سفر محمدرضا شاه پهلوی به اروپا ۲۷ تیر ۱۳۲۷

اشغال ایران به وسیله ارتش بریتانیا و شوروی

اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی

درگاه محمدرضا شاه پهلوی

اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی به همراه جرج ششم از گارد سلطنتی سان می‌بینند

شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی و جرج ششم پادشاه انگلستان

شاهنشاه نماد کشور ایران تاسیسات نوین پژوهش نفت شرکت نفت انگلیس و ایران با کلید اهدایی می‌گشایند

شاهنشاه دانشجویان ایرانی رشته نفت را تشویق می‌کنند

شاهنشاه در گفتگو با دانشجویان ایرانی رشته نفت

اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی در سفر به فرانسه به فرودگاه بورژه وارد می‌شوند

اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی در بازدید از مدرسه نظام فرانسه

اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی در سفر به سویس

یکی از نتایج سفر شاهنشاه به انگلستان بکار گرفتن مدرن‌ترین تکنیک در پالایشگاه آبادان است

ترومن رئیس جمهور آمریکا در ۲۲ اسفند ۱۳۲۵ در کنگره امریکا سخنرانی ایراد کرد که آغاز و شالوده سیاست امریکا در برابر سیاست جهانخواری شوروی و رخنه آن کشور در دیگر کشورهای گیتی شد. در این سخنرانی ترومن وضعیت سیاست جهان را به روشنی توضیح داد. پس از جنگ جهانی دوم، کشورهای دنیا به دو گروه سیاسی بخش شدند. گروهی که با دنیای غرب همراهی شدند و گروهی که با دنیای کمونیست همگام شدند. ترومن گفت:

در تاریخ کنونی جهان، هر ملتی می‌باید بتواند میان راه‌های گوناگون زندگی راهش را خود برگزیند. ولی اغلب این گزینش آزادانه انجام نمی‌شود. یکی از راه‌های زندگی برپایه اراده اکثریت است و ویژگی و برتری آن به وسیله سازمان‌های آزاد، دولت‌های پارلمانی، انتخابات آزاد، تضمین آزادی فردی، آزادی بیان و دین، و آسوده بودن از آزارهای و فشار سیاسی روشن است. راه دیگر زندگی برپایه اراده اقلیت است که اراده خود را با زور بر اکثریت تحمیل می‌کنند. این اقلیت با ابزار فشار و آزار و ترور کار می‌کند، هم چنین با مطبوعات و رادیوی زیر کنترل، انتخابات تقلبی، و محدود کردن آزادی‌های فردی. این می‌باید سیاست ایالات متحده امریکا باشد که ملت‌های آزاد را پشتیبانی کند که علیه برده بودن و فرمانبرداری پایداری می‌کنند.

پس از آنچه که در آذربایجان رویداد و تهدید مداوم از سوی شوروی راه برای سیاست ایران روشن شده بود. اکثریت مردم ایران علیه ایران کمونیستی بودند، مردم ایران دیکتاتور پرولتاریا و بردگی در برابر فرمان‌های رسیده شده از مسکو را نخواستند. دولت‌های غربی این تصمیم مردم ایران را خوش‌آمد گفتند و شاهنشاه ایران را به اروپا و امریکا دعوت کردند. نخستین سفر خارج از کشور محمدرضا شاه پهلوی به انگلستان، فرانسه، سویس و ایتالیا بود.

سرانجام سفر اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی همکاری نزدیک سیاسی و اقتصادی با انگلستان، فرانسه و امریکا بود. این کشورها کمک‌های مالی و کارشناسان فنی برای بازسازی ایران در چهارچوب برنامه عمرانی اول را آماده ساختند. گرچه کشورهای اروپایی خود به سبب درگیری در جنگ جهانی دوم به ویژه از دیدگاه اقتصادی در تنگنا قرارداشتند ولی برایشان روشن بود که ایران زمانی کشور آزادی از تهدیدهای کمونیستی خواهد شد که اقتصاد آن کشور شکوفا شود و مردم در رفاه و آسایش زندگی کنند. برای نخستین بار با یاری کارشناسان غربی در تاریخ نوین ایران، پروژه عمرانی برنامه‌ریزی شد که عمران سراسر کشور را در برمی گرفت.

سفر به انگلستان

نخستین سفر محمدرضا شاه پهلوی از آغاز دوران پادشاهی‌اش پس از پایان جنگ جهانی دوم و بیرون رفتن ارتش‌های اشغالی شوروی، بریتانیا و امریکا از ایران، به دعوت اعلیحضرت جرج ششم برای بازدید از انگلستان. شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی این دعوت را پذیرفتند. در ۲۳ تیر ماه ۱۳۲۷ وزارت دربار شاهنشاهی به آگاهی رساند که شاهنشاه به دعوت جرج ششم پادشاه انگلستان برای بازدی از آن کشور و شرکت در آیین گشایش مسابقه‌های المیپک را پذیرفته‌اند. روز پسین فرمان شاهنشاه دایر بر تشکیل شورای سلطنت و مراقبت از امور کشور در درازای سفر ایشان به انگلستان به عبدالحسین هژیر نخست‌وزیر داده شد.

۲۶ تیر ۱۳۲۷ عبدالحسین هژیر نخست‌وزیر در نشست مجلس شورای ملی پذیرش دعوت ژرژ ششم از شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی را به آگاهی مجلس رسانید.نخستین نشست شورای سلطنت در پیشگاه شاهنشاه برگزار شد و شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی پیرامون رسیدگی به کارهای کشور در درازای مسافرت ایشان به اروپا اوامری دادند. هم چنین به فرمان شاهنشاه حسین سمیعی به کفالت وزارت دربار شاهنشاهی برگزیده شد.

۲۷ تیر ۱۳۲۷ شاهنشاه پیام رادیویی به ملت ایران فرستادند و آنگاه با هواپیمای سلطنتی از تهران رهسپار انگلستان شدند. شاهنشاه نخست به جزیره مالت تشریف‌فرما شدند و شب را در این جزیره ماندند. روز پسین شاهنشاه از تاسیسات دریایی و هوایی و سازمان‌های نظامی جزیره مالت بازدید کردند.

۲۹ تیر ۱۳۲۷ شاهنشاه از جریزه مالت رهسپار لندن شدند. با به زمین نشستن هواپیمای شاهنشاه در فرودگاه لندن و دوک اف گلوستربرادر پادشاه انگلستان و دیگر سران دولت به پیشباز شاهنشاه آمدند، سپس شاهنشاه به کاخ سلطنتی باکینگهام تشریف‌فرما شدند و از سوی جرج ششم پادشاه انگلستان مورد پذیرایی قرارگرفتند. شاهنشاه شام را با پادشاه و ملکه انگلستان خوردند و درباره پیوندهای دوستانه دو کشور به گفتگو پرداختند.

۳۰ تیر ۱۳۲۷ تاسیسات صنعتی "اولدهم" در شمال انگلستان و ایستگاه‌های هوایی آن ناحیه مورد بازدید شاهنشاه قرار گرفت. جرج ششم پادشاه انگلستان در کاخ باکینگهام به دیدار شاهنشاه در بخشی که معظم‌له اقامت داشتند آمد و حمایل ویکتور را به شاهنشاه پیشکش کرد.

همان شب پادشاه انگلستان به افتخار شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی میهمانی با شکوهی برگزار کرده بود و در آن ملکه ماری مادر جرج ششم، اتلی نخست‌وزیر، ارنست بوین وزیر امور خارجه، و وینستون چرچیل نخست‌وزیر زمان جنگ انگلستان نیز بودند.

۳۱ تیر ۱۳۲۷ شاهنشاه از ملکه ماری مادر پادشاه انگلستان دیدن کردند و ناهار را با پادشاه و ملکه انگلستان خوردند. سپس شاهنشاه از مجلس عوام انگلستان بازدید کردند و آنگاه در گاردن پارتی کاخ باکینگهام شرکت فرمودند. جرج ششم پادشاه انگلستان و ملکه آن کشور در کاخ باکینگهام به دیدار شاهنشاه آمدند و ایشان یک قطعه نشان پهلوی به پادشاه انگلستان پیشکش کردند و آنگاه آیین بدرود و خدانگهدار انجام یافت و شاهنشاه به سفارت ایران در لندن تشریف فرما شدند.

۱ امرداد ۱۳۲۷ دانشچویان و ایرانیانی که در انگلستان زندگی می‌کردند، هم چنین قهرمانان ایرانی که برای شرکت در مسابقه‌های المپیک به لندن رفته بودند در سفارت ایران در لندن به پیشگاه شاهنشاه شرف‌یاب شدند. در این روز تلفن بیسیم لندن - تهران آغاز بکار کرد و شاهنشاه از لندن با نخست‌وزیر گفتگو کردند.

۲ امرداد ۱۳۲۷ مرکز فرماندهی نیروی هوایی انگلستان مورد بازدید شاهنشاه قرارگرفت، آنگاه شاهنشاه به میهمانی که از سوی سر فردریک ولز شهردار لندن برگزار شده بود رفتند. شاهنشاه هم چنین از آزمایشگاه‌های نفت "سن بری" دیدن کردند و به دانشجویان ایرانی که در رشته نفت آموزش عالی خود را می گذراندند آفرین گفتند و آنها را مورد مهربانی قراردادند. شاهنشاه در میهمانی شامی که اتلی نخست‌وزیر انگلستان که به افتخار ایشان داده شده بود شرکت جستند.

روز پسین شاهنشاه از دانشگاه اکسفورد دیدن کردند.

۵ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه برای دیدن مسابقه‌های اسب‌دوانی به گودوود تشریف فرما شدند. در این روز هربرت موریسن رئیس شورای سلطنتی و وزیر کابینه انگلستان جشنی به افتخار شاهنشاه برگزار کرد که در آن نخست‌وزیر و گروهی از وزیران و سران انگلستان نیز بودند.

۶ امرداد ۱۳۲۷ مرکز نیروی توپخانه انگلستان در پل‌ورث و هم‌چنین نمونه تانک‌های زمان جنگ انگلستان مورد بازدید شاهنشاه قرارگرفت. دوک اف گلوستر برادر پادشاه انگلستان به پیشگاه شاهنشاه شرفیاب شد و شام را با ایشان خورد.

۷ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه و اعلیحضرت جرج ششم پادشاه انگلستان و علیاحضرت ملکه آن کشور در آیین گشایش مسابقه‌های المپیک در لندن شرکت کردند. در همین روز هربرت موریسن رئیس شورای سلطنتی و وزیر کابینه انگلستان و بوین وزیر امور خارجه آن کشور به پیشگاه شاهنشاه شرفیاب شدند.

شاهنشاه در میهمانی سفارت کبرای ایران که در هتل کلاریج لندن ترتیب یافته بود شرکت فرمودند.

۹ امرداد ۱۳۲۷ کارخانه هواپیماسازی انگلستان در شهر بریستول مورد بازدید شاهنشاه قرار گرفت. شاهنشاه از مسابقه‌های بسکتبال ایران و فرانسه و هم‌چنین دو و میدانی بازی‌های المپیک لندن دیدن فرمودند.

۱۰ امرداد ۱۳۲۷ بریتیش میوزیوم لندن مورد بازدید شاهنشاه قرار گرفت. پس از آن دوک اف گلوستر برادر پادشاه انگلستان و دیگر سران آن کشور شاهنشاه را بدرقه کردند و ایشان به سوی پاریس پایتخت فرانسه پرواز کردند.

بازدید از فرانسه

در این روز شاهنشاه از سوی فرنشینان رسمی دولت فرانسه در فرودگاه فرانسه مورد پیشواز قرارگرفتند. شاهنشاه تاج گلی بر مزار سرباز گمنام فرانسه نهادند و سپس در میهمانی با شکوهی که به افتخار ایشان از سوی نخست‌وزیر فرانسه برگزار شده بود شرکت نمودند.

۱۱ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه از نمایشگاه آثار ایران در پاریس دیدن کردند و سپس ناهار را با ونسان اوریول پرزیدنت فرانسه خوردند. روز پسین شاهنشاه از بنای یادبود انوالید در کنار مزار ناپلئون بناپارت ارجمندانه (با احترام) ایستادند. آنگاه از موزه ناپلئون و سپس موزه لوور پاریس بازدید کردند. ایرانیانی که در فرانسه زندگی می‌کردند در سفارت ایران در پاریس به پیشگاه شاهنشاه بار یافتند. در همین روز پس از دیدار با ایرانیان شاهنشاه به کاخ ورسای رفتند.

۱۳ امرداد ۱۳۲۷ مدرسه نظام فرانسه مورد بازدید شاهنشاه قرارگرفت. آنگاه شاهنشاه در میهمانی که وزیر نیروی هوایی فرانسه به افتخار ایشان داده شده بود شرکت فرمودند. در این میهمانی رئیس جمهور فرانسه نیز بودند.

شاهنشاه در مجلس میهمانی پیردوگل شهردار پاریس که به افتخار شاهنشاه ایران برگزار شده بود شرکت فرمودند. در میهمانی شام وزیر امور خارجه فرانسه شاهنشاه یک قطعه نشان پهلوی به رئیس جمهور فرانسه و رئیس جمهور فرانسه نیز نشان عالی صلیب سرخ با نخل را به شاهنشاه پیشکش کردند.

۱۴ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه از جای پیاده شدن نیروهای متفقین در خاک فرانسه در دوویل به هنگام جنگ جهانی دوم دیدن کردند. در این روز در تهران چهل و سومین سال مشروطیت ایران در کاخ بهارستان جشن گرفته شد و نخست‌وزیر و هیات وزیران و نمایندگان مجلس و گروه بسیار زیادی از مردم در این جشن شرکت کردند.

۱۶ امرداد ۱۳۲۷ کوی دانشجویان ایرانی در دانشگاه پاریس مورد بازدید شاهنشاه قرارگرفت. آنگاه شاهنشاه به میهمانی ناهار هریو رئیس مجلس ملی فرانسه تشریف فرما شدند. شاهنشاه پس از هفت روز دیدار از پاریس رهسپار نیس شدند.

سفر به سویس

۱۹ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه به از سویس دیداری غیر رسمی کردند و به شهر برن وارد شدند. انریکو سلیور روئیس شورای کشورهای متحد سویس و هیات وزیران سویس در کاخ لون از شاهنشاه استقبال کردند. رئیس شورای کشورهای متحد سویس به افتحار شاهنشاه میهمانی باشکوهی برگزار کرد که در آن هیات وزیران و برجسته‌ترین سران سویس شرکت داشتند.

۲۱ امرداد ۱۳۲۷ مرکز آزمایش هواپیماهای نظامی و جنگی و هم چنین مرکز دفاع ضد هوایی سویس مورد بازدید شاهنشاه قرارگرفت.

شاهنشاه به شهر تون تشریف‌فرما شدند و در مرکز نظامی از یک لشکر موتوریزه و کارخانه‌های اسلحه‌سازی آن بازدید نمودند.

به افتخار تشریف‌فرمایی شاهنشاه به سویس، سفارت شاهنشاهی ایران در برن میهمانی با شکوهی برگزار کرد که در آن رئیس شورای کشورهای متحد سویس و سیصد نفر از سیاستمداران و نمایندگان سیاسی نیز بودند.

۲۲ امرداد ۱۳۲۷ دانشجویان و ایرانیانی که در سویس زندگی می کردند به پیشگاه شاهنشاه باریافتند.

۲۵ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه از بناهای تاریخی سویس و هم‌چنین از پل مونبلان و دانشگاه و سازمان های فرهنگی ژنو بازدید فرمودند. شاهنشاه سفر خود را در سویس به پایان رساندند و رهسپار ایتالیا شدند.

سفر به ایتالیا

	سفر محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران به اروپا
آیا مشکلی با شنیدن این پرونده دارید؟ راهنمای رسانه را ببینید.

۲۷ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه در فرودگاه رم از سوی لویجی اینووی رئیس جمهور ایتالیا، آلسیدو دوگاسپری نخست‌وزیر و هیات وزیران و دیگر سران کشور ایتالیا مورد استقبال قرار گرفتند. شاهنشاه در کاخ کرنیال اقامت گزیدند و سپس برای دیدار آثار تاریخی شهر رم تشریف‌فرما شدند.

در میهمانی شام رئیس جمهور ایتالیا که به افتخار شاهنشاه برگزار شده بود، رئیس جمهور ایتالیا نشان صلیب جنگی ایتالیا و نشان عالی خلبانی این کشور را به شاهنشاه ایران پیشکش کرد.

۲۸ امرداد ۱۳۲۷ دانشجویان و ایرانیانی که در ایتالیا زندگی می کردند به پیشگاه شاهنشاه شرفیاب شدند و شاهنشاه ایشان را مورد تشویق برای پایان دادن به تحصیلات و بازگشت به ایران و همراهی در پیشبرد و پیشرفت کشور کردند.

شاهنشاه ناهار را با دوکاسپری نخست‌وزیر ایتالیا خوردند. سپس شاهنشاه در میهمانی که از سوی شهردار رم به افتخار ایشان برگزار شده بود شرکت فرمودند و شب هنگام به میهمانی شام سفارت ایران در رم تشریف‌فرما شدند.

۲۹ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه با پاپ پل دوازدهم در کاخ کاستل کاندولفو در واتیکان دیدار فرمودند و پاپ نشان مهمیز طلایی بزرگترین نشان دربار پاپ را به شاهنشاه پیشکش کرد.

شاهنشاه پس از بازدید از واتیکان، کاردینال تدچینی رئیس حوزه روحانیت آسیای خاوری و وابسته دربار واتیکان در تهران را به پیشگاه شاهانه پذیرفتند.

۳۰ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه از موزه شهر رم و شاهکارهای صنعتی بنای پالازووکیشو دیدن کردند.

۳۱ امرداد ۱۳۲۷ شاهنشاه از رم به فلورانس تشریف‌فرما شدند و از آثار تاریخی این شهر و سپس شهر میلان بازدید کردند.

۲ شهریور ۱۳۲۷ شاهنشاه رهسپار ونیز شدند و پس از بازدید این شهر به ناپل رفتند.

۴ شهریور ۱۳۲۷ شاهنشاه به رم بازگشتند و پس از خداحافظی با رئیس جمهور ایتالیا از رم به سوی قبرس پرواز کردند.

فرماندار قبرس و دیگر سران آن جزیره به پیشباز شاهنشاه در فرودگاه قبرس آمدند.

۵ شهریور ۱۳۲۷ شاهنشاه جزیره قبرس را به سوی تهران ترک کردند.

سفر شاهنشاه به کشورهای اروپا پایان یافت و اعلیحضرت در میان شور و هیجان و ابراز احساسات بی‌مانند مردم پایتخت وارد تهران شدند و در فرودگاه مهرآباد پیامی به ملت ایران فرستادند.

با تأسف زیادی که از ترک خاک میهن عزیز داشتم، همانطوری که قبل از حرکت گفته‌بودم، اگر امیدی برای مطالعه وضعیت دنیا و به همین جهت آشنایی به مسایل جدید و سعی و مجاهدت در اتخاذ تدابیر لازم و اقدامات تازه برای رفاهیت ملت ایران نمی‌داشتم، هرگز به این مسافرت مبادرت نمی‌کردم، و یقین دارم این مسافرت و آشنایی با زعمای ملل از جنبه‌های مختلف و به خصوص از لحاظ حفظ آرمان ملی ما که عظمت و استقلال و رعایت حقوق و حاکمیت ملی ایران است، نتایج مفیدی در بر دارد.

چیزی که جای کمال خوشوقتی من در این مسافرت بود، این است که از نزدیک دیدم ملل دیگر دنیا نه فقط آشنایی با ایران دارند و کشور ما را می‌شناسند، بلکه احترام زیادی برای ما قائل هستند و این بدیهی است هر ملتی که در دنیا علاقمند به استقلال و تمامیت و حق حاکمیت خود باشد، مورد احترام دیگران خواهدبود.

لازم می‌دانم مراتب خوشوقتی خود را از بابت ابراز علاقمندی ملت خویش در دوران سفر خودم نسبت به عموم هم‌میهنان عزیز اظهار دارم و همین طور از دولت و تمام افراد و عناصری که در حدود وظیفه خود در مدت غیبت من از مراقبت و دقت در امور فروگذاری نکرده‌اند، اظهار خوشوقتی نمایم.

شاید در آتیه نزدیکی بشود بیشتر بحث و درمورد مسائل صحبت کرد و تدابیر لازم اتخاذ نمود که در بهبود اوضاع عمومی مردم مؤثر باشد. من همیشه به یاری خداوند متعال و کمک و همراهی ملت ایران امیدوار بوده‌ام، و اکنون نیز آرزو دارم بتوانم توفیق پیدا کنم که در آینده قدم‌های مؤثری برای اصلاحات مملکت برداشته‌شود.

بن‌مایه‌ها

‎