگزار شد. دیگر نشست‌های شورا در دفتر نخست وزیر برگزار می‌شد.
دهمین نشست شورای اقتصاد ساعت ۱۷ روز سه شنبه ۱ تیر ماه ۱۳۱۶ در اتاق کوچکی در کاخ سعدآباد در پیشگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ برگزار شد. هموندان در این نشست ۱- جم نخست وزیر ۲- وثوق الدوله یه عنوان یکی از صلاحیت داران خارج از دولت ۳- حسین علا رییس اداره کل تجارت ۴- احمدحسین عدل رییس کل فلاحت ۵- مهدی فرخ رییس کل صناعت ۶- علی وکیلی رییس اتاق تجارت ۷- محمود بدر کفیل وزارت مالیه ۸- رضا قلی امیرخسروی رییس بانک ملی ۹- محوی رییس بانک فلاحتی ۱۰- ابوالحسن ابتهاج رییس دبیرخانه شورا
در زمان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و از سال ۱۳۴۱ کارهای این شورا با گزینش دکتر عالیخانی به وزارت اقتصاد شتاب بیشتری گرفت و نشست‌های شورای اقتصاد در پیشگاه شاهنشاه، روزهای دوشنبه برگزار می‌شد. در سه پوشنیه غلامرضا نیک‌پی صورت نشست‌های شورای اقتصاد که در پیشگاه شاهنشاه آریامهر برگزار می‌شد از شهریور ماه ۱۳۴۳ تا امرداد ماه ۱۳۴۸ گردآوری نمود و به چاپ رساند که در مجموعه‌ای از اسناد تاریخ معاصر ایران جای دارد.
پروتکل نشست‌های شورای اقتصاد درپیشگاه شاهنشاه آریامهر - از شهریور ماه ۱۳۴۳ تا شهریور ماه ۱۳۴۵ - گردآورنده:غلامرضا نیک‌پی - پوشنیه ۱
پروتکل نشست‌های شورای اقتصاد در پیشگاه شاهنشاه آریامهر از شهریور ماه ۱۳۴۵ تا شهریور ماه ۱۳۴۷ - گردآورنده: غلامرضا نیک‌پی - پوشینه ۲
پروتکل نشست‌های شورای اقتصاد در پیشگاه شاهنشاه آریامهر - از شهریور ماه ۱۳۴۷ تا امرداد ماه ۱۳۴۸ - گردآورنده: غلامرضا نیک‌پی - پوشینه ۳